Skip to main content

Full text of "Nederlansch gedenkboek: of, Europische mercurius"

See other formats 


This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves bef ore it was carefully scanned by Google as part of a project 
to make the world's books disco verable online. 

It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject 
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books 
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that 's often difficult to discover. 

Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the 
publisher to a library and finally to you. 

Usage guidelines 

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the 
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to 
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying. 

We also ask that you: 

+ Make non- commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for 
personal, non-commercial purposes. 

+ Refrainfrom automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine 
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the 
use of public domain materials for these purposes and may be able to help. 

+ Maintain attribution The Google "watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find 
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it. 

+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just 
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other 
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of 
any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner 
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe. 

About Google Book Search 

Google's mission is to organize the world's Information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers 
discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web 

at http : //books . google . com/| 



iMMnmu], 






i^^^ 






UUIHMfalKtilHNIi 



mi 



m>f 



Nederlansch gedenkboek J 



^ 



V,' 






^ 7r/ 



r 



Digitized by CjOOQIC 



/ 



/ 



l 



Digitized by CjOOQIC 



Digifized by CjOOQIC 



Digitized by CjOOQIC 



Digitized by CjOOQIC 



f 



Digitized by CjOOQIC 



Digitized by CjOOQIC 



EUROPISCHE 

MERCURIUS; 

Berichtende 

DeGeftelteniflènderZaaken van Staat en Oorlog, in 
alle Heerfchappyea en Landfcèappea van i 

Voorzieo met alle PUccaaren, Ediften, Manifeften» Aanfpi'aakenj 
Bjievcn eq andef^ giiccntykc^tMli^icea, van dèn 

tegen woordigcn ut ]kL a: :. . t ' 

XLUfte Stuk. Eeriie DeeU 

, ; ' •• .V A,R V. A T T B- ND «•: • - ^- 

2)tf Z£J EERSTE xMAART^ERvdnhetfaaAjiu 
: "** • Vcrfierd ihét koi(>eré Plaa'teh. ' 



►.*ju n'* 



iJ Ai ST E R D A Mt 



Bi ^ScvcBfin I. RATELBAND en Compagnfe, opdeoboek »an de 
, KalTCt-StiMt, cndenDan. i73t* 



Digitized by VjOOQlC 



^1? D8iqO JIU3[ 



^ ..< 



n-.;a . 



BEKENTMAKINGE. 

By de Drukkere tm i\t '^Wttk^i'h dètt Èiirrè^e/^ 'ilf^^i^/Vi^ een 

Een co Veertigjarige aaneep^hakeling^^n ScaaifaX)orlogsmMUen , vaa 
her J^ 1690 t#c*i73o inteflöcen, in jBi Oeelenlen^i BandMCompleer, 
coc4»f4^rtc StoMccn te WWmcn, lil'Quarro. ^^ 

Iremde Hollmidféht'MercQtta^t^ii Vfisf 1^6 icJci^l m ix Banden in 
Qnarro. ^ . _ ^ , . . ,.,^.. .v-.r. mvt/jV 

Item alle de Werken vaa den 'tiéct Jacöfi'Ca^Py'KiiJitttn R«adpenfionar!$ 
van Holland. 1 Deeko.' in rPolib. . ru^J) 

Item de BefchryyTnge: van Asnfti^d^n , i^^dd ^Icf^r^Wan de Heereo van 
Amflel , door Cajpartis Commelin. % Decjen in Folio. 

: ■..'./'.'" '"'Ss '. .i-v- < 

Item de Koophandel van Amfterdam naar alle Gewelleo des Werelds, be« 
fchreven door wykn Jr êloiifede tEj^i$ié, Jba ¥ctihcetdztt door J. ie LoMg, 
2 deelen in.Odavo. .. , -, , ^^ 'I \ o -^: ^rr 

item de WiflTelftyl vap Am^crdaiii, In Qcdresebd|gt.ifax)r J. Pboomfim^ en 
vermeerdert doot J. ie'Lüftg. a l>eêlëb inXfdavol 

Item de Sleutel des 1 Boekhoaders , ten dienOe 

der Kooplieden ;rOot Oóbvo. 






B tkm im d kt Ikm htmèU^^^^^ 



Digitized by CjOOQIC 



4' 



EüKÖPISCHE 

MERCURIU& 

Bebekfftdf 

De voornaamfte Zaakea van Staat en Oorlog , voor- 
gevallen in alle de Koninkryken en Heerichap- 
pyen van Europa j benevens eenige mel- 
denswaardige Tydingcn uit vcrfcheiden 
andere Deelen der AVaereld. • 

• • * • 

Twee-en-veertigste-Stuk. 
EERSTE DEEU 



^Ec uiterlyk aanzien der algemeene gefteldheic van 
2aaken in Europa ^ met betrekking tot beveftiging 
van den algemeenen Vrede » is federt den aanvang 
van bet voorleden Jaar merkelyk veranderd en ver* 
beterd} want na dat noen vruchteloos verwacht hadt 
dat de Alliantie tuflchen Frankryk^ Spanje^ Engi'^ 
land en de Republyk der Feréénigde Nederlanden te 
Sevilii goAottn, onmtddelyk, ten roinftcn in een korten tyddenat* 
gemeenen Vrede door een algemeen Traftaat ^ waar over men ver- 
volgens een langen tyd in Vrankryk in onderhandeling is geweeft , 
zonde verzekerd hebben » heeft men in het einde van net voorleden 
en het begin van dit Jaar gezien dat men zich te vergeefch met die- 
hoop gevleid Kadt s waarom dan ook de onderhandelingen federt 

A den 




Digitized by CjOOQIC 



t E U R o P I S C H E 

den aanV&ng ^anhet SoiÜdtkheCoapet.m Vrënlnk gehittdeiitfle* 
nocgiaaoi afgebr<4Len wiefden^ en door de Fraiifche fio SptMiaiche 
Hoven een Plan va(lge(leld, volgens bet welke men den Keizer in 
Italié^ aan deto Rbyntn aan de Moês te gelyk zoude aantaften: doch 
die Plail vondt geen ingang te Londen en in den. Haag ^ alwaar men 
éehpaariglyk verklaarde niet verder tSk willen gaan f danmendaorhet 
Tra&aac van SevUii verbonden was, te weeten den bepaalden on 
derftand aan de Spaanfche Kroon te geeven, om de Succeflie van 
den Infant Don Carlos door hec invoeren van tfooo Spanjaarden in 
de Staaren van To/cani , ParmU en Plaifance , te verzekeren. In dien 
ilaat lieten zich de omtlandighedeh der zaakcn met het begiofel van 
dit Jaar aanzien : maar niettegenllaande deze openbaare verdeeldbeic 
der Geallieerden v^n.Sevili'é^ en dat «9^m;V tegen bet gedrag van zyne 
Geallieerden protefteerde, en zich zelven ohtflagen en vry verklaar- 
de van^les waartoe het zich in hec Tra&aat van Sevilii verbonden 
mogt Vbben ; en dat Frankryk ook zeer te onvrede (cheen te zyn , 
dat alle zyne poogingen om de Engelfchen en Hollanders tot de goed* 
keuring van het ontworpen Oorlogs-Plnn te beweegen, vruchteloos 
waren ,, zo beeft men nochtans gezien dat ^ na den aanvang van dit ter 
genwoordige Jaar , de zaakcn een voordeeliger keer genomen hebben, 
en dat men tegenwoordig « op veel beter grond dan ooit, de verze* 
kering van den algemeenen Vrede in Europa te verwachten heefc 
Want het gelukte eindclyk den Koning vanGroot-Brittannië , door 
eene heimelyk aangevange Onderhandeling 'van zynen Minifter den 
Heer Tbomas Rotin/in 9 aan het Hof te 0'eenen ^ roet zyn Roomfch* 
Keizerlyke Majelleic een TraAaat te duiten» dat op denzelfden voet 
van het Tra&aat van «S^viVië ontworpen was, en waarin^de Keizerin 
de invoering der, <Sooö Spanjaarden bewilligt. Hoewel nu gednu- 
rende deze onderhandeling de Hertog van Parma gefturven is, en 
de Keizer deszel6 Staaten door zyneKrygsbenden in bezit hadt doen 
Deernen , en dat men ook verftont dat de Hertoginne Wednwe zwan- 
ger was, zo heeit zulks nochtans geene vertraaging of verhindering 
in bet floiren van het bewufte Tr^aat toegebragt. En dewyl de 
Republyk der Feréémgd^ Niderlan'den in dit TraS^t als derde prin- 
cipale tracerende Party is ingeUoten, en dat dezelve ontwyfelbaar 
dat Traftaat mede zal tekenen en ratifice^reni ja dat ook Sfanje ai- 
recu door eene Conventie te Madrid gelloient fedcrt dien cyd dat 

Trae- 



Digitized by VjOOQIC 



M B & C U R I U S. j 

Trtébttit mede beeft aaoniioaefi, is 'er tegenwoordig niets overig 
ém f^rankrfl mede tot dfc aanneeming en goedkeuring van bet zel- 
ve te beweegen $ het geen men niet kan denken dat een langen te* 
genftand zal kunnen vinden ^ dewyl men uit bec gedrag van die Kroon, 
en uit derzelvtf openbaare betuigingen , toi^noch toe gedaan , niet an- 
ders kan denken, dan dat dezelve geen ander oogmerk dan alleeenijk 
de verzekering van den algemeeaen Vrede gehad heeft • welke ver- 
aekering het nu door zyne toerreeding vdtooijeh , en door alle zynen 
tegenftand oogfchynlyk niet verhinderen kan. 

Zie daar in wat ftaat de zaaken v^ Europa zich met tiet uitkomen 
van dit Deel van onzen A/^rrirmi vertoonen. Maar||fwy overgaan 
tot het mededeelen der tydingen welke in de zes eerde Maanden van 
dit Jaar zyn ingekomen $ zo moeten wy korielyk den ftaat vaneeni- 
ge byzondere Gedeeltens vtn Europa^ en de merkwaardige verande- 
ringen in dezelve aanroeren. 

GROOT-BRITTANNIE , ziet federt de heilzame veftigfng van , 
4len Hanoveriehen Stam op zyn aanzienlykenThroon, degelukkig« 
fte Eéndragt en overéénftemming tufTchen zyne Kqningen en Vol- 
keren bloei jen } waar door het ook zyne Welvaart door de geheele 
Waereld en zyn Gezag door ganfch Europa van dag tot dag ziet ver* 
neerderen; en het zelve ziet met grond van reden te gejnoet , dat 
bec eerlang, van zyne enge woone kofteo,ten befte van zich zelven 
en van de gemeene zaaken gedaan, ontflagen, geene andere bekom- 
mieri'ng zal hebben dan om zyne Ingezetenen te ontlaften , de fchüN 
den van bet Land met veel gemakkelykhcits niet alleenlyk te ver- 
minderen, maar door dentyd ook ganfebclyk te vernietigen, endoor 
gewenfchte Huwelyken van de Koninklyke Kinderen het Koninkryk 
van een gezegend Nageflaehc van den lofFelykfteo der Koningen te 
verzekeren. 

VRANKRYK beeft in hei voorledea Jaar wederom het geluk 
gehad de Familie van zjrnen Monarch door eenen Zoon te zien ver- 
meerderen. Dat Ryk, dac byna tot dezen tyd toe, geduurende aJIe 
ëe onderhandelingen, een der y vericften is geweeft in het uitdenken 
tfl ce werk ftellen van alle bedenkelyke middelen om den algemeenen 
Vrede te bevorderea, fchynt cegenwoordig om eenig byzonder in- 
9ugt , of uic af^unft om dat het niet de eerfte in het ipel geweefl^ist 
het 9ecft fchoorvoetcade te »yn in het loeüTeedèa toe. cte g^nfche 

A z Yol* 



Digitized by 



Google — 



4 E U R O P I S C H E 

voltooijtng van dat bynt voltrokken werk } waartoe hét echter 
waarfchynlyk wel baad zal moeien overgaan. Van binnen blytt dat 
Ryk me£r dan ooit verdeeld ia opzigt van de Kerkelyke verfchillenf 
terwyl de Voorftanden van de Confticmie Ünigenitus y dagelyksveld 
winnende , en de overhand verkrygende, ook hunne vervolfiingen 
tegen de Wederfpreekers van de gemelde Confticutie verdubbelen» 
het welke zo lang duurén zgl tot dat 'er.voor de laat ften eens éene voor- 
deelige verandering in het Minifterie voorvalle , <loor welke de Je- 
fuïcen minder toegangs en gezageen Hove krygen» en waardoor de 
Vryheden van de GalNcaanfcbe iferk me£r in acht genomen wordcoi 
gelyk ten tydotfan de andere vermaarde Kardinaalcn Mmüttz Rkbi^ 
Uem en Mazarin gefchiedde. 
SPANfË) dat zo langen tyd tf| gedurige wapenkreet eo onraft 

geweeft is, om de belangen van den Koninklyken Inian- DonGir/0xte 
evorderen^ ziet zich op het punt om alle die onlufteii eii zwaare 
koften v!in onopboudeiyke Krygstoeruftingen te zien ophouden i ter» 
wyl het katftgefioten TraAaat van fFeenen^ dbor zyn Katholyke Ma- 
jefteit goedgekeurd en aangenomen zynde, aan de uitgeputte Schat- 
J[iften dcsKoningsenvan het Ryk eerlane wéér ademtocht fchynt te 
belooven , zo haaft de Koninginne door de bezitneeming der Staaten die 
mltalii voor haaren Infiint gefchikc zyn, zich gerullelyk van deszelfs 
Socceffie kan verzekerd houden i zullende alsdan de Schatten van de 
nieuwe Waereld wel haaft in ftaat zyn om de iiiteemergelde en verarm* 
de Spanjaarden wederom in hunnen voorigen ftaat te herftetlen. 

tTALlË.» dat zich fcderteenige faaren door het gevaar van een ge- 
noegzaam zektren Oorlog heeft zien dreigen en ontruften , ziet tesen» 
woordig die zwaare wolken genoegzaam verdweenen , en de welge* 

gronde hoop op een aangenamen Vrede in derzelver plaatfe te voor» 
rhyn komen ; terwyl inzonderheit die Landen en Heerfchappyen i 
waar over verfchil was , zich het meeft over die gelukkige verandering 
te verheugen hebben » naar mate dat het gefchenen heeft dat die bloe- 
dige onweersbuien dezelve het meêft ftonden te trefiai } zeifi de Her- 
togdommcn van Parma en Phcentia , hoe onzeker het, door de zwan- 
gerheit der Hertoginne Weduwe, ook noch wez» mag, wat Prins zy 
te wachten hebben» zien alles in dit Traftaat zo wel eeregeld , dat 
zy het onheil vanden Oorlog geenzins te vreezen hebben« 
ROME en den Kerhlghn Stêat zien in veeelelopzigtai den tyd van 

het 



Digitized by 



Google 



HE R.CU R I U S. s 

het pAOsichap vmSixtus denV»faerboren. Eenewfttthgc en recfatvaardi- 
ge regeerinf^ , gevolgd op een achteloos en flup Pausicbap, waarin de lalb 
eti geldgierige Gonftelingen het bloed en merg der Gemeente uitzoó* 

^ gen, doet de Romeinenecne volkome herftelling van recht en gerech- 
tigheit te gemoet zien, die alle Staaten, gelukkig en bloeijende kao 
maaken 9 dewy 1 daar door de goede befchermd en gevorderdi en de Boo- 

^*zen uitgeroeid worden. Zo maar de goede oude Vader, de Regelen van 
Staatkunde te weinig plaats geevende 9 en den ftreng der Rechtvaardig* 
heit te ftraf trekkende , de koord nie; aan ftukkendoe fpringen > en zich 
zelft en zyn eige levtn een prooi doe worden van de heimelyke onder* 
neemingen zyner Vyanden. Het is byfter gevaarlyk dé (metten van 
bet Purper zo openbaar ten toon te dellen en volkomen te willen doen 
verbyten : bet getal der Schuldigen en hun aanzien is te groot % om niec 

^ voor het uitermvan hunnen kant te vreezen; te méér dewyPer mag* 

tige Pcrfoonen buiten den Kerkelykcn Staat belang in fchynen te heb- 

' beui dat alle de misflagen der voorige Paufdyke Regeering niet her* 

field worden. Dêtydkonde noch wel vreemde omkeeringen aan het 

Roomfche Hof doen gebeuren. '1 

Noch zeldzamer verandering» doch waarvan men in den tegen woor** 
digen Koning van Spanje voor éénige Jaaren een ander voor* 
beeld za^ $ heeft het voorgaande Jaar in Italië uitgeleverd. HB^ 
utmadeus de II 9 Koning v^n Sardinië ^ heeft ecnsflags en onverwacht 
afliand van zyne Kroon en Heerlchappyen gedaan > om, afgefloofii ^ 
door zynen ouderdom en tangduurige Regeering. het overige van zyne 
dagen in ecne godsdienftigc rufte teflyten. Dit voorneemen is inder- 
daad loflPelyk 9 en verdient eene algemeene goedkeuring zelfs van 
zyne Onderdaanen , die zich door deze afliand van zyn Koninkly- 
ken Geeft , van zyne deugden « en van zyne groote Staatkunde 
niet beroofd zien , dewyl alle die verheven hoedanigheden op deo 
Throon herleeven indenKoninklykenPerfoon van zynen Zoon Karél 
Emanuelf die al terftond in het begit! zyner Regeering de Rechten 
van zyne Kroon tegen de indringende en overheerfchende gewelde* 
narf van eene gewaande Geeftelyke Oppermagt,ten voorbeeld voor an- 
dere Vorften» met zo veel roems weet té doen gelden > eene pooging die 
inderdaad hoop geeft dat deze Vor ft in bet vêrvolgook door dien zelfden 
geeft den verblinden yvpr van vervolging tegen de getrouwften zyner 

A 5 Onder* 



Digitized by 



Google 



« E U R o P I S C H E 

Ofiderdktnen ui doen opbmideii « en alxo xyaeft Stut en tytic Roe- 
ring volkomen gezegend en bloeijende maaken« 

De Repubijrk van GENUA # hoe long oofc in den Vrede met alle 
Mogendheden buiten zich zelve geireftigdf ziec in het midden van 
baare uitwendige ruft zich iowendig ontruftcn gedreigd met het ver- 
liet van een aanzienlyk gedeelte van haare Heerfchappy ) dewyl de- 
oproehge Corlen faun Eiland van den Staat der Republykfchynén te« 
willen 9 en miflchien ook te zullen affchenren , indien niet de byHand 
van uitheemiche Ma^t dien toeleg doet vernietigen / waartoe zy zelf 
zich niet in ftaat bevindt » en waarvan detyd het gevolg het beft zal 
kannen ontdekken. 

DUITSLAND of liever het Keizerryk^ de gropte zaaken die het 
met de voornaam fte Magten van Europa te befliflen hadt nu genoeg- ^ 
zaam zonder de tufichenkomft van een gedreigden bloedigen Oorlog 
afgedaan ziende, ftaat ons waarfchynlyk andere gewigtige zaaken op 
het tapy t te zullen brengen ; en de vaftftclling der ondeelbaare Ooftenr 
rykfche Erfvolging, ende verkiezing van eenen Roomfch^Koning » 
konden wel de Hoofdbelangen aldaar worden ^ waarop de ganfchc 
Cfariftenheit het ooge wende: Belanden waarlyk, die van geen ge* 
ting gewigt voor ganfch Europa en vooral voor het Aardshuis zyn , 
en die in het vervolg onze optettendheit wel zullen verdienen. 

POOLEN 9 dat in de onruft en verdceldheit gewoon is te leeven^ 
heeft in *t voorgaande Taar zyne Ryksvergadertng wederom zo haaft 
zien fcheuren als byéenkomen , zonder dat 'er zelfs eens een Maar* 
fchalk verkoren is V dat noch in het jaar van te vooren gefchiedde.' 
De volkome éénftemmigheit ^ die in dit Ryk op den Ryksdag ver» 
ëtfcht wordt, en byna nooit gevonden, maakt dat een Koning hier 
nooit zyn oogmerk , hoe heilzaam het zy, bereiken kan, of eenigea 
Lr>f behaalen, dan wanneer het Ryk door een g^aarlyk en magtig 
Vyand aangetaft wordt, wanneer elk , om zyn eigen ondergang te 
ontgaan, genoodzaakt is om in het algemeene welzyn mede té (tem- 
men. ' Hoe dikwilsook een Ryksdag uitge(chreven wordt men heeft 
zo *t fchynt denzelfden uitflag te wachten. Eén zaak ts *ér echter 
waarin de Poolfche Magnaten volmaaktelyk overéénftenHnen , dat is 
ix\ het vervolgen en verdrukken der Proteftanten of Diffidenten,dtet 
tegen de Wetten vaivhct Ryk, en tegen alJe plechtige bezworen 
Tiadaien van dag tot dag méér vervolgd en dotr geweld vcronge* 

lykc 



Digitized^by 



Google 



M E R C Ü R I ü S. 9 

5rkt warden. Be « h)oeéigtn Oorlog dcr'ÓngèlooTtgcn moet irtc*r 
tn èe flappe en vrocbtelose Vertoogeh en Voor{praaken der Fror 
teftantfcbe Mogendheden die Elehdigen op eenige verlichting doen 
hoopen, alto bunnen fver en noodtaakclykentegenftandineenTurk* 
ïchen Oorlog waartegen bet Ryk zonder hunne dapperhcit niet bc* 
ftand zoude zyn , hen altoos méér voordeels toegebragt heeft , dan 
alle die ontzagchelyke Olivafche Goarantien , leden dat ^e%gecne 
Gufiaven méér in hunne Nabunrfcbap gevonden worden. De eenige 
hoop die zy hebben is, dat Zweden "zich haaft volkomen in zyne magt 
co bloei hcrftelle, dewyl zy niet gewoon zyn van de zyde derChris- 
teoheit zich van ecnigen anderen kant te zien onderfteunen. 

DëMëMARK£N9 in het voorleden Jaar in den rovw gedom- 
peld over de dood vanzynen Koning, heeft zich daartegetr^crheugd 
gezien «door de komllevandeszelfs Zoon Cbriftiaan den IV. tpt den 
Throon» een Vorüdie door bet lofFelyk beginfcl van zyne Rcgee* 
ring eene voordeelige verwachting geeft dat dezelve rechtvaardig en 
gezegend zal zyn* 

Rusland, dat in het voorgaande laarganfchelykinbewecging 
was, door de toébereidfelen die het maakte tot de aanflaande voUrek* 
king van het Huwelyk van zynen Vorft roet de Prinfeflc Delgorukki^ 
zag de verwachting van die naderende blydfchap en vrolykheit plot- 
/clyk in droetheic en in rouw veranderen ^ dewyl deKcizer Petrus de 
II. die zo weinig tyds geleden eerfl den Throon beklommen hadt , 
denzelven met het Graf verwiffeJde , in een te Jeren ouderdom , waarin 
de gan(che Wacrcld het oog op hem gcvclfigd hadt, in verwach- 
ting Van iets groots^van hem te zullen zien. Hy was bet laaifte 
óverblyftêl van zynen Grootvader Petrus den I. eendergroóiftc Vor- 
llen van zyne Eeuw. Hy wierdt in den Keizerlyken Staat opge- 
volgd door de Prinfellb j/nna Itvanowna^ Hertoginne Douariere van 
Courland^ en tweede Dochter van den Czaar Iwanjflexiewitz^ eene 
Prinfeflc van bekende deugd, cri die al reets door haaje wyze, rccht- 
vaiirdige en goeder tiere Regeering, blyken gcgceven heeft dat de 
Natie zicb niet bedrogen zal vinden in de goede verwachting en hoop 
die zy in haare verkiezing heeft opgevat. 

Maar het voorlede Jaar heeft ons niet alJccnlyk doen zien dat bet 
gemeene fterflot, of een vrywiiligcn aflland in (laat zyn omde Vor- 
Üen hunne Tbroonen te doen inruimen, maar dat ook andere om-- 

^ kee- 



Digjtized by CjOOQIC 



% E U R o P 1 S C H E 

Jceeringen in (laat zyn #ni die ftaacverwiflèlinjgen te veroinMakeo; 
Het Ottomanni/cbi Kiizerryk , dat « hoewel mee tot de Chriften- 
heic behorende , echter zyn voornatmften Zetel in Eur$pa geveftigd 
heefc, zag in hec voorleden Jaar de gezegde waarheit beveiligd jnde 
afzetting van den Sultan jicbm€t\ een Vorft die z8 Jaaren lang als 
eender befte Turkfche Krcizers geregeerd hadt» en naar zyne ver* 
dienft^ milTchicn een beter einde gehad zoude hebben » indien by door 
zyne gierigheit en door die. van zyne eerfte Miniftersniet was bedur- 
ven geworden f welk gebrek t tot zynen ondergang) een dekmantel is 

Seweeft van den opiland van het muitende Volk , dat zyne voornaam* 
e Mini (Iers van het leven t en hem van de Heerfchappy beroofde. 
Ia zyne plaats is op den Tbroon gefield xyn Neef de Saltaii Mabmmd , 
ZooDvao deo SoUad Mg/i^baj'die afgezet wierdt io den ]aare 1701. Indien 
de Regeering van Acbmet en het beftier van zynen Primo Vizir Urabim Bacba 
langer gednord hadt, zo zoode gewiffelyb de Ottomannifche Magt veel ont- 
zaehelyicer geworden zyn voor de ChriQenbeit ; dewyl ty alreets den grond 
gelegd hadden om de geleerdbeit en wetenfchappen ^niet minder gemeen te 
maaken onder de Turken, dan de Ruffifche Keizer Petrtts de I. gedaan hadt 
onder zyne Natie, waar door by dezelve van onweetende en veracht, tot 
kondig, geacht en otilzagchelyk gemaakt beeit, én alzo voor zyn dood dat 
groote oogmerk bereikt dat by zicb hadt voorgefleld s waar door Rujland in 
Europa en elders oogfcbynlyk nadezen wel behouden zal het aanzien dat die 
groote Vorft voor het zelve verkregen heeft. De Sultan 'Achmet heeft getoond 
dezelfde wil te hebben, maar deze omkeering heeft hem de gelegenheit beno- 
men om' zulk een grooten toeleg, die, naar mate der meerder magt van het 
Turkfche Ryk, van meerder gevolg gewceft zoude, zyn te volvoeren, zo daf 
deze rampzalige Vorft , vopr den overigen tyd van zyn ongelukkig leven , ten 
dien opzigtejiiets anders overig blyft, dan zicb op de befte wyzemogelyk te 
vrede te ftellen, denkende 

lu magnus voluiffe fat eft. 
Ons VEREENIGD NEDERLAND, dat in het voorleden Jaar zich in- 
wendig zo geweldig ontruft gezien heeft door de heilzame ontdekking vaneen 
'kwaad , dat anders ia7t heimelyk noch al verder voortgekropen , en mogelyk zo 
veel aangewaffchen zoude zyn , dat men hier(gelyk het buiten alle twyfel wel in 
eeiiige andere Landen gelegenis) in laater tyd dat verfoeijelykek waad n!et zou- 
de hebben durven roeren veel minder ftraffen , ziet door degunft des Hemels zidi 
nu van dat kwaad gezuiverd, en door de rechtvaardige ftrafoefcniog over bet zcl^ 
ve daar voor zulk een affchrik veroirzaakt, dat dit groote kwaad in korten^ tyd 
wel hnaft wederom zodanig in vergeetelheit gebragt zal worden , dat het zel- 
ve als van te vooren wederoo) geheel onbekend zal zyn voor onze Ingete-r 
ncn. 

Digitized by CjOOQIC 



M B & C U. R I .U «. 



* J 




f U 3^ V U % Y. 



1^ Londen heeft men tyding uit Ierland dat de Regenten van dat groot- 
Koninkryk door eene Proclamatie het lerfcbe Parlement van den bkit. ' 
I January tot den ) May hadden geprorogcerd. Jfs'^* 

De tegenwoordige gefteldheit van zaaken verfchaft aan de Mi- 

niflers van het rrroot-BrittannifcheHof zo veel beezigbeits, dat de 

Raadi^pfeegtngrn dieswcgcns zelfs door de Feettdagen van Kcrstyd 

niet gefiait of afgebroken zyn geworden. Men was nier alleéolyk 

beeztg om de zaaken die voor het aanftaande Britfche Parlement ge- 

. bragt zouden moeren worden te Ichikken en te bereiden $ maar men 

W4S ook in overweeging over den inhoud van eene Memorie, welke 

de Gnuif van Eroglio \ buitengewoon Ambaffadeiir van Frankryk ^ 

voomamelyk behelzende bet befluit van den Alderchriffelykften Ko* 

ning, om ingevolge van het Tradaat van Sevilië den Keizer den 

Oorlog aan te kondigen » en vervolgens denzelven van alle kanten 

tan ^e taften 9 totdat men het oogmerk van het gemelde TraAaat 

bereikt zoude hebben. Men heeft ook bericht dat de Fraiüche AmbaiSa- 

deur in den Ha^ eene diergelyke Memorie hadt aangeboden. Men 

heeft Over deze zaa<ken dagelyks llxpreflens over en wcér zien afien* 

den; en de twee Zee- Mogendheden hebben eindelyk eenpaariglyk 

aan de Fianfche en Spaan^he Minifters verklaard dat zy naaukeu*. 

riglyk de verbintenifTen zouden vervullen waar toe zy zich door het. 

TraAaat van Sevilie verbonden hadden, uit krachte vap welke gcent. 

tlgemcene Vredebreuk.vaftgefteld was, dan ingevalle de ondemec^ 

ming op tulii geen goeden uicKag mogte bebben; wcsbaiven dié 

ondemeeming moeft vooraf gaan, waartoe degemeMeZee-mogend*, 

heden hunne bepaalde onderftanden van Schepen, Volk, enz«vr6eg«^ 

tyds naar de MidiJelandfi:be Zee zouden zenden. De Commiffaris-v 

ien vao de Admiraliteit hebben dd ordres gegeeven om de vereiicbte. 

Schepen daar toe uit te rulten, en van wegens den Raad van Oorlog 

tcSt.Tames gehouden, is aan d& Krygsbenden. fiot dien toeleg gé- 

. B fchiktt' 



Digitized by 



Google 



%9 



1£ U IL O Pwl JS C U £ 




fcbikc 9 mede bevel gegeeven om zich tot^deo optocht gereed te 

jjiouden. ^ N. ^. . . . 3 

Deo lÖlDccditbcrvdTgidcrdd ict Paifemenc, e» wiefdc tol den 
I Fpbruary geprorogccrd j en den %9 wicrdtccnc Proclamatie afge- 
kondigd, om het Parlement tegen dien tyd tot het afdoen van zaa- 
ken te doen vergaderen. 

M E N zag nu te Parys in druk het Mandement van den BiiMiop 
ryJJ*' van Lufofty tot het publicccrcn der nieuwe Kcrkelyke Conferentien 
van zyn Bisdom ; roet cene Inftruftie over de tegenwoordige Zaak 
^er Kerk i luidende het zelve als volgt ; 

MUbel Cbelfe Régn Aatuüm de Bhê^ , door de genade Gods en det U. 
Apofiolifchen Stoelt, Biiïchop van T^arfo»: Aan de Geellelykheit en aat 
de Gemeente van ons Bisdom, Heilem Zetêemm omen Hccrejefiu Cèriflms. 

In het midden der verdeeldheden , federt oyna cene Eeuw in de Kerk , door 
baare eige Kinderen verwekt, en nu ror todanige lKiitenQ>oorii(hedefi gebragl» 
datte alle waare ChriOenharicn ontrofttn , moet deopltiteodheu, weMe wy 
aan Afi verdediging, der Kerk fcbaldig ijrn , én welke-de B. ^ugmfiinmt noemt 
iet HerJerlyk ^etuM aam olie de Bijibêppemgemeem^ om oietbevryden.Afywr 
geliefde Broeders ^ van zorg te draagen voor uwe byzondere nood wendigbedcn; 
die twee groote voorwerpen vervatten al het geen de waakzaambric van een 
Biffchop opwekken kan. W^t zoo de Kerk inderdaad wortièn , indien het 
(jeloor veranderd 4 en de Tncht ïn yder Bisdom verzwakt was; maar ook waf 
zouden de TudK en hdt Geldof tun elk Bisdom worden, indien iiet ge^agder 
^ Kfrk:, *t weHe.de reglememco daar van voorfchrfft» door enkele particaliert 
Mepfcheo-betwift l^on worden ? Indien *c hen^ry (lont de Kerk te plaatfeo^ 
alwaarze me( 'het belang van haare zaak meeft averééukwam; en indien ein<- 
delyk dit Goddelyk kenteken van verlichting én zigtfoaarheit , 'c welk dezelve 
van alle de andere Chriftetyke Gemeenfchappen onderfirheidt, het onfeilbaar 
«erk tifei Wis, Wéar «an yder Ghriftén haar Itchfelyk kennen kan. 

Gcraëdi om aan n, Mymgeli^dt Broeien^ in de nieawe Kerkelyke Oon« 
ftteniitn .van oos fiisddoi^ df i|it^ridido d^r Kerk ^ver alle de rampen van de 
Ghriflelyke Leerc te geeven, welke vracht zonden wy daar van hoopen kQn« 
nen , indien ^y het gezag der Kerk , dewelke dieQitfpraken gedaan heeft , niet 
erkennet? «n ittdren g/ nfèt verzekerd waart , dat zy bet allced is, waaraan 
Chriftm her recht heelt gegeeven , om ille de zwaar igheden , wdke in haarea 
boezem oatdaton mogten , op te IdlTeo ï Een GelooA^Mrtykd zo geWlgttc , 
daii volgens den lüecr $(^ue , ntet aileeolyjc dd Gelovigoaan de Kertgriocmlr 
tcrzelver lyd dat hy aao de H P^ertodoea der Drie EmSeti geloofc, ttaar dat 
het ook oit de handen van deze Ketk zelf is> dat hy het teketi van tyn Ge** 

loof 



Digitized by 



Google 



' M E R C Ü R I U S. 11 

loof oDtAogt; cy ts*t dewelke hemde vooammtte dideó des gelooft diedier ^J^S^* 
in verfac tjn doet TolbrengeD ; en hec if de beflïffing ?an dh Artykel « wiér 7nnM9 
üft die rtn alle de andere noodzakelyk Yotgt ; Vcrwodcietlfke haïtiioiidfiig • ■ " 
van de ChriftelykeLeere, of veel cér van de wfsheit en Bar»iierriglietc Godf ^ 
die wel wit dat het Geloof van de dtepfte gehamen » afhangt van de kennit 
van eeoe waarheit, die zo klaar is, dat de alderAisvionigde -geeflen dezelve 
üiec hebben kannen verdnifleren , en zo taltbaar, dar de alderdomflca dezelve 
hMriien kennen begrypen , zonder den byftand van een ondaaoek, waar toe 
tf onbekwaam zyn. 

Indien het> MytM geliefde Broeders^ voor de Chridenen» om het gêwigtt|( 
Werk' van haare zalfgheit te verzekeren, genoeg was, de Goddelfkheit der 
zending van Jefms Chriflus te gelooven , is het gewit , dat zyne Miiakelen en 
de Prophetien geenen twyfel dien aangaande aan hen overlaatende, zy met meer 
vaftigheits in de wegen des Heeren wandelen zonden. 

Maar naaowelyks hadt de Zoone Gods zyne Wet aan de Menfchea aage- 
kmten , of de diepte van de Ghriftelyke Leere en de geefl van tegenQ>retking, 
welken de H. %AtéguJlinus eene zeer fr^tfe em gevéorlyke verzetiimg noemt, 
deeden onder de Menfchen veele twIftingenontlTaanover den verfcheiden zin, 
welken zy aan de Schrift gaven: Ss. Pattlus hadt gewaarfchonwd dat 'er kette- 
€7en zouden moeteff komen , om de Uitverkoornen te beproeven ; die Voor->' 
teggttig i$ meer dan al te zeer vervnld ; de Brieven van dien grooten Apoikl 
waren zelfs van den tyd van St. Petrut af, en achtervol^ens zyn getuigenis , 
reedf te wel als de andere Schriften^ tot eem kwaden tfm verdraaid' aior die 
nebtvaardige em omveetemde Menjihek^ dewelke utbmeeigenengeluk 9 zo eAaSei, 
Pamltu zegt , niet verftaam V geene zy teggem , meb de zaake^ xehe , xHUur ram 
Zf met de mtefte verzekeriag Jtreeken. 

<• Wat heeft de fileligie niet nitgeflaan van de onteTbaare gezindheden, waar 
doorze verfcheord is geweeft ! Afte de herstoditen hebben by bennen t'zameo 
gespannen omze te doen voortkomen ; de ftaatzncht om het hoofd der party 
te zyn s de lieMe der onaf hangkeiykhett ; de hoogmoed en de yrerzncht des 

Semdeds; de fchaamte om zich te herroepen, devallcheStaatkandedcrEeawe; 
ewetke zo véde ydele voorwendlèlen gebmilct« om haare magt op dé pnin- 
lioöptn der Rerk te boawen; de baigchelary en de verleiding, altoos lettende 
^ de- mMdelen, om de aldergevaarlykfte gevoelens onder den dekmantel van 
hetligheit ih ie voeren; en zelfs eed verkeerden yvet, dewelke maakt, dat, na 
dat men zich gewapend heeft om de zofverheit der Wet fan Jefits CbrijtaeXQ 
verdedigen, men onrecht'vaardiglyk voottzet eenen Oorlog, dewelke in haafe , 
b^infclen verfchoonlyk badt konnen zyn , en men kan niet meérvmzMi 
verkrygen , om de wapenen met nedrighek voor de voelen der Kerb neer te 
leggen : Wy zallen nooit eindigen , indien wy de ? erfcheiden werktoigen » wM* 
ke de Mci>f<^«° ^^'>t>^ verdeeld, na dat zy het Jok der gehoortaailriieiecefis 
iferfcbad hebben, hier openleggep wilden. 

J[>tite zo doodelfke geftekt|ieden voor hét Menfchdom, waren bekend ain 
ideil geene, dk, oib biet te herfteilen, eene nieowe wet aan het Mlw was 

B & ^ komen 



Digitized by 



Google 




xz E U R o P I S C H E 

komen Mtikondig^n ; maar die vrei toode geen wet der geoade geweeft 170 , 
xo alsze is, indieo hyte len prooi kade gelaaten aan xo veele bederftogeo eo 
vallbhe oïtleggingen ; indien hy niet hadc aangedeld een Rechter, voor wiens 
Rechtbank alle de fcrfchïllen , dewelke over den xin der woorden vao die 
Wet ontdaan mogten , xooden worden cebragt» om aldaar oppermagtelyk 
ketift te worden , en indien de Rechtbank dewelke het aMerxekerfte ronda- 
Dient vao de roft der wyxep en 4tt ecnvoadigen moed xyn , ^eene pnfeilfajgre 
en voorlegde merken droeg , om door baar gexag de fpisvinnigbeic van xom- 
migen te duiten , en door uiierlyke en als door tadbare tekenen , de dommig* 
bek van anderen te vermeefteren. Die Rechtbank , Mtugtlufdr Brêtders^ i% 
volgens de Katholyken en volgens de Oyerleevering federt de Apoftelen, de 
Kerk; maar, indien men de Ketters die 'er ooitgeweed xyn, gelooft, is het 
de Schrift. 

En hoe xon de Schrift het daidere, 't welk daar in is/xelf konnen verklaa- 
sen » 2LcNixe het doen met de eene plaats door de andere nit te leggen ? Doch 
de xin van die plaats, bygebcagt tot opheldering van de geene waar over h^ 
verlchil is, wordt zelf ook terdond in twyfel getrokken: En wie is hy, die 
gednnrende deze twiding daar over oordeelen zal? Daar xyn geene Ketters , 
to als de U. ^^HgmfUmus aanmerkt , die hunne dwaalingen leefende, niet ver* 
'xekereo datze waariieden xyn, dewelke xy uit de H. Boeken getrokkeii hebbeo; 
nochtans. xyn die gewaande, waarheden haare byxondere gevoelens, welke alle 
vermeetele Iniden alsdan in plaats van den waarachtigen xin der Schrift dellen: 
Maar hoe kan iemand xo dwaas xyn , dat hy xich alleen op de anthoriteic 
van xyiie by zondere uitlegging, dorft verxekerd honden, dat kj dien waareo 
xin gevonden heeft ? Ja wat me£r is, die Menich, xynegronddellingenopvol- 

fenoe, moet xyne vermeetelheit niet daaken , door xich ov^r eenéfnig vcrfchil 
Lechter te maalcen ; hy moet het licht van xyn veroaft over j^lle de tipridingen, 
dewelke in de Kerk federt haare geboorte omdaan ^ya , nitUrel(k.eo;! en hy \% 
niet alleenlyk bevoegd , maar ook verplicht , niets op het gf loof van een ao- 
der te gelooven , en alle de verfchillen , federt den oirlprongk des Chriften* 
doma ontdaan , te herleexenj hymoetdaar over op nieaw oordeelen; e&io- 
diea hy xich in een étfnige bedri^t, indien hy den xin der Schrift kwalyk vat. 
en Indien xj^n irernvft en xyn lieht (zo dikwils ongetrouwe LeidsliedenJ h^ 
maar eens kwalyk leiden, verlied hy de verdienne van alle de andere, waarm 
hy gelukkiger ii geweed ; hy verlied xype xaligheit koot altoos; by is mit b^ 
bmtgegéki»^ xo als Cypriamms ond^ het xtnnebeêld vaü kacb^b. van de Kerk 
Areekende, xegt \ Hy hm btt oMgelmk^ V wik by cmmüem a:W, ms menumd 
mm mm zicb Zit/f tóefibryvem» 

Zie daaf, M^ntgtlufde Broeders^ werWaards de toomelooxeidartelheitder 
willekeurige uitleggingen den Menfch leidt : Zy is \ dewelke voortgehragt 
heeft die menigte van Gezindheden, welke tot Cchande van het Meofchel^ 
vernuft drekken Daar is 't, dat de Ketters hebben gevonden , dat 'er twqe* 
4erlei groodOellingen in God xyn: dat de ^oone Gods alleenlyk eed eqke! 
aehcpfel is; dat. de Erfzonde maar eeo verdichtfel is; dat *er g<en vrye Wil 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S- 13, 

It; dü yifm Cbrifim Dier wincntlyk in bet Sacrament van ome Altaaren is; 171<. 
co to vcelc andere gedrochdge gevoelens , welke deM^nfcb^ , vödrlngcncr ^anudry 
men van hanne vslf€èel)fk inuumJi wttenfibafpem^ en vertot oj^.liun^ vcrlland, — ^— 
voorgeeven to de heilige Boeken geleerd te hebben. 

Dqs if 't dat to veele ^roote MaoneA , vrelke de Kerk.altyd xal betreoren. 
de Tertatlianeo, de Origine0ên, enz. zich verbeeldende wyzer te zyn dan de 
Katbolyfce Kak^ dwaas zyn geworden ; en God heeft gedoogd, dat zy, Mm 
€€m verkeerden mm everg^eevem^ in de alderlchadelykfte dwaalingen gevallen 
zyn. 

Maar bet geen de bwade troow der Ketters noch me£r bewyft , is, datzy, 
om het Volk te verblinden, en om hanne eige liefde te vleijen, hebben ge* 
leerd dat de alderéénvoodigfte en de alderdomfte, zonder wetenfchap en zon- 
der verftand» hun geloof en hun gevoelen yaftmaaken konden atleenlykopde 
leezfng der Scbrifr. En boe^ zegt de H. AMgmfthus^ in den naam van een 
Leerling fpreekende, hoe tornde ik, die %wak cm enweetend htn% de waarieis 
vsm de dmdimgen^ wefkis men daar tegen kant, ondérfcbeiien 1 toe zomde ik , 
zonder taftbare merktekenen , de Kerk vam Jefas CMUns kemmew^ aandevtelke 
ik mcèiatts verplicht ken te ge/ooven^ indien ik zjUig v)il worden } 

Onze Goddelyke Weigeever vondt dcrhalven goed en rechtmatig te bevec* 
leo, dat al het geen, *t welk uitlegging van nooden heeft, gebragt zoude wor* 
den aan een Rechtbank , zelf gemerkt met zo duidelyke tekenen, datze geene 
Uitleggers ooodig zonden hebben : Dit is bet geen hy gedaan heefi, door aan 
oüs de onderuyzettde Kerk in het Oude- en Nieuwe-Teftament , te vertooneh 
onder de aldertaftbaarfte en uitmuntendfte gedaantens; doch altyd met kente- 
kenen, die aan baar alleen eigen, en voor alle Menfchen bevattelyk zyn. 

De Propheeten vetloonen dezelve aan ons , dan eens als een Berg die koven * 
eJle de anderen verhoeven isy en alKuaar God zyne nvegen aan de Menfchen leert . ' 
dan eens als een Licht ^ V welk de Koningen en de Folkeren verlicht; en zover 
•Is de letter en het Lichaam in plaats van de fchaduwen en van de zinne- 
beelden gekomen zyn, en als Jefns Ch>iftns de form van de Regeering , wel 
kq hy aan zyne Apoftelen, en in hunne Perfoonen aan bunne Opvolgers toe- 
vertrouwde, dutdeiyk ingefteld heeft, is deze Kerk een Licht ^ h welk in *t 
genJ^ vam de gebeele Waereld ^ eene Stad is gelegen op een Berg ^ jcfus Chriflus - 
zatte éanwen op een Rotfleen^ welken alle de magten der helle niet tnllen kunnen 
overweldigen; zy is 't aan dewelke hy deSlentelen des Hemelr^ks loevcwouwt, 
eh aan dewelke hy de magt geeft » om uit het midden der Geloovigen te ver- 
di7ven de geenen , welker wederfpannigheit en halderrigheit hena)nwaardig 
maikt , om In derzelver getal te zyn. 

Eindelyk, de dienft, welken zy moet oefenen , hetzy in het Prediken, het 
%y iH ^t bedeelen der Sacramenten, en deszelfs eeuwige dunrzaamheit , met 
tenen bvftand vati God , zonder ophouden , vinden zich verzameld in die heer- 
Ijkébélcïte, welke JefnsChriftms^ gereed ftaandeom naarden Hemel tevaaren, 
«id tpe Apoftelen doet : Daar h 't dat hy hen zyne Almagt aankondigt , als 
lièl^lblidttaiem, waarojp de zekerhert van al het geen hy hen zal beloovenge- 
•; B 3 grond 



Digitized by CjOOQIC 



i4 E U R O P I S C H E 

.t7)i- grond, !s; daar is *r, dpthy, aan hen > om zo te rprcckeo» een TcOtiQeitt 
Jémuary stn zrn laatfte Wille nalaacende, aan de Herders leerc hoane plichten, je^ 
■ gens de Gelovi|(en, en tan de Gelovigen wie de Herders lyo^ wellce xyhoo^ 
ren moeten : Alle imft im d$m Hemel em of A^de^ zegt hy ,.#V éum tmj^egee^ 
ven ; gaet dam heetten , e» omèermffi alle de f^óUerem , dezelve deepeméU m dem 
Nasme des f^aders, emde des Zooms^ endt des /f. GeejUsi «s heremde baar mt* 
derbonden alles vjot ik ts geboden beii en jc^</, ik ben met U-lieden^ sUe de dn» 
gen^ tot de voleinding der IVaereld. 

Wie ziet niet, dat alle deze merktekenen , en alle deze waarneemingeo aan 
niemand toegepaft kannen worden, dan aan eeneaiterlVke bediening, dewel- 
ke aan de ondenvytende Kerk gegeeven is? Zy is*c, dewelke door alk de 
krachten der helle aangetaft moet worden; zy is 't, aan dewelke de tncbt toe- 
komt; zy is ^t die de magt der Sleotelen^bruikt ; zyis *t, dewelke door een 
onaó;ebroke opvolging tot het eind^ der Waereld dcoren zal : En kan men 
ontkennen, dat men overal, daar men Prediking ^ Sacramenten, Kerkelyke^ 
regeering en opvolging der Herders, met bet Hoofd der Kerk veré^nigdheeft» 
aan die zeer dnidelyke, zeer uitmuntende , en aldermeeft dobbelzinntgc merk* 
'tekenen, genoodzaakt Is de Katbolyke Kerk te kennen ^ zonder zich daarin te 
kunnen b^riegen« 

Welk licht, Mjne geliefde Broeders^ bragten die woorden van den Zoone 
Gods niet in de harten der eerde Geloovigen^ de Apofielen dieze oit ^ynen 
mond zelfï ontfingen , maakten dezelve .tot het richtfiioer van linn gedrsig. 
Daar ontdaat onder hen een gewigtig verfchil over de be&ydenis der Helde- 
nen; hoe wordt het zelve geëindigd} Dit gefchiedt niet door beflidliig, welke 
yder in zyn byzoüder en op het enkel gezag van zyn, onderzoek doet. De 
Apoftelen begeeven zich naar Jerstjalem^ zy vergaderen aldaar meit de O^^^r* 
lingen; de zaak wordt overwoogen; St. Petrns die voorzit, zegt zyn advys; 
de andere Apoftelen (temmen vervolgens alleen; men beflift; rn de uitbraak 
vordt op *t papier gebragt; maar in welke uitdrukkingen en xad welk gezag? 
het is met deze gedenkwaardige woorden : Het beeft den H* Geeft en ensgocd 

fedncbu De Authoriteit van de onderwyzende Kerk is derhalven die vw .den 
i, Geed. Panlns en Silns zyn gelaft, dac brflait va«i ,het Concilie aan.de 
Gemeentens te brengen, en 't is niet om. aan dezelve toe te lakten , di( nleiz* 
we Orakel van den H. Geeft re onderzoeken ; niaar 't is om hen te leereioirr' 
derbonden *t geen door de ApoJieUn in JernfaUm geoordeeld vjas genjeefl,^ zó. fiil^ 
Jefus Chriflus hen hadt bevolen, d^ G^\Q\\ffi\\ xt^^ti^ onderbonden aUes,vi^ 
hy éen geboden badt ; zodanige uitdrukkingen, waar van de Schrift zich be- 
dient, om aan te toonen dat de beflaiteu vau de Kerk en de geboden van 
3ejus Cbriftus^ van één en het zelfde gezag voortkonaende, eene evengetyjce 
yerplïchiing in zich vervatten. • . - 

Wy hebben ons , Myne geliefde Broeders ^ over die eerfteCoA^ilie«ü)gehrêid, 
om dajt Jiet, nader by yefus Cbrijlns zypde, wyjfelnven ipoeiep,'iktjiet«nof^ 
overvtbediger aangedreeveu was door zynen. Geeft, en om d^dkCwcilw 
zelf , tot een regel voor de algemeene Concilien, om de verfchillen des ge- 
looft 



Digitized by 



Google 



M e: )Rc:c R ï^ Ü' S. is 

Iboftcn ier tocht if cc doen, eedieod hebbende; wy oieenen» dat wy, het ty^i- 
Ucr ttiiliitfwiif hm gednj^ t* dt iorai tm tfie de«Ddere voor v befcbrerea y^uar/. 



De Ad?okaaten van bet Parlciücnt van P^f^fj hd>ben den Heer U 
ft^rmani^ een hunner Medebroederen, die hunne zaak zo #ef on^ 
dpriteiuid heeft, doenrchiideren, omxynetlheeldmgtoteeni^nk* 
teikeiitc hooden. Toen de acht voorheen geiiietde geckputeerde Advo^ 
fanten vtVtrfMht warea,sekle teker vooiDaaittHeer tegen hen,dat zy ne 
Tatel gedekt was met twaalf borden , waar van *er zeven bezet en 
noch vyl open waren, dat hem leed was \ maar aU drie van hen 
bilden befliiiten zich van hun GezeUchap af te toodérent om de 
t^i4d9%m9iiXvt^ met hen te houden, zy hem eere zouden doen , 
Wi««op de Heer k ti^mmd tot antwoord gaf: Monfeigneur ^ les 
ifOéMii fi^fifftpmêm frinf: dat is te zeggen i Myn Heer^ de Mvo- 
êaMnfabeükm ziib met n>aniin : Welk antwoord ongemeen fraai ge^ 
Vonden is, ten opzigtc van de verééniging van dat beruchte Corps, 
\ geen ten getale van }zo het'Re^iiell of de verantwoording aan 
den Koning getekend heeft viNir 40 van hunne Medebroederen, 
wdke in het Arivft van den Raad van Staare des Kooings van den 
|o O&ober laatiUeden met zyn Majefteitsi interdiftie gedreigd wier-' 
den. 

Pfeze zaak der Advokaaten blyf^ veel gcruchtt maaken, en dezel- 
ve zyo wegens hunne Verklaaring over hei Koninkiyke Gezag wel- 
gezsen^ ttn> het Hof, doch hebben van de Biflbhoppen, om dat zy 
met recht derzcl er Gezag beneden dat des Konings gefield hebben 
niet veel goeds rcf wachten. De Aardsbtflchop van Ambrun heetc 
in een ^ydlc>opig Mandement van den \6 December gewet Jig tegen 
ben uitgcvaaren: doch het Hoi heeit de afdrukken van dat Mai^a- 
nieoc ia de Syodicak: Kamer der Boekverkoöpers in beflag doen 
neemed. In her rlrreft des IConingS ten voórdeele der AdvokaatcH^ 
{p^'hét vöüfgaande Deel pag. Z7{) heeft men gezien het kort begnp 
der verklaaring óf verantwoording van dat aanzicnlyk Lichaam 1 wel* 
ke verklaaring wy, als een welgefteld en aanmerkens waardig Stok 
2yi)de, oprdeelen in zyn geheel aan den Leez^r te moeten mededee* 
lenv het zelve is dan van den volgenden inbond. 



Ver- 



Digitized by CjOOQLC 




SIRE, 

,9 ^léts IS te fcreelykea by de fmarte welke de Adfvokaatea yan ow Parie* 
yj '^^Aent gevoeld hebben I op. bet tiea van ha Arreit van uWoi Raad vatf 
„ deo 30 Oftober laattt leden. Dil Arreft vertoonde ons als Idioldif; aan de 
9, grooide. misdaad , welke Onderdaanea tegen hunnen Koning kbnneh be-. . 
,, gaan ; en inderdaad , ip men ons konde overtuit(en de .o|>fteldcrs of aaonee^^ 
,9 mers teiyn gewedl van een Gefchrift, waar van de aj^cuiecne linwasde 
„ eerfte gronden der kegeeHng van f^nmhyk aan te taüen , de ecrb^edifibeic 
f» der Volkerea te verminderen voor dat oppcrfte Kcrij)^, dat in 'den Pet|o6D^ 
>^ van den Sooverein gevonden wordende, het wetcrntlyke nier.ktekc;nvaii*de 
,i Monarchy ait maakt > en federt lo veele Een wen de ftruocMrif en de wcl^ 
fy i^aart daar van in fiani hoge: die ééiitgncic der Regeering ce veranderen iditf 
„ men niet verdeelen kan londer deaeUe om re kcerens mdien wy it^igrAeH 
t) llngen gedaan hadden , die zelfs in de Republyken nicc goedgekeord zoaden 
M worden ^ daar zoaden geene Itraffe zyn overéénkomftig met de yHelykheit' 
9» van zolk eene ftifsdaaJ, en wy zooden onsncKM'r kunnen vlei)cn owMajè* 
,9 fteit tebeweegea, of de Itrafheir van uwe reehtvaardigheu te ontwapeuetn 
,9 Maar , SIdtEi onze onnozelheit (lelt ons t^eruü , en hoe ernfti^er hiet^ 
H misdryf is dat men oifs te laUe legt , hoe mcér wy aangefpoord morcenr 
,» worden om ons daar van te rechtvaerdigeu , en zelis bet Uiiufie verm^oedeti 
99 daar van uit te wiflchen. 

9» Menlchen die zich overgegeeven hebben aan de Audie der wetten ,.die 
9* hunne eerzucht bepaalen om bunne waakzaannbeit , enhonnen aibeidnuttig 
99 tt ofiaaken aan hunne Burgers., die geene gelegenheit verzuimd heN)en om' 
9> blyken tegeeven van hunne aaukleeving aan die l^ilzame grondiegden». 
,9 waarvan de zekerheit van den geheiligden Perfoon van ow Mafclleit en de 
91 ruft vanden Staat afhangen, zouden zy een oogenblik verzuimd hebben het 
99 geene zy aan honnen Koning verfchuldigd zyn, zullen zy fchielyk de werk* 
99 tulgen van de logen en van het bederf geworden zyn, om oe volkeren te 
„ ergeren door eene oproerige Leere, welke ftrekt om het Koninktyk gezag' 
u te verzwakken il Neen^ «y//{£, vty zullen bet attot>« tor eere rekenen te zeg* 
jgAcn» dat het Koniokryk van yirsmkryk eco zuiver Mpnarchalen Staat is 1 dal* 
j^\ct opperde Gezag gapfchelyk berull in den éénigen Perfoon van den Sou* 
9, vereinj dat uw Maieiteh In zyn Konickryk de plaats van God zeUs bekleedt, 
iy waar van gy het leevend beeld zyt ; dat de onderwerping; die men u ver* • 
f^.fighnldigd is, een godsdienftige plicht 4s, waaraan men voldoen moet 9 niet ' 
,y.door/fchrik voor de ftratfe9 'tnaar doot de beweegfng van de Conicienttés ^ 
„ dat *er getne magt op Aarde is die het vermogen heeift de Volkeren te odt- 
,, flaan van de onfchendbare gecrouwheit , die zy aan bunnen Souverrin ver* 
„ ÏChuldigd zyn; dat de Excommunicatie zelfs, zo ouizagchelyk wanneer zy 

ft om 



Digitized by 



Google 



MERCURIUS, 17 

^ om >9V«ltige oinaaken wordt nitgefproken , nooit den gewyden knoop kan '^3^- 
„ breekcn dic de Onderdaanen aan hnnnen Koning fcrbmdtj dac men,. om ^^*^> 
,) wat oirxaake het zy « niet jde minfte inbreuk kan maaken in zyn Gezag ; - 

^, dat de Parlementen en de andere Gerechtshoven van het K5niukryk van 
M oif Majefteit alleen alle het gezag ontleenen dat zy oefenen ; dat de eer- 
9, biedigheit en de onderwerping welke men betoont aan hunne Arreften» o^ 
91 klimmen tot qw Majelteit die in de Arreften fpreekt, en dat dezelve niet 
f» oitvoerlyk zyn dan als zy voorzien zyn met het Zegel van qw Majefteit. 

„ Zodanig zyn de grondregelen in welke wy opgevoed zyn. De dienft 
„ welke ons aan het Parlement verbindt, heeft alleenlyk gediend om ons in 
„ deze groote waarbeden te beveftigen ; de yver van die doorluchtige Recht- 
se bank voor den Koninklyken Perfoon9 haare oplettendheit pmzyn Gezag te 
^, verdedigen, en aUe de voorrechten van het zelve ftaande te houden , zyn al 
ft fe zekere Léfdai/edeci » dan dat degeenen die 't hun werk maaken zulk een 
„ vo/maakc voorbeeld te volgen ooit kunnen dwaaien, 

9, Wy hebben aftyd onzen. yver doen uitblinken , en in het byzonder in eene 
,, laatfie gelegenheit , waarin onze Bediening ons verplicht /leefc onze gevoe- 
„ lens te verklaaren over eene onderneeming die niet- tot iets minders ftrekte 
j, dan om tot in de gronden toe het geheiligde Gezag aan te taften waar ine- 
9> de God Q bekleed heeft. 

„ Na zulk eene plechtige verklaaring van onze gevoelend, is ons niets öve- 
,. rig dan te doen zien dat wy nooit iet;i"tegenftrydigs> gedacht of gefchreven 
j, hebben. 

,, De Confnltatie, ïodanig als dezelve gedrukt is beneden aan de Memorie 
,> die aanleiding gegeeven heeft tot het Arreft van den 30 Odober, houdt in, 
i» dat de ondergetekenden welke gezien hebben de Arreften van verbod, ver* 
„ verkregen door de Kanunniken en Curez van Orkan: en andere tytelvoc- 
,» rende fCerketyken van verfcheiden Bisdommen > het Arreft gegeeven in de 
^ TommelU wegens de conclufien van den Heer Procureur Generaal den 24 
9, July 1717, te zamen met de Conlultatie van den 10 February 1718, mee- 
,t tien dat de middelen in deze Con(uItatie voorgefteld, by welke zy volhar- 
„ den, ot welke zy aankleeven, beflechtende zyn ten voordeele van alle de 
^ Kerkclyken die Arreften van verbod verkregen hebben , en dat zy byge- 
„ volg de oefening van hunne fonÖien kunnen hervatten , zonder verplicht 
j, te zyn zich te keeren tot het Kerkelyk Gezag, noch gehinderd te kunnen 
„ worden dan door een bellechtend vonnis het welke verklaart dat \i abuis 
„ is. 

„ Men beeft in den Jaare 1730 dan niets anders gedaan dan eene oude Con- 
„fultafie aangenomen, getekend door 14 Advokaaten, welke toen gedrukt 
„ wierdt; zonder dat daarop de minfte ccnfare volgde, eninen heeft de gron- 
„ den van de Confultatie van den Jaartf 171J gebruikt in het yerfchil h^-t wel- 
„ ke zich opgedaan heeft in den Jaare .1730 om te weeten , of de Arreften van 
„ verbod verkregen door Kerkelyken, gedecreteerd met perfoonlyke dagvaar- 
I, diog door den Kerkelyken Rechter > en door het zelfde Decreet ontzegd in 

C » hunne 



Digitized by 



Google 



i8 E U R O P I S C H E 

17)1. ^, hunne fonfiien, de nUvrerking vaiv^het verbod op de Intérdidle loode op- 
Janudry ^, fchorten; en over dit vérfchil is men van (gedichten gew eed, datdemiddeT 
■ ,, len tn de Confokatic van den ]aaFe' 1718 voorgeüeld befli/rebde. vvafcn ten 
„ voordecle vaa de geïmerdieeerde Kedielykea* . 

„ De verwytingetv d^ on( gedaaa tjra taake» niet denitfpraak , maar eeftigc 
y^ ttitdrokkingei^ vaa de Memorie. * . 

,, Men heeft de^a vltdriikkHrgeii' aan ow MajeOeitvertoond, a1s.firekkende 
„ om het Gezag der i^rienHetiCM te verheffen , met dat van uw Migefteit te 
„ verminderen Het vaorwendftl van dit verwyt is, dat men getracht. heeft 
y^ in de Memorie geene aitdrukking te laaten invloeijeD die tekeaaeo f^afdat 
51 de magc en het openbaare Getag In ww Maiefteit als in hunnen oirfprongK 
,, b.raften, het welke eerde raaki bet geene men niet gezegd beeft> dan. bet 
>) g'^ene men gezegd Ifteft. 

,> Het kwam 'er niet op aan om de gronden der Regeeriuf in hetaleemeeu 
,, vaft te Dellen I dat vertoog loade te vreemd ge weell lyn bf eeo verubilzo 
3, eenvoudig als dat het weme voorgefteld was. 

„ Het (lont niet te bewyzen cht de Parlementen hun gezag .alleenlyk van 
91 Qw Majedeit hebben , dat is zulk eene vade en doorgaande waarheic » dat 
3, men niet heeft kunnen gelooven dat het noodtg was die te fteHea of te 
9, herhaalen. 

,, Zo wy eenige tegenftrydige gedachten in de Memorie gevonden badden , 
„ wy zonden ons met kracht tegen zulk eene fcbielyke. dwaaiing aaogekant 
II hebben; maar niemand dezelve ooit voortgebragt hebbende, h^bbeo wy 't 
„ niet gevoeglyk geoordeeld' dezelve te beftryden. 

I, Men heeft zich bepaald aan het eenige verfchil van de Memode, tnen 
1; heeft doen zien , volgens de gemeenfle nitdrakkingen, en die meeft eigen, 
y^ wared aan de flofTe, dat de^ Kerke^ In den Staat aan de Weuen van den 
f. Stqat onderworpen was , en bygevolg aan de Rechtbanken die handhavers 
,, van deze Wetten zyn ; men heeft het karnkter van openbaar Gezag^ waac 
>, mede het Parlement bekleed fs, rerheven, dat» zich over de ganfche Na* 
,1 tie a:cftrekkende, de Gee(ielykbcit zo wei als alle de andere ordens van 
„ het Koninkryk onder zyn Rechtsgebied begrypt. 

„ Maar alle deze fpreekwyzen/die het vermogen der Parlementen vertoo- 
„ nen, zyn alleeniyk in de Memorie geplaatft, om te doen zien , datdeGee- 
I, Helykheit niet kan affchftdde'ti het juk van een Gezag waaraan zy met de 
„ ganfche Natie eerNtfdigbeit moet bewyzen. 

,, Hierin, wel verre van het omzag der Volkeren voor het opperde Gezag. 
yy van uw Majefleit re verminderen , doet' men niet anders dan dezelve be- 
,, vefti^en in de gevoelens van onderwerping die zy u fchaldig zyn , want de 
^, Parlementen hunne inagt enirel en alleenlyk van uw Mafcfteit hebbende, zo 
y, klimt alles wat men ten voorifleele tier Gerechtshoven zegt tot uw Msje- 
„ fiett zelfs op: zo men eere bewyzen moet aan een Gezag da( maar eenq. 
„ uitwerking is van het zyne, boe verre moet de eerbiedigheit en onderwerp. 
yi ping niet gaan voor het Konfokjyke Gezag, dat daar vaa de oldproogk is? 

,, Deze 



Digitized byA^OOQlC 



M E R C U R I U S. 19 

^, Dcte gedachte «ntnaal rèrkla^rd ijrnde, i%\ *er gcene döidcrbcit overig 173' • 
„ blyvcö omtrent de uUdrokkin^en van de Memorie; dezelve xegt dat de 7^**öry 
„ Parlementen de Senaat van de Natie lyn, om in den naam des Konings, - 

,, die het Hoofd i$, recht te doen aan zyne Onderdaaneo, gelyk hy hen het, 
„ telve fcholdig is in de plaatfe van Godt. 

,j .Men h€cft voorgeg^even dat door deiea Tytel van Senaat van de Natie 
„ de Memorie te vcrltaan gaf dat het Parlement zyne magt van de Natie badt, 
,, en niet vaji den Koning; maar fcho6n deie ottdrnkkingen , (Setiaat van de 
,^ Natie) niet verklaard wierden, het loade altoos onbetwiftclyk lyn , dat de- , . 
„ iclve gecrie andere gedachten vooifteUen , dan die vaneene Rechtbank wel- 
,»-kers Gciag ifch over de gaofche Natie ttitftrekt, cnbygevolgovcr de Qce- 
,1 flclykheit gelyk over alle de andere ordens van het Koninkryk, eene ge- 
,t dachte leer (Irydig met die w^Ike meii daar aan poogt te geeven, vaueeue 
I, Rechtbank door de Nacre zelfs aangelteld. , ^ 

t, Maar het geene onmiddelyk en in^dezelfde (preek wy te volgt, neemt zelfs 
,ï tot de minne rwyfcling iDe weg: De Memorie zegt dat de Parlemcuieiide 
o Senaat van de Natie zyn om in den naam des Konings , die daar van het 
„ Hoofd is, aan zyne Onderdaancn recht te doen, gelyk hy hen het zelve irv 
,9 Gods plaatfe fcholdig is. Wat edelder denkbeeld kan men ooit geeven van 
,, het opperde Geaag dat in den Koning alleen bernft , dan te zeggen dat hy 
,1 het recht aan zynê Volkeren fcholdig ts in de plaatre Gods ? Kon men ooit 
,, nadrokkelyker of krachtiger oitdrokkingen gebroikeo om dit .op^eide Ge- 
jy zag tot zyn middelpunt te brengen in deii ééoigen Perfoon van den Soove- 
,y 1«in, en door een noodzaketyk gevolg dtn de v«i(che gedachte dat de magt 
^ der Parlementen hen door de Natie medegedeeld is , oit te flaiten ? 

19 Daar zonde geen einde aan zyn, indien men alle de gedenk fchriften wilde 
y, doorloopen welke noch nitmanteAde^ tytels aan de Parlementen geeven : 
,) het zal genoeg zyn eenige plaatfên by te brengen die iLich by het eerlle oa- 
„ derzoek opdoen» 

„ De Koning Jobünmes zegt, in eene ordonnantie' van den Jaare 1)63, dat 
„ bet Parlement is en zyn moet de oirfprongk en de waarachtige (piegel van 
„• alle recht van het Koninkryk , Licet Curia mjlrs Parlamenü fit \^ ejft 
,, dibeêt totimt Regni noHr$ fpeeulmm veriffimMm (sf ürigo. Dezelfde Lotfpraak 
„ wordt herhaald in de Opene Brieven van Karel den IV. van den 13 No- 
„ vetnber des Jaars 1403, alwaar hy tan bet Parlement fpreekende, hetzelve 
4, de bron «n de oirfprongk noemt van alle recht in het Koninkryk* 

„ Karel de VII , in eene ordonnantie van den Jaare 1446, noemt het Par- 
„ lement ons Hof van het Parlement , dat het voornaamc en Souvereine is 
„ van ons Koninkryk en van onze Heerfcbappy. 

„Her VIII. Artykel der Vryheden van de Galltcaaofche Kerk zegt, dat de 
yy Appellen als van abois geoordeeld worden door de groote Kamer van het 
„ Parlement welke de Stoel en Zetel is van het Recht van het Konmkryk, . 

M De Heer Dar/^^f , in zyne Aantekening op dit Artykel, brengt de Opene 
I, Brieven by van H^nl den VIII. van de Mtand Aptil des Jaars 14S7, in 

C * I» welke 



Digitized by 



Google __ 



20 



EUROPISCHE 



^731. „ welke de Koning onder anderen aanmcrkclyke ?aakcn zegt, dat de Kon! f^ 

Janttaty, ^ gen lyne Voonaatcn den Zetel van de Roninklyke Waardighcit en Maje- 

* " ■■* ,, Ücit gevcftfgd hebben in de Stad Pétrys alwaar zy een Souverein Hof heb- 

„ ben opgcrccht het Parlement genoemd , bcftaandc ait 100 Leden , van welk 

„ Hof^dc Koning het Hoofd is. 

,, Men liet het Barlemcnt overal genoemd het Hof van f^rankrsk. Curfs 
„ trancU. Daar is geen onderfcheid tuffchen het Hof van f^ramkryk en den 
„ Senaat van de Natie; alle de tiitdrukkingcn lyn dan onnozel, men heek 
,, deielve goedgekcord gezien door de Koningen, die niet voorgehad hebbeo 
,» zich daar door van Gezag te ontblóoien, en vcrfpreid in de Werken waac 
„ uft de Advokaaten de weicnfchap moeten trekken diezonoo^iakclyk isaao 
„ honne profeffie; het is dan onroogelyk dezelve aan te merken als verdacht 
,, in zich zelven, te méér wanneer dezelve doordeze oitdrakkingen verklaard 
•, zyn » om in den naam des Konings bet Recht te d»en dat by in Gods flamjt 
„ dan zyne Onderdaanen fchuldig is. 

,, Dat de Koning het Hoofd van de Natie genoemd wordt , is uoch cenc 
,, uitdrukking die gevonden wordt zo wel in deOrdonnantienalsindegeacht* 
„ (Ie Werken.' 

\^ LoJevjyk de XI. zegt in eene Ordonnantie : IVy aanmerkende dat im^nze 
y\ Amfunaars ander ons GeT^ag de kefliering der hedryven beftaat , door welke de 
)i ptihi^ke zaak y>an ons Koninkryk geregeerd em onderhouden wordt ^ en dat zy 
^1 daar 'van de nvezentlyke Bedienaars zyn , als Leden van bet Licbaam waar 
„ van Wf het Hoofd zyn. 

,, Wy hebben zo even gezien dat Karel de VIII. in de openc Brieven van 
), bet Jaar 1487 den lytel van Hoofd van het Hof van het Parlement nier 
„ verwerpt. 

^, Coquille^ in de Verhandelingen der Vryheden van de GalHcaanfche Kerke» 
9, zegt dat eene der voornaamfte Vryheden van de Kerke van /^r^fli^ryi , is de 
,, éénighcit die *er is tuffcheu den Koning en alle de Franfche Volkeren , on-* 
IJ der het L*chaam van welk Volk begrepen zyn alle deKerkelyken, de£de- 
,, len en de Bnrgers, of Onedelen, welke men den derden Staat noemt ;wel- 
9, ke'^énigheit een Polityk Lichaam uitmaakt, waar van de Koning het Hoofd 
y is, welke fs een Monarchaal HoofQ. 

„ De eerfle Prefident de Selve tegen den Konfng Franfois den I. fpreekende» 
„ in zyn groot Gerechtshof (L// de Juflice) in d^n Jaarc Ij'27, zegt dat het 
,) Franfche Volk , dat het verborge Lichaam is, van het welke de gemelde 
„ Heere het Hoofd is, xonder hemzynde, zonder, leeven en zonder teker«- 
,, heir zonde zyn. 

•I Alle deze Voorbeelden toonen aan en bevefligen dat men door dete uit- 
j, drakfcingen in de Memorie gebruikt, Senaat v^n de Natie waar vast de 
^, Kéning bet Hoofd is^ niet van meening is geweell de verfckuldigde eerbie* 
,« digheit aan de Koninklyke Majefteit te verminderen. Het is de taal dec 
„ Ordonnantien , der plechtigfte Tytels , en der minft verdachte Werken ; en 
I, deze hoedanigheit van Hootd io de Memorie geyoegd zynde bj dievio den 

.* Ko- 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. ax 

1^ KoDiog, doerklaarlyk tien dat.tneo niet heeft willen fpreekeo dan viiDeen V%^' 
„ Monarchaal HooM , gelyk CoquilU iprcekt. January 

„De benaamingen en tytcls gcgccvcn aan de Prlnfon van den Bloede, aan ^ 

,y dé Pairs van Frankryk^ en aan de Magiftraaten als Leden van bet Parle* 
„ ment, van Senateura, Eatricicn , en Byzitters v>an den Throon in de be- 
„ fiiering van het Recht , en fonvereine bewaarders der Wetten van deu Staar, 
„ lyn niet minder in gebruik. 

„ Daar is niemand die de waardigheit van het MaglQraatfchap bekleed heeft, , 
^ aan wien niet alle deze uitdrukkingen oneindig gemeeniaam moeten ge- 
3, worden zyn, men vindt dezelve, overal verlpreid. UOiJeau^ in zync Ver- 
,, handeling der AiDpten, zegt, dat de Koning het Hoofd is van het Parle- 
„ mentf en wanneer hy *er niet is, laat men niet na recht te doen in zynen 
* ,, naam» om dat de Amptenaars des Konings niet anders zyn dan lyne Raa- 
„ den en Byzitters. « 

„ Hendrik dè IL tegen zyn Parlement Ipreekende ïnzyn Edifl van de 
„ Maand Auguftus des Jaars is^ji noemt het zelve ons èerfte en louverein 
„ Confiftorie waarin onze Voorzaaten gewoon zyn gewceft hun groote Ge- - 
',, rechtshof te houden; uitdrukkingen die alle de benaamingen van Senateurs^ 
3, Patricicn » en Byzitters van den Throon in de bediening van het recht 
^y ovef tr effen • 

,. Pe Kancelier Boucherat , in eene Rede welke hy voerde in bet Parlement 
'^ den 6 April des Jaars i68^> zeide, dit gelukkig toeval heeft maar eenige 
^, dagen het voorneemea verhaad dat ik genomen hadde om in dezen door* 
^ lucbtigen^ Senaat te komen , minder om het voorbeeld .te volgen van de 
,, geenen die my voorgegaan zyn, dan door de bewccgihg van myne eigege- 
;, negenheit, welke altoos geflrcfci heeft om dit Gezelfchap te eercn, onder- 
„ wezen zynde onder u van de eerde gronden der gerechiigheit , en tot nü toe 
,» gevormd paar de groote grondregelen die uwe Arreftcn zo eerwaardig maa- . 
,1 ken, als de Wetten waar van gy de Bewaarders zyt* 

„ Alle deze uitdrukkingen heb^n nooit argwaan gegeevenaan deKonink* 
'^ lyke Majefteit , dezelve zien alle op den Perloon van den Souverein , als 
,, op de bron van alle het Gezag dit geoefend wordt; Zy worden zelfs alleen* 
y, lykx)nder deze meening verbeeld in de Memoiie, alwaargezegd wordt dat 
,^ de Prinfen van den bloede, de Pairs van Vrankryk^ en de Magiftraaten , 
^, door hunne geboorte of door de aanflelling van den Souverein • de Sena* 
,, teurs, de Patricieri, en de Byzitters van den Throon zyn in de Bediening 
,1 van de Juditie, het welke alle verwyt dat tegen de Memorie gefchied is , 
,, verflrooit« Het is uw Majedeit (die hen de magt geefk om de Judiite in 
,, uwen 'naam te bedienen, het is van u alleen dat zy hunnen rang, hunne 
»y waardigheit en hun gezag verkrygen, het is met alle dit recht dat uw Ma* 
,, jedeit aan het Parlement zendt alle de Wetten welke uwe wysheit u \n^ 
9) geeft. 

,» Aldus, wel verre dat men in de Memorie verzwakt hebbe het rechtvaar^ 
91 dige denkbeeld dat men hebben moet van de Kouinklyke Majedeit , men 

C j „ heeft 



Digitized by 



Google 



11 



E U R o P 1 S C H E 



17^1. »» heeft in het tegendeel daar ïn vcréénled 'de ^ïrarachtfge tViels dic daar rai 
^afiuary „ de merktckcoen zyo, Koning, Hoord van de Natie, Sou veretn. 
■ „ 'In uw Majeftcit de eerftc en cenige oirrprongk ?an alle ópenbaarc QiagC 

„ erkennende , jmoeft men het letvc voorbehouden in het voorftel, dat nie» 
^y mand Rechter is boven de Arreften in den naam des Konings gegceven ? 

„ Deze voorbehouding zoude bovendien vreemd gcweeft lyn in ccne (loflSf 
„ daar 't *er op aankwam van te ftellen dat de GeeUelykhéit zich niet tot Rech« 
„ ter kan maaken boven de Arreften, om zich te onttlaan van de uitvoerfog 
. i} derzelve; na dat wy ons ganfche leven ons werk daar van gemaakt hebben 
,) de Souveremiteit van onze Koningen, en hunne onaf hangkelykheit van all^ 
9, magt buiten die van Godt te erkennen, is het wel droevig voor ons, ons 
„ zei ven befchuldigd te zfen van den SouVereifi te berooven van de doorluch* 
9, t/gfle van zyne hoedanigheden, welke is die van Wergeever, van hem te 
yj bepaalen niet anders danalsgelyk metgelyk by wyzevan Concrad mee zyne 
„ Onderdaanen te kunnen handelen, en herti bygevol^ bloot te flellen ojnde 
,j Wet te ontfant^en van de geeneo aan dewelke hy die moet geeven; en dat 
„ in een Gefchrift waarin men Ichyut ziéh voorgeOeld te hebben een alge* 
„ meen denkbeeld te geeven van de tondamenteele Conftitutie van deii^ 
», Staat. 

9, Waarop grondt men zulk een moeijelyk verwvt ? Daarop dat de Memi>* 
,) rie inhoudt dat de Wetten waarachtige overééukomften (CottvetttU») tyn • 
„ tufTchen de geenen dié regeeren en de geenen die geregeerd worden. 

„ Om den waarachiigcn zin van de Memorie ie ontwinden, kan men niet 
„ nalaaten hier te herbaaien 9 dat het 'er geenzinsop aankomt om een algemees 
„ denkbeeld van de fondamenteele Conditutie van den Staat te geeven; ineen 
„ Gefchrift, dat over zulk een gioot onderwerp gehandeld zoude hebben, 
,, zouden wy de eerfte geweefl zyn omop te (laan tegen devoorftellingsDjf 
9, Je VPètten waarachtige overéenkomften zyn iujftben de geenen die regeeren > 
t, enz. maar dewyl men in de Memorie niets voorgehad het^ft dan om te her- 
>, haaien de middelen uitgedrukt in eenè Confultatte van \i laaren van te 
^, vooren, deze middelen zyn dat het Gezag dat de Bedienaars van den Gods- 
„ dienft van Jepks Chriftus hebben, zuiver Geeflélyk !$ , en zich niet anders 
t, dan over de Zielen uitftrekr, 'dat het uiterlyke Rechtsgebied eene weldaad 
„ is, waarvoor zy ceniglyk aan de WaereldlykeMagtverfchuldigdzyn. Deze 
,. grondregel fs van het Recht der Volkeren 'van alle deChriftelyke Natiën. 
„ Uit dezen grondregel fpruit het gevolg, dat wanneer de Bedienaars der 
„ Kerk hun Gezag misbruikt hebben in de oefeninge vau hon uiterlyk rechts- 
„ gebied, de toevlucht tot de Waereldlyke MaRt een noodzakelyk en onver* 
;, mydelyk gevolg is, om het misbruik te beteugelen dat zy gemaakt mogten 
„ hebben van het Gezag dat de Waereldlyke Magt hen toevertrouwd heeft. 

„ Deze toevlucht tot de Waereldlyke Magt Is ook een grondregel van het 
^ IRecht der Volkeren van alle de Chriftelyke Natiën ,. alwaar hy bekend 
J^,^vordt onder verfcheiden benaamtngen, in f^rankryk onder die van Appel 
„ van' Abuis , waarvan de kennifle aan het Parlement toekomt, dat over deze 

,, ftoffe 



Digitized by 



Google 



M. El R: C U R I U a 23 

I» ftoflè oordeeleode^ oiet anders doet daii het Gezag Taa ow.; Majefleit orfe- 
^.neo. vao wieo hei allfen het ïelve hee& 

„ Het i$ tot dit poot vao Rechts^deecdtieit dat-deonderfcheiden deelen vao 
\^ de Memorie 9 «d alle de bc;wyzen die daac ia b^rgebragt zyii eenigjyk hunne 
yi'betrekJciog hebben i maar dezelve Vfa geput uit bronnen die niet verdacht 
„ Zjo, en uit Schryvers die tich iuzoiulerheit bevlytigd hebben tot vafiftelling 
M, der uitj^breidheir vao het .Waereldlyke Gelag , dat de Vorften van Godt 
„hebben, om hunne Onderdaanen te wreefcen- van de ontferdinkking die 
^ zy lyden mogten door hèi misbmik.vande Keckelyke Magt* 

„ Oqx deze Leere te verklaaren,. waarvan^fdc gronden onbeweeglyk zyn-, 
n tq;t men in de Memorie; Sedert dat; de Godsëienft dk van den Staat ge- 
M-VModen i« > zyn *er Wetten, geweeft onder, bjnp alle de Chriften Naden « 
ft^gemaakt door het Waereidlyke Gezag, wegens, zaak^n dje tot den Gods-* 
t, dienfi behooren, daar zyn 'ecdie, hoewel gemaakt voor hettydelykheOier^ 
,r hunne toep^fliog hebben tot het Geeftelyke, door de opentlyke of ftilzwy*- 
jp gende bewiUiginit der Kerke , en van baare Bedienaars « en zbaity4lr zelffr 
M om dat zy de Wetten verzocht hebben, datzy het gebruik daar vaaaatigeno^ 
^ men hebben , of zelfs het Geaag te hulp geroepen in de Regeer ini; der Kerr 
M( ks.) en men beflbit deze redenering met te zeggjen ; dat:dte: Wetten in- 
,» derdaad waarachtige over^éukomfitozyn^tuflchen dé gceoen dien^eeren^a 
91 ^e gecnen die geregeerd worden ; en volgens het onderwerpt vaa dezo 
9f Wetten , worden zy *er eene tuflchen d>e Kerk en den Staat. 

^ Zadanig zyn naaukeuriglyk de uitdrukkingen van de Memorre, en deze 
5, nitdrukkingeo vertoonen klaariyk tweederiet gedachten; de ééne, dat men 
ê, in deze plaats niet in het by zonder, Ipi^eekt van de Wette» van yratthyi ^. 
>» maar in 't algemeen van de Wetten door de Waereidlyke Magx gemaakt, 
n in byna alle de Chriften Natiën, van een Recht der Volkeren vaude Chris* 
„ telyke Natiën. 

„ De andere gedachten fpreekt alleenlyk vande Werten welke afkomen van 
,,. de lydclyke Magt * welke de Kerkelyke Mégt aan haare zyde tr^t door de 
9, openbaare of (lilzwygende bewilliging der Kerke en van haare Bedienaars , 
9, en zomtyd» omdat zy deze Wetten gevraagd hebben» dat zy 'er het ge- 
^ brnik van aangenomen hebben, om zelfs het Gezag daar van te gebruikea 
„ in deregeerfng der Kerke. Dit zyn de eigen, uitdrukkingen vande Memo- 
>, rie, en bet is byzonderlyk met betrekking tot dat llacb van verzochte of 
„ gewilliglyk uitgevoerde Wetten in eenenScaatdoordeBedienaars der Kerke, 
„ dat men zegt dat de IVetten waarachtige over/e/tkomflen zytf tuffcben de gee^ 
'„ $ufÊ die^ enz en dat ^ volgemt het ondmverp van de te Weiten zy^ er eene wev 
„. 4^11 tuffcben de i{erke en den Staat, 

„ Het iVontwyfelbaar dat deze voorllelling het oogmerk van de Memorie 
„ nader by brengt, aan de aanéénfchakeitng der gronden welke zy vervatten 
„ aan de uitdrukkingen welke voorafgaan en daarop volgen : men heeft niets 
)9 E^'^H^ dat bet Gezag van uw Majefteit kan kwetfen. Het is volftrektelyk 
», waarachtig dat in de verfchoiden Staacen der Chriften* Waereld | Wetten van 

nde 




Digitized by 



Google 



14 B U R O P I S C H E 

^730- ,, de Waereldlyke Magt af kooofiig, welke de Bedienaars van den God«lienft 
JatfHory ^^ van'deie Magt verkregen hebben, of dieiy gcwillfglyk in het gebruik aan- 
' j^ genomen hebben, ovcréénkomtten xyn die hen verbinden aan den Staat die 
„ hen regeert; en men kan befloiien dat deze flap der Kerkelyken , die dal 
„ flach van Weteen verzocht of aangenomen heM)en, een oieaw recht op hen 
,« legt dat hen noch nader verplicht aan de uitvoering v.an deze Wetten , en 
„ dat hen byzonderlyker onderwerpt aan het *Ge«ag der Waereldlyke Kecht^ 
„ banken, bewaarders van dezelve Weteen. 

„ Dat men alle deze verfcheiden oogmerken veréénige, dat men de aanééd* 
„ fchakéling van baare grondregelen en de billykheitvan de gevolgen aanmer- 
^, ke, en mental ahdan overtuigd zyu van de ónnozelheit der Memorte ; 
„ maar men zal terzelver tyd bejpeuren van wat*gevolg het is voor het be» 
^ lang van nw ^Majefteit , en tot verwerking van uw geheiligd Gezag, de 
„ hoofdzakelyke 'waarheden in hunne kracht re verdedigen, en dat wy deze 
I, zelfde waarneden niet zouden kunnen verlaaten zonder te ontbreeken in pn« 
„ ze wezentlykfte plichten , en in de onfchendbaare geiroowheit welke wj 
,/fchaldig zyn aan uw Majellcit en aan de groote grondregelen die de fon» 
,, damenten van de Monarchy onbeweeglyk maaken. 

„ Maar, zo men uit het geene in de Memorie gezegd \s^ konde befluitefi 
,, dat qieD voorgehad beeft den Soavereiu te ontblooten van de doorluchtfg- 
„ ftc van zyne hoedanigheden, het welke is die van Wetgeever, hem zo ver» 
„ re te'bepaalep van niet anders dan als gelyk mei gelyk by wyze van Con* 
„ trad te kannen handelen met zyne Onderdaanen , en bygevolg de Wet te 
„ ontfangen van die geenen zelfs aan dewelke hy die moet geeven , zo wee* 
„ ten wy geene uitdrukkingen krachtig genoeg om onzen tegenzin en onze 
,; afkeering te beveftigen, wy zouden zeift alles verfoeijen dat de minfte in- 
r, breuk zoude kunnen doen in de opperde Wetgeeving , waarvan het rcchl 
„ alleen bcruft in den Perfoon des Konings. 
' „ Voor \ overige , men heeft in de Men[iorie niet voorgehad een indruk 
9, te geeven , dat 'er eenig onderCcheid was in de graad van* Gezag tuflchen 
„ de Wetten gemaakt op het verzoek der drieScaaten, eq de Wetten gefpro- 
„ ten uit eige beweeging vaa den Wetgeever, het Gezag van belde is het 
„.zelfde, zy komen op gelyke wyze van de opperftc magt van den Wetgec- 
5, verj en wanneer men gezegd heeft dat het XL. Artykel der Opene Brieven 
„ van den Jaare i6^S > ^^^^ onderfcheidcn was van de Wetten gemaakt op de 
„ begeerte van de Natie in de Vergaderinge der Staaten , dit onderfcheid be« 
„ (laat alleenlyk in de befchikking, en de zin van de Memorie is alleenlyk 
* ,f geweell om aan te toonen hoe onbetwidelyk de magt der befchermingen 
. ., is door het Parlement toegedaan, dewyF die niet alleenlyk door de Ordon- 
^, nancie van Orleufts^ voortgekomen' van den Souv^ein, op den éénparigea 
„ wenfch of begeerte der drie Staaten, maar zelfs door de Opene Brieven van 
„ den Jaare 1695, toegedaan is op de ernflige aanzoekingen van de Geeftelyk- 
',, heit alleen . en bygevolg veel voordeeliger voor de Geeftelykhait dan de 
„ voorige Wetten : Het recht van het Parlement om by ptovifie het recht 

99 der 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U SL v 

l, ^erODforen op te fchorten was to klaarblykelyk raflgefteld» dat het niee ''3<.* 
>> mogelyk wai daaraan te twyfelen. 'fjF'^^yi 

,, Wy vleiieo ons, SIRE^ alleticrelen verdfefetttehebbtii»«o awMn» " "^Z 
1^ lefteii io Aaac gefteld te hebbco om onte getroawheit co onnotelheit vol» 
M komelyk te kenneo, na de plechtige verklaaring van onte gevoelens Tf«* 
jy geosnw Gezag, eo wegens de ftchten van pwe Kroon s wy hoopeadaf 
^, Qw Majedeit overtuigd zal zyn dat wy nooft'de MemoritVerftaan hebben 
9^ dan in den zin In welken wy de vryheie genomen hebben die aaa avoor 
i> te Hellen: allen anderen zin , alle andere ottfegging kenren wy pleebtelyk 
M af, wyveifoeijeD dezelve: indien gy in de oefeningvan oweopperfle oiagi ^ 
M aan ooi gezigt de Goddelykheit vertoont om aan de onnózelbeit het recht * 
i> tegeeven dat haar toekomt, wat beweegreden van vertronwen zal zolkf 
y, niet zyn voor Onderdaanen die geene gelegenheit hebben laaten voorbygaan 
,,.om banne aankleeving re doen blyken aan deze g^oote grondregelen, waar 
„^ van de overlevering voor altoos vereeuwigd zal Worden, lot bewaaring vaa 
,, den luider vün deze SloDarehy, van de zckeifcdt vto onze KoDingen, ei> 
jy vao'df geiroDWhcit der Volkeren. 

Getikend daor 320 Advekaaten. 

< Den 16 Decembeir wanneer de Kamers van het Parlement verga- 
derd waren over het regiftrcercn van twee Ediden, klaagden eenigè 
Leden over het dikwik roepen van zaaken voor den Raad , toe ha* 
deel der rechten van zyn Majefteitf van het gemeen » en van het Par- 
lement 1 waarop befloten wierdt ootmoedige Vertoogen daar tégen, 
aan den Koning te doen, en zyn Majefteic te fmeekefi het Parlement 
de vryheit weder «te gaipen^ van te flemmen, voor het welzyn vao 
zyaen dienft^ en dien van. den Staat, ten opzigte van *5 Konings 
Declaratie van Maart lai^tftleden. > Daar wicrdt ook in handen van 
*8 Konings Lieden gefteld het Geiyioek van Lyon^ waar in de Legen- 
de van Paus Gregmus den VIL gclafcht is» ledert het \iitkoroen van 
?c Arreft van 't Parlement van 't Jaar 17^5^9 waarby zulks verboden 
wordt , om daar in te doen , zo als 't hun plicht vereifcben zal : 
Waar over een Decreet van Perfonecle dagvaard ing afgezonden is. 
Het Parlement heeft befloten Vertoogen aan den Koning te doen» 
^ over alle de gewelddadijgheden welke aan vecle goede Geeftclykcn 
ten opziffte van de Confiitutii gedaan aqrn gewordeiu Men zegt , dat 
de drie brevetten over de Conflitutsê y^dic van Rme in Frankryk zyn 

Skomfn^derwaards zvn te rifg ge^otiden.. ^m zégt 'ook dat d^ 
eer «Lm/i, extiaordinaris Nuncius.van den Paus» twee Brevetten 

D van 



Digitized by CjOOQ 16 




EUROPISCHE 

van zyn H. bekotifen heefc» te weeun éen aiiiideD]^Qi4pg| Pin vljj^ 
%fn Majeüeit te viHtr^'gen opene firieved tót het hoiidca ^AA een 
Provinctaal CoMiHe^ om d«n Btflchöf> van /t^^i»/^/tffr te veroovdéer 

icn^ cn.ecn ander aai) de BiflchoppeQ van Frankryk^ waar door hoa 
icvolen wor4c in hifiine BisdgcDtnen , inde Getyboeken te.fteHeft 
h0c OCEcie van Paus. iSr^^t^riiu den Vil, waarop aan den Niincitfi 
iferkbard itf dat indien men dcM Brcvctton pfl^liceeFdf»4ii^n dd- 
kelve zoude fopprtmeeren. Hei Parlement van J'(ml9M/è' ta op zyne 
gedaane Vercoogcn aan den Koning door een Arreft van den Raad 
geconiirmeerd in zyhe oude Privilegiën» om ter Iaat fterinftamie over 
Appellca als van abui^ te wyzen^ 'c geen aangezien wordt ïh eett 
goed voorleken voor het ParkoMSOt van Parys^ ooa mod^ in dcs;^lft 
oude voorrechten van ftemminge, enz. beveftigd te wordtai. 

Den }. dezer kreeg het Parlement verlof om zyoe Vcrioogen aao 
den Koning te doen « wegens de ArreÜen van Evocatie aan den Raad 
van Staate en andere zaaken van belang , byzonderlyk wegens de Iaat* 
ile Declaratie vw het LiS de Jufiüf 9 van welke, het Parlement de 
Revocatie wil verzoeken, of ten minden vernietiging vitoiekctc ge- 
wigtige ArLV kelen. Den f dezer waren de Kamers vun het Park- 
ment vergaderd wegens de Vertoogen. 

Op Maandag den 8 dezer waren alle de Kamer» van het Parlemeni:, 
over de KcrkcTyke zaaken weder byccn , wanneer befloten wtevdt^ 
clat de Advokaateri des Kor.ings 'zyn Majetteit zoudM gaM vraagtttf 
óp wat dag hy de Gedeputeerden van het KaflenHeit gdfefictrteem*» 
fangen, om hunne ootmócdigftc Vertoogen aan hem te doen. De 
gemelde Advokaaten begaven zich dien middag naar het Hof» va» 
waar zy ter middernacht te rug kwamen» Den volgenden morgen 
kwamen de Kamers wederom re ïameir, om het antwoord ie ver^ 
neemcn; waarop zyden ecVüen Ptelident en twee Raadaheeren dew 
putcerden , om dén Koning met het gemelde Vertoog op tewtioh^ 
ien> welke Hccren Dingsdignamidda^dc rei? naar Afo^i^ttaimattien^ 
doch den uit dag diaar van is noch niet bekend. 

De AardsbifTchop van Parys heeft een Mandement doen afkondig 
^en,< om ia alle de KerkM en Parockien, vantynAardsbi«4om Aa(« 
rhoefTen in te zamelen voor de arme Zieken inr > Bèttl-Diéui I^dltt 
Mandament vindt mim onder andere de v€>i;gefide iceldxatmeiiiidnilb» * 
kingen: „ Wy bevcelen aavallePcktnsj KammtiiHeo/Ktpitteti^ 

,• Co- 



Digitized by 



Google 



MERG V R I ü a 2ï 

91 Cnreftf Vkarittèny en Prediken » oili aan alle de Geloofigmb^ 7!1m4^ 
99 ketid te iriaaken » daf iet ben niet anders dsn deerde jlalmoefinmo- IT «^ 
99 gelyk is^ bunne Zielen van de Zonde en va^ delfeedteverloffen. Wy 
9f Terklaaren ook, dat de Gctoovigeo van dew goede Stad Parys^ 
99 welke op de Feeftdagen van dé Geboorte en Opftanding ranoe»' 
t9 Zaligmaaker , de Kerk ^*an 'c Hotet^Dieu zullen bezoeken « aldaar vyf • 
99 Patemofters en vyf Ave* Maria's bidden 9 en die aan gemelde Kerk 
9» Aalmoeflen zullen geeven, de Aflaaten winnen zolIen« welke door 
99 onzen H. Vader den Paus by het Jubilé toegedaan zyn, en dat die 
99 geenen welke xiaar zullen eommuniceeren V vergiffenis van ^le 
9» hunne zoadeo .bobben zuilen* 

Het Hof hou<k.zich te Marly op» alwaar de Marquis van Cajieh 
lor 9 buitengewoon Ambafladeur van Spanje 9 in het Kafteel gelo- 
geerd is. Die AmbafTadeur heeft dik wils Conferentie met den Kar* 
dinaal Minifter 9 die hem een Plan van het Pranfche Hof voor de 
aMftaimde^ CkHDpagoie beeft medegedeeld» ingevulle geen Verdrag 
getroflbn kan w4>rdcD. ïly heeft het zelve goedgekeurd, d/ewyl 
men voki^ens het zelve ^tn Keizer te gelyk in /talie y aan den Rbynp 
en aan de Maas zoude aantaften. De gemelde Spaanfche Minifter 
heeft dit Plan met een EzprefTen naar Sevilie gezonden Doch de 
l&Qgelfcben eiTHoUanders hebben eenpariglyk dit Plan verworpen 9 
ab Krydig. zynde met het Travaat van S&vili'é, gelyk bier voor in het 
Artykel van Engeland alreets is aangeroerd. 

TE Sevilie wierden de Confcrentien wegens bet uitdeelen der Ef- itamii* 
icften van de Flotillë voortgezet \ doch men meende dat daar om* 
trent geen befluit genomen zoude worden voordat de Pfopofitien 
van den Marquis van Caftellar in Frankryk door de Geallieerden van 
Sevilii zouden aangenomen zyn. 

De Koning van Spanje beeft op de herhaalde klagten vanden Heer 
Keeney Minifter van Groot-Brittannïéy ove het neemen der Ensèlfche 
Schepca in fFeftrInd^% door de Spaanfiphe Commii^e-Vaardera de 
Qoodige ovdres daartegen gegeeven. 4 

Ovechei «mbrengen van verfchfidea Couf iiera j^an den Marouif 
fio CafiéHaty zyo dlkwib Cooflmentien gehoiidffn.9 en nieuwe Jnj 
ftmftiea aao'öuSB Minifter a^evaaidigd* < r : 

Op^kortweodctt Kersdag deedt. de Koning de fu^iftie vafi iqi 

D. f. nieu- 



Digitized by 



Google _ 




%V E U R o P I SC HE 

niotfwen KardiriHal Mdohrandini den Mutf op te xecten dien jde Heer . 
Lanfi voor zyo Eminentie van Rom gthr^gl beefu De Kooingiooe 
was by 4ie plechtighisit tegenwoordig. . . ^ 

Wegctts de-rlij^ten»» die eenigen tyd te. Cadi^s in <zwang. gegaan 
hebben t is efO Btief publyji gemaakt » welken een Poétpr van die 
Stad aan ceo andereq te Pitrys gcfipbrevcn beeft |^ liudepde ab volgt: 

NAdemaal in dit Koninkryk en in andere Laodcn van Ekrofs^ een geracbt 
verfpreid is giewofden , dat de Pe(ï in onze Stad regeerde ^ heb ik geoordeeld 
van roynen plicht te zyn, UE. als myn byzoitdercu Vriend van (fe waarhettt 
dieti aangaande^ re onderrechten : De Ziekte, die wy' hier gebad hebben, ia 
. noch Peuilentiaal , noch Purper Koorts ^ maar eede hevige kooking In het 
Moed geweell, oniilaan door e«ne bedompte Lacht, dieaaneenigeMeafchieD 
Uoofdpyn, aan andere Bloeden alt de NeüSi Vlekken vao verfcheideo coo^ 
leuren, Pniften, Roosachtige Verhevenheden, Walgingen, en Bleineoopde 
Uaid veroirzaakt heeft: Het zweeten is zeer overvloedig geweeft; Eenegrootr 
menigte van die Zieken hebben geen Koorts, en andere dobbelde Koortfói ge- 
had; de pols is dan zwak en tangxaam, dan fterken fcbielyk geweeft: Alle 
deze verfchefden Accidenten zyn voortgekomen vliniQore, ich^|ley dikkeen 
drooge Stoffen, waar door de Leevens-Geëften mcér of minder belegimerd en 
de omipop van het BHied gehinderd zyn geworden. Maar de fchrik , welke 
cenige Petfoooen voorbaarig verwekt hebben , voorgeevcnde dat deze T^ekte 
eene halve Peft, en bet rechte peftilentiale purper was, heef^eele Lichaamen 
zodanig overrompeld , dateenige Perfoonen ichielyk daar van geftorven lyn; 
vêeie Burgers hebben zich naar het Land en de orokg^tende Stcdeq begee«en\ 
en de Gouverneur dat voorbeeld volgende , is de Verbaaffdbeit ^angej^iteid» 
maar federd eenige dagen is *t Gemeen wéér tot bedaaren gekomen ; Gy fcunt 
geleoveu, myn Heor, dat drie^rierde gedeeltens yan.de. Menlchen i die hier 
gednurende deze zjèkte geflorven zyn, hun Leeven door fchrik verloren heb- 
ben, waarhy gevoegd kan worden de kwaade Métbode der Do6h>ren in bec ' 
btbandeltn van de zieken; federt omtrent 14 dagen Is de ziekte zigt baar 'ver« 
mindèrd, en aTlcdé-daar mede. óverVallcne, zyn byna geneezeo*. 



Waarmede teoi. Ki^^/^ (}en.;^, November» 17^0. 



Het getal der Dbodcn die van. den ip. tot den if. November iirde 

foote Kerk te Cadix aldaar door de Geeftelykbeit begraavep zyn^ 
107. bcHatvdn dé Arfflec^ w«fkein ftilte begraaven worden, en die 
in de Ho^pfitaaleo * Aervenv: < Voorts tyn 'er V4in dep x6 Noveaaber 
tot den ip December 374 Pe?foo[nen begraaveni éoch (êderc 2egt 
Mea bet getal zodanig verminderd te zynr dat'evdagelykanictiiicér 

dan 



Digitized by 



Google 



ME R C U R I U S. v^. 

dtti'vyf i zes Menfcheo fterven, alle foorten vao Ziektens daar on- «^^^^ 
. der gprckend zynde. • _- ~. 

: VAN LijffahM hccR, men dat den t. December laai (lieden de portus. 

VJjjQt van de Babia in pi, dagen behouden op de^aag gearriveerd ^^^ 

WIS t' hebbende geduurcnde de ganfcbe feite goed weer gehad zon^ 

der eenige ftorm. Dezelve beftaat in twee Uorlogfcbepen ) een 

Fluitfchip vo<^r den Koning > het Schip van Gaa , zi Koopva^rders 

Toor LiJab$Hj co vier voor Porf i Port\ en men v^r^qrt daixe de 

lykfte ia, cüe ooic aldaar aangekomen is. De laading^pan deze Vlooc 

is aU vqlgc: de Schepen voor Liffaban^ 10041. kiften Siiiker» Zipo 

jollen Tabak, en z)ooo Huiden./ benevens eenige andere Goede* 

ren, en een party Hout» dat in 's Konings Fluit gelaadcn was \ en 

de vier Koopvaarders voor Porth Port^ zoip hecle en 260 halve kis» 

;^n Suiker 9 >)7P- Huiden enz«, wel if millioenen in Crufadendie 

K^egiflirccrd zyit» en eene goede menigte Diamanten; de Laading 

m de vier Schepen van Marinbao zoude onder anderen beftaan in ^qoo 

Arobes Howy^n Jambas ^ een partySalfapanlIe , ifo Kiften Suiker» 

een party Hout, en eene grooce party Czcz» vzn Mannbao^ die, zo 

eenige willen, op jb duizend Arobes begroot wordt, enz* 

MEN fchryk van Rome dat de Placcaaten welke de Staten van (tali6« 
Hollanden fVeft-FrieJland hebben doen afkondigen tegen de Legende 
van Greg9rius dtn VIL en wegens de Koomrcb*4<.athólyke Kerke - 
lyken van die Provintie^ veel ongeruftheit^ aan het Pauzelyke Hof 
.veroirzaakten. Men hadt dieswegens eene byzondere Congregatie 
van Kardinaalen gehouden ^ ^^aarby zyn H. perfoonlyk tegenwoor < 
dig was. Zyn,H. deze Placcaatefi geleezen hebbende, verklaarde in 
zeer gevoelige uitdrukkingen zyne gedachten dieswegens, en federt 
i»aan den Httr jildobrandini^ Deken van de ^0/^, bevolen verfchei- 
den A&en over die ftoiFe op te ftellen» waarvan men den inhoud 
oocb niet weet. Men wil dat 'er beOoten zoude zyn aan de Prie* 
ilers in dat Land te belaften zich aan de Reglementen van hunne 
Souvereinen te» onder werpen , en ^ich omtrent de Proteftamfcbc 
. pnderdaanen met alle gematigd heit te gedraagen. 

De Kardiqaal Cofcia was federt eenieen tyd beezig geweeft mee 
%f9R verdediging op de punten van befchuldiging tegen hem inge* 

D j bragt. 



Bigitized by 



Google 



30 E ü R O P 1 S C H E 

wiv ^'*S^» fehriftdyk op te ftcUcn j doch het geen xyn Emifimdc h« 

1 ^ mccft verlegen oiaakt» is de eifch van de Apoftolifchc Kamer ^ oBl 

ten ccrftcn 80 duizend fcudi by provifie op te brengen » die hy M 
•$ Pauien Neef ter gelegenheic van het buttenleven verkwift zoadc 
hebben. De gemelde Kardinaal heeft fedcrt aan den Paus eene ge*» 
drukte Memorie ovcrgeeeeven 9 waarin hy zich en zyn voorig gö^ 
houden gedrag op *t beft verdeedigc : Wanneer men dit Gefchrift 
gelooven zoude , was zyn Eminentie niet alleen geheel pa* 
fchuldfgi maar konde noch voldoening etfchen : Ondertoflcben wat 
'c Volk op hem zodanig verbitterd » dat het den geenendieyoorzyo 
Eminentie 't woord voerde» opentlyk uitfchotdc: De Paos beeft 
verboden die Memorie in kome te drukken , zo dac de Kardinaal 
zulks op eene andere plaats hadt laaten doen, enaandegeheeteGec* 
ftdykheic Exemplaaren uitdeelen. Hy klaagt daarin zeer bitterlyk 
over de onrechtvaardighcit van hém het Aardsbisdom van Bemveniê 
te willen onrneemen» zonder eenige de minfte acht te geeven op 
zyn Karader, op zyn gedrag, en op zyne liefdadigheden onder Ae 
voorige Regeering : hebbende onder anderen 80000 fcudi te kofte 
gelegd aan het bouwen van eene Kerk ip *t Diftrift van Benevettta. 
Een der gedeputeerde Kardinaalen tot hec onderzoek der Mal^^eria- 
tien, dit Manifcft leezende, zeidc fchertzende^ dat hy het leven » 
de mirakelen en andere fraaije daden van dien Kardinaal , daarby voe- 
gen konde. De Kardinaal» Secretaris Bancbieriy een van de MatH« 
feften aan den Paus gegeeven hebbende, ontboodc zyn E4* den Kar* 
dinaat Carradini^ en fprak mee deozelven wel twee uuren zondereen 
woord van den Kardinaal Cofcia te reppen* Vervolgens heeft ge» 
melde* Kardinaal verklaard» dat hy zich wel van zyn Aardsbisdom 
van Benevento wil ontdoen » mits dat menhcmccnPenfioenvan 5000 
Scodi op het zelve geeven, en hy de benoeming der openvallende 
Beneficien voor zich behouden zoude, over welke verklaaring de 
Paus heel verlloord was. 

Den 1 1 December 's morgens wierdt een geheim Confiftoric ge- 
houden } en na dat verfchciden Bisdommen ter begeering voorgé- 
fteld waren, verklaarde de Paus den Kardinaal Aidobrandini lot Le- 
gaat van Bohgne^ den Kardinaal Grimaldi tot Legaat van Ftrr«ra^ 
en den Kardinaal Majfti tot Legaat van Ravenna j en eindelyk ver- 
klaarde 



Digitized by CjOOQ 16 



M E R C U R 1 U S. 31 • 

thMf^tf *y d» Heer C^r/M (zyncn Neef) toe Rarcfinaal, den wel- «!2i, 
ken hj infüm gehouden hadt. \ZI^* 

Men faiKk wel verbreid dat de Kardinaal Cofiia afftand van het 
.AardsbiadoM van Binevenio gedaan hadt m handen vanzyn H.^ doch 
dut geraeht ia te voorbarig gewmft: want den t^ December was 
êè Vergadering over de malverfacreft van de voor?ge Rcgecrine , wc- 
êfftam in *t QoiriMal lezamen 9 waarin bcfiotcn Wïerdt , dat d^ Paus 
by een Brevet « bet Aardsbisdom van Benevemo aan den Kardinaal 
C^fÜë ontneemen kon 1 en die morgen is dac Brevet 'm dmk uitgeko- 
men, waarbv zy» Emtaefttie van het gemelde Aardibisdom beroorj 
Wordt: zynde van den votgendcn inhoud: 

ANTONiO, KÉMflnaaf Êmubieri, ttft. 

^^Adcmaiü kat notoir i»| m dooi do aaakciy die aan .iftk H. vertoond tjn 
•I^gewordea^ ab door die welke aao teet GenKeo beketvdiyo, dat gy».Kar^ 
dinaal Cofcia^ .Aardsbiflchop van Befftveff$o^ uw Ampt aldaar met meer npch r 
met eer noeh met vracht kaot waaroeemen, noch dat gy by dte Kerk het 
O^per-Getag kont voeren ) en dat het bygevolg beboorlyk is, datgy het ge- 
meMe fientflciff tbtvor eo eenvoodig irr handen van Ckmens XII. slftaat x Zo 
ordoDDcert en bestelt tyn H. by dezen volgens het Advys van de Conptr^a- 
tie iran NommUts , en dat van lynen Raad, aan u, om uw voornoemde 
Aardsbbdom neder te leggen op Araf van de booge Indignaüe van lyn H. , 
om van nwe gemalde Kerk beroofd te worden. 

En wy , wHIende de piedfc Ordres van lyn H, ter nltvocr brengen, msa- 
keto doior deaen Brief aan den Kardinaal CofiU bekend, dat hy zouder nitöel 
aitf hebbeD se gehooruuunen* 

Gegceven in \ QmriméMl^ den 19 December 17)0 

(Was gerekend :) 

De KarSMoai BoHcbierf* 

De Abt Ramonii geweze Vcrirouwcling van den KardinYial Cofcia^ 
if voor zyn leven jn eene Vefting van den Kcrkclykcn Staat geban- 
nen, en zyn Kameraar voor vyf Jaarcn op de Galei« Na dac zyn 
Eminentie de bovengemelde Monirorie oncfangcn hadt» hieldt hy 
eene lange Confultatie met zyne Advokaaten » waarop hy eene Me* 
morie imi de Congregatie tegen hena aangefteld , overgaf» verzoe- 
kende 



Digitized by 



Google 



3» 



EUROPISCHE 



J73^' kende uitftel • om den afftand vtn het Atrdibisdooi vtn SêmwntMf 
J^^y zekere voorwaarden te doen, waarop die volgende A|>poiadenieac 
gegee^en wierdc; «, LeBum juia fufficit not9ria difamê$iofr$diw^9* 
9, M jirchiepiscopatus absque mara: Zyn Eminentie hier over ver- 
fchrikt zynde, zonde den Abt Tefta^ zyd Kameraar, aan den Paii% 
. met eene andere Memorie» behelzende: dac hy ter oirzaak vaozyoe 
onpaffelykheit en uit bezwaarnis van gemoed, aan zyn H. van hcc 
Aardsbisdom van Benevtnto atftand deedt , doch de Paus weigerde 
het aan te neemen , zo zyn Eminentie niet veirklaarde 'c zelve door 
ordre en bevel van zyn H. ncér te leggen % gelyk^efphiedde,^ z^yndo 
hy nu in de uit er (Ie angft dat het verder met hem kwaiyjt idioopep 
zal. Sedert heeft men tyding van BeneventOf daC de Inwoooersvan 
die Stad over de afftand van den Kardinaal Cofcia van dat Aardsbit* 
dom, drie volgende dagen Vreugdevuuren hadden aangeftoken, en 
dat op den derden dog eene plechtige Proceflie was gedaan ter eêrc 
van den Paus; en zy zouden zeifi den brand in het Paleis nmCofcia 
geftoken hebben, 70 de Heer Bond^lmonte zulks niet hadt verhin-* 
dcrd, ^ * . - 

pen z8 November wierdt door lad van den Kardinaal Secreataris 
van Staat, te Rome een Monitorie tegen den Heer Co/cia^ Biflcbop 
van larga^ en Broeder van den Kardinaal van dien naam, afgekon- 
digd, waarby die Prelaat geciteerd wierdt, om binnen een Maand 
voor den Paus te verlchynen , op poene van fufpenfie van alle gee- 
fielykc dienften, en van interdiaie van den ingang in deKerk«me€ 
.(êqueftratie, van alle zyne geeilelyke inkomften: Na verloop van 
.de tweede Maand zal hem dit alles afgenomen worden , en hy zelfs 
in een grooter excommunicatie vervallen, zo hy niet voor hetéibde 
van de derde Maand compareert, mét de ongenade van zyn H. en 
met berooving van de Biflchoppelyke Waardigheit : Men verftaat, 
dat gemelde Heer Cofcia die naar tVtentn gevlucht is, alwaar hy de 
bcfcberming van den Keizer hoopte te verkrygen, zjch zeer bedro- 
gen vindt, wyPzyn Keizerlyke Majefteit hem heeft laaten aanzeg- 
gen 9 van niet aan het Hof te verfcbynen % met laft aan zyne Mi- 
nilicrs van hem geen gehoor of aififtentietegeeven, dewyl zyn Ma- 
jefteicsincemie wasde Congregatie van gedeputeerde Kardinaalen in *c 
oefenen van Juftitie te laaien voorgaan. Men verzekert dat de Kar- 
dinaal Cofcia aan zynen Broeder den Biflcbop van ^atffl, gefehreven 

heeft, 



Digitized by CjOOQ 16 



M B R C U R I ü S. ,j 

heeft» émhy naar Kom zon komeo» om zich voor^<le voeten fan Jéummy 
den Paos te vernederen» en zyn Heiligheics onifermTnge afcefinee* " ■* 
ken» hoopende dat deze ftap hen beide in *c vervolg de Proce^ie 
. van den Keizer ten optigxe van de zaaken» die noch onafgedaan. 
zjn^ te we^e zou brengen. 

Men beetc tyding van Ge$nta dat de Rebellen van bet Eiland Corfica 
zich achter het G^ergte geretrencheerd hadden » zo dat de Heer 
DorJa GrimaUif Commiflarts^Qeneraal.met zooo Man gereguleerde 
Troupen niet in fiaat was » om hen onder te brengen ; waarom de Re- 
piiblyk befloten heeft een genoegzaam getal Krygsvolk deze W inter te 
Werven ^ en het naar Bajfia te zenden » om de misnoegden te dwtn^ 
gen toe het neerleggen van de Wapenen , en tot het aanneemen van 
de veigifiênis die de ^Republyk hen aangeboden heeft > Sedert heb* 
ben de misnoegden een Üeiachemenc van loo Man Genueelcbc Trou* 
pen overméefterd » en zich zodanig in het Gebergte verfchand^ dat 
het onmogelyk is hen aan ce tatten. Vervolgens kv^^men de oproe* 

'irigeni ten getale van izooo Man de Stad Baftia fchic]yk naderen». 
en deeden een aanval op de Voorftad Terra Feecb$a% doch doortus"* 
Ichenkomft' van den BifTchop^ wicrdc tuflchcn hen enden Commis* 
firis^Geoeraal der Genueefen, een ftilftant van Wapenen gefloten. 

Van f^enetu heeft men met eencn Exprcflèn de onaangename xy* 
ding^ bekomen t dat de Peft binnen Niz^T^ fterk omftoken zynde f 

» door geheel fFalacbyi en Servië verfpreid, en door een Turk van 
iV/zzii^ komende, \n Bofnïé gebragt, en wydenzyd» zelfs tot' op 
zeven ooren gaans van de Grenzen in Dalntatïi y doorgedrongen was. 
Hierop hadt men het Placcaat van May lyzp vernieuwd , en daarby 
de vrye cooimunicatie afgefneden met het Turkfch j^Ibanii ^ de 
Landenvan Raguzi^ Cattaro^ Dalma$te^ de omleggende Eilanden k 
de Ooftenrykfche Kutten, en andere Provinciën en Plaaifen: z\iU 
lende alle de Schepen , Goederen en Menfchen van daar komende # 
ecne qoirantaine van x8 dagen moeten houden. 

Op Kersdag jcreeg de Kardinaal Cuféni te Milaan een overval van 
beroerte, waaraan hy den zo December overleden ts. De gemelde 
Kardkuud jiuguftus Cufani waa een Milanees, geboren den zoOdo- 
ber itf f f : Hy is Biflchop van Pania , en van de Capucyncr Ord^i 
gewjDen, jen heeft het Purper in bet Jaar 171 z verkregen ; Hy ia 
Legaaz van B^êpn^ en Nuutius te F^netitf en vervolgens ook iji 

E dca 



Digitized by VjOOQIC 



^ EUROPISCHE 

^21^ dan jitre 1711 in KfMkryk gjtwoAy Uj WMtta Mto Wtgn^ce 
^nP OtkcFdlicir. 

MEN ziet te U^^tntn eco zeer omfttodq^ Vcrimai tui dea Of* 
Hand in het Turkfcbe Kcizcrryk % zyndc de Vcfbuka die tot nocll 
toe daar van gedaan tyn «er getvekkelyk en om^komeft gefrqtfl^ 
eo alzo die ftaatsverwiflèling van kec aitcffte gewigt is, oofdort» 
wy dat oroftandfg Verhaal dca Leczcr ie inoccca nuDdedcekot vjor 
de van den volgenden inhoed. 

Daar is nieis zo gemtfen lo het Ottonaonifche Reiianrykf dao 

het Krygsvolk ayne Keiscti enbiioneMtni(lerstez;iQO afMtten» Het 

feheen nochtans dat de Suif an jtthmet , na eene regeerk^ «ea a8 

jaaren zich mogt vleien een diergdyk lot te zullen ootgaaA» ürMm 

Baffa^ ayn Schoonaoon en Guatteling, hadc den Staat twaalf Jaa» < 

ren gercgecr^ en heeft echter zyn Groot* Minifterlchap oocb met 

de buterile Mod moeten eindigen. De overmatige en doorden VU 

'Zh: aangezene begeerte des Sultans ^ om door groote hdaftifigjen 

atync Schat kamer te vefryken i degrooie met fnvole zaakee bedekte 

intrigoes , waar mede de Primo Vizier getracht beeft zo de MïUlie 

als anderen te vtibKnden, en de önverdragelyke heerfehai^ enho« 

vaardf van lynen Kyaja of eerÜen Minillert en van tyne overige 

Bedienden, die door de sv^aare onderdrukkingen tnvoeria^ vaneeoo 

atgemeene Monopolie zich grootè fchatten verzasield hebhen, ga«« 

ven dus redenen tot eene onvermydelyke verandering* Om siuks 

mee een goed (bccte te onderneemen ^ (cheenen de Krygi oferatitt 

L met de Ptrfianen, en de zo vel ^vankdoaoedige als niOerietife be^ 

flm'ten van den Vizir daair toe de gevoeglykftegelegeAhcktegceves^ 

na dat by ikn Sultan gepcrdiackerd kadt» om een L^cr achi«r&«« 

tart (de eerfte Stad in klein ^fi^ recht i^n over Cmfiaulinêpai) %c 

ibrmeren; hy badt ook alte zyr.e Recbtsgelecixien terbhierd, mee 

hen in hunne Huizen ie doen opfluiton, omdatzy toecne OfemIjH 

ke Conferentie tegen zyne ondemeesMngon ge^n>keR beddieo« De 

algemeene difpofitie zo van de Militie die geengrootea iaft badt ooi 

naar Perjli te trekken t «is van 't Volk, om mar sjmc oude Oao« 

Éiannilche Maximen gtrcgttvd te vrordén , badt eeo sekeren Jank-* 

laar anders de Patroon genaamd, en een geboren Attianeoarr» «titt 

een gerefolveerd en intogoanc IPerfiKNi n, •aangowedigd om «ka 



Digitized by CjOOQIC 



M E R e ü R I U & H 

MOVttig YMI de Retokne «e matfceii ; co dtc hy eon m<for wn zvnJ^" 
{hek fiM^* ^b' ^rnauDd ^ tot xynen mcdediakkcr genomed hadc , ■V7,r„'^.. 
hdbbeo ty in *t eerft oen party vm ochc Perfoooca gemaakt, die 
Doaderdcfds^s den z8 Sepccmber 's morgens ttn achc uuren op de 
gpoote Mirkc te Cméanthé^ met een vaft befliMt verfclieenen^aU 
waar cy jn pkiacs van em Vaandel, een ihik van oud Taf aan een 
flok gebonden hebben « en daar mede de Matkc op eo af geloopen. 
zyO) ttitr6epewlp dat yder waare Niufulman hunne parcv inoeA aan* 
aeemeo) en xich op de groote Plaats f^aarKAiifveriaineien, om h^ 
gemeeiie beft, *c geen %j naar de Wee wilden iaaien oor^eclen, ce 
Mfchermen. Op dete wyze ayn zy naar dcngrooten£e;2:eii|/?eir^eene 
groote befloceen boven met een dak bedekte Plaats ^ alwaar alle isn 
méér dan tooo Koopmant Winkels zyn) gegaan, en hebben don 
Opper^Opztenderdaar van^ voor ben laacen komen, met ordre om 
die groote Maats te floicen: Zy ordonneerden 't tdvei^anatlc Kopp* 
hiiden, die in alle fpoed honne Winkels floten, en zich naar hunne 
Hutten begaven* Schoon de oitilag van deze onderrieeming zeer 
oOMker fcScen » zo fchynt het echter dat de misnoegden veel eerder 
met eene doorgaans ftilzwygende toeftcmming dan met een dadely^ 
ken|byftand begunfticd zyn geworden: Hunne ftouthrit bewoog 
de meell ftandvaftige janitfaren en Oebe^i of Artillery^ Werkers^ om 
faoniK Party aan ce neemen^; en als zy zich in getal aanwaflSshen za* 
^n, begonnen rj geweld te gebruiken, liepen naarde Geweer^ 
Mai4tt, en wapenden zich: Zy hier door meerder moedskrygende, 
begaven zich voor de eerfte eiï vyfde Kamers der Janitlaren (die de 
aanziettlykfte en befte zyn^ als zynde verdeeld in zeer veele Kamers^ 
die midden in Cênfiêntmoftl een groot gebouw uitmaaken» en waar 
tn"er i«ele duizenden kunnen gefegd worden) en nodigden de zondev 
Oppefhooitlen gevonden Janittaren, dewyl de voornaamftc Officicffa 
deze Kam6i9 verlaaten badden, om op de Rxndevous, werwaardszy» 
't Vaandel van de Janitfaren droegen, te verfehynen. De Hoofdeis 
van de Militie en de Cbisus Bafjji (die zo veel als Overftens van de 
Janitfaren zyn) httdden zich ook verftoken, zo om dat zy nioc be^ 
fchoMigd ikiegten word^ aamroerderk van den üp(bmd4e zyn félt 
omdftt %y niet gedoodzaakc mo^eü zyn zich-iegende opgofteneo 
amte kanten^ <tïe reets doeor de gekeele Stad de oeeftevfpeddinen 
in fedt CompagnieD ?erdeeUI wattn» hebbeadpaia de Koopman» 
' ' ■ E » en 



Digitized by 



Google 



I« E U R o P I S .C H E 

jéuSmy. en andere grooteplaatiên tot derzelverbcwaaringjanicftren en Gebcgi. 
.• >- m * als Schid\vagtl?n gefteld. De Opper Opziender vair den Bezinften 
hadt dikwils getracht, die Plaats en de Winkels open, en 't Volk 
in hun gewoonen handel en wandel te houden ; gelyk ook de Kapt-* 
tein Ba^a o^ O ppci^ Admiraal , die tóen mede SMsmakan WW| en in 
Abfericie van den Primo yixir zyne plaats bekleede , door afgezon« 
den Perfoonen gedaan hadt; maar alleenlyk 't verfchynen van de op* 
roerigen heeft alle de anderen tot gelyice zamenrottingdoen komen. 
De uitgezonden Spions van den Jga der Janitfaren hebben zelft ver« 
hinderd , élat de wachten die in het begin van de onderneeming uit* 
gezet waren , de misnoegden niet hebben durven aancaften % en ak hy 
zelfs kwam toefchieren, bevondt by dat 'er geen tyd méér was «om 
bet kwaad te kunnen duiten} weshalven hy zo goed als hy koode» 
lich van hen weg begaf, naar de Poort der Janitfaren weer keerde, 
en zich bthendiglyk in zyn Huis vertrok, zonder méér voor den dag 
te komen* De Kiaya of eerde Miniller van dên yizir , die denzel* 
ven morgen vroeg wegens byzondere zaaken in zyn Paleis indeStad 
gekomen was, wierdt door de eerde tyding van deze beweegingen 
met zulk een fchnk bevangen , dat hy met zyne twee vertrouwde 
Perfoonen naar het wacer of Kanaal liepi en zich met een Vaartuig 
van vier riemen in 'c Liaiid weg begaf De Kapitein Baffa als Be- 
velhebber van Confiantinopel in abfentie van den f^izir^ was in zyn 
Paleis aan her Kanaal van de Zwarte Zee , dewyl het Donderdag en 
Feeddag was , bezig met het planten van bloemen in zyn Toin ; 
maar zo dra hy de naricht kreeg, ging hy (cheep, en kwam in de 
Stad I en na dat hy met het afzenden van verfcheiden Pertöonen be« 
volen hadt/hct groore Koopmans Huis en de Winkelsweér ceope- 
nen^ en donder het doen van de minde tegendand, te vergeefs ge« 
tracht hadt het oproer ce dillen, ts hy , na alvorens by ^t.Arfenaal 
op de znécre zyde vtin ConftMii/iopel gepaflêerd te zyo^ en aldaar zy- 
' de ordres geiaaten te hebben , naar ckn SuUan te S^utari geretirecrd^ 
Alle andere Baffkat deden ^c ztUde , en de Primo ViTar die toen 
zich niet verre van de achter Scutsri gelegen Wy^bergen met het 
fchieten'miar het ^ wie Vermaakte , deeg op deecrtfe tyding yao.Jiet 
voorgevallene' te:fasrd,icn.rGedt naarden Sultan^ diep by yondcio 
het Paleis 'van zyne Züftër, ti^Icben S^ntaritn bet Veld gelcfen ^ 
tnCJ$$hig€ iS«//M# genaamd. ,Abmi alk Vizir& (• t gficn zo veel i$tin 

de 



Digitized by 



Google 



s 



M E R C ,ü R I U S. ^7 

de Gfoot«nran <Jc Ocioroaonifchc Portc) aldaar vergaderd waren , jJXv-y 
hielde men grooten Raad om een middel uit te vinden» hoe deze zo ^...~ 
;evaarlyke toeftand te herftellen was > en men zege onder anderen , 
at de gemelde Sultani» ^gelyk alle voorname Vrouwen van de^Sui^ 
if^w Familie geiitulcerd worden) haarcn Broeder geraden hadt» niet 
t0€ te ftaant dat een eenige van de Hzirs en voornaame Mini (Iers 
van zyn Perfobn zouden afgaan, dewyl te vermoeden was, dat die 
werk alleen om > en tegen hen was aangevangen } en dewyl de Op- 
loerigea buiten twyfel derzelver overlevering zoiiicn eifchcni kóndc 
hy dan ingeval van een (Dachten uitflag van zaaken zich zelven faU 
veren* Undertufichcn befpcurdc men in het begin van den nacht, dat 
de Suhan zich met alle Fizirs uit het groot Serrajl naar Conflanti- 
nopel begeeven hadt. 

Het is niet uit te fpreeken, hoe groote vcrwnrring en verflagen- 
heit de tyding van deze opftand, zo wel in het Leger, als onderde . 
gecncn die Amptcn bekleedden verwekte: Alle.namcn de vlucht, een 

Jrder vertrok en verborg zich , en zelfs degetrouwfte Dicnaaren ver- 
ieten hunne Hcercn, zonder te denken, waar toe zy Ampts^halven 
verplicht waren. Als de Primo Fizir in^ 't Serrail aankwam, be- 
vondt hy dat niet méér dan vier Perfooncn van zynen Hofftoet die 
anders talryk was, 'gevolgd waren , alszynStalmcefter, één Kamer- 
dienaar, en iwce Cw^^^rx of Oppcr.Domeftiken: Na dat hy het 
befluit genomen hadt , om 't aangevangen werk met magt te ftqiten, 
Zondt hy naar *c Leger, om alle zyn Volk, inzonderheit alle Baflaas 
of Bevelhebbers, wéér te verzamelen^ maar hy konde naaulyksioo 
Perfoonen byéén brengen, die *s nachts van Scufari naar 't Serrail 
overgevoerd wierden , doch daar onder was *cr geen één van zyn Volk: 
Hy Het ook de Levenfiof\ Bootsvolk, welkers Schepen naar de 
Levant varen r v^n vier Galeien komen, die den geheelen nacht ge- 
bruikt wicr<^cn ) om den fchat en de bagage van den Sulfan uit het 
Leger naar 't Serrail over te voeren; doch alzo dcze^erzameling van 
Volk in verre na niet genoeg was, om het voornecmenuit ie voeren, 
beeft hy den nacht in ongeruftheit doorgebragrj behalven de 'vier 
Èajfaas die óc Sultan met zich uit het Leger mede genomen hadt. 
Varen noch in eenc vcrborge plaats van *t Serrail gevlucht de Chiaux 
iaM{dic als Overfte is van alle Chiaufen; welke zyn de ceenen die altyd 
TÖ6r dtvk Sultan of voor eenen Grooten van de Pi^rte voórryden, ook in 

E 5 . gc- 



Digitized by CjO.OQIC 



l8 E U R O P I S C H E 

%ill^if gc^ïgt^gc iaakcn a^czondcn worden, en Cbiaux SaJ/l wil odk W 
ZZU vccl zeggen «Is Oppcr-Hof-Marfchalk) de oaegiBêJfi of Genennd^ 
Vcidiuigmccttcr, en de Seliqar Aga der Spabis^ zyndeOwrfteA dtt 
Turkfchc Cavallcry , ook zo veel als Veld-Marfchalk. Het létt 
hadden mede gcJaan de Mufti fdie de Turkrcbc Oppcr-Pricfter i$^ 
en zo wel in de waereldlyke, policike als in de Gecftötyke zaakcn 
veel te 7.eggen en te richten hcch) de Feifulcb^Molla die zo veel is 
als een Rechter in eene gfoote Stad, de Ispriza Je -Sein of Opiicndcr 
van de Kerk van 9»pbia (de voornaamlle Turkfcbe Tempd in C<m^ 
Jlantinopel) en de Mirza Éffendi of Kancelier in Geeftelyke zaaken. 

Alhoewel deOproerigenalIesdeedeni om hunne party ce vetgroo* 
ten, zo zyn zy doch dien nacht niet fterker dan joo Perfbonen op de 
plaats van hunne Rendevous gebleven i maar de Militie en veel an* 
der Volk is , den geheelen tyd in beweegiog geweeft \ en na dat 
zy zich in (laat gefteld hadden, om hunne party aan te taften en bet 
aangevangen werk uit te voeren » ts den zp September *s mörgeiA 
vroeg hun getal zö fterk toegenomen, dat zy begonnen de gebeefe 
Stad onder de direftie van den bovengemelden Patroon wetten voot 
ie fchryven. Deze zotidt aanftonds cenigc Compagnien naar alle Ge- 
vankeotflen en Kerkers, om alle die zo wel over misdaadenatsovei* 
fchuld gevangen zaten, in vrvbeit te Aellenj hebbende zulks gewa^ 
penderhand laaten doen aan alle Perfbonen , diegecondemneerd wa^ 
reiv om 'zo wel op de Galeien van de Porte als van Panicuüeren te 
roeijcn) in welke confuiie eenige Chriften Slaaven *t geluk hadden 
van weer in vryheit ie geraaken. De liuizen van den Gouverneur 
van Galatba (een Vooruad van Conftantinopel^ over 't Kanaal van deti 
Gouverneur, alwaar zeer veele FamiUen van Chriftenen, inZonder- ' 
heit Franfche Koopluiden woonen)en van andere Minifters» hebben 
la(l geleden > en men zocht niet alle kracht naar hunne Peribonen , 
en voornamelyli naar den eerden , die ve^le gruwelykheden onder 
'c Gouvernement van den Vizir eii zynen ecrften Minifter gepleegd 
heefc. 

DeOprocrigen hunne :Maken in alle ofdre willende voortzetten, 
bcfloicn een Jga der Janitfaren te maaken , en lietep daar toe eeneo 
Chanesci in hun Leger komen die voor een dapper Man gehotideh 
wierdt » en voor eenige jaaren het Ampt van jfga der Janitlaren in^t 
Bannat van Temeswar heelt bekleed gcbad , maar daar na diet gedc&t 

wierdt 9 



Digitized by 



Google 



M ERG U K IXT S. 



39 



fiimfty 0» mtitzjn Kuidea de koft mocft yerdienen. Als ly hem ^73^ 
ib Jfgs woctjnei bljrd&baps uitgeroepcii kaddent bragien ij hem ^^^^ 
«iatde BMit^ daar dcmcefte jigéuu gconeenlyk wooncn, cd daar 
md getottHen viodrl Nadkn de CioHHifi of Ovcrftens , en de 
oreiagc fiubalcerae Officiers sich ook weggemaakt badden ok ver* 
bwgen hteUen» en derlMdveti de Kamers co Ooapagnienderjanic* 
fireo niec mw bebooren van Hoofiden voorzien waren, hebben zy in 
deraetver pkttts de wakkerfte en kloekmoedigfte ak de hunnen aan* 
gefield f CB de noódigc ordrea gegeeven, om hunne onderneeraing 
Toikomen mtte-voefen* en zorg voor de gemeeneveiligh«itcedraa- 
Mn« Den-xfilveo dag hebben zjr ook den OêUgi Bajffa of GeneraaN 
Veldtoigmeefter gemaakt ^ en eeoe Compagnie naar T0fana (de zo« 
ffettaMftde Voorftad vac C$nfhMimipdorvc \ Kanaal , alwaar de Turk* 
Kbe Gefchutgieiery ia) ge^ondeo» om de groote Vaan tt\ Catdaya^ 
tdfé af te ba^en ^ die ^T np de plaats van hunne Renderous bragten, 
op dewdike jy binne Tenten opflo^n en hun Leger formeerden ^ 
eti naderhand hebben 17 zulka roet alic de Compagnien Jdii^faren en 
Gêk^ of ArtiUery- Werkers gedaan. Ji>a Sttlf on zich 'm *i Sir rail 
iogefloieh, en aieh|(ptct rn ftaac ziende om bun geweld te weder*» 
ftaan , zondt den cSaffi iyays tot hcp in *t Leger , om te vraagen 
wat de oirzaak van hunnen oproer was , en wat zy van hem bcgeet den: 
Waarop zy tot antwoord gaven , dat de mi^bandetingen en matver^ 
fiitien van zyne Mtnifters de oirzaak daar iran waren» en dar zy Je* 
acivc levendig overgclcverdbegcerdcn. Zo dra de Primo Fizir het 
rapport van (kn Cb^e Kyaya en de pretenfiendef Üproerigen gehoord 
hadt» gaf hy den i9a//4xr te verlban^ dat hun voornaamfte oogmerk 
waa» om hem van den Throoo af te zetten ; waarover den Sfiltan^xn 
'de viterftü bckomfDeting geraakte, en Yioodig fondt zich inden Ha- 
urn ff wcik *t Vrouwenhuis of Apartement der Concubynen is) re 
retireereffi. - De Primo ^izir nevens zyn eerfte Minifter bemerkende, 
(kt 'er voor ben geen oirkomft méér overig was, zo de zaakenniec 
fcbitt^k veranderden, gebruikte *t laatAe middel; met de Vaan van 
Mtdmmst te laaten uitjlieeken, om *t Volk door *t point van Religie 
ifk de conriouatie van hunne genegenbeit voorden Sultan 2i^n\t moe* 
dïgeni waarby hy groote beloften liet doen, opdat 7y de Wapenen 
tfgesi de Optoerigea mogren opvatten : Weshalven hy de eerfte 
groote Ptoort van \ Shrrail deedt opene» , en over de andere die ge- 
o .. floten 



Digitized by CjOOQ 16 



40 E U R O P I S C H E 

V^^v ^^^^" ^*^ gebleven, de VtiznvzTïMabomet uitfteeken: Ook liethj 
{^HJ de T'opei die Conftapcls of Kanoniers zyn , nodigen , om de Keizerw 
lyke .Wooning van hunnen Heer ce befchermeti : Maar alles wat by 
aanwendde was ce vergeefs j en de Tüpei weigerden naar *c Serraü te 
bomen, nie;c die ont(chuldiging dat hun plicht: was de Janttfaren ce 
volgen j en nadien hun getal minder was dan van de anderen ^ wilden 
zy wachten tot dat de Janitfaren zich in *t^^f^V begaven; 'cwelk 
zy dan ook wilden doen. De uitgeftoke Vaan verwekte wd eenige 
' veneratie % maar moedigde niemand aan tot befcherming van den 
Sultan. De Bojiangi (die gea>eenlyk in zeer grooten getale 't bpzigt 
over de Tuinen van den StHtanhtbhcn^ endaarby een foort van Lyf» 
wacht in \ Serrail zyn) fchenen onder zich zeer verdeeld i en de wei* 
nigen die de Wapens aannamen 9 hadden reets onder zich beflpten , 
/ dat zy zich tegen de Oproerigen niet zouden aankanten 9 maar inge- 
val deze 't <f^r^/7 met geweld aantafttén, de Wapens neerleggen en 
zich overgeeven: De Primo Hzir nu alle hoop om zyn heil in de 
Wapenen te zoeken» opgeevende, begon zichgehe,el aan zynong^^ 
lukkig noodlot over te geeven» en ging ergens in 't Serrail zitten f 
alwaar hj^zomwylen als zinneloos ontwaakend^ vroeg, of de Re- 
* bellen daar reets waren» en hy riep alles in de Wapenen. 

Als de Oproerigen zich den 30 beptember in ftaat zagen , om al- 
les wat zy wilden te onderneemen, zonden zy Volk uit» en Héten 
den Mirza Zakzackxdafcher (die een der Ryksrichtcrs rs« waar van 
*er twee zyn» als van Romeli'é en Af$'é^ die altyd Seffiéin den Divan 
hebben) tot hen in h Leger komen: Deze was op ordre van den 
Fizir op een Landgoed gebannen, om in clende te leevcn, wyl hy 
in den Raad te vry tegen hem gefproken hadt. By zyne aankomft 
tvierdt hy door hen met alle tekenen van een volkomen vertrouwen 
op hem en met alle eerbied onthngcn» en als hun Wetgeever cr- 
kend# Verders zonden zy ecne Compagnie naar7<!^^^iftf inde Voor- 
ftad over 't Kanaal, om de Topei of Canoniers tot het kiezen van- 
hunne party te difponeren, die daar toe gewillig waren i^en op de 
. Verzamelplaats verfcheenen^ De Sultan hadt , om ingeval van nood 
'c Arfenaal tot zyn refervc te behouden » den Jhii of Oppcrfchecp»- 
Kapiteindie toen het voornaamfte Schip voerde» tot zyn Kapitein* 
Bada of Upper^ Admiraal benoemd : Als deze in die qualiteit in 't 
Arfenaal van Conftantinopel aankwam ^ wierdt by van yder Oorlog- 

fcbip 

'■ ' . DigitizedbyCjOOQlC 



M E. R C Ü R I U S. 4f 

Sdiip met negen kanoBfcbooteh begroet » en menlietterxynch-eere x^S^y 
ét vlaggen en wimpels Waai jen } maar hy wel ziende » dat hy alleen ^"-^ 
in uiterlyke fchyn een Minifter van 'den Sultan^ en voorts zonder 
audorireic en magt was, hieldt zich in *( Paleis van 't Arfenaal ver- 
borgen 9' en ging kort daar na tot de Hoofden der Oproerigenover^ 
aan dewtlke by zidi onderwierp, en een omftaqdig bericht gaf: 
Nadien hy bier in alles naar de wille van de Oproerigen hadt ge* 
daan f is hy aanftonds tot bun Opper- Admiraal beveftigd ; en hy wéér 
in *t Arfenaal gekomen zynde , liet vier Galeien uitruften en voor 't 
5;prnsi7 leggen » om alle comnaunicaiie af te fnyden, en *c inbren]^n 
van *t mtnfte fcfroors te beletten. Men verboodr ook op 'c fchcrp^ 
fte levensmiddelen in 't S^/aiJ te leveren , en a% Waterleidingen 
naar binnen wierden gefloten: In tegendeel droeg men zorg, dat 10 
de Stad geen gebrek van Jevehsmiddelen mogt zyn, ten welken . 
einde men ooJvaHe Magazynenen Winkels van ceibaie Waarcnopen 
èieldt. De ><g4 der Janitfaren zondt naar alle Poorten en Plaatfcn 
*daiir)^ noodig was Wa<;h^cn 9 om op alle wys de plondcringen cA 
andere ^anordres ce verhinderen^ en de Overtreeders wierden aan*- 
ftonts naaf het Leger gevoerd , en zonder eenige omftandigheit of 
Formaliteit van Proces in (lukken gehakt. k 

Ondenuflchen raakte óe SultAn in't ^^rr^/Vinüeuiterfledoodangd; 
weshalven hy befloot nochmaals den Isprhuub en Mirza .Effendi aan ' 
de , Oproerigen te zenden, en 't laaille verzoek te doen: 'Maar hy 
ziende dat zy onverbiddelyker dan ooit enby hunnen eifch dathyde 
by zich hebbende Mitiifters zoude overgeeven , onverandcrljk bleven, 
moed eindclyk befluiten ic bcveelen, dat de Primo Vizir^ Ibrabim 
Baffa zyn Dochters Man, nevens deszelfs Kyaya of eerde Miniftet 
^n den Kapitein Baffa ^ of Admiraal» in öc Gevankenis tu(rchen de 
twee Poorten van*t Serrail (daar gemeenlyk de ter dood ver wezen Voor*» 
namen- gezet worden) zouden gevoerd, doch de Mufii op een Galei 
naar een Eiland in de ^r^i&ip^/ gezonden Worden ; waarby.menzègt» 
dat de Feifulcb Molla ook derwaards in baltingfchap verwezen wterdt} 
Men is in*t algemeen van gevoelen, dat de^ Fizsr altyd pillen van 
Vfterfc^e vergift, meen gond tasje 6y zich gedraagcn hccff 9:0iqr 
2ich daarvaHin de oiterfte nood, tot een fpoedige .dood tebodüenen» 
Dezéi voor' hem bedroefde toefiand, van te zien, dat.iiy: aan ^jo 
ergfte Vyudca stoode moeten overgeleverd worden. Het hem niet 

F \oc 



-Digitized by CjOOQIC 



4» EÜKOPISCHE 

£SiL ttie bmfft te #«efac«D^ om rsan deze eSÊn g/thnik te jntikM^ 
l!ni7 wMt iBcn.zegtY dac zö dra lieui de cond^auiatie Mogctegd wierdt» 
hy sicii zeiveii met bec vergift heeft omgebrigt. 

Dba I O&ober xyo zewn Kwiert van jaoitftreo» y4tr wim jm 
pBtifOOO Man (fenk^ die eenigedagcnte vooreatMuirde Greoteiivat 
P»^i gecomibandeanl vmen, van Si€Utsn overgekomen «o iwar 't 
Lcgct der Oproerij^n in de Stad gopaffeerd : Him B^a vaa twcé 
ftaarten was by hens ^n b^s ^f cnderwceg aaricbc kregen tat de 0|>» 
ibbiidding in Canftantwdpel^ cyii z]rop'tickfel|rkA wcder<My|^eeni 
en hebben den gcfnpponeerdcti Pé-ïqs van Pwrfié , die ïn 5mJ^i daar de 
Janidaren door paflcerdeny ayn Womiing h^t« ce paafdmectichtn 
ket Leger der O^proerigen gevoerd. Nadat dwe aieh dns «n aéAo** 
vueic en inagt van een abCblme Commanda zagen » hebben zy ton 
V ninzten van twee Perfiaanfche Mintfters een Raad gehojudeiiy waaite 
keiloten wienrit^ aan' beo ecne Wacht tot hunne aekerheic en de 
noodwendige Levensoriddcèen toe te zenden» In cqgendoel bcJbbeÉ 
iüc van 't Serrjdl ter oirzake van dezen defpemcen en ganfck verval- 
len tocftand^ den Salum aangeraden^ om toe beboudiM van ayn fe^ 
ven en dat van zyne Zooncn , en tot ftillcng van de veroitceriog der 
Pproerigcn « de Perfbonen die oiraaak daar van waren • zonder nitfidl 
aan hen over te gieeven ; wcshalvcn de SulUn ordonnertde^ dat de 
drie ^rrefleerden zouden geWorgd^ en hunne Lichamen in bet Lo» 
ger der Oproetigen gezonden worden. Deze ordre wierdc aanAonCg 
volbragt • en yder Lichaam op een Kar mee Oflenbefpanoen voorde 
Tenten der Oproeri^en geVoerd* Deze hadden naanlyka de drie Lig^ 
ehamen vernomen ^ of zy hebben alles wat de toom en woede hen 
konden ingeeven , aandezelvegeoeffendi ab met laftereo, ih>ocen« 
trappen ) en met de Lichamen op te hangen» in (hikken ee verfcfaeir- 
fca en eindel; k weAr op den grond te werpen. De Honföen der.Op 
roerl^en gaven voor» ibt bet Lyk van den Ptimê ^i«ir niet was het 
irechte van IbrMm- Bê£k\ en dat de Snit^m hen zocht €e bedriegen^ 
en een Lichaam van een ander Peribon^ die den ^iz^ geleek, hen 
coegezói(iden badt ^ weshalven xy het in de grootfle furie aan ^en 
paardeftaarc bonden en voor 't ^inmsa^ilceprenv «n aldaar iafikaiivaft 
een dood aas by een zeer koftekyke Fontein dié de Fi:idr voorddnen 
opgerecht liadr, totipys voor de honden heten Iqggen »< welke te 
Cêa/lamiH4f$i in 't hwdend ioopen» on g«tten Jioar htfchan» xndat 

ze 



Digitized by 



Google 



. M E R C U R I ü & 41, 

» ¥to Mii ydac oodeiüoüden wordea. De voorfchttvc Hoofden y^Smy 
baddeii d«e voorgeevii^ uttgeronden;» om é$i zy vrcefedco, dal de ,j_f 
Miltfie dooff dcgroote «oegeevcqflheit van den Sultan 9 die zyn dfie. 
Ueéile' Miniflera aan ben opgeotfcrd badc, akh nK^t laacen bevredU 
gca, daar iy m tagcndedi hen gaerne in die verbittering wilden ho«^ 
den^ Qcfidar ay den Ai/rm a%czat baddeo^ . Het Liebanm van dem 
ijbfjM» is m eene ptaata voLyao onreinigbckt en dat van den ICafi* 
lein Baffa iocene Kraiiftmc geworpen; maar de Moeder van dffn 
hacfte» kwam de 'Hooiden ootmoedelyk bidden* dac het Liebaam 
van haaren Zoon mogt begraaven worden « 'c geen eindelyk haaraj» 
ecnebyxoiidcttt'gQnirwia^ toegefkan* Doa ï% hec bedroefde lot 
en einde geweefi van de drie voomaamfte Perfoonen die het Qcto« 
mannMch Ryk met eene zo groote politie als ook onder de Turken 
geoefend is geweeft, geregeerd hebben. 

Op den i 0(ftobea oen ix naren *s nachis ts de. Sukan Msbmfd f 
een Zoon mn den Smüan. Mufiapba^ die een Broeder van den vA 
nijgtHBOca Sultan gt^msê if 9 tot nieuwen Keizer door de Militifi 
nitgeroepeni en. na dat iDraaan'denafgezetteof»//tf»dezcvQorheai 
>6droeftle tyding, eu de verheffing vanzyo Broeders. Zoon op den 
Thxeooy hadt laaten. wceten , verzoekt by met den nieuweo: SuJiM ^ 
tefpneekeoii waarop hy hem oit bet Apartement». alwaar hf hem. 
lot na «toe met .een grooten nayver en zoagvuldigheit hadt daenbc*» 
wnaceo, lies kwnent en jnet hem een kort go%>nek hieldr; Veswdk 
genslïet hf den nieuwen Sultan in *i K6a;cti\tfk Apartement gaoa^ 
maar hy zelfs bc^f ziek in dat Venrdu daar gemeoilyk. de tfff^ 
zette Sultans plegen bewaard te wordcn.tiDe €>proeri||en zynaUydb 
Vaa intentie geweeA, om den Kiuferli AUalofb Bajfa uil Eg^ptw^ 
hunnen J^izir te laatce koanen^ hdibende nroviÊooeelyk deü .vóov*-» 
heen gomeUen^iltfrafcir Baffa of Veldmaasfcbalk • aan wieo< de a^o« 
zette £ni[r0»9 na de ter dood vesoordedina van Ibrakim Baffa i k 
Zegel o vrrgegeevM hadt ^ tot Fhak g^eoonfrraaeerd \ en om zicfe anohr 
formidabelder en.fterker te maaken, hebben sy aanftonta aangeva«r 
gjin ittrnwe JamtfsMn^ GAip en %9pa aan te neemen: en de hoop' 
vani^ band oCdriokgeU van if Pkiflaaridte v»ilgens deOttomanilir 
frhÉ^.IMes ydcr ^anistaar vaü dieai nieuwen SoAkn» gewoon is te onin 
&ngeD;^«kte ieeriveèl VoUcs om SoUaaten.te wordeb. 

Dmct 4dJMniéra wond «nsdi égtKuUMmsa^tA dtogmitt^ diede 

F X Rcffi^ 



Digitized by'CjOOQlC 




44 EU R O P I S C H E, 

Rtgalia en alles wat de önderdaanen fchuldig «yn, laat Worderen, 
CB gcmccnlyk den Kamcr-Prcfident toegevoegd is, door de Oproe-, 
ri^en in Hukken gehouwen, om dy by uir een ontydigeo y ver hadc 
tetverftaan gegccven , dat het niet noodsg was icKeixcrlykJcSchaï*: 
ktiinèr met de vermeerdering van Troupên te b^waafen, daar niea> 
me£r Volks hadt dart Vr noodig w». Volgens de gedachte van e^- 
gen is het getal der Janitfdren tot 80000, der Gtófgi tot pooo,cn.iler 
Tppei tot 20000 Man aangewaflchen \ maar men kan met recht ge^ 
looven, dat men de begioocing hooger maakt, dan ze in des daad 

is. . ' j • .. f. : . ''.y 

Den f Oftober heeft de aange(lelde/^/2Jri Divan of Raad gehou- 
den; en op de andere dageahebben zeer veéie Paleizen van Mihi^ers^ 
en de Huizen van hunne Aanhangers laft geleden: in dat iran de» 
Kyaya of eerden Miniltcr van den f^i^ar^ is eene grooce fómme 
contant Geld en ccne menigte Zilver en Diamanten gevonden. De 
Miis Effendi die het Hoofd van alle SecretarilTen , Notariflen ea 
KancelliÜen, o( zo veel als Opper- Kyks-Kancelier is, die van deb 
beginne af aan , zich , zonder dat iemand wift werwaardt^ gerettw 
reerd hadt» wierdt alom fterk gezocht. DcKyuyawM den Kebaya^ 
B0y$ die de eerde Bedienden of Vice Overften der fanitfaren ts,ab 
ook zyn Peltwerker die 't Peltwerk levert ^ en noch meer zyner 
Creaturen» veele Armenifche Wiflclaars en Jooden ^.iosgelyks dd 
Mulpac^ Emini^ en andere Perfoonen mcér, die den naam baddea 
dat zy groote Rykdommen hadden verz;tmeldt kregen eeh viérbod; 
van de Rebellen van zich met zekere StoiFen en C»ouleuten te klee- 
den f maar zy moeden in^t toekomende koufenvan geele couleur^ 
alszynde nevens de zwarte de verachtelykde by de Turken, draa^ 
g^n. Men hedft de kleederen vari vceleavaa 'clyf , en de fcboeiieo 
iti fhikken gefcheurd y dewylzy met dit verbtKl den.fpot gedoken 
Imdden. Men verhel t^ dat de nieunre Sultun Mabmud begeerig ge^ 
Weefl is, om' de Hookkn der Kebdlèn iczrien^ en dat hyzedeswe-^ 
gens in zyne tegenwoordigheit badt laaten komen :.:Na dat hy hen 
het één en het ander hadt gevraagd» heeft hy aan hen de waardig- 
litirvan edncn ^4^ of Bevelhebber f)pgedraajgaD.}. maar deze oèreit 
faen^verdacht voorgefcómeni'Cnxy. bd>boo denhalired uit ;een\ teioei» 
van fchrandeirheit getrachtaddanigereef^'iranfde.haod te.Aryxen«' «'i 
-^fOéi tf Oftoberis de-i&óoi&ing e^cfaicdf die üuan'c Cktooialxii-' 
- 'i . fche 



Digitized by 



Google 



HlÈ R C l? R t V k 4s^ 

icbc gebruik daarin beilaat f 'dat de SuliaM met den Sabel^ omgord ^i^Lry 

,w,oW^^ Deze plcchcigbcu geTcbieJde io de A/^i^/y waarin de Tur- •- 

^c^jvporgceveQ bet, Lichaam y.^n Jolf te vercereO) dezelve lege aan 
hel vicjerftp.vani^eiïfj^co^'werw^^ 4c nieuwe Snita» zich met de 

gêwoone pracht en het geleide van alle groote Heeren begaf, met deze 
y^opderheden dat de^Hopiden der Rebellen ygor hem heen geree* 
den zyn,^. en veel gelds onder ft Volk en rde Militie die langs' de 
firawa daarde i$'/y//^».pafle^rde, in Gelcjederen gerangeerd ftont , 
gpworpen. hebben.. , Na deze plcch^igheit ft>egaf hy zich onder bet 
vporjlz. .giclei^e luar de Moské; ykn^^^^SMÜ^pJ^é^fy^f enverTichcte 
i^dafir hfcmi'ddag-gebq^i waani^ %'in 'c %r(^ Sfrrailtc rug keer* 
óp. Op dien dag,zyq niet ,de mjriQ^ yrei^gdotekcmen qiet betlqfien 
van ^ Kanon of anderzins^ bqdreyen. Qe Hoofden der Rebellen ea 
alle ^friei^^/zi/(g^ hebben deftig gemonteerde Paarden tot Gerchen^ 
ken bekomen 9 .en zyn met ^e Militie en metde.voprig^j^ucorireif er) 
commande m.bjH),Lcgfrr op de gropte pWt^b)yyeQ (^9$iQ r. ^ebl^nde 
x>o|c yanyden nifmwcQ Sultan geèifcb^.^at,hy i^ar zjn .g^[>eddM9)ken 
ïieaeencrzekqh/^ifj van bun. leven beföofde en vi^rfph^ftev ^y gebo* 
den ook 9 dat ^1 Ie. kleine Luttbuizcu welke aan het Kanaal van de 
Zwarte Zee» een ii twee uuren van Confiamnqpel gelegen , en re 
Saiadad op onlre van den voorigen. Fiziti Ihrabim Baffa gebouwd 
zyn t als lluipwinkels die tot infame en zondige oefenmgen gediend 
.brbben , ' lot den,grond toe. Zf»uden:g^ta(ieerd. worden/ Nadien het 
IHoofd ó^ Rebeiicnde Pa/r^o/igenaantid , nevens zyne Makkers, noo- 
dig oofdeeideO) om met den nicuwt:n^ Primo Vixir het één en het 
ander af te handelen, zo heeft hy zich, niet tcgcnftaande.men anders, 
boe j^root men ook mag zyn, *t diepfte refpcft voor den ^iz/rmoei 
bèbbeTit en zelfs op zyne kniën voor. hem yerfchyneii, aan zyn 
jty^gca^ft:, en wicrdt door.hem.met alJe bedenkelyke beleetdheit 
onUmngtfn. • 'De bovengemelde Rtis^Ef%fff& met den ff^aywode van 
^aibtttn andéren meer , die te vooren met allen vïyt gezocht wier- 
den, zyn cindelyk gevonden , en door de menigvuldige aanzienlyke 
prefenien a^n de Hoofden der Hebellen, is hen par(}on gegceven. 
J>c,lf^i^ndaroï l^'$(mer-Prefident , die dex|iied(ie der Fiioantien heeft, 
ii io^^yn Alnpt. geconfirmeofidr, en de voorheengemelde Afifzazade 
f6t Jfii/irf bênotemd. De Sülaim^ een zeer bemind Man, die by den 
in de'^oattattle te Peterlvaradyn omgekomen Priwo P^izir jIü ^Bü^a 
— ••-....'• • F 9 ' zo 



Digitized by CjOOQIC 



^ Ê U H Ó P I S' OH E 

jimMT^ >:o veef aTs Secrettris tii'geweeft, is wéér in die plMts gekomeÉ.; De 

— ^— Mirt Aïem en eerde Cappigt ^4{^'oMUmerlicer, die zeer weH^dê 

y'aUdey dar is by óc Weduwe Moeder, vair'den cegenwoordfgev 

SuJtnn^ in ganftdaac, is Kydya of ectfte Mfqifter vzn éctytxit 

geworden. 

Den % Odober is de Hazi A^md "Baffè.yt^ de waardighat vasi 
Kapitein Bojffa ot- Admiraal van dé Tbrkfche Zeemagc ^gèinftatleerd 
geworden. De gthede Stad verlangende om 'alies we^ m ruft ce 
zien» verwacbcte nset an^lt eafindrcen den dagop welkep hetftao^ 
ot drinkgeld van i f Piafters^ niogt uicgedceldr Worden y waar van dfe 
helft op den ro Odober, en het overige op Ücii «olgéndefr'dagge^ 
heel becaaj*dis.: Waarna alen bekend maakte • dat de Btz^ffea et 
het groote Koophuis en alie Koopmans Winkels wéér geopend 
zouden worden ^ en *s avortds zy« daarop de Soldaaten v»n de plaats 
wcér in hqn oud kwartier getrokken , werwaarts iy ook hufme 
Vaanen en andere krygstefcdncn te rug gebragt hebben.' 

Opdat de Lcczcr door ver gclyking, vandeverfehrïden VèrHaaI<i(l 
van de omftanëighcden van deze groote Staatsverwifleling te bctet 
moge oordeelen , zullen wy hem ook mededeelen^ eenen Brief » ge^ 
fcbreven van Pera^ door een Engellcb Edelman- die ooggetjiige vm 
deze groore verandering is ge weeft : ^zthc luidt als^or^i ' 

' » . * 

„ TK hoope dal myn laatftsii o zal ovet^eevtoayit , ik hadAe eM>FMnftli 
,> ^Scheeps'Kapicein daar mede. belaft, die Mylord JitÊpfUm n Idb. 'üfogwói 
„ aao zyn ^ord btdc-; ik was piq^ vooripee«i»ens n .zo firhiirljA; y^i^Qai t^ 
^, Icbryvep^ maar de vreemde StaatsverwMIeliiig^dle bier is vooitteieÏMlen, e^ 
I, welke aanleiding gegeeveii heeft tot de- veran<jering vao he^ Mtqifterie ^ ^ 
,, zelfs tot de afieiiinp van den Grooten Heer, Icheen my te eewigtig om J 
„ daarvan geen bericht te geeven. 

„ Gy zult wd indachtig tyii, Nfyn £her^ <kit het Votk M>or'«W4ranr«k 
„ van hier alreeta^iKtitiaik mAtde<cMter écu fcboiMralirkso oxeftandrdrf} i«ah«e 
„ it^P^rJii. Dcl/iwir de kwj^de gev9l^'ii. daar va^tv^^i^mtr ^.gaJiiM U^^ 
>j ^rlfs net Leger (c willen gisbïed^u^ en trgen de Perfiaaaen op te uekbeo* 
„ Scutari wierdt ten dien einde tot de Zamelplaat^ beoóemdi werwaarts dc 
„ Groocen^Heer , étFizJr, enz. zich begaven, om zichimet bet j^gfr A 
„ daar neer tedaao. Hw was enkehk een lift' van ètwVntir^ oïi^hatVoll 
3, te misleiden.; want' hrhtdc lerzsLrer <tyxlr eeit Esi»rcdBm.püif Msbmfetmm 
^ de^. om aKiaai! i^m Vecde te verzc^ekciiv Hp^ Vk>ik.biini4arMl ÜfifkV^^f^ 
,, vao ^et L^Mr van tyd t^t tyd uitgeitcid wierdt», t^hrdt nqch tfiif^r ^fn(|f 
^ noegd , en de morringen tegen i^nl^ttsir en de Bevelhebbers vermeerderdea 



Digitized by CjOOQ 16 



A M fi R CU R I Ü B- 4f 

^tifdl* éÊÉ totéêg. Mn k mm4llit td >alM) ifS 'toe tifélnatidnn «enfj; atan« . 1^31. 

'^.fiamjtaclflr ojigciDoiliea was » Md*t irt öök de itffen Waarom etti]gcïi hi^^ary. 

W WHI;^ tlü éne SiattsmwiiRlllig ikier ten tnfrer tüe?a1 gebeurd is ; inaar '-'*^<— <^ 

^ Ik IttMsf xekei^ dut dcteigtioéte èDdiehveen^fV»^ belteid ii \loot de i^^. 

^ ^# til «dflic QnmM , alWcr Lkóetr van 4e WA i^cttotntê , die de waa*» 

^ «MhiiBè' Anmita vw'^dk Trcmi^l tyA> ^ tó flc il^y fifet bedr?egê, tul dit 

^ (evaS f oor. eroefpiofeh Mien^inrdöM'^üftoköMïig ht de Hiftorie j^èhMden 

ff wonkfti 

::^^ Op «ttim Dtadehhif;^ den arS i^i d^ i^ri^de MiafKt; IparMe teA ze- 

^ iMrai fMMPwmMa^ <tfiieki «hmWA oiHifeetr^de Van «en Vke^Ad^traals* 

^ SdHp, aldm gciioenid , ) ^ ceA ffctoht JaA^tfirar wat , th d^> 6ad<» k!eeten 

j^^<yefftodK tadi, 'aa«i met ecwaï fif*/>) ^ «net eetiif^^tidere /taggMtff^jff^UfSy - 

I, «• begüf tieh wet hen i«wr «eneteikdreflliatf AMif^ gefioeftid , alUMiar 

iiWfA^ KtR>p«ieden «btrolen titfine Winkifrh >H? ffcrfttn , «n itobAf^cA iMie 

^ waare MaMmamieirideti iftatiauird fkn MMmgtb'^\b\^tti : Wa«fot»aUé 

-. de Winkclf der Kori^f«<itti ffïOöWfï >ivlcrden ; ttiaafr daat ^krrti \* l^?ni* 

r, fea dië niéb tip den eerfkn da^ by hen vt)è!gdeh . zodat , iVdiende^MttriAer« 

I, iiiei kêptpig Wanen igewedl) «len fn fiakt ^eMireeR tonde lyn oin deten Op- 

y coèf imc gliKakiMipk ler #iltén. De Gtoèfe Hatx en de A7jtif w^reftt>>en 

^ «aJlrarMrr? Oe KMxiiievfcitai «ra tMar t)^ Hoi» g^^^^ • ^t aan het KaïHiaï 

^ te «l^paow gelegen tt. De X<»Mr en tfe JéUHflt^iJÊ^i waren t>etde re Co»* 

^ ftmui mp d tfigeiiW«N>n% , %n de I>t»dittfr i^n den eerffen itDtsvt^de op diea 

il dag met et^en der Chotmdan ran den ^«It»^. Men legt , dat Teflë Btizm 

^ efeo verniiard, Leeraars het eerfte betfcki van^éteh Ophand aandenKnfM 

^ ^ , die onmiddelyk tyne Compügwle teflaatende , tich rerffond lyy den ^ 

f^ QroCit^Vixir begaf, om hem de i(ttak 'bekend teilna'aten. De Janhfiir-Aga« 

1^ eetfgCB-fan deie Rebellen iti tyn Unis tiende komen , was daardoor fto* 

,, danig verfchrikt, dat by lerOond uit de achterdeur van zyn Hnis naar Scme. 

^ 4èri Week , fa een Sloepje het Kanaal oeerfteèkeude. Indien de Groeft- Vi- 

^ «jr terfkmd tegen de Weérfpannelingen genrokken was , hy töode detelve 

^ verftrootd en bedwongen hebben; maar ny befioot met den Grooteh Beer 

^ en inet tyne i^roore üfficieren ngar het sAruil te gaan ^ geloovende dk mid- 

^ dd heteekerüe te lyn » en hy beloofde aan den Sntum de Weérfpannelm** 

^ fCee ten eecUen te verftrooyen. Maar by TerwairlcKysde de eerde oogen- 

^ ,&ikked , en gaf aan de weérfpanneKngen tyd cka hen*getal te termeer-^ 

^ deren* 

'^ In dco nacht eaa den Vrydag trokken alle de Janttfaren eit hanne Ka*< 
^'flMra^ en legérden zich in de Hippodromtis. Waarop de Grooten Heer 
), opemlyk den Standaard ^ao Mahometh deedr piünien , noodïgende alie de 
y Wiare MnAimarineo om hem te hn^p te4comen , tnaar éaar was niemand 
^. vm birftefi die ikh derwaardi wikte begeeven. Men zegt nochtans, dat da 
^Tif^m B^é de Tvfpn poogde te bewecgen tegen de Weéripannelingea 
^ teverzamdbiii en dén Grooten Heer re ooderflièanen , maar te vergeeich, 
f^ -é&mifi if ikh Keecr bgr de JaoMaMi iToegen witdea die in de Hippodro. 

)> imis 



Digitized by 



Google 



4« E U ;R. o P I S G H E 

^7S< », mos Releg^id wai^eQ. .-vV^fch9i4é« fi«>^4MSf // » m toïbren dïesid hdbSnrmt 
Jantuixy waren, trokken daaraic » «^ li<rpcn over » laaiende htintien Mcefta io.Ter?* 

^ ,, legenhcit. Deze het geul der Wederlpannelingeii oogfctiyiilyk lieodctaar 

^y wafichen» en. geen middel vindende om hen tebeteagelen ^ xondt icóiand 
,,.aan hen, om hen te vra|igen wac ly begeerden» . Waarc^» zjr eiCchten é^ 
\^ ver(cheiden Perfoonep , en iqiaoderheit de /^rWii»deK^iiray en de IUmm^^ 
„ aan ben overgeleverd zouden wofdeo. De afi^z^mdenen.sncwoordde hen 
" dat het tegen de gelVvoonte was de Perfoonen levende over teJevcreq» 
Waarop de Weérfpannelingcn dezelye dood eifchten» Akkowh Pifm^i, èeii 
l\ van myne Vrienden, die met verfcheideo Boftmifgis fm\ Serrati beèteodi^ 
\\ heeft my verzekerd dat de eerfte * Perfoon ^ die ^aan de ReDelIen gezondea 
\^ wierdt, aan den l^izir verfl^ig^gedaan hadt vati hun 'antwoord;, dndaiüez^ 
f* gewild hadt dat men zulks niet aan den Grooten Heer zoude bQkeod«ia%*. 
' ken, maar aan denzelvèn zeggen» d^t de Weder(pannelingen ded Hprluon 
^ van den Grooten Heer zelf» eifchten» De Groot-i^itAr.ntx zélve daarn^ 
ook aan een ander Afgezondenen verzocht hebbende, wilde- dié zoUcs'*tiiet 
Il doen, maar verklaarde aan den Grooten Heer de eifchen üer. Wcér(pasin^<^ 
^,^ llngeni zo als hy die gehoord hadt , verhaaleodeterzelvcrtyd watdeCiTOot; 
«^ f^izir vati hem begeerd hadt^ waarop de Gropteo Ueer geboodtdcn Ksair^^ 
^, den KUiacüdciiKawtacbum^ die alreets yder in zyn Vertiek gevangeii 
,, gehouden wiprden te ftr^ngieeren. Men verhaalt dat .*er in 't eerftüii^mifn^ 
y, te vinden was, die het Vonnis aan den Groot-'P^/'sir wilde uitvoeren , iiiaac 
,y, eindelyk kwamen 'er twee Boftattgis^ die hem afmaakten- Men zegt ook 
„ dat de oudik Zoon van den Grooten Heer, die altoos den f^itir gehaat 
„ hadt, zelfs in bet Vertrek van den Grooi-P^iVr was gekomen, en hem 
„ met zynen Sabel twee doodelyke flagen hadt toegebragt, hemvérrloekèa- 
„ de als de oirzaak van hec ongeluk Van zynen Vader, en van zyoe Fami* 
„ lie. - - 

yy De geen die den £14/4 geflrangleerd s heeft , wilde hem niet terftond a$> 
„ maaken, maar Het ver (cheiden maal de koord weder los, om hem re pyni- 
„ gen en zyne fmarten te verlet^gen. 

„De Kaimnchsm ging zeer kloekmoedig ter dood. Nadat hybet Voniiia 
„ ontfangen hadt,, begeerde hy dat de koord om zynen bats gedaaqzoode 
,, worden, en dat men, zo haaft ais hy zyne. Gebeden gedaan, eo het cekeii. 
tl gegeeven zoud^ hebben, ^oude. toetrekken en hem doen (lerveo. Daar^&ya 
„ 'er veelendiegelooven, dat indieii de Grooten Heer den f^iztr, en dean.^ 
„ deren welke men eifchte, terflond overgegeeven en daarmede niet gehaard * 
^ hadt» by zich noch op den Throon gehouden, en de VSTetrfpaniieliDgeii. 
„ veri^enoegd zoude hebben. 

„ Na dat de Smlt^n de doode Lichamen aan de Rebellen getonden hadc^ 
I, deedt hy hen vraagen , \f at *er nu noch te doen was. Zy Heien hdm «egf. 
;, gen, dat zy h^m niet langer voor hunnen, Soovcretu wilden erkeiii|^n\,.e|i 
„ dat zy alreets zynen Neef den Sulêdm DHëbmmd verkdren hadden^ om op- 
„ dea Kcizerlyketi Throon gefteld te worden. Waau^op de Grodteii Heecajp 

ff oen 



Digitized by 



Google 



M E R C U II I U & 49 

99 Ben Neef oir de gevtngeojf liet hatlen , cd tegen hem zeide» iÉt alto hef J^^ 

^ VctiK niet nie£r geneigd was hem ie gehooriaamen , hy beflóten liadt deo ^^^9 

,9 Throon aan hem af te Oaao, ^iémiU geliet zich io h e^ft die aanbieding *''^'^** 

^ niet ce wtileo aanneemen; doch dit was enkelyk een Com)>liment. Wanc 

,9 xy veranderden ter(h>nd van verblyf. Smham Méibmmd ging oft de Gevan* 

,, kenis, en den armen Mtam jicèmef ginfi met zyn^n Zoon by verwiflèling 

,9 daarin » na dat hy zynen Neef gebeden hadt hem niet te dben fterven ,,en 

,9 medelyden t; hebben met hem en met zyne Kinderen. Eindèlyk hy wenfch* 

„ te hem alle bedenkelyk.gelak, en riedt heni niet te dalden 4f^ de f^izir in 

„ zalk eengroot geiag by.hem ware, gelyk dè laatfieogeweeftwas ; enedel* 

^9. moedig te zyn omtrent zyne Onderdaanen. 

,» De Wederfpanneiingen hebben geen ongelyk aan ienwnd gedaan ; maar 
,9 zy hebben in het tegendeel ftrengelyk geftratt de geenen die by deze gelegen* 
f, heit de fiootheit genomen hadden vaq te. fteelen , eneenige buiten fpoorighe* 
,» den te pleegen. Zy verklaarden dat zy de dwinglandy en onderdrohking 
y, wilden (traffen 9 en de gerechtigheit handhaven* En inderdaad , het is ver* 
9,,wonderens w'aardsg dar men geene ongeregèldheit gezien hééft» enwyheb- 
,, ben ook by ons te Pera de ruft behouden » zo veel als wy konden begee- 

I, De Heer B « • • • • , heeft aan de Heer ••/... de naamen der voor «' 
„ oaamfte Minifters gezonden, wijarom ik tegenwoordig q roes geene niea- 
;i lyft.wil vermoei|en» 

99 De laatfte Mt^ en Etffalar Eff<nau xyn iiaar Rhoies gebanrten. De te- 
99 genwoordige Mt^^i is van te vooren Cédeleskier van Na$olié geweeft. De 
9, groote Heer heeft hem het nieowe Huis, dat de Kiayéünh het Kanaal heeft 
y, doen boQwen , met alle zyne Meubelen gefchonken. 

99 De laatfie Reis-EffiemJi is eenigen tyd verftoken geweeft , maar men heeft 
9, hem no gevonden, en hy bewoont vredelyk zyn Huis;. van gelyken als de 
99 Waywode van Géiktbs^ die, zo men^zegt zyne plaats zal behouden. Maar 
9, ik vreeie dat de toegeevendheit , waar psede. men hen tegenwoordig behan* 
9, deliy niet lang zal dooren, en dat het alleenlyk eene lift is van het nieuwe 
91 Minifterie, om noch anderen, die zich yerborgen houden, aan te moedi* 
99 gen om te voorfchyn te komen» 

,, Vootleden Vrydag verfcheen de nieuwe Groote Heer met groote pracht 
9, te Ainb^ hebbende het Hoofd der Wetrfpannelingeu 9 HaiUil Patr^ê, by 
,1 zich , die optrok aan het Hoofd van deze Qivalcade. , ; 

,, De twee volgende dagen heeeft men den Janitiaren hunne Soldy betaald, 
9^ en men fchonk aan yder 1 f Rykidaalders. 

I, Zo haaft als de Groote Heer, op het aandringen van HdUeel Patrênaojf 
,9 den Throon gefteld was, gaf men bevelen om de Huizen te SsJaiap af tf / 
,9 werpen , het welke terftond voltrekken wierdt 

/> De w ederfpannetingen zyn noch niet vanéén gefcheiden , maar meiï 
„ hoopt dat zo haaft als zy volkomen betaald zullen zyn, zy de Wapenen 
9, uilen nederleggea 9 eo zich naar buntie Uniun begeeycn. 

G » In 



Digitized by CjOÓQ IC 



jf^ E U R o P I S C H E 

17)1. ,, lp J)«i befiM 9ftii A»n Ogroer vf^k ie Qr^ipmém n^ de P0fH PW «eQ 
9^*4ry,, Pqrp Bfj^4^ gCQO^mdt «Iwaar. hy zich tw«e d^n o^ltldt; nmf hy 
o wierdi fedsri in i]rq paQ hoc (ielil ; %\$ mde 49 Gr^om^n Vfta d«A Uiacftep 

,, Men hettlt aytril gno^ht qav den Groot-^Foarkr cmdeR 7#yi4h6ir9;avaa 
,> dm iMtAen iPïsir. De Wederfpannelingen hebben het Haisv^n den laat- 
») fi^n afgeworpen, el« mede dat van den Kepicein^B^^^, ean bM I^amtli ge- 
>t legen. 

4, Men vqi;%ekert det men in de gebeime Treforie %w den Gfooien Heer 
,^ 8:^000 beofften gevonden beeft, en by den ieetften JC/#y« seven dniiend 
,, benrzen.. Men fpreekt van eenige onnoeralyke fommr in Baerep Qopd en 
yy Zilver die tnea in zyae ScbetkiAen gevonden beeft, en decdeeelve loooco 
I, beurzen beloopt*. 

,, Zie daar, A^ir Hfer^ het natourlykne Verhaal van het geeneinde laatfle 
„ Staais verwifleh'og is voorgevallen, Vetfcheiden fqhry ven deae Veraoderioge 
„ toe astn een loiver geval ; maar ik veczekere u dat ik dpor veelea onder- 
^, recht ben, dftt dit werk opietteljk beleid i$ door verfcheiden PerfoQotQ van 
„ het Paleis, of Lieden van de Wet, die zich daarin niet opentiyk dorfdep 
„ vertoonen , uit vreeze dat men hen het leven beneemen mogte , zo h^ft alj 
„ de Rebelly zonde ophanden. 

„ De Mmfp en de kga der Janitlaren zyn npch vlnehti; ; de Qroote Heer 
9, heeft naar alle kanten Ezpreflen gezonden, met laft om ben ia verzekerïog 
„ te neemen; maar de meeOen zya'wedergekeerd zónder iets van henvemo- 
„ men te hebben i tn het gerocht loopt dat zy naar j^ica gewekeo zyo. De 
y, OpOand is volkomelyk geftild ; de Hoofden Icbyoen nochtans van tyd ta( 
„ tyd beweeging te willen maaken, doch zy darven niet, te mcér alzo de 
^ nieuwe SmtéPt de^enegenheii «aniiec Volk wini^door iynezecltfheii,dQor 
„ zyae goedertierenheit , en door de bevelen welke hy gegeeven heeft om de 
y, gerechiigheit onzydiglyk te bedienen. 

„ Men verzeketi dat de Zoonen vea den afgezatieo «Sttk^a, die in het htr 
,» gec van y^l waren , gevaogea zyn genomen- Hec Leger tm jVtPpA h al- 
„ reets in de NaboArfchap van BMIm aangekomen , e» men mft hiev in \ 
„ midden van de laatfte Maand noch niets van eenig verdrag «net den Kooing 
„ Tabmafei. De Ktygsbenden van Europa ^ bebben bevel zich aiarlcbveardig 
„ te boudea, en men ibreekt van een Leger van 60000 Tnrkeo en ^ao 30000 
„ Tartaareni taflbhen KiffkfOEk FKdJim te formereo. 

Men bleef te Wtenen aan het KeizerlyJce Hof ia do uicorfte OMC;^ 
kerheii; war béOuit tpenh zoude neemen : aan de ééne zyde door dé 
Spanjaardtn met den Oorlog gedreigd wordende t cerwylaan den an- 
deren kant bet ITraofche H.ornieca!lcenlykgceneernftige tpeboreid^ 
feI,eo t«n Oorlog deedic ma^en » maar de kardinaal ie Fkury ook 
aiec anders dan.vaavccdcag (prak Biet den ECx izerlykoa MiniAer dea 

Graaf 



Digitizéd by CjOOQIC 



M E R C ü R I U & ^i 

OmfKimii: Men hiit oofe bericht dftc de Engeirclién en Hdllao- ^<73^* 
êtr9 niet genegen waren om in de maatregelen van het Hof vab 7^**^ 
Ürtr//^jf te treeden, welke ftrekten tot eeofealgemeeneVredebreukien 
om den Keiur van alle kanten te beoorlogen : Zo dat men diet wift 
wat men van de eenen te vreezen» en vandeanderentehoopenhadt. 
Men was ook niet zonder vreeze^voor de Turken » dewylde Janitfa* 
ren onvertetttflyk op den Oorlog bieren aandridgeOé 

Te Berlyn ziet itteö den Brief van voorfcbry ving welken de Koning 
van PruiJJén aan den Ronins tan Sardintè gtfchre^en heeft , ten voor* 
deele van de verdreven WaUenzen \ dezelve is gedagtekend Van ded 
14 November 9 en van den volgenden inhoud, 

WY klÉnrnen niét oalaitén uw Majefteit te vmoonen hoe K^^oelig wy lyd 
oter hei tffoévig lot d«r Btfwoonerl van de Valeien » dewelke volgens 
het Edift vén 16941 ^P g^ènerlei wyte, tèr oiraake van Godsdïenft of van 
gedwonge aft weering éfe hfOfine Ondert^ of zy zelfs zonden mogen gedaan 
bebben» tehoorden fervöfgd cf beledigd te worden , en die zich thans door 
een ander EdtA van jAfiy tastftledeo, tot die Mde noodzaaklyl^heit gebragt 
Zien, ólh iredei^ Rooflifth«4Catho)yk te worden , of branen den tyd van zes 
Maanden ztèfi dit nw MatedeiH Staaren te begeeven. De gemeenfchap des 
Geloof)», dre #'y nr>et deze arme Lieden hebben, en waar cloor wy ben a!l 
onze Broeders in Jtfn CBrifio aanzien , is de eenige oirzaak die ons aanzet , 
om Onze voorfpraak vóor hen by nw Majeftett in *t werk te (lellen , u ern- 
ftelyk ffficiekende, dat gy nwe goedenierenheit zowel hen als uwe andere ge- 
troQwe Onderdaanen laat toekomen , en zonder opbonden ge|fteren alles het 
geen *t eerftgémelde Eé\€t van 1694, ten bODtvm behoeve behelft. Dewyidit 
bet eerde teken van vriendschap is , 't welk wy van nw Maiefteit verzoeken» 
Verwacbtett wy dat gyde goédhéit hebben ztih» het toe te flaao: Wyzallendajf^ 
voor alle b^denkélyke erkenlenis hebben, en ons met yver van alle de gele* 
genheden bedtenefn , waarin wy die dankbaatheit metter daad toonen kannen; 
voor *tover%e, enz. 

DEN 16 December van het voorleden Jaar wierdc bet Uyki^aa dbne- 
den Koning van Denemarken van OdeHtii nair RoffcbiUffi^ottd^ en ^^^^^^ 
aldaar bygezec. In alle Plaacfen van bét Konicikryk wierdt op dien 
dag eene Lykpredikacie gedum over de woorden P/alm LXXXIV« 

0!(tIHtft <K/ Kd^lyfctf UkÊ/èn^X>ti6ntmiAï die federt éent^^Rui. 



Digitized by CjOOQIC 



St E U R o P 1 S C H E 

J^^* keode, om hoe langer hoe méér een góéde Politie t Juftitie \rh Or* 

^^^^ * drc xo In de hooge als fubalterne Regeeringen uit te voeren» is *cr 

ook een, rakende het ontdekken en openbaaren van kwaade Aanfla^ 

gen , Verraad , Rebellie » enz. waar van den inhoud in ten voornaam- 

len.hec volgende bchclft. * 



N' 

^^« 



[Ademaal door de OrdoDoaDtTeD by onte Vooraaaten gegeeveo , voonien 
'en geordonneerd is- geworden , indien iemand van ome Onderdaanen , van 
Vfti ftaat pf conditie hy xoa^ogen weten, van leuMnd anders een gewigtige 
taak weet 9 rakende 

X. Kwade Aanflagen of Verradery tegenonte Keiierlyke Perfoon « Gezond* 
heft en Eer. ' ♦ 

1. Rebellie en Moitery tegen ons en bet Ryk ; by niet alleen vrybeit zal 
hebben, her zelve aan te brengen» maar ook als hy zulks kau bewyzen , eene 
byzondere ganft en vergelding genieten zal ; daarentegen die geene welke een 
zaak van zogrootenbelangtot lade van een ander valfchelyk komen aan Ce 
brengen, een zwaareflrat en zelfs de dood te verwachtenzoUenhebben ; En 
wy onderrecht zynde geworden , dat veele die w^ens Roof , Moord , Dief* 
fial of andere kapitaale misdaaden gevangen zitten , of op de Galeien gecpa« 
V demneerd zyn s voorgeevende dat zy eenig woord of zaak na de twee voornoem- 
de Poincen aan haare Majefteit hadden te openbaaren , uit verre afgelegene 
Provintien naar ^«/r^argebragt, en veele crimfneele Procedanreo met groote 
koften ondernomen worden ^ waarna echter gemeenlyk blykt, dat deaangc- 
geevene Perfoonen on(chnldig zyn , dat bet zeggen van die Schelmen vallch 
en gelogen is , en dat zy bet gedaan hebben om zich uit de Gevatkeniflen , 
de Staverny ófg Galden, de Pynbank , en de doodftraf te redden; Dat voorts 
ook andere Perfootien die* niet gevangen zyn» dikwils door kwaadaardighett 
en wraakzucht tegen anderen iets van groot belang aanbrengen , om hen buiten 
ichuld in aimineele Ptoceduoren en in ongeluk te forten, niet tegeilftaande veelen 
wegens zodanige Guiteflukken exemplaarlyk en zelfs met de dood geftraftzyn 
geworden, al het welke in de beftiertng van de zaaken des Ryks vele belem- 
meringen veroirzaakt : Hebben wy- uit mededogenheit voor onze getrouwe 
Onderdaanim , en om zo veel onfcbuldig bloetvergieten voor te komen, het 
^ volgende vaftgdleld : 

2.. Die geenen dewelke een ander door vuilaardigheit. valfchelyk aanklaagt^ 
zal abfplut met de dood geftraft worden* 

2 Die geene welke voorgeeft dat by wegetïs de voorfchreven tweel'ointen 
fets te openbaaren Kadt, mafr hy het crimineel onderzoek zegt y da^ by het 
gedaan hadt om zich van vechten,, daan en twift met een ander los te pa^ 
ken , of wel in dronkénfchap , dezelve zal met de knut gellraft, en alsby lyf 
eigen is v aap zyn Meefler wed^r^cgeevep worden; Maar indieD. zynrMMAer 
hem nift weder wilde aaftneemeo , en hy echter tot Kryesdienften bekwéam 
iSy zal hy inet roeden gèflagen eft onder de SbldaateaenlUcratcil iogerchrf- 



Digitized by 



Google 



M E ft C U R I U S. <i 

ten tfurdeo* £n indien hy nlee tot Krygsdtenfteo hi^lcwaam fs, zal men hetn^i?)!* 
de knot gee?ea, de neas opfplineo^ en m%x Siberii tot den arbeid in dej^^^v^ 
Zilvermynen voor aUoo$ condemoeeren. -Dé Sotdaaten » lioiters en Dragon* — ■ ■•- 
derS| als m^de Matrooxen en anderei Perfoonen in lage Bedie^iiug^n zynde» 
als zy Van zodanige valfchc aangeevingcn overtuigd worden , zullen door 
de SpHsroeden gejaagd en dan in haaren voorigen dienfl weder aangenomen 
worden. 

}. Indien een Gevangen wegens kapttaale misdaden iets aanbrengt, raakende 
bet eeifte Pont van de twee bovengenoemde^ zai men hem ingevolge denin^ 
liood van de Ordonnantie van den lajuly 17x6, voor a]Ie dingen op de pyn- 
bank brengen, om te onderzoeken of zyn aanklagt valfch is; I3y aldien hy 
voor de derdemaal depynbank komt uit te ftaan, zal men hem met den Per- 
foon of de Per(oonen , welke hy aanbrengt , onder een fterk Escorte aan den 
Senaat te Mmfcom overleveren. 

4 Indien een zodanig Gevangen iets aanbrengt dat hel tweede Punt betreft, 
2al men daar*over crimineele, iiiformatien neemen, en van dezelve in onzen 
Senaar rapport doen. ' . 

ƒ. En fndien een zodanig. gevangen Misdadige op de pynbank bekent, dat 
%yn aanbrengen verdacht en valfch is, of dat hy het geweeten hebbende, zuik^ 
acht of méér dagen lang verborgen heeft gehooden , zal men zyn aanbrengen 
niei gelooven , maar tegen hem procedeeren volgens de misdaaden over welke 
by gevangen zit » <ii als hy daar omtrent niet ter dood gecondemneerd kan 
worden , zal hy wegena ayn .valfch en geloogen aanbrengen worden onthoofd. 

6. Als een Dief, Moordenaar of ander crimineel, Perfoon, over welke het 

Doodsvonnis bereids nitgefproken is , voor of by zyn Executie voorgeeft , 

dat hy noch tets beeft te openbaaren, dezelve zal men niet gelooven, maar by 

zal geëiecoteerd worden, en 'niet langer leeven, ten einde onfcboldige Men- 

, fthen door zyn kwaad aanbrengen, nooit mogen komen te lydan. 

f. Indien de Ponnefchziky of Landzaten hun Volk of Bedienden, aan wel- 
ke hnn Hdis, Hof, Dorpen, enz. toevertrouwd zyn ^^of dat Pachters of Be- 
velhebbers van Heerlykheden , Domeioen of KlooAer^Goederen, hunne fubal* 
terne Lieden en Boeren wegens hunne wederfpannigheit , ongehoorzaamheit 
of anderzins, voor Muitmakers of Verraaders nitfchelden; item by aldien ie- 
mand in gezclfchapof discourftn,'of in woorden-twift en vechten eep ander 
fDet zodanige woorden nitfcheldt, zal niemand diergelyke beleedigingen , als 
xy niet efieöif^erradery of rebellie in *t Ryk betreffen, Éangeeven, enz. De 
•Perfoon , die met zodanige woorden beledigd is geworden , zat daar 
over mogen klaagen , en hy zal by den Rechter voor de Eerbelediging 
iiair beleid van zaaken dubbelde Satisfadie bekomen. Wat. de gemeene Lie- 
den, Boeren, enz. aangaat, dezelve zullen wegens zodanige zaakei) of woor- 
den tegen hunne Meefiers, Bevelhebbers , enz. niet mogen klaagen, en als zy 
bet kwamen te doen, zollenzy echter ge^n recht bekomen, 

8. Indien iemand zelfs zodanige groote^ zaaken volgens de twee voornoem- 
de Ponten» gcondig weet of van iemand verdaan heeft , en het zelve niet aan- 

, G 3 brengt» 



Digitized by CjOOQIC 




EUR o PIS C HE 

tal hy zooder •cenig pardon met de dood geftraft worden; 

Men ziet federt' weinig tyds té Mufcou openbaar gqnaakc de Aah* 
rpraak welke Theopbanes^ Aardsbi(}chop van ^in^^^r^^ gedaan heeft 
aan de RufllTchc Keizerinne, toen baare Majefteic haa^e opénbaare 
Increede in Mufcou deedt: dezelve is zo aanmerkenswaardig, cnver* 
vat zo veele byzondere omftandigheden de Krizcrione betreffende 9 
dat de onvermydelyke noodzaaklykheit ons verplfchcdieaandcttiLee- 
zer mede te doelen \ dezelve luidde dan als volgt. 

MEFROUtFE, 

„ LJEt is maar^eenige dagen geleden, dat wy, blooigeAeM scweeft tfikte 
„ ^^aan de gevoeligfie droef heit die ods konde overkomen, mei ectic on- 
„ aitfpreekelyke vreugde ondervinden de waarbeit der woorden van éwtt Pfid- 
a» mift, doffer des avouds geweeu is ^ nuiar des morgens gtjmki» Deooveiwtob* 
„ ce en ontydige dood van omen genadigen Sonvereln PemÊS de» Ü. van 
,1 glortenfè gedachtenffle, hadde onze herten gedompeld in eeacn djgtmoi v«a 
„ droeffeniflè, en de roaw bedekte onze aangez^n; maar des valgendea 
,, daags kwam een nienwLicfat te veorfchyn dat om met blydfcliq> rarvtbte^ 
,, wanneer wy verflonden dat door de ingeeving des Aimastige'ny die alle 
„ Komnkryken rn zyne hand heeft, de Staaren van. het Rnmfeke Ryfc nwe 
,, Keizerlyke Majefteit voor onze Souvereine erkend hadden. 

„ Zoode het my geoorloofd zyn in znlk eene plechtige gefege&lieir c^zw)- 
,\ gen? Hoe veele redenen heb tk niet om owe Keizerlyfce MqeOeii als ttiyfie 
,1 zeer genadige SooTcreine, aK mede owe door tncMge Familie, over awe 
,, komlTe tot den Keizerlyken Throqn ie begroeten ^ Ik begroet d«v over dEle 
^, owe Onderdaanen; tk begroet daar over my zelvèny alsdenoiiderdjmigtten 
„ en den getronwfteii Dienaar van awe Keizertyke Majeflei'f. 

.« Wie weet nfet in wat ftaat awe Majefteit zich tot nti toe bevonden heeft? 
,, Wie Is niet gevoelig over alles wat gy geleden bebt ? Uit het Keherlyke 
^ Bloed geboren , hebt gy vwe doorlnchftge Onders in owe tederde jonk* 
,, htir verloren ; en door de ontydigedood van uw doorlochttg9n<3emaai bcbt 
,, gy Q aan de grootfte ongevallen bloofgefteld gezien*! Kort daar na zaagt gy 
jy n zo verre gebragr , dar o alles ontbrak war uwe Gcboor^p en- ewen ran 
„ vorderden ; en dat eene vervolKnge van het ongeluk is , en dat ik n>et a? 
), fchrik herdenke, owe Majefteit is vervolgd en met verdriet QverlaadeB' n» 
il weeft door een (foqwIoos en ondankbaar Onderdaan ^ die aw wieewcn 
,p Vyand was geworden. 

„ Wie zonde toen niet gedacht hebben dal de Hemd aere gcheHigdie Pek 
„ foon verlaaten badt? Maar de geenen die Wi^ea c» bamtdiagetr der Voat^ 

u zie- 

t Menzihf^ die zich Hertog van ComrlamdviWXe^t mékKetf ^ 
deze Pcinfeflè verplichtte uit dat Hertogdom te wyken. 



Digitized by CjOOQ 16 



M E R C U R I ü S. f5 

f^'tlcttighfil ntti€f Wfchoawrcn, vcrwtrpeti diergelyke gfdachtca t^er verre; ,'^3'- 
,, ty wecl«Q dat Goët de Vader is der Wetien , en de Man der Wedawcn, ^^*^; 
,t eo tf twyfeldco oicf of lync Goddelyke Goedheic loade fen uwen ?oor- "~* 
. ^ detie airWioH^Q » eo ëéamatl doen zien dar %f het voorwerp waart. van zyne 
„ fiarmbeitigbdt ao van lyne Genade , gelyk gj daarvan den naam f draagt , en 
>« t^^y^ SJ di€ itt deo ho(^fl;en graad beitt. 

„ Wal ^aokbaarheit tyn wy niet aan den Eeuwigen verfchnldigd , dieawe 
,» geheiligde Perfoon voor ona bewaard beeft ; hoe moeten wy hem niet bid* 
p dan dal by mwe Majefteit verder in lyne heilige bewaarfng nceme? Wy 
9, OWKMI ?fta zyne Barmheriigheit eindefoooze genade verwachten, dewyihy 
9, ons eane Kcizerinn« gcgeeven heeft waar van wy alles verwachr#n mogen , 
,, to. voorwet geimene aU voor het byzondete Welzyn; eene Keitermnedte, 
„ aan oneindige tegeo(poeden blootgefteld geweelt zynde, altoos eene won- 
,, derlyke ftandvaftigbeit heeft doen blyken , onderfteund zynde door de hand 
,1 dea Alnagtigan Gods, opdat zy ééns haar Voorbeeld tan baareOnderdaanen ' 
,> mogte voorftelltn; eene Keizerinne, tot geluk van haare Volkeren verfierd 
^ met allo KoninklyJ» en Chriftelyke deugden , waar van de Koning DaviJ 
,> io dcb hondefifien Pfiüm fpreekt; eindelyk eene Keizertnne, van welke a!9 
,, van eaoc tedere Moeder, wy niet anders dan Genade, Goedertierenheit , 
91 Weldaden en M«dadogeodhett kunnen verwachten; en' waarvan wy met 
,, mefir redei> kannen zeggen »'. dan ót Jooden van ymitiih fpreekende, 
,, Gy %yt de Kromt v«9 Jeri^em^ Je Rtm vm ïfrmA^ emde Eere dvrgoftfcèe 

D E Staten van Holland en We^^VfitJlani hebben een algemee- neder* 
ncn Dank- Vaft- en Beden-dag vaftgefteld^ len welken einde hec vol- ^^^^^* 
gende Plakaat naar de Steden (laat verzonden te worden* 

NAdemaal het God Almagtig door zyne ^oote en nooit volpreze Laok- 
moedigheit en Goedertierenheit behaagd heeft , bovea zo veele weldaden 
v^p tyd tor tyd aan ons lieve Vaderland bewezen , noch wederom in het voor- 
leden Jaar, een Jaar tot onzen Vrede toe te doen, alhoewel een Vrede vol 
van ongernflheit en bekommering, van wegen het weinig focces, het welk 
de Onderhandelingen tot noch toe gehad bebben, cfié aangefteld waren om 
dis vertchillen > In Emfa opgereezen, door een minnclyk vergelyk uit den 
weg te loimcn» en d^gemeene luft te bevefiigen; zo dat wy ons noch be- 
vinden in een ganfch onzekeren en bekommerlyken toefland , en niet zonder 
reden beducht zyn, dat eindelyk de zaaken noch zouden kunnen uitbarften tot 
eenen Oorlog, waarin de Staat mede ingewikkeld zonde kunnen worden 
tfgen baare genegenheft ; welke otlzftere en gevaarlyke fituatie van zaaken ons 
te aaerder apptfcotiè geeft , als wy overdenken ènoferweegeo, dat, niette* 

g« 

\ Uatmwmé betekend vol van Genade. 

Digitized by CjOOQIC 



5< E U R O P I S C H E 

^731' genflaande lo veelvuldige weldadeh » als ons Here Vaderland tot hier toerail 
January ^^^ tiecren oneindige |;oedheit heeft ontfanj^en, des Lands hcMiggaande loo* 
den en ongerechtigheden niet ^lleen niet gebeterd xyri; maar in tegendeel 
(leeds aauwaflchen; en In het terleden Jaar, «het geen ten uiterften te bekla* 
gen is» lich geopenbaard hebben grnwetyke en verfoeijelyk« foorten van ion* 
den waar van te voeren nietof leer weinig in deze Landen gehoord is geweefl^ 
en waar door te vreeien is» dait Godslankmoedigheit» te libg getergd, wel 
eens een einde toode kannen oeemen, en dar tjrne te dachten oocdeel^p over 
ons lieve Vaderland uitgeftort zoude kunnen worden» terizycie door berouw ' 
en bekeering , niet vaden en bidden , naar Uods oneindige genade , worden voór^ 
gekomen ^ afgewend: Waarom wy dan jn overweeging van dit alles» no*- 
dig geacht en goedgevonden bebi^n, by dezen ganlch bekommerlyKeo toe- . 
ftaod van zaak en» wederom onzen toevlacht teneemen tot de grondeloze en 
meermaals beproefde Barmhertigheit des Allerhoogften, en ten dien einde uit 
te fchry ven een algemeenen Dank- Vaft- en Bede-dag over alle de geünieerde 
Provintien, geafTocieerde Landlcbappen , Steden en Leden van dien» tegena . 
Woensdag , die wezen zal den x8 van de aandaande Maand February i om 
ten zelven dage in alle de Kerken dezer Landen , van ganfcher herteGod AN 
inagtig te loven en te danken voor zyne onverdiende en nooit vojpreze goe- 
dertierenheit en weldaden , tot hier toe aan ons lieve Vaderland be'weezen , 
waar door »* eu door zyne genadige befcherminge alleen , het zelve 
tot hier toe by zyne VryBeit en Religie is bewaard gebleven i en om voorts 
met eene oprechte belydenis van alle des Lands hooggaande, Qeeds méér en 
méér aanwafTende en God tergende zonden en ongerechtigheden » en met een 
waare boetvaardigheit en bekeering, ons met alle de Inwoonderen desLanda 
voor God te verootmoedigen, en met eene diepe verneedering, vourig<enera* 
(lig te bidden en te fmeeken» dat hy naarde groocheit van zyne oneindige 
Barmhertigheden , alle dezelve zonden en ongerechtigheden , in genade wil 
vergeeven , en dat by zyne verdere , hoewel onverdieiide zeegen , tot Toem van 
zyne goede/tierenheit »' over den Staat ei> de goede Ingezetenen van dien , wil 
U'tftrekken, dezelve bewarende by haare Vryhcit en Relif^ie , met %o veel 
moeite, goed en bloed, door de Voorouders verkreegen: Voorts ook, inzj^ 
ne gunde , van dezelve afwendende alle welverdiende plaagen en oordeelen , 
ook 'die van een nieuwen Oorlog, neigende de hanen der Koningen enPrin- . 
fen die in zyne handzyn, tot vrede en éinigheit. Alles tot grootmakioge 
van des Heeren allerhei ligften Naam, voortplaiMingè^pt aanwas van de waare 
Gereformeerde ChriHelyke Religie, confervaiic van onze daorgeïtochte Vry- ^ 
heit, en onzer aller zielen Zaligheit, enz. 

In de Vergadering van de Staten wn Holland en fFefi^FrieJland is 
beOoccn aan de Staten Géneraal een Voordel te doen otn de Krygp* 
magc te Land mee noch loooo Man te vermeerderen, en ook op het 

fer- 



Digitized by' 



Google 



M E R C U R I ü & 57 

IbrfflCfcn vao ceae Krygsfcas irigevalle van noodzak«lykheic bedacht T^SéÊry 
te £yn. ^ r 

I N het voorleden Jaar 1730 zyn te jfmfieldam 8pii Meofchen rtzoh^ 
geftnrven. S?^"*" 

Volgens de JaarlykGrhe Lyft* die door de Klerken der by zondere ^.* 
Wyken van de Stad Londen aan den Koning overgeleverd is» zyn 
federt den 9 December i/zp tot den if December 1730 O. Styl , 
binnen Londen en fFeftmunfttr geboren 8606 Jongens» en 86 1 z Meis* 
|es, te zamen 171 18 s en daartegen gefturven i))o5 Mannen of 
jfongens» en iHff Vrouwen ot Meisjes, te zamen 1676 1 ; zo dat 
het ^etal der Dooden die Jaar xffSi minder is geweeft dan in *c 
^ voorige Jaar. Onder deze Dooden zyn 10368 Perfoonen beneden 
twee Jaaren oudi 1448 tuflchen twee en vyf Jaaren ; lopz tufTcheo 
vyf en tien Jaaren; 901 tuflchen tien en twintig Jaaren; 1048 tus- 
ichen veertig en vyftig Jaaren ; 171 3 tuflchen vyftigen zestig Jaaren; 
1677 tuflchen zestig en zeventig Jaaren ^ 1001 tuifchen zeventigen 
tachentig Jaaren } 6zz tuflchen tachentig en negentig Jaaren ^ iz8 
tuflchen negentig en honderd Jaaren ^ twee van 10 1 Jaaren 1 twee 
van 103 Jaaren > drie van 104 Jaaren, en een van lOf Jaaren. 

Men. heeft zekere tyding dat de Spabis uit het Guarnizoen van 
Nizza ip Servië komende, de Peft-Ziekte in die ganfche Provintie 
en door geheel fVallacbyen verfpreid hebben ) dat die Ziekte tot in 
de Steden Jania en Pêramitbia in de Provintie van Ipirus is^doorge* 
drongen , dat dezelve ook te iVi^^/^^s^r en te 54prf «^//^ ingebragt was 
door een Turk, die het Kleed dat hy van' een verftorven bcfmct 
Lichaam genomen badt, als een Aalmoes hadt wechgegeeven ; dat 
die Ziekte a^ich tot aan Taiaz^ zynde een Fortrefle maar tweed drie 
mylen van de Venetiaanlche Grenzen in Dalmatien^ by de Veftin* 
gen Koin en Sing% en op gelyke diftantie van deXeizerlyke Grenzen . 
omtrent Lika en Corbavia heeft uitgebreid} dat die Feft-^Ziekte van 
de kwaadlle foort is.j; dat de meefle Menfchen welke daar van aan*^_ 
gegrepen worden , térftond opzwellen « zommigen de Nek en anderen 
het Lichaam vol zwarte builen krygen, en dat de meefle Zieken 
binnen ^en tyd van drie dagen komen te fterven ; waarom de Magi* 
ftraat van de Oezondheit te Fenèifé geordonneerd heeft, dat boven 
óc Quarantaine in den laare 1719 wegens de Eilanden van de Levant 

' H vaft. 



Digitized by CjOOQIC 



^S EUROP.ISCHE 

lZII7. landen, dat van /'tf^^ en die van Qurner » hec Vcneciaaès 4^i4,. 
en daarby begrepen de Boctbe van Catiaro 9 de Snac van Xaguza , 
^/^tf ^ri<;(7rl^^f nev^n^ df ff^h^k Kuft van ^4i««t l^an%9m^ 
charizza en Fiiiw^ verboden en afgebroken zal worden. 

V|^ ^m4^aH« W0i^( gemeld . d^i 4oCel6ftyner Mc«K>^fWA4Waar 
ifi b||Q ^ d9<Higevonden war» \ eo (Uk( mep mMleoiv^z^^ nïft 
and^s kon^e bcfpenrcfif oi ijMd^j^wh z^vcn vergoivf^iiwibtt 
drinken van Wyn uit em w, watrinoca doode Sla«g ?[;«# g o ww r 
den» di^ hmw^ \\yyM door den mond daarin gf kropen »! }jrn, ip 
d^n cyd «ranpcf r men de toonden van df V^ue^ ppeni , oif^ ^ 
nicMW.^ wyn ^pw\vc niet dpe (prii\g6n. 

T^ Engtien^ vyf mylen va9 Br^ffel is iets ^oiorgevallfp » 't gMo 
d^ar mede e* n groot gerqcbt naakt ; Scder^ twf e M«lftn4w il *ar 
omtrent d^ ^elft van de Nobn^n aan «ene ^ep^png^wwwwe)(K§^ 
Uurven : Zy krygcn een oquiifpreekely ken d9rft ifiei ow l^lf iQf k^onib 
zonder echter h» ti^d te moeton hoqdfn } en ftervyn vfirn^olMn^ 
piotfclyk en al fpretkende. Men heeft vericheiden CipbvWA dfifv- 
zelve geopend » doch d9»ri|i gfene tekmcn van b6(ïlW<mJyk^( of 
van vergitc gevonden. Zoijamigc Lic^tgeloovigpp ^m^Kc^ H.i|v.^jr 
b^tove4'ii;ig , en byna allo de overgeblevene Npnncn i&yi^ uit hec 
K(€K>ll^r gevlucht, en tn^t Mrnxiffif van haaren Ai(If;liaf , B«%rbiarc , 
Quder^ ^q Vrienden gf kcerd. 

Van Camkl^ion in *t Landifchap Cm^ir^ % in EtgekfMd^ hecfc m^fh 

dj^t Sch^p^^r Joi^- P^urf^n^ Hvc^t ^yn Schip vaq ciUar ti^tB^^fj^ 

za\4 Kynde » ^iw Klvèn gaotiiddag ten dri^ uur^ op eoi r^^a , o^r 

i)y 't ËiUnd <Si<i«0Eei i?vm gedr^veni dat hy en %yn Val)Ê terO^WNt i» 

d^ hff^i w^MrW gefprao^ent om Kun lyf 1^ bergen : Ia«tfnd9i4Pii9^. 

ffgier^ t«4' getijde ym de Zfe, daur onder Mr. P^ivid t>MHk^% Pre<* 

dikaitf te 9irné]i in '1 Gt^^^Tchap M%rray\ d«t de Scbipper l|9tngtp 

, yratigd hadt ojr hy b««oi 9^4i8 10 de twot wildfP ivemen, on l^iwi op 

h^ gf «leldc EiUy^ brevAM i maar det hy g^aBtwoord Kfdt dftC bjr 

z^ lie^ktooa niet ^%% pqi sq veclc Cbriftfaeti te U«tft« vergitii ff 

3^y9 «igcft )eM«n te (paaren ) wi^kndc Uev^ bet «eHde geureer «jsjt \m 

lQppf9 , fn God \H>pr «ym^ ea hMOf (Kb<w4PDÏ9 bid^Wl en dM 

by »$h dus, nu dftt dp bodeoi v^ '« Schift ««g m '1 ^elrf cf <ir 

aiy4c g«Qagw we3 1 tot dcia va)ge(i4e9 «wges leo vyf «uren ejpée 

touwen 



Digitized by CjOOQIC 



M E 11 C U R I U S. o 

.^onwen vaftgehoadén hebbende , tloor een boot van \EiUnd Sands J?JP\. 
leevendig daar afgeliaald was met alle dë andere F'aflagiêrk» üitgezon* '^^^ 
derd twee Kinderen » die in ^c gevallen en verdronken waren. 

Volgens brieven van Rome van deff 7 dezer» was daar een Zende* ^ 
Itog die Prtdiki»tien decde 9 waaf doot hy eene ongelooflyke men)£te 
MenfcMeii tot htm troki de Kardinaal Vicaris hadc aan de Meisjei 
¥kï ^kititr^ aan welke tien tngtrig ter Kerke verboden ts, toege- 
baten dezen Oeeftdyken te Rooren prediken ; éëne van haar was 
onder zyn gehoor zo gevoelig geraakt , dat zy op flaande voet be- 
Üoot hw vmlcn handel te vertaaten, en daarop by den zelvenGec* 
fldrybtfn coslcïeerde 1 tb nu ctn Sbirri die het (êdert langen tyd mee 
baar gebosden ftatft , dien zelven avond aan haar deur kwam klop* 
pen ; antwoordde tv mt het venftcr, ddt zy befloten hadt van leven 
. te veranderen » en dat zy niemand de deur me6r wilde open doen ; 
waarop giemelde Sbirri zo toornig wierdt dat hy een plftool uic zyn 
atak mmi ca baar dood fchoot« 

Vm Eêtfrimfg hteft mto , datde Vrouw vaneen Schceps-l'immer- 
IHari re Uitk^ vm drie Tjoontn in de kraam was gekomen • dewelke 
welyaatende waren j de Man fi 80 Jaaten otid enf hadc nooit te voorèn 
Ilioderen verwekt. 



F B Tl % V *jt % r. 



t>Bf9 » Vdiraiwr geichieAIe ie ZwA» de oipraing vwnbo ^M^f*!^^' 
KMfftfiM, i^St KMnAg flCsgsf sfch <AiHtéüf tttir tWeé wirM *i tutünê^ tan* 

éfe Vjfeoaeehtooi atEMT tiiaïfiiódea wstfen* deédt i^d Majiéttéit dé ¥61- 

" *^ Hi. My- 



Digitized by CjOOQ 16 



40 E U R ,0 P I S C H E 



ImtMiy 



Mykrds €9 Edelliidi9. . 

G V-lieden kunt niet' anders dan ^ertoigd tf n , dat de maatregelen te vödrett 
beraam 1 , en 't fluiten van het Traöaat van Sevilüy voorgekomen en V^r- 
J^deld hebben de gevaarlyice gevolgen, dip men met %o rechcmarige reden ftft 
het Tradaat van tVtemm hadt te dochten « en wy tien niet alicenlyk dat her 
telve verbondc t *c geen gf heel Emropa ontroAte , get>rokeo is « maar ook dat 
de Geallieerden van het T radaat van Hanover^ door de daarby gekomemagl 
van de Kroon van Spéwje verfl^rkt zyn geworden. 

Deie gefteldheit van zaaken gaf ons reden een algemeenen Vrede te ^er* 
Waehtet), met de boop, dat de Conditien van het TradaatvanJ'rvj/fVvenroM 
loüden tyti geworden , zonder genoodzaakt te weezen tot uiterfte middelen te 
komen s Daar hebben oök^ ingevolge vanmyneverbinteoiflenmctmyiieGeaW 
lieerden 9 geene poogingen ontbroken, om dat gelukkig oogmerk te bereiken; 
Maar dewyl die gewenfohte uitkomt tot no toe niet gevolgd is, bevinden zich 
alle de Contrafieerende Partyen door het Tradaat van SeviUH noodzakelyk 
verplieht , om tot de uitvoering van dien de vereirchte coebereidlëlen te maa« 
ken \ En wy behooren in gèreedheit te weezen , om ons aandeel te lereren > 
en om door de continuatien van bekwaame maatregelen, onze. Geallieerden 
te overtoigen, dat wy onze verbinteniflèn zallen uitvoeren , en voortovene 
bet van ons afhangt, hen de fchuldige voldoening bezorgen, *czy doormid« 
delenen wegen die men het meefte bekwaam en verkiesbaar zal achten , pf 
door maatregelen welke men volftrekt noodzakelyk zal oordeelen. 

Het t^enwoordige twyfelachtige tydgewrigt fchynt op eeneganfch byzonde* 
re wyze nwe aandacht te verdienen , en het is onhodig aan U-lieden te zeg» 
gen , met hoe groot verlangen de beflaiten van dit Parlement van alle kanten 
te gemoet gezien worden. 

Ik «behoef geene poogtngen te doen., om door ongegronde vrees eenigen 
invloed In uwe Procedunren of Handelingen te maaken , even zo wemig 
als ik noodig heb UL. met ydele hoop en verwachtingen op te honden; Maar 

Selyk de TransaSien of over^énkomften met dewelke men nti aan d^nrerfehei* 
en Hoveif van Emr^pd beezig is , op het punt zyn om gefloten te vrorden , 
tal het groote werk van Vrede of Oorlog zeer veel afhangen van uwe eerfte 
beilaften« De voortzetting van den yver en nadruk welke Gy-lieden tot na 
toe in het onderftennen van my en myne verbinteniflen getoond hebt, lal in 
dezen tyd van het grootde gewlgt zyn , zo ten opzigte van myne Geallieer- 
den , welke zich vddr dat de Conditien van hunne Traftaaten vervuld xyn , 
tonden kunnen verbeelden» als of hunne belangen en de algemeene zaaklter* 
Mimd wierden» als in aanmerking veo de geenen, welke mogten genwoi 
lyn, voor en aleer den tyd van ageeren voorhanden is,' dopr een imgeljk 
v<5dr te kotoen de fatale gevolgen van eene genérafe Rupture, welke zy^ci* 
tiig reden zouden hebben te Vreezen » indien zy dé Geallieerden Tan JMiy 
biet vaardig en gereed vonden, om tich Telveu recht te doen* . 

Het 



Digitized by 



Google 



M E H. C U R I U S- 61 

Hee Plaa Vtn de Operttleo tot de oltroeriDg van het Travaat van SevrM^ ' ?1 1- 
iogeval wy tot die noodzakelyUieit gedreven virardeo, is nO in ovcrweeging , Fthtnan 
en het xal niet wel doeolyk lyn te bepaalen hoeverre de ookollen , die voor ■ ■ "" 
deii dieoft van het volgemle Jaar verdicht vvordea , tallen kanoen of niet kon- 
MO Oüertreffi^ de Foooieo welke vooc den dictid van het voorleden Jaar 
geheven tyn » toi dtt de propofidn. va» de geooofedereerde magten , en de 
DDodigp fchikkingen om geb^uiiqBar van te naaakea , finalyk |;ercgoleerd 
ea goedgekeurd zalkn tyo», 

' OodertD0chen ben ik verzekerd , dat Gy-lleden met alle mogelyke fpoed in 
4e pablyke taaken tolt voongaan , en ik xal indien het noodiakelyk mogt 
' weeuo^ niet in gebreeken blyven den verderen Raad en byftand van myn 
Parlement te vraagen» oyet.éénkoroeode met de omSandigbeden van de pii* 
Uyke taakcoi en xo dra eenige gdegenbeit tnlks tal vereifcben. 

Ed$Uiidim vd^ bit Huis der, G€m€9Wêim ^ 

IK tal laft gleven om de vereifchte Begrootiogen op te maaken en voor U- 
lieden opm te leggen , en ik twyfel niet of de fcboldplicbtige Opletrend- 
Jiekt welke: gy ten allen cyde voior <ny en myne eer getoond hebt, en het 
deel dat Gy-Ufd^n to , rechtmatig neemt, in het waare belang van qw Vaderland, 
Mlleo U-lieden beweegen, oiy met detelve genegenheit^en liefde, welke be* 
taamt aan een-6ritttfch Unif der Gementens, dat altyd zorgvuldig i$ voor de 
eer en welfiand van het Koninkryk , de noodige Sobfidien toe ft (laan , en 
m? in fiaat te ftellén , om myne verbinténiflèn. met myne Geallieerden goed 
iemaaken« 

. Mjhrdf en EdilliiJUn. 

D[E tyd nadert , en geene verdere oitftellen kannen plaau vindea; by al- 
dien de rnft van Eirepa tonder bloed ce ftoÉten en tonder onkoften van 
de publyke üchauen te maaken , vaftgefleld kan worden , tal dit tekerlyk de 
gewenfchte taak weezen, maar zo deze tekening noch niet kan verkregen 
worden , tal de eer * de rechtvaardfgheit en 3e geheiligde tronw aan plechtige 
Tcateeten vcr|(cluildigd, van ons eifcben^ dat wy olis telven aanopmdigen, 
om door kipgit van Wapenen te verkrygen, 't geen door rechtmatige en rede- 
lyke middefen niet kan verkregen worden* 

Na deze Aaofpraak befloten dè beide Huizen een Adres van dank* 
legging ce prefenccercn. Het Adres van de Pairs, dat hunne Lord* 
ichappen aan den Koning aangeboden hebben » is van den volgenden 
inhcm; 



Digitized by 



Goögle 



61 E ü K 'O TP I> SC ri E 






Ijrkc en WaereMlyktf Lords Ia MtfMMteift^^f^iefd, fiMrttM #ii4» 



w., 

daniflyk rerlof, om mi» Uw Mtfièdelf iftÉlMliik-^Dgeilttli dit Huis t«4oM 
?oor uwe gcnidigfte AtnfprMk tstt den "HRti^tl. 

De menigvuldige verderfelyke gevolgen , ontOaM üM hefTMbUl^in IP^Iim 
mriv, welke ganfch Etnrofé, enfooniameIykde«èN^téotim>eréffy IMtenen* 
^Iwtyk te keef gegaan kmiDen vMrden door d« antbfmUng tén die gevaurlylic 
▼eiéénigftig: l/ff is doot de fBaatregeleo te tooren g^mhcn, èrt h«t Aiiieil 
vm het Traftaat ^M ShMU niet alleetïtyk tolvttérd \ ma«t Mééft t^i^k mMi 
van de grooce comraaeereode Mogeti«lied«ik ¥an 'het Traftaai 1«n tytmné 
by de Geallieerden van het Tradaat van Hémover gebragt. . « 

Uw Majefteit dos een vaften ^rond töt de ^iibfyke mtljfefè^ HtMtende • 
als de Gonditien van *t Traöaat van Seviliê vervuld waren , en uw Majefteit 
iogevo^ge vso dmtlft verbioteniffen met nwe GeaHit^irden, «He poo||piig«i 
tumgewcnd hebbende, om dat gelukkig dö^wft te verkregen, itflMte^llMf* 
ften ontcn plidii, te volbarden in dierr yver vooi" itWe Ma^Acits etr , eapél 
poblykc ero«w voor de Natie , opdat aTfe de Pürtyen vtn dat IVaAaal^ w^lkc 
tot de «itvoering van bet lelve in onderlinge en dnvermil'defylle» vespiMüta» 
gen zyn, aan de ayde van G^/-0M/«9»/#niets mogen vind^ti^efnfbrMiMiw 

DaareiniVertoefceii vry ouderAinig nw MtittMt te mógen «WMMrdi^^éai 
detelve yv^eA wakkevbeiti Welke tot nn tcïetot MderllMAingvM «wt M# 
jcfteit en van awe verbinteniflTen in dit Huis gebteeken zyn , om aafl tf# llrf <• , 
dende oicheemfche Mogentheden by continaatie zo klaare blyken van onze 
behandelingen te geeven, dat *er even zo weing twftef tSf^oterWfi^e#| om 
alle onze magt te befteeden , tot dat awe Majeftett volkomen in ftaat zal 
weeten, om hi sMeiK gevalle voldoening aaA afwe^ GéMrtétrddl l#i?er1tMlK( 
by aldleo dtf weg van ée Wwpmen mogt nodig ztt», afs*«f*rwylM itiwn^ftr 
Ma|aftetH bekende neiging en «edevheit voor \k^ Vofft cttbeHfifi/fi ntM^ifoo^ 
&n Vtedt van £mrofié, tett einde doofr eet» rechtmatig tetgi^l ê^UWêÊiê 
givotgen van eene algemevne' MplOfé vtftfr té- l^ohférh ^ ' 

OodvMMdven mjHénr^j dcf püMy kevaatten ttm dé èiieV^f^Md^miMMWr^il 
als^kes ov» MkujttfetegenadSgftb^iNiagén'aa) oifÉefi^tfrééH^ tt^étti HftÊÊké^Ptmi^^ 
gen > zal dit Hais tot zodanige bcfluiNéiVkom^ii , tffrNH^patNfctf »h tini p 1W isi> t #dtf 
getroowe Onderdaancn , welke veel belang ncemen om bloedvergieten , en 
b« oiigccvea va» de poMxk/Q Schit' v«iÉ» te- kiHfMinf, iMi^dir llead»*^njWj1k« 
baiair Uó^vcn by de. bmdha^ij^ d'ef, oeieva» de. Natier.en* d« j^MMJIifldeX^PQ^W, 
die mcd aan de openbaare'Tra^aftsrii (chnldig is^altvd gqlachtig^ zy>ir<(e; Ifttt: 
Wy het jtctftit vtfn onzen gJfhrt1tfi?eft*tóeffitid Verilhuiyigd tyiïaandc vifï^ 
van de Kroon in uwe Majeftetts KoninJUyke Familie, en toebrengenilé^W^I* 
hel geen fnons vermogen fs, ten einde^nw Majefteit dezelve met gemak en 
eere magdraagen» zonder door Vyamtéo 't zy binnen of boften het Rykont- 
HriLte worden. ^ . Het 



Digitized by 



Google 



M E ïR C U R i: U' s: «j 

Urn «ewvwd dti' KomnM liitfép wa$ tlcttjisi ^ . <73^ 

• • * FchrMsty 



¥K diak U-Mcn ▼•or^t-fthuldpllchri^qti getrouw Adres;. De in-ftwift^N 
4ltag vitti myf om ^(ijtie TerUnteni^n ^e^ myq« Qcf Ui^rdqo JD alle gev«K 
feofHc te vocreoital niet atlecnlyk aan inyn Volk de^^riikhn ^ welke «ropc 
hen by de TmAaaten geftfpuleerd zyn ^ krachtda^fg verKketeQ én duurzaam oaa^ 
leen» maar ook veel toebrengen om een ^l^énoieenei^. ?rc4e te ve^krygoi. 

In hec Huis der pgiir» %yn by d<^ pvcrwcqg^'ngQn qv^h* ban Addra 
al eenige debatten ontdaan i zynde onder anderen g^M*o^oeord fle« 
Wfird^n» '^W mt» dwri» WHi «ocgpn de tvtoardenir,, On^feyn Ma- 
^ je^eic oouioedig te vetaoeken , zodanige maatregeteii te bcraa-^ 
yf men, ala vereifokc worden, ott-v^^r te bomen d;(t geen OorlQg 
I, aan d.?n Rbynoï in de Nederlandsen rqpgc QOllUaOt w^r amtrcn; 
;* deze N«ic i;o ^<«)t bl.ocds ^n fcha^cp Uft^pd Mc: W^ke Piti^ 
n politie C(;lHi^ ng^l 4^ teg^n j;) tüownm .ftrgcbeufd wierdr. De 
Oraf«n y%n ^l^ff^Mf fe$rMSp tom^. de Lord Irevor^ e« de Bis- 
hop van /Wima ëoeden kuniMs Eede^; '«n t^nmen zitting in hec 
l^ia der Pairs? en de Hidder Roberi Raym^n^y t-ord Qppcr-Rcch- 
ter van *s Konings Bank j in de Quaticfeit van BaroQ van AkboPs 
l^MS!^y\ Pair van*t Konixikrykt w^ctdi ij^ tiex wjvc ingeleid door 
4c Lords Dai0yuare en Binglty^y doendie medevzjFue &eden, en nee« 
^ende zitting in gemelde Him. Hec HutsvcWr Gemeentens beeft 
aver zyn Adres zonder verdeeidheit gedelibereerd. 

Den 5 dezer "'s namiddags ten twee uuren bcjjavqn^ic^i de Gcroeen-j 
tena ^n corps naar 't Palci? van St. Jama^ en preCeotcejrdcn aan 4eo 
j?,ownJB bet volgende Adics^ • 

Zeer gemidigt Souverein , 

WYowe Majefteits zeer fchnldplichtige en^efrouvre Ondepdaanen, de Ge* 
meentens van Qrwt^Britummiin ^ Xïk 'c Parlement vergaderd , Oneeken 
vcflof , om onze oprechte dankzegglnge voor uwe Majeftettf ' zeer gonftïge 
Aan&ri^k vap d^ Tbroon . aan n te do^i. 

^^ Ifpnnen nkt apders d^u met da^k^^hejt erketM^en» u^wc MajrAeits 
g(>edheti in^t aanwenden van uwe poogiiip|j?nj| 091 decondittenvanhetTrae* 
taat vaQ Sevtlti^ vervOil^ e;^ uic^^oerd te. l^ien op zodaDiV6 wys. waar door 
eene algemi^Qe. bevr ^*g}pg h^t beA V€rzeker4 kan worden^ ca het met uwe 
TCAinteniffen mei awe ueanieerden overeenkomende is. 

En 



Digitized'byCjOOQlC 



54 E ü R O P I S C H E 

1731 En oit een rechtmatig «roei yan deZ^geningeo ^ welke wjr geoierao^ach* 

Vtbrtéêfry ten wy hec van onzen piicht^ te betoigen ons volkomen vertrouwen in uwe 

-TS — Kontnklyke torg en oplectendbeit voor de eer en *t belang van ow Volk , 

njitsgaders onze grootfte geraftheit op uwe Majefteits wysheit en rechtvaar» . 
digheit« dat gy alles het geen van a afhangt doen zult, opa de v^reifcl^te fie 
dsfadie voor uwe Geallieerden door de wenfchelykQe middelen .te.vcrkry* 
gen , ot ingeval ze vruchteloos mogten zyn , door zulke di^ voltrekt nood* 

zakelyk "bevonden zullen worden. r^ 

Wy zyn vaftelyk gereTolveerd • in onzen niterflen y ver én wakkerbeit voora 

te gaan, om uw Maiefteit en uweverbinteniflen te onder (leunen 1 oordeelen* 

' de zulks het minde gedeelte van onzen pHcbt , als wy overweegen, dat deze 

verbtntenfflfcn de uitwerklêlen zyn van uwe w erkzaamheit voor 't welvaarea 

van uweOnderdaanen. 

Wy verzekeren uw Majefteit dat wy al te mogelvke Ipoet zulten maaken 
inet het afdoen der pubiyke zaaken , .als die van tyd toe tyd voor ons gebragc 
zulijsn worden ; dat gelykerwys uw Volk het geluk Tan uwe Regeenag ge- 
voelt y UW Majefteit dus de gemakkelykheit daar van ontwaar worden zal ; 
en dat wy uit eene fchnldplicbtige achting voor uwe eer en waardigbeit, en 
uit een rechtmatigen yver voor 't waafe belang van ons Vaderland , welke wjr 
aUyd als onvermydelyke en onafTcheidelyke verlichtingen zul|en aanmerken, 
het groot'Ae genoegen hebben in uwe Majefteit te verzekeren» dat wy met 
alle blymoedi^heic zodanige OndeiiAandgelden zullen toeftaaa, als *er voor 
den dienft van 't joopendé Jaar noodig zullen zyn, en dat wy uw Majefteit 
dadelyk in ftaat zullen ftellen» om aan uwe verbinteniflenmetuweGeaUieer'^ 
den te voldoen. 

Uwe Majeftelts goedhêlt voor uw Volk » is zeer ztgtbaar fn uwe vermydm^ 
vao eenige onnoodzakclykt lafteti op het zelve te leggen : En de mtnfte dank- 
zegging , welke wy daar voor kunnen doen, is, dat ingeval de omftandighe- 
den der gemeene zaaken u zullen dringen, den verderen raad en byftand vatt 
uwe getrouwe Gemeentens te vraagen, wy by alle gelegenheit nns van onzen 
plicht jegens uw Majefteit en jegens de geenen welke wy reprefenteeren ,kwy- 
ten zullen met die blymoedigheit en toegenegenheit, welke aan een Brittan- 
nifch Lagerhuis, teérharti»» en jaloeaa over de eer van de (Croon, en zorgvul- 
dig en yverig voor den roem en de voorfpoed van 't Koninkryk» betaamt« 

Dc Koning antwoordde daarop : 

Mym Hterem. 

IK bedank u hartelyk voor dit febuldplichtig en getrouw Adres , den yver en 
de toegenegenheit welke gy voor my uitdrukt , en de verzekeringen welke 
gy my gedaan hebt , dat gy my in ftaat fiellen zult om aan myne verbintenis- 
* len met myne Geallieerden te voldoen, zullen, zo als Ik vertrouw, vaneenc 

zeer goede .uitwerking in deze neètelige en gewigtfge toeftand zyn. 

Den 



Digitized by 



Google 



M E R C U R. I U S, €s 

Den f dezer wierdt in het Huis der Gemeencens in een Corismicté Fthnuin 
beflotcns een fubfidie aan den Koning toe te ftaah. Den volgenden ■■» 
dag wierdc die Refolutie dodr *c Huis eenparig goedgekeurd y en 
geordonneerd , dat verfcbeiden Staaten en Rekeningen voor den djenft 
van die loopende Jaar voor het Huis zouden opengelegd worden \ 
.^R^arna gerefolveerd wierdt die zaak den pin overweeging te neenren. 
De Sairs verrichtten niets van belang, en adjourneerden zich lot den 
7deh.' 

Dien dag prefenteerde de Oommiflariflen van de Coftuimen aan *c 
Hoogerhuis de jaarlykfche Staten vain de verbode Goederen » en van 
ile Schceps- Behoeften die van Michaalmis i72ptotMicbaalmi$i7p 
uit Rusland zyn ingevoerd. De Pairs benoemden den Maandag | 
Woensdagen Vrydag, om de Proceflen tohooren. 

Hec Lagerhuis onifing op dien dag ook diergelyke Staten > en de 
Controlfeur deedt aan het Huis raport, dat haar Adres van Dings- 
dag aan den Koning was geprcfenteerd , die ordre gégeeven hadt oru 
de daarin gemelde Rekeningen ed Begroetingen voor het Huis open 
te leggen. Den 8 prefenteerden de Wolkammers en Wevers Van 
London een Requeft aan d€ Gemecntens , waarin zy klaagen over hèc 
verval van hunnen Handel , veroirzaakt door het uitvoeren van oh* 
bewerkte Wolle uit het Kooinkryk i biddende dat het Huis zulks in 
overweeging wilde neemen • en zodanig redres maaken als het zal 
goedvinden. . Meri ordonneerde dit Requeft aan *t Commiriéte refe« 
reren. Den 9 refolveerde men, loooo Matroozen totdendienftvan 
't Jaar 173 1 toe t&ftaan, tegen vier ponden yder Man 's maands » 
en de Artillery tot den Zeedienft daar onder begrepen: Men'o'rdon- 
neerde den iz daar van raport té doen» en den 14 verder over de 
Onderftanden te delibereren. Op den zelfden dag wierdt de Mar- 

Ïuis van Èkndford, oudfte Zoon van den Graaf van Godolpbin » in *c 
^agerbuis geïntroduceerd , en na dat hy den vereifchten eed gedaan 
hadt, nam by aldaar voor deeerftemaal zitting als Gedeputeerde wo- 
gens IVoodflock in *c Graaflchap van Oxford. Mr. Edward Soutbviel 
prefenteerde toen» een Requeft aan de Gemeen tens, waar in hy per- 
miffie verzocht een Bil te mogen inbrengen, waarby hy geauthori* 
iêerd wierdt , den eed in dit Koninkryk te doen, en zich te qualifi^ 
ceeren tot het aanvaarden van zyne Bedieningen van Secretaris van 
Staalt en Klein-Zegelbewaarder van Ierland^ dewelke door den 

I over- "^ 



Digitized by CjOOQIC 



66 EÜROPISCHE 

JT^wctlcAtüKomgaMmykniytï Vadcri co nadcsEclhdöodttaden 
il!l!!!ir'^ Suppliant opgedraageti waren > wdk verzoek «n hem toettibuui 
Wicrcjt- De Secreiarii van Oorlog ga"f vervolgens over, verfdiekica 
begrooting^n der kofteo toe onderhoud der Wachten en Guarnizoo- 
nen in Gro^hBritUnmü en in de Colonkn; nitsgtdcra eeiie begroo. 
ting der koften tot onderhoud van 11x4 Rutiers» 1 8)tf Dragonden 
fcn 8oj4 Voeiknechten van den Landgraaf van Hijfèn-Ksjii ia (ol- 
dy van Gnot-Brittanmi voor dit loopendc Jaar. Den 10 was*t Par- 
lement niet vergaderd t ter oirzaak van deverjaartogderoothoofiling 
van Koning Karel den Kleni dewelke mee de gewoonlyke^iechci^ 
heit gevierd wierdt: De Biflchop van PeierioMtêug predikte in de 
Addye van fFefimunller yoor 'c Hogerhuis ^ Dr. Litthsvn inétMm-^ 
griete* Kerk voor *c Lagerhuis t en Dr. Middktcn in de Sxk Pasfis- 
Kerk voor den Lord-Major, de Sherifs en de Akleraiam: 7^ ver- 
maanden hunne Toehoorders teer ernttclyk tot getroawheic en ge* 
hoorzaamheit aan hunnen Koning : en men zegt dat eenigen ia \ 
byzonder aan de Gèmeentens recommandeerden, geftadig veq;enöeg4 
te zyn over de wyze en voortigtige maatregeien , door de Miniftert 
in den tegenwoordigen toeftand der zaaken van Eunpa^ genomen} 
en datzy de geenen, die daar tegen fchreeuwea, beftraft hadden alt 
ondankbare en Lafteraari. 

Den 1 1 ordonneerden die van bet Hoogerhuis # dat de Biflcbop 
van Peterhroug bedankt zoade worden voor zyne Predikatie , wdité 
by Zaturdag voor hen gedaan hadt ^ en dat hy verzocht zoude wot^ 
den dezelve te doen drukken ^ waarna de Pairs zich adiourneerdeti 
tot den volgenden dag. Die van 't Lagerhuis ordonnecraen dierge<« 
Jyke dankzegging en verzoek aaa Dr. Uitleton te doen« De Riddef 
Cbarles Turner deedt vervolgens rapport van de Refolutiei^diè in eert 
groote Committé genomen was, wegens het onderhoud tun looott 
Matroozen voor 't loopendc Jaar , tegen vier ponden ScerUogi 's 
Maands voor yder ^ daar ooder begrepen de Artilkry : welke Re&» 
lutie goedgekeurd wierdt. Men ordonoeorde ^en Bil in te brei^eti 
tot het beter uitvoeren der Wetten, waarby de geenen die eeniga 
Penfioenen of Bedieningen van 't Hof hebben, incapabel verkkyrrd 
worden, om tot Leden van 'c Lagerhuis verkoren te worden, of 
om daarin te zitten en xc flemmeni Daar natradtmentneenegraata 
Cotnmiité over de fuhfidieo} en na dar met Z40. tegen i^tf fteoMsefi 

over- 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U S. 67 

cnr«rgehaald was^ dftt de begrooriogen der kofteo van dé Goardes ^./pJ^JL 
OuaraisoencD co aodei¥ Troupen te Land in GroouBrittannïé ^ ter-' — «»7 
ftmd aan die Coannitté ter hand gefteld zouden worden ^reibl veerde 
dezelve^ dat de Landmagt voor den dienft iran*t loopende Jaar, in 
Gfêot-Brittatmu beft aan zal in 17909 koppen ^ daar onder begrepen 
de Officieren in en buiten Comniiffie, de 181 f Invalides, endefff 
Mannen , uitmaakende de zes vrye Compagnien m de Scbotfcbe Hoog* 
landen 1^ en dat tot onderhoud van de voorfz. Manfchapt aan den 
Konif^ coegeftaan zal worden de foainne van 6f 7484 pond 17 fcheN 
liogen één en een half penny. Voorts wierdt goedgevonden, den 
tf hier van rapport te doen, en den 14 over de verdere onderftand- 
gddeo te befofgneren. Het gemelde, rapport wegen» bet op de 
be^n houden der Troopen t is dien morgen door de Gemeencens 
goedgekeurd^ en men heeft de Bil, om de geenendiepenfioenenvan 
*c Hof trekken» uit 't Lagerhuis te fluiten, voor de eer(lein.ial ge- 
leezen^ en geordonneerd dezelve te doen drukken. 

Den t4 traden die van 't Lagerhuis, volgens de ordre van den 
noorigea dag in een groote Commitié over defubfidicn, waarin r na 
zeer groote debatten, die lot ^s avonds ten p uuren duurden, mee 
149 tcpen 160 ftemmen overgehaald wierdt , de irooo Mannen 
Heffifche Troupen dit loopende Jaar in foldy vtx^GroohBrmanniixc 
conttsNieeren. Vervolgens wierdt tn die Comrahté gerefolveerd , 
aan den Kontng toi; ömierhood van de voornoenide izooo Mstinen 
voor *c Jaar 1731 1 toe te (laan de foomie van Z4izfp ponden, één 
Icbetting, drie pence. Van deze teToluttc den if door iden Ridder 
Cbarks Tmnrr^ aan de Gemeemeos vcHrflag geAum zynde, wierdt 
dezelve goedgekeurd» Daarna ordonneerde tnen een Coonnicté te 
keaocmeo, om na te zien welke Wetten vernieuwd behoorden te 
wdnfcn) en vervolgens hebben de GemeeiKens iti een groote Gom- 
SMtté over de middelen van Finantse, gerefolvcerd, dat de belaftiit- 
«tt op *t Mout, de MoaO) Appel- en Peeren^drank > dit loopende 
Jux t7|i giecoocifSBeerd zullen worden; en dat van deze refolmie 
den 19 rapport gedaan zonde worden 1 tot welken dag de Getieeo* 
eena zich adjomneerdeo. Onder de debatten die den 14 over de 
HK/SSSdt» Troupen voorvielen» dmavg de Heer Hiratio ff^alpvk in 
neno wirdtoopige redtvoerlngf zeer fterk op de noodzaketf khen van 
keeindidnftfeottkttdtrzekfe, z^^Mde» dac zulks ééit der iaiAl^ 

1* len 



Digitized by CjOOQ 16 



68 E U R O P I S C H E 

FiH^MoMi '^" w^*» ^^ ^^ ^^^ vergclyk te komen* Anderen vandtf Ho^party 
mmJm^ voegden daürby ^ dat hec mcc dat tnzigc en toe bewaaring van de^ba« 
lans van magt (byzondcrlyk in het. Noorden) wa&j éziFrankrykMk 
Dcenfche en Zweedfche Troyj^en in foldy hielde. Die van de te- 
gen-party gaven voor» dat de Heerfchappycn des Konings in Duits^ 
land ^. voor het groot (Ie gedeelte de oirzaak waren,* van biet in dienft 
houden der meergemelde Hcffifche Troupcn. Men was zeer ver- 
wonderd , dac men den Kidder Kotert fValpole\ of zyne Tegenkan- 
tcrs Mr. fVilliam Pulteney en Mr. Shipfeu% niet boorde fpreeken. 

Den \6 wierdt door die van de Thefauricaan \ Lagerhuis over-r 
geleverd eene rekening 9 aantonende, waar toe de penningen ^i^oor 
den dienft van \ voorleede Jaar toegedaan t belleed zyn tot dien dag; 
met fpecificatie van *t geen Vr noch in kas is , en van 't geen daar 
aan te kort komen zal De Secretaris van Oorlog prefenceerde ver- 
volgens op ordrc des Konings, een rekening van de fubfidicQ, welke 
^yn Majcfteit by Tradaac aangenomen hecfc aan den Hertog van 
H^olf enbuttel X2i\>^t^\tn. Daarna ordDnneerde men, dat defiil.om 
, de geenen die pcnfioenen óf ampten van de Kroon hebben» uit hot 
Lagerhuis te fluiten» voor de tweedemaal gcTeezen zoude worden; 
Hat alle de Leden die in en omtrent de Stad waren, alsdanop hunne 
plaatfen zouden moeten verfchynen ; en dat aan niemand van hen 
permidiegegceven zoude woiden, om naar buiten te vertrekken» 

Den ip rcfol veerde men, aan den Koning by Adres te vcrzoekeo, 
aan de Geineentens te doen openleggen , wat 'er gedaan is tot aan* 
ftelling van een civile Regeering te Gibrdltar^ en het verklaareavan 
die plaats voor cene vrye Haven, fedcrt dat de Gemeentens daarom 
aanzoek by zyn Maiefteit gedaan hebben i als mede dathy degoet« 
heit geliefde te beboen, ook aan hen mede te deelen de Vertoogen, 
welke by van den Gouverneur, van Gibraltar^ en van den.Mtoiftër 
' aan 't Spaanfche Hof, ten opzigt van de werken, welke de Spaa» 
jaarden na 't fluiten van h Sevilifche Tra&aat, in die Nabuurfchap 
, voortzetten, ontfangen heeft, en de ordres die daarop gegeevenxyn. 
De Refolntie om de belafting op 't Mout enz., te coniinueeren ^ 
-pafleerde de refumtic; en men ordonneerde een Bil dien aangaande ia 
te brenjgen. Dt otóxt Van den dag geleezen zynde» omineebgroote 
Commiitf aan de Onderilandeelden i^ arbeiden , wierdt in omvnag 
gebragt ^ of dè rekening der (ubfidien voor den Hertog v«n Brtms^ 



Digitized by 



Google 



M E R C U R , I U S. 69 . 

^lunmhrg ^olfi^f^tieh tcrftond in handen van dteComroiué xoudc r^^^, 

worden geftetd^ 'c welk mei: 194 cegcn 1 1 1 (temmen goedgevonden ' ^1 

wierdc* Vervolgens wicrdt in die^ Commicié gcrefolvcerd , aan dep 
Koning toe te (laan 111024 ponden, vier fchcllingen en vier pencftt 
vpor bec ordinaris van de vloot wegens het lopende Jaarj daaronder 
begrepen de Officierei;) op halve foldy : mitsgaders 81408 ponden f 
acht fchellingen en vier pence , . voor de koften van de Artillery te land; 
en ff !ƒ ponden, twee fchellingen en zes pence, voor de extraordi- 
naris koftèn van die Artillery, waar voor het Parlement niet gezorgd , 
hadt. Daarna beOoot men den Koning by Adres te verzoeken» aan 
het Huis te doen overleveren de Ratificatie vanhetTra&aatmétden 
Hertog van /FoJfentutul 9 gefloten den Xf November 171.71 en daar 
by het feparaac Artykel. De bovengi^melde Refolqti^n wegens de 
Ondcrflandgelden , zynden zo goedgekeurd) en men heeft de Mout- 
bil voor de eerftemaal geleezen , en de tweede Icezing van- dezelve 
geordonneerd. De Hertog van CkveUnd nam daags te vooren zit* 
ting in *| Hogerhuis. ,1 

Den zi reiolveerden die van *t Lagerhuis «en Adres aan den Ko<* 
ninfi re prefenteeren , om hem ie verzoeken, dat >hy ann haar gelieve 
te doen overgeeven de Copyen der Ratlficatien van *t Tradaat van 
Sevilü'f zo als die door zyn Majefteit, door den Koning van r>'^;}i« 
ryk^ en door den Koning van Spanje gedaan zynj mitsgaders de 
Copy der Ratificatien van de Acceflie der Staten Generaal tot dac 
Travaat. De Mout*bil wicrdt toen ten tweedemaal geleezen, en 
aan een groote Committé gefteld. De Controlleur van 's Konings . 
Hofhouding rapporteerde vervolgens, dat haare Adreflèn van den 
lp, 'waarby de Gemeentens copyen van de ontfangen berichten, en 
van de daarop gégeeven ordres, wegens de nieuwe Werken der Span* 
Jaarden voor Gibraltar 9 verzocht hadden , aan zyn Majelleit gepre- 
(enteerd waren } en dat die bevel gegeevcn hadt omze gereed te 
tnaaken. Daarna trad men in een groote Committé oVer de Ondec- 
ftandgelden, en men refol veerde in dezelve, aan den Koniag toe te 
ftaan zfooö ponden Sterlings voor een Jaar fubfidie aan den Hertog 
van Brunsnvyk^LuntfAurg-fFolfenbuttel achtervolgens het TraAaat van 
den Zf November 17Z7; als mede i6p8)7 ponden Sterlings, acht 
fchellingen , een en een half penny , tot onderhoud der Troupen 
eo Guarnizoenen io America ^^ in Minor ca en it Gibraltar ^ en voor de 

1 3 noo» 



Digitized by CjOOQIC 



70 E U R O P I S C H E 

pl^X^ nqodlgc bchocfterif te Jnnapolis R^al^ te Phyfam én* te Oihêlt^'f 
p I !■■■ geduurende btt toepende Jaar 17)1 » toorts xo^tS ponétftt^ vyf 
^hellingen «' en elf pens, rotbetaaling van irerlcneiden extraordinaire 
koften , waar voor het Parlement niet gezorgd hadt: 39) f) ponden 
vier fchellingen en elf pens, om goed te maaken het geen *er aanr 't 
generale Fonds te kort komt; entftifS poodicn, rf fcheltingen en 
10 pens , voor de Officieren op halve foTdy fttande. 

Den tl wierde het rapport der Refolutien, vrelke daags te vooreo 
in een groote Committé genomen waren , door *t HuisgMdgekeoni: 
en wen las voor de tweedemaal de Btl, om de geenen die tmpcenof 
penüoenen van het Hof hebben, incapabel teverklaarenom in 't La- 
gerhuis te zitten ; waarna deze Bil gcrenvojeerdwierdt aan ecu groote 
Committé tegen den 27 » met ordre aan alle de Ledetf| om zich 
alsdan op hunne plaatfen te laaten vinden. 

Den 23 wterdt de Moüt-bil in een groote Committé doortoopen 9 
en geordonneerd daar van raport te doen^ Vervolgens befoigneerde 
men in een groote Committé over de middelen van FinantiC) en tn 
dezelve wierdt gerefolveerd , dar deLandtax voofhec loopende Jaar 
1731 betaald zal worden met twee fchdlingdn van yêcr pond Ster-» 
lings inkomften der vafte goederen» pcnfioenent amrpten. enz. 

Den 24 wierdt het rapport der Refolutte van de Committé» óm 
een Landcax van twee fchellingen op de inkomften der vafte goede- 
ren, penfioenen en amptcn» voor den dicnft van het loopcnde Jaar . 
1731 te he£Een, door het Lagerhuis goedgekeurd $ als mede het ra* 
port der Mout-bil » met ordre om dezelve in 't net te (bhry vea 

Den i6 wierdt de Landtax voor de eerftemaal geleezen , en de 
tweede leezing daar van vaftgefteld. Daarna ordonneerde men, dbt 
op de tafel gebragt zoude worden een rekening, om aan te toonen, 
hoe veel de rechten op de Zeep, en op de Kaarfen t mitsgaders de 
rechten, welke de Omloopers en Marfch kramers betaateri moeten » 
federt drie Jaaren tot St. Jan laatftlcden toe, gerendeerd hebeen. 
Vervo^nsprefentcerden dievande Africaanfche Compagnie een Re^ 
qucft, verzoekende ecnige verdere Onderftandgelden van ^t Parte- 
nientiot onderhoud vanhtmoe vaftighedcnen forten op de Kuft van 
jffnc4 j waarop men ordonneerde dat die Maatfcfaaopy zoude over* 
leveren een flaat van de vaftigheden en forten, metipecifieatievande 
koften die daarop in 't vooriecden Jaar. 173a gevalteit zjrn, én met 

een 



Digitized b^ 



Google 



M E' R C U R i ü S. yt 

ten rekeaiojg Mn te toonen» boüdatrig depenningen» welke men in Feïrusrf 
de Itfttfle fiiittlng van *t Parlement daar toe geaccordeerd bcefCf bc- ^i^mm 
iUed zyo. 

Den xr Vfierdt Üe Mbüt^bil voor de fïerftemaal geleezen ^ De Gc< 
meemcQS hdlbeta dien <lag in een Commltté, de Bil om de geetien 
die penfioenen of 8ttt)ten Tan de Kroon hebbén, uit het Lagerhuis 
te fluiten, Mnder bet minlle debat en zonder omvraag , doorloopen 
eu geheel afgedaan» met ordre om dezelve in*t net teTcbryven^ Die ^ 
van 't Lagerhuis hebben dien morgen gerefolveerd , een Adres aan 
den Koning tt pneftnteéren, t>m zyn MajeÜéii te verzoeken , dat hy 
de goedheit gelieve te hebben aan hen mede te dcelen de berichten 
vsn 't geen dé Cömmifïarilïèn in Spanje tot het öpmaaken en regu« -*-' 

leeren der fehadens, tot nu tóe vtrfaandeld hebben. 

Dien dag prefenteerden de Koophiiden een Requeft aan ^c Lager* 
iMiSyWatrin ^y klaègdenovertle groote verhiridering van hunnen Kdop*- 
bondel^^pdeCdlonieil in Ammca^ en over de roverycilvaTidcbpan- 
jaarden fcdert tcnige Jakren , die , •nltttegen Raande Üc RêröJut icn van 
't Huis en Ef n Majeftoïts poogingen , óm vooi* zy ne Onaerdaanen eene ( 
billykeen rechtmatige voldoenine te verkrygen. hunne roveryen con« 
imueren^enverteheiden BriftoMcheen andere Britlcfie Schepen ge- 
nomen, «eplundcvd^en óp eene barbarifche en wrcedc wyze gehan- 
deld faeb^n: Dit Reqoett v^ierdt tegen den 6 Maart aaneengrooie 
Committé gerefereerd. 

Ziedaar h,ec geene in deze Maand \t\ hei Britfche Parlement is 
voorgevallen; bet overige van deszelfs Handelingen zullen wy den 
Leezer in *t vervolg van tyd tot tyd mededcelen. 

Het getal der Expreflehs welke vervolgen van tyd tot tyd uit den 
Haag^ Frankryk^ Duitsland^ en Spanje aan te komen is ongelooflyk. 
Men heeft daar mede onder anderen uit /^r^»)tr)'^tyding bekomen dac 
de Koning van Spanje eene zeer ernltige Ver klaaring aan het Franiche 
Hof hadt laaten doen; waarby men zeide dat die Koning zyne Geal- 
lieerden omfloeg van hunne verbinceniflên » en dat hy befloren hadt 
ifl andere maatregelen te treeden: doch deze tyding maakte weinig 
indruk try de Minifiers die zich verzekerden die nieuwe zwaarighe« 
den vel haaft te zullen wegncemen. Men wa« aan het Hof ook 
ongemeen voldaan over het beiluit dac de Staten Generaal genomen 
beMeo caa hunne Krygsbenden met 2481 Ruiters en 77J0 Voet« 

knech* 



bigitized by CjOOQIC 



L 



j% E U R P P I S;G H E 

iV3^^ knechten ic vcrniccrderen, en men belooft zich vanden eenpaarigen 

- ^ yvcr welke de Zeemogendheden doen blyken een goeden uitflag in 

de Onderhandelingen, rnzonderheit ten opzigie van de Onderhande- 

lingc welke rnet het Hot^van IFeenen is aangevangen» en .waarvan 

men zegt dat de Vrede ofQorlog volkomclyk afhangen. 

De l^oxd Hairvey ^ Zoon van den Graaf van £rj)ï^/, vüclkc in tc- 
genftclling v^an 'zynéii Vader een groote Party is van het Hpf, dco 
Heer fFilliam Pultney^ die byna eens zo oud is als hy , uitgedaagd 
hebbende» heeft jn een tweeftryd met denzi;lven gevochten», en^et 
te kwaad gekregen , zynde door zyo Party gekwe^ft en ontwapend. 

vRAHK^ D E zaak def Advokaaten in Frankryk blyft noch evenveel ge* 
'^YK. ruchts maaken» en inzonderheit het Mandement van den HcérTw- 
cin^ Aarxlsbiflchop van Ambrun^ waarby de bekende Confultaticvan 
de 40 Advokaaten voor de Curez, enz. gecondemneerd wordt» en 
de Advokaaten zyh zeer verwonderd dat een Prelaat van *t KaraAcr 
van den gemclden Aardsbiflcbop zich zo verre heeft kunnen te butteia 
gaan» dat hy, vol van zyne Ultramontetnfche Gevoelens, welke mejc 
die van de Gallikaanfche Kerk zo llrydig zyn» dezelve op een, zó 
ergerlyke wys beeft durven aantaften, om dat zy geMgdis door ten 
voordeelig Arreft » d^t de Advokaaten van den Koning verkregen 
hebben op hunhe Declaratie daar omtrent gedaan , en omdaibyge^ 
volg niet alleetilyk de Confultatie » maar ook op cei)e indirefke wyze 
het gemelde Arreft des Konings» en de Declaratie der Advokaaten 
tevens gecondemneerd worden, onaangezien die Declaratie » als ftrek* 
kende om het alleVhoogfte Gezag van den, Koning , en de Vryhc» 
den van de Gallikaanfche Kerk t^gendc voorgeni^elde Ultramonidn- 
fchc Grondftellingen te bewccrcn , door zyn.^Majefteit en\dcszclf$ 
Raad » als mede door den K^rdinaalMinifter is goedgekeurd, datty 
aan alle welgezinde Franfchen groot genoegen heeft gegecveo , en dat 
dezelve met zo veele andere merkwaardige omftandigheden verzeld 
^ en onderfteund is» zodanig dat zy» de Ad vokaaten , alle de lafterin* 
gen in het voornoemde Mandement vervat, liever met een edelmoe* 
drgc verachting ftilzwygcnde zouden wreeken, dan hunne gevoelig- 
Ijcit opchtlyk daarover te kennen geevcn» indien het niet om zulk 
ëene importante publyke zaak te doen was : Dit zyn iu'^t algemeen 
de Gevoelens der Advokaaten» zo al^eenigen van henverklaandbeb^ 

' ben 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U & rj 

lien over het meergemelde Mandement | waarvan de voornaamfte ïn-^lnlay 
boud is als volgt; «— i- 

PIERRE DE GUERTN^DE TENC IN» io9r dé BurtHb^rtigheH Gods^ 
AarMiffibif Primf va9 Emêartm^ Pret f en Groot Kmnorhetr vétn hit ;«. 
Ryk^ %Affift€nt by tkn Pêmtdyhm Tbroom^ Abt vanf^ezoUu en Abond^wcêt 
Rasdsbeer voM dtm Komimg.in iUic n^ê' Rsdem r. Am de feeiiliere eo rega« 
Itere Geellelykheir, en «ift aüe de Geloavtgen van ons Aardsbtidoa) i 
HEIL EN ZEGEN. . . • 

DE ergerlyke Vertooniog van de merkwaardigflp OpOand, welke de Vyan« 
den vao de Kerk. in de HooMflad van 't KLoninkryk komen oic clevoereh 
doet by ons het denkbeeld van de gepafleeide fewaaJen'berkeven , en verkoi^ 
digc ons noch droeviger gevolgen. . ' . . ' . • * J 

De Kinderen der dwaaliogen» alhoewel zy aan al!e kanten en innllehanne 
Verfchanffingen overwonnen zyn , hebben om honne wederlpannigheic te recht* 
vaardigen, hunnen toevlucht genomen tot een weg, dewelke geen K etter itch 
lot noch toe verftoot heeft In te flaan ; Zy hebben , om het Lichaam der Bis* 
fchoppen te beftryden , I9 eenige ddvokaaten een ydele Steun en (chandelyke 
Vooifpraaken gaan Jbeedelen t Beuielachiige hulp, die zo.verachtelyk alslichc 
te verkrygen is van Lieden, die voor het meefte gedeelte gewoon lyn alle 
taaken problematicq of twyfelachtig te handelen, en die reets een Hechte Re- 
putatie hebben door hunne oploopendheden tegen de Coufiitutie en de waare 
^erk. 

De (toutheit. der Advokaaien is aangegroeid , en de godloosheid van de 
Waerelds-Kinderen heeft honne banden weder aan het Heiligdom gebragt; Die 
zelfde Menfchen op eenige weinigen na, hebben hunne eerde bottenipoorighe*^ 
den noch booger gedreven door. eeq nieuw Werk« güntimleerd'; Memoiro 
pour les Srs. Samfin^ Cwri d^Olhet^ CoAet Cu^é de Dmve^ ^e.Afftlitms tam- 
me J^abus comre Air- i'Evdfme d'Orleêm intimé fmr i^effet des Arrets du Porie* 
memt en mattere i Afpel tommp d^abus def Cenfnres Eccl^fiafiliqttes* 

Hier is het» Myne vuuÊrde Broederen^ dardeOngodsdienftigheirende Ox^roe* 
righeit ziph vertf<^igen , en haare. 0em een yoiOrdi^eJe vao de S^ettery opheffen; 

I^n als om ftryd fcheldep en uotfeeren; Oe gevt^lens ea pHckten dei KaCbm 
yken en Onderdaanen woeden mer.de vpcieR.verM'fiede»;' • i • ' 

De Kvkelyke Jorisdidie wordt gebragt tot eene eenvoudige Perfaafie^ of 
ten hoogfieo op de oefening van eeb Gerechtshof van boete, die door onwe» 
tenfaeit kwaJ(|i begrepen > of door kwaadaardigheitkwalyk uitgelegd wordt} 
De Biffchoppen en hunne nitfpralieu voorden gefchooden, eo gehoond mei 
ten hoogfii(i^,.w.aar.ov^r C«/vjMi ealjmberf vporde volttroijjng van bno^ 
Den afval befchaamd tonden zyn geweeft. ,.,.3, n'xiü •?»! > 

De H. Schrift wordt verdraaid op een zin die vreemd is f en in de oudety 
en onbekend was ; De dierbaarfte en onfchendbaarfte Rechten van de Kd* 

K , • nioklyke ' 



Digitized by CjOOQIC 




74 B^ tJ R O P I S C H E 

nioï\ffU Hooj^tir wonleö v^frnfctfgd. en oadcr het pretext, om een Gct^fc 
det met een wyte bepaaUog door den Sooverein alleen aan de Parlementen 
toegedaan is 5 op te heffen » wordt het Gezag ran den Sonverein leirs om 
verte geworpen. 

To^ w«t ongelukkige tydeq %yn wy gekomen > Wiat Terrchrikkelyke Voof 

'teggtngttt rm htt toekomende ? Wat Jkroerteni, wat voor Ontnften heeft 

men nfei t« vretten van ló ftoBic Onderdaao«nf voor welke de Wetten van 

vj»n de Kerk en den Staar geen fterke toom méér zyn, die ztch aanmatigen 

deielve te keftrjrden , en de Wetgcevers zelft ft troef eeren en degradeeren. 

De Koning heeft dat fcbadelyk Gefchrift by Arreft van zynen Raad van den 
30 Odober Uatftleden gecondemneerd ; Dit Arred, Myfte waarde Broedertn^ 
aal^ U-lieden onderrechten , op wat wyve gy at€ Onderdaanen dat verderffyk 
Gefchrift moet aanzien, en het fs onzen plicht TJ •lieden te onder wyzen , hoe« 
danig gy als Chriftenea het zelve moet eanmerkcn. 

Het Leeraar- Ampt waar mede wy bekleed zyn, veret(cbc van ons dat wy 
{n deze gelegenheit fpretken over eeoe zo gewigtige zaak. Wy tallen dan 
f preeken I om aan onzen plicht en nwe verwachting te voldoen > om Ulieden 
te leeren erkennen en vereeren deze twee Geedelyke en Waereldlyke Magten, 
beide als Sanvereinen , en beide als onaf hankelyk van die ydeleGer^chfsboven 
van de Natie\ aan dewelke men die Migren tracht te onderwerpen ; Wy 
zullen fpréeken om de een en de ander van de dwaaling en de oproerigheit te 
wteeken. 

OndertnfTchen tot dat wy aan Ulieden eene omftandige wederlegging kon* 
nen mededeelen van alle de dwaaltngen welke in die fchandelyke Memorie 
Vervat zyn , hebben wy geoordeeld dat de ergernis^ te groot en te dringende 1», 
om geen fpoedig en nadrnkkelyk middel daar. tegen te beraamen. 

Om deze redenen , na dat wy het advyv genomen hebben van Perf(M)nen ,• 
welke door hnnnc Godvniehtigbeit en Leere oftmonten , en na dat wy den 
H. naam van God hebben aangeroepen, hebben wy gecondemneerd, 10 all 
wy condemneeren bet Gefchrift, geïotitoleerd : Mewmn fvttr U Srs. Samjm 
Cufé d^Olh/€p (sfc. , als vervattende Grondllellingeft en Propofïtien . welke 
refpeélivelyk valfcb, ergerlyk , vermeetel en oproerig zyn* en die deHierachy 
of G^efïelyke hooge en taage Regeering omver werptn, ftrekketxie tot kren- 
king van de Jocfsdidie zo van de Kerk als van het Koninktyk Gezag ; Grond* 
Aellfngen welke neav Kettéry ibiaaken en dezelve begnnftigen ; dwaalende » 
fchenrzQcbtig en kettteribh ; verbiedende het zetve te leezeo of te bewaareo 

?p flraflTe van Exeomnanicatie, aan welke de Overtreeders door bet enkel 
eit zich zonder forme van Proces zullen ftholdig raaaken , houdende aad 
onzen Perfoon alleen de magc om van die Exeommnnicatie vrjwce fpreeke» , 
beveelende op gelyke (Iraffè ik Exemp^aaven daar van binnen den tyd van acht 
dagenene de pnblicaife wn het legeowoord^ Mandement » f o de Grifie van 
onee Oficiaiiteit te brengen > enz. 



Ge^ 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. yf 

Oegéeven ie Emktm io oot AardfMffchoppelyk Paleis , deo x6 Deceof -JS^ 

(getekeodO — 

P. AARTSB. VAN EMBRUM 
(lager fioiid) 
Op offdio ?ao myu Heer deo AardibUfiiibopy Primi 

Dit Mandeflient ii door een Arreft van bet Parletnent» dat den ip 
Jaouary oitkwam, benevens andere Schriften daarin vervat» veroor* 
dceld^ en één van die Oefcbrifteni genoemd Brief van éeM $$ulm£is^ 
fibcp vün jihfit yit krachre van die veroordeding , op den 30 Janiiarf 
door Beuls banden vcrfcheurd en verbrand. Wanneer de Heer &!• 
ttrt de Voifim > eerfte Advokaat^^Oenenid de$ Koniogs » zyne eifchen ea 
Conclofien over het gemolde Mandement maakce » zeide by onder ande» 
reot» Wat woorden kan men vinden om oit te drukken het gevoel 
^ dat men beeft van dè Eere der Biicboppelyke Waardigheic ^ by 
,9 t leezen van dat Mandament ? hoe zeerwaarcbèt tewenfchendac 
91 men kondo uttwiftchen dien Tytel'van Mmdemewi vaneen Werk» 
o dat denzelven zo weinig beantwoordt ? Hy fiihynt een Gelchrift 
^ I» aan te tallen » en inderdaad vaart by uit tegen de Perfoonen ; Hy 
y belooft eene wederlegging 9 ondèrtc^hen doa hy niet anders dan 
n lafteriogen uitbraaken: Dit ii het dat hy uitgeeft voor InfindSk 
t9 aan *t Hoofd van cene Condenmade^ welkt cea Biflchop mceoc 
^ recht te hebben om uit te fpreekeo. 

Heeft dé Heer Aardsbiflcfaop van Ambrun dui met bedaarde twh 
9f nen het Karafter van zyne Waardigbeitf en de Hciligheit van zyn 
' o Biflchoppelyk Anvpt kunnen mtfbruikeü 9 tot buitcikfpoorigefcbeld- 
^p woorden» en zo vinnige verwy tingen ? 

^ Is het om te ftichten of om te ovcrtnigest dat hy onopboüd^* 
^ lyk herhaalt co ophoopt de woorden van oproeren ihmtheit , van 
^ ongebondeveraieetelbeit» vaoOoKodsdienftKhcit ^ Godioosheit» 
,t Godslafteriogy van nieawe gedrochten « vaDfehandclykevoor(praa» ^ 
fp ken f van rockelooze en ftoute Oodcrdaaneot van Lieden dio een 
yi» (lediten ipuim hd>ben ? Wie zal diérgdyken ftyL foor ecne Ba^ 
\^ fcboppelykc deftigbeit aanneemen^ dm drukt laeniicb uit ali men 
fy zyae eigen gefchulen wü wffoekoa» 

K t Die 



Digitized 



byGoogle' __ 



)« E U R o P I S C H E 

^jl^j^ " Die groote MagiftraAt antwoordt In *c vérvolg op het geen di^ 

■-■ r. - - Prelaat in zyn Mandement verder legt tegen de Advokaaten, mee 

deze woorden j fijHy vcrflout zich te gclyk uit te don 'eren tegen 

o cene menigte van Rechtsgeleerden t, die geene andere Wapenen 

$^ dan Redeneering hebben. ' 

ft Die Mifnnon » welke 20 onkenbaar lyn irfhec hiatelyk Schildc- 
II rj[, <fat die Prelaat van hen maakt, hebbent om voor zync aan- 
I, vallen gedekt te weezen, niet anders noodig, dan de toegang die 
5» zy gevonden hebben by de goedheit en rechtvaardigheit van den 
»« Koning, na dat die Monarch zelfs wel heeft willen verklaaren» 
,, dat hy hen aanzag als goede en getrouwe Ondcrdaancni De Heer 
), AardsbiiTchop mag nu wectenhoe hy'tgewigWan zulk een door- 
5) luchtig getuigenis zal kunnen draagen ! Zo^de by 't wel hebben* 
,, willen tcgenfpreeken? Laat ons liever wenfchen^ dat hy* óp den 
,, 16 December te Jmbrun niet geweeten zal hebben j 'c geen in zo 
») veele andere plaatfcn bekend wasi en laat ons denken, datliyleet* 
\^ weezen zal hebben vaneen ftap, die hy ïo ontydigfaeefc gewaagd 
5t te onderneemen. 

Men zegt dat 'er een Raad Zal worden gehouden , die befbaan zal 
uit den Koning, den Kardinaal-Mraifter, de Kardinaalen de Roban^ 
en Bijfy^ en verlchciden Aardsbiflchóppen en Biflchoppen, die daar 
toe benoemd zyn; In dien Raad zal men delibereernn over het Bre- 
vet ^ dat de Koning van Rome ontfangen heeft 9 wegens het Arreft 
.van 's Konings Raad ten vpordeele van de 40 Advokaaten: in dac 
Brevet zegt men dat de Paus aan den Koning verklaart t het Konink- 
ryk in den Ban te zullen doen» indien zyn Majefteic dat Arreft bin- 
titn den tyd van drie Maanden niet doet intrekken» endat'erprovin- 
ciaale Concilien tegen de Biflchbppen Appellanten gehouden worden. 
Dewyl de Paus zich in dat Brevet van vcrfcheiden .ongewoone uit- 
drukkingen bedient, is men xeer begeerig om het antwoord re wee- 
<ten y dat zyn> Ma^eftdt aan zyn H« geeven zal : Ondertufichen (chynt 
deze zaak van groet belang te zullen worden » alzo da Paus» indien 
hy de 40 Advokaaten excommantceert » vervolgens ook verplicht is 
alle de andere Advokaaten van de andere Parlementen van 't Konink* 
tyk, die gelykd gevoelens hebboB • mede te ezcomranniceercn. :^ «. 

ï>tOL 9 Fti^ïMxj ^ kiWaaiileen Arreft uit van den Raad van Statr 
des Konings » \ welk condetiraccrdcom door Benls hi^eo 

ver» 



Digifized by CjOOQIC 



M^ E R C U R I U S. 77 

vcibrahd te worden vyf Ocfchriftcn , als Kirkeljk Nieuws j of »7lt. 
Memorhn om u dienen tot de ffiftorie van de Confiitutie voor »/ Jaar ^ ^^^^y 
17 jr. {Reffondit mihi Dominus (^ dixit, fcrihe vifum^ 6? explanaeum """"^ 
fuper, tabulas ut percurrat qui legerit eam Hah. t, vs. 1. Dat is : 
Toen antwoordde my de Heer e ^ en zeide^ fchryftbet Gezigte^ enjlelket 
duidelsft (^ t^afekn , (updai daar in'leeze die voorby loopt) Het tweede 
gfïniituleerd , Vervolg van bet Kerkelyke Meuws van den 7 January 
175 1 , het derde ook met denzelfden Tytcl , vanden 1 3 January \j%x\ 
het vierde mede roet denzelfden Tyie!, van den ip January \ix\ ^ 
en her vyf de van den if dier Maand. 

De menigvuldige Ëvocatien die fcderc weinig tyds , van het Par- 
lement f aan den Raad van State des Konings gedaan zyn, hebbende 
Leden dier doorluchtige Vergadering doen ovcrwecgeji, dat deze 
menigvuldige Appcllen, niet allcenlyk hunne voorrechten benadeel- 
den,, maar dat dezelve dien Rechtbank ook onteerden, en ftrcktcn 
om denzelvch van ccncn zyncr dierbaarfte voorrechten te bcroovcn» ' 

te weetcn van het recht, om in den naam des Konings zonder appel 
te kunnen oordcelcn : waar over zy befloten , voor omtrent een Maand 
hunne ondcrdanigfte Vertoogen aan zyn Majeftcittedoen , aaA wicn 
dezelve den %6 dezer Maand gefchiedden Den z8 fchreef "de Kan- 
celier daarop , den volgenden zeer aanmcrkely ken Brief, aandencer- 
ften Prcfident van het Parlement, welke ócn 19 aan hetzelve, inde 
grootc Kamer vergaderd zynde , wierdt overgeleverd. 

MTN HEER, . 

T\E Konttig in lynen Raad hebbende doen onderzoeken de Vertoogen , ett 
■*^Smeckingcn welke gy de eere gehad hebt hem te doen, heeft zyn Maje- 
ftcit my gelail o te fchryven* dat de Parlementen alleen opgcrccht zynde, óm 
in zyneo naam, en tor zyneonilaftlng, zyneOnderdaanen naar behoor en recht 
ie docuD, het lyn Majcfleits voorneemen is , hen te doen behouden alle de 
magt, inrelke hen is toevertrouwd, om dezeUe volgens zyne beveeleu teoe- 
feneo: En gelyk de Onderdaanen door hen kenni'/Te krygen van de bevelen 
welke, tyn Majcfteit goedvindt aan die Gerechtshoven mede te dee]en, zo 
moeten dezelve ook van hen en naar hun voorbeeld leeren, wat achihig en 
«mdi^werping men aan die bevelen fchoMig is; De Parlementen aandachtig 
lettende om zelfde Wet te gehoorzamen, om dezelve des te beter aan anderen 
te doen nakomen # moeten een behoorlyk ontzag* hebben voor de paafenweU 
ke- Godt zelf gefteld heeft > toiTchen * twee Magten welker voorrechten 

K j vcf- 

^ De9 Kening l en den Pans^ 

DigitizedbyCjOOQlC 



7» E U R O. P I S C H E 

ini- verrehttlfffide tyn, tonder noebwis ttgcn mlkiodeMi 10 tbtjim* Dükilvw 
Fikrmétty moeten die Gerccbtihovco , on de Appeilcn loi derulrcr WMf« oogmtrfc it 

p bf paaien, dezelve oooie aiideri doeo dieoe», dao om «eae boiliMM eeiidr«gf 

te behouden toffchen de Kerkeljrke en KooiDklyke watrdigheit Zolke tekere 
wegen inflaaude, tal het Perlemeoc in de plaiti van licb over de Appelteoco 
beklaagen, de vergenoeging hebbeti vtn dezelve vtftfr te komen, het telre 
xal daar door ook zyn Majcftdt beërfden vtn het ongenocfeti, 00 hen bf 
xommige gelegenheden cc erinneren , Grondftelliogien van welke ty 000^ be- 
hoorden af te wyken, eo om door voorbeelden» welke wel ttidium, mtat 
iqmtyds noodzak elyk tyn, te toonen, dar het Koninklyk Geiag boven dd 
Vbnniflen der Parlementen is : Gy^lieden hebt derhalven in owe handen bet 
gecne gy van den Koning fmeekt. Zyn Majedetc zelf teer genegen, om de 
Appel len baiten nood niet te vermem'gvaldigeo , tal nooit <hin mer we^iin 
van d^ algemeene regelen afgaan : Zyt verzekerd d^/t Gy-lieden noote le^ 
^ tuit kannen doen, dat bem aangenaoxr ii, als xorgvaldig ie verrriyden, al« 

les wat rechtvaardige reden tot nitvlachten kan geeveo. Zyn.Majefictt viofjt 
telfgoed, dat indien 'er eenige AppcUen tonder genoegzaame opletteobeit 
mogren toegedaan zyn , het Parlement'de eere hebbe , om eene lytt daar van 
over te leveren , opdat zyn Majefteit de redenen daar van in tynen Raaïl hidb^ 
bende doen onderzoeken , daar omtrent bcfloite to als hy beft gartaden tal 
vinden. / 

Wat aangaat de onderdanige fmeekingen welke Gy-lieden aao tyn Mape- 
fteit over * eene andere taak gedaan bebi; zyn Majefteit wil wel ongemerkt 
laaten doorgaan alles wat in dezelve vervat is, en alleen acht geeven op de 
verzekeringen van achting en onderwerping waar mede dezehre verteld tyn« 
Voor hér overige tyn alle de overweegingen , over eentg verbod dar Gf-lie- 
den Qir den mond des Konings gehoord hebt, en die in 'owe regifters aange- 
rekend zyn , in zich zelf krachteloos , en van geener waarde : Zyn Majefiefc 
beefr my gelaft, n te verklaaren, dat dezelve altoos volhitrt, fn dit biilyken 
onherroepelyk beflair: Verbiedende !L7*lieden derhalven wel Qtrdrakkelykffllct 
alleenlyk alle Vertoogen, maar ook alle andere Ovcrweegiagen , over cenfg; 
verbod, gedaan by gelegenhett van een Wet, die geen ander oc^merk beeft, 
dan om door de Wyfte eo geflMCigfte middelen , de rnft der Kerke » en vaa 
den Staat te beveftigeo* 

Zyn Majefteil beveelt o, om aan het Parlement vergaderd zynde, mede te 
deden , dar geene dat ik a wegens zyn Majefteits wi( bekend heb gemaakt ^ 
tonder dat her zelve vermag, eenige nieowe overweegingen, hier over» vaa 
war aard dezelve zouden mogen tyn , te neemen. 

Belangende de byzondere Vertoogeo, welke gy de eere gehad hebtamTdeit 
Koning legioen , wyl het alleen aan tyo Majefteir toekomt « talke beflatlc« 
als dezelve bekwiaam oordeelr., te oeemcn, over een Brief f of Redevoerinfc 

*** De Declaratse wegens de 0émtfeemimg der Bulk. 

f De •yidffjpraak vam detf 'Bijfehf ^m Nimes* 



Digitized by CjOÖQ 16 



. M E K c u.R i ü s. yi 

• • * 

tal bm te PirfooB gertchr, to heeft zyo Majefieic nj gelail n te teggen > rJZ.^ 
éil bcr Parteoicm geeo migt gehad heeft, of heeft, oineeDigeo?erwe!egiogeQ ^ 
over diergelyke taaken. te oeeraeo« Ik beo txn. 

gfetekend, ^ 

DAGÜÊS5EAU. 

De eerde Prefident dezen Brief geleeïcn hebbende, toonde de 
gan(cbe Vergadering door baare diepe fttlzwygendheit hoe gevoelig 
%y door dezelve getrofièn was: Ëindelyk fteldcr de Prcudent de 
Mai/hns voor, eene bezending aan den Koning itf doent om te ver* 
klaaren: ^ Dac het Parlement bereid was^ voort te vaaren met aan 
•) de Onderdaanen van zyn Majeftcit het aldernaaukeurjgfte recht te ^ 
19 doen erlangen 9 om de Rechten van de Kroon, t^ÊK^ Grondwet* 
9t ten van het Kooinkryk te handhaven, ter beveftflll van de ruil 
^9 der Kerke en van den Staat, en om aan zyn MajeQcit by atje ge- 
>, legcnheden blyken te geeven van deszelfs yver en aankleeving aan 
,, zynen dienft. De Heer de Goiüar4 was van gedachten dat het 
„ Parlement f in den naam des Konings befchuldigd zynde, en be- 
^ roofd van zyne wezemlykfte voorrechten f aan zich zeU, aan. zyn 
,f Majeftcit en aan het gemeen, iets méér dan een Compliment ver« 
„ fchuldigd was: zeggende dat men dén Koning moed verzekeren, 
„ dat het Parlement zich altoos gefchikthadt naar de wetten , en dat 
,1 men zyn Majeftcit mocft te kennen geeven de begeerte van het 
„ zelve, om nieuwe ^crroogcn aan zyn Mafcftcir te doen, indien . 
„ hy zulks wet wilde toeftaan. «De Raadsheer Robert oordeejdedac 
men herbaalde Vertoogen, mondeling aan den Koning mocft doen, 
welk gevoelen by door deze woorden onderfteunde. „ Wait zoude 
„ meer aandoenings kunnen geeven, dan een ganfch Lichaam van 
„ Magiftraaten te zien aan de voeten des Konings; niets zal be* 
^ kwamer zyn om zyn Majeftcit te beweegen) wy weeten door ecne 
„ lange en droevige ervarenheit, dat de fchriftelyke Vertoogcn,by« 
„ na nooit van cenige uitwerking zyn : gemeenlyk worden zy door 
„zyn Majeftcit zem niet geleezen, deantwoord^i die men daarop 
„ geeft, worden in zynen Raad opgcfteld , volgens de vooringeno* 
jp menheit der.Perfoonen die dezelve opft^len. De eerfte Prefidénc 
^ merkte daarop aan: dat men dus doendi zicb aan eene volkome onge* 
h$ör2êiUiétti zonde feMdtg mëaken% iffjt de Brief van den Heer Kan* 

celier 



Digitized by 



Google — 



^o E ü R Q P I S C H E 

Rb^Mf^ c^ti^^'Uildrukkelfk verhodt^ over de Declaratie van deni^Mimt^^inig 

- „^-^ ver mg, van wat d(trd dezelve ook ZQude mogen zyn^ te doen. De Abt 

Pucelle welke tot nu roemee gefprokcn hadt , vatte daarop bet woord, 

en decdt met zync gcwoonc wcifprcckcndhcic, de volgende zeerbe- 

wecglykc en fraaijc Aanlpraak. 

T\E eenige iwaarigheit, welke de Heer ccrfte Prefidcnt aanhaalt . isde vrcci 
-*^vau in ongehooriaamheit te vervallen ; Ik weci niet of myii yvcr m*y ver- 
blijde, dan ot niyn verftand door mynhari verleid wordt. Nwhfans geloof 
ik niet dat men my met ccnigen grpnd daar vao xoadc kunnen befclwidi^etH 
Ik fta toe dat de Koning over myne goedercp , myn geluld en myne vrybêU 
kan difponecren, en indien hy zelfs iets meerder begeerde, 't geen ik echter vao 
zy»e goedhcit niet kan verwachten; ben ik Dereid hem myn hart tè ontdekken, 
%. (eoen hy deze woorden aitfprak floeg hy op zyne bord, ) en vervolgde da$[ 

gave Godt datJj^ct zelve kon doorgronden , hy zoude niet anders daarin 
vinden dan beapingen van gctrouwheit en aankleeving, eerbied en teder- 
belt voor zyn g?hciligde Perfoon, en mogelyk met meerder oprecht igheit^ dan 
by alle de geencn welke hem omringen ; Kan men met diergclykc «cvoclens 
wel ongehoorzaam van zynen Vorft aangezien worden ? 't i$ een geveinsd 
pntzag en eerbied, als men de Rechten van dien Vorft veriaadt onder den fchyn 
van gelioorzaamheit aan bevelen die by verfchalking verkregen zyn 

De vrees voor kwaade gevolgen, welke de ftandvaliighelt kan na zich flee- 
pen, IS geen reden om een noodzakelyken ftap na te laaten. Elke (laat is een 
ftryd die zyn kl'ppen en gevaarcn heeft, de Oorlog Wftde zynp, en de Ker- 
ke heeft de haare, welke alleen in het <?loed der Martelaarcngeveftigd is; De 
Staat der Overheden, is mede met klippen en gevaaren verzeld; De grootfte 
klip van deze is de vrees om den Vorft te mishaagen; Maar zal dit een Ma- 
giftraat verlchrikken , die zyne plichten in hunne gSieele uitgeftrektheit kent, 
en die begrypi *t geen de Rechtvaardighciu, de ecre van zyn Ampt , en de Religie 
• eifchen van zyne waardigheii? Zodanige ongunften zyn maar van korten door 
men behoeft maar de Regilters op te zoeken , en men zal ver fche voorbeelden 
daarin vinden van de ftandvaftigheit van \ Parlement voor het welzyn vanden 
Staat en van de Rechten van den Koning, en men kan daarin terzelvcr tyd • 
leezen de roemruchtige getnigeniflcn , welke die zelfde Vorfleii, van de waar- 
helt onderricht zyndc, aan den yvcr en getrouwhcit van dat Gerechtshof go» 
peevcn hebben. 

De Heer Kancclier noemt in zyn briefde Declaratie tot het aanneemcn van de 
Bu 1 Ie een iVet , dte maar alleen tot doel vit heeft , omdobr ie wyfte emgematigd/le we- 
gende rufivande Kerk en den Sta^i te bevejiigen: Maar waar is doch deze Vrede? in 
wcIkGewcftvan'tKoninkryk, in welk Bisdom, \x\ welke GeeftelykeGemecn-^ 
fchap \h zy te vinden ? Is het by de Theologifche Faculteit ? Dezelve is byna eca 
Wofftyne geworden ; haare Vergaderingen , die eertyds uit 140 of ifo Dodoren , 
deverli^hifte Mannen van 't Koninkryk, bcftondcn, zyn verminderd op 4&, ea 

onder 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U & fi 

Mi€t ddce beyioden tich noch Moonikeo ; Hééft nen baar den Vrede g^ee» J^^' 
ven door her verdryven van de Inboorlingen om Vreemdelingen in hanne ^^^^ 
plaats te ftelfen» Zal men den Vrede zoeken in de beruchte Congregatien , die """"^ 
de Kerk aoor haare werken verrykt hebben : Die geene welke doq^ hanne 
vroomheit ea geleerdheir de cieraden daar van waren, zyn weg en verdrooid; 
is de Vrede in dit Aardsbisdom > De verbaasdhfeit is byna in alle Parochfen 
▼erfpreid, en men heeft de wettige Paftooren met geweld air detelve wegge* 
rokt; Ml men dlenidiprbaaren Vrede vinden in ons getelfchap? . 
V Zyn de ordres die ons heden gebragt zyn, bekwaam, onsdenzelven tegee* 
ven ? Kannen wy zeggen ) dat wy in Vrede zyn , terwyl wy alle ordre tien 
omgekeerd ? ent. 

Ue Abt de PmcelU YizMt by die eelegenheit aan, eene plaatr uit i^Rechet» 
€b€s v^n Pasquier j derde Boek, vyfde Rapictel , daar die Schry ver i^erhaalt « <i^/ 
itm eems gehemrd wss , plettende te zeggen , dat de Jef ^.. in Vrankryk de dewr 
ee$ÊS%Qmdem epeteen tot OftJd/iem tmffiiem de Framfebe iiatbólykem ^ en dê Roomfibe • 

Kstbolykem Hy deedt aanmerken , dat die tyd nu gekomen was : dat hy van 
die Katholyken rfiet fprak door drift, maar dat men voor zich zelve niet kon 
verbergen , *t geen zich niet dan alteveel aan alle kanten vertoonde , dat de 
Uhramonteinfche Leer in het Koninkryk doorgedrongen was, en dar die 
geenen welke dezelve hadden ingevoerd , den Oorlog aandeéden aan die gee- 
nen, welke dè Grondregelen van den Siaat verdedigden ; De Vertponing v/iu 
tlle deze Kwaaien bragt hem natuurlyk tot de noodzakelykheit , dat bet Parle*- 
ment dezelve aan zyn Majefteit moeft voorftellen s Hy vertoonde ook hoe droe* 
v!g het was te zien , dat men den Koning opgevoed en onderhouden hadt met 
zo nadedige inboezemingen voor bet Parlement, om dat men de ftemmeyan 
dat Gerechtshof voor de ooren van zyn Maieilett fmoorde , over het geen 
meell aangaat de veiligheit van zyn geheiligde Perfoon, de behoeding der Goo* 
deren van zyne Kroon , en de geruftheit van den Staat. 

Dez6 Redevoering geëindigd zyode» wierden noch veèle dingen, 
voor» CD tegen gezegd 9 doch cindelyk wierden de heilzame raadgee- 
vingen van verfcheiden Raadshecten overgehaald , door de vrees van 
ongchoorzaamheic aan den Koning» en van in zyne ongunft te zuU 
len vervallen : ,» Hpt gevoelen van den Prefidenc de Maifons wicrdt 
99 opgevolgd , en men befloot dat men den eerften Prefident zoude 
jy verzoeken om aan zyn Maiefteit volgens deszclfs wil over te gee* 
^ ven 9 denftaat der Commimen, Evocatien enz-, en om te gelyk 
^ aan zyn Majefteit te kennen te geeven, de oprechte gevoelens van 
,, het Parlement • met j^erzekering dat het zelve zal voortvaareh aan 
^ zyn Majefteits Onderdaanen het naaokeurigfte recht te doen» zich 
.^ fchikkende naar de wetten» en bevelen » gelyk het zelve tot na 
99 <oe gedaan heeft : zullende altoos de geheiligde Rechten van zysi 

L ,. Ma- 



Digitized by CjOOQIC 




fa £UaOPI6GHE 

^ Mtjeftcitii Kmm» en ^ Omidwetceii vw het Üylrfcwdhawfi* 
Il ttr bemtigifig van ér Rtsft der Kerkt ^ eo randen Staat ; tüat bet 
II zelve gccne geicgcnhcit zal verzuirncni om dezelve blyien buo- 
»i nerVver^ ooderwerpiog » ep ^etrouwbeic |e geevco : dbt bet ver- 
' II bod van styia Müiefleit waar ^or zy op 4e (mert^lykile wfze gp- 
ki trofCbo wierden, alken faekwaatn was, on hen te doen zwygoii 
II over zaakendaar het welzyn vanzynen (laat » en d^ienitvan «f bing, 
II het geen, zy bet geluk zouden hebben, zyn Majefteit te vertpo- 
II neni wanneer hy door deszelfs goedheit zyn Parleiscnt zoude ge« 
II lieven te boorcn. 

Men bleef uin het FranTchc Hof noch in dezelfde on^ekerhek 
Gegons de 'Zaaken van den Vrede of den Oorlog. Tot h^ laatfle 
* hadt toen de maatregelen beraamd , en dezelve aan de Geallieerden 

Van het Traftaat van Sevilie medegedeeld , doch het Hof heeft ty- 
ding uit Engeland én Holland dat men aldaar het ontwerp om den 
Keizer te beoorlogen niet wilde aaonccmen. Pe SpaanfirhcAmbas* 
(adeur de Marquis van Caffellar hadt verklaard dat tyn Moefter oiec 
langer aan zyne verbinteniflen ten opzigte van het Tra&aac van 'Sê» 
vilii wilde gehouden zyrj; "doch zyne verklaaring van weinig vrucht 
ziende, heeft hy dezelve federt genoegzaam herroepen. Men ver- 
wachtte ondertuflchen met verlangen den uitflag van de onderban- 
dclii^n welke de Engelfchen caet bet Keizerlyke Hof te Wtenm 
badden aangevangen. 

ttALiK TE Rome wicrdt met allen yver in de Proceduren en het fcherpe 
onderzoek tegen de Kardinalen Coscia en Fini voortgevaarcn. Wan- 
neer de eerftgemelde , voor zyne afftand van het Aardsbisdom van 
Benevento^ den Kardinaal C/>»^««gw verzocht ^ zyne goede Officienbv 
Zyn H. te willen aanwenden , ten einde hy de fchande van de gcmei- 
rfe Afiland mogt ontgaan, pf ten minfle nojch eenig Voordeel daar 
by behouden, zegt men dat die Eminentie hem geantwoord hadt: 
Figlhlo 9 non poj/b per hora ajutarti. Xenuncia at tuo jfrciviscovato , 
cbe la tua oftinatione rn^ha affatto lejate U matii ; dat is : Mjn Zoon , 
Ik kan U nu niet belpen 5 fta va^ mv j9 artsbisdom af^ want uwe hard^ 
nekkigheit beeft my ahfoluit de banden ^ehndem Toen de Demiffie of 
Afiland van Coscia aan den Paus dooi^.den Kardinaal Cienfuegos wierdt 
langeboden, zeide zyn H.: Zi£ daar de V'riicbten van eene v$tmaakte 

Onm 



DigitizedbyVjOOQlC 



M E R C Ü R I U S. $i 

Oft^k^ortaanéeit. Dt Paos heeft hem ook de Abdjre ^vaSuSopbiét^lSéf 
óttatttit Sthevemó gelegen » eti die Jaarlyks 8000 Scudi opbrengt » i.» 
afgettoflieii » benev'ens hec Penfioen] dac hy htdc op hec Btsdott 
v^Q Melfy , en andere Kerkelyke Beneficies De Congregatie van 
de Apoflrolifcbe Kamer heefc hem doen fommeeren » om vóór den ^ 
rp Jaönary o^ haare EHchen te antwoorden. 

Zo haaft als het Vo!k ce Bèmwntoé^ t y ding van deze afftandkreég, 
Trep het ab uitgelaten naar de Aansbiffcboppelyke Kerk , alwaar het 
eerft de Dood* en vervolgent deFeeftklok luidde 1 en overal naarzy* 
fit wapens zooht , en twee in een hoek van de Sacri(!ie gevonden 
hebbcnrdc» bondt hetdetelve aan touwen van de Klokken , cnfleep* 
te ze lang* de flraatcn, geïyk het ook geleefd hadt roet tz anderen ^ 
die het van boven cfe dearen van zyne Aanhangers weghaalde: Ein- 
ddyk hieWt het drie folcmnele Procefficn , als ééne van den Adel. 
de tweede van de Borgery, en de derde van*t gcmeenc VoJk, met 
ten taonftelting van*t Venerabite, tot dankzegging, dat men eenen 
Herder < die als een Wolf zyne kudde beflierdc , hadt weggenö- 
itren. 

Den if, January slondt de Paus een orrdre aan den Knfrdinaal F//ri « 
waar hy hy van erti aftive en pauive ftcm en van alle zitting in de 
Congregatren van de Inquifitie en cfer Imnniniteiten beroofd wordt; 
Zyn H. liet ook aan den Kardinaal C^i^^ 'verbieden ^ de gemelde 
Congregatien » telts die van Avignon^ meer by te woonen: welke 
zich zonder tegenfpreeken onderwierp) en verzocht naar een Kloolkr 
in jii/fi ce mogen wyken , om aldaar vryheti en ruft te genieten ^ 
ma-ar zyn H. heeft hem die gunft geweigerd. De Httr BonJelmnU 
hadt te Benevento die de eSeftcn van dien Kardinaal , die op méér 
dan I f oöoo Stuit gefch^t worden , laaten arrefteren : De Cams^ilr 
Congregatien worden zeer dikwils gehouden, om ét Pacftfersvandcr 
voorige Regeering te noodzaken, de gVöote RemHfietf diezy ttgta^ 
recht en reden verkregen hebben, aan de Kamer te voldoen. 

Den Z} January kreeg men te Rome het onverwachte nieuws va» 
de dbod van den Hertog van Parmai waar op de Paus vcele Kardi^^ 
naaien ett Prelaaten by zich ontboodt , en na ccne langdurige-confe* 
rentte met dezeVve , aan den Kardinaal Xuffo laft zondt 9 om zich tór^^ 
ftödd van Petrara naar ParfHa te begeevcn, en bezit van .dien Staap 
te nreeTOen , ah een Leen van detf H. Stoel , nicttcgenfiaandt niett 

L & weet 



Digitized by 



Google 



(l4r E U K O ? I SC H E 

dinngrv ^'^^^ * ^^ ^^ overlcde Hertog hf Teftatneot den Spaaofchco InfiinC 
^ Don Carlos9 by gebrek vaneen m|nnelyken erfsenaam , tot Succes- 
feur van die Landen verklaard heefc. De SpaanteheMinifter de Kar- 
dinaal BenthoiUo $ zonde dien dag bier over een courier naar lyn 
Hof. 

Het was den tj.January wanneer de Hertog van P^rm^ aangetalt 
Wierdt van een dubbelde derdendaagfche koorts , waar voor «men 
hetn den volgenden dag ader lier. Den i fden bleef de koorts » die 
tnec tuflchenpoozing kwam , hem geduurig by^t en wierdc kwaad* 
aardig ^ waar op de Hertogin een voornaam Medicyn van ModenA 
ontboodt : dog de geneesmiddelen welke hy ordonneerde t deeden 
geenc werking ^ zo dat de Hertog den loften H morgens ftierf , tot 
grootc droef heit van zyne onderdanen. Dien zelven dag wierden 
couriers naar vcrfcheiden Hoven afgevaardigd, om van dit overlyden 
kennis te geeven. Daags voor het Overlyden van den Hertog 9 
kwam de Hertoginne met de Miniders by het bedde , en bewogen 
bem tot bet maaken van zyn Teftament. Na dat hetLyk t4uuren 
in de Parochiekerk van ShPaulm ten toon hadt geftaan» wierdtbtc 
zelve in een Koets met zes Paarden befpanncn , onder 't geleide van 
een detachement te paard, en van^o Lakeien, met brandende toort- 
fen in de hand, naar de Kapucyner Kerk gebragt , en aldaar in de 
Hertoglyke Grafkelder bygezet, kort daar na wicrdt het Tcftamenc 
publyk gemaakt ; behelzende ten voornaamlten : 

„ Dat hy wil 9 dat defchulden va» wylen den Hertog zyn Broeder 
'11 fpoedig betaald , en ten dien einde de meubelen tot de kofielykfte toe , 
„ verkocht worden: Dat dewyl de Hertogin zyne gemalinne drie Maan* 
ff den zwanger is , hy dè Geallieerde Mogendheeden van Europa bidt f 
ff tUfidelyden met zyn volk te hebben , en de uitvoering vmnhaare bejlui^ 
,} ten uit te flellen , tot dat zy in de kraam zal zyn gekomen. Dat , //si- 
ff geval haare vrucht niet ter waereld komen , of fierven mogt , in zyne 
^ Staten en allodiale goederen fuccedeeren zal de Infant Don CaxXoiva» 
ff Spanje , en by overlyden van den zelvenf de jonger Prins zyn Broe* 
,, der, uit hoofde van^t recht ^ V welke de Koninginne hunne Moeder tot 
M de SucceJ/ie heeft: Dat hy vy f Regenten aanftelt, namelyk den Bis- 
i>yïA^j^ Marazzani, den Graaf del Vermc Opperbofmeefier % den Graaf 
ff Avidi eerfie Secretaris f en de Graven Artafer Baiardi £n Sanvitali : 
91 En dat hy legateert aan yder van zyne dienfidoende Edelluiden zoo 



Digitized by CjOOQ 16 



M E R C IT R I U S- 8^ 

)) êncmzilvm. Mn du v^n tym kamfr loo oneen ^ aan de Secretaris- Fflrnéiti 
$$ /en f O oneen f aan alle zyne livrei^bediendèn 4000 Pbilippufent aan de ,. 

1^ bedienden van zyne kleirkdmer aUbet geen daar in gevonden zal tjoor^ 
i^ den j tot bet doen van zielmijfen jqooo fforyneni ^n de Hertoginnezy- 
y9 ne Gemalinne , alle zyne JuweeUn en Edele Gefteentens , wilke op 
9, 15*6000 Pifioletten gefcbat worden » aan de Koninginno van Spanje 
. 19 & Schilderyen uit de groote Galerye ter bar er keure , aan de Hertogin- 
,f ne Douariere zyne Scboonzu/ier 4 Schilderyen » uit de zelve Gallerye. 
Niecccgenftaande de bovengemelde dispolitie kwamen den xfften, 
2000 Keizerlyke Voetkncchtcn en f 00 Ruiters in farma , dewelke 
terftond de Poorten, hec Kafteel, en alle andere Poften , bezetten t 
nadat de Generaal Stampa^ die alvorens aldaar gearriveerd was, ver- 
klaard en beleofd hadt y dat zy alles zouden betaalen ; dat zy zich met 
het Civile of Polityke niet zouden bemoejen » en dat zy de Admi* 
siftratie zouden laaten aan de Regenten in het Teftament van den o* 
verleden Hertog benoemd. Ondertuflchen word de zwangerheit van 
de Hertoginne Weduwe voor zeker gehouden ; en dien dag heeft , 
de gemeente reeds den gewoonlyken eed gedaan ten behoeve van de 
vrucht, welke zy ter waercld brengen zal. Men verwacht noch meer 
' Keizerlyke Troupen ; en de geene die 'er reeds zyn j hebben ,den 
26ften*s morgens op de markt afgekondigd; ** Dat zy bezit van de-» 
,, ze Staaten neemen voor den Infant Don Carlos \ en dat die Prins ^ 
)9 ingeval de. Hertoginne Weduwe geen mannelyken erfgenaam ter 
yj waereld brengt ^ delnveftiture vanden Keizer kan neemen als hy 
,, wil ) en als hy ongewapend komt \ luidende de woorden van de 
9) gemelde Proclamatie aldus : Sub aufpiciis noftris , nomine Principis 
Caroli beredis • dummodo non armatus fed pactficui veniat ^ falvojure 
vehtris protgnantis » Ji fitmafculus ^ i f 00 Keizeilyke Voetknechten zyn 
op dezelfde wys binnen Plaifance getrokken. De overlede Hertog 
was genaamd jintonio Farneze ^ gebooren den ip. N9vember 167P. 
tot de Regeeriuge gekomen in den Jaarc 1627, en overleden inden 
Ouderdom van f i Jaaren» een Maand, en zz Dagen. 

MEN hecft'ïyding van Confiantinopeló^xi de Weérfpannelingcn al- ouits^ 
daar zich gewapend houdende, de nieuwe 5«//«eindelyk hadt moe- '■^^^* 
ten befluiten door het ombrengen van de Hoofden derzelve den Op- 
ftaod te ftillen. Men ziet die& wegens het volgende Verhaal, 

L 3 Na 



Digitized by 



Google 



W E U R o P I S C H E 

RhMO^y Na de grootc Staatsvcrandcring hebben Halleil PafroM en de nn* 

. m^ derc Hoofden der Misnoegden zich vericheiden malen naar het J^r- 

rail bcgeeven» om van den Groeten Heer de belooning ce vorderen 
voor den grooten dienil die ty hem gedaan hadden» metbem op den 
Throon te dellen. De Grootcn Heer verhief bier op hen alle tot 
aanzienlykc Ampcen, doch hier mede niet te vrecden, &wamcn zy 
echter telkens weder, en hielden hunne Aanhangers in de Wapenen, 
met oogmerk om den Grootcn Heer tot verfcheiden veranderingen 
in de Kegeering te dwingen ; maar deze , vermoeid doot hunne 
(lome trotsheit, nam eindelyk een kloekmoedig befluit om zich van 
hen te ontflaan , het welke hy aldus volvoerde. Hy ontboodc Halleèl 
Patrona^ die zich meteenigen van dezynenter Audientiebegaf. De 
Grootcn Heer vroeg hem of hy te vreeden was, en of fync Vrien- 
den eindelyk ontwapend waren. Deze gewaande Propheet atit woord* 
de ftoutelyk dat de Mcoran ccboodt gedane dienften te erkennen , 
en dat men geen. ge wigtiger Ronde doen, dan die welke zynHoog- 
heit van hem en van zyne Vrienden ontfangen haJti het \% ^^zt^ 
zeidc de Grooten Hecr> maar de Alcoran gebiedt ook de weérfpan- 
nrgheit te (Iraffen , en hy trok daarop den Sabel , en hieuw HalUil 
- Patrona daar mede op den kop, dat hy dood ter Aatde (tortte^ de 
^ Hovelingen die by zyn Hoogheit waren, volgden zyn Voorbeeld , 
en fabelden van gelyken de geencn die by Patrona waren terlnedcr. 

De overige Hoofden der Muitelingen wiei'den hier door bevreescPt 
en de hoop bieldtzich eenigedagenllil^ maar een zekere ^ly Bacba^ 
een ftout Man en Aga der Janitfaren, de plaats van f^atrona iilgeno« 
men hebbende, hervatteden de Misnoegden hunne klagten en bedrei* 
gingen, en men {cheen den Grooten Heer mot een nieuwen Op(tand 
te willen benaauwen. 

Na dat denieuvveGrooteHeeraldus te vergeefs getracht hadt*, ziek 
door*t bevorderen der voornaam fte Hoofden van de Muitelingcn» en 
vervolgens door hun dood, op dcnThróon te vcfligen/prak hy daarover 
met den nieuwen Tartarifcbcn Chani,die zich te Conffantinopelbcvïndl z 
- Deze riedt hem,dat hy den EffcndiTachman (een Man van veel bek waacn« 
heil, maar van weinig aanzien) by hem zoude laaten komen om een 
goed middel te bedenken. Dit gefchicd zynde, Hoeg Tatbnfan aan 
hem voor, dat hy eenige vcrzicidc kwaade tydingen uit Babyloffii 
zoude doen vcrfprcidcn • en vervolgens den Groofen Divan karnen 

roepcni 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R ï U S. sy 

fPtpmi du ky d$ HoofcJm «o Oibnaren der Opraerigeo dm by />^^ 
mocft vcrxodkco, co cJcï^Wc c^rft in ^i Serrail^ en buonc Aanban, 
jpfi daarm in de Scad dp«n dpodi^n i en dat hy ten dien einde een 

fped gaal Vry willigen «net Qi^mu C^gfa^ van Scutari moed ont- 
iedeo, en den«el?ei) tot KufVI^Wr^Bafla aanftellen} mitsgaders den 
3a04 .4^^« KiuperUy^i^ eon ftout Generaal is, van iV/zz^ doen 
Jkomco* Deze LiedPH ge^rdveerd Kynde* wierdt de Divan regens 
jSacurdag den f,f November belegd, 's AvMids re voeren openbaarde 
de Sultan het gcbeim aan den Opper^Vtzir « en beval hem, de Janir» 
jbxen tq^ens dep volgenden oxKgen, wel gewapend, gereed redoen ' 
jftaan : En diep j^acht d^edt de Kapificin-Bafla 500 van zyne Vry wil- 
Ügen 9 met ^Iderlei Qe^prcêrvporaoo, bedekrclyk in hctSerrail ko« 
nen, en verd^ldeze in de benedenfie Vertrekken, en achter de Zaal 
waarin de Aiabafladieiurr ontfangcn worden , mee ordre om op het 
^rfte fein aan te vallen. De MiniAers van de ft^eering en de Hopf. 
4en ea Oifipieren der M^iceluigm Saturdag '8 morgens daarop bifi* 
Xienfyfk<men zyodet Hef «en %^ van dezebre de trap af klimmen , 
tterwyl de aadefen op de drie Voorboven bleeven, waar van men de 
4rif poorten floot « en de brug /ophaaJde^cnder voorgeeven dat zulfca 
^efcbiedde om méér ftike in den grtOoten Raad re hebben. De SuUan 
klom toen op zynen Tbroon, eom dat hy nedergezeten was, (lont 
liy wederom op, len crok den babel uiit <le ich^de , waaro^p Gianun 
Cogia terftond een (leek ga^ aan 4en hy hem llaanden Aga der )anit- 
-foren, endeOpper-Vi7.^raandenC^(^j«^ .vervolgens kwamen de Vry- 
willigen voor den d^g» en dooden ét zp Hoofden in de Zaal. Toen 
begaf zich Chnun Cogia naar eeobalcon, en deedi het beraamde fein, 
waarop de Vry willigen naar buiten fprongcrr, en alle de andere 0£. ' 
ücieren die in de drie Voorhoven waren , onder .de voet ftaken. De 
Opper- Vizir, de Kapitein- BaOa, en j^bdala Kiuperliy welke laatile * 
ülvoorens tot Aga der Janitfaren benoemd was« rukten mct-dezelve 
W met alle de Vrywilligen in drie verdeeliogm uic 't Serrail^ en 
'vielen pIot(êlyk op alle Muirelingen , waar onder zy drie dagen lang 
ieene a/gryzdyfce (lachcing maakren? zo dathec 5^ri?i7 en de (Iraaten 
Mndeltad vol lyken lagen. Hier door raakte alles in n](l » de 
Winkels wierden wederom geopend , en de Gemeenre toonde zich 
zeer verheugd over de Ju ft ir ie van den Grooren Heer. 
De Bacha Ruftecb is door de Porre naar Per/ü gezonden, om een 

Ver- 



Digrüzed by CjOOQIC 



/. 



88 E U R O P I .S C H E 

ilruary Ver^rsig met den Sophi fbamas te fluiten « en hy is belaft met kot- 
tciyke Gefchenken voor de MiniUers) die Bacba heeft laft zyoereis . 
ten fpoedigden voort te zetten t omzo'tmogelykisepntweiedeA&tC 
voor Bagdad te beletten. De Groot en Heer» die men gemeend Jiadt 
de afzetting van wylen den Sultan Mufiapba //.zynen Vader, en de 
geweldenaryetl tegen hem bedreven, op den laatft afgezetten Sultan 
Jcbmet II L en zyne Creatuuren te zullen wreeken, pardonneert niec 
aUeenlyk deze laatftgenoèmden, als zy fchuld bekennen, maar ge- 
bruikt hen zelfs in^ zynen dieoft» of laat hen de Bedieningen behou- 
den , die zy te vooren gehad hebben 9 waar door hy de genegenheic 
van zyne Onderdaanen wint. Deze veranderingen worden meed toe- 
gefchreven aan de wyze maatregelen van den nieuwen Mufti^ die 
men zegfeen wys en zachtmoedig Man te zyn. Men verzekert dat 
de afgezette .Sultan jfcbmet naar het oude Serrail gebragt isj dat de 
regeerende Sultan heen daar dikwils gaat bezoekeh , en zich wegens 
de zaaken van Regee>ing van zynen raad bedient « alzo de gewezen 
Groot* Vizir en de andere Minifters de meefte Archiven verborgen \ 
'verduifterd of verbrand hebben» zo dat het nieuwe Gouvernement 
geen genoegzame kennis van zaakei^ hebben kan. Onlangs wierdt 
een gemeen Man » die arm is , maar veel verftand en verlichting be- 
zit, en teffens veel ondervinding in de zaaken van Oorlog heeft, toe 
Luitenant van den Janitfar*Aga benoemd ; en vermits hy zyne verhef- 
fing met de omdandigheden van zynen Staat aan de uitheemfche 
Minifters heeft doen bekend maaken; hebben eenigen van hen groote 
Gefchenken aan hem gezonden, en de Sultaninne Mo(^der, heeft 
hem drie ryke Tulbanden , - verfcheiden Cafla's , en twee beurzen mee 
Goud prefeqt gedaan, om zich naar eifch in ftaat te houden. 

Men hadt ook tyding van eene Opfchudding welke tc/lleppé was 
* gcwceft , en waarvan men het volgende Verhaal ziet. 

„ De Hollandfche Gonful te jileppo^ op den 11 Oéèober laatft- 
„ leden, met vier Engelfche Heeren, en een zyncr Dragomans of 
„ Tolken, naar buiten gegaan zynde, alwaar zy omtrent een uur buiten 
;, de Stad, by eene Rivier zich onder een tent neêrgeflagen hadden» 
„ om wat lucht te fcbeppen^ wierdt dit Gezelfchap fchielyk over- 
;, vallen door een zwaar Onweer van regen , en afgryzelyke donder» 
„ 't welk ia de namiddag bedaard zynde, maakten zy zich gereed» 
„ om weder naar huisde keeren^ doch zo als zy te paard wilden fty- 



Digitized by CjOOQIC 



MERCURIUS. 89 

f» genj kwam een Perfoon te paard ^op hen afry den, « gevolgd door Ftbrnêrf 
iy drie of vier anderen ce voect waarvan de eerflgeooecnde by hen «-*— r 
n gekomen zynde. zeide dat daaromtfent een dood Menfch moeft zyn^ 
,y waar over het ganlche Gezelfcbap : (als geen de minde kcnnifledaar 
ft van hebbende ») zeer verwonderd was, de bovengemelde Perfoon on« 
99 dcrwyle wat verder opgcrcedcn zynde , riep het Gezelfcbap toe dac 
,1 het doode Lichaam aldaarlag , gelyk men dan ook vondc het Lyk 
„ van een Jongen van 1 5 of 17 \z^nvï 9 hebbende bet bair eenigzins ge^ 
,9 Tungd 9 en een blaauwe ftreep langs de Nek en Scbouder ; klaare bc wyzen 
j, dat hy door de donder was doodgeflagen ; den volgenden dag svierdc 
M te jlkffpo oirgeftrooid dat een Frank hem zoude hebben gelchoten, 
,, welk uitftrooifel van dat gevolg was, dat de Eigenaars van twee 
^ naad bygelesen Dorpen, (om de kwaade gevolgen welke uit deze 
,, zaak zouden Kunnen voortkomen , van hunne Dorpen af te weeren) 
„ eenigé Boeren in het Tribunaal van*^/f^/9deeden komen, om te 
„ veftlaaren dac de bovengemelde Jongen', óoox zen Frank was dood 
,, gefchoten » doch niet weetende op wat Frank de fchuld te zullen 
,» leggen , wierden beide de Tolken van den Hollandfchen Confut in 
„ het Tribunaal ontboden , Vrelke op alle de vraagen die hen voor* 
„ gelegd wierden, zo wel antwoordden ,^dat de Aanklaagers ziende 
,1 dat zy gevaar liepen van afgewezen te worden, eindelyk twee der 
„ voornoemde Boeren zeiden, datdeeerfie Dragoman ^ na dat de Frznk 
^ gefcboten badt^ bet I^icbaam in V water badt geworpen^ de valsheit 
„ van welk getuigenis terftond aangetoond wierdt, wyl het dien 
„ Tolk (een Jood zynde) niet geoorloofij was op dien dag» zynde, 
^ „ Ziiturdag, uit te ryden, daarop liet de Cadi de tweede Tolk, zyn« 
' „ de een Chriften van het Land , voorkomen, en vroeg den omge-' 
„ kochten Getuigen, of dit de Perfoon niet was, die hy meende,'' 
„ welke daarop ]a antwoordde, waarop de Cadi hem oordeelde dood ' 
„ fchuldig te zyn, om dat hy een ^ Groenboofd gedood hadt, zen-* 
., dende hém naar den Pa/cia om geëi^ecuteerd te worden, welke , 
„ overtuigd van de onfchuldzo wel van den aangeklaagden ; als van 
•, de oodeagendheit der CikJi en getuigen, hem aan den Conful terug' 

M 9f zondig* 

* Groenhoofden zyn Turken ^ die zicb van hunnen Propheet M^Iïq^' 
mctafkomfiigrekemnf enwelhbit alken geoorloofd is ^ groene Tulbandeii' 
tedruagin. 



Digitized by 
I 



X^oogle 




j^ E V R o P:; « G M E 

Il ten^t» Wdtro^ 4e C<9^(t ben^^ena de tK>vengefnei(ic )Ugt|iaAK|der 
4t tJorpco, cenlgc Gtotnbeojden te »acneh rokkcndcatVpprhct P4ci| 
H van den f^/ï'ia, wcljcc onder zwaarc bedreigingen begeerden dat 
H den Tolk zpqdc gcftr^fc worden • deze dfeigcmentcn vierdcng^ 
1^ Volgd van e?n hagelbui van fteencn, wellic do<v den Pêfii^ mc^ 
^ kruir en loot gierden beantwoord, waar door zeven of acht dqf 
1^ Oprocrigcn gpdood iifierdept ber welke deoveijge zodanig vpr- 
i^ bitterde ^ dat zy zwoeren, indien dep Tolk niet ai^n ben wierdc 
M overgeleverd , df iSts^d m brand |c zullen fteeken, eq allpvreeind^ 
u Natiën om bals^P bi^engfnj bieipp li?? den Pafci^ den HQllan4i 
li fchên Copful verzoeken d^n T^\ weder aan hem ov^r te leveren^ 
^ onder plechtige Mpften ^t^emmeïskwaa4szo^d€QV^^^>mn%mMr 
^ Jat by hff» eenigi dajsfifi in zpk S^a/^cai Z9¥49< knfaaie$n , om btmvcof 
^ de %oe4( diS Fdks te biviiligen^ op de^c vq-zekering , cnwdfaan*) 
^ reding der CbnluWvan yrankrfk en Engtland^ wicrdt de Tolk «a^ 
H den fafcia overgeleverd ^ vcrzeld door de Tolken der FranfCbee^ 
,1 ^n^elfche Con^ls, welke den PsfcU zyt^ ^èlotcen deoden vech 
I, nieuwen i doch die hy (zyn*s ondanks) niet konde volbrengen f, 
^ W4nt de volgende nacht wicrdt hy :(«er fterk geperd toe xfe óverr 
o levermg des Tolks« door den Cadi , 0$Mr Eff^ndi f genaamd* 
if welke de Opperfteder Groenhoofden j en daarby higenaarvaneen 
n der yoorgeipclde Dorpen w^^ onder verzekering dat het Volk 
91 anders *8 anderen da^gs zyne dreige^tenten zpude uitvoeren ^ de 
H fafcia dit overwegende^ en da^rby d^t hy ^befcberm ing vanden 
), laatft s^fgezetten Sultan t wdke ^yo Schopnv^erwas, endenPri- 
,, mp-Vizir zyn Öq^I) verloren hadc, en derhal vpn geenegunftaan 
,i de Pqrte roeér ^i^dt te hoppan, liet 3^icfcein4clykovcrr9ed^n,dcn 
^ Tolk te dpej^i fteryen f al(e^lyk om verdere Oproer voor te koeien. 
H hebbepde hy iw don Hm^^ Cpi)|^4oea weetendat hy we\ 

>, Qvcrtpigd vm, dat ?yn Tolk-^chuWig wt^, a^ ^of^||eene mrn; 
^ hem* te l^^ leidc ^ wcllife ap^tul^bea^n 4e wpiode van h«t VoJi; 
II wierdc opgooficrd, e^ noen d^cn ze^fdf^ n^ht gewurgd « waar 
ii' door allei verder in ^ift gaapte i aU? dei{r«}i94i, Natiele hebben 
!• over dit voorval naar Conjtantinof^ g^chreven ^ en voldoening des« 
^ wegen geëifcbt : ondenuflchen is de Cadi den volgenden nacht 
1^. opdcr een atlete y«n Sp^daatcn g9y|iKr!^t.| za lyqpn^ mfo^c naar 
ia ^imff^i^mi. dw WicïJi bopgH 4^ teP «^Wtvwjidigea |«ni vom 

isaöwe 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S/ 

il Bjrne menigvuldige «pielde Fexatkn cmtftngéo ul« 

Te ^ira^i vr%% de Ëogelfche Minifter federc eenif^en tyd lA teer 
eroiUge Oodcrhandclii^ met de Keiterlyke Scatu*Bedienaint tiiei 
Eooder hoop jran een goeden uitflagi wordende dagelyks Expreflfent 
door deozei?eo afgevgardigd. 

Men kre^ onderniflchen den if January tyding ann bec Rd«er« 
Ijkt Hof 9 door een Expre£fen van den Graaf van iSvrr^airtf , Keiztr« 
Ijkt Principale Commifliirts in ItaW^ dat de Hertog van Parmé en 
PlêipÊme den ti van die Maand aitn een pleuris « iti ^n oaderdom 
van tl Jairdn en omtrent twee Maanden overleden wat} De Hertog 
van Lirim ^ geweae Aivbafiadeor det Koning» v» Spinje . aan 't RoaN^ 
iifcbe Hof» is over IFmrftbtm te ffuMn gearriveerd, en heeh reet» 
particulier gehoér by den Keiter gehad: Men meent dat deze Ha>» 
tog het tCarader van Afllbaffiidtw b^den Keixerzaleanneemen. Hy 
heeft reets met de Keizerlyke Minifters in conferentie geweelt, aaa 
weikc by eentge VertoogcD wegens de opengevallen Hertogdommen 
van P«raM en Phifame gedaail^ en vervolgens een Expreflen naar zyn 
Hof gezonden heeft. 

Het bevef over de Tronpen welke ifl die Suten gerokt zyn ^ is aan 
den Luitenant-Generaal* VeUimarfchalk émFvim L$Misvan fFuirtém* 
hirg op^draagen» De fucceffie der beide Hertogdommen zal tot bec 
in de kfatm komen van de Hertoginne Wednwe^ verfchoven woe- 
den i en ïndiin zy eene Prinfes ter waereld brengt, moer de Smaii» 
fche Infam Don Csrhs g volgens het Teftament van den overleden 
Hertog Opvolger worden. 

De Gezanten der ProteftMtTche Ryktvorften xtRegimhufghexiiéM 
bekomen hebbende ^ d«t hun Brief van den %o Deeember am dec^ 
Keizer was Overgeleverd, wegen» vede oude en nieowe Retigie*bl> 
zwaamiikn in het Rvk % zo ie die Brief ook vervotgeot den za Ja- • 
noary ter opentlyfce Diftatuiegebr^gt, wordende daarin voomame- 
lyk het volgende gezegd. 

n Dat» zelfs tot gr^ot nadeel en kkinachcing van zyn^ Keizer-- 
n lyke Majefteity allergenadigfte bevden y welke by sk OppenwH. 
^. ter r*t8zcsr,adNyrienenoKérJaBi«fl geleden/ gi%eevMMe(b 
^ alleeotiifc byita ainaelbaite oude e»nk«wie^ RefimebeatMamifllrffti 
^ z6erveefeOorde«ei¥Plaaiftnroi)tAriftiblaii^ocHonafgei(^^ 
^ maar datookgdftadig van Jaar tot Jaar, labyaa^vasiMaMdcc^ 

M z . »i n^owe 




Digitized by 



Google _ 



n 



^> E ü R O P I S C H E 

fJI^II^u nieuwe, daarby komen : Dat die èeoeso openbare en Ryks*bekende 
^mTmF u zaak is, dat hunne refpeftive Heeren Principalen eo Commicccncen 
ff *c onnodig achten hunne voorige Vertoogen nochoiaals te bcrhaa- 
9, len} maar dat zy niettemin op dezelve» en byzonderlyk op hunne 
•y alderonderdaniglie Brieven van den p July 1716 , enden xj Maart 
u i72>8, eindelyk de aldergerechtigfte hulp, en voornamelyk in die 
M Oorden en Pkatfen, alwaar tot nu toe niets of weinig geredrcs- 
», feerd is, de Locale Commiffien , dewelke zo noodzakelyk en met 
)f de Ryks-Conftitutien overeenkomende zyn, dagëlyks te gcmoet 
»» zien. Doctf dat daarenboven zomtyds zulke onordentelyke en wonr 
>, derlyke gevallen gebeuren ^ dewelke eeneby zondere oplettendheic 
^ verdienen en dlchen; en dat zy zich derhaivennochmaals genood* 
^' f, zaakt vinden % verfcheiden van dezelve in diepe onderdanigheit , toe 
,, zyne Keizerlyke allerhoogfte kennis en allerverlichtfteRyksvader* 
^ lyke overweeging te 1>rengen. 

„ Dat de HoogvorftclykeBaden-Badeiifche Regeering, die hunne 
y^ gezamentlyke Proteftantfche Onderdaanen , en hunne Kerken en 
I, Schooien reets een geruimen tyd ongemeen hard drukt , op nieuw 
,^ boven andere, in zeldzame bezwaaringen uitmunt : Dat zy geen 
yy eenige bcz waarnis wegneemt, maar in tegendeeldaaropuit is,oai 
„ alles, niettegenftaandedeftoorende feitelykheden van zelfduidelyk 
„ fpreeken, door verdraaifingen van 't Munfterfche Vredens-Trac* 
,^.t(uit, of door andere valfche en ongegronde ftellingen tevcrdeedi- 
,, gen \ zo als dat genoegzaam blykt uit een wydlopig gedrukt Ge- 
„ ichrift, genaamd fierder alder onderdanig fie DednSie en f^oorfielling 
^ aan zyn Keizerlyke Majefieit^ enz. 'c welk in 't begin van het Jaar 
M 17JO tegeoJS/rifc^/if/^/te voorfchyn gekomen is^ zynde de arme 
„ Gemeente te Martinftein , voornamelyk een zeer merkwaardig en 
#, droevig verfch. voorbeeld, hoe verre men thans de zaaken zoekt te . 
„ brengen; Dat die Gemeente. reets in *t Jaar i6p8, onder de voo- 
,1 rige Regeering van den Graaf van Scbinbom^ veelderlei verdruk* 
„ kingen badde geleden, wanneer men fnoc^geen genoegen nee- 
„mende mee de goed willige gédoogzaamheit der Proteftantfche Ge-^: 
^ meentcdat dcRoomfche Godsdicnft tegen den Munfterfchen Vrede, 
„ in eene vafte Kapel, aan den voet van den bbrg leggende, ver- . 
,) richt wierdt}) ook haareParocbie-rKerk» boven op den berg ftaan- 
^ de^ aangcMft % en daarin eerft gezamentlyk met de Lutenchent 

- den 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C ü R I U S. oi 

•„ den dicnft gedaan, en ben naderband van ^i Altaar en van *tChoor;-j^^J|Lp 

^, door het tuflbhenzetten van een yzer Hek, geheel beroofd, en .,«»«» 

,1 vervolgens het Parochie-huis der Luterfcfaen na zich genomen, en 

,, en aan den Roomfc|ien Schoolmeefter gcgeeven heeft ; en men 

,, daarenboven den Lutherfchen Paftoor heeft beroofd, van 'tovert** 

9> ge genot derzogenaamdc Vruchten van «S/V/y, tot op zes kleine zak* 

,9 ken Rogge tóe : Dat de gemelde Heerlykheic middclerwyl door 

„ de Graven van Sib'énbifrn aan de Markgraaf vsin Baden-Baden ver^ 

„ kocht zynde, de Gemeente terftond behoorlyk en billyk redres 

,) van haare Religie^bezwaarniflèn , Van dien Prins hadde verzocht» 

y, eH dat het zelve by zyne huldiging , aan haar ook was beloofd , 

yy doch zooder eenig ander gevolg, dan dat men alleéntyk' haare dik* 

„ wils herhaalde ootmoedige beeden, fmeekfchriften en vertoogen, 

,, geftadsg van de Regeering van Raflai aan het Opperampt Kirch-^ 

9> ^^2 9 eo ^^^ ^^^ Opperampt KirMerg mïï dë Regeering van Ra^ 

)> 7^9 (om haar op die wys wegens de ver afgelegenheit van die 

)^ beide plaatfen, zo het fchynt at te matten, ) gezonden en te rug 

^ gezonden heeft ^ tot dat ein4elyk federt 't Jaar 1718 deinkomllen 

y, van de Protefiantrcbe Kerk, dewelke aan de Kathofyke gegeeven 

91 waren , van de Ohderdaanen gecifcht en door fchcrpe executie in- 

99 gevorderd wierden; en tot dat de Kaïhoifken goedvonden, de ' 

^ voorfchreve Kerk op den berc, die aan de Lutherfchen alleen toe* 

9, behoort ^ even als of ze hèPtoekwam. geheel af tebreeken, en 

^ eenenieowe te bouwen , tcrwyl zy de Lutherfchen ijlllleenlyk met 

jy bloote beloften venroofteden, dat zy onder zekere voorwaarden # 

^ bunnen Godsdienft in die nieuwe Kerk zouden mogen pleegen. 

. ^f iDat deze Luiden tegen die onderneemingen veclc koftbare en 
^ IDoeiielyke vertoogen en fmeekingen gedaan ^ eu door rie voor^ 
„ fpraak van het Proieftantfche Corps, den 23 Maart 1729 een Vor- 
5, flelyk bevel aan 't Ampt Naumburg verkregen hadden , behelzende: 
^ Dat di verdere feitelykbeden tegen de Lutberfcben gtftaakt^ enbengeetf 
,y oirzii^k tot nieuwe klagien gegeeven^ en de zaaken in den voorigen 
39 J^MI gelaaUn zouden worden ^ tot dat alles onderzocht en bejtifl zoude zyn. 
^j Maar dat van dit onderzoek en van écze beOtfling niet anders ge-» 
^y worden. waS) dan dat de Katholyken den f April daar aan volgen-^ 
9, de, reets (onder voorgeeven van ecQ nader bevel» 't welk echter 
^^ nooit te voorfcbyn gebragt is^ begondente graayen^omhet fonda* 

Mi n ment 



bigitizedby Google 



14 E U R O P I S C H E 

j3^^)^M meot van de nieuwe Kerk te leggen i en de AoptmtünnMMr» 
^, , ^ 99 burg den x May van dat Jaar tot MérihSein gekomen zynde » de 
V oude Lutherfcbe Kerk die noch redelyk fterk wat» voordeoogen 
I» van die Gemeente ^ door de Katholyke lowooners en veele andefe 
tl Luiden uit de Nabuurfcbapt geheel en al hadde doen aibreekeo: 
yi Dat de Lutherfchen 9 op hei eerfte bevel vin den t^ Maart 171^ 
99 fteunende « het gereedfchap van de MetzeUars die aan het ibndar 
9} ment arbeidden 9 gearrèfieerd, en tot bewaaring van hnn recht 
99 en eigendom 9 een klein gjcdeelre van den opgegraven grond 9 wc- 
f9 dcrom met aarde gevuld hebbende 9 20 veele koften en gehtboetea 
99 des wegens hadden moeten becaalen9 als maar een^imvaa bunhc 
99 armoede geperft konde worden Dat de Katholyken sich met de 
9» Kapel aan den voet van den berg gemakkelyk kunnende bÉbdpeo» 
9» met het bouwen van de Kerk langzaam voortgingen 9 eitf M daa 
99.ze eindelyk onder het dak gebragt was 9 aan de La|chericben wel 
9t niet gehed badden durven weigeren hunnen Godsdicnft wedeioai 
9» daarin cc pleegen 9 ma^r hen daarin zodanig bepaald en Memmerd^ 
^ als of de katholyken sdleen d^niaifs daar van waren, en de Li^ 
t» therlchen aU VrcemdeUngco by vergunning toegehttteai wier» 
99 den- 

9f Dat de Kerk vo^r de Lutherfchen van weinig me is« to bmg 
99 als de middelen tot onderhoud van ecu Predikant en SehooloAerfter^ 
99 hen ontnomen bty ven : Dat de rcWtutie daar van 9 op de Veior« 
99 fpraak van het Proceftantfche Corp» by den Markgraaf, wet was 
99 verzocht, endoor denzelven geordonneerd, de zaak fpoedig en 
99 onpanydig al te doen 1 maar dat menmet vetbaasdheitdboicrpniak 
99 van hei-Qpperampt Kinblmg badc gezien 9 behelzende oitdruk* 
91, kelyky dat ds voor/ibnvem renten en mkomften^ Mcb aan^ iMbèr* 
^yjchm^ noch aan de KafèolyJte Onder daamn toebeboeren^ mam da$yder 
99 Landheer^ uit boofds van zyn Territerial-recbty altyd daar ever naar 
9, eige goeddunken dijpameren kan . enz. En dat de bedroeRte Lutherr 
9, fche Gemeente over dat ondrai^clyk vonnis wel bitterlyk te Rë^ 
^^ flad badden geklaagd 9 maar dat het door die Hegeering deh j 
99 Auguftus laatlileden in allci^eelcn gcconfirmecrd waa^ 

De verdere bezwaarniflen zyn al ie wydloopig om hier pbatf te 
vloden* 

. '" l • OP 

Digitized by CjOOQIC 



■ :■•: M r R 12 'Ü ^ 'i V s. 'j>ï .. 

OP ^eii 17 JfMoary wlerdc b Znveien door de Stad Siokhoïm de — — 
ftykidag op.de Mahun en in de Voorfteden door den Secreuris aswct- 
Mtig$Ukmf all Heraut fublyk dfgeleezen» en onder Trompetten eo""'* 
P^ukengcTebal gepubltceerd. Den )a was 4e Ridderfchap en Adel 
op ^c Riddep-hui$ vergaderd ^ om een LaiKl- en Ryksdags-M aarfchalk 
>tt varkieMS) waar toe de Kyksraad Gr^:^ï ^rviavMaiirn^cètvttn 
koren $ en de Maarfchalks Stat hem overgegeeven wierdr. Van de 
<6tf Cvedeputeerden die vergaderd waren ^ hadc dio Graaf f17 ftem*« 
men» den )i lyn de ^ezamcntlyke Gedeputeerde^ in Proceflie naar 
bet Koninklyk blot gegaan 1^ om aan deo Koning en de Koninginno 
kunac aankomft te notificereaV en bunne reverentie aan hunne ^4a^ 
jeAetten te maaken. Den i February wicrdt wederom door den* He« 
rauty onder Trompetten- en PaukeQ^gefcbal» afgekondigd) dat de 

Smmentlyke Standen zieb dep volgenden dag» in de Sc NUoIms 
terkby de Rykadags Predikatie zouden Is^tcn vkidcqi 't well^ o%k 
ifk Proeeffio gcfehtedde : Na her eiodigen van den Codsdienft beg%« 
ven zich de gezamentlyke Ryksftanden naarhuunen rang naar 'cSlotf. 
e» hunne Majefleiten , naar gewoonte npcbmaals te complimenteeren) 
waarop de Ryksdag zyn begin oam.i die fedcrc in goede ruft voort^' 
gezet is. 

De Gedeputeerden van Finl4nd\ zyj\ onder anderen, gelaft, dea 
Koning ie bedanken voor de goedheic welke by gehad heefc , om. > 

Koorn*Magacyncn in verfchcidcn plaatfcn van die Piovimie óp te 
vechten^ waar door niet atleenlyk de duurte verhinderd» maar oofe- 
tegen een kwaad gewas in het toekomende gezorgd wordt , dewyL 
di« Mag»ynen met voorraad voor twee Jaaren opgevuid a^yn^ ea * 
j^ér^aar wederom daarin zo veel gebragt; moet worden.» als *cr ge-^ 
Gonfometr^ is. 

*. W EN heeft van Mofcou dat de Vcldroaarfchalk Vof ft Micbiel Micha^ ruj. 
lêmitz van GMitzin « die den ti Qeeembcr overleden was, den t^i^ANO* 
moa groote plechtieheit aldaar begraven is. Die Prins , was Ridder 
vftA Sc Ordres van öt. ^ndre^s en Si, Ajtocandfr ^ ccFfte Yeldmaar- 
fuMk-Geuaraa) der Legers van haar Keizerlyke Majefteii;) Kolonel 
vtn^ bet- tweede R^tment Guardes van S^m^Hofskfy oenatof en Pre« 
üdttK f«p^ *t CoHegie van Oorlog: Hy was oud ƒ6 Jaaren r eeü 

maand' 



Digitized by CjOOQIC 



f6 E U R O P I S C H E 

Fihfls^^ maand en tien dagen t lyode den ci Noireaib«ri7tf4g^xMto. Zyoe 
^ _ zeldzame verdienfteo en gewigtige dlenftent dit by.aan 'crKeizerryk 
gedinirende méér dan 40 Jaareo beeft gedaan , inzonderheit in den 
laaiücn Oorlog tegen de Turken» waarin hy uitmuntende blykenvan 
%yn dnppcrheit en beleid gegeeven heeft., dqeo in 't alg^neen tya 
dood beklaageln. In *t Jaar i<$86 nam hy omtrent it jaaren oud zyn» 
de, dienil onder de Krygsbenden, en begon in *c Regiment vaoiSV*.. 
menofski te dienen : Hy woonde vervolgens alle de Veldtogten tegpo 
de Turken te Azoffhy^ alwaar hy met een pyl in tyn bwngefciio- 
ten wierdt. De Oorlog tegen Zwedtn in 't Jaar 1700 begonnen zyn« 
de, deedt hy in dat Jaar zyn eerllc Veldtocht als Kapitein van de 
Gliarde , en kreeg twee fchoten , de eene in dtfnarm endean- 
dere aan het been, geduurende dien Oorlog heeft hy zich niet tUeen- 
lyk bevonden by alle Slagen, waar van hy 'er verfcheiden zo te wa* 
ter als te land won , maar ook by de belegeringen van alle de plaat- 
(ên, waar van de meeften onder zyn bevel ingenomen zyn. Eindelyk 
bafloot hy gelukkelyk dezen Oorlog met den Vrede van Nteufiaid ^ 
na méér dan 10 Jaaren in Finland gecomipandeerd te hebbeui Toe 
belooning van zyne uitmuntende dienden heeft by in verfehcideri tf- 
^ . den groote gunilen van hunne Keizerlyke Majefteiten bekomen. 

Door de verovering van Nerva wierdt hy Major, en kort daarna 
Luitenant-Kolonel van de Guardes , en zyn Keizerlyke Majcileit 
vereerde hem een koftelyk Landgoed, een goede fomme Geldsy en 
een gouden Gedenkpenning van groote waarde. Over de groote 
voordeelen, die hy geduurende de Veldtogten van lyof en 1706 in 
P^/f» behaalde , wierdt hy Brigadier en vervolgens Genefaal-Major 
gemaakt. In 't Jaar 1708. won iiy twee Bataljesby D^^riaven Lèz,nM 
tegen het Zweedfche Leger onder den Generaal LêeMWinbaups i Uit 
aanmerking van de'eertte, kreeg by de Rid der-Orde van St.^iu/reifi; 
en wegens de tweede wierdt hy Luitenant-Generaal gemaakt. Kei- 
zer Peter de L vereerde hem ook zyn Afbeeldfel met Diamanten be- 
zet, en een zeer fraai Landgoed. Hy wierdt wegens de Batalje die 
hy in 't Jaar 17 14 tecen de Zweden te fFa/a 'm Finland won, tot 
Generaal en C^«/ verklaard i en wegens die welke hy in'tjaar 1720 
tegen hen op Zee won , kreeg hy van den Keizer een Degen en een 
Staf van Commando, die met Diamanten van groote waarde bezet 
waren. In déze laatfte Batalje maakte by met zync^ Galei jco iich 

Mccftcr 



Digitized by 



Googk 



M E R C U R I U S. 97 

Mcefter van vier Zweedfche Fregtttten De Vrede mee Zweien ge- Feïnutty 
floten zynde^ begaf de Prins Gallifzin rJcb met de Armé en de Ga- ■ n . 
leijen nsM Ptter^urg^^ en onifing aldaar van den Keizer het generale^ 
Commando van die Stad» van de Vloot en van de Admiraliteit* Zyn' 
Keizerlyke Majefteit van zyuen Togt ïnPerfie te ruggekomen zynde, 
zondt hem naar de Ukraine , om aldaar de Benden die de Qrenzeo 
.van Rusland tegen die vam^^^r^^^n dekten > tot aan die van de Zw^r/# 
Zee, te commandeeren. In 'if Jaar 1^14 kreeg hy 't Ampt van 
Veld • Maarfchalk • Generaal , 'i welk door de dood van den Vorft 
I Jfe/w» vacant was. . Eindelyk wicrdt hy in'ijaar i7}o,nadekomftc 
I van de regeerende Keizertnne tot den Tbroon ^ tot Prefidenc van hcc 
I Krygs-Staats-Collegie en tot Senator verklaard > en haar Kcizerljike 
[ " Majefteit vereerde hem een zeer fraai Landgoed. 
, De Generaal Jêgouzinsky is in zyn- plaats tot Generaal Veldmaar- 

I fchalk verklaard, en te gelyk tot Stadhouder van de Provintieo langs 
de Oojlzee gelegen. 

MEN ziet in den Haag het AflTchrift van de Verklaaring welke 
de Marquia van Cafiellar aan het Franfche Hof heeft overgegeeven , 
en waar van wy hier vóór alreets gewag gemaakt hebben i dezelve 
is van den volgenden inhoud : 

DAt alhoewel, aanftoods oa dat de Kener geweigecd hadc toe te daan» en 
de hand te leenen aao de vreedzame voorftellen* welke hem io vrieQde«« 
lyke uitdrokkingen door de Geallieerdeo vao het Traftaat van Sevilié gedaaa 
wierden, om den doorlochtigen In&nt De» Carhs^ in het bezh der Staten 
van Tos€aue enParma te (lellen, door het invoeren van 6000 Spanjaarden 
in dezelve , aU het voornaamfte voorwerp van gemelde Tradaat ; lyn Maje* 
fleit (niet zonder groote verwondering) bemerkte de onverhoopte, ea onver* 
' wachte ongereedheit der Geallieerde Mogentheden, om wegens de uitvoering 
van het bovengenoemde Tradkat tot een befloit te komen ; Nochtans heeft de 
f goede trouwe , aan znlken plechtigen Tradaat verichnldigd , de eere en de 
I waardigheit van zulk en (lerken Alliantie, én het volkomen vertrouwen met 

; het welke zyn Majefteit zyne belangen zo edelmoediglyk in de handenwee 

lamen verbonden Mogentheden heeft overgegeeven, znlken invloed op. %ya 
^ Majefteit gehad , dat dezelve * vóót het neemen van zyn Jaatfte befluit , de 

^ handeling tyner Geallieerden klau heeft willen liea , om *daar door, honae 

s ware vborneemens te ontdekken. 

{ Ten dien einde beval zyn Katholyke Majefteit dat.deondergefchrevènMar* 

r óuis van Cafiellar aaa het' Hof van ^r^virf Azoude komen, met hetKarader 
\ ' N van 



Digitized by 



Google 




^l l^UROPXSCHE 

van tvneii Êttraordiaarts Ambafladeor, en Pkntpoteotiarit» Q;m voortedrat^ 
gen de'welgegfonde redeaen van btagvati faa tyn MaHOeii over het niet aa* 
iomttk «au het T«a£bati»aii SevHié^ cq m» aaodt GeaHteted^MogenthedM» 
te vettooaen ^ dal dq z^^k^n tot 4«t ojtera» gekomea waMi,*4at lam tiek 
t)nyermydel?k vccpIJcta (levondt, Pm den lofivloclit tot 4e Wapeaeu t« aaéi 
it)en> ter uitvoering van e^ne zaak, lo dik>^ils beloofd fedeit denigrdvajli^nei^ 

Kt maanden , weHce verlOQpen tyn in vrnchtetoze onderhandelingen , fódert; 
4e Alliantie gefloten , en plechtelyk bezwaren ts. 

kigevotge vab de bevcrea, welke de ondergeiohfeveavati ^Koaingtynett 
M^efter omfin^, ^erkljMvde hy, bet laatffe beflaii vani^o Kariiolyke Ma>e^ 
(Wit aan de Mtniftcrs der ver^énigde Mogenthedea by eene Metaorie van dea 
y> Odober laatftleden, welke h| hen aiedededde : federt beeft hy de driog^eod- 
(te aanhoudingen gebrnikt, om van de Geallieerden, éene eenpaarige en be« 
fluitende verklaaring te bekomen: 'by heeft ha'nne Minifters dea nodigen jSk 
méér dan nodigen tyd gegeeven » om zyne Memorie re onderzoeken , en on) 
de antwoorden van hunne refpe^ive IJoven daarop t§tt vrachten, dodizyne 
p.oogingen ^ya t^ vergeefii gewee(} :. Aller war by gewonneo heeft , is |tot 
verbaasdhelt v^n geitel Europa} gf^weeü ^ dat.by getnigen geworden kvaq dq 
nfeawe zwaarigheden, en hindèrpaalen welke gefj>roten zyn> uit de oobefla^ 
tende antwoorden op zyne Memorie gegeeven, en dat hy gezien beeft de wei; 
nige éénigheit, en oveiéénkomft van gevoelens, der Minifters vao gemelde 
MK^atheden , ia da dfkwüa herhaalde Onderhandelingen welke zj te zamen 
gobad iMbb^a: Vcrdraai}tn<le veelea van ben den waarea «in vao bet Trac« 
Uf^t v^n, Se^i/k', zf)dWMir» dfit door zulke (cbadf9lykei|it(lellea, de ongeneigd? 
heit der Geallieerden,' om te komen tot de beloofde en naankeorigeaitvocrmg 
van het gemelde Tradaat , inzonderheit van het VI. Secreete Artykei klaar 
gebleken is. 

^ Om deze, en ver(fcheidcn andere wezentlyke redenen welke zynKathoiyke 
Majefteft voor zich behpndt, om ter gelegener tyd aan te toonen, en vernieu'» 
Wcndcrvoör tegenwoordig dezejve gcwigtige drangrcdenen , in de bovenge-; 
ifeelde Memorie voOrgcdraègen , heeft zyn Mlaje(tót den Marqnis Je Céffieilsr, 




Ibhe en AlIer-Cbrifteiykffe.Maiefleiten , en van de Staten Generaal der Pir/t- 
nigde NedêrlMdtn y AiX wyl dé verplichting vaiidfeContraöcrendeVorftenvaq 
het TraÖaat ym Sevilk^ mntoèel, en. over. en weAr (s, e;n de oitvoèring van 
het zelve onlbhefdbaar in alle deszèlfs dtelen; en hetxeets gebleken is, dqof 
zo vede klaare m herhaalde ondervtiidibgeni^ dM door de verfchillendbeit den 
gevoelens, en de tegenftrydigbeft der (Kfluitea vau de Geallieerden, de iMtf 
voering van het geené by cfat Tradaat vaflgeftetM ti, uttgefleld eq gebeel ach? 
fer blyft; behalvcn andere-fterke tekenen, van een, nieuw en gegrojid wan? 
troqwen » v^n een^ der Geallieerde Mpg^nthedeq ; zo Kan noch niiag zyn^lTa* 
thöj^e Majtfltii niet totlaaten, aallh g^oote be9aAe|$li0|;ea ei^ hAfflHleK»; 

i;eB 



Digitized byVjOOQlC 



MERCÜRIÜS. ^ 

tti t5 reehtdMilt «tylig ttgtH tyiie KonioUyicè wmdlghdt té 4trc, w ^tTW^ 
Mkenf« ttft vemiecighiff vtaliet voorntraiae voorwerptyner AlIwnrkitiDch 'Wwwrj» 
Itpger «irftcl geeten da dar « hel wdke hy fedcrt een Jaar lang beeft toege*. ^— « 
■aan. Ea in tiat TaRe voorDeefnen TcrklaflfC %yn Majefteic zich aelf van m 
•*? Ï^^L^^y • ^*" •^'^ verWnteniflcn , van zynent wegen aangegaan ^ fn her 
Mve Traftaat met de Geallieerde Megenthedein , en Wyft In volkomen vry- 
befti om zodanige middelen te gebruiken , als hy mteft met zyn Konioklyk 
Mangzai oordeelen overeen re koinen; tyndeditzyn Majcfteits Koninklykt 
iB^ntieY en zyn laatft en ftandvallig hefloir. Ingevohejvan her welke de Am- 
nfladeor van J^pmtfe^ verder verklaarr , dar war zyn Perroon aaneaar , hyzich 
iran on aan onrrrekr van de onderhandeling welke op het Tapyt is, en dar hy- 
aan dit Hof zal blyven» om af te wachten de verdere ordres welke de Katbo* 
lyfte Koning zyn Meefier , bem zal verwaardigen te geeven. 

Pétff den Ji8 Itnaary 1731. 

Wil getekend r 

D9 M^t Dl CASTELLAR. 

De Sttten Oenerul hebben zowel ak de Koning van Qro^*Bri$^ 
tanje Terkltart tot geene algeneene raptare met den Ketter te wiU 
jen komen j maar dat zy ^reid waren de bepaalde onderftand ras 
Volk en Schepen tot de Expeditie op JtaUi^ waartoe zj door het 
Tra&aat verplicht waren 9 te leveren. Zo dat alle de beweegingen 
welke deFranibhe Anbafladcur de Morquit vttt Ftmlof^iich gegce* 
ven heeft om den Staat tot een algeoaeenen Oorlog tebcwcegeo 
vruchteloos zyn geweeft. . De Aan(praak welke hv dieswegens aan 
de Gedeputeerden van haar Hoog Nf ogende gedaan heeft was aanmcf» 
ielyk en van den volgenden inhoud : 

MTNE HEBREN. 

'm 

^ T\E Koning, tnyn Mèefter, bidt gedacht foen by my te rng riep naac 
9, ^^f^fêMkryk , ommj de plaars van édnen van zvne Pleniporentfariflen op 
,» her Cotigres van Srijftm redeen bekleeden, dar indien hy my wederom aan 
n uw Hoog Mogende zonde moeren zenden, ik nier anders by nw Hoog 
M Mogende zonde re doenhebbeo , dan de betuigingen der erkemeniflen van owe 
I» RcMbrylr re omikngen, welke aan hem den uirfltf wn haare gewigtigOe 
,» tamn verpltchr zoude zyn \ maar dè Beftierder der Omkeeilngen heeft inlkf 
p anders gefchikt; En wel verre dat lyue Msjefteh in fiaat ly u de hèrfteK 
1^ Img^ van de rigemeene ruft » waar toe meü ravbeid heeft te doen aankóv» 
^ digen, my beden wedeitm am uw Hoog Mogende zen<^e, fateflky of 

M ^ ,» be^ 



Digitized by CjÓOQ 16 




i€o E U R O P I S C H E. 

belid o ee vrrtoonen de noodttaklykheft om !n maatregelen Ttn Oorlog te 
treeden , welke onvermydelyk fchynen te worden, door de onverietteljk- 
heit van het Hof van IVeenen» Het (s dan over deze voortaan iioodzakely- 
ke maatregelen van Oorlog dat ik lad heb^e met ttw Hoog Mogei^de^te 
fpreeken. 

^ Het is onnoodlg voor my , myn Hcercn, te herhaalen alles Wat bezocht 
_ en m *t werk gefield is om die moeijelyk uirerftete ontgaan» Gy Weet met 
IS wat gcmakkelykheit de Koning, myn Meeder , zich na laatd gedraagea 
•)Y heeft In het geen gy oordeelde den Keizer door zyu eigen belang te moe* 
/ ,, ten overhaalen. Deze pooging heeft alleenlyk gediend om te beveftigen da( 
^ het Hof van fFecHem door onze uitdellen en toegeevingen zich opbiaaft om 
«f daar dopr hoc langer hoe trotfer te worden. Eiodelyk gy hebt niet vergee* 
,> ttn dat de geinatigdheden van ons Hof, het zelve dikwils van den kant vaii 
», awe Repoblyk, hoe vreedzaam dezelve ook zy, en van haarewyze Staats* 
„ bedienaars, voor zich verkregen heeft defchrandere Venoogen welke flrck- 
„ ten om het aan te maanen van niet te krachtig aan te dringen die goede 
,, fchikkingen welke in zich zetven zo billyk waren. 

„ Het oogenblik is gekomen , myn Heeren , om te toonen , dat dezelMe 
„ J5ceft die den Koning, mynen Meefter , het ontwyken van den Oorlog in- 
,; blaaft., hem tot denzelven doetlöopen, wanneer hynoodzakeiyk geoordeeld 
„ wordt. De beweegredenen en de verbinteniiTen welke vervuld moeten wor* 
9, den zyn n met hem gemeen» Daar is toflTchen o geen onderfcheid , dan dat 
„ P^r^wrir^* geerte andere belangen heeft voor te Haan dan, die vanzyncGeal- 
. ji lieerden , cq dat het voornamelyk daarop aankomt om de awen te verze» 
I, keren. . . 

n Inderdaad , myn Heerea , wat zont gy wcttclyk konneo Terwachtcn , ten 
I, opzigte van het geene o In het byzonder raakt , van eene Alliantie, waana 
y, het niet uitvoeren van het Travaat van Sevilie htt droevig voorbeeld zoude 
,,. verfchaflTen, of van de fchending der plechtigftc verbinteniffen , of van eene 
,1 bedryvelooshett die het zelve vruchteloos zoude doen bly ven ! 
. „ Het is dan tyd te zamen gepafle maatregelen te neemen om onze gemee- 
„ ne poogingen krachtig te maaken. 

„ Het is waar dat 'er luflchen de Geallieerden gccnepoogiog gevorderd moet 
„ worden dan naar mate van een yder t «agten. Het is wegens die van den Ko- 
,, nmg, mynen Meetter, welke ganfcbelyk gebruikt zullen worden ten voor* 
,, dccle van de gemeene zaak, dat ik è voor te (tellen hcbbe de plans of ont- 
^ werpen, welke de Koning, myn Meefter, zich voorftelt te volgen, en om- 
^ trent welke zyn Majefteit altoos bereid zal zyn volkomelyk die te verkiezen 
^ welke het bekwaamfte geoordeeld zullen worden om de voldoening van u- 
„ wc Republyk te verzekeren, en om de wezcntlyke herftelliqg vanhaarèbc- 
^ zwaarniflen; en inzondeiheitdie van den Koophandel te verkrygen , zonder 
,, dat de^ Koning, myn Meetler, iets voor hem wil behouden, onder wat 
,1 voorwendiel het mogte zyn, van alles wat de uitflag van den Oorloein de 
i> ^^t fan onze^emeene Wapenen zal doen val|en. ^ . 

^' ■ ^Di* 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I ü S. ici 

1 fi Dft tf t%yne Heeren, de plecbtfge en onreranderljke Verkltaring, wel* 17S1^' 

\ ), ke ik laft badde re doen i opdat dezelve In uweRegifters bljTe, en aldaar fttn^rf 
i • „ ccD eenwijj gedenkteken ly van de angeintrefleerdheit van tyn Majcfteit. ^" '— 

,, De Koning, myn Meefter, verwacht, tot eene blllylce (>eanrwoordfng 
' I, van de zyde van nw Hoog Mogende, dat gy m^t eene volkome vertroa- 

„ welykhett tolt te werk gaan, en dat gy van nwen kant my in (laat zolt ftel» ^ ' 
r I, len ofa) zyn Majefteit te berichten van het geene gy oordeelt wegens de mid- 

\ „ delen welke in het werk gefield moeten worden tot de d!idelyke uitvoering 

y „ van het TraAaat van SevHii^ èn wegens de kear der onderneemingen wel« 

I * » ke bekwaam znllen tyn om het. Hof van IVeemn eindelyk te doen erkennen, 
I „ dat bet zelve zich zelfs tot dien ftaat ^ebragt heeft waarin bet zich bevindt , 

dewyl het, in plaats van zyn, voordeel te trekken uit de vreedzame maatre* 



M 



,. gelen , gedacht heeft die te mogen misbruiken. 



t De Engclfchc, Keizcrlykc cn'Pranfchc AmbaiTadeurs zyn ondcr- 

' tuflchcn byna dagelyks in Conferemie óiet de Minifters cnGedepu-; 

-teerden van • haar Hoog Mogende , wegens de Onderh^ndtlingen 

welke tegenwoordig pp bet Tapyc zyn / inzonderheit mee hei Hoi 

I van fTeenen. • ; i 

Do Staaren van Holland en PFeft - Vfiejlani hebben* by 

\ voorzorge , ingevalle van een vruchtetoozen uiiflagvan de gemel- 
de Onderhandeling , tot een voorbeeld voordeandere Provinciën cenc 
vermeerdering van de Landmagc met loooo Man, en het formeeren 
van eene KrygskafTe van io of ix millioenen toegedaan. 

Men vleit zich dat de Onderhandelingen welke aan het Hof te ^ir^ 
nen met ernft voortgezet worden , te eerder een goeden uit flag zullen. 
bfebbe;i dóór de dood des Hertoga van Parma^ die den zo January 
overleden is^ alzo de Keizer die de Staten van dezen Hertog ir^ be* 
zetting genomen heeft » in (laat is om ingevalle dó Hertoginne We* 
duwe» die. zwanger is, gcenen Prins ter Waercid brengt, daardoor 
in (!aat zal zyn om Don Carlos in het dadelyk bezit van die Hertog* 
dommen te (lellen. De overleden Hertog ^ntony was geboren den 
ZD November 1679^ en volgde op zynen Broeder den Hertog Fran-- 
foisy zonder cenig mannelyk Erfgenaam gefturven den z6 Fcbruary 
1717. Hy trouwde den 7 Fcbruary 1728 met de Prinfeflc Henrietta 
Van Modena^ geboren den 17 May 170Z.- Hy wosde achtfteenlaac- 
itc Hertog van Parma^ en de laaiftc Prins van het^uis FarnefeyAzi 
zynen oirfprongk heeft van PJeUr-Lodrwyk Farneje , Zoon van den 
Paus Paulus den IIL Deze Paus hadc dien Zoon > Pieter^Lodewyk, ge* 
• , N z noemJ, 



Digitized by 



Google 



n 



191 E ü R- O P I S G H E 

ff/Slfnocmdi in tyne jonkheid gehad by eeoe MeeftereCe vtnlier/ÓliL 

^ZZ^ i?i#»/{ fay gaf hem ia den Jaaiv xf4r<lc HeitogdMMnen fMiMHJg 

van Plêifsnci en van Cuifr^. Indien de Heitogione Wedowci Miiij J[ 

fien Prini kwam te bevallen , zoude tulks wederom eene mtmkïflgê'. 

ke verandering in het aanzien der zaaken van Emrop^t maaken. .^^. 

Te Bruffel ootftont op Zondag nacht tuflcben den 4 ea f 
een zeer felle brand in \ Koninklyke Paleis vm de Aardsben 
Gottvemance der Ooftenrykfehe Nederlanden ; waar door étx 
en koftelyke .Gebouw, met by na alle de Meubilenén andere^ 
ren • binnen twaalf uuren tyds, benevens de Koninklyke Ré|^ 
den Rrond coe zyn verbrand. De Burgery 9 die toefcboot om , 
brand van *t Hof» dienft te doen, wierdt daarin door deMilute^ 
hinderd} zo dat zy moeften wyken,enbedryvelozeaanrchouwtfè< 
dit dupevig ongeval geweeft zyn. Dit is een van de grootf^^ 
aanmerkelyfcfte ongelukken van dibn aard geweeft, wel£e ooil 
beurd zyn. De omftandighett dat 'bet nacht lyas, veroirzaa^'^ 
men niet ichielyk gepoeg gereed konde weezen, om te Muï 
zo dat de vlam de overhand krygeode, dit groot en trots G 
met de heerlyke Koninklyke Kapeüe, als mede alle de Archivc 
den geheimen Raad^ den Raad van Financie envande Rekenlta 
met eene menigte van koftelyke Mèubilen, waar onder vyf frat! 
vermaarde (lukken Schildery van Rubbens^ verbeeldende dè Tric' 
van de Kerk« door het vuur in puin en aOche veranderd wier ._ 
doch de papieren van *t Archtv. van den Raad van Staate, datid| 
der vertrekken van het voorfte gcdpcltc was, wierden door de ' 
fters. uitgeworpen en aldus behouden} Ook heeft de Kamerdk 
van de Aardshertoginne eenige koffers en kisjcs met Juweèlen» ] 
verwerk en andere koftelykheden geburgen ; en naar de Prevödl 
. van de Kerk van de Kapelle gebragt, werwaards de weder gevoü 
zilvere Servielen mede gebragt zyn. 

De Aardshertoginne verzeid door de Gravinne van Fhcomti% WA^ - 
rcerde zich in *t Hotel van den Prins van. Rubempri^ haaren Gtaoit^^ 
Stalmeefter, en alhoewel die Prinfefle bydievreeilykeaanfcfaouwmi^ 
zeer tegenwoordig en klöekmöedig was^ hadt ty.maar zo veel tyéÊ^ 
om een nacht-rok aan te fchieten, en aldus met een paar muilen, ilchA* 
der kouflèn aan de beenen, haar zetfs^te redden^ doch dewyl nea 
door de hevigheit van de vlam vecle brandende kooien en 2db voii- 



Digitized by CjOOQ 16 



Digitized by 



Google 



. I 



Digitized by CjOOQ 16 



M E R C ü R I ü & Ks 

Utt or bat (fak f u dïit Uotdi zag vüégeti^ achtte ztcb de Aarciher- p^SÜin 
toMione dmt oiet «eitig » xi& dat 27 cbor den Groormeeflrer ii» zyo «._ 
Pak» gelct4 wkfda. 

De H^iLOMDe» hèhbn mot yeel, to niet alles verloren 9 hebbende 
Itoeifte gttx>eg gehaé om haam Perfoonen te rcd^den. De Vroufr van 
m Hof-Bodieoden, die zwanger was , trachtetrde de woede der «lam* 
«KUteonikesien» fproogvaade hoogde i^rdkpfing aan denkarfc van 
VParknaftrheiMden) daar zyverpkttcrd dood lag. Aan den Koftcr 
van de Kapelledk op de Tooren gevlacht was , wierdt een touw toege* 
fehoocto mee een pyl j \ ^ea van dac fticccs was , dat hy het |:ouw 
greep* dat vaft maakte» en langs het zdve gelofcicig benedi?n k.wam. 
Men. rekent dac zeven of acht Perfoonen van *c Hof bj deze brand 
omgekomen ^n. i 

De iwigjo Gravmnc van Übkfeid^ pochtcr van den Grootmoeder 
GfaUt Fkfwmi^ hadt het ongehik, dat haaraangezigt en een gedeelte 
van baar Ucbaam gebrand wierden , en zy in gevaar zonde gepreeft 
k]r<i!i van geheel te verbranden 9 indien eea van de Hellebardiers^ die 
DaflQC ntcQ uh het bed gelicht hadt, alwoewd zy naderhand Jt z/ 
doofde g^aarlyke bezeeringen of door onfteltèniis maandags s|mor* 
g^a ten vyf uuren overleden is; Zy was E>arme van de goudeSteutet 
VM de Aardshertoginne» en fcheoii zy noeh maar irjaarenberi^ikte^ 
Vaa zy echter een wonder door haar verfiand en andere voortrelFety* 
ke hoedanigheden, zo dat haar dood in*t algemeen ten boógften be- 
treurd wordt, en de Gravinne Fisconti is zo ontrooftelyk ovqr hef 
vtriies van haarc Dochter, dat zy zieh gevaarlyk ziek bevindt. Den ~ 
7' heeft men die overiede jonge Dame in de Kerk der Jefu'fcen begraa- 
ven > Vier Traowanten dfroegen haar Lyk tot aan 't Portaal van de 
Retk, van waar zy door vter Kamer-Jonkers van de Aardshertdginne 
in de Kerk gebragc wierdt , en vier Kamerheeren droegen hctLyk- 
Uecdi De Prins^ van Nafa» was aan *t Hoofd van de Lykilatie^ 
waaoby de Dames van het Hof en aodérevandfenvoornaamften\Adel, 
aUe met zwarte Tabbaarden en witte brandende Wafch-kaerfen in de 
baadeOf als mede de Heeren van \ Hof in den zwaaren rouw ge« 
Ueoi) affiftoerden. 

Zondag na de brand wierdt ee» Expreffen naar JFeenemtgtstzTLX^ 
digd, omdaar de tyding van dat droevig geval tebrengent enMaan- 
4ii^. Mndt.de. P4lbs Cèt^iJlvMtt dtïu Tmr^ na dat hy metdenGrobt- 

tteefler 



Digitized by CjOOQIC 



104. E U R O P I S C H E 

Fehrud^y mceftcr geconfereerd badc, éeo Scafictite naar Frankfi^rt^ om tin dcQ 
-- ■-^ Prins zyn Vader bekend te .maaken» dat haate Ooorlucbtigheit bc* 
floten hadc zyn Hotel te oewoonen , tot dac 'er refolutie van den 
•- Keizer gekomen zal zyn. Alzo dac Hotel en dat vhn fFefierloo iXcht 
aan malkaaderen ftaan» meent men dat een Communicatie uit het een 
in 't ander gemaakt zal worden , en dat het grootfte gedeelte van bec 
Hof van de Aardshertoginne ook aldaar zal logeeren) Ondertoflcheit 
rcfideert haare Ooorlucbtigheit tegenv^oordig in het Hotel van Oranje. 
De Aardshertoginne (lont een Bal aan den Adel te geeven t waartoe 
alles eereed waS| en haare Doorluchtigheit hadt zich een prachtig 
Kleed met Diamanten bezet i doen maakeo, ter waarde van omtrent 
een millioen Guldens* 't geen by de brand weg geraakt » en noch 
niet weder te voorfchyn gekomen is. 

Dit afgebrande Koninklyk Hof of (paleis is gebouwd op eene der 
verbevenfte plaatfen van de Stad, alwaar in oudetyd een Burg heeft 
g^ftaan» *t geen occafie tot den naam van Burggraaf heeft ge^eevcn} 
Joban ie derde Hertog van Brabant heeft de Fondamenten van hec 
Palcis gelegd ; Pbitippui de Goede deedt het zelve in den Jaare r4fz 
veel vergrooten en verbeteren 9 en bet was in dien tyd dat de grootc 
Zaal voltpoid wierdt % Karel de Vyfde vergrootte en verbeterde het 
nochmaals, en deedt de Koninklyke Kapel die zyn Vader Pbilippui 
de Scboone begpnnen hadt* volbouwen; Die Kapelle wierdt in H Jaar 
I f f Z op den z July aan den Almogenden. toegewyd %. ter gedachte- 
niOe van St- Pbilippus en St« Jobahnes den Dooper. De Aardshertog 
jilbett en Ifabella hebben dit Hof noch veel verbeterd y en in den 
fiaat gebragt« waarin men bet vóór deze brand gezien lieeft. De 
fchade, die op l6 of 18 Millioencn begroot wordt, treh voor hec 
grootfte gedeelte het geheele Land , Het verlipa van dé drie Archi- 
ven firhynt het gevoeligfte te zyn, alzo daar door zekerlyk groote 
disordres in veele zaaken zullen ontftaan. Men rekent dat de Aards* 
heitoginne wel foo duizend -RyksJaalders fchade by deze brand ge-^ 
leden heeft. 

Men hicldt de Poorten tot Dingsdag morgen gefloten, en men liet 

niemand in of uitgaan zonder hem te betaden ^ en de Magiflraat go- 

boodc dat die geenen weike iets gevonden mogten hebben , het op 

hec StadhuiSjZouden hebben te brengen, op arbicraire ütaffe. 

SeJc/t dat de Aardshccfoginoc na, den brand in '9 Hotel van Or^/t 

was 



Digitized by CjOOQtC 



M E R C ü R I U S. !©ƒ 

& Wat geweken» heeft dac Paleis mede groot gevaar van brand gdoo* Fibruir^ 

\ ' pen) 'door de achteloosheic van de Koks 9 doch daar kwam 20 (chie«* — -— * 

1^ iyk hulp, dat hec gevaar met hec^ verbranden van eenige Matraflen 

c en Deekens overging; zynde dit geval niet ter kenniuc van baarc 

c Doorlucbtigheic gekomen. 

I De Aardshertoginne beefc van vecle Biflchoppen en Abten Mifli- 

ï Ven ontfangen , Waarin die Prelaaten haare DoorUichtigtieit wegens 

h. hec ongeluk van 't verbranden van haar Hof trachten te vertrooften. 

t Men is bezig met nieuwe Meubtien en K leederen zo voor de Aards- 

t Hertoginne als haare Dames tevmaaken. Alle de Bedelaars wprden 

gebruikt, om inde puin te arbeiden» wordende allede fyne puin 
1 « -gezift , om de Diamanten en Edel Gefteenten te ontdekken » en alle 

de Arbeids Lieden hebben met Eeden moeien verklaaren , van hec 
i gevondene niets te zullen verduideren. 

k Den i z begon men de puinhopen van 'c i^erbrande Hof op te rui- 

; men , om naar de Diamanten en andere goederen van de' Aardsher- 

{ togin te zoeken» wanneer een ft uk van een muur neerviel» waardoor 

; drie Perfoonen doodelyk gekwetft » en dtu naar het Hofpitaal gcbragt 

;i -wierden. In de eerfte drie dagen heeft men niets* doch federt eent- 

i 'ge Diamanten, eenig Goud, Zilver en andere dingen gevonden. 

) Men heeft reets onder het arbeiden aan het flechten der Muuren» 

die door den brand befchadigd zyn» omtrent f o Diamanten gevon- 

i den , die in \ Kabinet van de Aardshertoginne gebleven waren. 

i De Magiftraat was Maandag in *t Huis van den Pfins van Orafije^ 

om cie Gouvernante over' den ^ongeluk kigen brand te condoleren. 

Woensdag 'deri I4deedt men inde Jefuïten- Kerk de Lykdienften voor 

de Gravinne van Ulefeld^ Dochter van den Grootmeefter j waarby t 

gebeele Hof affifteerde» uitgenomen de Aardshertogin i die noch niet 

uitgaat. Dien avond kwam de Prins van La T'our te poft van Frank- 

furt te Brujffil^ om haare Doorlucbtigheic te compMmenteeren , en 

zyn Paleis tot haar verblyf aan te bieden ^ maar de Direfteur-Gcne- 

raal de Beauffi. de plans van dat van Oranje^ van Egmond en van La 

Tour opgemaakt hebbende» oordeelt men het eerfte het bekwaamfte^ 

1 om 'er de Aardshcrtogin met haaren Hofftoet \t logeereit; zo dat 
men gelooft dat zy daarin blyven zal» Jioewel zy tot nu toe geen be* 
fluit daar omtrent genomen heeft. De Regecring heeft het Huis 

• doen huuren, waarip deCompcoiren der Admodiatcurs van de Do- 

O meinen 



Digitized by CjOOQIC 



MfH4 



leé E ü H O P I S C H E 



, meifm gehouden zyn, om *er den gebdiMn Raad der PibMtieii M 
M^ doen vergaderen. Binnen eentge dagje» fttaii de Smen vmBftuhémd 
Xt Brujfel te vergaderen; het geruehc wil dtc aan haar een Dmgra^ 
, tuii vcrzocbc tal worden ^ toe het opbouwen van 'i Paleis van 4c 

Aardshcrtoginne. 

BnoM. IN het voorleden Jaar 1750 tyn in de Keixerlyke Hol^Stad fTêê^ 

^ERttg. nen in Opfienryk gefturven 849 j Perfoonent en daar onder byoa 1800 

-^* Kinderen van een tot zes jaaren» )0 oude Lieden van 9<^tM99% CQ 

elf van 100 toe 107 Jaaren. Het getal der geboorenen ia maar 

4474. 

Men fchryft van Dresdên van den 4 February dat in *t Porp ScbiU 
ivitz by Colditz den fo January een Man overleden Ja, die i )a Jfat* 
ren oud was. 

Volgens de berichten van Stokbolm was te ff^emoê in *i Siifi Ctüih 
iarg eene Nkh Hanfen Scbwartx^ die in *t Jaar iézi> xn^doMw ge^ 
boren was, overleden, zynde nooit ziek geweeil, en licbbende voor- 
leden jaar noch twee Kerken met loot bedekt gehad» 

Van Liogane op het Eiland St> Dominga^ wordt ge(chreven« dal 
Vrouwe GoiltHt dewelke een der eer il aangekomene op dat Eiland , 
ten tyde toen de Franfchen zich daar begondennedcrte zetten» was» 
in de Maand July in den ouderdom van i to Jaaren aldaar waa over« 
leden. 

Dezer dagèo (lier f in de ParocMe van Sc. JSIk^iaas dts Cbamps te 
Parys^ de Metzelaar Silvain Pruneau^ oud honderd elf Jaaren v hy 
nam acht dagen voor zyn dood zyn beroep noch waar. 

In 't begin van February beviel de Huisvrouw van een Bediende 
van de Lady Anna Nürtbcnnpton^ van tweeZoonen en een Dochter, 
die alle in de nieuwe Kerk van Blaomsbttry gedoopt zyn. 

Van-T(^«/ heeft men, dat een jonge Dame aldaar vaneen moniler, 
verbeeldende een Satir, in de kraam bevallen is: Men fchryft die toe 
aan de pol zen die haar Man by het vertooncn van een Pa/loraUhidc 
eerde tiagen van haar zwanger zyn, maakte, 

Den ojanuary, *s namiddags ten drie uuren « ontflont in de Stad 
Mofiaix een vreesiyke brand « die drie. dagen en nachten, geduusd 
heeft i waar door omtrent 120 Huizen in de aflckc geleed xyn , daar 
onder het Hofpitaal , eene Kerk en ceoige Papinrmolena. Wd 40 

MenF> 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I ü & t<?^ 

McoTchefi tyti óuét 4oot dood gebleven, en veele anderen gekwetfti |£|^ 
to dM de kbéde tn het gejammer zeer groot is. ■ mT 

Te Bfré90mt ia «ede een zwaare brand ge weeft, waar door de 
ComedJe en vericbeidcn Huizen in de aflche zyngeraakc, en méér 
dan 200 dttiftend Li vrea (cbade gcichied is. ' 

Van jfpimviUe in Cbamfagni\forót^Q;hTevet\ , dat den zi der voor*- 
Mea Maand f een Boer oikI ^f Jaaren* een Weduwe oud pp Jaaren^ 
tc$ Maanden en eenige dagen ) ten Huwlyk hadde verzocht ; doch 
dat by baar iets tot nadeel van baar eer voorgeftcld hebbende > zy 
een bouwmei hadde genomen, en hem daar mede den arm afgcQa* 
gen. Wat dunkt u^ Lezer, verdient dit Geval niet met recht den 
Mam vao ecne BYZötnotKHar , voor eerft ten opzigte van de on« 
S^lfke 9€rkitzing vati den Boer, een tweeden ten opzigte van zynp 
vreemde 4rtfc, ten derden wegens de kuisheit der jonge Weduwe, 
ten vierden uit aanmerking van haare dapperhcit, en ten vytden om 
baare groote kracht. 

, Van Dy^M heeft meni dat zeker Perfoon zich ftil weg begeeveo 
bebbende, zync Vrienden een zyner gezwore Vyandcn bc(chuIüigo 
den , bem vermoord te hebben , waaroip die gearrelleerd en gepy* 
oigd wierdt^ hy bet ftuk bekennende 9 wierdt levendig 'gerabraakr, 
en twee anderen die al» medeplichtigen gevangen wierden, op^han» 
gen: Na deze Executie kwam de Perfoon die men meende vermoord 
IC zyn weder in de Stad, waarop de Vrienden van den onfcbuldigter 
dood gebragten , reparatie verzochten. 

Tc Pêffs hebben de Paters Jcfuïicn door hun groot Credit tot nu 

toe weeicn te beletten, dat de Inftrudie van *t Proces tegen een van 

bunoe Medebroederen te Touhn » die een jonge Dochter in de Biecht- 

Jloel beeft willen misbruiken, niet voortgezet h^ cchccrzalgemcid^ 

proces nu opgemaakt worden. Van LiVivx heeft men, dat voor ceni* 

^ di^en ia *t Collegtevan de Jefuïben aldaar eeneFranfchcComedie» 

^èïotitttloerd. La Rmme Doüeur xna la fbeologu tomhle tn QuenouUk^ 

^rertoond was geworden , in welke de Fielterven van de Tartaffe ot 

*de Htticbelaar in de bekende Gomedie van Aioüen tot Model gediend 

Jiebbcns oni bet Ponmt ce oytaken van het Kara&er dat. de Jefuïten 

4um de Kerkelyke P^rfeonen en Prtefters van de Anti-Conftituonarisr 

^n^gotven i de JanfeMlUcbe Pamei zyn daar afgefchilderd ipet alle d^ 

hdêfiMfkh^tn vaa fMaminu <n Seliji in de Comedle van U$ 

O t Fmmes 



Digitized by CjOOQIC 



io8 E U R p P 1 S C H E 

JP^' Femmei fidvanus van gcniplde Auteur ♦ en de 40 Adtrókaatenwordefc 
/ 5^ vcfgeldkcn met r<irf/»j en Trijfotm , vcrfchyncndc op het Theater, 
met dezelve grove onkundighcit en domhcit, Van welke méhzichin 
de DrafHUtique ofTonecl* Werken bedient 9 om met de gewaande cö 
valfch geleerde Philolophie den fpot te dryven* De Heer deSenotani^ 
Intendant vaó Lion , vcrflaan hebbende ^ dat de voorgemelde Comc- 
die der fefuKcn gedrukt was, deedt tcrftond alle deExcmplaaren ten 
getale van omtrent 4f o, Wegnccment Onder den tytel van dat Werk 
ftont : Gedrukt te Luyk, by de fVeduwe Roland Procureur^ enz. 1750* 
^elkenaamcn echter verzierd zyn, alzo men reden beeft te getooven« 
dat het Voornoemde fraaije Toneel-Stuk te LimÈ gedrukt is. 

De Aardsbidchop van Parys is zo mild dat hém de oogen overloo- 
pen van traanen als zyne natuur zichontlaft. Het blykt onder andeï* 
I-en uit het geenc van Parys gefchrevcn wordt 9 dat die Herder niets 
geeft aan zyne Kudde als hy zich repbt mild wil betoonen : want 
de permifiie^ die zvn Groothéitby Mandement gegeeveqheéfty om 
geduurende de Vanen Eieren te mo^en eeten» is voor 't gemeeirvaa 
weinig vruchts 9 om dat dezelve duurder zyn dan alle de andere eet* 
Waren van de Vaften , Zo dat de arme Menfchen van de groote Stad 
Parys door dit Mandement niet verlicht of geholpen zyn^ alzo de 
honderd Eieren omtrent acht Livres koften , en wegensdeVQr ft alles 
duur en naauwlyks Vifch te bekomen is. 

Te Bern heeft eene Predifcants Weduwe van Brientz de fchrikke* 
lylie bekentenis gedaan , dat zy niet alieenlyk het Kind waar over 
fey gevangen zit, met vemift heek omgebragt, maar zulks ook aan 
Vcele anderen gepleegd : Voor eenige Jaaren heeft zy den Predikant 
Trifching^ die in paflant te Brientz in 't Predikanis Huis logeerde » 
met vergift in deCoffy yergeeven, waar van zyzelfsgedronkcDs maar 
daarop Oly ingenomen "hadtj zynde de Predikant in weinig uuren 
tnet groote ipp\ gefturven,.zy heeft ook haar eigen Man op gelykt 
gruwelyke wyze om ^t leven gebragt, vervolgens naar de Bnenzeir 
Zee gcfleept, en de Menfchen daar by geroepen, voorgcevenëe dot 
hy zich zelven ve rdronfccn hadt. Kort voor haar gevankenis heeft zy 
kaar Zt>onrjc van negen Jaaren met wrgift omgebragt} en insgcly )s«s 
heeft zy beKend dat zy dikwils in den Zin hadi gehad j de gebéefe 
tïemcente te Brientz in \ Brood by •t Nachimaal met vergift oitirè 
brengen: Den ƒ dezer was de Raad van 100 over deze Gevaogetite 

. -ver» 



Digitized by CjOOQIC 



ME R C ü R l V & M9 

vei^crd , co m cUt dcztlvc dftar wer. vatt *s moi^ütis. tto lo tot ^^J^^ 
:'s avonds ten ze$ uuren badc geuten, is ïygec^ndeiDneerd, om den mmmm 
.14 aan een paal gebonden, gewurgd, en vervolgens verbrand te wor^ 
den. Den volgenden dag wierdt haar de dood aangezegd, waarover 
^y «kt ontfteldc, toonendip zicb ha^nekkig en zeidc, dat.^y oo^ 
fchuldigxoiidfi üerven. u» : 



tS\^ ^ ^4 % T. 



OM de Handelingen van het Êriifchc Parlement te vervolgen öaoor* 
daar wy het in de voorgaande Maand gehaien hadden ^ ftaat ons aan ^^1^^ 
te merken, dat de Comrollcur van *s Konings Hofhouding den iS WBf', 
February aan *t Lagerhuis bekehd maakte, dat zyq Majefteic volgens 
hun verzoek van den voorigcn dag , ordre gegeeven hadt , aan 
de Gemeentens mede te deelen. wat de CommiiTariflen in Spanje loi 
het opmaaken en reguleercn der fchade van de Engelfche Kooplui» 
den, tot nu toeafdaar verricht hebben. De Landtax-bil wierdt «ten 
tweedemaal geleezen , en goedgekeurd j zonder dat daar over óra^ 
vraag gefchiedde. Dien dtig rdfolveerden de Pairs deri Koning by 
Adres te verzoeken , aan hen te doen |prerleveren een (laat van 's 
Lands Schulden, zo ais die den 3:1 December laacftleden waren» 

Den I Klaart approbeerden zy het rapport der Moutbil en ordonf 
neerden, dat de derde leezing gedaan >zoude worden. Die van h 
Liagerhuis ordonneerden toen , een Bil in te brengen toe vernieuwing 
van den Artykel-brief voor deTroqpen, zommigen floegenvoor.dc 
Bil tegen de geenen die Penfioencn trekken , aan de Pairs te zenden^ 
mèc cene byzondere recommandatie j maar dat wierdt verwurpen , 
en geordonneerd , zulks op de gewoone wys te doen. De rekenin? 
gCD van de Rechten op de Zeep en de Kaerfeo,^ ged^urendede drie 
laatfte Jaaren t wierden ingebragt « en op de tafel gelegd. - 
. Den 1 ^s namiddags ten twee uuren ^ verfcheea de Koning metd^i 

O 9 ge- 



Digitized by V^OOQIC 



MO E U^ R X> F I S C H E 

uSS: gewodno f ieeh^gheir; in 'rHogèthtii^ «n g^ tffi tót^Hmtwrit 
p^üH iMeotbiL en t<yt drie andere ptirtfCQlk^e Btls. De Patr» Mvfingeè 
toea de Bil der Gemeenten) tegel» de geentn dit penfiotoeo tfekiieti. 
Daar wkrdc voórgefteld» dezelve terftond voor de terftemaal te toe«> 
'Mn I doch dai "«(^ferdt Qiet 48 te^n t6 ftemmen a^ekeurd, em g(d^ 
ordonneerd, zulks den volgenden dag te doen , en Élle-dc PairiH 
fommeeren) zich alsdan op hunne plaatfen telaacen vinden. De ge- 
melde Bil behelft voornamelyk : 9, Dat niemand die tot Parlemcnts» 
„"heer verkoren is, in \ Lagerhuis zitting of ftem zal mogen helJ- 
1» ben» *t en zy hy alvorens den volgenden eed doet : 

Ik ^ B zweer plecbtelyk en oprecbtelyk , dat ik direS noch inditeS ee^ 
nigpenfioen i&t vjederxegging toé^ of voor eenig getal ium Jaaren^ in-U 
geheel of ten deele % van de KrooH trek « of dat het door iemand anders^ 
wie bet ook zy^ ten tnynen behoeve getrokkenwordt $ en ik beloof en zweer 
plecbtelyk en oprecbtelyk 9 dat ik direSelykofindirellelykj geduttrende den 
fyd dat ik Lid van dit Parlement ben , niet ontfangen of aanmemn ^zal 
fenig penfioen tot weder zeggem toe^ of voor eenig getal van Naaren ^ if 
ëenige andere^gifte of belooning $ of eenig ampt van de Kroon ^ ^mbetnehe 
voor my « of in V geheel of ten deele door iemand anders ten mynenbeboém 
ve te houden , zonder dat ik binnen 14 dagien , na dat ik iits omfawfffn 
i^f aangenomen heb ^ daar van kennisgeef. ZO WAARLYK HErLPB 
MY GODT! 

,f Dat deze Eed in dit en een yder navolgend Parlement , plechte- 
3, lyk en opentlyk zal worden gedaan: Dat, indien eenig Lid ten 
,) tyde van het afleggen van den voorfchreven £ed, eenig penfioea 
,, of bediening, zelf, of <j|y>r een ander voor hem, van de Kroon 
,, geniet, zonder dat hy zuiks aan het Lagerhuis op de voorgeloeldé 
,9 wys bekend iliaakt, 4chttldig gc^oordeeld zal worden !i&n vooi4>er 
,, dachtè en omgekochte meineed igheit ^ en hier van beboorlyk over* 
„ tuigd zytide, draagen zal de (Iraffen enpccnalit«tten, op diïrrgelyv 
n ke meineèdigbeit geftattieerd: Zullende hy daarboven incapabel syn 
„ om eenig ampt tebekleeden. Dac» indien eenig Lid weigert of 
9, verzuimd den voorfchreven Eed te doen» de plaats* voordeweHce 
„ hy verkoren was» open zal flaao, als ot Zodanig Lid werkelyk 
^ dood was; en dat<, ingeval eenig Lid onderneemt in^t Lager huil 
», zitting te ncémen of te ftemmen , vóór dat de Spreekisr verkom 
II is» zondfcdcfi graitih}eii'eed:ged88n en ondertdumd ttf faeUteo , 

. „ zoda- 



Digitized by 



Google 



MER C U R I Ü S. tit 

^ MdmglMê bowii en bdialvende voorfchrcv^n powaliteitcn jrmjl!* 
II. trerbcurott ud :jo pontka Sterltttgt voor ydcr dag, -welkcii hjr di»\_j 
ty gesecenen geftemd hooft. 

• Pezc Bil is door méér dan honderd Leden ran *t Lagertiai^ aan 
dk Pain gcbragc 

' De& zden lazmi de Pam dcfeelw voor de eefOktm^ttl De Lord 
Straff&rd 2etde« dat deze Bil n^iin zo veetgewïgcswas, datdeOpper« 
Kancelier cireolatre brieve« aan atle de aMêntc Lords behoorde af te 
vaardigen • omzc by de tweede kezing tegenwoordig te doen zyn ; 
en hy proponeerdq die tweede leezing deswcgen uit te ftetlen toe den 
if dezer. Hy wicrdt hierin onderfteund door andere Pairs; «naar na 
cenige debatten ^lerdt die voorflag faet Sc legen ;o fiemmen ver* 
worpen 9 en geordonneerd de tweede kezing den 6 te doen; en de 
Pairs die in de Stad waren te Commertn , o<n zieh als dan in *c Hoo« 
gcrbius te laateh vinden. De Graaf van A/^zadeonder de debntten, 
dat hy oordeelde dat deze BH mcit dienen zoude om de corruj^tie in - 
-te voeren » dan omze ce verhinderen. 

Den 7 wiordt door zoainb igen voorgeflagen , en in omvraag geforagti 
of men den Koning nier door een Addres toude verzoeken , aan 'c 
Lagerhuis te doen overleveren de eopye van de Verklaaring, door 
don Marqoit van Caftillar in den naam des Konings.van «9/^;y7V ge- 
. daan , en door hen te Parjs aan de Minifters der Geallieerden van het 
Sevilifche Traékaat overgeleverd, waar by zyn Katbolykc Majcfteic 
KJch ontflagen houdt van zyne verplichtingen by dat Traftaar aange» 
gaan ; doch dit voorftel wterd^a leer hevige debatten . met Z4S 
tegen 1 24 ftemmeaverwnrpdD 

Den 7 overwoog men in ^ groote Committé het gebruik , daC 
*er van 'c Zinkend Fonds gemaakt zonde worden: en men beilooc 
vit het Surplus, *t welk daar van ingekoroen'is» een millioen ponden 
Sterlings aan de Z«#4^-Zftf-Compagnie te betaalcn , tot afloffing van 
eco geproportioneerd gedeelte van haar Kapitaal. Vervolgens Itelde 
flften voor eenige verlichting aan den Koophandel en de Fabryken 
van bet Koninkryk roe te brengen, door *t vernietigen van de belas- 
tingen op de Kaerfen ; maar men bragt in omvraag ; of de Prefidenc 
t van de Committé uit zynen ftoel zoude opftaan» om te fcheiden» 'c 
geen met lOf tegen i zo ftemmen overgehaald wierdt ) zo dat die 
Ipropofitiedaar d^r genoegzaam vervallen is. 

Den 



Digitized by CjO.OQIC 



u* 



E U R O P I S C HE 



jilli^t. I^^n Sden ontfiogeh de Gemeentens verfcbeiden Reqiïefteo vm d« 
!■ ■>: V '^Zcildockmaakcrs, klaagcnde dat de gemaakte Wetten tot aanmoQ* 
digihg van die FabryV • eenigermaten vruchteloos zyn gewordeii 
'door., den toevoer van Zeiidbek uic vreemde liandeni welke Reqhes* 
ten in handen van eene by^ondcre Committé gefteld wierden, oii. 
dezelve te onderzoeken. Men las ook een Rcqueft van de $tad Zc« 
'verpok^ klaagende over de zwaare febade welke zy leden door 't ge- 
duurig rpoven der Spanjaarden van hunne Schepen en Goederen : * 
welk Requeft aan eene groote Committé gerenvoijeerd wierdt. pé 
irefolutie van den voorigen dag, om eeamiUioen ponden Sterlings aan 
yde Ztfii^;s«^*Gompagni.e te betaalen, pafTeerde de refoluties en men 
ordonneerde dien aangaande een Bil in te brengen. DeBiltotvernieu* . 
wing van den Artykel*brief voor de Troupen, wierdt ten tweede- 
inaal geleezen en aan eene Commicté gefteld. 

Den 9 hebben de Geineentens de Laridtax-bil in eene groote Com- 
mitcé geheel afgehandeld , en geordonneerd den i ; dezer daar van 
rapport te doen. Die van 'c Hoogerhuis hebbeo de drie baxüe dag- 
gen alleenlyk eene by zondere zaak onder banden gehad , en de tweede 
kezing der Bil , om de geeneo die penfioeoen of ampten van de 
Kroon hebben, uit het Lagerhuis te fluiten, dewelke dien dag ge- 
fchieden zoude , is verfchoven tot den ij, tegen welken tyd alle 
de Pairs gefommeerd wierden, oiQzich op hunne plaaifen te laaten 
\ ' vinden. , 

Dien dag ordonneerden die van 't Lagerhuis, dat hen opengelegd 
zoude worden eené rekening van c^^antiteic derBrandewynen,dic 
federt Kersmis 1719 tot Kersmis vK,^ uit de Haven van Duynkerm 
ken in die van London gebragt isj e^wider welke benaam ing dezelve 
aangegeevcn, en de rechten daar van betaald zyn; Mr. Crooksbanks y 
Secretaris van 's Konings CommiflarifTen aan *t Hof van Spanje ^ g^f 
vervolgens over een ftaat van 't geene zy tot nu toe verricht hebben. 
De Kolonel Bladen prefenteerden ter weiver tyd wegens de Comnois- 
fariflen over den Koophandel en over de Colonicn , een Extraót der 
Inflrufticn, welke zy aan dieCommiffariflèn gegeeven badden: waar 
op gerefolveerd wierdt, dat de gemelde ftaat en dit Ëxtraft op de 
tafel zouden bly ven leggen , om door de Leden ce kunnen nagczien 
worden. Men. las ook een Requeft van de Kruitmaakers en andere 
Koopluiden in buskruit, vertoonende, dat de Salpeter federc eenige 
: - Jaarca 



X. 



' Digitized by CjOOQIC 



M £ R C U R I U S. ui 

Taaren berwatrds !n HoIlatiJ veel beter koop geweeft ii, daft bier, i„ 
waar van ten deele de reden was, dat men daar van geene of zeer r 
weinige reebten betaalde; weshalven de Koopluiden van Z>»</0» beft 
3uskniit aldaar lieten koopen» en berwaards brengen, tot groot n«^ 
.deel der'Krttitmolens ran dit Kotaibkryk, welke men xo oood^ke- 
lyk beboorde a^n te moedigen } en verzoekende dat de Gemeentem 
dczc^aak in ovcrwceging geliefiJen té necmen , en daarin te voorzien: 
waarop men dit Rcqucft in banden ftcidc van de groote Commité 
tegen den 20. De Biflcbop van Litcbfield en C*w«tfrjr deddtden 10 
den Eed.» en nam zitting in 't Hoogerhui». 

Den I ) wierdt de Bil , om de geenen die pennoenen of ampteo van 
de Kroon hebben, uit htt Lagerhuis te flniren, vöordecwcedèoMuil 
in 't Hoogcrhuis geleeden ; maar in omvraag gebragt zynde of men 
ze aan een Commiité zoude (lellen, wierdt* zulks met 8tf tegen 40 
ïlcromen verworpen } zo dat deze Bil nocbmaals vervallen zal. 

Onder de debatten, dien toen in 't Hoogerhui^ over de Penfioen-» 
bil voorvielen, zeiden de Pairs die daar tegen warenij „ dat de tegen- 
M woordige Wetten volftaan konden om de cormptie te weeren » eit 
„ dat deze Bil derhalven niet noodig wasj dat in de voorrede yai^ 
J dezelve geene corrupticn waren aangewezen; dat de Bil zodanige 
,, m«et aan 't Lagerhuis gaf, dewelke gevaarlyk zoude kunnen zyn, 
1 door het zelve onafhangkelyk te maakcn, en door bet in ftaatte 
u (tellen om van de gonftcn van de Kroon naar syn wclgeval- 
„ Icn te difponcren; en dat de vermenigvuldiging der Eeden Insge. 
!, lyks cevaarlyk was, en aanleiding kon eeeven tot corruptie ea 
!. rocinwdigbcit, zo als uil veclcbcwyzen bleek, zelft van Rechters 
1 onder cenige voorigc Regecring«:n. Die van den anderen kant brag- 
ttn daar le^ inj „ dat men wat confideratie voor deze Bil bchoor- 
„ de te hebben, om dathct-de tweedemaal was, datdcGemeentens 
!! dezelve coedgckcord hadden, buiten twyfcl om zjch te zuiveren 
.1 van alle verwytihgcn van corruptie, en om dat bet Volk door- 
!! eaans daar naar vèrUngde . enz.. Na dat vervolgens met pj tegen 

yJemmen ov«gebaald was x,^ ^^r^" SSTTf'^'^^r^^'tL 
wierdt onmiddel^ wwgeftdd^ dezelve geheel te verwerpen, en 
zulki -zónder omvraag geordonneerdi . ' " -vl; ' " 

- Snif deeden 4 Païrs een Proteft^te^n 'deze ve^^erpibg aan- 
tekenen, waarin zy voöroamclyk zeggcut 'Dat 



VfiXi 



Digitized by VjOOQlC 




t^ E Ü 'R O P 1 5 € H E 

Sé T\^t ét redeaefti welkt voor het ComoiiflbriM) maakttti cii teg^i 

X/^et verwerpen vtn d^ze Bil) io de KotoleDvao delaatftetUtingaad* 
toekend tyb| naar liodné gedachten dboj- óiétt van gewigtwederlegdkobnen 
Wórden, eli dattc ook gcch byvoégftl noodig hebben, dodt dat die redcnctt 
éy dfctè gèlè^ënhèii i ïó tM béti töefcfitni noch VrofdetI' véHterkt; nadèttiail 
de tweede wefger)flj{ van ttiet hét Lagerbiits o?eréén te komen in eenè aaakg 
4ie alleen i^n êtgcn Leden raakte en zonder eenige reden van die weigerinK 
t)p een Parlemeniaire wysaan hen te geeven, door hen moet aangezien wor« 
den voor eene onvriendeiyke en ónvoorbeeldelyke behandeling; het geen naar 
het bordeel van veele oneeintreflèerde Liefhebbers Van onte onde form van 
Itgecrirtg, maat at te rechtmatig irt hen ion kndnen verwekken ^ eenegevoe^ 
ligheit die de harmonj toflchen de twee Huilen^ i^elke zo noodig ië, oifi d^ 
iridcnvigtigfté zaaken van de Natie te bevorderen^ breeken zoade» 
'. A. Dat het (khynt ia.x de Gemeenten$ oordeelden t dat deze BU ontbrak ;dét 
de protedeerende Pairs bok verzekerd zyn, dat het Volk daar naar verlangt; 
in daf de Bi) zo Wyslyk vóorfchryft, eenen ptechttgen èn ftrengen Eed van 
zntvériflg , óih zorg te draagen tegen de beimelyke corruptie in eene (land^ 
plaats, alvtraaf te , eens de overhénd gekréegen hebbende, van ztilke verdet^ 
telykeen tiitgeftrekte gevolgen zou zyn, dat deze Pairs vreesden, dat ty lich 
Voop kwaade arg^aaa zonden bloot Hellen, indien zy niet op deze plecb%<- 
ü^,v{j$y eenen behoorlvken.yver toonden, om de verfpreidiogderbefmettii^ 
tan zulk een v^eribeiidyk kwaad te verhinderen, en om aan anderen een on« 
wéderrpreekelyk béwys té geeven , dat zy zelf daar van niet aangedoken zyn. 

9. Dat een Lid van het Parlement, die zich niet fchaamt eene gift te ont^ 
fabgenr Voor eenigeti dienft, vtrelke hy zich fchaamt opentlyk te verklaarea^ 
by ïicb Sittf ovbrroigd moet zyn , dat hy fchpldig is aan eenepnzeddykedaadj* 
c^.dat de Paira xicb derhalven niet alleenlyk uit Staacktade.> mw ook in g^r 
moedq yetplicht achten i hunne toedemmitig te gèeventot eep Bil, die^^yoor 
"O veel ze na eene zeer rype en ernfiïge overweeging, oordeelen , een dien*' 
iig middel iii déze bepaalde Monarchy te zyn, oiA beide de önfehüld e&dè 
onaf hangkélyk helt van verkoren Wetgeevers, te béwiaren; en van welke DH 
men groöle reden hédt te hoopeti , datze voor éen gróót g^é^lieióli bebbco 
verhindei-d hergeVaar van eene iniGime verbreebing vaa ^en verttonwen ^. h 
ivdk in ydereokejid I^id vad het K^gerhuia om hef beftejvan de Mhccde Qt^. 
nupeofch^ te ^vprdcixn ^ gefield; ^i^ bet geen eep misdaad 'is , welke men be« 
nóörde mr b roenen ai; goede Fatriouen , en waar van men eeif alflchrik 'hé^ 
Eoórr te hëbbefi èfs oprechte CKfifteheh. 

ff 4, l)at ky niet ande/s 'dan Aet ree(wezén óéi herte; knintenbeklaagenc het 
vBH)èi:^ffiPi]ë^féTé^bllM<wèlKè de>kbtHlle., dó6f dfe 6it tot een. Woiteh^ 
ten t flxf ibjFzmdece vbgcbwgfai||'.mide, bëfefieo: 4»helft^^; óminf^n^mM^ 
Onderdaanen te doen zien, dat hy ortMR!t^aaf<|/4|ed«a^fQ4 /da^^ va^ 

ïWfi.S|WWSfif?njg?è« ;^P'jdiW tfaÖken vVn dfe grpofQ fri- 

komfleh, WelReeen Parlement. mil(&d.iee 



ï 



r-*^i.^4.«Qr,opvcn aiïê voórgaandèn , loTHv- 

mppdelyk aan bem gegeeven héBii'tl Aitif^Óii^ëlt lonöe dai^wttidéb lóè 

nadeel 



Digitced by CjOOQIC 



M E R C U R I U S- n^ 

Mdbi T9Q d« vrybrdcn en dgeodommea vun «yn Vplk» door c^Ige OAWf 
«orwoord^lyke fnvlocd op tyne Gedeputeerdeii Tan het Parlement» ' ^ 

Was getekend : 

• 

..J^r^^c, Sfr0jf^d^ CaJhg49^ BtM^e, mrtbmimw^ Briftd^ PfymmJ^^ 

B^iky Gmnshromgy Abuigdomy Gov^^ Oxford en M^rsimer, Aberiaveny^ 
M^mnrd, AMcafter^ Bmbufft^ mttom^^by de Brook^ LitthfieU\ ' " ^ '^ 

Den i; prefenteerden verfcheiden Koopluiden van L$ndw aan 't 
Lagertitiis een Requeft « klagende over veele moeijetykhéden if 
hunnen Handel, veroirzaalcc door Luiden die voorM$iketaarrpeêleit| 
en het «elvc niet verftaan j en pcrmffie verzoekende tói het ipfrrcift 
gen van een Bil» om de aden wegens de Makelaars , die noch tnw<iel^ 
xen zyn, krachtdadiger te maaken $ waarop geordonneerd wierdf » 
dit Requeft aan hec onderzoek van eene Committé te (lellen* Mop 
ontfing ook meéi* andercL Requeften, raakende den hdaetykên uit* 
voerder Wollen» en men ftélde die in handen van de Committé» aan 
dewelice het Requcft der Wolle weevers te i^ri^^/ gerenvojéerd was* 
Men ordonneerde een Bil in te brengen , om den tyd te verlengen 
voor de geenen die verzuimd hebben» zich door het afleggen van den 
vereifchten Eed te qualificeeren tot het bekleeden van Anopten. Ver^ 
^ volgens wierdc door zommigen in *t Lagerhots ook geproponeerd, 
om 's anderen daags in eene groote Committé te befoigneeren over 
de ingeleverde Requeften, wegens de rovcryen en dé pianderingea 
der Spanjaarden van de Engelfche Schepen; doch na eenige debatten^ 
wierdt deze voorflag met 104 tegen 88 ftemmen verworpen, eft 
geordonneerd \ die zaak den 10 dezer onderhanden te neemen. Dai^ 
na nam men de Btl tot vernieuwing van den Artykel-brief voor de 
Troupen , onderhanden } en alzo zommigen voörfloegen , of de Spree^ 
ker nret uit zynen ftoel zoude opft^an, wierdt met P4 tegen Jf 
ftemmen overgehaald, dat dé Vergadering zoude conttnueeren; wait- 
neer men in omvraag bragt» of & Committé geauthori(eerd zoudjp 
worden , eene Clauiul daarin te laffchen, om den if te bepaalen-, 
hoe lang de Soldaaten zich verplichten 'zullen te dienen? Dit liidfc 
Sf7 tegeit 9^ ftemmen* gpedmtond^n zynde', refóllreèrde men, aih 
die 'Bil den volgenden qag m eene groote Committé tè arbeiden. '7 

Dep 14 wierdt in 't Lagerhuis voorgeftéld eoih omvraag gebra^, 

Pi of 




Digitized by 



Google^ 




»i» E Ü R O P I S: C HE 

bf men piet cehë Committ^ zoude bcpoemeiif otn teonderzöekefiof 
eenige Leden dire& of indireft penfioenen of ampcen van deRroon 
hadden; maar die propoficie wierdc mee xo6 tegen I4;fteminenver* 
worpen. Den i 'f lazen de Geifteentens voor de eerftemaal een Bil ^ 
cm alle de Proceduuren in dé Hoven van Juftitiè voortaan in'c En- 
gelfch te doen; en zy ordpnneerden dat die Bil ten tweedemaal ge* 
bezen en gedrukt zoude worden. Men floeg voor, een Bil in te 
brengen tot verhindering van het verplaatfen der Biflchoppenvan^c 
cene Bisdom naar *t ander; doch dat wierdt zonder omvraag verwur« 
pen. Daarna tradt men ineen groote CQmmitté over de roveryen 
der Spanjaarden in Amerika i Men ondervroeg deswegen verfcheiden 
Schippers en Matroozen i die van Briftol gekomen waren , om te ver- 
klaaren» hoe wreedelyk de zogenaamde bpaanïche Kuftbe waardere 
liiet hen gehandeld hebben } en men verfchoof de verdere o ver wee- 

Singen tot den volgenden dag. De Pairs hadden niets van belang on- 
er nandeni en ontfingen uit de Excbequer den verzochten (taat van 
de nationale fchulden » dewelke op de tafel wierdt gelegd. 

Den \6 gingen die van *t Lagerhuis in een groote Committé voort 
met de deliberatien over. de Requeften der Koopluiden van BrikoUn 
JJwrpote^ en na dat zy de Supplianten noch eens gehoord» en ver-, 
icheiden Getuigen ondervraagd hadden , wierdt eenpariglyk verklaard» 
dat den inhoud van de refpedive requeften ten vollen beweezen was. 
Vervolgens proponeerde men , den Koning by Adres te verzoeken , 
^yne verdere poogingen aan te wenden, om de roveryeri der Span- 
jaarden in het toekomende te doen ophouden ^ om cene volkome 
voldoening van de reets geleden fchadens te bezorgen, en om aan de 
Engelfche Onderdaanen het dryven van hunnen vollen en onbelem- 
inerdcn Koophandel en Schipvaart od de Engclfche Colonicn in -^w- 
rika te vcrzpkeren: Hier over ontftonden groote debatten, en de 
^ttx Pultemy zeidc, dat ingeval de Koning geen voldoening, van 
^e geleden fchadens der Koopluiden, en, het nalaaten der rovereyeo 
Ion vcrkrygen, zyn Majefteit brieven van.Rcprefailles mocft ver- 
kenen, en ordrc ^ven, om geweld niet geweld te keeren. Hier 
op wierdt door dicPai:ty voorgeftcld, etne verandering in dat Adi«s 
ie maaken, en daarin te laflchen deze woorden, (welke rovcrcycn 
noch gccpminoca^ worden door de Spanjaarden in weerwil van h^^ 
öcvilifehc Traftaar^tot nadeel van zync Majefteiis handeldryvcndc 

Onder* 



Digitized by 



Google 



M E R C ü R ^I Ü S. ttr 

Qttderdiftfién : En 'cm zyn Mftfcfteit te verzekeren, <kt de Gemeen- mJrt. 
tens bcm tn ï^ac Zullen (tdlen, om volkome en aroplefacisfadie door ■ ■ ■ < 
geweld te bezorgen ^ indien menze op billyke en redelyke conditien 
niet verkrygen kan) i maar iia dat die in omvraag gebrast was ^ 
' wietdc hec met 171 tegen 14a (temmen verwurpeh, en gerèfolveerd 
het Adres te^ontwcrpen , zo als het ecrft voorgefteld was, en Maan- 
dag daar van rapport te doen* De Prins van ^ales was in bec L.a« 
gerhuis om de debatten te hooren 9 dewelke tot ^s avonds ten achc 
uuren duurdfen. Dé zaak over de middelen van Pinamie, wierdt 
verfehoven tot morgen , en de Gemeentens adjourneerden zich toe 
den 19, wanfaeer de. Pairs niets van belang op h^t Tapyt hadden, en 
hunne weder byéénkomft verfchooventotden 13 : Eentge Ledenvan 
het Lagerhuis» die reets in hunne Vergaderplaats gekomen waren, 
moeden naar huis keeren» om dat de Spreeker liet boodfchappen., 
dat hy onpaflelyk was geworden. Den 10 hebben de Gemeentens 
daarom ook niet kunnen vergaderéai en hoewel zommigenuitftrooï* 
den, dat ziriks om ziekere polityke redenen gefchiedde, echter is het 
zeker, dat dé ziekte van den Spreeker de eenige oirzaak daar van 
was , hebbende hy een zwaar colyk gekreegen. De Spreeker van *c 
Lagerhuis genoegzaam hérfteld zynde , liet zich den ii in een Draag* . 
floel naar lV$fimunfter brengen j wanneer de Gemeentens haare Ver* 
gadcring hervatten. De Ridder Charles Tirnr^prefenteerde toeneen 
m\, om een iVlillioen ponden Sterlings van het Zinkend Fonds aan 
de ZüT/Vz^^-Compagnie te betaalenj Men las dezelve voor de eer fle- 
maal, en men ordonneerde de tweede leezing van de Bil 9 tot beter 
confervatie van 't wild, en men vondt goed, dezelve te doen druk- 
ken. Men verfchoof de overwecgingen over de middelen vanFinan* 
tte, tot den x6 \ hec rapport der Committé wegens de rovereyen der 
Spanjaarden in jfmerika^ coc den ijy en de Landtax-bil tot deniSi 
Vervolgens onderzocht men in een groote Committé 1 de Bil tot ver- 
^ ^oieuwing van den iArtykel- brief voor de Troopen, zommigeri floc* 
1^ '^ gen voor eene ClauTul daarin te lalTchen, ten voordede van de SoU 
*\ daaten, die zekei^n tyd gediend hebbende hun Pafpoorc verzoeken* 
f Pezc Clauful voor de eerftemaal geleezen, én in omvraag gebragc 
^ ' ^ynde, of men, de tweede leezing daarvan zoude doen, wierdt zulks 
f spet zi 9 'tegen izi Hemmen verworpen» en geordoniiecrd , dat het 
I npport van de Bil aanftaan^e Ma^odag zonde gefchiedcn. Den z) 

P 3 he«ft 

•DigitizedbyCjOOQlC ""^^ 



UI E XT R o P I S C H E 

Jr^l hwlt men in een groote Gpmmttté avet <ie verdere onêaiMimiU 
/ den gerefokeerdt toe te fiaan» loooo ponden Sterliogs tot baadha? 
ving der farcen co valtigheden van Afruê^ ehzooo ponden SteriUigi 
voor de Weduwen -der Officieren ;.wn welkie ftefolmieQ den tA 
yerflag sal worden gedaan; hebbende do Geneemens xo wel ab dt 
I^airs, zich toedien dag geadfourneerd. Oe Bü om aUedeProcedtm* 
ren voorde Gerccbtsboveo » in de EngeUche Taal te hoiidca» te^ 
l^lft ^ dat de Onderdaanen van dit Koninkryk dikwils groot nade^ 
p iyden door het gebruiken van eene Taal» welke de geenen die ge» 
^ dagvaard zjrn iiiec verdaan t xo dat ty niet weeten wat voor of te- 
^ ^n beo in de Pleidooien gezegd wordt 9 door de Advokaaten eia 
^ Procureurs , die daarenboven een band (chryven niet leesbaar voor 
19 iemand die geen Praftiiyn iss dat bet Leven en de goederen van de 
^ Onderdaanen daar door menigmaal gevaar loopen; en dat> om 
^ daar tegen te voorzien, geordonneerd wordt t dat alle Procdlén, 
^ Pleidooien •BeTcbuldiginficn^ Infermatien» Rapporten » ene.znl^ 
tl len worden gedaan alloenlyk in db Ëngelicbe ^aal » en gefehreven 
f» in cene ^ewoooe en gemeene leesbare band , en in woorden die 
», voluit en niec verkort zyn } en dat verkeerde overzetting ^ en ver- 
»99 andering door vcrraaliog veroirzaakt, mitsgaders kwaade (peiling 
9, of abuis in *t coprecreo , voor geen erreur zullen worden gehoti» 
. n den 9 noch eentge Proccduureo nietig maaken » behatven in cri* 
I) nxineele zaaken. 

Ng^ rcfolveerde men den Koning by Adres te verzoeken 9 aan 
het Huis mede te deelcn de Memorien of Vertoogen , welke federt 
haar voorig Adres door zyn Majefteits Minifter te Sevilïi^ of door 
den Gouvernetu* van Gibraltar^ aan 't Hof van if^^^/V gedaan mogten 
zyn 9 wqgens het voortzetten der werken onder de voornoemde Ves- 
ting 9 mitsgaders de ordres die daarop gcgeeven zyn. Vervolgen^ 
reCblvcerden zy in een groote Connnict^, aan den Koning toe te (Taan 
1)4)11 ponden Sterlii^s 9 voor ^ geen *er aan de geaccordeerde 
fubfidien van *t voorleden Jaar te kort komt; f10400 ponden toe 
betaaling van^de oningetrokken Excheaucr.bricQes 1 )Z483 ponden 
voor.de biiaen;gepenuoi)eerdenJvan cl^/yJ^J hol pitaal , en voor an^ 
dere koileir van 't zelve: voor ber Jaar 1751 j en ifooo ponden 'i 
Jaars^ zeven Jaaren hmgr voor de onkoften Van de Munt. Denltt 
wierden allo jde ^boyxngcnieUe^RefolutieR goedgekeurd 1 waariA- iaeh " 



Digitized by 



Google 



g 



wederom fo een i^foote Committé tridti en befloet 4oo6<55 (>ohdeD jj^l^ 
Scerliiiigs té oegotieeren » tegens drie en een half percent *s jatrs, ta ..«Mft* 
800000 pqmden by weege van eenJLotery 9 tegen drie percent 's Jatftf 
te betaalen uit de verhoogde Rechten ^ -bei gcftbaii^d Parkktment 
en.Papieré Voorts befloot mens dat de 3%f i<; ponden, die V:r van 
de vöorige^Landiaxen » en de laooo ^oadeft, die -tr vandebelafticu 

[en op 'c Mout en op de gebrande Wateren , in dó Excheqnerover- 
vlyven« mede gebruikt zullca voorden s omdeonderilandgekiengoed 
te maaken, Den tj 2yn deze, IlLcCbliltr&li ook de .refumpne gepa^ 
(eerd , en de Oemeehtens waree Ikztr ^sei^gt^erd over de Rcc]uefteti 
.der tCoopluiden van Brijlol eA Ij^uwf^iet ndjpende hunne geleedc 
(chade door de roveryen en plunderingen der Spanjaarden van hunne 
Schepen in de ^fy7iW/r0 i waar over nochmaals grooie debatten 
ontftaan zyn* Doch echter wierdt een Adres aan den Koning zonder 
fcherpe Byvoegfels gcrcfolveerd. Uit den Üaac van'sLands fphuljdcOf 
die aah' 't M06g^hiü$ overgélefcfd 1»? Nykt^. d^f -rfeïelvé 'deri lx 
©fiéftftibér t-rzp bedroegen ^p^W^^^tftiyp^j^ 
fTtf^eóèneeti twaalfde; datzc tuÖchcii dien tyd'endcn }i Deccatf- , 
l;>cr. 17P 9 toegenomen zyn met f foooo ponden v doch dM mendaaf 
van heeft betaald een MiUiora 49500 ponden; zo dat de gefaeele 
fcbt^ld van de Natie op dén geftetdèn <; t D«:embc*' 47^0 , nóch be- 
droeg 49 'Millioèncn 561 8/ ƒ p'óttèeVr , tks fchciftirigcn 'en een 
t^aalWe. • ' ^ .,' / '^\ r ...'■; ' -;.• \" r . • - .-r^' "i 

. Men- was aan ^t Èngelfche Hof van gexfachten dat de dood; des 
Hértags van Parma geen verandering van bdang zoude maaktn in 
'het gemaakte omwerp tot bevrediging van Europa. De toellcltotde 
^taliaafiTchc Expediiie zal opgefchói-t >ordcïi tot dat ijJcn iic'öf de 
HeffógiftTiè Wcdüwe van'/^ri»4 Van eencfii Prins ot vari ccnqPrii^- 
fcffè Verlpft^ iy: De Miniftpr^ zyn -^y ujyj^cinftbdh^ix vergenoegd 
wegens het bcilüit dat de Staten Cen,^aal^enqmen. hebben om-hUo* 
«)e Krygsmagt met 1 0000 Man te .vernieesderen,<V)ewyl liet zelve 
den Torys den mond dopt, welke voopgee><r«ftdiit;^«|f/<7»^bynaal« 
[edeni^ der Krygstocrüftingeff dfaagtJ'.WenWrzckcft orideftus- 
ftÜtti Öiit 'de zajken jc ff^ceuéri^ tt'^SevIpjp^'^it 'L^^ 
Ha^ zodanig gciph ik t zyn^.öii^v^én:^i(^'ifs^^cfiti^ 
/d^igep uitflag der onder baïKklingeo W^rrip#j» veisekerdboudt^ ' 

.,..:., . : • . -Hei 



Digitized by CjOOQIC- - 



«o E U R o P I $ C H E 

^f^ HET blyft In Frankryk noch al even druk door de gevelzen van 
vfMVk de Declaratie, der Advokaaten des Konihgs. Verfcbeiden Biflchop« 
^v^* tpml^'^l'™ d?n Aards|b}flcho{> Tan Amhrun gerolgd in bet uirge^ven 
van honrfc' Mfindemeniten daartegen 9 onder andeaen die van Laot^^ 
die van Evrfu»j en den Aar<febiflchÖ^ van Parys. Doch den 2f Fe- 
bruary wierdt mét den druk gettieen 'geinaakt hét ArreftVan*c Parle- 
ment van den loFebraary 9 waarby de Procureur-Generaal des Kónings 
«ontfangen wordt als Appellant tegen het Miindamenc van den Bis* 
fehop van Lam^ met verbod van eenige Exemplaren daar van te vei^- 
Juk>p9n9 of uit te geef^: Het Vertoog der Advokaaten des Ko- 
jaingSf waarop dat Arreft gevolgd is> isueraanflierkelyk j luidende 
Jiet begin daar van aidus: 

MTNEHEEREN, 

"pEn nmw onderwerp roept 001 wederom io dete doorlfielitige Vergadei* 
*^ring, om 'er onze n^rhtmatige klagteo te brengen, en öm 'er die holp te 
toeken, welke het püblyk Miniserie zich ?an h gezag des Parlements darft 
'belooven, 

• Het is droevig voor^bet zelve > reden re hebben tich te beklaasen over dat 
geene *c welk terteiver tyd het iodniklel van *t Karader eens Biflchops , en 
^van de hand eens Pairs van l/rémkr/k draagt. Maar het is nooh droeviger^ in 
'het Mandement des BifTchops van Laomi 't welk wy aan \ Hof overgeeveit» 
4e vinden *C geeb nien Y minft verwachten moeft van één PreUat, die deze 
twee nitmnnrende hoedanigheden in zyn perfoon verééntgd. 

Wat zonden wy niet al aan n te zeggen hebben , van die haatelyke Schi1dery« 
welke men daarin terdond ziet van den (laat der Religie in het Koninkryk ? 
Van dat fmadelyk verwyr, greettg aan Fr4»>4r^it gedaan» vaneenebynageheele 
liitblnffing des Qeloofs. Maar laat ons voork^gaan de verfcheiden verwytin- 
gen in dit Werk ter loops verfprei({j.;!n waarin bet fchynt dat de Schriv^tie 
welvoeglykheit van zyne waardigheden zélf f vergccieii heeft; J^geowoordig 
moet onze opletrenheit geheel 'en al gaan óver de belangen yan duzc gröndre* 
•gels, en over de aanvallen welke dit Mandement daarop doet. 

Ijl 't oogmerk *t welk men tloh daarin voorftelde, om de grenen die de 
.ConditQtte Umigemitns wedertiaan, te. overtuigen;^ fchynt het dat men xteh 
bovenal naaawkeuriglyk fnoeft c;aof9ra»ceren metdczelMegroodregeij^^eiidat 
toen moeft dringen in.hct gehcele ver Rand daar van, tcnopzigte vandc merk* 
lekenen vingezag, 'ten 'vóordeele van Vlat Decreet zamcnloopepde» ^/ 
'•.^Mental fo ^rjwMlMtyd een BilFcWop pryzcii, dat hy zyn.é diepe eerMe- 
dighcb voor den H* Stoet foóat ; dat hy aan zyne oitmnntêirde voorrechten 
)l|a^le doet; en dat hy de grootheit daar van door de waardigbeit van tyneoit-. 

drnk^ 



Digitized by 



Google 



M È R C Ü R I ü & iti 

tlrakkingen verheft. Men tH hem nooit benydeo , dat hy datr toe de woon '^3<^ 
den gebrotkt van een Prelaat der laacfte tydeo, wiens grooteverlichtiDgen met ^^^'^^ 

die van de ecrfte Eeowen te vergeFy ken zy o , en die de getrouwde aank tevmg aan " 

den H. Seoel nobic gefcbetden heeft van den alderwyflen en den aidereniver* 

flen yver voor onze Vrydommen. 

\ Doch tenelver tyd zal men van dien Biffchop verwachten , dat by myde« 

preteofien te begonnigen, welke Ffankryk (anderztns zoyverig voor den Stoel 

▼an Si. Pieter) niet. geleerd heeft teerj(ennen> endatby zich onwrikbaar toont 

in de waare grondflelliogen j van dewelke dit Koninkryk niet zonde kunneo 

a^aan. 

Spreekende'aan de eene zyde van bet gezag des H. Stoels en der Roomfchc 
Kerk > en aan de andere zyde van dat der Al^emeene Kerk , moe/l men zich 
over bet eerfte verUaaren, even als of bet mets overliet om te wenfcheo; en 
liioeQ men het ander alleenlyk daarop laateo volgen alseeiibyvoegfel^ 'cwelk 
men om zo te Q>reeken gebrnikt, ten overvloed, en omdealdermoeijelykfte 
gemoederen te voldoen ? 

. Onder voorwendfel van dat gezag der Room(che Kerk ten voordeele van 
de Conflitutie te doen gelden » tracht men in Fta^kryk in te voeren een byzoo- 
der Concilie, te Roim gehouden, welkers gezag wy niet kunnen erkennen, 
en welkers uitdrQkkingen , zo als menze bybrengt^ gevolcen zouden hebben, 
over dewelke wy ons de laatftemaal genoeg verklavrd helden» 

De Biflchop van Léwm lateht in zyn Mandement bet Decreet van dit Con- 
cilie. Hy neemt het aan, en hy fpreekt daar van^ als Van een (tipte Wet, 
waaraan men zich door ydele omwq^en te vergeefs zoekt te onttrekken. Niets 
Is ftrydiger tegen onze grondregels, dan deze indirede afkondiging ^an iets, 
't welk met geenerlei iorm^ onder ons bekleed is. De Conftitutte zal alle de 
plechtigheden welke die grondregels voorfchry veö ^ nodig gehad hebben, en 
zonder zich met eenigen daar van te bèmoeiien , zal men zich door dat Con* 
cilie authorifeerenv om een nieuw vuur wederoQi te ontfieeken in eene zaak,, 
waarin de kalmte der gemoederen boven alles te wenfchen is, 

. De gemelde BiiTchop van Laon heeft de vermeetelheit gehad» eeo 
tweede Mandement en een paftoralen Brief tegen dit Arreft van het 
Parlement uit te geeven. Hierop heeft het Parlement by een nader 
Arreft van den i dezer, geordonneerd dezen paftoralen Briefte fop-, 
primeeren als oproerig en aanloopende tegen het Koninklyk gezag» 
en het Arreft van het Parlement, behoudens voor den Procureur- 
Generaal, om daarenboven zodanige Conclufien te neemen , als hy te 
rade zal worden f enz» 

Den f Maart kwam wederom een Arreft van het Parlement mr, 
waarby het den Procurcur-GcneraS^l des Konings ontfangt als Appel* 
Unt , ab van abuis van de paftorale Ordonnantie en Inftruöie des 

Q^ Aard$. 



Digitized by 



Google — I 




»z^ EUROPISCHE 

Aardsbiffchops van Pé^rys. lo h Vertoog daartegen gcdattti uggcti 
de Advokaacen des Konings onder anderen* 

„ Zal men blootgcfteld zjn voor de wrwyiihgcn van Exconmu* 
,, nlcatie en Kettery, wanneer men tndennatuurlykentinderwpor- 
,j den, zo als onze Voorzaaico dezelve aan on$ geleerd hebben t^qgtf 
^1 dat de Kerk van baar zclven geen recht dwingende magt, ooch 
„ uiterlykc jurjsdlftic, eigemlyk genoemd beeft r Het is niet noo» 
li dig te doen gevoelen , hoe gevaariyk het zonde zyn, dat gebruik 
^, van Cenfuren te laatcn invoeren over zaaken die^ om zo tcfpree» 
y^ ken aangrenzende zyn , waarin de Wacrcldlvké Kegeering allf 
5^ haare Kcchten heeft ie handhaven, en de tjualifi^atic viakoKettqj 
^ niet gemaakt is om tegen dezelve de paaleci van bet Kerk^yk 0^ 
^> 2uig 9. waarvan b«t zelfs de bewaarder en bdcbcnner is t vit e» 
I, breiden. 

Men zagtc Parf$ een Decreet der Vergadering van de Tnqoi&iet 
het welk den zo der vocrrleden Maand binnen if«)»^ uitgevoerd «Qndc 
%yn, tegen het bewull Gefchrift der 40 Advokaatcoi luidende hcK 
itelve in fubdantie afe voJg( : 

DE H. Congregatie van onze Hccren , de teer Emfnente eo zeer eenraar* 
«dvge Kardf naaien van de H. Roomfdit Kerk, Generaale-lnatriflteurs, in 
lidt ganlche ChriOdyk Gcmeene-beft , in *c Kloofler van Onze Lieve Vronw 
van Lm Mimervé vergaderd , hebben gehoord de Genfore van verfcheideo be- 
kwame Tbeofogaóteti « door hen gecommitteerd en benoemd : Hon rapport 
fs gedaan san onzen H. Vader den Pnus Clemen/ den Xüdea, dier.ynegoed- 
keuring daarop heeft gege^ven, zo wel als op het goeddonken djbr Kardmaa* 
leo, die in d^ze zaak nitfpraak gedaan hebben , Weshalvenzy, achtervolgens 
de geheiligde ordre van zyn H , en op het advys van verfcheiden wyzeOoc-^ 
mreu eo veriandige Rachcsgefoerden , het boven getiieJde GefchrVt 1^ kec te< 
gpQWoordige Decreet coodeomeereo , om do^r Beolt handen vefbraDdttwor-* 
deci. DU is hft LoCj U welk dar Libel ondergaan, moet, al« beheizcode vaf« 
fche« oproerige^ ergeriykp en yeraveetele Aellingen.» die voor httOfipcff^/cia^ 
van den Soovereinen Paa$ Imadclyk» en daareofboven fcheoringmaakende <a 
Kciterfcti zjn, enz. ' 

De Koning 9 dooreene wederzydfcheftihwygcncö|citelndclyIcdcR 
gecftclyken Oorlog willende dpen ophouden, die het Kania|^yfc 
met de grootftê beroeren dieigdp, beeft de volgende Declaratie doen 
afkondigen. .. . ^ 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U S; t%i 

'Jrreft meevin in den Raad van Staü des Konings^ Ur gikgenbeit ]SSt\ 
van de VirfchilUn welke ontflaan zyn ten ofzigte der twee Magten^ ■ , ■■■/ 
enz. van den lo 'Maart 17 ji. ^ 

T\E Koning onderricht geworden zyndei dat ter gelegenheit vm eenigeGe^ 
^-'fchriftcn die onder het Gemeen vcrfpreld zfn . nieowe twfften orer vec'- 
Ibbeiden ftoffên, en onder anderen over het geenderiacuor , de aïtgeftrektheir^ 
en de paaien ?an het Kerkcijrk Getag én vau de Wacreldlyke Magt raakt s tyn 
Majefteit oplettende om te vervoiltn al bet geen <le Godsdienft van zyne magt 
effcbt, tonder te irerzoimen in 'c geen by aan zich zei ven fchatdig is, acht 
het zyn voornaatne plicht, te beletten dat ter gelegenheit van d!etwi(leD,men 
tilet fn twyfel trekke dé geheiligde Rechten van ee»e Magt, dewelke van Godt 
alleen heeft ontfangen bet gezag van de qoeftten, van de leere over het Ge- 
loof, of over den regel der leden , te beOiilen ; canons of regels der Tocht te 
maaken, tot het gedrag der Dienaaren van de iCerk, en der Geloovtgen in de 
ordre der Rdigfe ; deze Dienaren aan re ftcllen of, af te zetten , overééiiko- 
mende me^ dezelve regels } en om zich te doen gehoorzamen door de Geloo* 
vigen, volgens de Canonyke orde niet alleenlyk heilzame poanitemien, maar 
ook waare geedelyke flrafTen op te leggen , door de oordeelen of door de 
Cenforen die de opperfl^ Herders recht hebben van oit te fpreekeaen te open- 
baren, eodic des te ontzacbelyker zyn, om dai zy haar uitwerking op de 
Zide der Scholdigeo voortbrengen , welkers wederftand niet belet, dat dezelve 
in weerwil van tien , de (IrafTc waar toe zy verwezen is, draagt» Zo de Re* 
ligie van zyn Majefleit hem verplicht, om als befchermer van de Kerk, en 
in hoedanigbeit van Allerchriftelykfte Konine , te beletten dat men niet aan- 
talie bèc geen zo wezentfyk tot de Geeftelyke Magt behoort ; zyne intentie Is ook' 
4ai %j continoèert in zyne Staacen viedelyk te genieten, alle de rechten en 
privilegiën die haar door d^ Koningen zyne Voprxaatén zyn toegeftaao , over 
bet geen de oiterlyke toeftel van een opentlyke Vierfchaar raakt, de formali- 
teiten van de ordreof flylnaar rechten, de gedwongenitvoering der oordeelen, 
over het Lichaam of over de goederen , de verbinteniflen of de aitwerk&len 
dfe van de niterlyke order van het zamenleeven voortkomen , en in \ atge» 
meen al h geen de fchrik der tydelyke (Iraffen , tot de vreeze der Geeftetyke 
toevoegt. Maar dewyl de difpnten dewelke beginnen te ontdaan , Mnden kun- 
nen gelegenheit geeven , óver die byzondere punten; en over die, dewelke 
daar mede overéénkomft hebben, lichtvaardige of gevaarlyke qneftien, niet' 
alleenlyk over de aitdrokkingen die verfcheidentlyk verftaan kunnen worden, 
maar over de zaaken zelf, te verwekken ; heeft zyn Majefteit het noodfg ge- 
acht , in die gelegehheit het voorbeeld van de Koningen zyne Voorzaaten na 
te volgen, door aan den eenen kant den loop van die opkomende gelchilleo te 
doen ophouden , en aan den anderen kant door alle de maatraden dfe zyne wyi^ 
heit en godvrnchtigheit hem zullen inboezemen, odize gehedlyk nit te blu^<^ 
fchen, te neemen: Waarin begeerende te vooaien; zynMgefteHinTQnRM^ 

(^1 »y»- 



Digitized by CjOOQIC | 




L 



SZ4 E U R O P L S C H E 

%ynile ^ KeeA geordonneerd en ordonneerd, dat alle de gemelde gefchi'llen of 
twiftcn, en fnsgclyk» die, dewelke 'er overéénkomft inede hebben, xyn en 
blfven verboden, 2o aU zyn Majcfteit dezelv<e verbiedt by het tegenwoordig 
Arrcft ; opleggende by provffie een algemeen en abfolot fiiUwygen over het 
geen de ftofFc vairdc gemelde gefchillen raakt jen dienvolgens verbiedt zynMf 
icftcii exprcffelyk aan alle de Üniverfitcitcn van het Komnkryk, met oamedA 
Facolteitcn der Theologie, en van 't Burgerlyk en Kerkelyk Recht, eeoigc 
dirpotatien in de Schooien over die Stoffe toe te laaten^ als mede van te onr 
derwyten, of te dolden, dat men onderwyze iersdat met de t>ovengemeldt 
beginfclen over de beide Magtcn; ttrydigiy : Verbiedt insgelyksalle xyncOtf 
derdaaaen, van wat ftaat of conditie ly xyu, eenige Vergaderingen^ Delibc» 
ratien, Adens, Declaratlcn, Requctten, Procedouren, tcrgclegenhdtvangc* 
melde Dirpiten , over alles het geene daar van afhangt y te maaken ; en van te fchry* 
ven, zetten, drukken, verkoopeo, uitgeeven of omdeelen, diredclyk of in« 
direèelyk, eenige Gefchriften, Boeken, Libellen, Memorien of andere wer* 
ken, over het zelve onderwerp, onder wat voorwendfel en naam het weetea 
mag; alles op ftraffe tegen de Overtreeders, van als wederfpaonigen e» onge* 
boorzamen aan de ordre des Konings , mitsgaders ais oproerigen ca ?erftoor< 
ders vao de gemeene rufti gehandeld te worden, etiZ. 

Men £ai afwachten van wat uitwerking dit Koninkljk Arrcft £al 
kyn: doch men verbeelde zich niec'dac de Partyen daar door mee 
fchryven zutlcn ophouden » dcwyl 'er meermaal diergclyke Arreften 
syn uitgekomen. 

Onder andere Arreften des Konings welke in het kort zyn uitge- 
komen, is 'er één om één het zelfde kecht • wegens de Donatien » 
in alle de Hoven van jufiitie des Koninkryks ce^doen ftsMid grypen» 
de redenen in de voorrede van die Ordonnantie vervat , zy ti zeer op* 
snerhelyk > luidende dezelve als volgt : 

irvE Jofticie behoorde xo éénvormig te zyn in haare voiiniflen , als de Wet 
-*/één is in haare dilpofitie , en ly behoorde niet af ce hangen van het onder- 
icheid der tyden en der plaatfen, even als zy zich beroemt geen onderfcheid 
van Pêrfoooen te kennen.. Zodanfg is het oogmerk geweeft van alle de Wet- 
geevers,. en daar is geen Wet die de begeerte van de geduurzaamheic en van 
de éénvor migheit niet iufloit. Haar voornaamfte oogmerk is mcir , om de Proces- 
ftn v66v te komen , dan omie af te doen , en de zekerde weg om daar toeie 
komen, is, cene zodanige overéénkomft In de decifien te doen hcerfchen , dar, 
ipdien de Pleiters niet wjs genoeg zyn om hunne eerfte Rechters te weezen, 
^y ten minfien weeten^ dat zy in alle de Rechtbanken eene Joftitie vinden 
ZBiJen , diealtyd naar haaratlvc gclykt door de vaRc inachthecming van dezelf- 
de regels* Maar als de Wetten en de Uitfpraaken > dai merkteken van onze- 
ker- 



Digitized by Cj.OOQlC 



M E R C U R I ü & i2j 

Jtcrhdt en onftandvaftlgbcit, 'c wcllc vao alle de menfchcIylKt. werken byna '73 «• 
onartchcidclyk is, ondergaan moeden , gcMrl hetzorotyds, dat, hél zy door maart* , 
een-verzuim van nitdrokKfng, heriy door de verfchülcnde wys van dezelfde ■ -- 
voorwerpen te berchoowen, de verfcheidenheit der vonulfTen, van eenenen'* 
kele wet, zo veele byzondere Wetten maakt; welker Arydigbeit dikwils tot 
oneer van de Juflitie , en dodi méér tot nadeel van *t Geooeene-bell zyn: 
Hieruit (prutt inderdaad , die menigte der confiiden vaniarisdi^ie, die door 
een al tedoorflepen Pleiter, tot geen ander einde geformeerd worden, dan 
om door de verandering der Rechters , het Recht , 'c welk hem tegen is , te 
ontwyken, en zicb van dat Recht, *t welk hem gonftig is, te verzekereo » 
lodauis, dat zelfs de grond van het gefchil zich gedecideerd vtndc door de eti"* 
kele uufpraak, wie de competente Rechter is. Onze Ifefde voor de Joflitie, 
welkers adminiftratie wy voor de eerde plicht van ons Kooingdom houden t ' 
en de begeerte welke wy hebben , omze eveneens In alle onze Staten te doen 
refpeéteeren , laaten ons niet toe fanger te dolden , eene verfcheidenheit van 
f echt, dewelke zulke groote, ongelegenheden veroirzaakt'; Wy zoudenze met 
méér luider en vergeooeging voor ons, hebben kunnen doen afinyden , indien 
wy het uitgeeveo van het Lichaatn der Wetten » die met dit oogwit gemaakt 
gullen worden, uitgedeld badden, tot dat atlede gedeeitensvan zo eenwich*» 
tig ontwerp, te gelyk voleindigd waren geweed; doph de nuttigheit welke 
men vandé volmaaktheit van datwerk verwachten moet, zo gereed niet kun-* 
tiende zyn als wy wel wenfchten, heeft onze genegenhett voor onze Onder- 
daaneo, welker belang.wy^yd vddr alle andere confideratien zullen doen ' 
gaan , ons bewoogen , aan hen het tegenwoordig voordeel re bezorgen, om 
ten minden voor een gedeelte te profiteeren van een arbeid , waar mede wy 
otis haaden zullen, om ben in 't kort de geheele vracht daar van te doen pluk- 
ken. En wy geeven aan hen daar van , om zo te fpreeken de ecrdelingen , 
door de befliding der verfchillen » raakende den aart, de form en de wezent* 
Jykc yoorwaatdco der Donatien: Een n<^(^ die, het zy door haare eenvoudig- 
heit, het zy door de weinige drydigheir, welke men daarin tuffchen de gron« 
den van het Roomfche en *t Franfcbe Recht vindt , ons toegdcheenen heeft, 
als de bekwaamde , om het eerde daaltje te zyn van de uitvoering van het 
ontwerp, ^t welk wy ons voorgedeld hebben, V<S<5r dal wy daarin onvcran- 
derlyke regels vaftdellen, hebben wy diendig geoordeeld, ons door de voor- 
naamde Leden van onze Parlementen en van onze hoogde Raden, naauw- 
keurig te laatcn onderrechten van de verfchfl lende Rechten, welke daaromtrent 
in acht genomen worden ; en wy hebben het genoegen gehad, van in 't open*' 
leggen der diendige middelen omze met tnalkaoder overeen te brengen, te * 
zien, dat die Lieden het goede van de Juditie alleen beoogende, dikwils aan 
ons voorgedeld hebbén , het alderéénvoudigde , en uït dien hoofde zelfs het 
nmtigde rechtte prefereeren, boven dat *t welk het vödr oordeel der geboorte 
en eene oude gewoonte acbtbaarder voor hen haddektinnen maaken : Of in** 
dien *er al eenige verfchilicnde gevoelens ovct eenigc punten mogten zyn ge- 
weefl, heeft zulks door 'i veiQag *t welk daar van aan ons in onzen R^ad 



Digitized by 



Google 



ii6 EUROPISCHE 

jp^\* gedaan is, alleen gedfenS tot beter ontdekkfng van de rechte gronden welke 
^^^^* wy volgen moeten, om inde verfchciden materieo van bet Recht, waarin/nea 
" deielfde wetten obferveert, Incceffivelyk te berftellen die volmaakte éénvor- 

migheit, die niet min eerlyk voor den Wetgeever> dan voordeelig voor, des- 

zelfs Onderdaanen is, enz. , 

Men ziet te Parys het volgende uittrekfcl vao een Brief van 7r/>öi 
in Syrië ^ van den }o 06kóbcr. 

n Onze Gouverneur Ibrabim Bacha ontfing dezer dagen een Esc^ 

9) preflen van zyn Zoon die in Taqui commandeert, met tydingdaet 

„ de Berglieden de revolutie te Oiryf^z/JK^/^/ voorgevallen , gehoord 

^ hebbende, tegen hem waren opgedaan , en alle de geetM:n die hy 

9, gezonden hadc, om de rechten van denGrooten Heer te lichten» 

,t hadden neer gemaakt: Hierop ordonneerde de Vaderden i& vaa 

„ die maand aan den Aga der Janitfaren^ 200 Man van die Militie 

„ naar Taquie toe fecours van zyn Zoon te zenden , maar de Janitfit» 

,, ren , wel verre van zich aan zyne ordres te onderwerpen , namen 

99 die gelegenheit waar» van opentlyk tegen hem op te daan» en 

M verfchciden andere Soldaaten en 't Gepeupel op de heen geSragc 

,, hebbende, gingen zy zyn if ^rr^i/ met fntphaanfcfaootcn , gevolgd 

,, van een hagelbui van fieenen, aantaften, 'e welk toe in den nacht 

„ duurde ; echter waren 'er van wcérkanten maar zeven gedood en 

„ drie gek wet ft. Den 17 continueerden de Rebellen de attaque vao 

,, 'c Serrail. de Gouverneur om hen te bevredigen , beloofde deo prys 

„ van 't Vlees t 't Brood, de Zeep , enz. te verminderen» 't welk 

9> gefchieddc) maar zy hier mede niet vergenoegd zynde, vaardig* 

,, den eenigen af, om het Huis van één zyncr voornaamc Officieren 

„ aan te taften , 't wel k deze plunderden , en vermoordden den Officier^ 

,, die zy in kleine ftukken fnceden, met vier zyoer Domeftiquen die 

„ zich te weer hadden gcfteld. Van daar gingen zy naar'c Huis van 

„ zyn ecrften Dragoman , 't welk zy mede plunderden , en voor *c 

„ Serrail te rug gekomen zynde, eifchtcn zy het hoofd van dien Dra- 

f> goman, alsoirzaak van den overlafthet Volk aangedaan: de Gou-* 

„ verneur (locg zulks ten eerften af, doch cindelyk op de krachtige 

,9 Vertoogen van alle zyne OfiBcierenj was hydceerftcdie zyn Dra- 

^ gpman in 't hart ftak , waarop de de Soldaaten hem meer dan 1000^ 

,, itcekeo gaven, en ten venftercn uitwierpen, de Rebellen fecm een 

„ ftrop om den hak gedaan hebbende, fleepten hem naakt langs de 

^ ,9 ftraa* 



Digitized by 



Google 



M E R C ü R I U S. 



127 



I» firoateni bii wierpen het Lyk op een Mcfthoop, zyn broedereen njjglrf. 
I, diergelyk k>c vreezende, liet tich eergiiïeren met zyn tulband uit --^-«J 
n een vonfter ntér^ maar dezelve van Neteldoek en dus te onflerk 
tj zyndoi viel hy en brak zyn armen en bcenen, de Soldnaten die 
tiende fehooten toe « en maakten hem ten eerften roet de Sabel af. 
II De Rebelleo bragten dien dag door, meteen naauwkeurigondcr- 
fi toek te deen naar alle de geenen die den Gouverneur in zyne on ver« 
, p tadelyke beaeerte geholpen hadden: Zy* hadden het voornamelyk 
4sp den \€^ü AkraSam Vétm LiüHj Pachter van den Gouverneur | 
i, gemunt 9 dcnwelkenzy alomme zochten om hem voor het Huis der 
,, Juttitie te verbranden , maar deze Jood was het at met de vlucht 
oncfiiapt, alsmede eenigeandei^n: De Franfche Conful verdaan 
^j hebbende» dat de RbMlen voorneemens waren in de Huizen der 
^ Ftanfcheqnaar dezen Jood te zoeken, deedt hen Zegden dat *er de 
,^ minfte fchyn niet wasdatindiergelyken tyd eenfg rranfchman aan 
y^ «een ter dood verwezen Man, en vaneene Natie, waar voor men 
^, federi langen ryd een afgryzen hadt , een fchuiblaats zoude vcrlee> 
9, nen; doch indien zy zulks noch mcendcn^dat hy dan met drie uii 
^ het; midden van hen , deze huiszoeking wilde doeni *c weUc hen 
^ decdi bedaarent zo datzy de FranTchen geruil lieten , zichverge* 
^^anngendQ bet Huia van den Jood ^hcd re plunderen. 

De Marquis van Cafiellar^ AmbafTadeur van5^an/^9 heehineeoe 
Conferentie t«n den Kardinaal de Fleury, en aan de Engcifche en 
HoHandfche AmbafTadcurs verklaard, dat de Dcciaratie voórdezen 
wegens het Tra£taat van Sevilü gedaan t niet andert verflaan moeft 
worden f dan ingevallc de Geallieerden het bepaalde Iccours tot delta- 
liaanfchq Expeditie niet wieden leveren. 

Men biccl in Vrankryk van gedachten dat het tot geen verwyde« 
rjng in het geheel zoude komeii, en dat de loeruftingcn die van al- 
le kanten gemaakt wierden, nergens andcis loc llickicn, danomaan 
de Onderhandelingen meer krachts te gceven. 

DEN 5 Fchruary kreeg men te Sivilii tyd ing van dcgevaarlykeiPANjg. 
kickte van den Hertog van Parma^ en noch op dcnzelfdcn dag door 
verfcheiden Ëxprcflens uit /talie van zyn dood. Naderhand hadt men 
ook de tyding van de zwangerbeit der Herto»ginne Weduwe beko- 
men , en men was beducht » dal de Geallieerden deze zwangerbeit 

lot 



Digitized by 



Google 



1.8 E U R O P I S C H E 

jia^/. ^^^ ^^" voorwcndfcl Mudcn nccmen van het uitftdlcn der Expeditie 
^^ - ■., * op Italië j om vóóraf te zien of die PrinfeOb een Prins zoude ter 
Wacrcld brengen* Van ff^eenen.kricg men van tyd tottyd. Expres* 
fens, alio dic coeval veel fpeculatie veroirzaakte.> Men ipreekt vto 
een plcchtigcn dienft mee veel prachrsce SeviJiè voor den overleden 
Hercog te doen, dewyl men in deze Maand van ff^eenen bericht bcr 
komen heeCt dat zulks aldaar in de Kerk der Auguftynen gelchied 
was, toe welken einde een prachtig Praalgraf was opgerechtf waar 
va,n de Aucheur zelfs , een gekroond Poëet > J. C.Newen genoemd^ 
, de^e befchryving hadt uicgegeeven. 

Parma e Cupreflb | in funeris pompi D. Ah tokii I. Famefii ^ 
Imp. Cacf. Aug, Carolï VI. P. Fel. P. P. Juflu, ad B.M.F. 
Laurttanam^ fignis & infignibus fignata infignitaqae» A. Cb. 
CXDI3CCXXXI. III. Cal. Mart. 

.f 

PArma^ q$tam Tlttffmt Suidas vocatfeggtum erai iligMó^ quo ÜMces^ ^ MilHes 
utekantur^ kVarrwe RomoMormn T^dtiJ/imo itd MMf$cttpastfm ^ qm^d mmdiqum» 
ftte rofukda, (ff p>9ntef im fartes par ejjet^ Hamc mos m Ftmmt , AUGUSTt 
/iu?/v mMtitéUwm • adornavimms : ^ Parmis Palmifque mm imghria Fa R N E S t* 
ORUM (reinir PrincIPI dedtcénfimms^ stffteamtifmifermiomisimcomttdmisie^ 
ftsie €onJigmm>imms \ us Olim B^dus Hercmlis Scatum érdmis verisame UmdOmt 
imfiripfit. yerhatisJimpkxorMUOy^F}mtxnmïïXk\UtLnïb\i\o\ mtC^Corm.Tatitms 
Patrum moflrormm famStiJfimum morem commemdai , (^ Famtimms spud Plimimmt 
• commemorat: tmpen(a Monument! fopervacak cfl. ' Memoria nodri darabtr ^ 
^ fi vita meroimos , & amte ommes £>. Amhrofius : qnid proficit fuperbia fcpal- 
chrorom? dooafoac poctas fiTemiam^ qoam fobfidia monuonim. 

Inferiptio Prima. / . 

EJ^EQÜIAS. 
HEM. TEMPUS. EST. 

ITE. * 

SEREMISt OLIM. PRINC. 

A N T O N I O I. 

FARKESIO. 
PARMAE. PlaCENTIAE. CASTRIQ. 

DU Cl XII. 

S. R. E. 
' VEXILLIFERO. PERP. 
HONORIS. Vf RTUTISQ. CAUSSA. 
MOMÜMENTUM. 

Ia- 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. 

Infetiptio Seeunda. 



' ▲. NATA'LiyVS. CHRltTl. MOCIXXtS. 

1; I|I. K. DBC. 

SER. RAINUClb. FARNESIO. 

ET. 

SERENISS. MARIA. ATESTINA. 

EDITUS. 
F FRIMO. INTUITU, LUCIS. PRltfOCL 

HAüSTU. SPIRITUS. 
f AD* LAUDII. BT. QLORI AB. STV OIVM. 

CELBBRITATB. MAJORVM. 

EXCITABATUR. 
MORTI. NATVS. BS. VIATOR. 
( ET. DIBS. QVBM. TANQ.UAIf. 

I BXTRBMUM. RBFORMIDAS. 

, ABTERNX. NATALIS. BST. 

lofcripcio Tcrtia. 

AMMO, A. CHRIITO. MATO. MDCCZZVII. 
i IV. KAL. MART. 

, ab/bxcbisv. FRANCISCI. ibaTris. 

SVI. PRTNCBPS. 

SER. HEHRICAM. ATESTINAM. 

FOSTMODUM. CONMVBIO. JQHXIT. 
DB. BOMIS. ARTlBUt. O F T 1 M B. MBRUlT, 
tBDANDAB. VRBANORUM. ANZIBTATI. 
NUNDINAS. RXSTITUIT. 
HULLai^ NON. DIBM. XHTBR. OCXVM. 
BT. CURAS. DIVISIT. 
LUDISQ^ PUBL. LABTITIAM. 
TBMPORUM. AUXIT. 
HABC. TOA, BIT. SCBNA. MORTALZTaI. 
BT. DtTM. HABC. ADSPICIS. 
TB IPSUM. DBSPICB. 

lofaiptio QQBrta. 

HOC. AM. CHRISTIANO. MDCCXXXl. 
Xin. KAL. FBB. 
ATAVlS. PAtERNiSQ. HHROICXS. 
/ VIRTÜTIBUS. 

BT. 

OMNIBUS. TXTAE. ORNAMBNTIS. 

INCLTTtR PRINCEPS. 

RON. XONOA. ABOROTATIOHB. IB». 

R »»r 




Digitized by 



Google 




ijö EUROPISCHE 

HEPBKTINA. VICtüS. 
PAT t. Stri. LlSGfiM. COMfTAH.TE&. AC. 
FORTITBR EXCBPir. 
ViTA. DUM.rÜRGlT» NIHIL. Blï. 
hVH, VtDBTüa. UMBRA. IT. DOM. 

Se. exalTat. exültatq. 

FUMUS. Ét. FUNUS. 

OMl^IA. SÜNT. SOMMIA. 

BREVIA. PUÖACIA. CAOUCA. 

ÈpiSetms nuUam fut formam exfinre voluit ^ qftod corpus éusimie fepuUbrmiê 
fff et CatonisfacraJpecns^(iuainvi^USfepudtavcrMt^iuFuuerepuhticaU. Di' 
itiua ANTÖNII. anima ^ ob Htroicas virtutis, quês Cicero A\v2lS vocat^ prop- 
Icr qilas daliir afcenfas in cöeluiti, lucufentts honoribus confecréuur. Quamyis 
ruim multos legamus fuiffe apud vetere s confecratos^ qui uuuquamfe vtrimtiimf 
tonfecraverant\ quemadmodum Pliums junior tejlatur ^ Neronem dicaflc cocio 
Claudlum, ut trridcret. l^erum bac lV»Jigna Vtftuth ergo pojüa: üf , ut cum 
P'enujino vate meo Joquar. 

^ncifa noth marmora pnblicis. 
Per qos fpiricus , & vita redit bonis 
Poft moricrxi Ducfbas. 

Virtus^ cui Marcellus ^ Scipio ^ Marius templapofiurunt , beroicotfpirat animos 
^ukuque regio lucet. Hoc duce éonnflic^ ghna claritatem locupletavftDUX olim 
Serenifftmus , nunc civis Saudorum , ^ aomf/iicuf DEI. cum ipfa atermitate 
conjunóius. NunquamyirtusmoliedQCununtumf/iiEthoceft . quodL.An. Stneae 
occupavit calamum ; A itom qoiddatn eft Vktus , exceifam & regale » iovi Ai^m , !n- 
fadgabile : Volaptas^ hufnile» fcnr1le,tinbecUie,cadQCUiB;cojusftatioac domi- 
ciliQm,rornicesacp()pinftrunt. VirtQtccnïnccmploiuvenies, in foro» in curia» 
pro murisftanteoi» polireroleiiiani , coloratam, colIKai babeBtem manos. 

Pietasy qute^ Af. T. Cicerom , Jttftitla cft advcrfus Deos , & coltas crga. 
Majores , aut fangQin« cobjanAcs , ad Julget tinm Infignibus Poutificialibus i 
quemadmodum in Diadumemaui nUmOy ac GtmiUtio tARNESTORUM Scuto 
exjpendefrit. Héte comité S. Rem. E* I^EX/LLj1RK/S adimmortalitatemptr- 
venit^ inter Avofum manes filicitér quieturus^ (^ quidem ex fi/euui Romauo* 
rum Fvrmula SIGNIFER STATUE. SiaM)M. HEIC. OPtUME. MA- 
NEBIMUS. Et^ tUf vana^ ad circun^cfUendum te ipfam ingemiofa^ Mor-^ 
talitas I audi vocem Ulam militarem antiquam Romauorum : ACCELERA» 
SIGNIfER. SEQUÊRE, MILES\ Jiut potiui audi & iUum, quem nofter 
Tacttus amceniifimi JQgenii füiScJcr/bit , Senecam : AQ , %aid flps ? Mifer ! qotd 
trepidas? oinnestiac necctHtace dacImQr. £o ibH, qQoomniaeant. Adhtnc 
legcm natos es: boe patri tuo aceièit^ hoc IkMtri, hoc majoribos, hocooiDi'* 
bos ante fe, hoc omoibus poft te. 

CLEMENTIA^ cui S. P. Ö. Jt. pubKêoi iouóres étcrevit^ fuofi cuhm fu* 
Uicat. Plutarcbusbf DU Cajius dénirrant , Sènatom Clementie, Aeqoifati» 
Libcrtati poblicv, Concordi«| novc, & Ferfcitatf, canquam Detbos, ïo ho- 

no"» 



Digitized by 



Google 



M E R C W R I U S. t5t 

aorèm Ctórls , tempte dcdicafle. Hac aufpict PRINCEPS ajpera rvp.jfat<9 ftJI. 
propitiavi^ Jlndioque & étmore infMS^ luèentia^ ^comhéttein ex f er os ^ vtcimsi Moé^H» 
Jo^iosj amices f ma^fficeM^e pompa i» comfpeélu terrarum exhibha^ prcfperam '■■" 
fmi memêriêm conaiiaviu Cicero^ aquo Ehqnextia h^ Jidifif^ buc^egregiè 
eonfpirat: Ro. omnis vit» nodrae ratio transmictenda e(l, ut magnam noUrt 
Nominis iainaxni'ex tnaximis in Remp. xneritis coUatii) Poderis relinqaa* 
mos.. 

jIÈTERNITAS^ flolata, ac fclata, quemadmoJum in numifmatibus Ttü ^ 
Domitsasii , Trajam ^ Badriani ^ fpeélatttr ^ folis & lane capita -manfbas pra- 
.Itnicns: quoJ udegy f tiaca^ nt Herus Afolh commcMtafur. Romanaque relift^ ~ 
éeterua ejjefidera arhtraretmr. Bac ietemsuuis fiducia FARNEStC/S. omnibus , 
fstanobis i reUgione praitipiuntur ^ peraSis^^ in morStm pröfninebat^ Ö* fajisJh 
tnfeUcis feculi ^ rerufnqne humanarum de^icientia ^ conJiansUtasqMe ^ ik domum 
aternitaiis fua commigrabat. Et ipfe quidem, ut TachuSy de Socerofuo^ Jui. 
jlgricola» loquitur^ quamqaam medio iti fpatio integras (etatis ereptos, quan- 
torn ad eloriam^ Jongiirimam svom peregic; qoippe vera bona, qn» in vir« 
IDtibas ma fanc, implcverat. Excipite figums hoc cmlefte^ cctlefiijfimi numes 
Fratemi! tabete bunc apudSuperos comitem^ qaemuuper babusftis parentantum ^ 
^ impTérfeutiarum ad Èafilicanas hos %Aras wovifimts muneribus rite cênfecra" 
f Mm: Ö*, tanquam PRlNCIPEMfuimeminis^ Berumque fcHcis gleha ^ flm^ 
bus isf frmsèdms adornatum* 

Hic mihi liceat^ felix immortalis Anima! amant ijfimis Te verbis affari , 
pnbus Cicero 7. An. Milontm compellavit: Me una confblatio fuftentac , qood 
Tibi DOlIgmi me amoris, noUom (ludii, nallom pietatis ofBciam defuit. 

Men zag te Sevilie onophoudelyk Raadsv€rga<]erjngen houden , 
en Exprcflens aankomen en weder afvaardigen. Op hec ftcrk aan- 
dringen van de Engelfchc, Franfchc enHoilandfcheMinifters^lieefc 
men cc Cadix begonnen den 1 8 February de Couchenitle en andere 
Vruchten van de Flotiljc uit te deelent onder borgtogc dat de In- 
dulto betaald 2al worden zo als het Hof dezelve zal roeien} en men 
was van gedachten éat het Zilver mede haaft uitgedeeld zoude wor- 
den: alle welke oraftandtgiieden doen denken dat de Vrede naby is^< 

ONDER, alle de moeijelyke zaaken, welke den Paus en zyncrrAjuSi 
Mini (Iers veel werks vertehafFen t worden de verlchillen met hec 
SardinHTche. Hof voor geene van de minde gehouden. Onder die ver- 
fcfaillen is *er onder allen één over vier kleine Leenen in bet Af^iv- 
ftrat^ Carfanza^ Ccrtanzone, AietafiaenCifiernai alwaar het Room- 
fche Hof wil dat het Turinfche sanfchelyic geen RechtsgAied kan 
oefenen. Terwyl men ce Rome bezig was pverdpze zaakRaadsver- 

R £ gade- 



"Digitized by CjOOQIC 



13» E U R CrP I S C H E 

J^éMTf. gaderingen te houden, ontfing men bericht ^ dat den p Janudry te 
— ■ ' — * Ca/al in Monferrat door een Herault der Wapenen de volgende Or« 

donnïntie onder 't gefcbal van Trompetten en Pauken was gepvtbU* 

ccerd: 

Van wegens zyn Majefteit den Koning van Sardinië: 

ALle de voornaamde Leenhouderen van Cortamz^^CortanzjBne ^ MetafU^n 
Cifterma worden door Koninklyk bevel gefommeerd-, tich op den ^den 
van de aanftaande M aaod February dei morgens in deie Stad te laaten vinden» 
/>m aam bmwnen rtcbtmatigem Somvereim KA REL EMANUEL^ Kflwwg 
va» Sardimié, Eed em Httlde teJotm^ lollende de geeneo, welke dele Kon ink* 
)yke Ordre , *i ty door vrees van de Excommonicatie van den Paas , of om 
andere redenen niet zullen komen op te volgen , arbitralyk geftraft worden. 
Waarna die geenen welke het aangaat, tIch zullen bebben te gedraagen. 

Den 90 daaraanvolgende kwam de Koning van Sardinië te Cafal^ 
alwaar den ^ February de Leenhouderen ingevolge devoorfchreven 
Ordonnantie aankwamen, en deeden met degewoone Formaliteiten 
en met veele blyken van yver en getrouwheit de I^uldeaan zyn Ma* 
jefteic i en de Koning vertrok daarop weder naar Turin. 

Het Hof van Rome de tyding van deze gedaane Hulde per Expreffen 
vernomen bebbendp , was de; Paus daar over ten- uiterften gevoelig 1 
fen beOoot alle zyne Geeflelyke Wapenen daar tegen te gebruiken. 

Men zondt hierop een Apoftolifch Commiflarisnaar Cafal, welke 
den p aldaar informatico namt etC^ich den 10 naar Cortanza bega^ 
alwaar hy de volgende Paiizcly ke Waarfcbouwing en Ordre deedt pu« 
bliceeren : 

CLEMENS XH.emz. 

. ' • ■ 
T\E groote Eerbied van den Koning FtSor-Amadetu voor den H. Stoel , en 
xy^yn oprechte aankleeving voor den Perfoon van den Soovereinen Opper- 
Prieder , hadden ons by onze verheffing op den Panzelyken Throon reden ge* 
geeren te hoopeo , dat die wyze Vorft de waereldlyke Pompe en Grootheii 
verlaatende, om de Hemelfche Gelukzaligheit te verkrygen, alvdtfrens* die 
'verdienllig werk voor Godt te volvoeren, aan tynen Zoon iiarel Emarnmel, 
gelyke gevoelens van liefdeen ontzag voor den Stedehouder van 5f/iriC^^jry, 
en voor het Patrimonie van St. Pieter^ dien welgeinkzaligen Vorft der Apos** 
telen » zou hebben ingeboezemd : Nochtans zien wy met de leevendigfte 
fmert en droef heit ^ dat deze Zoon van de Kerk, vergeetcnde de tedernèii 
aab zyne Moeder verfehaidigd , ticb tegen dezelve gewapend heeéi en in* 

Pet- 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. i3> 

PerfooD ran de Ooderdaaoeo onzer Leenen van Conaftzaj Cortanzone^ Me- jvi^^^t 
Ufi en Cifiems is komen eifcben den Eed van Trouw en Holde» die on$ ^"^^ 
alleen verichaldigd was; Vermits nu onze plicht en eer van ons vorderen de 

Sevaarlike gevolgen vóór te komen van eene onderneeming die ons zo na- 
eelig, en terzelver tyd zo (Irydig mee onze Rechten is, vinuen wy ons on- 
vermydelyk verplicht, alle vcreifcbte mogelyke middelen aan te wenden, ogi 
den Wortel van eene zo openbaare belediging af te (nyden, waarom wy uit 
ons dgen en volkomen Gez«£ aan de bovengemelde Leenhoudereo veiklaa- 
ren» dat zy als onmiddelyk afhangende van de boogne JorisdiAie van den 
H« Stoel, niet gehooden zyn aan eenig ander Vord dan aan deOvPans, hun- 
nen waaren Heer en Meefter, gehoorzaamheit te bcwyzen, en ysy verbieden 
hen cxpreflelyk eenig ander Mogentheir in deze laatOgemelde hoedanigheit te 
erkennen , op flraf van degroote Excommunicatie , en dat zy als Rebellen van 
de Kerk zoUen aangezien worden; En nademaal zy het ongeluk en de zwak- 
heit hebben gehad, den Eed dien men van hen eilchie, te doen, verklaar en wy 
dien onwettig, nul en van geener waarde, en ontbinden hen daarvan; Ook 
vernietigen wy alle Afien van Jurisdidie, flrydig met ons Gezag» die door 
den Koning van SarJimi9^ deszelfs Senaat of Minifiers gedaan zyn, enz. 

Deze Pauzplyke Dreigementen hebben 20 weinig fchriks by de 
Ondcrdaanen van de meergemelde Leenen verwekt , dat zy veel meer 
tan de Minifters van den Kpning hebben doen verzekercti : „ datzy 
„ in hunne gevoelens van getrouw heit voor zyncndienft bleven vol- 
,» harden, en dat nimmer eenige zaak bekwaam zou zyn, hen in 
,9 dezen te doen wankelen 9 zich verder in zyn Majeftciis befcher* 
,9 ming beveelende. 

Eene andere zaak welke de H. Vader grooic moei jelykheirveroir- 
2aakt is de bezetting der Staten van Parma tn Placentia door de 
Keizerlyke Benden. Zyn H. gaf den 30 january des morgens ge- 
hoor aan den Kardinaal Cienfuigost aan wien hy te 'kennen gaf, dac 
hy de Staten van Parma en de Henoginnc Weduwe onder zync be- 
fcherming hadt genomen, toe dat de verfchillcn die *er zouden kun- 
nen ontdaan, door den tyd weggenomen zouden zyn, om dus eene 
goede harmony in Italïé te houden , en den Vrede tuflchen de Prin- 
fttï die pretentien op de gemelde Staten maakcn, des te beter te her- 
Hellen. Zyn Eminentie gat daarop niet anders tot antwoord, dan 
idac by hier van overtuigd was, en dat hy daar van aan den Keizer 
rapport zoude doen. Daarna ontboodc zyn H. den Fraiifchen Mi* 
nifter den Kardinaal van Polignac % den wd ken by over dezelfde 
Aoffconderhieklt, met betuiging, dat hy de Staten van Parma en éc 

R 9 Her- 



Digitized by 



Google 



134 E U R O P 1 S C 'H E 

^^'y Hcrroginne Weduwe allccnlyk onder zyne befchermtng geaooett 
V hadc, otn die Landen hierna over te gceven aan den geencn, die 
daar toe recht hadt. Onderruflfchen kreeg men kort daarna tydiog , 
dat de Keizerlykc Krygsbenden den Paus waren voorgekomen» Ctt 
de Staten van Parma reets in bezie hadden genomen. Die baarde by 
. den ouden Vader groote vcrlcgenheit, en men vrceft niet zonder r^ 
den, datroen om de Pauzelyke rechten te bc waaren, tegende groote 
magt des Keizers , niet anders zal kunnen doen dan protefteeren , eo alk 
prcicnfien te refcrvecren. Want fchoon de Pauzelykc Stoel wegens de 
twee Hertogdommen Parma en P/^^/i//^ groote beweegingenmaaktf 
zo zullen doch dezelve niets helpen» en de Stoel zal zich moetco 
vergenoegen f indien zy het Hertogdom Caftro en 'c Graaflcbap 
Ronciglione , welke twee Provinticn tegenwoordig aan •t zogenaam- 
de Patrimonie van St. Pieter geïncorporeerd zyn, kan behouden «en 
de toekomende Succefleur van Parma die Landen niet wéér inloft. 
De Paus Paulus V. befchonk met die Provinticn, zynen natuurlyken 
Zoon Petrus Akifius Farne/e y die daarna noch Hertog van Parma en 
Placentia geworden is; en zyne Nakomelingen toe op Odoard^ hellh 
ben dezelve van den Pauzelyken Stoel Lcenswyze bezeren : Maur 
deze verpandeze voor eene groote fomme aan de MmU de Pieis te 
Xome^ die hem met de opgelbopen intreAen zo ficrk wierdt^ dat 
Paus Urhanus de VI(I« 't Hertogdom Qiy?r9 feqücHreerde , en de 
afdoening van deze fchuld overnam. Hier uit ontftont een bloedi^ 
gen Oorlog, waar door de Hertog gelegenheit kreeg, om zich met 
hulp van ïyne Göallieerden wéér in 't bezit van 't Land te {lellen : 
Zyn Zoon Rainuncius II, Hertog van Parma ^ hadtdcswegenmetden 
Paus Inmcentius X. noch méér verdriets ^ want als hy geen werk 
maakte om de Vaderlyke fchuld af te doen , en ook een mettWeBiah 
fchop, dien de Paus in de plaats van den overleden naar Caftro zondt^ 
onderweeg omgebragt wierdt, zo liec de Paos niet alleen door den 
Generaal van H^iedeman^ *c Land terftond in bezit neemen, maar de 
Stad Caftro zelfs t*eenemaal demoliëren, *t welk in 't Jaar 161^9 gc- 
(chiedde. Hierop wierdt weleen zeker Vergelyk gemaakt , volgens 
'c welke de Hertog tegen betaaling van 1 60000 Ponden contant Gcld^ 
het Hertogdom Caftro^ nevens het Graaffcliap RMcigUêfU \9tét h^ 
komen zoude; maar wanneer de werkelyke \>etaaling achter bkef 9 
wierdt Caftro in 't Jaar i(Stf i op nieuws aan dePautelyke KtnerMr 

ge- 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U & 13; 

gdvfd) en tlhoewcl de Koning Lodewyk -de XIV. van Frankrykxn j^^^ 
de bekende Trtftaacen van Pifa tn *t Jaar i5p4 den Paus daar toe r^»*»' 
bragt f dat hy de inlyving intrekken, en aan den Hertog ach tjaa* 
ren tot het inioflen van xync goederen vrygccven zoude , zo verliep 
doch deze tyd vruchteloos, en de Pans is dus in ^i rudige be;^it van 
't Land gebleven, 

Zyn U. beeft onderrutfchen aan de Kardinaalen verklaard dat hy 
beflptea hadc de roïddekn te gebruiken welke Godt heen in handen 

Siegeeven hadt, om de Rechten van denH. Stoel te verdedigen, en 
at hy zelfs, zo 't noodig was, de MinifterS) de Officieren en de Sol* 
daateti van den Keizer, die in 't Parmefaanfch gebruikt wierden, in 
den ban zoude doen : maar de Kardinaal C^rfini gaf zyn H. te be- 
denken dat bet te vreezen was dat hy in die gelegenheit de Hemel* 
febe Wapenen zoude blqpt geevcn, om dat het méefte gedeelte van 
die Krygsbendens indien ntet alle, Protcftantcn waren, en b)gcr 
'. volge gewoon den Vatikaanfchen büxcm te trotfeercn. 

Eindeiyk beeft zyn H, veel verdriets over de zaakcn v^n Vrankryk^^-^ 
' waar niet alietnlyk de Advokaatena maar ook alle de Parlementen 
tegen de Mandementen en Paftorale Brieven en Inftruftien der B^^ 
' .fcnpppen, de Rechten des Konings ende Vryhedenen Voorrechten 
^dcr Gallikaanfche Kerke blyven verdedigen. Onder anderen heeft 
de oude Vadier met fmarte gezien het fcherpc Arreft van het Parlc- 
«ment van Parfs tegen het Mandement van d^n Aardsbidchop van 
^j4mbrim: doch om dezen Prelaat te trooÖcn , en de anderen aan te 
^moedigen , heeft zyn H. hem een Brevet gezonden, waarin hy hem 
pryft wegens zynen grootcn yver , en hem vermaant daarin te vol- 
^aiden. 
I Zyn H. -toont aan alle kanten zynen yver ^m de Rechten vanden 

tt. Swel welke onder de voorgaande Regeering verzuimd of afge- 
daan zyn, te doen hei-ftcllcn. Hy heeft ten dien einde ook met 
Moige Kardinaalen en andere Prelaaten ecne particuliere Congrcga* 
^ tic gebonden, waarin men beraadfl.iagd heeft over de middelen öm 
I -een Brevet re \*eniietigen , dat de overleden Paus aandeZwitferfchc 
I 'Cantons heeft toegedaan, waar door arm de Apoftolifche Nuncien 
[ iict ^^cht behomen is om hunne Vergaderingen by te woonen , zon- 
\ écr dbor de Camons daaf toe genodigd te zyn. 
I Met de Pfoceéiir<») tegen de Creaturen van den overleden Paus, 

\ » 



Digitized by CjOOQIC 



i3er E U R O P I S C H E 

Moêrt. ïs ^ct <loor <lc menigvuldige andere opgekomen bezigheden eenigen 
- ■'■■ " tyd ftil geweeft; doch die Proceduren ftondea ten eerften weder 
' voorrgeicc te wordea 

De Krooning van den Koning en de Koninginne van Sardinii 
blyft tegen den 17 April aanllaande ^ (zynde de geboortedag van 
zyn Majefteit ;) te Turin vaftgefteld, wanneer te gelyk eene groote 
promotie onder de Ridders van dt AnnonicAdi zal gefchieden. De 
Paus heeft een Ampel Brevet aan den Koning gezonden, waarin zyn 
H. eene onderhandeling tot een minnelyk vergelyk aanbiedt 1 doch 
zyn Majeftei: heeft daarop noch niet geantwoord. 
Zyn Sardihifche Majeftcit heeft gereed geflaan om naar Cbambery 
• te vertrekkep, alwaar men zeidedat de oude Koning zyn Vader door 
een zwaar overval van ziekte op zyn uiterfte wasi doch alzo een na- 
' der Expreflen tyding heeft gebragt dat die Vorft. beter en genoeg- 
zaam buiten gevaar wasi zo is daar door de voorgenome reize des 
Kontngs opgeüchprt 

Een Keizerlyk Officier met een Notaris t een Deurwaarder» cd 
een Lid van de Regecring , hebben bezit genomen van alle de bc- 
«luurde Plaatfen van den Staat van Parma^ doch niet van de allo« 
diale goederen. De Prins van fFurtemberg is nzzt Milaan vertrokken» 
zynde door den Krygsraad aldaar ontboden « om dat hy geklaagd 
hadt) dat hy te Parma niet naar zyn (laat gelogeerd was» hoewel hy 
zyn verblyf hieldt in 't Paleis dat de overlede Hertog, noch Prins 
zynde, bewoonde. De Biflchop van die Stad heeft bezit genomett 
van de Kerk en van al 't geen onder de furisdi£lie van den H. Stoel 
- behoort. Tot bewaaring van de ruft was afgekondigd» dat niemand 
het zy Ingezcnen of Duitfchers» '$ avonds of *s nachts zonder licht 
langs de llraaten mag gaan» op poene van eene geldboete. 

De Regenten hebben een begin gemaakt met het afdanken der 
mindere Bedienden van den overleden Hertog; als mede van xio 
andere Perfoonen, behalven de Guarde Archiers: Ook hebben xy 
eene reforme gema;ikt in de Stallen, en maar eenige weinige Paar« 
den voor het gebruik van de Hcrtoginne Weduwe gelaaten. De 
. Edelluidcn van *t Hof zyn mede bedankt , uitgezonderd eenige wei- 
nigen « aan yder vnn dewelke men tien Philippynen*smaands tot hun 
onderhoud toegelegd heeft. De Hertoginne Weduwe eifcht dé (Soooo 
Piftoletten, door wylen.den Hertog aan haar gemaakt 1 cnzy heeft 

reets 



.Digitized by CjOOQIC 



M E 'R C U R J U S. Ï37 

reets 1 L SchUderycn van de befte Meeftcrs naar Modena gebonden. Mam. 
De twee Hovelingciv welke zy by haar gehouden >ltecfc> zyn de ^-— 
Graven &^)f// en Anguifola. De ExpreOen,die door de Regenten oaar 
/Feenen afgevaardigd was, is van daar te rug gekomen; doch van 
zyn medebrengen worde niet anders publyk gemaakt 9 dan dat de 
Keizer niet afkeurde, noch goedkeurde , het geen de Graaf Èoxro^ 
Mö na de dood van den Hertog 1 in die Landen gedaan hadt } en dac 
by de Duitfchers allecniyk geboodc te gehoorzamen , en behooriyk 
refpeft te bewyzen aan de twee Hertoginnen Weduwen, De Heer 
Oddi met een Commiffie zo van den Paus als van den Kardinaal Le- 
gaat van Bohgne te Parma gekomen zynde» hebben de Keizerlyke 
Generaal Stampa^ de Ridder Rincbierif en de Graaf jfrconatiy dien 
Preiaac weezen i^erwelle komen, wanneer van allerhande onverfchiU 
lige zaaken, maar niet van zyne Commifliegefproken is geworden. 
Men heeft aan den Generaal Stampa ingevolge van zyn verzoek , de 
Artillery van de Stad overgegeeven , maar raakende het Geweer van 
de Burgers, 'c geen hy mede aan de Hertoginne verzocht hadt hem 
IC doen overgeeven, heeft die PrinfeHë geantwoord, dat zy zich 
daar omtrent moeft beraaden. Haare Hoogheic doet haare voof- 
naamfte Meubilen naar Modena brengen, waarom men meent d^c 
zy voorneemens is by den Hertog haaren Vader haar verblyf te gaan 
ocemeti. 

Te Phifance kwamen den ö en 7 February van Pixzigbitone^ ver- 
fcbeiden Bombardiers van 't Regiment van La Motte % en den 8 zyii 
ook vyf Compagnien van dat Regiment in die Stad getrokken, ten 
getale van 700 Soldaaten ; behalyen de twee Compagnien te paard , 
die'kort te vooren binnen gekoóien waren. De Soldaaten zyn in 
ecnige Huizen gebiljetteerdi maar men zal moeite hebben om de 
Officieren naar behooren te logeeren. 

Van Genua beeft men, dat de Republyk de HeerenC^r/^ deFor- 
nart en Gio Battifla Grimaldo benoemd hadde. om als Gedeputeerden 
naar 't £iland Corfica te gaan , om te zamen mee den Gouverneur 
▼andat Eiland, aan het Acpomodement roet de Rebellen te arbei^ 
den, en de zaak af ie doen op zodanige wyze als beft doenlyk zou* 



MEN 



Digitized by CjOOQIC 



\A 




u% E U R o P I S C H E 

MEN heeft van Conüantinopil ccn aaftmerkeoswaardigen Brief, 
?AKD*' Welken wy geoordeeld hebben deh Leezcr onvermydelyk te moeten 
' «nededcelen ^ dezelve is van den volgenden inhoud. 

Atriö beC t»prechtett van ëen Boekdrokkery in de%e Hoofd (lad van keeftroM 
Ottonunnitch Ryk , ouder de Rc^eerin^ van Salian Achmet IIL eeo van 
ide merkwaardigfte en impoitantJle gevallen in de Hiflorie van onaen tyd \%^ 
alto die voornaame kunll en aicvinding van het menfchelyk vernuft tut na 
tf>e tnaar alleen ónder de Chrtdenen geoefend en hi^r nooit te vooren t)ekend 
'gei^êeft i^, als zynde ftrydtg lo tiiet de Grondftellingen van de Turkiche R^* 
igeering , als met die van den Atcoram en met de gevoelens v«n het Gemeen^ 
als ook zeer nadeelig aan een groot getal Menfchen, welke cc vooren littniie 
koft als CopiifUn met fchryven hebben moeten winnen, eii die n.et *er tfd 
weinig oT geen werk zullen vinden, zynde voorts aan de Turken onmogelyk 
geweeft» zodanig werk alleen «zonderde hulp van Buitenlanders, Chriftenen 
fcn Jüoden te ondernécmen ; en aangezien door deze oprechting de Weten- 
ïchap niet alleien van de Turkfche, Arabifchc» Perfifche enGriekfche, maar 
ook van verfcheiden voornaame Enropiiche geleerde en gemeene Taaien » to 
onder de Turken als Chriftenen rëfpeétivelyk bekend , meerder geoefeiid on 
'tot een hooger graad van volkooienhett gebragt kunnen worden» als ook de 
Turken daar door uit de barbary en onkunde getrokken, en gecivilffeercle en 
'befcbaafdé en geleerde Volkéren kdnnen worden» niettegenftaande de Druk- 
kery» by aldièn dezelve met gelyfec yver enfacces voortgezet kwam te wór- 
den , als zy begonnen is , (waar omtrent de gevoelens , dat is degoetfe «f aiP- 
keurige Difpofitkn van de tegen v^oordige nieuwe Regering)- noch zeer'twy- 
felachtig fchynen,, mogelyk zo onder de Turken als Chriöenenzoveelnatsen 
vbordcrelsals jal):>ufy en nadeel, zo in de Commercieen in de zaaken van Oor- 
log en Vrede, als iH itieèr ahdefe opzigten Zoo kunnen veroirzaakefi ; en de* 
i^yl men h^r efndèiyk bevond'eti beeft, ^t ifi ifvele gedrukte Niettwspa|%re6 
uit Dmuimë^ iidiè^ Vranktfi^lt etï de Ntf^fhinden\ federt twee i dïfe Jaftrèh 
ftne meemgte vm& ong^ronée zaoken wegei» dezt berocbce Tnrkfobe 
Boekdrukkery zyn gemeld geworden s Heeft men ten dfenü en tot veraftfak 
van 't Qemeen , een kort .Bericht van het begin en den voortgang van dat 

Slroor Werk, volkomen rnet de waarc gefteldhèit van taaken overéénkomen- 
è, willen mtrdedéelen, alhoewel nóéh Vtelc merkwaaVdige omïtandighedeö 
daatomtt^m zyn %oofgevfallM , die in een kott Relaas geeh plaai^ isunneh 
vinden ; Dttt Betióht behelft bet geane rol^ : 

► ^ T^^ GVooi-Vizir Ibrahim Pscha, een MaVi van groote verdienden , die zeer 
«^^genegen was tot den Vrede , en die dat groote goed altyd trachtte fe be- 
waaren , om lich in ókn hoogen Poft , waar toe hy om zyne groote boc- 
dam^heden door Acbnuê \l{ , Keizer der Ottomannen verheven was . te 

band 



Digitized by 



Google 



V 



M E R C U R ï ü S. «9 

taodhavcfi, focmeerde eeo Aaoflag, om geleerde Weeteafchappeo cQ Koa* J?^* 
I, flco onder de Mofalmaooen in ce voeren ; Tot oitvoering van dat roemwaar* Mat^rt^ 
• dig vooraeeoaen deedt by een Drokkery oprechten , benoemende tot Beftierder ~*"?^ 
yan dat Werk den geleerden UrahimÈffendiy van de Hongaarfche Natie j die 
de LatyoTche en Hoi^aarfche Taaien bezittende ^ ledert veertig Jaaren alle 
vlyt en fitidie heeft aangewend , om deTnrkfche, Perfifchc en Arabifche 
ik Taaien te leeren ; Dien taalkundigen Mab nwtkte ten eerAen een Aiibctatie 

I met &ad Aga^ Zoon van Mebemtt Tikflebi^ die AmbafEideur van denSoltao 
H by den Koning van Vramkryk geweeft is , maar vermits hy met hem niet wel 

II konde overeenkomen ^ nam hy dat groote werk alleen op zich, zich tot de 
e Drakkery bedienende van een Jood , genaamd Jonas ^ die zeer ervaren en be« 
r kwaam was in die Konft. En na dat hy verrcheiden ClalTen of foorien van 

Torkfche Caraders of Letteren ten getale van rnim twee honderd dttizeadhadt 
1 doen gieten , begon hy de vulgende Boeken te drukken. 
y I. Een Turkfelh en ArMfib-lFooréUnboek , geïntituieerd Parnktili^ van den naam 

I van 't Land van den Overzetter, die geboortig was in het Landfchap A^,in 
Q de Turkfche Pjovintie Tnrcomanmé ; Het Arabifch Originaal heeft tótTytel: 
^ Sibébi gewberi o£ Arabifib IVourthnkoeki Dat werk is zeer fraai en ond ; de 
^ prys daar van isjo Piafiers. ^ * 

tj 2* Tuhfetm Tmbétr. De Dt/cretie of bet PrefentderGrmen^ gemaakt door 

^ ^afib Tulebi: Dit Boek handelt van de Oorlogs-bedryven der Tarken> in 
\ de Middelandfche Zeey en in andere Wateren en Rivieren s de prys is drie 
l PiaAcrs. 
i 3. De Hidorien van Perjiè\ gemaakt door den E. Pater Krujinski^ van de 

Compagnie |. , eninUTarkfchover^ebragt door Ibrabim Effendi\ Dit Boek 
U hedfk tot Ty tel : TerfemetM tabiim Sctjab Oer beirnn r/thuri J&panijan ^ refebebi 
' " infjidémibinai Devnet Sbahen Sajerijêm^ of Vertaalfqg van dé Htflorievanden 
^' t^ader^ behelzende het begin der AgbHsnen^ of de oirzaaken van de vernieling 
* van de Familie der Koningen van JPerfié ^ genaamd Saferi ; de prys is drie 
^ Piafters. 

^ 4. 7aribu Wnjisgbarbiy^ of de Hiftorfevan OoftlmGi^ De wanre Tytel 

^ van dal Boek is: ëuUbuer^ niemwe Repêsatie o( nieuv) Germcbi ; Dit Bpek 
^ handelt, eerftelyk van de Gevoelens der Oqden aangaande den.Aardk loot » en. 
' befehryft teficns de meeningpn, der Nieawén over die zaak i ten tweeden van 

de Ontdekking van Aifterik^ door de Spanjaarden , pn van het geen» zy ge- 

dttOiecde.de oerfte ^o Jaacen aldaar gedaan hebben. 'Den Aotheur van dit 
^ Boek zegt dit alles te hebben getrokken uit de Latyplche HiQorien. van IVeJh 
^ Am/arka%vixidit noch by dat Boek gevoegd eeoige Afbeeldingen van Dieren. 
(< in Amerika ; de pryf fs drie Piafters. 

f. DeHiftbrie van Tamerlme, overgezet uit bet Arabifch in 't Torkfch; Dit, 

Boek il ^MT gf^d en in.Qrdre.9. handelend^ van a^s^ zeer naaowkeorig ; pe 
' Tytelis: Tié^hfis Tenutr^ oiTemwr uame.^ gemaakt door Naimraa^vm, 
r' Bibjfei$; de prys i% drie Eiaileri. ^ 
^ a TMick^ MiJliri G/k(im.m gfi^it of deBlfi^ie det ÜMdbeden. va»,Egyf$€Mi 

i Si als 



Digitized by CjOOQIC 



I' 



f' 



140 EURO p r s c H' e; 

'73K. aU mtde van het geen tri de nieawe tyden gepaflèerd is; Dit Boek handelt 

MUar f, van dfcgeencn welke in Egypfe vödr en na den Zondvloed, tot op de Innec* 

- itiing dcrTarken roe aldaar geregeerd hebben; En men vindt daarin op wat 

wyie Saltï^n 5W//W , Keizer der TorHen-, die Konlnkrykenbem^gtigd heeft j Het 

eerfte gedeelte van dit Bock is gctroKken tiii de oude Hiftörien der Arabieren; 

de prys is drre Piaftcrs, ^ ' , 

7. Galftni cba/efa .of Je Rozenkrans van de Calij>ben y gemaakt door de 
Naimi radv\ geboortig van Bab)lon; Dit Boek fprcekt van het begin en de voort- 
gangen van Babyion ^ en van dfe welke daar geregeerd hebben federt bet 127 
Jaar van de Hegira , toen de eerfte Galiph der Abbijfynen beg9n te rcgec- 
ren, tot op het 1130 Jaar van de Hegira^ wanneer Sultan Acbmet^ de iif 
Keizer der Tarken, werkelyk is regeerende; Men vindt In dit Boek ook een 
kort Begrip van de merkwaariigfte Gevallen onder de Calipben, en de Otto* 
mannifche Keizeren geduarende den tyd van 1003 Jaaren ; de prys is zet 
Piaflers,! 

8. Het Boek dat men ten eetften ter Drukperfle ftaat te brengen, heeft tot 
Tytel : Ogihan nami^ of de Spiegel van deH^aereld\ Het is een Turkfcben Atlas^ 
gemaakt door Ch^i Calife , bygenaamd Tijatib Tehelebiy hebbende geleefd- 
in de voorgaande Eeuw; Dit Boek is Hiftotifch en Geograpbi(ch , en handtelv 
van alle de Koninktyken van u/9jïi ait de Arabifche en Perflicbe Hiftorïe* 
Schryvers en Aard-Befchry vers , ais mede uit de Latynfche Aard-Befchryver^. 
fiy dat 6oek zullen gevoegd worden de S^entatayzw PtolomaMs^ van Coper^ 
nicusj en van Tycio Brabé^ raakende de HemeUcbe Lichamen met de nodige 
Figouren. 

Men zal ook doen drokken een Boek over de ^f^/itc^x met Figoüreo » mits- 
gaders een MappemQnde^ zyndc een Globe of Waereld-Kaart , in ovaale ea 
ronde Eiguqr; de Kaarten van de vier Gedeeltens der Waereld , de Kaart vaa 
Egspten^ en de Kaart der Konfnkryken enProvintienvan4^^in*tbyzonder. 

In de Drakkery bevinden zich afluefyk zes Perffen, te weeten vier' voor de 
Boeken en twee voor de Kaarten ; zes Turken arbeiden gedoorig aan het zet* 
ten van Turkfche Boeken. , 

De E. Jefoïter Pater Bolderman ^ Miflionaris, ziende dut Ibrabim Effen£ 
20 wel gedaagd hadt > heefV hem bewoogen ook Boeken it laaten drukken 
tot gebruik vohq^ Francs of vrye Lieden, waartoe hy hem ook de Matrices 
en de Franlche Leitprs^inii'sgaders andere Turkfche Letters , geproportio- 
neerd itiet de FraDf]!;he, heeft doen gieten. De voorgemelde 206 duizend 
Turkfche Letteren beftaan in drie verfcheiden CJaflèn. Men hoopt dat tot de 
tfndere Drukken Romeinfche Letters zullen gegooten worden, en dat eenige 
andere Letters 1 die zo volmaakt niet zyn, weggedaan of verbeterd zullen wor* 
den. • • *' • ■ .•** " :•)*.:-:, . . ., 

Onder de Werken welke de Pater HolderfHaf^ éiïcttti te doléü Idritlclrcöj Is 
een Turkfche Grammatica xtu gebruik van dè Frafaftbc, in welke UcRegekp 
en Zwaarighedenvan de. Turk fch& Taaie met alle mogel^Ke iïaaüwkèüpg:cn 
kortbdt vertoond , en deze'laaifte vreggenomep zmllen* worden 5 Ook talmen 

'in 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. ^41 

. in die GrammMk^ voegen een Vocabulatium , als mede de voornaamfte en twaar * if 3 <« 
fte Spreekwjricn , met verfcheiden Zaraenfpraaken. Drie Turken en een Jood Moéort. 
j.^\x wcrkcljk beeilg met het letten van dat Bock , waarvan de prys drie Piafters ' • 
Kal wéetcn. 

De Pater Holdetmam tracht zeker AmbafTadear alhier te beweegen , om een 
Turkfche Gramm^uca in 't Latyn te doen drukken, in welke mede een Vo- 
^abolarium , Spreekw yzen en Zamenfpraaken zullen we«zen« Voorts zal ook ge- 
drukt worden eene Verzameling van Spreekwoorden en F^abelen, Modellen 
tot Brieven, Requeften, Koninklyke Patenten, enz. Tot deonkoftcn van die 
Crammatfca worden by provifie 600 Ryksdaalders vereifcht , waar voor men 
Exemplaaren zal geeveo. Verfcheiden Perfoonen hebben bereids deel in dfen 
Druk genomen* 
De ijrammahd daat In eeotge dagen afgêdinkt te worden. 

* 

Na het ombrengen der Hoofden van de Rebellen , waarvati in de 
voorgaande Maand gewag is gemaakt, fchynt de ruil te ConftanÜM- 
' ^/ volkomen herfteid ce zya De Divan die federt wederom ver* 
I icheidcn maaien vargaderd 't% gewceft neemc ook veel vrycr en wel- 
I beradcner befluiten dan van ^e voören. Men heeft Ambafladeurs naar 
fFeenen^ Ruslanden Poolenhtnoemé^ die ook alrecrs vertrokken wa- 
ren, zyndcallc met zeer vredige Commiflien belaft, dcwyl de Porie 
^ befloten hadt den Oorlog tegen Perjié met alle magt voort te zet* 
ten. 
Men fchry ft ,ook van ConllantiHOpel dat de Pcft-Ziekte , aan éénen der 
I JLakeyen van den Ruflifehcn Heer fFiefcbnyakot$ was overgekomen , 
dat niet alleen dien Heer, maar ook den Heer Refidcnt Neplief in 

§roote verlegenbeit en gevaar hadt gebragt, waaruit zy echter door 
è Edelmocdigheit van den Heer CtfM(^^», AmbaOadeur van de Staten 
Generaal , gered wierden , alzo zyn Excellentie aan de twee voor- 
! noemde Heeren niet alleenlyk een ander Huis van zyne Natie te P^r^ 
I heeft bezorgd, om daar Quarantaine te houden, maar hen ook met 
- bunue. geheele Familien en Domeftiken met nieuwe Klederen tot 
Herobden toe, en bovendien eenige dagen met Spyzen voorzien heeft, 
20 dat die Heeren nu in volkoo^e gezondheit weder uitgegaan zyn, 
t van welke goede en wezentlyke dienftcn van den voornoemden Am- 
^ baffadeur , de Heer Neplief met veel roems kennis aan zyn Hof ge» 
. geevei) bocft» en ftaat het zelve ook dioor den Heer Heinzelman^ 
. Affibafladeur- Secretaris van haare Kus-Kcizerlykc Majefteit in den 
i Haai^ aan hunne Hoog Mogende re doen bekend maaken. 
! - S } Na 



Digitized by 



Google 



14» E U R. O P 1 S C H E 

jP^\ Nt dttt men mn het Keizcrlykc Hof te fFeenm tyding bcfcomctt 
^^ * heeft van de bclhiiten en antwoorden welke de Zeemogendheden op 
de Vertoogen en Memorien der Franfche Minifters aan hunne H07 
ven gegeeyen hebben, is men van derzelvervreedxaame gedachten en 
intcntien zodanig overtuigd geweeft , dat men federt met allen emft 
met de Engelfcl^ ea Hollandfche Minifters, en onder dcrzclver be- 
middeling roet die van de andere Geallieerden van Seviliè over een 
algemeen Traftaat in onderhandeling is se weeft 9 en men twy feit niet 
or het zelve zal in *t kort y ten minftea by provifie met de Zeemag* 
ten gefloten zyn. 

Het Hof heeft niet wrilen boören naar de Vertoogen van^denP^u- 
zelyken Nuncius » "noch zyn proceft aanneemen wegens de bezetting 
van Parma enz. door de Keizerlykc Benden s zo dat de Keizerlyke 
en Pauzelyke Hoven daar door ten eenemaal zyn overhoop geraakt. 

Niettegenftaande de groote apparentje van Vrede worden delCei* 
zerlyke wervingen overar met. vrucht voortgezet» om in alle onver: 
wachte toevallen in goeden ftaat te zya 

P001.EH. T E Warfcbau zag men door den druk gemeen gemaakt de Me- 
morie welke aan den Koning van Poolen overgegeeven was ten voor- 
deele der Proteftantfche Onderdaanen van zyn Majefteit in Poolen,^ 
door de Heeren den Ridder Scbaubcti lVoodvi(krd% Minifter^vaaden 
Koning van GroouBrittanmi te fFarfchan^ den tf Fcbruary \j\i ^ 
zynde van den volgenden inhoud : 

HEt is met leedweezeo dat de KovAngym Gr4i9t'Br$:tannië^ oozeo Me^iter, 
zich verplicht bevindt, otn op nieuw cot ovtrer Majefteits Vriendfchaptoe- 
vtücht te neemen, ten voordeele van een gedeelte v^n destelfs Onderdaaneui 
aan welke andere mede-Onderdaan en openbaare Beteedfgingen aandoen 1 enkel 
en alleen om datde^erftgenoemdenin^eeiiigepaoien van Rengïemetdeaodereo 
v^ffchillens Vetfluts n« ooaangezien de^evoelens va» Rechtvaiicdig- en Men^ 
fchelykheit, welke owe Majefteit en de Kepqblyk verscheiden maatoo tcti bunp 
nen o'pzfgte betuigd hebben , particnliere Perfoonen voor^vaareo; ben te mi<p ' 
handelen , tot verachting van de Wetten on Plichtej) van Liefdadig^ei)^, ad- 
drefleert zich de Koning , onzen Meefter , met medogenctheft aangoda^ , 
itochmaais met gelyk Vertrouwen aan ,u\ve Majefteit, verzekerd lynde, dar 
ZQb«aftQwMajei[Mft daar. van ondeFrecfac zal woezen) dezelve^eDfi v<o6ratitiel 
nadruk zal otd(e Attlen « Qpdft dicf^ykamisbraikeu herfteld mogen wcmJeb 
en voortaan niet meéc get)eoreo* 

De 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C Ü R I U S. m 

De Befchtyrlog d«ar vm mo u Ung ïjrn^ en mogelyk aan uwe Majcfteft 1731- 
niet geloof baar fchjrncn ^ om dat ly vao ons bomende « wf van partydigheit Maan. 
verdacht kunnen weezen , maar indien nwe Majefldt geliefde goedtte vinden '^'^"^ 
aan desxelfs Minifiert , of aan wkn dezelve het %o« oordeelen beft te weezen^ 
Commiffie te geevea om de Grieven der Diffidenten te onderzoeken, *t zy 
om het uoodige te beraamcn, ten einde daar omtrent doordeaanftaandeKyks* 
d«g nader en weezenclyker too konnen worden voorzien, zoo oweMajedeic 
ten eerftrn by zich «elve overtuigd w^zcn , dat men de gronden van de on- 
betwificlyk Ae Rechten en Previlegien ondcrmynt , ca dat die Meirfchen in *t 
kort van hunne Kerken en Schooien, en zeiis van hannetvdelyke Goederen 
en Vryhett berooid zoUen zyn, indien uwe Majeftoit en de ftepoblyk, heti 
Aan den ongematigden en onwettigen yver van die hen kwaad willen, kwa-* 
men over te laaien, 

Ondertuübheu t SIH E , (ciVy nt het drlnfsendftc in dezen te tyn , dat n we Ma« 
jeQett ordre ilelle, ten einde aan de DiAdenten {{een tiietw ongelyk aange- 
daan worde, tot dat men op ceae behoorlykc wys kennis van hunne mde 
Grieven zal genomcm en dezelve herfiefd Rebben ; Waarom wy uwe Majefteit 
teer onderdanig en inftanrelyk verzoeken , dat het Q behaage , aan de Biflchop- 
! )>en en Magiilraaten van dit Koninkryk te ordonneerden, dat zy geeoe verdere 

flieuwigheden t«>t nadeel der Rechten en Previiegien van de Diffidentenzolleii 
toelaaten , dat mengcene verdere bindernis is nnmien Godsdi#nl),fnde Ptaaffi* 
daar dezelve geveftigd is, toebrenge; dat men hen niet mcrér belette hanue 
Keiken en Schooien dreigende in te (lorten , terepareeren; dat men hen noch 
tloor Citatien noch door Complicaticn roeêr dwingevoor incompetenieRech- 
' ters te antwoordden over zaaken , die exprellelyk en zeer wyzelyk aan de Ryks- 
I dagen en aan het onmiddelyk Gerechtshof van uw Majcneitgereferveerd zvn. 
V/y hebben* SIRE^ zo veet te meéc reden om te hoopen , dat uw Ma* 
JeReit aan deszeifs arme Onderdoanen, de mtörgemeMe iXBdenten prompte- 
lyk de behulpzame haud zal bieden, om dat het belani^ van den Staat, en zelfs 
dat van dè Religie zulks vereifcben; Zy zyn Leden van deze Republyk even 
to wel als deRoomfch-Katholyken; uvi' Maielteit is bunnen algeineene Vader; 
%y hebben de ééne en de andere gelyke Weteen, waar door hunne rtfpeöiie 
I Bccheen en Vrybeden verzekerd worden, en men zoti de DiiCdenten zonder 
•n|^i«chti(^hett niet kunnen uitOuiten van de befcherming van deze Wetten , 
10 lange zy met getrouwheit en naauwkcurigheit aan dezelve gehoorzamen ; 
zy verlangen niet meerder > SI&E^ dan otn als goede Medeburgeren gehan* 
deld te worden, terwyl zy zich als zodanigcn n^edraajscn ,en zy roepen om de 
hoogfte en publykc Authoriteit alleen tegen Paft'culicren , of te^en de laage 
Recbmanken , wdke hun geza^ misbruiken. Kunnende de flouthcit ten dezen 
^ («»pcig^ to. Invaar lyk aan de Rrpoblyk in *t algcinteu worden, ah zy nu is 
\ juai de Djffidcsntun in *c byzonder. 

^ Zeker ander groot Koninkryk heeft zich v^n eene aeer groote Inenfgte gne# 

l de en nutt 'g^ Onderdaaoen ontbloot , met de Protcflanteu van hun wettig ver* 
I "kregen Rvcht te becooven : &w Majefieit zal in tegendeel, met de Rechten 

der 



Digitized by CjOOQI^ 



HV 



EUROPISCHE 



der Difl[idei>t«n tegen dé krenkingen die men hen aandoet » te befchermen , de 
vermeerdering zo van het getal ats van de Commercie der Onderdjumen van 
dcie Rcpublyk bevorderen. 

. Indien men zetfs vddronderflelt , SIREt dat inde (Irenge Behandelingen, 
die men de Dillidencen doet ondergaan , geen ander doelwit beoogd wordt ^ 
dao om hen tot de verééniging der gevoelens in xaaken van Religie te brengen, 
is OW Majeftek te veel verlicht , om niet door de ondervinding van alle tydea 
te erkennen » dat de dwang de minft bekwaame en minft -natauriyke weg rs , 
om dat oogmerk te bereiken, en dat de Roomfch-Katholyken , welke in de 
ProteftancfcheStaaten van Europa woonen, niet minder blootgefteld ZQlIen 
zyn aan gelyke Vexatien, als men hier tegen de Diffidenten gedoogt. 

Pete Confideratien, SIREy doen ons van debillykhelten wyshettvann^ ^ 
Majedeit alles verwachten ; De Koning , onze Meefter , tal zeer gevoelig " 
zyn wegens de attentie, welke uwe Majefteif voor zyne Interceflie zal wfllen 
hebben, en hy zal zich van zyne kant bedienen van de toegeevenheit , dre Hj 
van uwe Majefteit en de Repabiyk is hoopende , om zich hoe langer höe méér 
te aatborifeeren aan de Roomfch*KatboIyken in zyne Koninkryken , de ver* 
draagzaamheit en goedertierentheit welke zy onder deszelfs .Regeering genie- 
ten f noch verder te continneeren. 

Wy wetifchen, SIRE, dat de Regeering van nwe MajeReit metbeftendf- 
ge Voorfpoed mag gezegend zyn^ en wy blyven met het diep(lere(f>e£t, enz. 

Nicttcgcirftaande deze nadrukkclykc Memorie en alle andere Vcr- 
toogen en Memorien van de Minillcrs der Proteftamfche Mogend- 
heden, krygen de Diffidenten door ganfch Poolen geene de minfte 
verlichting oi redres omtrent het geene tot hunnen nadeeie tegen 
hunne wettige en zo dikwils herbaalde en beveiligde Voorrechten 
gewelddaadiglyk gefchied is. 

De Tartarifche Ambafladeur, die zich eenigen tyd aan het Poolfchc 
Hot heeft opgehouden, heeft zyn affcheids Audiëntie by den Ko- 
ning gehad, en is na het bekomen vaneenige Gefchenken voor hem 
en voor den Cham, zynen Meeiler, vertrokken. Op den wegonr- 
moette dezen Ambafladeur dien welken de nieuwe Sultan aan zyn 
Poolfche Majefleit gezonden heeft, met welken by een mohdgetprek 
htcKIt in het open Veld. 

Zyn Poolfche Majefteit van de komft van den Turkfchen Ambas- 
fadeur verwittigd zynde, zondt hem eene Lyfwacht toe van honderd 
Ruiters, en zeftig Perfoonen om hein te dienen* Na dat deze Ge- 
zant te tVarfcbau aangekomen was , en door den Kroons-Grooc- 
Maarfchalk zyne openbaarc Audiëntie by den Koning hadt laatea 

vcr- 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U S. 



ï4f 



I78«* 



rerzocieOf wierdt hy den zi Febniary in de volgende ordre opge* Mamtl 
haald: . 10 

De Heeren van bet Hof en de aanweezende Magnaten kwamen 
2eer vroeg tezamen in' hec Paleis van den voornoemden Groot'» 
Maarichalk i werwaards ook drie Torkfche Rvpaarden met koftè^ 
lyke Chabrakken en Kleeden» uic de Koninkfyke Stal gezonden 
wierden: Ten tien oureo brak de Poolfche Cavallery, denOverflen 
Sieq^anowsky aan *c Hoofd hebbende 9 van dat Paleis op, en kwam 
vó6r elf uuren met de gemelde Heeren aan 't Paleis van Radzivil ^ 
waarin de Gezant gelogeerd was} de Edellieden volgden den Opper-. 
Jagermeefter van Littauwen^ tot in de Kamer van den Ambafladeor, 
den welken zy op een kufleo tegen den grond zittende vonden» en in 
den naam des Konings ter Audiëntie nodigden. De Gezant opge«> 
daan zypde klom op een van de Koninklyke Paarden 9 en zyn be« 
cretaris.cn Tolk gingen op.de anderen zitten: De Tolk 9 dievödr 
bem reedt» droeg de Credentialen door den Grooten Heer zelf oo« 
dertekend 9 opeotlyk op beide de handen. De Gezant in de Audien- 
tie-2^aal.kqi|iende9 vondt 'er den ^oning op^den Tbroon ondereen 
Verhemeite» de Senatoren rondtom op de banken zittende 9 doch den 
Kroons*Groot-Maarlchalk ter rechter- en den Kroons*Onderkance* 
lier ter flinker-band vm zyo Majefieic ftaande^ alle met óngedekten 
Hoofde: AU hy den Throooi genaderd was kufte hy den Rok dea 
KoningSt en gaf zyne Credentialen over \ dewelke door den Kroons* 
Onderkancelier aangenomen wierden. Daarop dekte zich de Koning» 
en alle de Senatoren zetten mede de doeden op, cerwyl de Kroons- 
Maarfchalk den Gezant een kullen recht tegenover zyn Maiefteit 
aanwees 9 en nadat hy zich daarop neergezet hadt» vroeg hy» in 
den naam van zynen Keizer, naar*s Konings gezondbeit» en wierdc 
door den, Kroons-underkanc^r met een vriendelyk complimeac 
beantwoord. Ve^olgens wierdt hy door den Kroons-G root- Maar* 
fchalk bedankt» en opgeftaan zynde» nam hy aflcheiJ van den Ko- 
ning met het hoof J. te buigen » en de hand op de bord c^ (laan. De 
Regimentarius PoniaSoivsky bragt hem toen in de groote Zaal » aU 
waar twee Tafels roet fpys gereed (tonden » waar aan de meeite Se« 
natoren nefièns hem gmgen zitten. Over de Maaltyd dronk ^ de 
Krophs- Maarfchalk hem toe op de gezondheit van zynen Keizer » • 
waarna de Gezant die van deo Koning infteides en de Maaltyd ge^ 

T cindigd 



Digitized by CjOOQIC 




,4<f EUROPISCH.E 

cifldigd ïyndfef wicrdïhy op de vóori^v^^tMx *r RadïWafclhcFa. 
kis te rug gebragt. 

De Gfavinnc van Orzelska^ Prinfcffc van Hólfiiin ^ heeft by den 
Acnbafladear, tot deszdfs uiterftc genoegen eene Vifiic afgelegd. 
De Gcfchenken wcVke de Gezant wegeni den- Grooten Heer en we* 
gcns den Vizir aan den Konirtrg heefc ovcrgegcevon , beftaan ortdet* 
anderen in zes van de heerlykfte Paarden, en onder dezelve een Ara-^ 
bifch Paard dat volmaakt (choon is, en méér dan zcoö Dukaaten 
waardig geoordeeld wordt. Men acht het voor een zonderling bewys 
van de achting des Sultans voor den Koning dat de Brief die de Aaa« 
bafladeur aan den Koning heeft overgeleverd , tegen de gewoonte doot' 
ddn Grooten Heer zelfs ondertekend is. Deze Ambafl^deur hadtden 
zy wedefomzyncAffchcids- Audiëntie, en is met twee Brieven van 
den Koning I éénen voor den Grooten Heer, en den anderen vok>r 
den Groot- Vi(ir» benevens verfcheiden Gefchenken van den Koning 
en van de Republyk vertrokken. 

De Conferentien met de vreemde Minifters wierdon vervoljgdj en 
de Koning was in het btigin van Maart naar DreidinrtntMsm. 

ZWE& VA N' StokboJm^ alwaar de algemeeneBLyksdag geopend ts,ge]yk 
^^^ wy in de voorige Maand gezien nebben, hedft men, dat op den z 
Pebrnary , voor de gemelde opening', de OedepnteerdefKief Staten van 
bet Koninkryk zich in Proccffic naar deSt. jYi^^^x-Kerk begaren 
om den Godsdicnft volgens gewoonte byte woonen, DeGraafvan 
Hórfif Raad en Maarfchalk van den Ryksdag , voorgegaan door twee 
Herauten in ptechtjgewaadt , geleidde den ganfefacn Adeldom der-» 
Waards: Hy hieldt tn zyne band den MaarfehalksStaf t verryktmec 
Piamanteni en was bekleed mét eenen Mantel van rood fluweel , ge* 
vèefd met Hermynen , met eeneh Hdcd van dezelfde ftoÉ:. Na hem^ 
viMgden db Komnklyke Ailffptenaars, de jonge Gcaven, Baronnen 
en andere Edellieden, van gelyken voorgegaan door twee Herauten. 
Na dezelve zag men de Senatoren in Koet fen , voorgegaan door hun- 
ne Bedienden in prachtige Livreien. Hunne Mantels waren mede 
ran rood fluweel met Mer myn gevoerd. Hierop volgde de Koning 
In eene prachtige Kóerè «et acht PAardtn, gekiëdoordc Statïnee^ 
' fters van ÏVctHoF. Zyn MijeÜcit hadc de Kroon op het hoofd, den 
Scepter in de band, en wa^ omhairge» met een Maauw fluweeïen 

Man- 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I ü S. 147 

:M»tel met Heroiy^n gevoerd, en besuid mee de kofielykilc Diz' jf/J^^ 
mantw en Paerlen van de Kroon. De Trauwancen gingen aanbelde ■ m j! 
de *zyden van de Koninkiyke Koets. Naden Godsdienft begaven de 
Gedeputeerden zich najar-het Paleis, om hunne Maiefteiccn aldaar te 
begroeten, volgens de gewoonte. Daarna deden zy de opening van 
hunne yei:gaderine, en hebben fedcrt hunne Zittingen met veel or- 
dre vervolgd; hebbende de gemelde Gedeputeerde Kyksftanden nu 
hunne ordinaire Deputatien. aangefteld t onder dewelke alle voorko* 
mende zaaken verdeeld worden 9 om dezelve te onderzoeken en te 
ri:<^ul«eren, of zo bet van die tmportaqtie bevonden mogt worden » 
zich daar mede aan deii geheimen Uitfchotte addrefleren. Dedeli* > 
beratien duuren den meeden tyd tot laat in den nacht 9 en de gene- 
rale ToN en Berg werks- Rollen en Rekeningen zyn#eet8 door de 
Gedeputeerden op *t naauwfte geëxamineerd en in behoorlyken ftaat - 
'. - gievonden. Van alle zodanige handelingen wordt na genome beflutt 
' leUsens.door.de Deputatie rapport aan den Koning enden Senaat ge- 
daan \ en men is tegenwoordig beezig met de zaak van de Land- en 
i Zee-Magt, en met het nazien van de fomme die federt drie Jaareo 
^ urtgcgeeven en te liquideren zynl 't welk wel de groot fte oplettend- 
heit mogt vcreifchen, wyl reets de genome mefurcs tot vcrmeerde- 
I ring van de Magt van het Koninkryk, door de gezamentlykc Stan- 
< don geapprobeerd zyn gewQrden. Menheeft de Refolutiegenomen, 
I van de 'uiterde precautie ce gebruiken, opdat de ingeflopen defrau- 
I datien by de Bank-Briefjcs en Affignatien, mogen worden voorge- 
komen; en tot handhaving van 't Crediet zouden alle Pcrfoonendic 
daar aan fchuldfg zyn, zonder genade aan 't leven geftraft worden. 
Dagelyks komen noch Pcrfooncn van alle kanten uit het Koninkryk 
aan , wegens hunne zaaken die zy by den Ryksdag voor te ftelltn 
hebben. De Ry ksftandcn hebben onder anderen in ernftige overwec- 
Uing genomen, een ontwerp dat de Koning hen heeft overgeevea 
om de Magten van het Koninkryk op denzelfden voet te herftellen, 
* als die waren onder Koning Kanl den iz. Men maakte ftaat dat 
alle de zaaken w«lteop het tapyt zyn, in twee Maanden zouden 
kunnen afgedaan xyn; zo dat de Koning zyne voorgenome Rci^e 
naar zyne Duitfche btaaten omtrent St. Jan zoude kunnen voort- 
zctteiu De «olfteinfche Minifter heeft wegens de Pretenfien van 
den Hertog, zyncn Mcefter, aan de Staaten eene Memoneovergo- 



Digitized by VjOOQIC 




148 E U R o P I S C H E 

Icverd, doch daarin van de Sücceflie, waarvan ook waarfciiynlyk 
op dezen Ryksdag niet gefproken zal worden, geen gewag gcttnakt. 
Alle proviiie en leeftocht worde volgens eenc Koninklykc Urdon- 
naniie » geduurendc de Vergadering van den Ryksdag zonder be- 
taaiing van ccnige rechten ingevoerd. De vryheit van eenige lm* 
poften > voorheen voof tien Jaaren aan Ponurén toegedaan » is voor 
twee Jaaren gecontinueerd i en wegens bet invoeren der Graaoco aic 
vreemde Landen is de volgende Ordonnantie afgekondigd. 

FREDRtK , JMféié Gêüode Gnb, Komn^ t^ Zweden, tmz. AlUm 
éeBgeentn dii dczinUgfnvmrJègtm ZMÜenz^tm^ S^lm. 

WY tyo n^t een oitoeemeDd verdriet oDderrecht geworden vao het oo(e« 
tneene gebrek dat de Inwoonèrs der Steden en Dorpen van het Konink* 
ryk van Zwden en van het Groot-Hertogdom van Hnlamd ^edoarende het 
voorleden Jaar geleden hebben : Wy xyn niet minder gevoelig geweeft over ' 
de droevige gevolgen welke zy daar van gevoeld hebben , voornamelyk federt 
het begin van dit Jaar: tolk eene beklaaglyke gefieldheit hed^onze Vaderlyke 
tederhartigheit gevoeliglyk bewogen : en hoe langer hoe méér onze oplettend- 
belt opgewekt hebbende voor het weivaaren van onze getrouwe Onderdaaoeo, 
en voor het Gemeene-befti %o vinden wy ons geneigd om in deze moeijely 
ke omftandigheden alle mogelyke middelen te omhelzen , om toe te brengen 
tot verlichting en tot onderhouding van de geenen die in de elende zyn , en 
om de gevaarlyke gevolgen vtför te komen, welke men met reden van zulk 
een algemeen gebrek van Graanente vreezen zouden hebben: Aldus om tot 
tulk een gewenfeht en heilzaam einde tegeraaken, zo hebben wy goedgevon«> 
den door deze tegen woordigen te ordonneren en te (latueren , gelyk wy ft$- 
tueren en ordonneren by dezen» dat alle deGraanen, hetzy « tarwe, rogge, 
gard., haver enz. komende uit vreemde Landen, van wat plaats bet zy, en 
zonder eenig onder(cheid , het zy dat men dezelve brenge oit onze eigen Ha* 
fenen of uit die van vreemde Landen» zo ter Zee als te Land, vry zallen 
ayn van de rechten van den grooten Tol , van het begin van de aanftaande 
Maand Maart af tot den zelMen dag van het Jaar 17» toe» welke vryheit 
plaats zal hebben in alle de Staaten van ons gebied: Waar naar alle de gee- 
Oeo welke het aangaan zal, zich zullen hebben te reguleren: tot beveftigtng van 
bet welke wy deze tegenwoordige met onze hand hebben ondertekend , en 
en óns Koninklyk 2€gel daar aan doen hangen. Gegeeven te Stokèobm den 
7 Pebrvary. lyjt. 

geuk^ ^ 

FREDRIK. 

TE 



Digitized by 



Google 




MERCURIÜ& 



T& Mó$tou is eeneaaoïienl'yke Ambaflade van den Keizer van China 
aangekomen » beftaande in vyf Perfooncn , waar van de ecrfte Vicc-Pre- J^^ó, 
fident is van den Raad der buirenlandicbezaakenvan zynCbinefche 
MajeAeic» de vier anderen z'yn Mandaryns van verfcheiden Claflen. 
Ook xyn deze Ambafladeurs noch verzcld van drie anderen van een 
Mongaalfch Prins. Deze Chinefcbe AmbafTadeurs deden den if 
Jfanuaryhunneopenbaareintreedein Mofcouy door deDuitfcheVöór- 
ftad in de volgende orde. 

L Zeven Handpaarden » met koftelyke tuigen^ en geleid door zo 
teèle Stalknecbts te paard. 

II. Een Ketcltrom en vier Trompetten. 

III. Eene Compagnie Granadiers van de Preohafinskifche Guarde 
te paard. 

IV. Acht M(mgaUn ^ gewapend met Boog en Pylen , en op de 
Tartaarfche wyze te paard zittende. 

V. Acht KoAfen met zes Paarden befpannen, van de voornaam (Ie 
I Heeren vafl het Hof, gevolgd van eene prachtige Koets van de 
t Keizerinne: de eerfte van deze Koetfen waslcedig; de Ambafladeurs 
^ zaten in de anderen naar hunnen rang ^ en een Chincefch Officier te 

Kard, reedt aan 't portier van yder Koets: Het Hoofd vandeAm* 
flade zat in de laatfte» verzeld van den Heer Sibin; Prclident van 
' bet Collegie der Mynen, en v66r deze Koets gingen vier Grana- 
diers, en acht Lakeien van*t Hof te paard: Geduurende deMarfch 
rookte één der Ambafladeurs zyn pyp met veel deftigheits^ tfnver« 
(cheiden van hunne Bedienden dceden het zelfde. 

VL Twaalf Handpaarden 9 geleid dooreen gelyk getal Sfalknecbts 
\ te Paard. 

VII- Een Kcteltrom fcn vier Trompetten. 
Vin. Eene Compagnie Granadiers van de Semenouskifcbe Guarde 
te paard. 
I iX. Tachtig Sleden gelaaden mee de Bagage der Ambafladeurs» 

» De Ambafladeurs wierden op hunne komft in de Stad met zi 

f Canonfchoten begroet , en vervolgens geleid in de Huizen die voor 
ben vervaardigd waren 9 en waarvan men de Vertrekken met rood 
laiten behagen hadr» Zy wierden aldaar drie dagen na malkander 
onthaald, 

T } Wan- 



Digitized by Cj.OOQ 16 



i,o E ü R'O P 1 5 C H E 

^lljj^^' Wanneer deze Ambafladeurs opènbaare Audiëntie hadden by de 
. Keizertnne « wieden zy ibet veel (pri^elKa a%ebAald en voor naar 

Alajeftoit gebragc { wanneer ey de volgende Aaofpraak deden. 

DE Keizer van China heeft ons , tyne Gezanten a^evaardigd , tnet t>evel 
om uwe Keizerlylte Majefl^'c over hec beklimmen van d«n Reffifchco 
ErF-Throon gelok cc vvenfchen , om n van zy^ie :beftead%e vriendfehap te 
ver^ekeriui, en om n, tot een 'b)yk ,d«ar van^ eeoige GefcbeaiBtó uit zya 
Land over te geeven.Wy zyn daarby door'onzea Keizer^laft» 4Dina ,|iaariwrc 
Keizerlyke Maiefleits gezondheir te informeeren, en tefi^ustever.zekereo,dal 
hy niets méér werilcht> dan dat o we Majefteit altyd gelukkig zy, en.baarc 
gezondheit ontelbaare ]aaren , even als de Zonne nitblinke. 

• 
Pe Opper Kascelier gaf daarop , inbare Maleftci» oaam» tot 
antwoord: . 

HAare Keizerlyke Majefteit neemt de afvaardiging van uw Gnamfthap > 
nevens de gelnkweufching , aan, als een teken vanbyzonderevijendfchap 
des Keizers van China ^ en verzekert denze! ven wederom van baare onver* 
anderlyke Vriendfchap en onderhooding van een goed verftand. 

Daar na ktitelden de Gezanten , complimenteerden de Ketwrinin 
bunnen eigen naam, boogen zich driemaal ter Aarde » en bleven zo 
lang geknield toe dat hun Compliment vertolkt, en in dezer voe- 
gen Voorgeleezen was : / 

WY •jiffihani Amha Tv/iriii en gezamentlyke Gezanten , vallen met deofider* 
danigde geluk wenfching voor uwe Keizerlyke Majefteits voeten oodar « 
en achten het voor ons de grootfte gelukzaligheit , dat wy door zyn fi<^^ 
€hantfihe Majefteit met dit Gezanirchap^enmet hetaapfchoawenvanüwe^Kei^ 
. zerlyke Majeflelta hoogde aangezïgt verwaardigd zyn geworden. 

De Opper- Kancelier ftaptc toen van den Throon, en «eide tot 
hen, dat de Keizerin hun Compliment gunftelyk ontfing, CQ-heD 
van haare hooge Keizerlyke genade vjcrzckerdc. / 

NBOER- pE Brief die de Staaten Generaal aan den Koning van SanSme 
LAMOEK. g^f^hfgygn hebben, ten voordeele der arme verdreven WaldettMois 

zcor 



Digitized by CjOO^ 16 



ft^ 



• M E R C Ü R t U S. 1^1 

* ïèw' Acrkwaifdigj'ch m dc/opettbaarc !Nïcuw- papieren door dea^^i' 
( druk gpmecD gewordien ^ tuidtnde dezelve als. volgt. ««p^ 

i 

Y. htbbfi^mt dteBgiflf , wdfcea wy dtfaemtlicbben geiMd van irt¥e Ma- 
jefieit gedagtekend den 20 December laatfticdea, te oorfangen, ttetgroutè 
I feUio^Diog verflSÉaH de goedbeh » waar «icde vmt Majeflrti weJ< hieeft tvrHen 
t Ictleo op de Vertoógeo , welke wy aan^ ir gedabo tehben, ten vocyriketevaa 
^ Mw Peetefiamfche Ondetdaaacn der- VaNeien rm Biemomf\ welltó' Wj aan« 
^ . lied aU onxe Broederen door de Belydenifle van één en^ telicte Geloof met 
^ om: Osti i^oldoaoNig ««tn ?otaunkr geweefi xyn^ indien^ Wf vutt n haddtn 
. kuao^ir verkrygea eemge verzachting inde ftren^heffo, doord^vtNrlkeeerr^rooc 
gnal Tan dfearme-Xikdeo gedwongen' S]m geworden» in' 't feMevat^ iden Win^« 
ler; haiiiia Wo&niagen f e veriaaten'^^ enktl eo aUeen om dtt af de Bëvi^e^gin- 
gca tan bon gemoed volgeode, hanaeReligie nm konden ireraaaken. 
. Wy hebben het £di& van den ]aare 1664 ten bannen- viooydeelè aange- 
^ baald, om dat de voorreden van 't zelve een plechtig getuigenis van hunne 
eetronwheit en yver voor den dienft van hunnen Souvereinjbehebde; wy hebben 
Mnneii' getoovea dat oh krachie vaaf bei gen^lde» Edf3, waarby" aan de - 
^ VMrnoemde IVédd^fm en aan bonne Kiodered to^eftfllËn! woikfc de peritiifife 
^ opf ia hnnne Validen te rug te komen, en hBOne Re%'e te oefenen, zon» 
i der dat men hen , in eeniger maniere zou ontrQ(lea , of ondetzoek doen », wegeni 
taiaken van *t Geloof ofte Afzweering, die zy of huune Vadereu zeifs door 
geweld zouden kannen f^edaan hebben, ty herdeld zouden geworden zyn in 
I0 ^Ifeaiftftan' hunne oade keehtcn en PreviUgien, zo ten opzigrdfer oefening 
\ van honne Religie, als hunne Wooningen, Commercie en andere zaakeir , 
L niets uitgezonderd; Ook hebben wy reden gehad te meenen, dat by het ge* 
' metde £di£l aan alle Perfooneo , welke Prortftanifch geboren zyA, en.lvelke 
dfe Religie belyden, vryheit gegeeven is, om zich fn de Valleien te gaau ne- 
derzetten, mits' den Eed van geirouwigheit alvoorens te doen, ' 
^ Ontfertaffchen hebben wy tot ons groot leetwezen verftaan, dat dezen in- 
^ faionl en d^ nitdrufekingen^ vab- het roeérgennelde Edid , hoe favorabd de-^ 
^ WK^ft fthyiseOy echter noch. onderjieèvig .zyn aan 'Ezceptien> doen de ondep* 
i fcbeiding die 4nen maakt toflchen de geenen, welke de Roomlch*Katho]yke . 
Keligie v(5dr den Jaare i68ó en na den ]aare 1694 hebben aangenomen, en 
die welke door de vernietiging van 't EdiS van 1686 verplicht zyn geworden, 
% de Roon^fch-Kathoiyke gevoelens te omhelzen , en welke alle in 't vervolg zo 
.1 ét^t^tkt*^% de andere van Religie veranderd hebben, ztidanig dat de eerflge* 
mdde vaihde gonAen door 't Edid van. 1694 toe^eftaen, trrtgeflooten, en de 
laatAa alleen in dezelve b^gneeprn. zouden woezenr, onaaiigezien zy fèdect 
iniDOe ie rugk'om^'êu verblyi in de Valleien veele Jaa^en lang genooten heb* 
' Bcb hetefFeift vaü't Edid van 1^94 > in 't 'welk deze uitzondering niet gevonden 
i «Urdi. Echter 



Digitized by CjOOQiC 



isz E U R O P I S C HE • 

Echter ts onte intentie geeoiiiit om deie tuk nuiaw tt tlftea;; wj. Yci^ 
toeken alleen , dat uw MajeQeit deszelfs goedertiérenheit tan awe getrouwe 
Gereformeerde^Onderdaanen wil bewyien^ En gelyk wywegenv hunne eleih 
de gevoelig lyil , kannen wy niet nalaaten onte Interceffie te vernienwen t 
ten einde bft uw Majefteit behaage o we gnnft uit te breiden zo over de eerde 
als de laatfte, en aan die welke daar uitgegaan zyn om te rag te komen » om 
onder uwe Majefteits Proteftfe aldaar te woonen mee volkomen vryheft vaa 
Confcientif en bezit van Goederen. 

De ver^raagzaamheit en toegeevendlieit ^ welke wy voor de Roomfeh-Kifho^ 
lyken in de Suaten van onze Repablyk hebben, doet ons met volkomen ver* 
trouwen aandringen óp het geen wy ten behoeve van owe Gereformeerde 
Onderdaanen verzoeken. ~ 

Wy hoopen dat onze Aanboodingen gevoegd by dfe van andere Proteftaot- 
fche Vorften en Staaten, by aw*Maie(letr niet zonder vrocbt zullen weezen, 
maar dar awe goede Onderdaanen, voor dewelke wy nochmaals intercedee* 
ren , ide oitwericingen van aWe goedheit zullen gevoelen ; Wy zulletize aan* 
zien als wezentiyke blyken van uwe Vriendfchap , en eeue volkomen Erken? 
telykheit daar voor becoonen. 

Men vleit zich dat deze Brief en alle de anderen welke door de 
Proteftantrche Vorften-«cn Mogendheden aan den Koning van Sar* 
dini'i gefchrevcn zyn, ccnigzins van goede uitwerking zuilen zyn. De 
Secretaris van Staat van dien Koning heeft onder anderen op cenen 
Brief, die over dezelfde (lofTedoor de Rcgccringvan'tCantonB^r» 
gefchrevcn was, een antwoord gefchreveni Waar van dit de voornaam* 
fte inhoud is : 

„ De Koning, myn Mccftcr, heeft alle mogclyke gevoelens van 
„ Gocderiiercnhcit en Proicftie voor de tValdenfen , en wel onaf hang- 
,, kclyk van de Traifltaatcn en van de Interceffie van uwe Excellen- 
»» tienj Hy bemind hen als getrouwe Onderdaanen , maakènde ech- 
„ ter het onderfchcit 20 als aan uwe Excellenticn bekend is, enpro- 
, „ cedecrcndc ingevolge van dien zo als de Rcchtvaardighcit ver» 
y, eifcht. 

„ Zyn Majefteit in deze Difpofiiic zyndc, üaareen Minifter af te 
t, vaardigen, om hen te hoorcn, en de zaaken op de plaatfcnteop* 
„ dcrzocken, ten einde zy alle hunne Prcvilcgicn en al het geen hen 
„ door \ Edift van 1694 toegedaan is, blyvcn genieten, en opdet 
„ in tegendeel van hunne kant vcibcierd worden de misbruik^o ^'^ 



Digitized by 



Googlt 



ï 



f 



M E R C U R I U S. ;ï5, 

ii -ingekropen %yn , en Jby km wett^e gèBrüiken ^etlbemd worden* ju!^^ 



9 Na dat men van *c begin der Maand Maart af gewacht hadt naar de 

wederkomft ?an eenen Expreflèn van fFeenen » met lydiog van de 

volkomen afdoening van isaaken , oncfing de Graai van Cbefterfield 

eindeljrk dtn x8 -Maart twre Expreflens mee de aangenaame tyding 

dat opiden i6 der Maand aldaar een Traéfcaat ge(k>ciui en:gecckeQd 

was, door. den Prins Eugenius^ den GvTisfvzn^Zinzimiifrff; tn den^ 

^ «Graaf van Stabrenb^rg wegens den Keizer» en door den Heer Tbo^ 

t mas Robinfon wegens den Koning van Groot^Brittanmi : de gemelde 

t Expreflens hebben ook aaa den Engclfchen Minifter de Copy van 

.bet TraAaat medegebragi: hec zelve begrypt ook de 'Staten Gei>^- 

^ raal der Veréénigde Nederlanden in de Voorrede van het Tr4&iaf co 

^ in de Artykeien* Men zag in den Haag het volgende Extraft van 

^ het gefloten Traftaat » dat wy by provifie den Leezer mededeclen« 

^ 9> In het eêrlle Artvkcl worde gezegd , dat *er tuflch^n zyn Kei- 

'^ zerlyke eoKatholyke Majeftett,dcn Koning vw GroohBrifiannie 

>if en hunne ErfgenaamenenSttcceflcurs, als ook tuOchen baar. Hoog 

^ '»9 Mogende^ cene «oprecbte en onverbreekelyke vricndfcbap ziklzyr; 

'' ly dat yder Contrafterendc Party zich verbindt fderefpeftive Domei- 

i^' '9» fieo en Onderdaaoen tedefendeeren » den Vrede te handhaven , zich 

^ ^ wederzydfebp voordeelen toe te brengen y en alderhande onrecht 

^ -^ tn fchade te beletten eh af te weei'en ^ en dat daarenboven de^Par^ 

^ '9i tyen zich onderling verbinden tot de Giiai:aniieya»allcd9 Kpninki 

< -if kryken en Bezi vingen» die zy zouden mogepof moeteBgcnioieq^ 

9^ en belooven om met alle hunne magt te tontriboeeren » van zich ) zó 

^ hen ab hunne Succefleurs en ËrfKenaamen daarin lo maint'ineoren. 

9» In het .tweede Artykel verplichten de Koning van GrpohBrih 

\ y, tamiPim de Staten .C^mevaal zich » om xoi bAndbaMiog vaOïdepv^ 

l ^, iblyke'iuft^ en>tot het behouden. van de'BialaW.iofiir^^^i |iitt,alle 

r ' ^9 hunnbniagt , tegen wien bet zoude imog^ .zyjQ^i de iSucceffie ioal|6 

«, de Erflanden» aan *t doorlnchtigfte Huis van O^^^urjfiE toebehbo^ 

\ ,9 rende 9 te verzekeren» en de gccnen die Volgens de ordi;e daarin 

ft móêt.fuecêdeerénV co byzonderlyk de ou4fte.vaft.<le Aards-Hquo- 

i -n :giiinenv9 .te.'de&ndêeren»' tegen: kUc die. boa in hutulc rdobtHliKige 

i ^ besiktmg. tonden: wiUen dnttmflcoi* . .^-'. ^ > : ^ . :. : } .!.. .1 . . 

„ In het derde Artykel confenteert zyn Kelteiiyke.cn Kiyi;bp!^k$ 

I ^ Adftjcfftcjk ia de inv^oerfasg dcriSooo Sp^jaardisn io de.yqor 4^n 

} .. .V », Prins 



Digitized by 



Google 



J 



1^ » ü R o ff f S C H E 

iffi^ n griw -tton <Jia4ps.^p è LêS m^éi PhaAi ^rtui gyacuwt P k tfkmm ca 
MM^ 4, ;MirMr ; eo mditn zyn Kei»9l|Flte «i Kftdifrtjdcc Majeftmt bec 
^t RykY-^Uonfenc nooéig tioréoelc ^ m >bel<wft en fcrbiMclifsoh 
«») wa v)^ii fiiyt wn^fc wcmfaa tat>hct »»ci> k iygcn ^ot hu xekelim- 
:f9 «im 'ilM ifA ymn t^ec Mundni** df «cnfer so Act gdbbiodris luou 
i» tly ^ffcibioiic 'W^h dMtfenbeveo^ mm ücnmtnotmdt imnfstmgmm 
4, dcMibfftew^wüCf/EiiiiMro fiërms^ mm tysn Hof cii^cldMsidi^ 
'n aevretidoy op <fc4(evo€giylr(k «ryce éoniykif iMrkand tmadcoDi 
^9 ds ook om tfnc^dtóc Offictm en «jrtic Aii£b{Mriicictc^MBpkq&> 
^ ^eti<, ttn 'einde «bt dc^&yoo Sptnyiarden ioo<ier fCftoe«NgeQ«mi- 
^ ider 'Oppoficit in <Ie Pkacrcn nn Tofiamntmim^ «otidlm kumcb 
«I, Intvckktn. 

^ Itt htc irferde Artykel «ricent «icn de ConiHticn i^m /hec Tmc* 
M'CittC vuft en onwrftbaar «e moeten zfn. 

I, <In bet vy<dt Artykel vernietigt men <ie Ooftemltfcbe<3Biiiptt>- 
I, nie,^en men verbiedt tite Cotnmcrcfc^Ai Vaartop4D4|f-Aitfr#hiwe 
^ Hk NedlerUndfcbe Piaa^eo en Domdoen., die iten ftjrde «mi iÖnW 
^1 'den H. onder de Ueeiicbippy von £fmi^ «wen; bcMvMi cmme 
n Schepen ^ie ééni voonil ttit ^ tttvto nn O/hmk nNen ver» 
^ rrekktn.9 en Mn <le welke bec ^ ml ^teniUmpmmUbbBmmi te 
'^ TOg^te^rengeo^eii lie verkoooing dmr wmimncc ieg9ni.Oei(aiiiy 
V i'ton Enuit$nd^n hvar Hoog 'Mogende., te)Blfvon^lamby'«>Mlèl9- 
%, 4)ai licn, ^m tonder 'veitoevc^n oen tueiiw Tmébnc nm l\irif ie 
^ "MMken voor bitft geen de JMn^Am^ aangMC^ en^cigemArmec^ 
yp ning ntn bet I9de Arrytolnmi bec TraAiet ^ran jAmrnm^ e54iac 
„ de ootfiraftewendt t^ntwn xlmrcoe inllen beMeffl«Ck>»aarifiirifi- 
>, ien » 4die binbon den tf tt nm twee MoHiiten te jttm)0fèm ftoUen 
)) toiiien> U'miMiMi ven dM dagder tefaening vm titt TviAwt. 

«, 1^ hM;>aMde üritylcel ^ fflQngeconwnnrtd, «fat dt O'mftMren 
^ Ml P»ifMmieii owt aMkmiPfinfeneDSmev gommkts «dhmAmc 
ir1»4fbm^BbMc^y«Be^5 webrefftmwfc<ikciteiNetih7«Kg!^^ 
^iwfiemroofdigb fïnrfbHt zyn. 

^ Cy hx ^wcmlt Attytot ii ei tm we tii ctyn KraerlyJo&ttiriEwho- 
^t i|^ Mij^Mt üan^ de fiiMeffiihcfimi Holfamden^ ^ j^mcAF «Caop- 
9t .handel te dryveo op dexclfde'iwyKiab om lyde fmtk^mH idmi U. 
«É fSobiiift VMn'JktfUie* « . . 

.> Traaaar 



Digitized by 



Google 



M B R C U R I ü S, ^0 

o TcaAmi ^A omfmigpfi^le ót Prinftnr cb Smtcn » dte nadc K^ JL^' 
^ fioacic dftarin willca genodigd worden met het genoco co«fe«?tn ^^"^^ 
I» de Partyen Wotien disn lyd i^aa zes Maandea. 

», Ift het Mgeodb Ar{<y.kel is ge/lipiiJeerd, dat bec tajgenwoiirdïge 
,» TratAaat binnee tca weekea door zyn Ketjuf lyke en* KaaMySc 
» Ma^eMtf tya Maje(kit^ dea li^oniAgvan Gré^er/- jSrMTiiiMnrr^ eohoar 
t^ Hoog tAog/indti 2sA goedgekeofd ea ^ratificeerd worden , emcv 

Ia heovervolg zullen wy hec volkomen Fraftaat kannen ncdedcdeii. 

VAN Monaco heeft men, dat^e Prins van dien naam Antbonh Rtzom. 
erimMi, Hertog van Fatenfim>iSt Piiirvan /^r4«r*r>k,,cn Riddcf o|^"'' 
van ^8 Konings ordres, aldaar den lo Fcbruary in \ jifte Jaar zvm 
OTiderdoma. was overileden t zynde den zj Jantiar^ ^66i gebo« 
i«i : Hy was een Zoon vat) Louis Grimaldi^ Prins van^ Monaco , dije 
één 3 ]wa$xf 1701 ce i?Mrf everleedü, en van Ciatbarina Cbarhtta 
tf Hrmimt^ die den 4 juny As Jaars 1678 , ^t^Parys geftorvcn h ; 
Hfy trouwde den rz Jnnf 168& mer AAi^A* w/^ toubariffgen , Doch.- 
ter van i>«/V w» Lottbaringcn ^ GraaF van Armagnac, Groot-StaN 
neefier vaxi Frankryk^ die dbn Jo Oftober 1714 fturf , en iiit dit 
Hmwlyk Iaat hy na de Iferroginne van Falenfinois, en de Prinfeflfc 
ra» f/èn^en : Dt Hertog van f^afentinois^ uit den huize van j^^ir/^- 
ivra ^ vcrkrygt hier cfeor het Fnmdofiv van Monaco. 

Den I) Maart des morgens tuflchen acht en negen uoren is baar 
Hoogvorflelyke Doorlochtrgheit DorotBea Frtderka 9 Gcmahn van 
den Graaf van Hanau én eeac gehore PriiAs van BrandenlmrtJnfpachj 
nat eene ziekte van vier dagen oveifcdeiti tot gróote Aroefheit van 
het Hof en van de Undcrdaancn. 

' 0cn IV Whrart des morgens tuflfchen zes en ztven ome», overlcedt 
te Brwswjk de Htrtóg ^uft IVHbetm van ff^o^enhuttet^ naar een^ 
ziekte van ecnige weeien in dcnoudcfdbm van 6p^ Jaaren tn vf éat» 
cm. zynde den IT Maart iMigeboret>. ennalaateiHtezfncGefflalini 
Mj Douariere EHfabcth Sofbia Maria vt» Hotffeym Norhmrg. 

Tc fitbelwitZf een Dorp omtrent de 9iad Coldi$z^ is voor eenfq|e 
rv4ccfl Öoergeüucveo.<lic i?^ JwenenvierMaandtaoudfi^ 

Tc Berlfn zag men een netié lyd van fcet geisl Óet GSedoopten i 
OctTouwden cS Dooden, van den Jatre 1750» « A& Stafcn va? 
Omt-MimteïiVchmarckt Tolgena welke tUtpy watr onder 1(^4 
•fltditc, gptfoopt zyn, ^ê V$» gctrowr*, « »)ƒ!» geforven, 

V z waaf 



Digitized by 



Google 




156 E U R O P I S C H E 

w»ar onder 31 die po en over de 100 Jiiarcb oud geworde(v^2yn. 

Men fchryft van Jamaica van den if December laat ftlcdcnv dat 
men daar tyding bekomen hadc van Panama dat aldaar een Vaartuig 
^an Païta \ir^H aangekomen « mee de droevige t y duig vaa't vcrtiesvan 
iet gebeèle Koninkryk Chili door Aardbeevfngcn en Overftroomingi 
I>e^ eerfte haddón 27 uuren geduurd, in vrelkc eenc onnoemelyke 
menigte Menfchen omgekomen waren , en de ganlche Stad van Su 
Jago was vergaan ; De Overfirooming hadt zich uitgebreid van de 
Stad laConceptionioi aan CW/f», alwaar het water tot boven de 
Muurenen Wallen was.g<;reezent en men meende dat die Vloet door 
de Aardbecvingen ontdaan was* 1 /, ' . 

Onze Courantiers zyo in het me Jedcelen van deze tyding wèderond 
zeer verrchillende I twee zyn 'er^ die ik liefll gelooven wil» welke 
deze Aardbeevingen zy uuren doen duuren ; dpcb twee i^nderen, xiie 
zich zo naauw niet w,illen bepaaien 9 maaken *er 17 dagen van } mo» 
^ gelyk zouden zy 'er, om te méér zeldzaamheits te verbaale^ 9 ^j 
Maanden van maaken» indien zy durfden. > ^ , .,^. . \ . 

Van Santa Crux in de Canariën fchryft men van den 7 December 
17)0, dat toen omtrent een Maand geleeden ^ in *t Eiland Gratiofa^ 
(een der Oofterlykfte van de Canarifche Eilanden) op. vyf byzondere 
plaatfen het vuur zo geweldig uit den grond voortgekomen was , dat 
een groot gedeelte van het gemelde Eiland noch in b^and (tont. ^en 
hadt omtrent uen mylen van S. Crupc^ ook een. A^rdbceving gehad ^ 
die eenezeergroote opening in de Aarde gemaakt beeft, welke ope- 
ning toen mede noch duurde } en in de Sud van Lagona heeft men 
tcrzelver tyd zwaare Aardbeevingen gevoeld. 
' : Te S(7 .#^^;: hcei(vmeci:Oógemeen koud wéér gehad> en d^fir is 
veel fnccuws^cvallen^ 't ^ene aldaar zelden of nooit gebeurd is. In 
'( be^in van M.a&rt was het wéér zo onftuimig te Lijaton en daar* 
omtrent, datzeUs.de Koopluiden daar door verhinderd wierden ter 
Beurs te komen , .en de ftprm heeft veel fchade gedaan, voorname- 
lyk den p , waleneer de wind, zeer hard uit den Noord-Ooften waai* 
jende,, fchielyk n^ar het Zuid- Wellen fchoot, en zulken j^oogeo 
Zpe maakte alu^qiqQ byna nppit te vooren. beleefd hadt, daarehbo- 
iren was toen fpringtyt waar door hjct water voor dp Stad verfchei* 
jeovpeteo boeier zwol 9 dan men in 30 Jaaren gezien heeft; zyndr 
het I^icinvan-'t Tolhuis c;i|L^e bene4eii-Pi^bui^0f die vol Zuifcer 



Digitized by 



Google 



tl 



MER C U R I U & tsf 

lagen • ondcrgcloopcni en daar door ten minftcn wel 3000 Kiftcn'^][^/ 
^ met Suiker bcdurven. Op den Oever van de Rivier lag ook zeer ^^mm^ 
'i veel Zouts, waarvan wel negen tiende gedeekens wegge^oeld zyn. 
3^ De fcbadc die de overfirooming van het water aan de Suiker in de 
« Tol leggende veroirzaakt heeft, wordt op ruim 400 duizend Cru- 
is Stados i^grootf bebalven noch vcele andere Goederen die daar door 
il befchadigd zyn geworden. De fchade die deze overftrootning te Sr • 
1( Ühes zo aan de Zoutpanncn ais anderzins veroirzaakt hadt , is dede 
Itf Mnnerkelyk, want men rekent dat tufl'chen de 70 en <^' duizend 
t cboyen Zout zyn bedorven, en daar wierdt rand gehbüdet^ df men 
de Schepen op die Rivier leggende , hunne Lading van Zlóut ^óu 
i geeven of niet$ maar men wilt noch niet wat befluitdaarointrenftge- 
,1 genomen was. De fchade op 't Land is mede ongemeen groot , 
% 2ynde daar niet alleenlyk veele Huizen , maar ook Menfchén én Vee 
Ij weggefpoeld en doodgeblevcn. ; ; '^ . : ^ 

i, In deze Maand is x>mtreat Bezdnfon eerr zo vrièeélykê ntèm'gté 

Sneeuws gevallen, dat 'er 800 Man* gebruikt zyn geworden om de 
8 Wegen voor de Reizigers te baanen , nadat er verfcheiden, die zich 
t ui te verre in de Sneeuw gewaagd hadden, waren omgekomen. Die 
i zwaare Sneeuw is gevolgd op een der verfchrikkelyklte Onwcéren 
y van Donder en Blixem , en veele vuurige Verfchynfeleiy in dé Lucht» 
ih geen eëne groote vcrbaasdheit in *t gchecle Land verwekt heeft , 
I en het Guarnizocn van de voornoemde Srad heeft buiten dezelve ver- 
fcheiden Salvoos tegen de ontftckcn Wolken gedaan ^ om die te ver*» 
dryven. 

Brieven uit Karnten melden» dat het in dat Landfchap, in *t bc- 

fin van Maart voornamelyk omtrent Friaul^ zo ongemeen fterk ge* 
iikfemd, gedonderd en gefiormd heeft » als men ooit by menfcheh 
geheugenis gehoord heeft : Uit het bisdom Pajfau wordt mede van 
een diergelyk Onweer gefchreven, doch men heeft by het zelve geen 
ftorm gehad: Men hoodt dit doorgaans voor eené uitwerking van de 
langdnurige Winter t (leunende op dié gedachten dat de koude even 
I zo wel in (laat is om de Lucht te ontileejcen en onweer te verwek» 
j Iten als de heetfte Zomer het doen kan ; over wclkê (loflfè de Na* 
j ftiurkundigen niet nalaaten zullen hunne pennc te oefenen. 
! Den 7 Maart des avonds ont(lont 'er in ^t Aardsfliftelyke Dorp 

^Cufiorf^ drie en een halve my 1 van Keulen gelegen , een zwaare Brand, 
i . . : I V 3 waar 



Digitized by 



Google 




158. E ü R O P I S C H E 

WMT door teftteo Boere WMningen* it» de afiche wreréor getcgd. . 

Vaa Madrid heefe mco ty^ingt dafi aldAr onUogs vier GaauwdicN 
vca in eea- Hui» vrnrcn g^flopea ^ hebbende ztiHb akoorens a%«w 
rpcodci^rt met de DieuftiMa^ van 't H«iif » diedezeUe «er&olem 
hielde ia een Kaeier, «ec iaceiMie om V nachta httft kvaaed vocfrae^ 
men ter uit^voer te brengt s doch de Meid berattv hebbende flÜMC 
'a naehift op, en BMkie ze> f eel gpdrois dtc de Heer van *c Uauaiett 
oaeéi: andeveo wakker wierden en opfteodea^ de Gaanwdievcnr awUa 
Mveav wardendei wreekten zicbin het uiagaenoi^deDiaiftmaagdl^ 
Rieeden baar bet hoo&l van de romp » en dffoiegpm het zelve met hes 
in 'c uUloopen weg;. 

l%\ laraiA van Febrnary ta te lawre m 'e Hoaf^taaal der Bdefen vnn 
deaÜ. Geeft eenOriehicn BUIchop overleden «e»deszdikL]rkwievdc 
ia de Kerk vav de Propagands gfmtigt tom tUear begraaven te wcnw 
deni Terwyl men beezig was met de Xykdienflcn te dneaenhet 
Lykcen toon ftont, hevondc, men daa het zehie begon te sweccen, 
*t geen in korten tyd zodanig toennr,. dat niet alleen al het Ljrweaot 
nat was geworden), tnaae zeïïs dat het ^weet op den grond droop» 
waarom de Vice- Regent, nevens de DoAoren vanden Paut, enra» 
dert Medicjrn&». als ook veele Chiuvgytns dea namiddags dat Lyk gi» 
gen pttderzoeken, en vonden bet noch even fterkzweetende, zadec 
me&goedvondt een Ader ce openen, waaruit het bloed iprongeven 
als o? een leevendig Menich Adergelaaten wieiïdt t Het zwectea 
J>leef noch aanhouden toe Dingsdag avond» waarna men hem begce- 
ven heeft. Op zyn GraKZark is de Befchryving van het boveop 
iUande Geval uitgehouwen. Zo men nu van dezen. Biflchop maar 
eenigc goede bedryven weet te vinden of uit te denken , zois het ia 
*& veFvo% mee hem wel op ceneCofioniiaiie kuanca uttloopen. 

Dat het VaUen vedtyda van èen verfcbillenden uitflag is, kan nt 
de drie volgende Voorbeelden blykenw 

Dea 7 February is te Sevilü des nachts ecnvaadesKonings Gaar- 
de du Corps in zya droom uit het Bed opgeüaon , gaande (chryelings 
over eeiv y7ere balie die boven op een Gddery was^ zitten, drao 
mende dot hy te paard moeft ftygen, doch by viel beneden op de 
plaats, hebbende het hoold en de beencn zodanig gekwetft, dat 'er 
geen hoope van opkoAcn voor hem ia. 
Daurtegen viel onlangate Fsijs een Timmerman bovep vap eea 

Huis 



Digitized by 



Google 



M E R iC W R I U S. «5^ 

Ndti ii|> CMC Vfwm 4k Jbü «n iKircat: daor 'de ^vd ^terAm btidt j^^' 
hitre'beeam igcbroohca^ itfedi de TioMcnMn oiicc lin iict «imlk .«.«».* 
lïezeofd. 

Omimc éezcWtf ^ v«Hn die SHid m« Kind vm dS Mwriden 
ütd^fiia de aeide'Vcrdie|M%^«M oe^ Hui&, tvmaor 'dooriiec itlhBcnlyk 
tMe iichec ^wcMfttvr 4«oeg. 

Vm Pnu^ mdldc «m^ dit dra a hémn wu Vrouwe tvin 4 tê, 
f$Êm met een {jüiig MtMpeciba^ft van ^4 ijwrcn «oade getvouwd 
^Mii, waarmn (men ^rainig «veonboeldon ui «inden : k is DtilMBnypa* 
Igrk dat dierget]^ dotttgbeden nmnden tsrgcUoDen. 

OeKardknuIl Henrmih by .den £ificdRip >TOn 0»>(r/;gel<igeeid i^ndct» 
0btfing daer dogen -het Jiewek 'van fwn Gumesfmetoeii Oetsolg^rao 
aes Ëdelkiidfln^ ecnefan d/cse iDamcs w«s verfcieod ak een ^«rdi- 
Daal» ende«ndeie aki een BüTcbop, en linve sgsmmnAe EdeUofdco 
araren in Priefterlyk Gewaad. ,De BiOchop zulks vernomen iheb- 
Iwide^aicoftMmmiceerdetê i^le » <ni^lde« weiAbfofareeren, hoewel 
jc fUfdinadl ulf rfaem ^karnoe vtcrzogt, in- tegendeel ^goflifskarJirair 
beaM4ian het Uof van Tirrèi , het ^rctk aaft de ées JUetti^edcoiirdrc - 
i»ndt f -tïm war byaoqdere Pka^feo tn ft'Mmrr ^ iaialiingreiiap tergBa% 
» aan de Daaies • diedett onbehoorlyfce klucbt ^(peeU bcbben « 
Mn in hmt Huizen in Armft te blysen. Dezetwce yrolyice Datnea 
itbhoi efogetwyfeld eaet de mannelykhdt «n deu betdè Prehotca 
«iUm fcbcrt&n, te bepneagceceoife^aiVimiweii iafeowel «Iradlke 
AéIMm <v«ior Ktfdinaalen «n 'BifTchoppen souden kmmen 4JKelen« ^ 
i^ Haf ie Lnbtn heeft aan de Kmuzdilyke Acadmnieiildaardoea 
•ededcden dac Don Jotm 'ie SaUmtbm Ja Gantu^ ViccFoy ran de 
bmngecfche Staaten in de Oa^-JkdÜMj Adtya faiaMtt gezonden dac 
p «een klein Eiland Larr^^ genaamd, in ife Ooif <nin finjil niet 
mevtan Ormai gelegen» door de E^Brcu^ecfen eane^mvdekkingvan 
ode Hcidenfche Manufcripten wasgefcbtedi waarvan de om ftandig^^ 
rden de tolgende ^lyn. 

^t Na 4ac de Fortii^eeren de nieowsgierigfaeft liaddcn gehad lop 
Hot EiUMd sLamm ie kcoMfi» enecnigc mylen daarin tttrekkent. 
'Tattidoiay ïn *c midden van eeaewyéeuitgeAcekre vlak te eengroot 
Gehoow vattftwaiae.en witceüeen^ byaagrbeel met.aaatbedeki; 
iDe >B<Miwkande min hetzefoe'i^ovandtiBan.arvcféénteèomenmct 
#e RnJaia mulKiisïwècifitÊ^^tftUiy^Hê^lin ay iaqp<ane wfüf^ 10 



Digitized by 



Google 



a^o E ü R O P I S C H E 

uia^*: ' '^ ^^^ groote Zaal 'gekomen .wareo , vonden ty daar t wèd^Riftta af 
, , „* I» Kabiactteo , gemaakt van zeer hard 2wart hout ; Zy mocfton veel 
,, moeite en geweld gebruiken om die Kiften open te doen; zf 
$j vonden in dezelve omtrent duidend ftuks Boeken t inleen fbortvao 
.9» Banden. en in een Formaat van groot Qparto; de Maden zeer dik 
,; en naar giifing van Boom wol ,Catoen ofH>aft van Boomeo gemaakC| 
91 en bedekt of overftreekeii met een blaaiiw Vernis, onder dewelke 
U» noeh een' zwart Vernis was^ zo als men op eeoige plaat (en konde 
^ zien ^ De Karaders of Letters zyn wit 9 welgemaakt eo oiee aan 
91 'malkander getrokken 9 maar elke Letter van den andom afgezo»* 
,^9 dcrd i De i^^els zyn hocizomaal en allé even recht en gelyk, zo 
^ ;#! dat oien niet kan onderkennen 9 of xy van de flfokernaar deredr» 
^9 terzyde gaao« zo als de Ëuroplanen en Indianen (chryvcn 9 daa 
.1^ van de rechter naar de flinker 9 zo als het Hebreeuwfch en Ar»* 
9t bifch. 

. ;j$ Vermits. <fe Portageefen by dier ontdekking vérzeld waren v«i 
.99 eenige Inwaonderen van dac Eiland , konden 'zy niet zo ah ry 
;99 gaeme gewild hadden 9 dé gebedet BtbUotheek mèt zich wegvoo- 
«9 ren» alzo de Heidenfche Ingezetenen door bygeloovigheit zich dav 
J9 tegen adnkantcen 9 zeggende dat het gemelde Gebouw by hen noch 
^ heiligelrjgehotiden wicrdt dan hunne Mosqué5 9 endutzybygevolg 
^, moeflén vreczm het^ve te ontheiligen, indien zy to^ietco dit 
V9 .het mSnüe daaruit weggenomen wierdt^ Ondertufli:hcn voodeii 
,^ de Portugecièn middel, om zes ftbks van die Boeken heime/ykoa 
^9 in weerwil van de tegenkantingen van die goede Heidenen weg te 
'jj neemcn9 en naar Goa te brdn^en^ Niemand heeft toe noch toe { 
^ die Boeken kunnen leezen^ alles hetgeen men daar van zegttzyn tot 
9» nu toe giifingea» echter hoopt men 'dat de PortügeefcHe Viccray J 
i^' te (7^4. middel zal vinden» om iets met zckerheit van derzehmi» 
99 houd te kunnen weeten. 

9, Ondertuflchcn meent men dat die Karaders of Letters, eenige 
99 overéqikomft hebben met die van de Afogols en Calmukkên^ die 
91. leii Wcrücii van <:èma wooaen ^ watke meening eentgcn grond 
^ fcbync^rc hébben s onr dat hec Land der Kalmukken in de XilLi 
99 Xl.V..en:XV, Eed w het Centcom gewceft is vani wee groote Ry« 
^. ken' onder de Monarchen Navoigeren van Gingbinskën en Tamn^ 
' 99 /^ 9 ^^ welkf n it x^ gdonrdc;^ Lieden onder de vooraoemMie VoJto; 
^J» .? ' * ^ ra 



Digitized by CjOOQIC 1 



MER C U.R.J JJ iS^ |6r 

„ r€o zyn gcweeft, ;^elkcrs werken van de Aftrofiomie en Geögrrr if/rr// 
,1 phie in Europa niet geheel en al onbekend zyn. \ iipmi w 

,9 In een ander Eiland niet verre van dat van X^^^^^^^faebben de 
,» Portogeefen mede eenige Aptiqaiceitpn. gevonden » en onder aqde* 
,, ren het Standbeeld te paard van een Veldheer der Ro^meitKiifbeb- 
9» leende op bet hoofd een Krooo van Laurieren ; twee andere Ft« 
n guuren van Mannen te paard t met Schilden ^ enz. Verfcheiden 
9t Beelden van Afgoden, onder anderen twee» m Gbi^ bekend on- 
99 der den naam van Pouffa^ en in Ibibet ond^r die van Manifpt 
99 FüUfuéj wordende die Afgod ook by deXArtaren» Indianen 9 en 
«9 in^ f in)» onder verfcheiden naamen vereerd. 

. Aden ziet te DnsJi^ccn Projeft van een Machine 9 waar door in 
een fchoot Ce gelyk 7Z kogels konned gefchoten worden, 't welk 
viermaal na elkander gefchieden kan, en aldus ^88 kogels uitmaakt : 
één Perfoon kan de Machine dirigeercn , en als een kruiwagen over 'c 
Yekl voeren 9 en fchootvry zyn. 



9J T 'K. I L. 



'TE Londen hadt men tyding dat het Parlement van Ierland tot groot- 
den 1 3 September was geprorogeerd. xaiÏ" 

Te Dublin^hceR het Kapittel van de Kerk van St. Patrik boven nie, 
het Graf van den vermaarden Maarfchalk Hertog van Scbomberg de 
volgende kleine Infcriptiejdoen ftellen* 

Hic infra fitum e ff Corpus , * 

FRIDERICI^ Ducis de Sebomberg ad Buhindam occifi 
An 2>. i(Jpo. 

" By die Infcriptic isr het volgende gevoegd: Decanus l^ CapituïM 
fnaximoperi etiam j>etierum ^ ut Heredes Ducis in memoriam Parenth^ 
ntonumentum quainumvis exiguUm erigi curareflt. Sed poB^uam per^ 



Digitized by 



Google 




1 

t^ E U R o P I S C H E 

l^i^lM^fer JÊmlM^^e fitpi^h9mh mU JLafUm 

imlignabundifofftenmty fOêmmt fiimihsf^qmmtmm w (hUmUum^ 
fi tkOloris Qhtms in dppt^i^lmm Hien^ktm MinsMüi i^Jms 'vgjMÜ 

> De 'OekehM het Kapiml (oden tingen tytf en of wvfiteidoi 
91 faerhttalde mten s^ door Brieven •tth lioor Vrienden, wnfld)4 
^ verMcbt bebbeHde^ dot de ËrfgemiMien v«n den Hentf wrCe» 
,, dacbtenifle van hunnen Vader ^ een Gedenfcieittn, boeltifeki tim 
», dok %oo mogen weezen, bilden doen opreohttn^ leader cdnc zj 
91 met alle honne poogingen en veraoeken tets hebben konoea vob 
f9 ^i*ygen ; Hebben zy (de Deken en het Kapittel) met imrooMror- 

" 99 ^iging over eene zodanige weigering aangraaan, dezen SteeiKfcxB 
I» oprechten, opdat ay Vreemdeling mogte<weetün, iii^wat 4rldaeo 
j, arme Plaats de aflche van zulk een groocen Veldheer tot (chaadc 
„ van de Erfgenaamen verborgen legt ; Dus is de Faam van z^pc 
,9 Deu^^den en Dapperheit mcér geacht geweeft foy de 'VrcemdeKn- 
f, gen, dan de naauwe verknochting van Maagfchap by de zynen. 
„ In *i jaar des Hecrcn 17 ji 

Dit is opgeüeld door den Heer Dn Swifi^ Deken vm'devoorgie- 
melde Kerk. Die Hertog is in de Hiftoricn zeer vermaard doorzy* 
ne getrouwe aankleeving aan den Prins van Oranje^ IViUiam lil. 
Koning van Groot'-Brittammé ^ in wiens Leger hy,»in den ^agby de 
Rivier de Bcpte in Ierland ^itgcn dat van den Koning Jacobms il. in 
de Maand July iiSpo, roet Koning /^i7//ii»tils een held vechteade^ 
zyn leven heeft verlooren. 

In het Artykel^an Gf^^Z-^riZ/ziiiificf vande-vootgaande Maand heeft 
men gezien wat in de vergadering van Het Britfche Parlement tot 

,den %7 van dezelve was voorcevallea : Den p beOoten de Pairs den 
Koning by Adres 'te verzoeken ^ aan hen ^ te doen mededeelen de 
Krycs- Artykelen , welke voor 't loopende Jaar vaftgeftèld roHeo 
worden , mitsgaders een Ly ft der Promotien van de Officiercofedert 
den f April laatftleden. : De Prins* van Waies bevondt 7Jch €oen ia 
*e Hqgerhuis, 't wéj^^ich tot dco voigeoiclcn Maandag a4ioQmec^ 

'dbi de diemecvens^Vcrfichoyca de 4^^^ over de iogjcle- 

vcrde 



Digitized by 



Google 



M E R Q Ü R l ü & \fti 

fttóe papkren wegens de UoAcn <kr SpMfmitnfoopQik^km^^totlSl' 
kn 6 ApriK Deo 2. April boordeo zj hc« rgppoct 4cr gOMtkto «fUL 
leraiuleriQgco ia de Laodcax-^btl $ en vcifqhov^^ de verdere bcmt-t 
Hogen daar over tot ^s aadofen daa£^: £y beiktf^n by Adraa vtndea 
(Loning te irerzoekent cene Copye van 't Traaw van Vrede » goc^ 
Ie Verftaadhooding en Neutraliteit in ^étmrifjk ^ titlTcheii den Ke« 
»if% YunGrwt^BritfoMBieen don Koning van^f^ff^f;^^^ grdagtekemd 
len 16 November 1686} ty eHamineerdea in ecne grootp Commic* 
é de Bil tot verklaaring der A&q van Naturalifatieikr vreemdoPra^ 
etftantcar en na dat zy het rapport dor Comvnirtéi^ die het Requeft 
lor Koopluidenc^onze 8uiker«'Coloiiiënin^;*tfm^han4^1pfide^ gv? 
ixacniaeerd badtt badden gehoord» ordonneerden ^y oen Bü in te 
trengen» tot méér versekering en aanmoediging van dioQ K^ndfl* 
2ien dag wierden aan de Pairs ter hand gefteldde verkochte Krygs^^ 
krty kelen en de Ly ft der gepromoveerde Officieren ; zy traden daarop 
d eene Committé». over de Bil tot vernieuwing van den Artykel* 
bief 9 wanneer Vr een debat oniftont over het woord dao4rfi9^ ^ 
aaar het wierdt in de Bil gelaat^n, Zommigf i> (loegen voor j hei 
;etal der Troupen in de voorrede van de Bi\ te veran^ren» 'qa^sga* 
^a deze woorden : m de h^waaring der balans n^an piKfgs in Ema^\ 
laarait te laaten % maar beide die propofiticn wierden verworpen, ea 
Ie Committé deedt het rapport van de Bil zooder eenige verander 
ine, xodatzc den j ten derdemaal geleezen en dqqrgegfian is: 

Deo 4 *8 avoods wierdt een Kabinecraad in 't Paleis v%n St. Jamf^ 
;ebooden, na dat de Koning alvorens met de gewpooe plochtighe* 
en in *t Hogerhuis geweelt was» om de Bil tot vernieuwing vaii 
eo Artykel-Brief^ en vyf particuliere Bilstot Afteos (e oiaaken. Oo 
Semeentaas lazen toen voor de tweedemaal de Bil oyn e^n Millioe^ 
loodcn Sterlings aan de Z«/V2^tf*Compagnie te betaaten, en %j ord- 
onneerden de Landtax-bil in 't net te fohryven. pen f lazen zy 
oor de eerftemaal een Bil raakende de Makelaars van L^id^H^ ea 
len 6 die tot beter verzekering van den Koophfmdelder Suiker Cp^ 
onien ia Jmmta. 

Oen p onderzoditM de Qeoieeoteos in een groene Commttc di; 
lil 9 om deniyd tot het dqen van den gtwoopeaeod» voor de.gpe» 
160 die ampten gekregea hebben te verlengpo, Zy hoprdea v^i^ 
rol^eas ceaig^ Getuigen OT«r de zaafc vm dc 20g(m894f lieNtd^lP 



Digitized by 



Google 




i<4 E U R O P I S C H E 

Getneenlchap : deze gevraagd zynidc. naar het kapicaal van die G&t 
méenfcbap, en naar de uitdeelingen welke dezelve badc gedaan, gi^ 
ven tot antwoord, dat het kapicaal in den beginne naaulyks foooo 
ponden bedroeg) en^tnen in eenigejaaren niets uitgedeeld hadt^doch 
dat bet naderhand tot zooooo ponden aangegroeid zynde, men een 
geruimèn tyd vyf of zes percent *s Jaars , en federt twee óf drie Jaa* 
ren zelfs tien percent gcgeevcn hadt ^ ter oirzaak het kapitaal coege^: 
nomen was tot ruim twee Millioenen. Daar wierden noch andere 
vraagen gedaan over het leenen van kleine engroote (ommen gelds; 
en zommigen begeerden , dat de Boeken van de Gemeenfchap voor 
het Lagerhuis opengelegd wierden ; doch de meefte vonden tulkt 
niet goed i echter kwam men overeen dat die Boeken gebragt zon- 
den worden cot dienft vande Klerken der Gemeenfchap, om de vraa- 
gen die 'er noch gedaan mogten worden , des te beter te kunnen beant- 
woorden. 1 \ 
Den II April lazen de Gemeentens ten tweedemaal de Bil, tot 
mcér verzekering en aanmoediging van de Engelfche Suiker-Planta* 
gien in jfmencai en zy ordonneerden, dat de overgeleverde papieren, 
wegens de aangelegde Werken der Spanjaarden voor Gibraltar ^ itti 
volgenden Maandag, zvnde den i5, voor alle andere zaaken in over- 
weeging genomen zouclen worden. Den 1 1 wierdt de Landtax-Bil 
ten derdemaal geleezen, en naar de Pairs gezonden^ die dezelve ter« 
ilond voor de eerftemaal lazen. Men verklaarde in eene grooteCooi". 
mitté) dat de Liefdadige Gemeenfchap, dienende om arme Luiden 
die met eere door de Waereld zoeken te komen , te helpen door 'c 
leenen van kleine fommen gelds op panden tegen een behoorlyken in- 
treft, groote fommen hadde verftrekt, waar van zy , onder voor- 
wendfel van redelyke koften, vyf ten honderd 's Jaars, boven den 
behoorlyken intreft getrokken hadt^ en dat deze Gemeenfchap der* 
halven gereguleerd en beteugeld behoorde te worden. Hierop wierdc 
geordonneerd een Bil in te brengen, om den intreft van geld op on- 
derpand, te bcpaalen, en den woeker en de knevelary te verhiode* 
ren. De Pairs lazen den 13 de Landtax-bil ten tweedemaal; enftel^ 
den die aan eene Cominitté tegen den 16. Die van *t Lagerhuis la- 
aien voor de eerftemaal de Bil) om een millioen en zooooo ponden 
Sterlings by wege van eene Lotery te lichten, en voor de tweede-, 
maal die tot het continueeren der Urchtcn» waaruit de onkoftèn van 

de 



Digitizedby Google 



M E R C U R I U S. tóf 

ie munt gevonden worden. Het befluit van den 'vborigeo dag ^^* J2^^' 
gens de liefdadige Gemeenfchapi wierdc goedgekeurd. Men' onder* aÜ^ 
Eocht in eene Comniicté het ontwerp van een 'Bil , om den uitvoer 
cler Wollc van Groot- Brit f ênnii en van Ierland ^ beter te verhinderen. 
Hier over ontftonden groote debatten, en met 117 tegen tfi ftem- 
men wierdt befloten, dat alle de Rechten op de grove gefponne 
IVoIle en op de Baai» welke uit Ierland ia Engeland komt, vernie- 
igd zullen worden. 

Den 14 lazen de Gemeentens ten d^rdemaal en pafleerden de Bil ^ 
:en behoeve van de geenendie verzuimd hebbent denverei(chteneed 
;e doen om hunne ampten te bekleeden. Zy. keurden goed *c rapport 
Ier Bil» om een millioen ponden Sterlines aan ^c Zuidzee^Com^^g- 
ite te betaalen) en zy lazen ten tweedemaal, en fielden aan ecnê 
Tommitcé tegen den 1 8 , de Bil om een millioen en looooo ponden 
Iterlings op Annuiteiteiten en by wege van eene Locery , ce lichten* 
>en 16 wierdt de Bil tot het betaaleo van een millioen aan de Zuid^ 
:^e-Compagnie ten derdemaal geleezen» en naar het Hogerhuis ge* 
ioriden. Men ordonneerde een Bil in te brengen , tot beter verhin<« 
'ering der bedriegeryen van de Banqueroutiers» Vervolgens overwoog 
nen in eene groote Coromitté de papieren raakcnde de aangelegde 
Verken der Spanjaarden voor Gibr alt ar \ enzommigcn floegcn voor, 
at de Committé zoude verklnaren, dat het aan baar toefchcen » dat 
ns bezit van die Stad en van die Haven» welke van zo veel belangs 
oor den Koophandel en de Navigatie van ditKoninkryk zyn» door 
e werken van weinig nut wierdt } maar de meefte Leden oordeel- 
en» datze ons zo nadeelig niet konden zyn als men voorgaf; waar- 
p de Vergadering fcheidde , zonder dat de gemelde propofitiè in 
[nvraag wierdt gebrast. De Pairs onderzochten toen in eenegroo* 
I Committé de Landtax-bil » en deeden daar van rapport» zonder 
rnige verandering. Den 17 hebben zy dezelve voor de derdemaal 
deczen en goedgekeurd , mitsgaders voor de ecrftemaal de Bil om 
n millioen ponden Sterlings aande Zir/i/z^^ Compagnie te betaalen» 
I ook die ten behoeve van de geenen die verzuimd hebben den eed 

doen. De Gemeentens lazen terzelver tyd voor de tweedemaal de 
il 9 raakende de Makelaars van de Stad Londen ^ doch de propofitic, 
izc in 't net te doen fchryvcn » ^ierdi verworpen. Zy hoorden 
rvolgcos de Advokaaten over de Bil van de Suiker^Coloniën in , 

X 5 Jm^ 



Digitized by 



Google 




i6<r E U R O P I S C H, E 

America. Den ip lazen die ytn *i Ltferhais voor de eerftenuul^eo 
Bil tot verhindering van het fteeleo der Liaoenf^ Kacoeoen, enz^ 
op de Bleekeryen^ als mede een Bil om eene gratificatie op deauLc- 
voer van het Buskruid toe te flaan » ^n eea Bil om de Simpeleo ea 
Krankzinnigen te magtigen tot het traofporteeren , cedeeieo en cc« 
figneeren van hunne goederen. Vervolgens overwoog men in eenc 
erooie Commiicé, een Bil tot verhindering van den uitvoer der 
Wolle: Daar wierdt voorgeHeld, de Havens van Groot-Brittanuïe^ 
méér te openen voor het inbrengen der grove Wolle uit Ierland i 
doch dat wierdt afgekeurd t eo^en befloott meerder aanmoedigiogift 
te geeven aan de geenen « die waarfchouwingen doeo van den hetme- 
lykcn uitvoer *der Wolle. Deo 2.0 's namiddags ten twee uuren ^ 
verfchcen de Koning met de gewoonlyke plechtigbeit in *t Hoger* 
huis» en na dal die van *t Lagerhuis daar ook gekomen waren ^ gaf 
hy zyn confent tot de Liandtax-bil » tot die om een millioen ponden 
SterUngs aan de Ziri^z^^-Compagnie tebetaalen, tot die weggas het 
doen van den eed der Amptchaaren, en tot acht particuliere Bils« 
De Gemeentcns in haare Kamer gekeerd zynde » doorhepca in een 
groote Committé de Bil tot het lichten van een millioeo en zooooo 
ponden Sterlings op Annunitéiten en by wege van een Lotery. Zy 

E afleerden de Bil tot vernieuwing der expireerende Wetten t en zy 
oorden in een groote Committé de Advokaaten voor en tegen de 
Bil , 'nopende de Suikcr-Coloniën in America. 

Den XI pafleerden die van 'c Lagerhuis de Bil tot vernieuwing en 
verbetering van verfcheiden wetten. Zy lazen voor de ecrftemaareeo 
Bil tot verhindering van het namaaken der Pafpoorten voor de 
Middelandfche Zee \ als mede eene andere tegen frauduleufe Baoquc- 
rooten. Zy approbeerden het rapport der Locery-biU en zybcfoig- 
neerden vervolgens in eene groote Committé, over de Suiker-Colo- 
niën. Den zj lazen zy de Lotery-bil len derdemaal, en zondenze 
naar hetHogerhuis. Zy approbeerden de rapporten van verfcheiden Bils, 
maar in omvraag gebragt zynde , of men de nadere overweegingeo 
over 't rapport wegens het vervoeren der Wolle , een Maand zoude 
uitftcUen , wierdt zulks met 177 tegen (Ji ftemmen verworpen. 
Waarna men in eene groote Committé befloot de rechten op de 
Wolle en de Baai uit Ierland in Engeland )i,omzTi^t ^ weg te neemeOf 
en de penningen die daar van kwamen » en die tot betaaling van verfebei- 

dcQ 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C ü R I U *S- 1*7 

4cB itttteo gefehifce ^Mrra» te Affigneertn op bet wgefnuitiid Aggre- J^^^ 
Igttfbfidt. Oen Z4 fMidcerdeQ Ey de Bils tegen het fteelen der Lin<» JZll 
«CDS op (Ie Bkekerycn^ ca mi befaoere van de Simpdent enz. Zjr 
^mn im cwcedemafth «n fteidbottn eene Coitfniicié de Bil wegene 
idcn navoer van Botkruid^ die «eeeo de fianqueroutier^ » en die Tkn 
-de Pafpoorte» ^soor de Middelandk:be Zee. De Pairs liebbenop dien 
«elven é9% ét Locery^Ml yoor de tweedcmaal geleertn » en dezelre 
i«o eene groote Conunkré gefteld. 

i^ van 'x LagetJmia laren den if voor 4le eerftemaal de Bil tot 

tbotcr verhindering iTiao ém uitvoer der Wolle nit GrjoohBrittanniS en 

«éte JerlMd^ en jordonnecffden de tweede teesing van dezelve. Zy la« 

Mtt voor xk tveedenud de BH om nit de Coloniëo in jtmerica óir 

4K& in Jkrland stc mtygpn brengen zodanige Koopmanfchappen en , 

«Gocdeneot ctie ia geene Aiftona van 'c Parlement gefpecificeerd zyn» 

als nujjde voor de tweedemaal ée Bil tegen bet vervalichen van de 

fityfld en Ktan de flaii^poeder ; Mon overwoog in eene groote Com** 

tmtcé de Bil » om de rechten tot betaaling van de onkcflen^der Muntf 

jte icontimieerm ; Men beval, de Bil tegen hetnamaakcnderPafpoor- 

Mn »van de NMiddel^odfcbe Zee ^ in ^c net te^fehtyven > «n men door. 

Itep de Bil cm alle de Prooeduuren vbor de Gerechtshoven , in de 

SdigcUcbe Taal te houden; en na dat men het ontwerp van een Bii 

tot. beter aanmoediging van *t maaken van Zeildoek , in eene groote 

Coromitcé overwogen hadt, belloot men, de inkomende rechten op 

*c ongcpreparcerde Vlas te vernietigen s en de korting op den uitvoer 

Van buitenlands Zeildoek « en die op de Hennip welke naar America 

gezonden wordt t in te trekken; mitsgaders eene additioneele grati- 
catie van een Huiver op yder el Zeildoek j dat in Groot- Brit$anni€ 
gemaakt is^ en uitgevoerd wordt , toe te ftaan; en in plaats van de ' 
gemelde rechten, die tot betaaling van verfchciden Renten, enz. ge- 
^ fchikc zyn , het zogenaamd Aggregat fonds met eene diergelyke 
Tomme te belaften. Dd Diftilhteurs hebben aan de Leden eene Me- 
morie overgegeeyen, inhoudende dat !er naar giffing wel 1 00000 ♦ Jcrei 
Land gebroken , en goed gemaakt waren om Koorn voor deBran* 
dei3 te zuaijen., maar dat het verbod van overgehaalde Wateren ^ 
het (luiken van Franfchc Brandewyn , en het inbrengen van dezelve 
op matige rechten» hunnen handel zeer<lrukteo, alzo de Hollanders 

"^ '^ Ei» Acre 1/ omtrent een halve Hollandjcbe Morgen. 

Digitized by CjOOQIC 




id8 EUROPISCHE 

geheel Duitsland en de Ooflzee » ja zelfs ontt eigen Schepen 9 vooirtiea 
roet Braodewyi), geftookc van \ Koorn, 'c welk in ons eigen Land 
gewafTchen is ^ en dac de Vercooners derbalven oocmoedelyk bidden 
dac aan hen toegefUkn mag worden betmaakenvanKarièn-enBram- 
boifcn-Brandewyny als zynde een foorc van liqueur, waarvan men 
geen misbruik zoude maaken.cot nadeel van 't gemeene Voli^btèr te 
Lande. Den 16 lazen de Pairs voor de derdemaal en pafleerden zonder 
eenige verandering , de Bil der Gemeentens , om 800000 pondea 
Sterlings by wege van eene Locery regen drie percent, en 400000 
ponden Sterlings op intrcll tegen drie en een half percent te licbtea: 
Zy lazen voor de eerftemaal die, tot aanmoediging der Suiker^Cdlo^ 
niën in jfmericai en na dat zy een Requell der Agenten van A/irim- 
fingeland en van NUmw-l^rkéaax tegen geleezen badden f ordonneer- 
den zy , de tweede leezing van die Bil den z May te doen , tot wcl« 
ken dag zy zich vervolgens adjourneerden. ^ 

Het Hof ontfing in^t begin van deze Maand een Expreflen vui 
den Graaf van Cb^erfield uit den Haag welke den z8 Maart aldaar 
van fFeinen was aangekomen, medebrengende de Copy van het 
Vredens-Tradaat den 16 der voorgaande Maand^te fFeenm gefloten 
toflcben den Keizer, zyn Brittannifche Majefteit, en de Staatea 
Generaal der Feriinigdt Nederlanden \ welk TraAaat zonder eenige 
uitlaaring of verkorting vertaald zynde, alJüs luidt: 

IN DEN NAAME DER ALLERHEILIGSTE EN ONVER- 
DEELDE DRIEVULDIGHEIT, AmcD ! 

TT' Ennelyk ly aao alle en een icgelyk dien het aangaat , of ccnigzins aan- 
*^gaaii mag. Na dat de Doorluchtigftc en GrootnftagfJgftc Vorft co Heer 
KA REL de Vide, Roomfcb Keizer, Xoning van Spanje y van beide de 
Si f Uien ^ wmOngaryem en van Bohemen^ Aards- Hertog van Oofiemyk^ enz. 
enz. , en de dourlachtigae en Grootmagtigfte Vorft en Heer <3EORGEde 
Ilde, Koning van Groot- Bnttannie, rroMiryk cnlerknJ^ mitsgaders de Hoog * 
AJogcnde Hceren Staaten Generaal der yeréémgée Nederlanden , in aanmec* 
kijig van den legenwoordigen onzekeren en verwarden roeftand der zaaken ia 
Europa y rypelyk bedacht zyn gewecft op middelen» waar doorni'er alleenlyic 
de onheilen, welke uit de dngelyks locneemende onëénighedcn ftondente Vy- 
^en, voorgekomen, maar ook de gemeene raft, zo veel mogelyk, op een 
vü/len voet, en op eene fpoedigc en gemakkelyke wys berfteld mogten wor- 
den;. zo hebben gemelde haarc Majefteiien en de voornoemde Staaten Genc^ 
raal, zeer genegen zynde om zulk een heilzaam werk te bevorderen en te vo\- 

' . tooijea 



Digitized by 



Google 



M E K C ü R I IP & X 1^ ^ 

^oofftD, dièndtg gMordetldf ouderüdg te bemmeo • ttkere gmerÉle CionchV ^tIiU 
Heuj dewelke tot cca grondflag zoadeo kooneo dieoeo , wiir niirde gemde* pt^^y 
deren der onéénsgezinde vooroiamfte Vorften io EMnfM^ bevredigd. eDde, ' * 
verfchillen welke toflchén hen eter tonder gevür Ttn de geoieeoe roft, teer 
in zwan^ gaan , bjrgelegd mogen worden : : 

* Toe dien éhide \i het dat van wegen tjn Keizerirke en Kathotyke Maje^> 
fleit de zeer Doorlofcbcfge Prins en Heer Emgemius , Prins van Smmjé en 
PèitMWt^ werketyke en geheime Raad van gemelde zyn Kdzerlyke en Katho*. 
IvkeMafefteit, Prefident van den Raad der Ooaenrvkfche Nederkuükm te 
ihwm^ detzelft Loitenam-Gcneraai , Veldmaarfchalk van *t H. Ryk, Vtca* 
fi^eneraal van alle de Koninkryken en Staten van gemelde Ryk in Itëliii 
Kolonel van een RegtmcDt Dragonders, en Ridder van het Gvido Vlies» bei 
nevens de DoorlocbttgOe en voortrefielykfte Heer, PbilipLoitwyks^ Erf-Tre- 
forjer van 't U. Rjk, Gtui^u^Zimumlof^ Baron van Êrw/Urmm, Heer van' 
OfiB^ BoÊgSelomt%y Porlitz^ Sshr» M$i/fig ^LaosZéom, tnDreskëu^ Borg* 
Graaf, vviRhebtetk^ Groot- Erf^ilddrager, Ridder van h GuMe Vlies, 
Kamerling van zyn Keizerlyke e^ Katholyke Majeftelt, werkelyke en gdie{- 
me Raad, Opper-Hof*Kanoelier i en de OoorlochtigAe en Voortreficiykftc 
Heer Gmnimktr tUméu , Gratf des H. Ryks , van StmmtAe^g , van Sebéua»^ 
kÉrg tt fFMXfmkÊfT^ Heer nxiJ^èeUirg^ LiecbankMm^ Ao$eneg^ Prt^fimd^ 
HêBit Oktrwrfe^ StnfflnAerf^ BüMnëMf^ MmfAsr,lUddervan^GoldeVk*ev«^ 

Ölieime en werkelyke Raad vjsn zyn Keizerlyke eo KaAblyke Majefttie,£rf« 
aarfcbalk van bet Aarda4ietfogdom van C>ppei^enNederiO^Mr^i: eovaa 
wccens zyn MMeOeit den Koning van Gp99$ Bri$$émmJi ^ de Heer 7ï«ar«r 
iMiwfhm^ Schildknaap, Lid van *c Parlement van Grom Brhuamiê, en Mi- 
irifter van semelde Koning by zyn Keizerlyke eo Katholyke Majefieit, envao 
. wegen de Hoog Mogende Staaien Generaal der FnéJè^de HedeHêkdm « < 
, • • • • » • . aHe wel en befaoorlyk met voloiagten f oorziem 
na het honden van onderlinge Conferentien , en het nitwiflèlen -hnnncr Ge4 
loofs en volmagts Brieven overééogekomeo zyn, omtrent de volgende Arty« 
kelen en Conditien. 

ARTYKELl. ; 

• • '«i :'- * 

Daar zal tnffthen zyn Keizerlyke M^efteit, zyn Konlnkiyke Majeftek, na 
bnnne wederzydfche Ér%enaamen en Opvolgers, mitsgaders de Ho4g Mogen» 
de Heeren Staaren Generaat der ytriimgde NeinUmdm^ zvn en blyvëo ieene 
ftandvaftige, oprechte en onfehendbare vriend(chap, tot onderling voordeel der 
Landen en Onderdaanen, der contraAeerende Vorften, zodanig gevedigd, dat 
yder vetpjicbt zy % de Heetfebappyen en Onderdaanen det anderen te bdbher» 
men , een Vrede te handhaven, het vooMeel van de andcit comméterend») 
alszyneigen te bevotAsfen, en allerlei naded en oagelyfc te verhinderei^ eo^lf 
te wenden; ten dien dddeznllen aHe de OveréénkomAen en. Traebaten van 
Vlede, Vriendfcbap eft Alliantie iCteMAveii allecotyk die Artyfceleoi Clai^ 
Men eoGonMan, WMrvaii imd goedgevoaden beaft bf bei legenwoorilg 

Y Tnw 



Digitized by VjOOQIC 




W99^ e: r BL o P I; S C H E 

Tr&fiui tf tr g^ift) hhve ?oHe kféehe gdied to ut W)OiMf« i fnrpsachc wor*^ 
den, «U bf hcc MÓnvrMrtHg TmBtmt fcrnlcimd fii beveaigd t DmreabQVco 
litbheo de ^olraaereadc Parcjpen tich by die Artykel uUdrUkkelyk verbonden 
toe de wederiydfci» fafchermkig of gnartutk y«o alUdct.Koninkrykeo ^Heer-^ 
fchappvcn en Landen, welke yder van hen bniCi cnielft de Rechten eo Vry* 
beden, wefke ycttr gentel of moet genieten; xo d^ %y wedertyds .¥erklflaid « 
en elkander Moofd Nefa^n,. zich. met «lle magc te ^ollea kanten jte^en de ow 
derneemingen V«o «lie en een teHe1fk\| die tegen verwacf|tingmiflciiie(vieimad 
van de Cmilrifteerendeef deneUer Opvolgera en Effgetiaoifn in*t gemftbe- 
tkfmót Koninkrykcn j Heerfiriuppyen , PreviniicB , Landen» fte<;)iieii e« 
Vrydommea^ welke ^er ?aD de Costraderende, ten ijfde van h^ OoiteA 
des tegen wodudigeoTraAaati f bezit , of moedbexitieo^zoudea willfn Qqoioi. 

* / • . ART Y.KE.L1L / *; ! : : .; 

, Dewyl van wegen %yn Kefzerlyke Majefieit dik wils verioond U% datdege^ 
ine^nc ruft niet lang kan daorea en beftaan, en dat ^er geep Kkfr iniddeL iqi 
bewaarfng van een beftendige balans lo Emrcp4 bedacht kap warden «diadQOf 
eene generale verdediging eo: goarantie j<ge9s «ya KpUealyke M^eAeib im* 
tAent die ordre vén Sooceflie , welke « yolgeaa de ^erkUai:iag HB'i J^^jyig^ 
VI 'c doorhicMig'Htds vah. <iofitmrjk (lanc.grypt ; to neemen zyne iUmii^lyke 
Mi^eAeit van GrüahBrkMméé f en de Hoog Mogeade .Staatea Geocraal der 
ÜT^r/émgA Ntdti^Umdem^ %o att dien yver, waar qoor zy tot bewaariag van 
de geoieeneraft en van da balans, in Emrêfé , aangezet woiideil, alt oii aan* 
merktag vaa de. Coaditien , dewelke (tot bereiking vaa dat oogmerk amft 
dienendjp) in de navol|gcade Accykielea tt% neder geftelA »ya, if hat.tMech 
woordig Artykei d&gj^n^ale^Giuraatie van 4e g^lDeUe 9t4tt vao* OjMOi^nig^ 
gpi baao^ en |»elooven dKZii|VetS^dikwiils lieiiiipodigis^tegjcn alU cueen.yg»- 
Hik terpreftéroi : Belaovande gevolgelyk op.di^ bfifVs en krachligSa.wyf , dat 
ly U^ea wlén het ook xy , %q. dii«wMa iiet meitèbt wordt , metfaUet banna 
magt. verdedigen, handhaven en gnaranderen zollen, die o;dre vaaOpvoigiM 
welke lyn Keizerlyke M aj4ftdt by iotmt^ v» een eeawigdnarend » onver- 
deelbaar en onfplitsbaar FtdeUommis (aan de èerftgeboorte gehecht) voor alle 
«ia)9£tf^pfM(»M^ati:iM{da.Sez^a:i deii:ï9'A|isrJl.i7f3'f door «wn plechtige 
Mk:MrktaaHHtti vaOiRefleld heefu van waik». A<dii aneq aea Cpipy «ohteraav 
dit^ AnBif^t gevo^ .zak vjbde^ i, eo wdhe A&e. diuir^^bpvea 4Q9r de Snai^ 
éèt aaiSeaaiea y^w allejde Kfoaiakirvk^.^ A«r4ctH(iri9J^MKMn^ Provjat{w« 
1torik|fidbaMmii:M ijeerlbhappym^, di» hflt( do9r)lqcilitig Hoj^ «iK)( (^^raryA 
irftljÉ iQcbehosMa ^ Jiiet aaapaiig^ t<vfiWHiiiQg aimg«Mmeaii iim^A% Qo^ 

^m üe«dKiV)i»vd0 QhdaJHW ifgM^«f W»gfftfikwd i^; Cio, diBjtvgl^^icbfttrf oir 

Ksfdar..itadfraaa Q^olgliiK'4 iaO«ill ViM0$w:«qdf.geindf i.<^q mmHolyk 

ijfü'iMMfi^ «^n%daiiatfsid«mli;4»'0cyacito>«S<hftWc^fl8B^ 

j. 'T \ een 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C ü R I U S-: I7X 

ceüf MkrtkM y k ötr ttA fejr ft 1(ê(4ferlyke M^eftdt bmbrdck^ailtf . lé èerffg di^re ^ 
tyaer Dochtereoi Atfds^Hettogroacn van Oófti$tryk^ tirtr <le onv^ërdceldbire ^j 
ordreea hcttltoos waargenomeo recht van Eefftgeboorte, bem opvdlgeti t^ * 
in alle de Koninkryken, Provintfen en HeerrcHapp]P«n , welke tfn Keitérly* 
te Mi/eftêfc werkelyk foetic, tonder dat odk eenige verdeeliogof ^Htfing^ 
ten vóordeele van de geeneti > dfe ?an> de twtede, derde of verdre liirie of 
graad tyn , ofeen voordeefé vati Iemand anders^ om wdtke reden h^ óök ty* 
mogt^ ptaars hebben zal; ttilknde die zelve ot^dre en dfit rMhtfanonvètdtféK 
tere eerftgeboort^ tn alle andere gevallen bewaard, en ten alleö tydenina^ 
fenomen moeten worden, zo in de Mamielyke linie vanzyo Keizerlyke Mé* 
jefteit, indien het Godt behaagde hem daar mede ie begunfiigen, als In de 
Vrottwelyke 'linie , na 'c tticfterven van de Mannelyke , of eindelyk tn alle 
de gevallen, die de Socceffie in^'deKónhikryfcenvProvintien en Erflanden van 
het d09rlnch(te Huis van Ooftemryk mogten raaken. Ten dien einde belooven 
^yn Kontoklfle Majeftat van GrM^BriiiêMii^ en de Hoog Mo^iide Itee» 
ren Staden Generaal der Vtriémgit HtékrUmdtn , en verbinden zich , dat zV 
llcfür of haar , die naar de voorgemelde ordre , in de Kootnkryken , Provfatien 
<n Betrichappyen , wdkef zyn Ktiterlyke Majefleit werkdyk- beair, kontt « 
Ikce^detren; daarin bflUdhiVtn , eh %i^n een Jegdyk» dte hem of traér te 
idete Beaittfng mifTchfen ééèigttna mogte^ willen ftoonen, altoos UiMHtfih 
tollen. • :i 

ART YKE L III. 

' Ën dewyl aan zyn KeizêrMre en Kathotyke^Majefeit van wegen zy ü Majefleit 

%an Gftw^Briumtmëitxté^ HoM Mogend» Heeren Staaren Generaal der yèr^émi- 

'de KMitlmieiê , dHtwIlf iftel vmndelykenitdrakkingdarif voorgc(tetd^dat *er ge» 

'beteritrid()d War^tHittkfto latlggeweiiiahtégemeeocqiaet^ 

re herflelfên » dan door tfeonmiddelykè iftvöènng van öobo Spm^aafdm èi.feÉe 

' Vafie Pnatfen rwa ToAémm , Ferms t« Pitiféme f de befkeoade Acoeffie. tn 

den doorloebti^n Infam D^ Cétkf , in dte Hetiogdomtnen.iiDoh méér ie 

terzekeren; to zal zyn Keizerl^ke Mafeftek toe bevordering «ao 'drvicddie* 

ttnde begeertent v^n lyn Q¥m*Bri$kumi^ Majeftrft ^ en vin 4eüAo^ Mo* 

'gende Hetren Btaten Geaérait ilcr i^Méit^ ^N0éi9JèmkÉ.^rfi^ 

^tjfSc geenirtnsMhttB tegMT-MWëeAuNM inrai4ng'<W miamUtéóMègék^ 

Jaarden in de taAe t^aatfi» vUb^/iUnrÉ » Ai^«M «k^l^^iÉRiY^qidiiÉryéMttic 

'de bdoften tTóotr '^metde tyïl Oroot^BtitiènnMhbe Ma|èftéitv je»d«.6lMrini 

Generaal reets gedaan r En dewyl vya Kelierlykè^etfVCathotyteMi^caBkvde 

fbefiemmhigiran her Rykd«woeiMiodiracht, helMft bf tegdykaUèvjyt^an 

' te wtMeti, tén'dndé 4k toeflenmli|gohiiiMiwieiMiliBdcn4iOf^.zp:%»o« 

'««lifttt; fj^gér vefVrègèii vvwite:^ Sn imdtt>ite6iMéU^Va«cikc Ja«M^^ 

nt Tttff dMg(?n te<(Micn . ^kt t^^^oadlm! wa>«lm «ftobtnd ^ «Mlioftiijwtt 

Seherhl^en KiJftMyBe M«i«(l«ftVte4ly tfttoM 



- ittcatfAï tic todlttmfM«f defdmvMe evcediafl9:>imdeifa^^ ^ 

• ^ Y % t^ 



Digitized by 



Google 




lyi E Ü R ö P I 5 C H E 

top vÈa-Têfimfiw^ tltun die ran ParmatbtUt «ao tyn Dof icfitecide*^ 
en elders waar hec dieoftig geoordeeld wordt ^ bekend maaken zal: Ook ver» 
' klaart eo verteken gemelde tyn Keiterlyke eo Katbolyke Majefteiti dathy» 
verre van deo intocht der Spaanfche Betettingen in de voorgemelde Piefen, 
eeniatins te ftremmen ofte beletten» to tegendeel 'lyne goede offiden en aa* 
Iboriteit tal aanwenden en gebrniken , teneinde, wanneer 'er, tegen verwach* 
ting eenig belétfel of tegenkanting ontftaan roogt, al het geen de voorteide 
invoering zoo kannen hinderen t nit den weg geroimd worde ^ opdat dos de 
4ooo &anjaard(n vreedtaam en tonder oitftel in de vafte Plaatfen des Groot» 
Hettogdoms van Tolumem^ en der Hertqgdommen van Pormi en Plaifémce » 
geincfodaceerd kannen worden. 

ART Y KE LIV, 

De Artykelen , over dewelke door onberroepelyke toe&emming der eoiw 
iraAerende Partyen op dete wys overeengekomen is, tollen to vaft en we- 
4ertyds beveOigd en geheel gedecideerd tyn en blyvén» dat het nodi ten o|h 
aigi van het geen tonder aitftel en terflont na het aitwiflèlen dor Ratificitieflu 
ni^voerd moet worden, noch ten optigt van bet geen altoos onverandeslyc 
blfven tal , aan de.contraderende Partyen geooriopAl ^ ^Q » éenigiiosjtMyr 
van af te wyken. 

A R T Y K E L V, 

Dewyl bet tot berdkiog van dat oogmerk, waartoe de contra Aereode Par- 
tyen door het tegenwoordig Trafiaat trachten te ^geraaken^noodig geoordeeld 
is alle on^ighdt en verfi:lin tot dtn wortel toe oi| te roeijen, eodusden voo- 
rigenbttid van vrleodfchap, welke de voornoemde contraoerende Partven pa« 
'derling vericnocht hadt» niet alleenlyk te vernieowenj maar ook dagdyl^s 
naanwer toe t« haaien; to belooft tyne Keiterlyke en Katbolyke M^efidt» 
en verpHcht tich by het tegenwoordig Artykel » dat hy taftont seheel en voqr 
altoos tal doeo opbooden alle Commercie en Navigatie oitde öoftenryklcbe 

• Kêderkuden^ en nit andere Heerlchappyen,; dewelke len tyde vandenKatho* 
' tyben Koning JCurv/ den Uden , <>nder ^ g^bii^ van Sfat^ê waren , naarde 

6^Miiit% Jtik 6m \Kf ter goeder iroawe boioigan tal» 4at noch de.Oofteo- 
' dikhe Compagnie^ noch ymaod aodess; btt,ay. ait de Oo<iearykfch& Neder* 

• Imükky of oitde Protintien » dewelke, m al^yoornoeoid is ten tyde vanden 
Katholyken Koning i[jrv/ den Uden, oncfcr.d^ Sp^iolche Heerfcbappv (loq- 
den, deten voor altoos vaflgefteldeo tegel dire^lyk, nodi indiredelyk ov^i> 

" treedt rbebalveoallMolyk twen Schepeftf^-df* fnfttreens nitjde Havei^ van 
' Aj/tasA voaar O^fheéè tollea ao|{en: ^aan^ fa ipet hnnne laading vandaar 

•" iHui^ O^»i^fawedcrkee0etfi> m liBfloe.iAiB^ebragte Waar^ iii die Stad wr* 

'^iK>o|fcm Daancgen betooffeHtyD GrooHMft«mtfche Ma^efieit en de.Hoqg 
Hoog Mogende Siaoteo «Generaal 4er Veridn^ i^einUmdim^ txi ytvtïisiSm 

"^tfebvoBJitinai.kaoii i4oder nitilel.oveff bet TW^» to veel deOofleorjklche 



Digitized by 



Google 



M E R C ü R ï U S. 179 

NederléUÊdHf aangaat, cea oieowTradaai» naar den lin van bet XX Vide Ar 17^. 

.t|f1cel va)^toTraAaat van Bmrierê , qiet zyn Keiierlyke Majefteit te mtarJifrtL 
ifnx Ten welken einde door de contraAerende Partyen tqftontCommiflarir ^ ^ ^ 
len benoemd loUen worden , die binnen den tyd van twee Maanden ^ tercke* 
ncD van den dag der tekening dezes Tradaats , te Antwerpen byéénkometi 
sollen 9 om te beraamenzo wel bet geen de ▼olkomenitvoerfng van 't gemelde 

. Trafiaat van Barrière 9 den 17 November ~ 1711. te Antwerpen gefloten, en 
fidert 10 den Uéu^ den 21 December 1718 getekend raakt , als om wegens 
het Ttffff, ten opxigte van de Qodenrykfche Nederlsnden ^ zo als v^i^rfcbre* 
▼en is, eennienw Trafiaat, naarden zin van het gemeldeXXXVIfteArtykel» 
te Holten : Daarenboven Is men over^ngekomeii en men heeft plechtelyk vaft- 
fefield, dat at het geen men goedgevonden zal hebben, a^n de CommiflafiV 
ftn die tt^^nhuerpen byéénkomen zallen, te gelaften, zo ras mogelyk, naar 
recht en bfllykbeit geheel afgedaan zal worden, zodanig, dat ten laogllenbla^ 
Beo deo tyd van twee Jaaren, de laatfte hand aan 'c werk gelegd worde. 

ART YK EL VI. 

Devryl tot onderzoek en befliffing der overige Hoörd:^aitten , welke noch 
toilchen de contraAerende Partyen , of ymand van bnnne Bondgenooten onaf- 
gedata zyn, me£r tyds Vereifcht wordt dan het tegenwoordig netelig gewrigt 
Yan «aaken ioelaat; zois men, tot aflhyding van alle oitdellen, welke na* 
deelig aan het gemeene beft zooden konnen zyn, overeengekomen, dat vao 
weérKanteo zoode verklaard worden , dat alle de Tradaaten en Conventien, 
door yder van de contraderende Partyen met ccqlge Prinfen of Scaaten ge* 
maakt, ftand grypen zallen zo alsze zyn, in zo verre dezelve niet aanloopen te- 
gen het geen by het tegenwoordig Tradaat vaftgeReld ts^ en daarenhpvenial 
olie verfchillen, welke tegenwoordig taflchen oe <;ontrad^rende Partyen bf 
cenigeQ honner Geallieerden zooden mogen zyn, ten fpoedigflen in der minne 
mllen beflift worden, ten welken einde de contraöerende Partyen onderling 
tollen trachten te beletten, dat geen derVerlchilhebbcndco geweld gebroike , 
. om desKlfs pretcptien ftaande f e hoodeo« 

AR T Y K EL VU. 

Opdat aan de Onderdaanen van zyn Groot-Brittahnifche Maieftelt en van 

Heereo Staaten Generaal, wegens het dry ven van honnen Handel op hetKo* 

.^ninkryk van Sicilië ^ geen reden van twyfding overig blyve,; 1^0 heeft zyn 

/K^zcrlyke en Karholyke Majeneit by dezeiL verklaard, dat zy op dezelfde wys 

; eo OP denzelRIen voet aangemerkt ZDllen>M>rden , als zy ten tyde vanr liarel 

deti 'tldet Koning van Spsnje, (roemrochtiger gedachtenis) gehandeld zvn, of 

gebandtid hadden behooren te worden , en zo als men. gewoon is eenc Natie, 

mede inen in de grootflc vriendÊfaap Icett , aan te merken. ' 

Y 3 AR* 



ttu.. 



Digitized by CjOOQIC 




^4 E U H O P I S C H E 

ART y KE L Vilt ' ' ^ 

la dit TnéMMi tm Vrede» tanca tangffoooieD wordeo tlle de geeoeii, dSe 
Da de 'iH'lwiirenDg der Ratificttieo , Wnoeo %€$ Mtaadan door de eeoc oCde 
ADdereFarty, mee gemeeaê coeaeolmiQg loUeo wordeii foq^efteld* 

ARTTKElitX. 

Het (egenwMNRg Trafiatt tal door lyn Ketzerl]fke en Katbofyke M$i^ 
fteit , door zyn Kooioklyke Majeftetc van Grogt-Brittatmié^ endoor dip Hocf 
MoKeode Heeten Scaaten Generaal der FtréAigit NederUmUm^ geedgekeocd 
en geratificeerd^ en de RattScaiie binnen den tydvanies Weekea^ te rtkcncia 
tan den dag der ondertekening^ itWuuim oitgewiflèld» enaaoefkaoder.ovtf- 
geleverd worden. ' 

Ten oirkonde deiet ^ 'hebben lo wel de Comniiflariflêa des Reiters in ^nt- 
Kleit van Extraordinaire Plenipotcntiariflên , als de MiniAer dei Konings vm 
Qr—P-Bnuamni ^ met behoorlyke volmagtéo Toortieny deieo eigsobaodig on- 
ileitelceod» ea met tanae Zegeli Mrachiigd. 

Gedaan te IFeenen In Ooflew^k^ den i&fen d^g van dè A^od^Mitttt» 
In ^ Jaar onzes tfceren 1731» 

* Wês getekend: ! 

(LS) EufeniMs ¥an SAVOYB. 
' " CLS) P6iIip'Lode'w)k van ZINTZENDORF. 
CLS) GmmJafer tbomat van STAHREMBERCj, 
(LS) 7>««f« RÖBINSQN. 

SEPARAAT ARTYKEL. 

A lihoewel door het eerfte Arrykel van het TraOaat heden mflbhén tyD 
•^^ Keizer lyke en Kaïholyke-Maicfleit^ ^yn gehcjltade Brittanntiche Majefteir 
en de Heeren Scaaten Gedefaal der P^etVéwigde Nederlandew gefloten, de coo- 
traöercnde Partyen onder anderen malkander beloofd hebben^ dat ij aicbmet 
alle maKt zouden kanten tegen de onderneemingen van alk en een yder^.4^ 
' wetke zoude willen f r welk men niet hoopt) eendercomraöerendePartieDt 
^ fnid S'dcceflenrs of Erfgenaamen • in de vieedzaine betiiting honner KMliiknr 
^.r^Jfep, Staden, Landen, Retlgen of Vry heden, dewelke jder X^odcr^dimc 
ö|j\iet c¥)gehbllk Van het flaften des tegcniJvoordfgen, Traft^^f. jgrtJlfct:bf Ac* 
lifeéirde te génfrtért , ontruflen ; Zyn de gemelde eóniraöerendfc' Partyen on- 
dertbifóhen nit kracht van 't gemelde Separaat Artvkel ovété^ngekoïneO • 4at 
ingeval het irt vervotg vafn» tyd gebeurde, dat zyn Keizerfyke en ItatWl^c 
majefleit, zyne' Erfgenaamen ofSdcceflieurs, door de Tnrkeo in het vreed- 



Digitized by CjOOQIC 



tH E R o U R t U S; ^ i7y 

IMiH iKtit dcc .KoainIu7keo , Süuuea » Laiukn-» Reotitcn of Vf yhedw dirt|!ir I79«« 
Keiierijfke en Katbolyke MajefteU geaiet of behoorde te amctm , wiodea ^/^'^^ ' 
óptraA j de bedoDge goarantieo io bet ukAe. Artikel »ich niet tQÜen akfisêk- ■■ ■ ^' 
kea lot het geval waarvao hia gewag gecDtakt i&v 

: X]£C(^ARATIE wegens de Spavifcbe Gumitoenen die mm in de rafle 
Pleatfen tan 7tkéneu^ PoFm* eo PUifoMss inoet iorg«ft0« 

T\Ewyl iiyn KeUerTyke en Katholjke M^eAejt atle fecDrIcekeo jieeft wiiltcii 
JL^bebbeBf alvoorens vaniynen kant:(oete(leaimcip in het derde* Aitykel vm 
k$i TniAiM hfldeo gefloten. *c welk de. tmmediate mvoeFiiig öcr SpMOilkhe 
SUfHOifoenen in de vafte Plaatfen^ao Tosi^mem , Pérms en Plsifmc^ regw 
leert» ia conformiteit der wtare imigteo on int^mien , ia de gedaane ca f^e^ 
Irende beloften in het Traftaat van SevUie op den apNoveaiber 1729* vettal; ^ 
liabbeo tyii Majefteit de Koning van QroQt-Èritismm^ ^ eo de Hoor hiot^adc 
Horren Siaa|en Generaal der f^erién^dê NêéUxUmdcm , > nin altecoi dk belolbfl^ 
V9i^; mitfi.dezelire hier bygevoegdiiei« ter goeder troo^e aan tyo Keherlykt 

aJKatMyke Mai^tteit ge^ian, ^maar ookgeciiiwaarigbeii genaaktlitadiida- 
,%i verukereo « dat wanneer xy overééfHSejuM^eii, zyi% de /Spaimibke.Gdai^ 
ilklMPen in de yafte Plaatfen van Jêskmm^ Péorm^ en Plmfmnt in te roeren ^ 
n geen de mioCle gedachten hebben gehad • in eenigeo deele af te gaan vad 
^ geen men in bet vjfde Artyke] van de Qaad#Qple Alliamiey den i Aogtifloi 
%1\%, te L9Md»m gefloten > vaftgefleld vindt» lo ten opiigie^ der Reckted vao 
9y« Keizer lyke Maicflek eo van bet Ryk, alsvoor de tekerbett '^ler Kooiok^ 
rjkea en Staatendie zyn Keiterlyke MajcDfrit teg^iiwoot4ig io Itétk'ébnit ^ 
0f fi^delyk om de roft en de waardigheit dergeenca* die a¥ toen. wettige Be* 
»i|yia»a van die Hertogdommen waren • te behouden : len dien einde hebben 
^yót Maieflteit de Koning van Grcu^-BrisféumUf en de Hoog Mogeode Heereir 
Senaten Generaal der Vtriéuigdt Nederlamdem^ verklaarden verklaaren, datif « 

tJS^^aetÏMal geoegjen en gereed zyn , aan zyn Keiierljrke en Katholjfke M$}e«< 
li^iegeeven, gelyitty by de tegenwoordige ASedoen, al Ie beloften veviéliear 
of: gaarantten , ao krachtdadig en plechtelyk arsinenae kanwenteheQ» 20 aan* 
Q00bde de hoofdiaakeo diemendeswegfn jieeft aangehaald t als wrpns allede 
^^4tt pointen die noch in her gemelde vyfde Artykel vail *t TraAaat genaamcl 
dit Q««druple AUiantie, vervat lyn. 



ü 



DtW i^^»^»^rdige Decléuratit ^l d^zelv€ irofh hMfcm»^ /aia. 

ÖFCLARATIE wegens de, fuccciCc i;ao P^rms, / 

ilê vreie dat de onverwachte dood' van wy len den Doorlacbtigen Print 
'^md^ téBTMèxej in zyn leven Hertog i;a^ P^tfm fü PUfém^^ eenige 

Ver- 



Digitized by 



Google 




176 ^ E U R O P I S C H E 

vertrugiftgof bindernif itihet (laiten Ttn dft Traftnt, tynit rootgertlleii 0|» 
deieWe cyd dar men op het potat ftoot Tan het u flaicen, moge toebrengen g 
▼erklaart tyn K^terlyke en Katholyke Majefteituic kracht nm de tegeowoor- 
digeAAe, ea verbindt zich, dat ingevalle de hoop waartq men is» wc^eük 
hec t wanger lyo der Doorlocbtige Hertogin , Wedowe van den geaielden Door* 
lachtigen Hertog if«ri^«y,bevemgd wórdt, en dat de gemelde Hertogin Wedawe» 
een mannelyk Kind ter Waereld brengt, al bet geen ^regnleerd gewecft ia 
wegens de invoering der Gilarnizoenen van Spaanfche Troepen lo de vafte 
Piaatfen van Pétrms en Plmfim<e^ %o door het derde Artyicel van hetTraétaat 
heden gefloten, als door de Ade vat) DecUrasie deswegen aangehaald, ptaata 
lal hebben, .even als of de onverwachte dood des Hertogs nfet was vooi;^^ 
vallen i maar dat indien de hoop die vaku opgevat heeft wegens het tWangck 
ayo van de gemelde HertogInneWedowe komt te verd wynen, of dat xy een Dodt-^ 
ter na hatr Gemaals dood ter Waereld brengt, alsdan verklaart en verUndl 
tteh bovengemelde tyn Keiterlyke Majefteit, dat in plaats van ie Spaaoftbc 
Gnarntzoenen in de vaOe Plaatren van PéurmM^ en PUèfsmcê in te voeren « dt 
Doorluchtige Spaaofche Infiint Dw Cmrks in *t bezit der gemelde Hertogdooh 
flseo tal worden gefleld, op dezelfile Wys waarop men met toeftemmtogvail 
bet Ryk overeengekomen was, met het Hof van Spmtje en volgens den hi» 
èood der Brieven van Ev€mmeefe.lnvtfHtmr€^ welkers Inhoud in allede Arty» 
kelen , Claofolen en Condltiens als herhaald en bevf^fiigd aai worden |eho«i 
den : Invoege nochtans dat de ^metde Infant vrnSpoigt^ als mede hetSnaaiH 
Icbe Hof, aan alle de vooriae Tradaaten , waarvan de Keizer met bewilligiM 
van 't Ryk, contrafierende Party is, tallen voldoen. Daarenboven de Ken 
zerlykeTroopen nfeigelegd geworden zyode na de dood van den gemetdcHertoff 
Ambét^ FMrméz^^ in de vaue Piaatfen van Parmatti Ptaifêoue^ metoogmerK 
van eenige verhindering aan de eventueele fucceflie, zo alsze aan den Door* 
loditfgen infant D^ar Carter , door het Tradaat van L^mdon , de Qjkukmfb 
Aliiémtie genaamd , verzekerd is j toe te brengen ; maar om' alle de ondemee« 
mingen die de rail van hélië tonden kannen ftooren, vödr te komen; zyQ 
Ketzerlyke en Katholyke Majefleit ziende dat door het^TraAaat Heden geflo* 
ten, de gemeene roft zo veel mogelyk is, volgens zync vreedzame b^eertena, 
herfteld enbeveftigd is, verklèart wederom dat met het leggen zyner TroaMi 
in de vafte Plaatien van Parma en PUifoff ce ^' hy geene andere intentie gdiad 
heeft dao te verzekeren , zo veel het in zyn magt was, de focceffie Van den 
door luchtigen Infant Dtfiv Cmrhf^to alsze aan gemelde Infanr door het Trac* 
taat van homdm verzekerd geworden is ; en dat wel verre van zich tegen do 
gemelde facceffie aan te kanten, ingevalle het mannelyk oir van het Hnts van 
F4rjire;t;r Qttge(kirven is» als ook wal ierre van zich te wUten (lellen tegen de 
invoering der Spaanfche Troupen , indien de Herto((tnne Wedowe eencn Zoon na 
de dood van hair Gemaal, mogt ter Waereld brengen, zyn Keizerlyke Ma- 
ieftcit integendeel vei^klaart en belooft^ exprrfle ordres te geeven om 'er tyne 
Tröopen oit te doen trekken \ \ zy opdat den Infant Don CwrUs in *t bette 
der gtmekte Heitogdommcn treede , volgens den inhood der Brieven vtn 

evea* 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I u a trr 

•renttfdc loTeOitm^ » *c tf opdar ét Spaabfithe <3tiariiittMiM ^eiAmmw <7ft« 
zónder eenice tegeadtod s van wie bet ook aiag tjo , mogeD ingevoerd wor« 4^^« - 
den I éoch dexe Goarnttoenen tollen tot geen aader gebruik dienen om 
dan om den Infant Dim C^rhs dé facceffie t^ vtnekeren , idf^yalla bei 
neiyk oir in 'i Hois ?an Fartuzt feenemaal mogi uitgeAérren zf n. 

Dé UgitnwwrSgt DeclOtmie zèl dezehê kn^bê hêbbm^ mz. 

TSECLARATIE die do^ A Mimftm iês KwAngt «ji» Groof-Orittananè ^^ 
^^9n MP di Hierin StsmtiM G^)i#r4«/ifrVeréénigde Nederlanden^ mekr^cbe 
Vèm bmmrné velnu^em gerekend iu 

Dewyl onder verfcfaeiden Ariykels, waar orer meri by bet Traékaat^iran 
iSrvitttdenit November 17&9 ffefloten, overééogekoqien was ten behoeve 
van het Oroot^Hertogdom vtfi TnkafUff , ala incdc de HertogdoiMnetf va» 
P^raitf.en Pkufamie, men *er ook ia befloten badt, dar ao dra de Doortach* 
l%e Infimt van Sfamje Dm Carhit of dld geeoe dewelke xyo recbt verHrygc^ 
vrcedaaae Beutt^ vaA de f06€6ffie die voor bem gefchikt fmv en tegen alte 
beledigingen van lyne Vyanden , en tegen alle billyke oiraaaken van vreze , 
verzekerd zon zyn, zyo fLitbof^ke Ma>cAeïc dan ordve ton gcftven, uit de ge- 
melde Hertogdommen zyoe eigen Troapenwegteneemen, maar niet die van 
den Infant Oom Céinrl&s, of vanrdle dewelke, «o als antfi g^gd heeft 1 zyn 
recht verkrygt. 

De oiidargercbreven>Mimfters dct Konttlgs van WeeP^Brinéimii^ ttkvm^ 
Heeren Staaten Generaal, verklaren uit kracht van de légeawoordige ASté^ 
dat gemelde zyn Britranoilbbe Majefteit en de Hoog Mogende Hoeren Scaa^ 
ten Gebetaal dar FerUmgde Ned^létmdem^ voof gebruik hebben onfchenbaartié 
vefvvHcn al het geene ay beloofti hebben s Aldus volharden xy aiioóa in de 
mdainge, dar In de bovengemdde ttevalten , de Spaanfcbe Troopeo ten eer» 
fleo uit de Herrogdommeii van Tctkmtem^ PMrmatn PUfime^ znUes woirdeb 
wc^geaonien. 

Dez/e Deelmêik meefgebeim Ufvem^ docb ether dezelwe 
krach èeiéeM^ ewz* 

SEPRAAT AlitTYKEL. 

HEt TraOaac beden tttfEcben zyn KeizerlVke en Katholykc Majafleir » lyn 
Brittannifishe Maietleit, en de Hóog' Motend» Heerao Statttcai Generaal 
4«i V^riimgde NeéetUmihk gefloten , iifet bebbende knanen aetckend wordeiv 
door dan Minifter v«n de welgemdde Staatvn Generaal, aeidareDdè «ii her 
Keizerlyke Hof, aartgetien dat vo»geii# de gebruiken iaf zyne &qp(iMft aangr^ 
aomen , en volgens de fcr» van zyri* Regeerinf-, Xf hem de volsnagiKMy «• 
dr* ala het noo«g ge#eeff ^, niet kottdett afvaardffloi ^ noch dan «mfideit 
Miniftordezelv^omiMgai;t«tiifldieatfnKeiferlykeMaieM^^ 
fifaeMyeSeitbtOoiet, dttde^etoMeStiatiaGMeMl» rootzp vtdftsIHihef 



Digitized by 



Google 




178 EUROPISCHE 

gemelde Trtftaac verfcheiden condittcQ tyn , die hen ia 'cbyzondertatkctty en 
intreflèeren , zollen worden ingefteld, en aangemerkt als voornaame cootrac^ 
terende Party, zynde telfs uitdrukkelyk in die hoedanigheit in het gezegde 
Traèaat benoemd; in de vafte hoop dat zy 'er in zal len treeden, zo dra als 
de gewoone form hunner Regeering het toelaaten zal : En om (iatde y ver de- 
welke die Republyk doet blyken , om de openbaare rnfl vaft te (lellen en te 
verzekerelh, hunne Ma|èfteiten geen plaats overlaat om te twyfelen , dat de 
gemelde Republyk niet wenfchtzo dra als het mogelyk zy , voornaame contrade- 
rende Party te worden , ten eiiKie om het geene Vr voordeelig in voor heo bedongen 
is, te kunnen genieten ; zo zullen hunne Majefteiten beide ovetéénftemmiog arbei- 
den, dat dit Tradaat in den Haag van wegen de gemelde Staaten Generaal , 
in den tyd van drie Maanden , te rekenen van den dag van de tegenwoordige 
tekening» of zelfs eerder zo het gefchieden kan» getekenden geratificeerd wor- 
de: Want het heeft hunne Keizerlyke en Brittannifche Maieüeiten noodzake* 
lyk gedacht » om het oogmerk ce bereiken dat zy !n het tegenwoordig Trae> 
taat bedoelen , om de gemeene ruft te verzekeren , dat de gemelde Staaten 
Generaal 'er deel aan hebben, en in Sociëteit der gemelde Conventien treeden* 

Dh feparaai Ar^M zal d<$^lve kracht hebbem , enn^ 

DECLARATIE wegens OOST-VRIESLAND; 

DE Staaten Generaal der FeréMgde Nederlamden ^ by verfcheiden gelegen* 
heden aan zyn Keizerlyke en Katbolyke Majeftett te kennen hebbende g»- 
geeven dat in *t belang 't welk zy aeemen, ten einde de ruft in hunne Nabuur'^ 
fcbap, en gevolgelyk in de Provinüe van Oefl^FrieJUmd ^ geftoord door de 
onéenigbeden welke federt eenige Jaaren aldaar ontfiaan zyn , herfteld en be- 
waard worde, hunne intencie nooit is geweeft, de afhangkelykheitdergemel-^ 
de Provintie van den Keizer en van het Ryk, in het minfte te krenken; heeft 
zyn Keizerlyke en Katholyke Majefteit, om aan de Staaten Generaal eennieu* 
we blyk van zyne begeerte om haar te believen^ te geeven, zyne waarnee- 
mingen dien aangaande , aan hen wel willen uitdrukken , om ben daar 
door tegen de vreeze, welke zy fchynen opgevatte heben, te verzekeren: Ten 
dien einde heeft men geene zwaarighett gemaakt, by de tegenwoordige Aöe 
van zyne kant te verklaaren, dat zyne intentie altyd is geweeft en noch is: 

t. I)at de Amnéftie welke hy aan die van Embdem en aan hunne Aanhan- 
gers zeer gunftelyk toegeftaan heeft, volkomelyk plaats hebben zal; dat dietk- 
volgen^ alle de ftraffen, tegen die van de gemelde Staden hunne Aanhanser», 
ter oirzaak van haare wederipannigheit , gedideerd , niet ter uitvoer gebragt 
zullen worden; en dat, ten opzigl^ van de ftraffen, dewelke federt de aan-* 
neeming der onderwerping door die van Embdem en hunne Aanhangers ge« 
daan, reets uitgevoerd mogten zyn • alles herfteld zal worden in dien ftaat , 
waarin het was e^r de onderwerping aangenomen wierdt, dat is, toot den 
3de May 2729» behoudens het geen bier na gezegd zal worden ^ wegens de 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U S. 179 

yenoiDgen tot vergoeding der IbhtdeDs, welke de grenen, die gedoarende de 
OQloQen geplonderd zyn • geleden hebben, 

a. Zyn Keizerlyke en Katholyke Ma)efteit hebbende teer gnnOpIyk toege» 
ftaan by zyne Refolutie van den ix September 1729» aan die van de Stad 
Embde9 tn hunne Aanhangers, op nieuws hunne grieven te vertoonen^ voN 
geos wdke zy zich beledigd vonden door de beOuiten van den Jaarei;!! , eo 
vervolgens « raakende den grond der zaaken over welke tj verfchil met den Vorft 
hebben g^had , en de gemelde grieven naderhand met allé ohderwérping aaa 
de Keizerlyke Hofraad vertoond zyndeden . . November deszelven Jaars, to 
heeft gemelde zyn Majefteit by nadere Refolutie van den 31 AuguQus 17)0^ 
reets geordonneerd , die bezwaarniflen, zo ras*t mogelyk was te onderzoeken; 
co verklaart, dat het altyd zyne beftendige wil is geweeft et( noch is, dat daar 
over ten eerfien in alle rechimatigheit uitfpraak gedaan worde, achter vokens 
de Accoorden, Conventien en Dccïficn, die het byzonder rcchi der Provmt'c' 
van Ooft rriefland mtmtOLkcü s en die in de renverfale Brieven, byzynekomlt 
rot de Regeering bezworen , aangehaald zyn ; met dien verftande nochtant , 
dat onder deze Accoorden > Conventien en Dedfiën , niet zuilen zyn begre» 
pen de geetit, welke door zyn Keizer lyke Majefieits Voorzaaten vernietigd 
zyn , of welke de opperde Rechten des Keizers en des Ryks op de Proviniie 
van 09jiyritJUmd ^ krenken; en dal zyn Keizerlyke Majefteit om het onder- 
zoek der voorrchreven bezwaar^iifleo , zo veel de Jnflitie het toelaat» te ver- 
korten; by de gemelde Refolutie van den 31 Auguflus 1730, reets geordon;^ 
neerd heeft; dat, zo ras de infinntie gedaan zal zyn aan de geenen aan dewel* 
' kcze, volgens die Refolutie, behoort gedaan te worden» delaatftgemeldentea 
eerAen en eens vooral, daarop zullen hebben te antwoorden; waarna zyn 
Maiefleit op bet advys van zynen Ryks-Hofcaad , elke klagce , welke men 
bevindt dat op de voorfchrcven Accoorden gegrond zyn, ftuk voor ftuks re- 

dre^ren zal- . «. 

3. Dat by de meergemelde Refolutie van den 31 Angu(hi8i73o, geordon- 
oeerd zynde, dat die van End^Ji» toegelaaten zullen worden in de Vergade« 
ring der Standen, die befchreven moet worden, om in alle vrvheit over de 
zaaken die van hunne competentie zyn , te delibereeren , zyn Majefteit zore 
draagen zal ', 'dat die Refolutie volkomelyk haur effed hebbe, en niemand 
van de geenen die bevoegd zal zyn daarin te verfchynen , daar van uitgeflootea 

word6« \ ■ ' 

A. Dat de Keizer wegens b^r vergoeden 'der fchadens aoor ^uRenkenttn 
goedvindt, dat men volgens de Amneftie van 1728, en volgens de Refolutie 
van den Ia September 1719, eeii (laat daarvan opmaakt, en dezelve aan hen 
communiceerd , om hunne belangen daarin te brengen ; vi'aarna zyn Majefteit 
het verfchil rio ^^ wiinne zal dptn by leggen, of» indiea Vr geen vcrg^lykge- 
.trptifen kan worden, in.ajle billykheit zal bepaalen^de ipmjme, /i^clke tot ver- 
goeding der Ichadens vereifcht zal wordeii. • , . 

5rDai 4|») Keizerlyke.cn. Kath*>ly*« Majefteit by zyne iniei)tfe welke hv 
altyd gdM^ hfeftpétfiftw^, pmg^florjj byzonderp zorg te dfiiag(:n voor de 

Z a ' . ber 




Digitized by 



Google _ 




igp EUaOPISCHE 

boualts* vt* 4e iotfcftm ^ec kaptuuricn, «tikf <)f Standen V9D Offi^^ri^Md 
CD de Stad Embdin van de Onderdaanen d«r Ver^énigde Pr^vioiieq Qf^ctqch» 
iwo hebbei^ ah mede voor de afloffiog vattdeHoofdzoaunca» achcetVQlgtas 
den iDbood oer ObligaticQ* 

Zo bi^aftaH de aangenaftteetydingyandk gefloten Trtftaat bektnd 
geworden w^ , be(ip^\irdé fnch daar over ccne algemeeoe vreug((e. 
Men twyf<^c gcenz^os of de Koipiqg van $pajy9 zal mede die Tr»CT 
CMi een mdeo lekeoen, 4cwyVtie( Traftaat van «S^t^i^ dep grop^^^ 
flae is van bet selve, en dat de matigingen die aaa het Keizejrlyke 
Hor voorgeftetd waren j daarin gevonden worden. Men is van g»* 
dachten dat de Koning het Tra&aat niet aan zyn Parlement ïal jfkt' 
4edeelcn voordat het zelve door de 3raaten Generaal geratificeerd^ 
en door ^^a Kroning van Spcmj^ aangenomen \Sf 

De Graaf van Bffix is door dea Koning benoemd om als Amba^*^ 
Adeur aan het Hof van Turin den Koning van Sardim ayer zyaq 
kopifte tot den Throon te gaan begroeten. 

J*^ Al^LEdc Piurlerocntea van 't Koninkryk hebben het 4»Tel^vai| 
^ den R^ des Konings^ in het voorgaande Arcy^elvan yraf$kf,yk\xi^ 
^bragt, behelzende Fmthoi om Ur zaake van de ConfiilMtk Uaigeni;* 
cus Vd9r efugen Ufehryven^ pnjtfangen» en het Hof heeft daareobo^^ 
ven a^n, die hoo^e Gerechtshoven geordonneerd op allje wyzen te be> 
letten ^ dat gcên Diflchop zich zal vertlouten eenig Mandement ra 
ife^ifwil v^an/t vjooiinpamcj^ Koaiaklyk verbod. te dQ(;n dri^jj^ken. t>t 
Brief welken den Kahi^c^r^Mi dm WocureunOcner^aldca ^QI^flgj| 
te Paryi daaromtrent gefchrev^ heeft j behelfl vooraaoid^k het vMt 
gende. 
^ MyH Ifttr de l^tQcUfewt det Hcmtigt i 

IK zen^e ^ het Arref^ dat de Konjng heeft doen pabliceereo^ om (Utowf;- 
géoSé te*geb}éd.eti óver de zaakén van d^ Leère welk< bef^waail^tya swiften 
in de lierk van P^oMkryk te verwekken. Öy «alt gelievende» zelva OI»mi<t^ 
d^lyk in de onderhoorige Pfaatlên vau awe Refldemie te doen poblieMH 
ren. 

2yn Majefteits fntentte i», dat %y aYte owe zore befkeedfr, ómd«ie Wta, 
welke'den Vrede ki den 9(aat en de Subordinatie onder de X3«eflelykheii tal 
feicrftellen , te doen oitvperen. 

Gy hebt ii te gedraagen met gemat%d6eir en taebchefr te» o|p^gte «an die» 
^elke haane onderwerpüog nitt «an de berelen de§ Koatega iMT aoveei 

4K>eds 



Digitized by 



Google 



MERCURIU& 181 

^ped^ nU U wenfclMSii i>, «uilen bewyten ]>e ftrcnghefi is altoos de laafde i7^i« 
vao de Wapenen, van welke de Jofittte zich moec bedienen, en bet omitgjIprU^ 
voor de Ordres van de hoogde Oyerheic kao nooit beter dan door minzame <"-"<^ 
middelen en wegen herfteld worden. 

De Syndicus van de S^ptmme^ en verfeheidcn Leden van die Fa« 
colteic » bunne febriftelyke aanneeming van de Bulle ünigenitus i niet 
in cén en dewlfde bewoordingen aan den Paus gezonden hebbende» 
heeft zyn H. bet volgende Formulier daar van aan hen doen over- 
gocvcn» om bet Bclve te tekenen. 

IK Ondefgefehrevcn naricht van Jtome gek regen hebbende, dat Pans C/fnirsü' 
- Xi^ X;U4e > low.^ als zyne Voorzaaten (zaliger gedacfateois) verklaard beeft^ 
4afe de 6iUe U»jjgetfhus^ie krachtdadige genade, of de leerc van «b. JmJHmu 
en van S$. Thomas^ pejrgen; tn krenkt, en dat hy zelfs met de levendmeffem 
daarby gevoegd heeft, dat deze Balie op geenerlei wys afwykt van de Ilegels 
dbr 2le(&n van de Tucht , of van het Leerdak , *t welk St. Karel^ met goed* 
t^enrlng van den H. Stoel , aan de Gekiovigen nagdabteit heeft : Zo veitTaare 
ik b| deze tegeow<M>rdige } dat ik de bovengcooemde Bolle UmgeBttm^ zeer 
^wiUig aanne^me i^ec <|e i^ref fckte geboorzaambeil » inüervoegen en in dien 
zin , in dewelke onze H. Vader Paos Clêmem de Xllde verklaart ^ wil co 
beveelt datze aangenomen worde. Zodanig is onze meening; en wy zyuge* 
reed dezelve dos te onderwyzen* Gedaan enz, enz. 

Omtrent fiet einde van de voorgaande Maand ontfing het Fran* 
il?he Hof een Ëxpreflen van Wtenen^ met tydin^ dat den itf«.van 
die Maand aldaar een TraAaat gerekend wa^tnflcben den Keizer en 
de Zeemogendheden 9 waarin de belangen van Spanje en van den In- 
lant Difn Carlos zodanig waargenomen waren dac men niet twyfelt of 
de Koning van Spanje zoude dit Trafiaat mede aanneemen. He^ 
Hof fs over die tydmg wat ver:^ geweefl, alzo mOi niet wift dat 
deze Onderhandeling zo verre gevorderd was. Men wil dat zyn 
AkJerchriftelykfte Majefleit mede in dit Traftaat genodigd za) wór- 
den. De Kcizerlyke Ambaffadeur» de Graaf van Kimky^ beeft den 
lO dezer aan zyn Majefteit in eene particuliere Audiëntie van dit 
gefloten Trrftaat kenniflè gegeeven. 

De Heef Beki^ nietiwé Nunciuvan den Paus, isaangekomen;ea 
de Abr Lanti^ Extraordtnaar Nunerus» om aan den Koning de ge- 
tryde i^uieren voer den Dauphin aan te bieden » deedt den 8 dezer 
zyne opcnbaare Intrede, Den ia wierdt dezen Abt door den Prins 

Zj van 



Digitized by CjOOQIC — — 



i8i E Ü R O P I S C H E 

van Guife en den'Incrodufteür, met de Koecfen van den Konins en 
van de Koningin , van P^ryj afgehaald, en te P^erfailles ter opéntlyke 
Audiëntie van zyn Majcftcit geleid. Hy i/bndt op de vooq)laats vaa*t Pa- 
leis deCompagnienPranfche enZwitzerfcheGuardes onder de Wapenen» 
de crooimels roerende; en op de binnenplaats de Guardes van de Deur 
en die van de Prevobftdye bok in 't Geweer^ en op hunne gewoon* 
lyke poften: Hy wierdc beneden aan de trap ontfangen door den 
Grootmcefter, en den Meeftcr der Ceremoniën > ftaande loo Zwic« 
fers langs de trap in hun plechtgewaad met de hellebaarden in de 
hand; en binnen de deur van de Zaal der Guardes, door den Hertog 
fan Bttbane^ Kapitein van de Guardes du Corps , die mede onderde 
Wapenen gefchaard ftonden. Na dat hy de g^wyde l^uieren voor 
. en Dauphm geprefenteerd hadt» eit^ de Koning) gevolgd van den 
Nuncius, in zyn Kabinet om die Luieren te bezien : dezelve beftaan 
in drie Kleeden . te weeten twee van Scharlaken , aan weérzyden 
met goud geborduurd en met leliën , krooneo en dolphynen bezaaid; 
en een van blaauw zilver Moor, mee &oud gebordouKl en met goud 
laken gevoerd) de Zwachtels vandezdfde ftoffen, met goud gebor- 
duurd en met Paerlen verfierd : Voorts Hembden en Neusdoekenby 
halve dozynen , alle met de fynfte Ëngelfche en Brabandfche Kan* 
ten. Noch een groote Deken van blaauw zilver Moor^ in goud 

teborduurd met tropheën en zinnebeelden van de Kerk ) en een Dek* 
leed over de wieg van het zelfde ftoff^o wel als tw£e groote Hooftt- 
kufléns met de daaraanhangende Akers van getrokken goud:Hct.mandje 
waarin het Linn/en lag, was gemaakt als een kas» waarin de Reli* 
quien bewaard worden» en gevoerd met blaauw damaft, geborduurd 
met goud: Alles was gefloten in twee groote Koffers vanCarmofyn 
Fluweel, met goud geborduurd en gegaloneerd , zyndedevjDeten,de 
bandvatfels en de floten van louter Zdver. Vervolgens hadtde Nun* 
cius met dezelfde ptechtigheit gehoor by de Koningin ; en de Ko« 
ning ziqh ondertuflchen naar den Dauphin begeeven hebbende , ging 
de Nuncius ook derw^ards, en gat in den naam van den Paus dege- 
wyde Luieren aan hem over, Hy decdt zync aanfpraakaan dcnKo^ 
uing en aan de Koninginne in de Italiaaniche» en die aan den Dau* 
*phin in de Latynfche Taal, Hy wiercjt dopr de Officieren des Ko- 
ningsier maakyd ontl^aald » en men decdt de ordinaire en-exu^M^ 
ditiarre Fonteinen voor hem fpringen. 

De 



Digitized by CjOOQIC 



M B R C U R I U & 183 

De Kardinaal de Fïeury en de Kancelier hebben vooreenige dagen jiJnK 
yder van Tpulm een Scneekfchrift onthn&en over een boos ftuk dat . ■ '■■■ 
door een Geeftelyk Perfoon onlangs aldaar is uitgevoerd , en zich 
aldus heefc toegedraagen: De Pater Giraüd^ Reftor van 't Collegie' 
in die Stad, federt verrcheiden Jaaren Biechtvader gewecftzynde van 
cene jonge Dochter» genaamd Cai/Vr^j 9 die nu omtrent zo Jaaren oud 
iS| heeft dezelve door flinxe weegen, tot zyn kwaade wil verleid : 
Deze Religieus zich bedienende van de natuurlyke eenvoudigheit en 
méér dan gemeene vroom heit van de gemelde Dochter , vertoonde baar 
veelderhande Gezigtenen Ingeevingen, en deedt haargelooven9 dat 
2y noodzakelyk natuurlyke gemeen(chap met hem moeft hebben , 
om een Ziel uit het Vagevuur te redden \ en vermits het onnozele 
Menfch volgens haare voorfchreven hoedanigheden volkomen geloof 
gaf aan alles het geen haaf en Biechtvader zeide, (lémdezy toedevoor- 
geftelde penitentie met hem te ondergaan. Weinig tyd daarna open- 
baarden zich de gevolgen van haare gcmcenfchap , en de jonge Doch- 
ter zag eindelyk dat zy bedrogen was. Haare Moeder deedt daar 
over klagten aan den Biffchop enaandeMagiftraat^maar in plaats van 
recht en voldoening te verkrygen , zo als zy hoopte voor de fchande 
haar aangedaan, wierdt de fchuld van bet geleden affront op haare 
Dochter gelegd, die men vervolgens in een Kloofter gebragt heefc. 
Dit alles beeft de Moeder bewoogen zrch aan de hoogfte Overheit 
te addreflêren, meteen Smeekfchrift aan den Kardinaal ^^/%i;ir}^ en 
een ander aan dca Kancelier te zenden ^ behelzende het eerfte het 
geen hier volgt r 

mrNHEER^ 

MEt bet voIkomcnRe ontzagen eerbfed voor awe Eminenire, verftont Ik 
my toevlQcht tot n te oeemen, alhoewel ik geen ander recht daar toe heb, 
dan om dat ik mjr in dé Perfoon van een eenige Dochter , ^elke de Hemel 
my overgclaaten beeft, onteerd bevinde. De Pater Jean Bapüfte Giraud ^ 
Ile&or van 't Collegie in deie.Stad, heeft onder den fchyn van myne onno-^ 
^e Dochter tot een zeer hoogen graad van volmaaktbeit ih bet Geeftelyke te 
hrèngen, de vertëbrikkelykfte misaaaden met haar bedreven. Ik konde geen 
"wantrouwen hebben over zynegedoarlgeVifiten in myn Hals, maer eindelyk 
is alles o^tgeborQen door eeoeonvoorzigtigheit met welke wy dat kwaad tracht* 
ten vddr te komen: Zo dra myne Dochter meende .by eene andere 43iechtva- 
4kt raad en opheldering te vinden over de twyfelingen, die zy zich gemaakt 

hadt 



Digitized by 



Google 




i»4 E U R O P I 8 C H E 

hadt over baareo (laat ?an Heilige^ voor welke tj gehooden wterdt, beeft 
men haar nier anders aangezien dan als een onmchtig Vrcmwmettfch ; Mea 
heeft hair in *c Klooder van de Urfuliner Nonnen gevangen gezet , «mder te 
weeten door welke Anthoriteit, en men beeft irch vöorgefteld door die bebao* 
delinseeoeontlcenniog van haar verbaal van baar af te dwingen. Men httfft 
Getuigen tegen haar omgekocht » en geweigerd de haaren te hooren» Indien 
myne Dochter den Pater Giraud gelaffcrd beeft « verdient zy de alderdrengfle 
draf» en fk zelve zalze daartoe overleveren, maar zo in tegendeel deze Gee- 
(lflyken,'haarBiecbtvader,haarop zoeeneverfchrfkkelyke wyze verlefd beefe^ 
lo als men geen reden heeft om te twyfeten, zoude het eene orq(eiccb«fgbcfc . 
weezen, dien;elyke affcbawelyke misdaad ongéftraft te kateo. DeRecbtvatr* 
digbeit vereilchtde eer van eene Familie « die aan eeneopenbaase icbeodiog 
blootgefleld is, te redden. Ik verzoek geen andere ganft» dan aUeen eene naau- 
keorige joftitie. Ik zal niet ophouden Godt te bidden voor uwe gezondheft 
en lang feeven » dat zo dierbaar is rooi bet Koshikryk. 

Was getekend : 

C4DIERES,JêM$eder: 

Het ander Smeekfchrift aan den Kancelier, is van deo volgpnden 
inhoud : 

JUrNffEER, > 

(^Y tjt aan het hoofd van de Joftitie gefield , en gy bekent een Vytnd vaé 
^^nusdaaden te weezen : verwaardigd dan de ftem van eene Moeder te ho» 
.renr, die ineenetroofidooze droef heit is^ en welkers eentge noch g^fchjoiH 
ge Dochter door haaren Biechtvader gefchonden is geworden ; Deze Geefte* 
lyken onder den fchyn vaneene méér dan gewooue Godvrnchrigheit, heeh de 
verfchrikkelykfie buitenipoorigbeden begaan s Wat moeite en yver hy daarna 
heeft aangewend » om de knaagingen van het Geweeten van eene eenvoudige en 
v^ nataure vrComé Dochter te fiillen, heeft zy echter in haare twyfelingen 
willen raadvraagen by den Prior van de ongefcfioeide CatmeliU0 van (Me 
Stad; Hét bedrog dan ontdekt en bekend geworden zyndej is deze Dochter 
die in de Waercid als een Heilig geëerd wierdt , aanSonds zo door dien Pa- 
ter als door zyne Confraters uitgekreten even als of zy eene vanp die was , 
wefke ZTch aan opeorlyke onkuisbeit overgeeven. Ik beken ^ Myn Heer ^ dat 
ik dvze ongelukkige zaak van haar eerfie begin af gefmoord beb, maar die gee* 
nen welke daaromtrent moeden medewerken , zyn alleen de oirzaak dat ry is 
uirgeborflen : Myne Dochter is verplicht geworden voor den Ofiiciaal endeit: 
Luitenant -Crimineel baare verklaaring te doen« Naderhand heeft men g<srrvcfit 
om baarBie te doen ontkennen of herroepen» en men heeft alle oitigelvke 
middelen aangewend om daartoe te komen ; men heeft baar door paTrteuhensr 

Aatho» 



Digitized by 



Google 



. M E R C U R I IT S. ï^ 

AoihoriUit ia 't KlooHer/er lUfOpten gevangen gezet; Men tindtgeen Ad- /7S(* 
rok«tt die röor haar wil 'arbeiden, to dat ik genoodzaakt ben het voorgeval- ^/^^^\ 
lene zelfs aan te brengen. Men hoort tegen baar Getnigen die ganfch ver- ""' 

dacht zyn» en men verwerpt die welke ik voordelleom gehoord te wordeQw 
Men verbiedt biecht te hooren van de Perfoonen, welke in baar voordeel ge- 
tuigd hebben. De Biflchop welke dik wils met myne Dochter is kooien 4^eo» 
die bj als eene Heilige aanzag , vergeet nu niets dat (trekken kan om haareRe- 
ptttati^ te doen verliepen : Ik fineek danóm alle debefcbesmiiig van de wetten^ 
Jfltfmlüfr; Maakt, als 'c u geliefd > dat opentlyke Gerecbtigbeit .gehandhaafd, 
de misd^ geftraft , en de onfchold gewroken worde. > aaQ wiens zyde die 
gevonden worde, enz* , . 

Was- getekend, 

: • • ^ < CADIERES, ié Moeier. 

DAGELVKS i^aan én komen Èxpreflêns van en. aan bet Spdtan-'ipA^ajg. 
fche Vïoi cc Sevilie^ zonder dat incn iets van derzcivcr medebrengen 
konde verneeniei]* Hoewel de Krygstoerultingea voortèezec wor- 
den rwicrdt ttien echter van gedacbteo dat het tot ge^ Oorlog zou- 
dtf kotqeti t in welk gevoelen men verftcrkt wierdt om dar men ver- 
zekerde dir bet Zilver van de Flotille binnen ééne Maand tyds aifgc- 
decld zcyidé worden » mee een Induico van vyf ren boDdérd, en dac 
de Koning voor een gedeelte van hec Zilver» dat zyn Majcfteic ge-, 
noodzaakt was geweeft te gebruiken^ aanwyziiigtotdebeiaalingvoor 
bec zelvo'Zoudc doen op ^e eerftkomende GaVUoenen, mits<onder« 
tndehèir iprrcft betaalcnde tegen zes ten hbödekl^*m *t Jaar. He* 
Confulaatv^n. Ca,dix toaakt onaertuflcbên zisvaarijghcit bicrin roe i^ 
ilemmen,' • / -- ', 

M £ N heeft vÉn Rmri9 dat de Paur de verTchillen met bet Hof van itali£ 
Turin ge^Idig ler harte nwx^ en alles watbedenkelyk wasin*t werk 
fteldc om delielangens vaa den H« Stoel tegen zyn Sardinifche Mji«' 
jcftcit te verdedigen. , , i , 

Den 3> Maart vertrok de Heer Guillélfni^^ 'Auditeur van <ic^igtis^., 
turemec Inftroftien. van den. Paiis naar bec Sardinifche Hof^ om; 
toropofitien x^ eeo vetgeiyk t«Kloên« • Die Pidavc badc lalt zit:b te 
7^x)p te.boudén', alw;iar by nader Inftttt&ien ofitfangen heef(i $e-' 
derf biidt men vernomen^ ddt de Koning van JS^^rÜif^ie ^a^ ^den I^eet.^ 
Guitlelmi bec. kQmea ia zync S;aatcn . badt doen belette^; vkn geea| 

vefdrag wilUadc booireo fpreekci^ . , / . . - ib^ 

Aa -De 



'Digitized foy CjOOQIC 




i#d £ U R O P I S C H E 

béiinlcf Conuftorie over 6c iaakén van Savófi dancfê ftarcilinaaicQ go 
dan h^efc» it mcrkwaarciig en bcbd^ in ^iibftaatie iMtvolg^adt : 

HEt is Éiét de K«vw1l{(M fméHi de «iteffte droéTheheftnetfraineoAünêff* 
(te ObgeHi ditt wy doèr de befticrtog dtt Hemct» oaifitddetfk M mW 
ftfbHBrtg óp den ApeftoMfMetl Stoet ifer NirolgeMi ntxiS^. P«if^| geciig* 
moeten weeten ?an het verval van de Religie^ vao de ttfamiMidef GödlOOI^ 
beh, eo vao de verachting der gèMfigdè Bevielen , ep dat wyiien naderen de 
vervoUing vtn die foortegdeqngelokkige tyden, als liet einde vao 't Ryk van 
Jtfustibriftus ^ in 't vrelk het Geloof onder de togeifaamde Cbrifteneo geheel 
zal verdelgd worden, en het ontzag dat de Kinderen vao de Kerk, eetifds 
voör den Bëtitter va(i dén H. Apottolifirhen StoeUgebad htfbbén, ó^óddea; 
^ 19 bbkènd genoeg, EtttvMériU Èiroidertm^ imt hoé grooré taderqffttB tèkif* 
hüi én kél^tlihé veriMaoitt^n wy luin de OodevdaaiMDonBer LeeoütC^Mitti^ 
CntmnM^ Mtfafia en Cifterm^^ m het Piemontees GèMedi iievolaè kefabeè 
zich van hon plicht en getfoawheit jegens ons niet te vefwydereo. ct^ y«rze« 
l^erd te zyo dat de Magt des Hemels onoverwinnelyke paaien aan de Milder 
Aarde zoQ ïtelleh^ by aldien deze zich bö^en de eerfte zoü willen verheffen. 
Niétttgenttaande deZe genadige taitbrèiding Van ólkzè ófidndtgè goD^d 't^tkt 
dtzè Rebellen t^eiï Godt eki de Kerk, éil^dat wy ftei^ óAiböbdén hieibeto vJnr 
bimnegediaite£eivadrrö\kvr en Hulde» welke K^r-WfieaAua^, Kdoiog ti» 
Smrümiw^ tegen Recht ien Oerecbtigbeit. en gewapenderhand vmo beoiie^ aft 
fedi^ongeo , hebben deze onwaardige Onderdaaneb onze GoddcLvke, C^fcc-» 
Wyzingen mét voeten getrapt» eo onze ttetnelen veracht met het V^anclél.vaci 
Trede onder li.eh '^eg te rbkkèn, en de St^ódaard VaA WrérO)aoni^élt , hel( 
geleverd dooreen Vorft, die ons tot op den alderhoogflen graa<M)eMTgd heeft; 
op te rechtens En bet geen onze traenen vermeerderd, is> dat die Kebelleo 
wd veiiiè raé toevtoibr tdrtinze VadetlyieGoe^crtiZrefiMt Yen«ette6L^ Ron 
Godtoof gedrag ftaaaite honden g eveaals of ag eeae lofwydige zaak haddfni 
oi^oerd. / - ^ 

Verinlts wy no volgens öfis Ampt VcfpticKt 4vn \ de fiAaad éft hÖön'iNifé. 
de Kerk voorden aansedaap, te wreeken, en de.Erfenilft véM JRr. Piêet fntb 
dfr iriferlié k Aêhtén Wdëféhenb^ , tMéh ^j dUk >6MdM dat d(Ae verpKth- 
tiw^ e* aab dle^ vreNta v«rflit H te de toetm^ke Tytd vto Stirièhoader yan* 
3^ Cir^tA . €H>p«itbofll ^i wiliekeb^e Udehter van. fa^(^eUx>f a» ^ 
K?*lT^;*eael|d?^ pa:djfe»y.pnaeuaa5fn h*ben a%ed^d« om dar 

Sdoeh jiiet Jbekvuai z«n de.ueeiAarde, yer(IOKte Harted te vermlirWéó ; na 
? w^^^M H;'>ïaam van Gö^t %'ahicYdepch é6 öttltóót Wn óntztóhdjrlrcil 
RèeWétftüei véi^Wwd btlftWi , iwwééim ^ M^i éM t» óttfttmfitïfif 
ttl weezen, de HemeKche Wapenen, vMatf ttiNè Ü Haé MMa» «HQ.I^i^ 

pend 



Digitized byCjOOQlC 



M E H C ü H I U S. i«7 

Sod heeft , op te yttten , ca de finffèn van de Kerk tegen wederfmuiafge Oii< friu 
rdMttea «it * ^raekcB. ° ' ^fr^h 

Zyn H. deszclfs reden geëindigd hebbende ^ ftrekte zyne hand mi^ 

j;^ <iAittl# /IF 4Mr?#¥^ f^fmêorie Brê€dcr€9 ? oftntmf^ 4$0rwurtnt 

JJw Har$ I 

En na dat de Kardinaalpn hunne gevoelens geiiic hadden , overeen^ 
komende mee die van den Paus» set te zïchzyn H. weder op zyn 
Stoel en vervolgde op deze wyze ; 

fogevofg^ QW Adyjrs, ^erwoêrit BrHieren^ en het befloit vrtftrin wy tyn 
Ö8I Mt geweld te vertiryveo van ëfc feenen ^ «relfce de venaeeteli»p't ftebbeu 
9m -taoM jGodiiliiflertfke handen aan het HeoieKdie Heiligdom ie Asm » ea 
oin ben als een moor het Hooftl tetMedqi^ :tpt Vierdedigiog vaniiet Hpif Gods^ 
mrUsapcn wf^m oa» Pavely^ ma|t en get^» de LeqQbo«deren ep de 
IfMeattst^niler jUjénen vun C9rt0M^ ^jSoriaitzimé ^ MètJfiaen Cjjferpia^ Ro- 
l>eric;n te weneo tegen Go'dt^ tegen ^e Kedc , en tegen ome edirfligde Per- 
fiion» als zodanige wetke de onfahendbaarfteenoae«a<Aelyk4eReehtenleheR* 
dM 9 en oft waard^ tjn den nsMifi van CtiritoieD te dositen ; Wj fconoom» 
fCD aegtn ken de gpooteBan eo Catoommimlcatic mea nlWr^itiraarte, aadwc 
•p OrciieMt, hehtaid^ Zjflfodfa deieg^O^yJoeat^ verdiend van den d^ff 
Ast ty ^h tmen ons .afqgekaot bttj^^ loet té c^pdrqieercp dé of^erechtf 
Hnide welke qe Kooiog van Sardimè van hén geè1C:ht heeft ^'e^ wy wjlllén' 
dat onze tegedwoordfge Declaratie een Qltfïekend gedenkcekep tal' wèefedn ^ 
Alt zy van de wegen » door welke yder Geloov%« tyn UcU moet toeken » 
fl^efneden zyn. 

Den ij;. Ma4u:t*s. avonds kr<^en4p Kacdio^aleo ImtÊri^tu Pf^pl 
Cmradim, Oris>^ G(*i;i en P^r(^a*;cai briefje v»n.?yp^ > en^^op 
vergaderden %j 4ca .14 by den- Kardinaal ^avfinerft ?M;p4cr ^eüge 
Prelaaten daarby te roepei>^ bebbende die gedeputeerde K^inpij4^^ 
(xo men verankert) inef elk^^dpr ^bpfoign^rdover dene^t^gei^* 
W, 4^T Cpufümw UmgÊffffj^ in Fraukryk. Opn 17 'a nacbti obt- 
£ag de Karcfinaal van Poïknacf een Expreflên van Parys en hadt^f»!) 

Men zegt dat dbze Cqi»j^,flq*W|ydu^ 

]yk dat het Parlement zo welffls4f ^Fisodciir^lU),^^ 

r»'r T''\' Aai het 



Digitized by CjOOQ 16 




'i88 E U R O P r S C H E , 

het fentimcnt van de Appcllanrcn tegen de Conftitutie ün^emims 
fchiktent/c geen de oicerlte ongeniftbeic aan bet Roomfcbe Hof 
baarde. 

Zyn H. wil eene Congregatie van Kardinaalen benoemen om in de 
Archiven van 't Fattkaan naaukeurig te onderzoeken , by watoccaiie 
de Hertogdommen Parma en Pïacentia. die eertyds tot het Patrimo* 
nie van St. Pieter gehoord hebben , ten voordeelc van het Huis /kr* 
i$e/i gedemembreerd zyn geworden. 

De Crimineele Congregatie heeft aan alle de Kardinaalen verboden 
gemeenfchap te houden met de Kardinaalen Cofija en FinL De Kar- 
dinaal Bamcbierif Secretaris van Staat» heeft aan den bovengenoem* 
den Heer oy^a een Vertrek in het Kloofter van de PzicnSemafihi 
tot zyn gevankents gegeeven. Verders vervolgt dezelve Congrega- 
tie met veel vvers en geftrengheits de Proceduuren tegen de Aimhan* 
gers van de Kardinaalen Cofcia en FinL 

Den Z4 Maart, zynde Zatardag voor Paafchen, hielden de Kar- 
(Kn^ialen de 'gewoonlykc Kapel, zonder den Paus: Men zag *er ^q 
Kardinaal Éumcompagni^ Aardsbiflchop van Bohgue^ die denzelfdeii 
ayond onder het leezen van een brief overvallen wierdc van eeo be« 
roerte, dewelke hem terftond van de fpraak , en in hetzelve oogea* 
blik van het leeven beroofde in den ouderdom van 7P/aaren» waar 
door nu de. vyfde Kardinaals Hoed open is. Het was dito dagjuift 
éen Jaar gieloden,, dat hy te Rome kwam óm een Paus te helpen rér* 
^iezjco , endac by.eeojjge weinige myleo van de Stad ook een be- 
roerte kreeg. 

De Increede welke de Ambafladeur van Maliba voor weinige da* 
gen te Home gedaan hadt was eene der .prachtigfte geweeft , die 
men daar ook gezien heeft i gefchiedendp in de volgende orde. 
/ T. Twee Compagnï&n van (fó lichte Paarden van des Pauzen Guarde. 

lI. Een Cörtpagnie ZWitzcrfche'Guairdcs vaö zyn H. 
' Ifl. Twee Trompetters en eeh Pauker, 
" ÏV. T waart Bagage- Wagens met ryke kleeden overdekt. 
; V. Twaalf Likered te voet, .een Hofmeefter aan haar Hoóöbcb- 

hM.^ •"/;'^'"- : ••' / -■'■•' '^ ''-^v-.-: • ^-.^ .• .• ' . • • 

-' VL T^^^^ï^'öedtchd^^^ te paard> lêidcfkfe 

yder eeo Haridpa^rd met ^yéö^velT^ bedCkt. ' 
VU. Een Quariieriiiecfter tt TpiaTd* ' 

- * VIII. EU 



Digifized by CjOOglC 



M E' R C U It ï Ü & i8j^ 

VUL Elf Koetfen zo met twee ak vier PaardcD berpaooeo. 

IX. De Pnges. 

X. De Edellieden van den Ambafladeur. 

XI. Oe Stalmoefter en de eerde Hofm^efter van tyn Excellentie, 
XIL Noch een Detachement van de Pauzeiyke Guardes. 
XÏIL Twee-en-twintig Stalbedienden» leidende de Handpaaiden 

van de Kardinaalen» * 

XIV. De Edellieden van de Kardinaalen. 

XV« De Edellieden van de Ambafladeurs. 
. XVI. De Edellieden van de Romeinlche Prinfen* 

XVIL De Heer Fra neidar Herman Baron FJN SCHJDE^ 
Ambafladeor vtnOhdiintie % vanden Grootmeciter van de Maltbezer^ 
Orde i te uaard, verzcld zyndé van jt4 Ridders, alle zeer prachtig 
gekleed % nebbende fiuqoe Livrei*Bedienden aan hunne zydc. 

XVIII. Fra Franfois Louis Ffiffer van Jltenboven , Stidder van 
Malt ba $ Commandant van de Zwitzerfcbe Guarde van zyn H. 

XIX. De Cerémonie«Meefters v^an den Paus. 

XX. Verfcheiden Prelaacen van \ Paleis. 
. XXI. Zes Apoftdlifche Protonotariflen. 

XXII. De Confiftoriale Advokaaten^ allé met lange Mantels op 
Muil-Ezels rydende. 

XXIII. Vier Ceremonie-Koetfen van den Ambafladem*» ydermet 
2CS Paarden befpannen. 

XXIV. Zes-en-tachrig Koetfen 9 yder met' zes Paarden befpannen^ 
van de Kardinaalen 9 Ambaffadeurs en Romeinfche Prinfen. Wan- 
neer de gemelde Ambafladeur Audiëntie by den Paus faadt , deedt by 
de volgende Aanfpraak : 

IK kom y oor dezen hcerlykien Tbroon, in deze heilige Vergadering, ALLERr 
HEILlGiSTË VADER , met dezen onderdanigften Gelooff-brtef , om aan uvr 
H. te vermeuwéo , in den naam van den Grootmecfler , en van de geheele 
Orde van Ss. Jan van Jermptkm. hnnne Kinderlyke gehioorzaamheri , en de 
onderdanige coe|{enegenbett welke zy voor den H. Stoel hebben , en die ly 
zicÜalnx»totceneeere tnflen rekenen opcnbaarlyk Ie becaigen. ^ 

Ik hoop dat uw H. die met algenoeene toejotching van het ganfqhe Chrillen- 
dom tot Opperhoofd van de Kerk verheven is, ]|^h verwaardigen zal mei zy* 
ne Vaderlyke soedheit, en door myne geringe dtenll aan te neeteen, deze op- 
rechte en eerbiedige geluk wenfcbingen , van wegens den Grootaieefter»cnde 
gaqfche Orde , ter gelegeoheit van de verheffing van Qw H. tol deo Pauzely- 

Aa 3 iten 




Digitized by CjOOQiC 



I90 E U R O P I, S C H E 

i7Vt. ken Stoet Ik vleie mjoók darowH.gQofteTyktaIOQt6Migeii4eMA«lili^nitk, 
if/f#7. welke éta ie geeae dfeae gedüo beeft » ée eece deet hebbeo , tul tk:b voor 
■ ' * OW H. Toeten te vernederen 

Daarop gtf by ai^a 4^n Pam «cleo BriofTftiidaiGfMaMdlcrofcri 
welfce vao den yolgeodeni inhgud waa. 

ALLERHEILIGSTE VADER. 

ÖNder de betnigioKeii van bobeogcwoone vreugde , welke «w H. mq d« 
geheele Chrifteo waereld omfiintc, over desielft leer waardige v^efing 
tot het Pansfchap; Wm reden kd» « niet om 017 tegenwoordig t^ veftede- 
xenl len vernieavrdeo bewyae ven de diepe eecbied» wcUbc my dikwifs fde- 
S/sahdt verfcbaft beefr • om die oitmioieBde verdienAen nt^ verbreiden • die 
Qwe verbeffinig voorzeiden: een bewva» ^JF'''^ Arekkcndeaoi (iesiierig(e.be- 
feerteos uit te drokken, met welke ik de CbrifieDheii tnlkeen waandk Hoeft 
toewenfcbe. Dahatven to veel deeb oeemende in de dierbaars TiooS, wd* 
Ice aan de Geloovigen il WTgnm» tonde ik teer gaerae 10 Pcrfoon aaopwH* 
de eeibtedige nn opiechie betwiging myoer {(evoelena willen doen. Maar de- 
wy! het my niet gebenren magü lOitai ^footeo voordeel te genicMit dorf ik 
de vryheic oeemen nw H. te vertoekepj om «uc deaniood vjfideoBaimltMRi 
^Scbékt/ doot my ^ en door mynen Raad , tol boiteoge vooo A^ant verkoren , te 
OBtfaogen de nededge betuigingen ^ welke hy , to io mjruen luwoi y'alsindien 
der gebeele Ocde doen moet, om aan nw H« te betoonen de gehooawsbeic 
welke men aan detelve verfcholdigd ii* Daarenboven dtirf ik nw H. vertoe- 
ven , to voor my , ali voor de Orde , te Mmndeo die gpooie. goedheic weN 
ke detelve tot no toe voor ons betoond beeft. Wy bidden irw H. ookgnn- 
itelyk aan te kooren de Vertooaea, met welke de genttkleA%euii|iO0(voh 
ge van tyne Ordres belaft is. voor *t overige wecpeik my mee eerbiedneder 
om de voeten van nw H. te kuffchen. 

• ALLERHEILIGSTE VADER. 

Uw H. ^ndmigfie em 
ghntÊwJü DimÊéT^ 

Dt Groatmtefler vnm de OrJê , tm vm 
hei H. Grtfvm St. Jan«Mr ^rolalem. 



• ' 



FRA D. ANTONIOMKNUEL DE VliiBEHA. 



Makha den 14 Scp- ^ 
lembcf 1730. ' ^ 



Digitized by 



Google 



MER C U R I U, S. 191 

. Tb <7ewi»1iecft meo tydifi| nn het Eiland Corpa dat de Misnoeg- 2Jl^" 
dth in huune wedcffpannighcit en ondernccmingcn voortgingen, ion- ^S^" 
dèr naar eenig verdrag te villea luifiereoi en hun Hooid heeft, het "' 
Tolgcnde Pkccaai tot uiticbryving van ccne algemccoe Vcrgaderïiig 
haten iiitgaaiib 

PHILIBERTO EFARIsrO CIATEN, dmiegutijt iet Hmets 
vqêt bef ifelzyM der $^elk€re0 in dektfibermwg iet f^€rdrmttt0, ëmigeftth 
. de Getfmraal vêm de Geconfedereerde Cerfem: Jumalledegeewen welie vuku^^ 
" dig kttf diemmèémU dtéagm^ Heil! 

T^ iUMiiii^v wifB» Km^en OQtindig eft Onntq^eckdyk cyn^ beeft ét 

J^waace Corfeo %yM Kioderen , met genadige oag/tu aaogcafeh » eo ajroe 

goedcrn'ereo invloed over hrti aitecflort op een %o voordeelige wyte, all bf ' 

certyds aad bei Volk van IJrMf gedain beeft: Hy vertofte dat VoTk «it de 

Öetatiketiii vatt Sfi^pêtit^ en van de wteedbeit van fbara$: En ont heeft hy 

tmMk van 4t Slaverny waarin wy gebonden wterden door ét R'eMUyk van 

i?tfmÊ0^ en via ée D^iogdédd; «ao faaareo Sènait ik uk veeto Hénui's be» 

Ams ^ De^HMre beeft 00$ de EKfeqifle vaa onftis VtdeM» om geen andefere- 

óeu gegeevea» dan ooi: detelve in vohnaakte Vrede en Ruft ce bevaaren» ea 

niet ah Rooyers dié xich van hunnen Roof dronken maakea; Hy beeft om 

geeoe atfdei#reden töe^Taaten , dat wy kwalvk eereeeerd wietden, dan om 

Soi te leeren eenereehrmatfgeveffeelUflg van cle Vexanen der Overheden tegen 

Sè Ondatdannen te hebben; Opdat na de waare en van de» Hamel btmiAdé 

Cotfcakï %odan%e i^oekfle mogon trevent hebben de Heeren Geconfeë^ 

fce'dciiJiOedgevoadeoeBnoodig geoordeeld» de a^emeene Rufi en de Zacbc* 

"Tiert w^ike mea voortaan in dit Eiland tal genieten « door natte en wyze Re^ 

elementen te verzekeren, en te leeren erkennen , dat de Wetten dien naam 

oiec kannen verdienen dan voor zo verre de getroowbeit der Volkeren en ban** 

ae €«npar)ge lamlrnlooping , de waameeming van deielvc veraekeren en be* 

2di i^^^^^ ^^» iy Corfifth Volk, inyne Aemme^ de ftemmevan dien , 

«oetkc voor U-lieden de plaats van Vader lat bekleedeot na dat gy ntt dca 

Schoot vaneene ongerecbte en wreede Moedei gerukt tyt geworden : DeHee« 

MD Gccoofedereerden >die de paaien van eene rechtmatige biriykhcit nooit inl* ' 

TM oretTre!eden , achtende ^vfc tegenwoordTgheft noodzakelyk tot het maaken 

Ml) Reftt«isis0(^ « waar door. nw gelnk beveftigd en goede gronden voor de 

Z^^imA V'aa *k Volk gelegd zollen worden» beroepen een algemeefie Vetga- 

iSriDg tiB^** ^^^ ^ van de aanftaande Maa(i4 April in deze Stad SéUiFi^ré^mei 

n^Hcercn Geconfedereerden > wel verre van lichte bedienen van de woor* 

V^ . 'pfTy woilitif ettieveele»; uitdrukkingen van Despothmus ^ of opperheerlyk 

9z^^^M\li ftetag, OiffpK>nken en voortekenen van dienftbaarheit, lommeereo 

f? nSiifcA- y^ en 0&tp van de Wxlgezitïdên ,al$ mede de GeeBelyJr* 



en noorfJjg^ 



Digitized by CjOOQIC 




19X E U R O P I S C H E 

heic , om hoDoe Gedepoteerd^n op deo gcmeldetr dig herwürdi leuodco > en die 

feeaen welkf door hunne weiniee unHeerlng voor het wflijn van hun Va* 
erlandy het telve in de Vergadering niet tollen komen toeken of helpen \ffr 
vorderen . tollen atogetien worden alt Vfanden , om dat hon niet f erlchjr- 
nen ons tal ilrekkea toe een bewya van honoe weigering^ endat ty tichdoor 
die twakheit en blinde aankleding voor de kwaade Regeciiogi deo naam na 
waare Corien onwaardig maaken. ^ ' 

Gegeeven in ons Hof te Som FioreMZê^ den 30 Febmary, i75i. 

De Misnoegden hebben een Coovo/ van Meel , Montecring , 
Ammonitie en Geld, dat door f o Man geëscorteerd wierdts over- 
meefterd, en echter de beleefdheit gehad de brieven door deltcgecir 
ring van Genua aap den Gouverneur van Baftia gefcbrevcn, en mede 
in hunne handen gevallen, aan zyn Excellentie toe te zenden. 

Van Parma beeft men tyding d^t de Kardinaal Spnola 9 Pauzely« 
ke. Legaat van Bologm.^ een Kanunnik derwaards gezonden hebben* 
de, om nevens den Heer Oddi^ ApoftoH&he Cooiintfikris aldaar. 9 
Poflèflie van dat pretenfe Pauzelyke Leen te neemen* heeft de com- 
manderende Keizerlyke Generaal Stampa^ die zich met de civileRe* 
geering niet bemoeit , door Complailance zulks laaten gpfchieden » 
als kunnende aan de hoogde Keizerlyke Rechten geencriei nade(:l 
toebrengen t alzo gemelde Genenal het vezeotlyk bezit in den naam . 
van zyn Keizerlyke Majefteit behoudt, tenryl bec noednen vanPoa* 
re£Se wegens zyn H. alleenlyk een chimerique Formaliteit is ; 
te méér, om dat de Generaal Stampa daar tegen openclyk hadti^oen 
protetteercn. 

De Hertoginne Weduwe van Varma vervolgt alles wat haar toe- 
behoort van cyd tot ryd naar Modena te zenden , en maakte toébe* 
reidfelen om in Perfoon derwaards te volgen; waaruit veelen wilden 
bcfluit?n dat 'er weinig waarfchynlykhcit was voorbaarevoorgegcc- 
ve !Zwangerbeit. - ' 

De Krooning van den Koning en van de Koninginne van Sardinfé^ 
wa's tegen den 27 April vaftgefield, en men maakte daartoe toebe^ 
reidfelen die ongemeen prachtig waren. Zyn Sardinifchc Majefteic 
heeft een Brevet van den Paus, waarin zyn H. aahboodt ^cen ver* 
drag met zyn Majefteit te maaken , onbeantwoord gelaaten , erf 
heeft de O'nderdaanco ,5^aaCör/^«2;« , Cortanzow ^ti Metafia ^ op dood 
ilrafFe verboden ecnig beVel van Rome komende Te gehooru^ameo. 

MEN 



Digitized by 



Google 






M E R C U R I U S. t^3 

Afrll. 
"MEN badt te Pf^eenen tyding van Conjiantinopel dat alles aldaar ^'jjj:j:j[' 
in volkome ruft was, en de Groote Heer niets te vreezen fcbeen %e land. ' 
hebben. Deze Sultan fcbeen ondertuflcben bet voorneeoaen van .den 
gewezen Opper^Vizir te willen doen uitvoeren» om de Kunden en 
WeetenTcbappeo in het Turkfcbe Gebied te. doen invoeren \ en ver« 
icheiden Turkfcbe Jongelingen waren met zyn verlof vertrokken , 
om naar de Ëüropifche Hoven te reizen. De Groote Heer gaat ook 
op eene ganfch zonderlinge en ongewoone wyze te werk met zynen. 
Oom den ontthroonden Sultan jtcbmet^ met wien hy dik wils raad* 
pleeet, en dien by zelfs in zyne Gevaokenis een Serrailvan zynebe^^ 
minmle Suitftnen beefc gegeeven. De Porte badt befloten den Oor* 
log tegen de Perfianen met alle magt voort te zetten. 
. Na dat de Heer RobinfóHy Minifter van den Koning van Croat'^ 
Briitannii aan het Keizerlyke Hoi te fFeenen^ federt de Maand Oc« 
tober des voorleden Jaars met de Keizerlyke Minifters in Onderhan- 
deling was geweeft» is einddyk, gelyk alreets biervoor gezegd is; 
den ld der voorleden Maand die Onderhandeling befloten door het 
lekenen van een Tradaat van eeuwigduurende Vrede en Vriendfcbap 
tuflcheaden Keizer , den Koning van Groof^Brittannie j en de Staa- 
ren Generaal der f^eriinigde Nederlanden. Men verwachtte in bet 
Icort de Ratificatie van dit Traftaat^ datmenvaftftelde dat ook door 
den Koning v»n Spanje aangenomen zoude worden. Het Keizer- 
lyke Hof badt het zelve aan de Hoven van Ruflandf van Pruiffencxs van 
Saxen éotn mededeelen; gelyk zulks na de Ratificatie ook aan de 
Ryksvergadering te Regensburg zoude gefcbieden. 

Te Regensburg was door de Vacantievan Paefeben niets van belang 
by de Ryksvergadering voorgevallen i doch in 't kort ftonden aldaar 
^wigtige zaaken op het Tapyt gebragt te worden. De Roomfcbe 
Gezanten poogden de Zwingnbergfcbe zaaken weder leevende te^ 
maaken. Menfprak zeer veel van de verfchillen van den Biflchopen 
Priiis van Luik met de Regeering der Ooftenrykfche Nederlanden^ 
waar over te Leven Conferentien gehouden zyn f en waarvan die van 
Luik bet volgende Relaas hebben nitgegeeven» 



B b Hu^ 

Digitized by CjOOQIC — *- 



194 E U R O P i S C H E 

3731. 

y*' Humill'ma O? brevis Etspopio eorum^ ^udt in Cottferentüi lavami 

"^ habitis gefta fuerunt. 

• 

DUo ii Sacra Ce(area R^giaque Mnjeftate Refcrfpta fab dato Xbrls 1713. 
emaaraat • qoorate prïmo arriefta la Brabantia Leodien€ttm bonrs, & 
cec^^e ia Prinoifrato Leodieitfi BrahaniiaDram & Linibargefifiatn rebus im* 
pofica toUi, & hiac inde perc^fKa raftHi^i jubebamar s Aiierodificoltacesdroi 
vedigal rexagcGmce ia Pcincipatu LiCQdienii inditucam cxortae , nee non atiai 
ibidem defi^^nato Commiflariis ocrfnqae nomlnaodis > vel amicabili iril conir. 
poncDds , vet ü fd fieri non poffec , juxta teooreoi Concordati de data 24. 
Aog. ifép. öccfdenéae committerentur » addrto hac elaafola, S. C. R. M. 
pevgraiam foie, ar propofiu» i IjeodienfilMis, circa VeébiRaKa tü Belgio Aa- 
firi^aco (iipef «oereibas Uii^ tranfèinuibas impofita» objeötonesVoiol leffnlaa» 
reatttr. Primo Refcripto i LaodienHbas intra trimeftrc vel drciter, paritom 
^ fuit , dam é contra Brabautiai & Limbargenres ad annos qoinque & menfes 
aliqoot paritUmem faam procraxerunt, qaa noodam integre complete « Com* 
miflarH ab Eptfcopo & Prindpe Leodienfi depatati , u 7bris. anni 1730. Lo« 
vaniaip fe contotorant^ ubi in prima Conferentia faper grada & ordine fe(« 
poais QQcftio iacidit.* Qq& tamen in re Epifèopas ft rrinceps Leodienfiscam 
eo mo^ratmoe raon proponi maodarat, ot nee Ecclefis foa» jara d^eftroifle, 
oec contra Reverentiam S. C« M. debitam.» peccalfe videreeor» qaa ladoae 
Comminarii ipfias qaid in fimilibus Confèrentiis anno i y^o. & iffx , item 
anno i6if» Tra^edi ad Mofath, prout & anno i68o« in orbe Lovanieofl ft 
aliU adhoc obfervatam foerat , ft qox GaUiarum Rex dumTrajeélam ad Mo* 
fiiro occc»paret , aiqoe abinde- Fcedcrafi Belgn Qrdines ea in re obfervarant » 
node & fimpKciter reprafentaraot pront ft qeod Imperatores & Reges \H m 
rebus., lè tpfi>$, non ut taks, fed ot Brabantiet)«cesconfideraflfem9drab0qQ0 
olteriöri oontraditipne,, propoficioni aiia ex parte fafi« lab modis tMe etpvefr 
fls acqoieverant. 

lila porro diflficaltate^ exigoo temporis fpatio terminata» ctim Commüffiirit 
Brabamln! probari Peciiffent, Leod^enfem texagefimam aathoritatejmpenalt , 
fteattCoaftaraCoklIegK EledoraH^ ^axta Receflos&ConAftotiDnes Imperll 
laftito^^sfi Wtk , k Leodienfibats GnraaiifTarila rqpKcattfm (ék; wm agi éé 
Conftitai^ioaibos Imperii üd de <;kHieorda|| tift^ Belgias AaAriacam & Pa* 
triam Leodfenfem pxidemi initfs, & jaxa qK Sezageiiaiss Infiiwft» clafc Anh 
êztz erat, cum é cpntra VefligaUa foper mercibastranfitoriistnBelgioiaipofir 
ta, iis repagnent addrnrniqoe fv^\ Conftttatiöties Imperii eo inatilias ex adr 
accfo aUqgari, qaod IciP Bfabantia Tetorrra ab Imperio moveaotor > nihilomi* 
nas tamen abfqae formatitattt»»^ it' lln|)éri0 prssfertptfs m hnmenfam aoAa 
\ faerint adeo abfqae jare prartendant ConfKtationes qaas negligant refpeAaip* 
ibram in Principaca Leodienfi ob(erVandas efle, aot fi exiftiment fe Confiito* 
ciQiii|Ni8 Imperii non fabjacerci illis qao(qoe tanqaam in AvoremSabdiiorom 

lot- 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U S; 195 

IiMtHI afltlt, idverfas Leodfeofei oti non poffé, fed «o in cafaez Concor- I73r; 
diCit tnter ntramqQe Provindam initis, ac fob lêcata poflcifione & bb(er?an* ^prü^ 
cia diIBcolrÉiii illiai declfionem petendam ttk. - 

Lfcét am^fti GommifliirH Brabantini S» G. R. M. Tolontati clsre to pt^ 
hxo Réibripfö deislarate: (ut nimlroni c» qos V«ftigalia urn fn Belgio qoain 
IA Prfndpatti Leödiefifi mtrdbiis Tranfeootibas impofiia coocerount , fidiHt 
éftamiiiarentur :) huc u(q«e detrefiariiit flc de»eftcnt , pondamque feiagefimjp 
Ijfodfenfis qaam? is difficuUatibos Vefligalia BeSgTca concernentfbvs omnfno 
conaeioiD ante onfinia difflntendotn cdmendaot. Nibilomfniis ramen , ut ex 
Leodienfiom parte faperabondc démonflraretor Sexagefimam Leodiemfcm tam 
ftper Concordatfs, qofatyi immemoriali pofl&ffione niDdata«i cflè, prodnaom 
& oftenfam fbit in anfifeabilibas Gónferemiia Concordatnoi atinl 1398 ^ qao 
OuitaM JMt,* nt eadem Ün ejuldem valorii VeAigalfa , qooB k Mercatoribos 
XiCodieoiibdt , Brabailtfjt Temr6rlfiin eain merdbospertranleandoexigeremari 
radpfoce ï Brabantis Leodicnftm Prindpatnm pertranfeamibos faUerentnr , 
& confeqoenter Brabantos de Sexagefima frnflra conqaerii dam Tdontalon** 
Itegtavftyra in Brabantia exrg«mtir,WaRereaprodQdunifottcoffcordatQmanno 
iftS. inter Ga^olam Hffpankmm Regem Belgiiqoe Prindpen ac Poftea I(fH 
péatoreili , nee non Evardtm k Marcka Epifcopain & Prindpem Leoiien- 
fèm Patrig^ae Status initasn qno cavet'or, nt Teiooia qnx tam in Belgio , 

Sam fn toto Princfpato Leodienli Taper merdbas traofeanttbos exigebantnr , 
▼tintegra manerent, id qaod refpeAaPiincipatas Lcodeüfis de fola Sexage* 
fioia ioteHi^i pnfle , ofienfum Aiit. 

Irem pradoflfls foernnt Philippt II. Hifpaniarom Regfs in Belgio tonc exiften*- 
tts Litterse, propria ipd^s mann Aibfignat* &ad Robertom de Berghea EpMco^ 
ptetti & Prtncipem Leodienfem anno xffó ExaratiDi qoibas póftolabat, at 
Vifioalia Belgicatqne monttiohes, qaas Ldxenborgom , Garolo-Mondiam ^ 
altaf^ne in orbes mrtti jaflêrat, per Principataro Leodtenfem cam exemtionei 
Veaigali fepagefimas (ransvohf poflcnt. Exhibitae qaoqoe foeraotaKatejafdem 
Regfi nee non Philtberti Sibaddiat Ddcit . Betgiiqae uobematoris LitterB eo» 
dem anno confcrtpttt, qatbos fimilem i Telontitin Piindpaia Leodienfiexigt 
fo/Htis , pro ejasmodi mnnitfonibos axemtiooe petebat« iMaper exhibitom faitf 
Memorfale, qnoddam i Statfba» Ptovineis Naimircenfis, RcgireaBelgiiGa-' 
beroatorl anno 15-83, praefentatunl , qao Sexagifimc VeAigal a Provinda Ma* > 
Olnrcenii foper Merdbns iilac tranfeomtbos inaitoi po&olébaa|^ eo aliioe do^ 
ratoram donec Jdem Vedigal in^ Leodlenfi Tcrritorto exigererat* £xMbitaqao«> 
qo)e faeronr nonnalla Edida i Sereniflhllo Ernefto Bavafo Epffcopo&Princi'-* 
pe Leodienfi annis 15^87. ijfyi. 1598. & adfaac alia promolgau, qoiiMis joxta 
Statnam faortem Recefids, SexaeefimaVafitgaladafiqoaiMaoi: (ot inOris)v 
cöntinnabat, >ciltti bac Claofiila ui nonMf Ht ptvmftoraoi Edidocom A Ke^-t 
céflbüm tnf^ra, atqdealloraitt inqaibaaomtflbfiitt^éxpUeatóriav titmeroei^ 
pho qnfbos in» irtgrefld Princfpatas Leodtenda folatr effet Sexagefima» eiddor* 
Vefiigal fn egfcfld non fbrent amplios fifbjeaae, qtod ad Éiercta uanflcoriaaa 
manifefle refiertor. 

B b 2 Pro- 



Digitized by 



Google 




it>6 E U R O P I S C H E 

Prodhléboin pftricer hierit Memoriale queiddftai nb Ineolts LimtajJ'g^^ifi^t 
Principi Leodi«ofi illiiifqae Statibas anno 1^99. prarfencatam qoo viftoaliaqaae 
rectproce è Limborgenfi Doc&ta in Principatacn Leodienfem & è Priocipata 
Leodienfi ifi Limbtirgenfem DQcatom adveherenior i TdoQÜseximipetebant, 
falva (ameo Ssxagcfima qootd mer<;cs tranfitorias. Oftenfae infaper. fucrunt 
Uticxx Sereniffinii Arthiduc» Atberii Belgii Priucipis ad Ser^niffimam Einc'* 
ftum Bavartfoi) £pifcopu(n& Principein Leodieofem auoo itfoS. CönfcriptCf. 
per quas confentiebat » ui Leodienfès peculatores Sexagefioi» VeStlgad ratioqe 
navium ante Oppfdutn Givetenfe fuper fluvium Mfoir tranfeantiam per trien* 
ntum exigere concinuarent , uc eo~ tempore pendente i Commiflariis (eo aibf* 
tris tttrinme nonimandis decidi pofTet , an praefiiti (luvii proprietat eo in loco 
ad Betgü Princfpem , an vero ad Leodienfem Epifcopum & Principem fpeda-* 
rct. Uude apparet iereniffimum Archiducem Alberttfm dè legitimitateSexage^ 
fioie Leodienfis nuHomodo dubitaffe, fed tantum iQodo de Superioritate T^^ 
ritoriali in flavio Mofa ante Oppidum Givetenfe , ubi Vedïgal lllud k peca^ 
latoribtts Leodienfibus exfgebatur. 

Ulterttts verificatum fuit, quod cum Sereniflimus Princeps Ferdinandus i 
Bavarid Epifibopus & Princeps Leodienfis alt^ram Sezagéfimam : (cojus pro- 
ventus coilfervationi Arclam & Prsfidiorum Patris Leod: defttnabat:) ad an* 
oos viginti faper Merctbus Tranfitorüs duraturam ab Augudiffimo Imperatore 
Matthia^ cum Confenfu CollegifEledoralis anno lóig.inPrincipaiuLeodieo- 
ü inftiiui obriimiflet, atque ad eiFeSum Diploma ifludezecucioni demandandt 
duos Commiflarios, nempe Comitem ab 0(ifrife & Bernardum ï Puteo de- 
nominari impe<rA(Tet, Status Patrise Lodienfis ezecutioni i\St\ Diploroatis Cc 
oppof|ierint,!allegando:antiquam Sexagefimam quam i (è conttnuari declara* 
bant aliaqnc VeSrgalia ad fuftinenddm Patriae onera fufiScere, & cafuquonoa 
fufBcereni.y paratosfcjeffead fuppleodum id, quod deficeret. 

Qua contwnarrone & declaratione mediante Auguftiflimus Imperator anno 
X617. ïn (uppreflloném alterius Sexagefimap (veceri retenta & continuata) cle« 
mentiffime cónlenfit ^ flc prornde legitimitatem veteris fexagefimac agnotir. 
Anno aUtem i6xf . cum Magfflratus Leodienfis Cives ï Ibluttone didas lèxa- 

Sefioix fuper Merclbus tam tranfitoriis, quam aiiisexemtos ellè, contenderee» 
acraCaefareaMajeüas', lurfiis.duorCammiilariofr, nerope Comitexni Maa* 
derfcheidt« eabdcünque Becnardirm d Puteo Leodium allegavic qui auditie par» 
ttbus^ MagiftratAm & Cives Leod ien fes ad folvendam Sexagefimam tam ivk^ 
per mercibus tfanfitoriis , quam alüsjuxta Statuum recefius, condemnarunt. 
Poft Traöacum vero Pacis WeftphalicaeV quo Vcéllgalia & Teloniaab Imperii 
Principibtts Bello Suecico pendente , recenter erefta improbabantur , anteriora 
vero icrvabantiK ilkfas, £ptlcopus.& Prinqeps Leodienfis fexagefimae VeAi^L 
fuper Mercibus inveheiulis'> cranfvehendis& evenbendis anno 1649* continuavir^ 
fanquam Pace WeftpbaHca prefervttuoi , ilkidque prxfixisc<fmporibus deCoa*-, 
'feniu Statuum Patrix per viginti quatnor & amplius annos in^ufu habuit, do- 
ücc Gallis m arccm Leodienfem totamque Patriam iotroduSi's » ac pbftea arce di- 

ruta 



Digitized by 



Google 



M E R: e U R I Ü S. 197, 

rntti ortrfque in Ctvilate Lepdienfi tumulcibus Patric CoiQitia.puer aljquod 17^^. 
annos imcrrupta fucrc. w ' AfnK 

Verum fcdatis anno 1684. tumultibus fexagefimae Ve£t!gal tam faper Mer- ■ ■ ■ ■■ 
cibus tranfitoriis, quam aliis reóitutum fbit, 2( in hunc ufque diem pcrfeve* 
ravit. In praemiflaram corroboratidoem* probatum fuit qupd anno i6f9. Ma* 
giftratus Trstjeélenfis obtiDuerit k Principe Leoditnfi , ut lapidcs &Ugba, qul-* 
bus ad conftrueddam Domum CNicam Indigebat , per Principatum Leodien- 
fem tranfvehi poflent , cam ezempdone i fezagefima. Probarum paritef fuft 
Status Geidriae fuperfores anno i6óf. petiifle & obtinuiflTe ut ligna & lapides ad 
reparandam Urbem Rureomndenfem incendio confompt^im necedarios, per 
cundem Principem Leodieotem cum exemptione k .Sexagerima traDfvchere eis 
liceret. Anno autem 1692. cum Klilites Gall) domos in quibus Telonia \ 
folvebamur, non raro expilarem^ inita fuit» ïnter Joaniiem Ludóvicum Epif* 
copum & Principem Leodi'enfem nee non Mafchionem i Caftanaga Belgfi 
Gubernatorem « Cooventio at darante Bello Teionva rurt conftituta in vic^ 
niores Patris Leodienfis Ufbes dtAmsferri ac reciprocè Sexagefime Leodienfls 
ezadores, in viciniora Belgicae Ditioois loca migr^re; eamque fuper Merci» 
bas tranfitorüs & aliijs toto exigere poffent. Qdamvjs aut^m tanti ponderis 
rationes, Documenta &alia qua^ brevicatis (jatila omiituntbr«. CómmiflTarios 
k Sacra Cfl^farea Majeftate tabquam Brabantis Ducx Deputatds non moverrnt^ 
id tarnen Epifcopo & Principi Leodienfi ttibuendum non eft, fed eorundeih 
Comminkrioram (quibus argumenta , quantum vis demonftractva» pro nihil 6 
repotare (latutum e(i) fummspraBventioui, quoin cafoConcordatoannl 15-69. 
•difpofitum regetitu;, rationes utrinque vift amicabili propoiitas in fcripcis ad 
• normam ProccfTus jadiciatii réducendas elTe^ ut Commi0aiii .utrinque deno- 
minati tanquam ]udices feu Arbitri i^ias maturius peilegere & ezaainare vc* 
tumque fuum prsbere valeant» iifque in pariiate vdtorum diilentiedtibus , alitts 
Jadez fta Arbiter pro voto decifivo communi confenfu aiTunfiatur: QuaprOfS* 
ter, quam primum Commiflatii Brabantini Conferentias amicabiles ad tres 
com dimicNo menfes contitiuatas, in procefluni judiciarium mutari poftula- 
Tont I Epifcopus & Princeps Leodienfis petitioni ip^rum ab(qne uUa mora 
acqoievit» nee nojn Documenta via amicabiJi ottenfa , atquealiaqui^m ^lurima 
SD proceffu fudiciario produxit^ confèniiendo nihilöminus ut pendénte indruc* - 
tipne proceflus jndiciarii , Conferenrias amicabiles non ièterrumpantur , feH 
xnodis omnibus pofQbilibus via amicabiÜs tneatur, atqoe interim proceflTus ja- 
diciarii inftruAio non differatur, qaam c contra Epiéropus & Pr(nceps Leo- 
.ëlenfis quaotociüs accelerari deiiderat* Unde apparet qnantopere ï veritate 
alienc fint i uformationes , qtias SeremiIimaArchiduxBelgiiGubernatrix(arqui- 
tatis alioQuiu amantiflima) ï frssfatis Commiflariis accepit , & ad Sacram Ci- 
farram Majeftatenfi retulit » cum tantum abfit , ut £pifcopus& Princeps Leodicfi- 
iis technas & inmile dilemma , ad molefiiam ufque adduxerit , ut è contra 
Sexagefimx legiümitatem , argumentis dêmonftrativis veii^caveiit, ftabipfias 
Commiffams Refponiionibus & Objediontbus ex adverfo fiiQis pari foliditate 
tccurfumfuerit» nihiiqaeabipfoomHIumfaerit,veIomitteodum fit, quoezor^ 

B b 3 xm 



Digitized by CjOOQIC 




i9t E ü R O P I S C H E 

te difienltttef , vel «mie«Un fhi vtl jndidariai qaantocias cermiaetitnr>M 
ioio pars adverfii, remoras 8c cergifcrfattooes qaamu dam Teloaiorum in 
Belgio Mercibas cranfeuntibas impolicoram, qaeRionem quamvis k foprame- 
moratis Coocordatis dependentem i qaefliooe Sezagcfimam concernente, lè- 
parandam ede eontcDdic ; & ne umbram qyidetn legitimitatis TeloDiorom eoran- 
dem qaoD pari cntn Tclotiiis Leodienfibus pgfla procedere debent, hoe üiqat 
adduift. 

De Grieven » tot verdinkkiog der Proteftanten in het Roomfche 
Ryk, vermeerderen dagelyks* tonder dateer ccnig redres op volgt. 

In een Requeft voor cenigcn lyd aan het Proteftanifchc Corps we- 
gens eenige Euangelifche Ingezetenen van het Aardsbisdom van Saïtzr 
iurg geprefenteerd , wordt in Subftantic vertoond • dat de Aardsbia- 
fchoppelyke Bevelbebberen door bet twbitfen van eenige Roomfcb» 
Katholyke Geeftelyken, de vervolgingen van Religie » die onder de 
Regeering van den voorigen AardsbiK^hop dobr de recomtDandatte 
van het voornoemde Corps gefluit waren, federt 1790 hadden her- 
vat, en dat voornamclyk de Plcegcr ofBailluw te tFerffenmctgxodr 
te wreedheit tegen die arme Menfchen even ais tegen Honden badt 
gewoed, waaromtrent verfchcidcn Voorbeelden worden aangehaald, 
onder Anderen hadt toen een Boer van 75 Jaaren, Rubert fFinür ge- 
naamd, in zyne zwaare ziekte gedwongen het laatfte Olyfel te onï- 
fangen; Tien dagen daarna was de'doodelyk zieke Man door lafl vati 
gemelde Bailluw, met zyn Vrouw door Beuls Knechts roet onioen- 
fehelyke wreedheit naar fTerfen gefleept, en geboeid in een gat ge- 
vangen gewurpen ; Waarna hy eindelyk 100 Florynen Boete hidc 
moeten betaalen , en dit alles om dat men een zogenaamde Luther* 
fche Huis-Poftil by hem hadt gevonden; Elf andere Perfoonen dip 
alle met namen genoemd worden, vaaren mede geboeid in vreeslykc 
(jevankeniHen gefmeten, en daar met koude, honger en dorftf ca 
deerlyke Slangen, erger dan honden gehandeld, waarna zy70oFIo» 
ryncn Boete hadden moeten betaalen , en vervolgens ontflagen warcü 
geworden , mede om redenen van gelykc naatmir ali die viin den 
gemciden Boérj Zes verfcheidcn anderen van (lie ongelukkige Men- 
^Ichen lagen noch in clendige Gcvankeniffen , daar zy met zwaare 
/lagen ,. honger en dorft gekweld wierden) Noch if aaderen waren 
opgetekend , om hen op gelykc wyte te doen handelen, alles OJC 
lotttcrc baat wegens de Religie; Te » Jémnes GéÊtfftitl^ ca K0/^Êl^^ 
'* ' wicf 



Digitized'byCjOOQlC 



M E R G U R I ü S. 1^9 

. wierden de Eaangclifche Ondcrdtantn mede zeer vervolgd en vun JZfil* 

l hec hunne beroofd. Onlangs :iyn weder twee nieuwe Grieven uit het — — • 

tf Badenfche en Saltszburgfche ingekomen , zo dac die klagtenx>neindig 

il 2yn • en het Euangdifche Corps daar mede zeer verleden is. 

f Uit hec Martinjtein/cbe heefc men dat de Roomfch-Katholyjuïn 

^ aMaar» de Euangelifche Gemeente op die plaars boe langer hoe méér 
verdrukten» in zo verre dat men d-* Tuin van de Paftory y den La« 
tberfchen Predikant hadc ontnomen» cnaandenKatbolykeDScboeU 

^ meeiler tot een Schuur gegeeven; doch men hoopte dar op het laatit 

f afgei^ne fcbryven van het Proteftanilche Corps aan zynKeitertyke 

• Majeftetc zodanige reflexie zal worden gemaakt, dat de Proteftanten 

t door het gchecle liyk by hunne Rechten en Gerechtigheden , voK 

f gens denWefiphaallchen en Badenfchen Vrede, gehandhaafd iix>gQQ 

i worden. 

f Na dat men fcdert ecnigen tyd te Manheim geruft en zonder moei- 

t jelykbeden ter zaake van de Religie geweeft is , heeft men onlangs 

i een nieuwen Roomfclv-Katholyken 'Raadsheer in pinats van eenGe-' 

^ reformeerden in het Magittraats Collegie van die Stad aai^eftcld , zo 

; dat nu noch maar twee Gereformeerde Leden in het zelve zyn, on* 

I aangezien by het emaneeren van de zogenaamde Rcligions-Declara- 

f tk, als mede by den Vrede van BétJen en noch zes Jaaren daarna , 

t altyd vier Gercformeerd&Xeden in k voorfchreven Collegie geweeft 
2yn. 

D E vergaderde Staaten van het Koninkryk van Zwedm vervolg- zwee- 
I den met veel yvcrs hunne overweegingen oververfcheidengewigtige^^^ 
en geheime zaaken , welke op het Tapyt waren. Onder anderen 
WM befloten dienft te geeven aan alle de oude afgedankte Officierehj 
eo'voonaan ook iq Roninktyken dienft toe te laaten de Krygskun- 
éige Vreemdelingen van alderlei Natiën. 

Men verzekert nu , dat de voorgeoome reis de& Konings naar 
i X|^/» vaftg^fteld zonde zyn tegen het laatft van Juny aanftMnde $ 
dM éö twee Ryksmdra de Graven Bvnde en Biefke tnedegaan zullen, 
decb dat de uïtheemfche Minifters zyn Majcfteit niet zullen verzei- 
len; en dat de Koningin ondertuflchen haar verblyf wil gaan houden 
op *t Land. 

Wanaeer de ni«m«e Mmiftcr ?an den Hertog vao Holft9khG9ttêff 

den 



Digitized by CjOOQIC 



a©o E U R O P I S C.H Ê. 

'731- den 6 Maart openbaar gehoor by den Koning badt , deedtby eene 
^^"'' fraaijc Aanfpraak j luidende in Sabftantie als volgt : 

SIRE. 

» 

OF fcboon QW M^jefteic in ver&heiden gelq^enhedeo , udelyke blykea ge^ 
zien heeft van de oprechte achting en erkentenis, welke de Hertog, mjn 
Meefter altyd vóór aw Majefieit en Toor het Koninkryk van ZweJetf gebud 
beeft, tnlt gy daar van noch me£r overtoicd zyn, wanneer gy overweegt dat 
de Hertog, myn Meefter, my tot geen ander einde aan uw Majefteit gezon-* 
'den heeft, dan ooi aan a by monde te vernteawen, de vertekering vantyne 
aankleeving aannw Koninklyicen Perfoon en aan het Koninkryk van Ztof^»^ 
welkers grootheit, inagt, billykfaeit en rechtvaardigheit , die daar ingeoefend 
worden , en die het weczentlyk Kirafler uitmaaken van dien eerwaardigen 
Senaat, die de zore van de Regeering met uw Majefteit deelt, hy altyd ge* 
admireerd heeft. Deze gevoelens zyn zo veele waarbeden, die overal bekend 
lyn , en welkers gebeogen tyn Koninklyke Hoogheit altyd in zyn hart bewaa- 
r^o zal. 

De Hértóg, myn Meefter» eerbtedt in aw Majefteits Perfoon nietalleenlyk 
een nabeftaande en een Konim , maar ook een Regeerder van zyn zeer waat^ 
de Vaderland , welkers vooripoed hy zo verééaigd met zyn welzyn oordeeld, 
dat by *t één en 't ander voor één en dezelfde zaak houdt s en deze zo tuivete 
en zo oprechte beweegredenen verplichten hem byna onverroydelyk > om deel 
te neemen in al het geen tot gelok en voordeel van het Koninkryk ftrekkea 
kan, 

' Aan de andere kant hoopt de Hertog, myn Meefter , dat uw Majefteit 
voor hem zal behouden de vriendft:hap, dewelke lèdert veele Jaaren tnflchea 
deze Kroon en hem onfehendbaar heeft ftand gegreepen , en verzegeld is ge- 
weeft door bet bloed dat door den Hertogzyn Vader voorden dfenft van Zwrina 
geftort is» en door de opoffering, welke de Prins, myn Meefter, zo lang ge- 
leden^ van zyne Erflanclen aan die Kroon gedaan heeft. 

Zyn Koninklyke Hoogheit vleit zicb des .te méér met die continuatie van 
vriendfchap, om dat hyze altoos aanmerken zal als de bron van zyn gelok» 
en als zyn eenig fteonfel in de wederwaardigheden en in de tegenfpoedeo , 
waaraan hy zich noch dagelyks blootgefteld vindt. 

Hy zal nooit nalaaten y zo als hy zich tot nu toe geduurig benaarftigd beeft, 
daarop uit te zyn om deze gunft te verdienen door eene volmaakte eerbiedig- 
heit voor uwe Majefteit, en door zyne genegenbeit voor het Koninkryk s eene 
genegenheit door de natuur aan hem ingeboezemd « als aan den eenigeo Erf> 
Prins van het.Koninklyk Bloed van Zweden: Zynde dit het geen uw Maje* 
fteit tal kunnen zien uit den Brief, welken ik de eer heb in den naam vaa 
myn Meefter aan u over te leveren. 

Ik ben •neiodig in myn fchik met de Commtffie, welke ik by uw Maje* 

fteit 



Digitized by 



Google 



M E R C ü R ï ü & %ox 

ftcit .kom rcinchtc.ni..ilr occm 4c ?ryhi?it .y w my aldcroqdcrdanigft lo dene.lf;» i*^4'* 

tunft te beveclen , en alle myn yf er en eêrzacht ittlleo nergens anders toe ftrck- 4^"^^* >^^ 
en, dan om dé vrfendfchap van uwe Majeftelt met den Hertog» myn Mee* "- 

(Ier, méér en méér te doen aangroei jen. 

: IN de kstfte Confereniieii' door -de Ppolftlie Senatoren e^ dc^^^^^- 
Gedeputeerden itfFarfcbau gehouden, heèfc de Primaat (nadat by^ 
vmn zyne zyde alles te faciliceren beloofd , en de Patriotten aange- 
maand hadtt op de fecuriteit van *t Vaderland) bedacht te zyn^ en 
na dat men de befluiten die aan de uitheemfcbeMiniftersby devoot 
rige Canferentien zyn gegcevren, gelecien badt) ook voorgefteld^ ^ 
gemelde Minifter door de Kbninklyke Secretariflen lelaateBvraage»^ 
yvac reiblutien.^y van hunne Prineipaien op gemelde befltiiien had»^ 
4en; met aanzegging dat de afgebröke Conferentkn wicér voortgC4 
wt zoadeo ' worden, gelyk dezelve ook na Paafcben een aanvang 
zouden ndemen. Sedert heeft men verftmin , dat deze Conferentneti 
meo de,uitheeailche.Minifiers.weér;vrucbiteloos xyha%dopefi tichooa 
de Prinjaat aan dè HeerenrGommiflarifleb het ^tn&n}djktAJiiplffmé 
bf eft haten ivoorlceièns en daatty! zyn'Majefleits yver tniadq^ffii^^ 
digiheic geroemd , dat wyl zyn Majelktc door^dringehde zaakcnmaoxf 
ZJ^neiErftanden geroepen is, zy echter volgens dit Z)i/&ffMgevofahag- 
tigsj waren^ altes te. fluiren oiaC ce doen^ even als of de Kooin§ 
tcgenWobrdig. .was i ^ en als hy. veszocht{ de (GoroiDttèicati^ van 's geba 
^ ObnuxiiflariAen! mididelèrwybmiet de ttithëc!mfche Mmiftera 4fgri» 
4iatt:haddim, xonheeft -dhch^üfeze y^r^bs^ft d^gdn>uden, enr:dë 
Commiflariflcn 'deedcn hun nip|iort , hamelyk : r^ Dat de KeiaerlyA 
ke Ambafiadetst door den Kxizerlykeir Sccrcctristot^tween^a^ afgtx 
MiKin,^ eindelyk mr. hen fcbrjhe^k Jiadtvfaprioht, jdat ^y zi<;h op[ 
de :re&lutto)i»Ü nroorèettqn jAap*gege^veoJicriep^bdie wsfXi hötec 
Principaal volkamenngcap|)Tob^d?faadtir! ft;r .Daxiidc. Ruffifcheib&b 
fufter ook goen hadefe dan die. vkn voorlede»^ jaav.gpcvéb wildeijeib 
dst de Czarin niet prtefkodeerde^;; Cöurland .vaa do Rjepublyk afjesl 
tfcfcken , maar eéider dat het zdive \xf. ftyoe GUcfaten gèoonfenr^rd,! 
60 naetiia WmdHPondicteppen rvA^ wor4eó»jtft )k»SJÉf. 

^l^égoM hspibiéaerèpheU^ Ofio 

de PtaiffirdieLRrefidcni: IA ee» w^tdtpopiffifierdfainft: Ihadt .gepffMeoH 
deert, dat men zynen Principaal de Koninklykfc Tytels Vaniffn?^ 
zdiiïUè/toeftaan, maar dat als de Biflchop van Cracan hem de be- 

C c zwaar- 



Digitized by LjOOQIC 




%oz E ü R O 'f 1 S C H E 

iwaartiöco en de prctenfich'vin it Rcpublyk lïc( wecteni hy xich 
hier roede ontfchaldigdc , dal hy alvoorens de refolutie van lyn Hof 
moell afwachten. 4. Dat de Zwecdfche Secrectm oictsbadc voor* 
gefteld, voorgeevende dac hy in abfcncie van den Gezant hiertoe oiec 

S^volmagitgd was. Weshftlvtn de goiainemiykêCoittiiiiflariilca mee 
et grootfte misnoegen ^fcheiden zyn. 

Men ziet ecne wydlopige Memorie, vrelke de Ruffifehe Kfinificr 
aa 't afbreken der Conferentien te IVarfibéu^ vregeos de pretoificiii 
van zyne Keizerin • aan den Pjimaat van Poêkn overgeleverd beeft. 
Dezelve behelft onder anderen: Dat ÏMxt MajeOeic in geeneriet 
maniere alftanid ztk doen van haaren rechcmatigen eifcb der foaAtaca 
door wykn den* Keizer Peter den Groeten tan^e Repttblykverftrekf« 
en omtrent acht miliioenen Poolfche Guldens bedraagende: Dat tj 
niet kas toelaaten^ .dat bet Hertc^om van C^irrAfM ntdedoodvaa 
den regcerenden Hertog, verdeeld worde in WaaiwoodEcbappeo , 
om diCv aan het Koninkryk te hechten: En dat dcRepuUyk oict 
kwalyk.neemcn'kany dai! deXeltorin door haare Miniftersfiedimii^ 
geiaanboudigen doet, ten einde het Otivafcbe Tra&aat in aflcodDD* 
hm naauketiriglyk uitgevoerd woitfe» enz. 

Te Défntzik bevinden zich weder eenige Gedeputeerden, van do 
Protcüamfcbe Gcmeentens van foolem^ éie vergaderd ay o, om, ge« 
lyk;jik xy. /aariyki gewooo^ya^ ovevdetaakeovanbomierftckicfeio 
dat Konitoki^fc re debberefenL In «ene Goofereotie die vericfaudao 
Senatoren te 9f!arfibaM gehouden bebben ^ heeft mdn gerefobrfce/tf cese 
(blcmnee^e Deputade aan den iConing te zenden , om zyn Ma^eftm 
ioftaoodyk to verzocbmf en. re vercoonen , dat het diesftig iras^op 
hjet (fpoedigftejecn nieuiveRRykadag uia te ichryveny-oo demoftiim 
xzWtarftinm tcfdoepi bqfaiken^ dewyl de ij^faéuden Cooftanentitfotneb 
dok'^reemdfe GbzanteA vrochteioos a^geiopra zyn^t en dézeHecrenby 
dognlalane IVoceftuia of ordh^van^odei^eftiveHtyven verklaéni 
b0bbc0, «dat-zo in kondniyd de bexwaai^orflen voigeoa beiTraiftaat' 
W> Oüw^ 4n« /afgedaan: wAdd)i-ktmiir!boogeiJ%^^ 
iokc0i«l Metco^.'on a9Mi>i>vbh2Mmigo(tfttQlltmr^heiMi0idooir:e^ 

to MMR^ 'èA Utf'^oÖigeAmiiiir^el^ «r ooemmii ^ak^MÊivt te g^ 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U Jl I U & zoi 

VAN Brufel heeft men dat aWaar noch dagclyks Diamanten en ^^^^^ 
andere Koflelykheden welke vermift waren onder de' piiïnhbopen van kedeiu 
het verbrande Paleis gevonden wierden, 20 dat daar aan taar geinig ^^^'^*"»* 
méér ontbrak, i :» , . 

De Graaf van Zinzendórffj Extraordiharis EnVojé &e$ Keizers in 
s'Grave'nhagf^ ''6ct Traftaac <]at Üeh l(( Maarc te tve^mn gefloten is, 
den }o van dezelfde Maand van ff^eemn onttangen hebbende, heeft 
het zelve vervolgens aan baar Hoog Mogende gecommuniceerd, hen 
nodigende om ab contrafterende Party daarin te treeden , gctyk men 
zien k;m 4p9r d( Aanfpraak welke zyn Exccllp mi^ by die gelegen- 
heic deedt, en welke aldus luidde/ 

HOOG MOGEffDE HEERE^\ 

>7Yo Kdzcrffke en Kacholyke MaieSelt beeft my betolen t$n nw Hooj 
'^^Mogende ijec TraAaat , dat deo 16 van de voorlede Maand te tVeettem 
toflcben tra Ktizerlyke en Katbolyke Majefteit, en tyn Majedeft de Koning 
van Gr$op-Bri$témm9 gefloten en getekend is, te commoniceeren , en de Re* 
publyk re nodigen om als prihcPpak contraaerendé Party daarin te treeden : 
2jr IS als zoKianie daarin genoemd, om dat zyn Keizerlykeeo Katbolyke Ma- 
jelleit geoordeeld heeft dat zalks overééakwan^ mef de glorie der Sraaten Ge- 
neraal, cQ dat deie nicdnikkiDg iMter dan eenigc tjióete te kcnaed geeft de 
groote achting welke zyn Kcixerlyke en Katbolyke Majefteit heeft voor de 
▼rieodrcl^ vao omt RcimUyk» Haar^ ^laogeb avo daariti zodanig to acht 
genomen , dat iki»oope dat gy bet zelve TraAaat ai$ voordecjllgznltaanmer^ 
ken, en zo ik het zegged durf, noodzaaklyk voor het welzyn der beide Staa^ 
ten, en dat gy ^eeii zwaar^hdt ZQlt ixnaken om met den Keizer de weder- 
zjdrche ▼erbinteoiffen aan te gaan. Zyn Keizerlyke en Katholjrke Majeftett 
200de wei geuMfckt liabbeo fao het b^in van. de oode||haiidebnft^cot het 
chide toe deze ZMk te .veri^andc^n met medewèèten van d'e Repnblyk, maar 
de oatavff van de zaak 'Zalks^ aiet tottgelaitèn kébbendeV lieeft hy my gelaft , 
mjn Heeren, a te verzegen dat by by alle. geleg^heden een volkomen ver* 
froawen fn n zal ftellên, eo (iat meti altobs met'ü Zal overleggen en vaftftel- 
len het gecne het algemeene welzyn betreft. 

" Ik mocrhfer byvwgcn^at liet^ fte«iiftl-eB de ^oiiMag ran'het Traftaat . ^ * 
dat ik de eere en bet genoegen hebbe aan nwHMf^MM^ea^ccimipMtoci 
tWt 4iMiir.fta>««lkérilii«rnèdig^l tib f«Haipi4ei6«aff9^ati4«rPanti te (ire- 
^^i.b,*liflP^.WKdft»rfUcaj^ y^ Atn^^m paauw^ i^feïf^aj^^^ 



Ire,^ bog eenen tyd beftaan , cp wcdeAy Jfc h è vdöiidoéieBgfegeevea'héèft* ' 
-i^w Cc» in 

Digitized by CjOOQIC 



104 E d R 6 P I S C H E 

^P^l/ In s^Gravinbage waren de Schutters van bet Oranje Vaandel ooder 
jf,LB den Luitenant G^^r^^ va» Diefi beezig^ om volgens jaarlykfche ge* 

woonte. t de Mayboomen gereed te maaken, mét de onderAaande 

Devyfcn. 

V9or; de Hoeren Staaten Generaal . ' 

NIHIL CARIUS FLOREnVe REPUBLICA: 

Nku liever dan een Uoeijende Staat. 

Voor de Heeren Staaten van Holland en Wefl^Friefland ^ 

PATRIA CURA PROBANTUR ESSE PATRES : 

Zy toonen met hunne Vaderlyke zorg Vaderen des Vaderlands te zyn. 

Voor de VorftÏDne vaD Or<»»;«, 
MAGNUM GENUS VIRTÜTIBÜS AUGET: 

- Deugdtn zette» baare doorluchtige Geboorte Luifier by. 

Voor den Prios van Oranje en Naffa», enz. 

PAR GENUS EX VIRTUS INGENIUMQUB SIMUL: 

Geboorte, Kloekmoedigbeitj f er f and te zomen gepatrd. 

< Voor de Ed.' Achtbare Magiftraac vaoj*(?rM»«£<g«» 
SUMMIS ATQUE INFIMIS CARI r 

By Groeten Kkiit waard en bemind. 

Voor dtii Heer Burgerroecfieren Kolonel ten H«we^ 

IN jüSTITIA FpRTltÜDQ; ,. .. 

'■ Sterkte in' Recbtvaardigbeit. , '■'■"[ 

ma»- . DE Vottt-veLn^etiagen isdeff>;)o Mi^rt overleden» als. meJe dè 

Den iJ^M^kttxy9tt\lelat>K'R4md*K3iPÓm$fA(Xae$mt^B^uili»mfa^ 

me, Bolognees. en Ct<ivxHxt:ttd 'IhOémiUfUM^Xlh , 'cyode den i» 

December, I «j>f tot 'Kafdinaif ver|ilfi^; wasir door toi de tyfift 

, plaawio'tSwroCqyegW.yacaa^iSïlV / ' 



'■'• •' • ■ -Deü 



Digitized by CjOOQIC 



'1 M B R IC :U ;R I "U S. xc^ 

Deo Ï9 April ümf te Ltmim in 4» ouderdom van 82 Jaarengde i^f^* 
Lady EUfiAetb Cromw^Ui zynde de éénigfte die noch in *t leven was ^ j, 
van de Kinderen van /S/^^ri CronrmiU ^gevfcwn Prote&orvan Engt^ 
htnd. V ^ 

Vm Cajanietititrg io Zweden heeft men» dat niet verre vao daar in 
een Dorp, een Boer Erick Larfm genaamd, gcfturven was, lynde 
iif Jaariaoud»en nocHC tiek geweefti zodat hy tot het Iaat ft e toe 
heeft kunnen gaan en ftaan» en zelfs zonder bril leeieh. 

Met Brieyen van Saiüa-CruM van den 24 Febniary heeft menydac 
den 7 aldaar een zwaare Storm met donder, blixem en zwaare regen 
Was oii^ftaan, die 14 dagenJbadc geduurd, en ondertuflcben hadt men 
verfcfaeidenXï>rcaanen gehad , : waar door de bclft van de gemelde Stad 
die op een Berg legt, geruïneerd was % en alle de Schepen op de 
Rede verongelukt waren : Men rekende dat zo te water als op het 
Land omtrent zooo Menfchen waren omgekomen* ' 

Den it Maart des avonds omtrent tien uuren, gevoelde men te 

Jfapels en in de Nabuurfchap eene Aardbecving, dewelke begbn met 

een wederomftu^ting,en eindigde niet eene fterkeföhudding: Geduu- 

rende deze droevige toeftaod liep bet^ Volk uit ^reezê óp de ftraat i 

ten eerftcn wierden de Kerken geopend , die aanftönds van het Volk 

vervuld waren, H welk Godt om vergifFenifle fmeekte: Den ly's 

- morgens wicrdt op prdre van den Kardinaal Aardsbiflchop 't yemra* 

kilê in de Hoofdkerk ten toon geftdd , en in de Kapelle del Tiferó 

bet B^eld van den Hi Januarius , met alle de andere der Befcherm- 

^ Heiligen • om den Hemel te bidden dat hy ons van dte Geeflel ver» "*^ 

loflê , wordende mede het miraculcufe Crucifix in de Kerk del Car- 

mine M^ggme^ ontdekt. Den 10 des nachts gingenden Adel en an- 

. dere Pertoonen uit vreeze voor eene tweede Aardbecving , op het Land 

jQaapeni maar in dien nacht voelde men niets; doch Woensdag mor- 

i\gcp.cen 14 uuren hadt roèn eene lichte fchudding, en op ordre van 

. den Aardsbiflchop wierdt het Gebed in de Mifle tegen de/Aardbee- 

ving gefield. Donderdag morgen kwam tyding dat den zo *s mor-^ 

gens ten half tjeo uuren in de Stad Foggiatene zwaare Aardbecving 

was gewceft^ .waar door wel twee 'derde van de Stad ingeftort, en 

. ireelc 'MenTeheo omgekomen wareni Volgens andere berichten was 

dezeAardbetsv.ing inThj^ eaio andere Steden, en Plaatfen van de Pu- 

güa ook gevoeld^ waar door insgelyks groote rchadegefcbted, en 

C c 3 • r vcele , 



Digitized by 



Google 




ao6 E ü R O P I S G H E 

▼mIc Me&rcheo omgekoitaenwareQ : Dot Ikeefi: men de AardbMviag 
niet tllecolyk te Napels^ maar ook in de Profiotien van Tirwé M 
Lsvara » Bafilcéia , en een gedeelte van Calabrii aan geeoe xyde, 
gevoeld» volgens het bericht vanden Courier die van Reg^h is geko- 
men. De Viceroy beeft Aan de Gukrnixoeoea van de twee Protin- 
tien die aan de Stzd, Foggia grenzen.) ordre gezonden om d^o Ooi^ 
verneor van de Douane aldaar i en den Prefident van de Koninklyfee 
Kamer met Volk te affifteeren , opdat de painhoopen mogen weggo- 
roimd y de goederen voor dteffUllen bewaard 9 en de Lcvken die men 
op méér dsn aooo begroot» begnuivèn worden. Men aoude aldaar in., 
de MaaAd May de gewoone laBrmarktniet houden ^ toe groocelblia- 
de van.de Commercie in *t Koninkryk, envandeKoninklykeScbat* 
kift Den a3 des nachts heeft men te iVj^/xwcércene Uchtefchnddkig 
gevoeld j en den volgenden morgen voor't aanbreeken van den dag ooob 
twee lichte fchüddingen 9 waarvan de tweede al zwaar was in 
de Plaatfen van Chiaia ep Loreic die aan de Zeekant leggen. 

Volgens Brieven van Lishon van den ;.z Febniary booraeméol^yiu 
dagelyks van noch. meerder ongelukken en rampen' ^.> die door de laat- 
(Ie Orkaan langst die Kuflen te Lande veroirzaakt cyn geworden ; 
Eenigen der aanmerkelyk den zy n als volgt : Het groote Krais van rood 
Marmer op den Berg van Sta. Catbarina , *t geen een zeer lange reeks 
van Jaaren tegen de hevigfte Stormen beftaan heeft 1 is on verre g^- 
'wurpen, en de zwaare yzere Spil of Staaf 1 waar mede dat Krois 
wasVa(lgcmaakt,wierdt uit den grond gerulct^ Een yzer Heek van 
den Toren van 't Kloofter van Sta. Trinita en een Klok vielen door 
het dak en de zoldering op de Bibliotheek» Een ftok van 't Gebouw 
van 't Noviciaat van de Gra^üij is ook omverre geworpen t alsmede 
vele Huizen, Muurenen Beelden in de Tuinen > £onemcnigoe Olyf- 
Cirroen- en Oranje-Boomen in en omtrent de Stad , te CtOmhrs , 
Figueiro dos f^ibüsj Tornar ^ Pias en verfcbetdbn andere PUfistfên » zjtn 
uit de aarde gerukt xn de fchade is niet te begtooteni De Kaayvan 
Pedra is ganfch geruïneerd, en die v^uSasstanm zodanig befchadtgdf 
dat groote fteenen daarvan tot aan het Huis van den- Graaf -^^xiC^^' 
culin gewvnrpen zyn; De Tol* Brug is weggevo^Pd^; de Oevpf ttts- 
fciien d)e Koninklyke Git^tcry en-den Toren v«n A^A^Mf fcrhgifevtn 
omtrenr/ cw«e iritlen/ is byiia ganfth bedelft met WMfck^ k^é^' 
bleceniSèhepdii'bi Ooed(Aeft, die door het geweld der Qolvcii ^mx 
, ; , / ' - j .j gewur- 



Digitized by 



Google 



i 



ME rR rcru R I' U S. icf 

l SP^mpcAxfn. Tt Airmfhs tsop den 7 Pebniary eeaezofehidyke Ji^^^ 
i felle koude geweeft» dat de Vogels uit de Lucht in. de Huizen ge- ,,» 
I y\c%txi zyn» en telfs toi: in de Vertrekken by 't iuur 2yn gekomen} 
I Daar was ock xo veel fneeuws gevallen» dac Lieden van pf ^ too 
Jftaren niet effecten in dat Geweft zolks ooit gezien te hebben) Te 
lêrto bedFc dé (heeuw op de ftraateo op de daken der Huizen vier 
Palmen hoog gelegen. Te Filla de Jlbufeira heeft de wind vcdc. 
Hhiizen otn verre geipriirpen. In de Burgt van j^iiz/irerir is eenOlyf* 
Boon 9 wiei9 fiam byiia twee Vademen in de dikte was, door de 
wind uit de Aaide gerokt» en cKér dan honderd fchreeden ran de 
plaats weggevoerd) De Kapdie ran if/Jt#/i;/>ifr omtrent Portelh^zjudie 
de eerfte die men in dat Koninkryk ter eert van dien H« gebouwd 
heeft» i% ook omver gewm^pen. Het geweld van de als om ftryd 
opwegen goltFen, is zo groot geweett , dat de Fortrefie van Staf 
CstbrnriM^ die op een faoit^ge Rots gebouwd is , voi water is fidoqpen*/ 
zo dat ck.MeofcbcQ daJiroit'kfebbeasDoeten vbschttfn; VwUsbou' 
' tff «ot aati f^iUa Je^tztv^J0 » eenegrobte menigce van Vee omge* 
Jumidr) de zwaaré Mulir van den Toren van SanLoürenfovzii CatefM 
S€tiA heeft de kracht van de wind en *t waicr ook niet kunnen we- 
ckrftaan, c;ynde een gedeelte daarvan ingeftort; Het water van de 
Zfceia vtt over* de mouicn. van de Portrefie ^van St. Juliaan géko- 
j00iitren een ttots daaromcreni b doordeverfchTHckelykeonlduimig- 
be»t van de twee Ëicsiémen in twee ftufck^n gebordcn. Deze Or« 
^^m m de daar door veroirzaadcte onnoemelykc rampen en ver woe* 
Hingen te water en te land, zullen in de Hiftorie van dat Koüink- 
jylc töt een byzooder lEfixbA ot Tydmerk kunnen dienen. 

. Völgms de Brieven van Cadix^ waren door de ecwitiiHiecle hcv»igé ' 
Stornowinden vcrfcheidcn Koifcn geborftcn en losgeraakt, en ttieii' 
Ijadt onder dezelvegcvondeneenigcOvcrblyflclcn van een Hcidcnfchcn 
Xcmpclf nevens e<;n gedeelte van een koper Beeld," en ccnige Me- 
dailles v«n het zelve Metaal als CarthaginecsGcld , op welke onder 
anderen twee Viflen verbeeld zyn j men was bezig met naar meerder 
g^ zoeken t ea te ontdekken wanneer deaé Médailles 'gêdagen zyn • 
eo vao welken tyd en van welk geval inde Hiftorie zy gewag maaken. 
Uit het Graaffchap We^cftfrd m krluni heeft men, dat den atf 
f^^a^rt 's nachts in de Stad Ewf^corfby door éen zwaare brand, bin- 
ciric uuren 41 Wooningeo, Mouthuizen en Stallen inde affi^ 

geleg4 



Digitized by 



Google 



^0» E 17 vR O PIS C H E 

Jp^. gelegd waren, zonder.dat noen datr uit iets tran belang hadtkanoea 

«uZL^ be^en. 

Te Koppenbagin hadc men de bedroefHe tjrding van R^/ibild ge- 
kregen» dat aldaar den t) April een felle Brand was ootftaan, waar 
door de helfc van die Scad met hec Stadhuis in de aflchc was gelegd' 
Men heeft de brand van den ronden Toren te Kcffenbagen kunneo 
zien. . 

Onlangs kwam te. Sivilii een vermomde Aiigoftyner Maonik ia 
het Huis van een Vlaamfch Koopman i teg^ade iets gcheims mtt 
hem te moeten fpreekent waarop gemelde Ivoopman zyn Boek hou* 
der uit het Comptoir deedt gaan , die *er aaautyksuit was of de Man-j 
nik trok een piftool, zeggende dat hy t'eenemaal geruïneerd was ^ea 
dier hal ven loo piftolen ot het leven van hem eifehte \ de Koopman 
#nt(lcld zyode, wilde hem het geld gaan toetellen } doch het geval 
wilde dat twee Boeren van deszelfs Buitenplaats daar gekomen zynde» 
zonder zich te laaten aandienen» direftnaar 'c Comptoir gingen : Des 
Munnik hen ziende, verftak zyn piftool, en pakte zich.mec tien of 
twaalf Ryksdaalders weg. Gemelde Munnik zich des avonds: opi 
ftraat t^evindendc, kwam hem een Aicalde met zyne Dienaars tege^. 
moet» die hem viziteerden , en het genoemde geweer by hem ge-. 
vonkiep hebbende, bragten zy hem naarde Gevankenis, alwaar Jiy. 
verklaarde daC hy een Munnik was» en daarop zyn Orde ^iim wees» il 
dewelke zQlks gebaar wordende hem uit de Gevankeni^ haalden icn 
naar hun Kloofter iranfporteerden » om hem daar volgens bünnc wet- 
ten te ftraffcn. 

Voor weinig tyds wierdt in de Abdy van fFeftmunfier boven btt 
Graif van den zeer vermaarden Heer Ifaac Nswim het migeride 
GrafTchrift gefleld. . , , \ 

H. s! E. 



ISAACUS NEWTON £^wi<i«rtf/«Jt , \r , 

j^«#, animi W prgpe divtnA^ * • ' . :t> 
Planetarum m»tus ^ figuras ^ ' -^ 

' Cmctarnm fanitas j Ocei^nifHe éefim , , . • . r ' ^ /\ 

l r> ' SuA 



Digitized by 



Google 



/ 



M E R C U R I U & %09 

Stté Mstbefê facum prsftrentij 
Primms demonffravit. 
Radiorum hcis iijBümititudims , 
Cohrumque inde nèfeentium froprkisies ^ 
Quas nema antea vel fufpicatus eratt pervefligavit % 
Naturel jfntifuitatis ^ S. Scriptar^- 
Sedulus ^ fagaxjfidus, interpres ^ 
Dei O. M. Majefllatem PbilofepbiA ajferuit. 
Evangelii SimpUcitatem Mcrikus expreffit : 
Sibi gratulentur mertales j 
Tale iantumfne extitiffe. 

HÜMANI GENERIS DECÜS 

Nat. XXV, Dcc. A. D. MDCXLII. 
Obiit XX. Mar. MDCCXXVI. 

Dat is; ,, Hier legt ISA AC NEWTON, Ridder, dicdoor 
)> een byna Goddclyk verftand, eb door het licht vaa zyne Wis- 
9f konft de eerde geweeft is, dewelkeden loop» de beweegingen eo' 
,, de ge(faante van de Planeecen , den loop en de Paden van de Co- 
), neecen, en de verfchciden beweegiiwen van de Zee heeft aange- 
„ toond; die de verfcheidenheden der Straafen van het licht, en de 
,, Eigenfchappen van de daaruit voortkomende Verwen , waaraan te 
„ voeren geen Philofooph eens gedacht hadt, heeft nagefpoord ; die 
s. als een neerftige, wyze en getrouwe Uitlefiger van de Natuur , 
», van de Oudheden, en zelfs van de H. Schriftuur, doorzyne Phi« 
>, lofophie de Majefteit van den Almogenden beweerd en beveftigd 
9, heeft 9 en die de Eenvoudi&heit van het Euangelie door bet lee« 
», vendig voorbeeld van zyn Gedrag en Zieden heeft uitgedrukt : De 
9, Stervelingen moeten zich gelokkie achten daMulk een groot Man 
^ als cQn Luider en Sieraad van *t Menfchelyk Geflacht onder hen. 

geweeft is« • 




ff 



Geheren den if December 1642 , 
Gefierven den zo Maart 17Z6. 

O d 



MAT. 



Digitized by 



Google 



.«»• 




110 E U R o P l S e H' E 



t!M %4 r. 



GROOT- IN het voorgaande Artykd voor Engtlani voor de Maand April 
taS" " gciicn dat het BrufdieParleinenflich op den t6 van die Maand 
MIS. ?oc den t May hafdt geadfoarneerd, op welken dag het zelve dan 
ook vervolgens wederom byéénkwam. Die van 't Lagerhuis laxeo 
toen ten derdemaal en paffeerden de Bil , om uit de Cqlonicn in 
America diredk in Ar Ai»^ te mogen brengen zodanige Warep en Koop* 
roanfchappen, wdke'by gecnc Parlementaire Aftens gcfpecificccrd 
• zyn ; als mede de Bil tegen het namaaken der Pafpoorten voor de 
Middeiandfche-2ee$ welke 1>eide Bils naar het Hogerhuis gezonden 
wierden. De Ridder Gharhs Turim decdt rapport van de Bil om de 
rechten te continueren tot de koften van de Munt } en men beval 
dïe*Bil in •c net tefchryvcn. Het ontwerp der Committé tot aan- 
moediging van 't maakcn van Zeildoek , wierdt ook goedgekeurd ^ 
«n geordonneerd -dien aangaande een Bil m te brengen. Menhs ten 
tweedemaal» enmcftftddeaan een grooteCommttte regens den ^étth 
de Brl tot het reguleren en bepaalen der zogenaamde Hcfdad^geCor- 
poratie> o A den «Wpeker beter te verhinderen. De Gcmecntens ver- 
volgens in een groore Commttté getreden zynde, examineerden de 
Bils öm het bedrog der Landpachters beter te beletten, en een kor- 
tirig op döo uitvoer van het Buskruit toe te ftaan. Die van 't Vio-^ 
gerhuis ordonneerden, den Koning by Adres te verzoeken , aan hen 
te doen overleveren c^ye van het Traftaat van Vrede in November 
ttfS», tuflcheti Engeland tn Frankryk gefloten: Zy lazen voor de 
rtrftemaal de Bil rot beter verzekering en aanmoediging van dtn 
Koophandel der Sui1tef^Ct)lonien injimerka^ en vcrfthovcn de twee- 
de Icc^ing daarvan rot óp^den lö: zylazeif ten tweedemaal, en ftel- 
den aan een Committé tegen deh^dcn, de Bil tegen het fteelendcr, 
Lmnens op de.Bleekeryen, en die ten behoeve van de Simpelen,om 
van eenige goederen' te tnogen dlfponeren. Den jden lazen de Ge- 
meentens jen derdemahl,' en prtffeerderi dcBil tot continuatie van cte 

» Recbtvn 



Digitized by CjOOQIC 



ME k C U R I U S. ut 

Reöhwo t<n 'behoeve van dè Munt ; en voor de tweedenhttf dte te- J^* 
gen den uitvoer der WóHe. Öe Païrt' lazen toen ten derdemaal *n , 
paflcerdcn de Lotery-Wt: Zy latdfc voorde tweedeoiul deftiltegtfn 
het naraaaken der Pafpoerrren voor de Middefandfche Zee, en die ,: 
om goederen dircfli uit on*e Colodiën in America in Ierland «e mo- 

r brengen r en voorde eèrftemaal die Bil ten behoeve van de Mant: 
ontlingen verrolgehs een Requeft van ^ Hanèskart op Niemó 
y«fk, NkMW Engeland f Caniiéa, PenjUvam«i Fir^t enz. ver- 
zoekende gehoord te ihogen worden tegen de Bil tot aanmoediging 
van de Suiker-Colonicn; welk verzoek aan ben coegeftaan wierdt* 
Den 4den examineerden af ia een grooce Coénmi* de BH wegens 
het naturaliferen van vrtemdte IVoieftanie» «« de voordiBesgemelde 
CJaofril. De Gem<jenkMS orttenneerden de Bil teg?en hét bedrog in 
•r ms&ken van StyflTel j die tot aanmoedigiög vi» den akvéer vin 'c . 
Buskruit, en die om alle de Procedaron voor de Gerertit^vcn in 
db Engelfche taal te houden, in 't nee te fchryvcn: on zv traden 
wvolgcns in een Commkté over dis Bil tegen het bedpèg der Ba»; 
queroutièrs ; waar over eerfge debatten ontll»nd>Bn. D<etf dag hniett 
die van 't Hogerhuis voor de dtewiemal»! de Bü , porhei öontirtiferew 
jcn verbeteren van verfcheideb Wetten i «n voorgefteld zyndft of ditf 
Bildborgaan zoude, wierdt deïclveeenpari^h verwurpcn. Den 
f den hzen zy ook ten derdeuwal en pafleerdende Bil tegen hee ftee- 
len der Linnen» van de Bleeketyen. De C^wwentenaiazea dicndag;^ . 
mtfde voor de derdemaal die Bil, om de^Procedaarea voor do ^ ; 
rechishoven in de Engelfche Taal te boadeo. Den T^^^^^S^, 
zydic ; tegen het bedrog in de Styffel; eo zy ordoooB»dee de^BSI 
tot aanmoediging van den uitvoer van 't Bo«kr»«Wj. lo •uetteffiHiy^ 
ven. Zy maakten «enige veranderingen in de Rl , «m. den UjtvoeiP 
drt- WoHe te beletten j en zy v«rf«h©ven de verderft delibeiTicicnow 
de Bil, wegeoa de zogenaamde liefdadige Corpor4t»e^w, den «tteït;- 
Die van 't Hogerhuif paffeerden toen de U ten bohoe»e ^n d*' 
Simpelcn, en die tot onderhoud van de Munt. Zrlaaenioofc t«) 
derdeinaal de Bil wegens het uatundiferender ProieHamfehe Vreem- 
défingen,- en een Claufuldaarin geWcht hebbende, «öode«zydetól-. 
Tcian het Lagerhuis, pn» go^g^keijd-w word^ De tj»rd^^^ 
a(^g rappórtcerdév</rvolgeB».>tdel^nmgog2^dm^JJi%' 
ytt dra ifi dexer^:o»dtc |egW*efrbadt, WB agdlinft:*iif^traö. 

D d £ t9M' 



Digitized by 



Google . _ 



zxz 



E U R o P 1 S C H E 




taac den i8 November i686tuOchen Engeïanicn Frankryk gcfldtctiv. 
aao hen over ce leveren. Den 8ften lazen zy ten derdemaal en pafleer-- 
den de Bil t om goederen die by geene Aftenf van 't Parlement ge» 
fpecificeerd zyn» uit onze Colonicn in Atnema^ \1^ lerUudic mo- 
gen brengen, en die tegen het namaaken der Pafpoprten voor de 
Middelaodfehe Zee) en zy lazen voor decerftemaaidïe, tot aanmoe- 
diging van^t maaken van Zeildoek t tn van den uitvoer van 't Bus* 
kruit. Die van *t Lagerhuis hebt>en geordonneerd , dat de Bils te^ 
gen de Banqueroutiers en tegen den uitvoer der Wolle^ in*t net ge- 
fchrevên zulled worden. 

Den pden lazen de Gemeentens ten derdemaal , cfv p^fleerden de 
Bil tegen de Banqueroutiers» die, tegen den uitvoerder WollcoWc 
ten derdemaal geleezen, en daarna in omvraag gebragt zynde ofze 
doorgaan zoude, wierdt zulks met ivj tegen 04 fiemmeo overge^» 
haald. Zy approbeerden het rapport der Bil tegen het v erhoogea 
van den prys der Kooien in den Theems % en ordonneerden dezelve 
in \ net te fchryveni en zy overwogen vervolgens de veranderingi. 
welke die van 't Hogerhuis in de Bil tot verklaaring van een CUu- 
ful» in de h€tc van Naturalifatie , gemaakt hadden. Men bragt in 
omvraag, of men de nadere dclibel'atien daar over niet tc^t een an- 
deren tyd zoude verfchuiven; doch zulks wierdt met ifi tegen 41 
flemmen verwurpen, en de verandering goedgekeurd : waarnamen 
^deze Bil dus naar 't H(^érhois te rug zondt. De Pairs iaaep dien 
dajj( ten tweedemaal een Bil, om degeenen die loot of yzcr van de 
huizen pf bemtngen deden 1 beter te ftraffen: Zy Helden dezelve 
aan een groote Committé., ep ook die tot aanmoediging van ;^t Bus- 
kruit 1 mitsgaders die, om alle de Proceduuren voor de Gerechtshof 
ven in de EngeUche taal te doen 1 met ordre om de laatftgemelde 
den 10 onderbanden te neemen , en de Leden en de Rechters te 
fbmii]eeren,.om zich alsdan in 't. Hogerhuis te laatei^ vinden. De 
Hertog vao^iVirtw:4^i^.prefentcordc,de gcicifchte Copy van 't Trac» 
taat van NemraHteit in JÈmerica\ tuflchen Engeland tnFrankryk ge- 
tekend r in de Maand N ovember 1 686. ^ en de Graaf van Hopton deedc 
den eed, en nam zitting. Den xo lazen zy ten derdemaal , en pas- 
lêerden zonder eeniae verandering d£ Öil tegen bet fraudeereq der. 
rechten. op de StyffeT, de Koffy^ cn^* Ty kzen ten tweedemai^ » 
en fteldeo MQ.eeo groote Commkté^gen den 11 , de Bi) tegen de^ 

Baa- . 



Digitized by CjOOQIC 



M. E R C U R I U S. XJ3 

* \ , 

Banqueroiit icrs pcn vcor de cerfiemagl de Bil (fer Gcmcenteas ;egeo den 
uitvoer der Wolled mcc ordre otnie deb. 14. voor de tweedemaal te 
Icezen, de Pairs te fomtneeFeDzich alsdan ophutineplaatfen telaacen 
vinden ^ en om de Bil ondertuflchen te doen drukken^ Vervolgens 
examineerden zy in een Coromitié de Bil tegen het fieden van loot 
en yzer, deeden daar van rapport ^ en ordonneerden dezelve in 't net 
tefcbryveh. De Gemeemens maakten toen in Committé, eenige 
veranderingen in de Bil tot het reguleeren en bepaalen van de zoge* 
naamde liefdadige Corporatie , fen ordonneerden den 1 z daarvan rap. 
port te doen. Die van 't Hogerhuis lazen voor de derdemaal en pas- 
ièerden de Bil tegen het fteelen van loot » enz. Zy examineerden in 
een Committé die, tegen bet bedrogderLandpachters, enverfcho* 
ven de Bil ten behoeve van de Suiker-Coljbhicn in America^ acht 
dagen. Den 1 1 's namiddags wierdt in 't Lagerhuis voorgefteid , den 
Koning by Adres ootmoediglyk te verzoeken » de overgenome Hes*. 
fifche Troupen af te danken ^ doch die voorilag wierdt metzio te« 
gen 8p 0einmeo verworpen. 

Daar is een Traöaat uitgekomen over het verwerpeii Van de Pcn- 

:fioen*bil door het Hogerhuis, 'waarin Óc Antèur. gezegd hebbende 

hoedanig de Biflchoppen daar door onder de cenfuren van de Onver- , 

^ ilandigen gevallen zyn , deze vraagen aan die Luiden doet : fFelke 

hyxêWifi uien is -er om de Kron ie wêwapenen ? IVat noodzaakt te 

èeletten dat men de zulke die bet verdienen beloont f Zyn 'fr eenige kren^ 

Jkingen in de vryheit van de Onder daanen gemaakt^ of beeft menU daarop 

foeielegd? Hebben wy van dit Parlemert eenige nieuwe f cbat tingen of be^^ 

ladingen gevoeld j en zynzt niet eerder vermeerderd? Is defcbuld van 

V Land nu niet op een goeden voet 9 om binnen weinige. Jaaren afbetaald 

fa "m^ien ? H^as *er ooit een ryker Lager buis dèn bet tegenwoordige i 

K^tt eenige Eeuw een grooter getal van^ loffelyke Parlement s Leden tooneh^ 

44SB tm ? fVaarom zou menze dan verdacht houden ? Hebben zy eenige 

Mefólutie genomen j die den minfienfchyn beeft om de voorrechten van de 

Kroon boven de wetten te fiellen ; En wat hebben zy voor bunnen Ko^ 

miftg gedaan dat ver derf elyk of onoerlyk voor hun Faderland is ? enz. 

I>en 16 April wierdt te St. James Kabinet-Raad gehouden , na 

welkers fcheidinge een Exprcflen aan den Graaf Van Waldegrave aan 

't Franfche Hof wierdt afgevaardigd. Dien dag heeft de Ambafla- 

4cur van den Dey van Algiers by baare Majefteiten, en den 17 by 

D d 3 den 




Digitized by 



Google 



»i4 



EUROFISCHE 




den Prins v%ti fTaies^ deit Hertog vUn Cumherlaia^ ert dè verOefe 
Koninklyke Famiüc, Audiëntie gehad. De Heer 7homas Robin/m^ 
die het Uatfte Tra^aac te ff^eemn g^oaten heeft ^ ts tot extraordi- 
aaris En^é en Plenipocentiaris by dat Hof benoemd. Den i8 des 
namiddags ten drie tniren heeft atch de Koning met de geio^ooncr 
Cereoiontea in 'c Huis der Paimbegeevcn; en de Gemeehtens lidsat 
ontboden hetóende ^ gaf zyn Majeftett zyne KoninklyK'c^ fèiffftai^ 
minge tot 46 zo pubfyke al» particuliere A£tens : Waarna het éda 
Koning behaagde de volgende zeer fraai je Aaanff^raak te döeti. 

MyhrJs em EJêHiedem, , 

*cTS een groot genocsen raoi my, dat ik bf bet lluiien deier %\ttn% ^m h 
-LParleroent in ftaat ben U-Weden kennis te geeiren dat de Koop die ik m| 
gemaakt en U-Iieden gegeevén hadt , van in 't kort een gelukkig eiode te tieu 
rao alle de dhluften, welke men federt zo langen cyS geneesd heeft, na door 
het getekend TraAaat ca tf^tmtm beantwoord en rervuM is geworden. . 

Na dat een Projefi ran Conventie toifcheo den Keftereo de Z^Mégtflit' 
beden tot het maaken van-een vcrgelyk der verfthillen en t^mAoD , ymmt io 
weeien zyn geformeerd was geworden, is het TraÖaat door my codeu-Kd^ 
ler getekend^ en bevindt zich na onde#de overweeging van de Staaten Ge- 
neraal , om dar de form van die Regeering nier toelaat een voorafgaande 
Concert van eene Negociatte van die Natonr te maaken » EnvermirsdacTirac- 
taat voornamelyk raakt de oirvoeriog van her Tradaat van SewSi'^ »a hertel 
ve ook gecomnwniceard aan de Hovco van Frémkrjk en Sfmtft, 9H Parfytw 
In het gemelde Trafiaat van SevUi'é; en ik heb ao ev«n tydhig bekomca »déa 
. de Ratificatien toffchen my en den Keizer uicgewifleld tyn. 

De Conditien en Verbinteniffen , in werke ik by dat geval ben Ketreedco , 
tyn overeenkomende met het noodzaaklyk belang, 't geen de^e Natie afrjd 
moet hebben tot het behoeden en de zekerheit van het Evenwigt der Magten 
.van EMrofa^ eo gelyk de omcek«re en geraarlyke (laat van zaakeU , tfifweKè 
Europa gebragt was, en deongetegenbeden vancenonmiddclykanalgcineeiiek 
Jporlog^ dien men als on vermydelyk begon aan te zien, nn weggenomen ïa^ 
Vé6ft ons deze gelukkige verandering, als zy naar behoorea wordt gade wOa- 
gbn, met rechcmairge opjettëndheit op onze voorgaande Alliantien «welke ik 
tal zorg draagen te bewaar en, eene gunftige verwachcinge om de poblyke mft 
weder herfteld te zien. • 

EdeWeden vé^ fpu HiUi dif Gtmetntfms. • 

IK betuig U'liedcn myne dankbaarhèlt voor de wezeritlykc Onder ftandei^^ 
v\t(ke gjr ohy voor denxlienft van het tegenwoordige Jaar' hebt toegcflaaA, 
• * en 



Digitized by CjOOQ 16 



enroor de behoorlyke fchikkingeo, die gy tot Ternrindering en afloffing vaD 
de Nationale fcbuldeo by de pobiyk^ Fondrcn gemaaki bebt; I)e,iMr)c«v»ar- 
éige ipoed en ecaporighéit, d'^gV ^^ dic ifwyfömchtigegewrigt Vadt/denzaa- 
keu.bebi f eiooiië • heeft iiet criêdit en gewfgt van owe bairdéKtrgen teer vetr 
me^derd , en gf tolt aaa myoen k^ntito y«e] geroedhcits «dnden 4e .lafien van 
myn Volk (e Terlicbtenj zd drgdeomAandig^ ^ngedddbed^mder zaakBnJZoHii^ 
ialten tbelaaten, als gy vaardigheit getoond 'hebt om de verb'iicbce SttUidJcu 
toor den dienfl van het Gemeen" te neffen. 

MjlêrJs em Edelliedem'. ^ . 

IK hoop dat Gy-lieden by uwe te rogkomft in de Proviniien alle de aanfla- 
gen , om door onbehoorlyk j^^hreeaw £0 verkefi;rde voorflellingen in de 
gemoederen van myn Volk gevoelens van misnoegen te verwekken , ydel en 
vrnchteloos znlt bevinden. Alle de vnilaar4fge inboezemii^eo toe nadeel vap 
myne maatregelen, moeten gewiflelyk verdwynen, $k bet zal btyken, dat 
myn eerOe en voornanaamfte zorg geweefi •is^ her belang en de eer van dic 
Koninkryk te betrachten : Laat be^ uwe poogif^ z,yi} ^alle ongegronde nyd en 
vrees weg te aiemen« opdat hetg^noêgeny;aQde Natie even to algemeen mag 
weezen , als ik wenfch dat haar kelok m^g.zyn : Laat al mym Volk, iaat alle 
de Ordeds en Stenden der Menichen, de Rechten, PreviHgien eo gemakke» 
lykbeden , waartoe 2y door de Wetteo.gaechtigd zgrn , geroft en mbenyd ge< 
nieten ; laat geene nienwigheden eenig gedeejte van myne Ondeidaanen in 
het bezit van hanne wettige Ejgendommeit fiooien; laat alle die, welke yve^ 
rjg en welgezind zyn tot bet fferken van my en myne Regeertng, in 't alge- 
meen deel nebben in de voordeelen van de tegenwoordige gelukkige gefield- 
, heit ; en laat uwe onderlinge genegeoheit zo uitgefirekt weezen ak myne Be- 
ïchérming , waartoe alle myne goede en getrouwe Ooderdaanen evengelyk recht 
hebben 9 en waarop zy alle gelykelyk. zich kunnen verlaaten. 

Waarna de Kancelicr op bevel des Konings hdC Parlement tot den 
7ikn yWiguttos aanftaande, prorö^eerde. 

Men ze£t dat de Koning dit Jaar niet naar Duitsland z^H ovcrgAzn^' 
maar eenc binnelandfche Rei'ze doen door de meeftc Provinticn van 
het Koninkryk i en men heett bericht dat op veelc plaatfen groocc 
toebcreidfelen gemaakt worden om zyn Majefteit en zyn Gevolg op 
bet hcerlykftc te ontfangcn. . 

Men ontfing tan bet Britrcbe Hof dikwils Exprêdens uit Spanje 
dic vervolgCQS* weder afgevaardigd wierden ^ alzo zich aldaar noch 
eenige tegenkantingen opdeedcn welke verhinderden dat tle «Koning 
het nieuwe Tra£laat van fVienen niet alreets hadt aangenomen : doch 
moo hoopto dat alle de voorgewende zwaar jghedcn in* 't kort zouden 
weggenomen worden. UIT 




Dügitized byVjOOQlC ^ 



xi6 E ü R O P I S C H E 

X73»' • 

UIl^ Frankryk heeft meo dat de Kooplieden van Tauhntn van 
VHANK: Marfeilte vertoond hebbende wat nadeel hunne Scheepvaart en Koop- 
handel op de Levant toude kunnen komente Ijrden dóór het misnoe- 
gen dat de Turken zouden mogen opvatten wegens het verknopen 
der Tttrkfche Schepen en Goederen door de Malthezers genomen 
aan dé Franfche Kooplieden en Zeevaarenden zich in de Havenen 
van de Levant bevindende t daaro|> vervolgens te T$uUn en te Mar^- 
'fiilU de volgende Koninkifke Ordonnantie was gepubliceerd gc« 
worden- * 

ykn wegen dem Koning, 

ZYü Majefteit onderrecht geworden zynde dat de Commiffie-Vaarders van 
de Malthezer en andere Natiën die met het Turkfche Hof in onéénighefr 
leeven, ée Pryzen die zy op de Turken gemaakt nebben, dikwifs aandeFran^ 
icbe Kooplieden en Zeevaarders wdke zfch in^ de Haverten van de Levantbe- 
vinden» verkoopen» en dat zodanige kwaade Commercie in *t vervolg niec 
anders dan nadedig zou kannen zyn wegens de beledigingen , welkedoordien 
handel op de Gorpfen Tan de Natie » in die Geweften opgerecht , veroirzaakc 
zouden kannen worden; En zyn IVlajéfteit daar omtrent willende voorzien , 
heeft aan alle zyne Onderdaanen in TariEy^Ai Koophandel dryvende, en anderen 
welke a!(|aar onder zyn Majeftrits Protedie (laan , cxprcflelyk verboden en 
verbiedt mits dezen van de Malcbefche Commiffie-Vaarders, of van wat Na- 
tie die zouden mogen weezen, dired of indired te koopeneenigeeffcden van 
Pryzen door hen op de Turken gemaakt , op ftraffe van Confiscatie van de- 
zelve, en eene boete van vier duizend vyf honderd Livres: Beveelende zya 
Majefteit aan den Heer Mtitqnis di l^HJettenve ^ zyn extraordinari$ Ambafladeuc 
by de Porte^ en aan de ConfaU van de Franfche Natie in de Levant^ deze 
tegenwoordige Ordotfhantie te doen aanplakken en bekend maaken, opdat 
niemand ignorantie daarvan kome te pretendeereo , enyder in den zjoen de* 
zelve ter Ésecutie brcnge. • 

(getekend,) 

LOUIS; 
onderflohti 

Pbelypednx. 

De Koning' ficefc een nieuw Reglement, wegens de Officieren 
van de Lyfwacbt uitgegeeven, waar van de voorrede tnXubilamie 
bchclll: „ Dai;, 2yn Majefteic vernomen hebbende het verfcWl lUS* 
,; fchen de Officieren van zyne Lyfwacht en die van *de Gens i^jfr^ 
yy mes f Lichte paarden en Mee^squetsires ^ over de plaats -by het por- 

ff tier 



Digitized by 



Google 



U E SL iC.V R:I ü iS. ,»i^ 

^i tter::Yafl tyA:M^je(tth$ Koets 5E>p de' reis;' 'en in ^ynen Rind Iieb- ju^ 
9» bende onderzocht de Memorienf welke dien aangaande ran wfeér^ «— — • 
9» kanten geprefómeerd zyn» geoordeeld beeft» dardeze zaak nergens 
99 anders van voortkomende » dan van een overmaat van yver en van 
Pi liefde voor zyn Perfoont inindqr eene Uicfpraak dan éene Ordon* 
i9 nantie uit eige b^weegiog yerdiendei om daar door zyne cpécniog 
99 ovér de punteer in kwcftiete verftaan te doengefeven : En dat zyn 
9, Majeftdt met dat inzigt de veiligheit van zyn Perfoon willende 
99 overéénbrengen met de gevoeglykbeic en met den loifter 9 welke 
f9 2yne waardigbdt in diergclyke gelegenheden verëifcht } enaaodea 
9) knderen kant overweegende den aart van den dienft , welken Zjrne 
99 Huistroupen tot zyn Lyfwacht vergaderd 9 by zyn Peribon ver- 
49 richten 9 tot wegneemi^ Van allen t'v^ift9 en tot voorkomine van 
99 nieuwe verlchillen» goedgevonden heeft daarin te voorzien by dit 
99 Reglement» beftaande in tien Artykclen; te lang om bier te ver« 
haaien. 

. De Paus den Kardinaal de Bi^ en den Aards*Biflcbop van Rouan^ 
benoemd hebbende tot hecvoréMng der orde van Chmy% zo hebben 
deze Munniken 9 die men ondfcr (Irenger regel wil brengen , en bun 
Ceneraal zeer uitgevaaren tegen het Brevet van den Paus dat deze 
hervonfiing voorfchryft. IxVtm^vsjiAuvergmt Aardsbiflchop van 
' Fiema^ en Generaal van deze orde , heeft zich naar Pêrys begeeven 
' om Vertoogen daar tegen aan den Koning te doen, en aan zyn Mn* 
jefiett tevenoonen dat men hem. zo wel als den Paus verraft faadt ;. 
dbze zaak heeft aanleiding gegeeven tot het verfpreiden van verfcbei- 
den fchérpe Schriften tegen den Kardinaal en den Aards- Biflchop 1 
waarom de Haad des Konings genoodzaakt is gemorden daar van 
kenniflip te neemcn en het volgende Arreft uit te geeven. 

ExtraHuit d$ Regifiers van den Raad vw Stast^ vm den .; I 
10 May 1791. ' * » 

DE Koniog geinformeerd zyode, dat men zyn. werk gemaakt heefkj ^ndcr; 
ber Gemcc» té verfpreiden eeae gedrukte IVIemorie, zonikriuiap. van dep 
Aatheor of vap deh Drukker ^ en zónder previlegie of permTfiie, tot tyteV '« 

voerende s AoHmtr kingen over bét Brevet van 'dete Pakf;' 'i welk éteril^atJinadt 
de Biffi en den Aardshjpéop vam^ovatsï oémfieh M Apifidt&ihe Genmtfférijfen;'^ 
êmdeerde i>èn Cluuy te te/Keren en u rdmfÊeereni en zya M^el^eic goed- 

£ e gevonden 



Digitized by CjOOQIC 




-MtZ :E U R OPIS C H E 

HfeMifdti^ lebbaide i die -KtonmrlaA hi tyato Rttd te ctóed^^emtaiMD i Heefiy 
fÊ» het rttfkg 4itr vta aeii Mti gé<iatB « bevMdtd , dut <Kt G^<*rï6 biet 
udcrs U dan een zemen wecffd Tgn.fcheld woorden eo vio beekelingeo e^ 
laddfingen tegen P^rfooöen » die door hon ^erfoueel Kartéler, doori^unnê 
Whardigheit, endoor de ^e^troèwèlykhett, Waar tftede ly eerft dóottynMa* 
|efttft;ènterVöt^nf döof dehfitti vereerd tyn, gedekt behüotddt te tyn 
fttdf etffè w ert lAfaèete mdedwin^iieii ; en divdtieeti todanigOefbUHAniet 
inden kia^rifterkt kmiende sroideér 'dm mor oe« temsofead lüM:« tjn 
M^eRek nicc iit^^llen .kas het tm btihdmcrkea %o ali faet verdiettc t iaa tich 
leftrf erende exei^plare Joftitie ie döeo aan de Aaihenrenvanbetieifé, wan* 
Ééer ly ontdekt lollco wordan. Verbiedende dcrhaW^n eenige Exemplaren 
da&r van te r^rkoópen, uil te geef en of ondrt tteh te houden, by patü^yftó 
éieftipfart ntrtFe, ent, '."".*' 

. Dff Abi Charlevëi ^ Rdachhoer van *c Parlement van Parys^ n t0 
7)ir/a» gekomen om Inrorttiaticn te ntemcn in de Mak waarv«p in da 
voorgaande Maaiwl gemeld ii^ tuf&ben den Jefiiït Ofriin/ ai de joiH 
ge Dochter Cadieres\ men heeft haar uit het Urfulyner KIooftervM 
die Stad iiAcir dat der NondcQ vaiideVifit)Bttie te ^inr gethdftiók'tctrd. 
Dr Btflchcip vm Ttmi&ufi ht^ vaxi verfcheideti Btflcboppen in iKfod 
Nabuurfchap gefchrevdti, om hen die beruchte zaak bekend cemaa* 
ken, deti Pater Girard te verfchoonen^ en aan te tooncni dac tfd 
Csdwnsj Moeder en Di>chter, door d#Janfeoifttn tq^dcjefoitaa 
oi^gemaakt en omgekocht lauden tiyn. Ondcrtuflchen 23^0 alk de 
ftukken van dat Proces in handen van den Kancelier gefield. Dese 
asaak m^ftkt veel geruehtt ^ mMrmen twyfelt niet ofke nl ten vooi> 
deele van deti Jtmt uitvallen , hoewel wegens de gemelde Dochter 
en hatre Familie drie of vter Requeften gprefemeerdzTn^opdeM^ 
ke men niet geafktvt^oord Iveefli Ondertuflchen , terwyl de aieérge« 
melde Dochftr in ten Kloofter o)igeflOTen gehouden ^ «n g^t^i 
wordt niet wel by haar zinnen te zyn , contmueert de Pater Girard 
Juftitie te eifthdii^ <ve|Eenk dto vuile fafterii^; wtarmede z)r zyti 
eerwaarde Staat en Repupatie teeft Willen, bez walken. De Bloed* 
Vrienden van de Dochter hebben aangeboden , de verleiding van den 
Pfttefbpeene önwedeH)^f«kel^ke wyise^n te totynen» nairniaf Pei--» 
ly fdiyrt* it mgtxg te Wtcien. Echter heeft het Purtewent WB 
Jii^in Próvénce txéïïoji'en » ,4^&rocedureh otölfcnt de bovengemelde; 
i*ak gehoudsn ,, oip^kn^tc ; te d«?q U^dqü. ^ 

Sedert de( dfc tyding viu kec isefleieu TraftMt^an fTeemmvtSi^ 

hc 



Digitized by 



Google 



.MrERv Q V ^ /f U; Si, #i^ . 

den Expfcflcni omfipgeiiv ca één der mIvc heeft op de Beurs ca ,, "^^ ^ 
Pjr^i de Kooplieden wt naaw^vfto syn Excellencie vensekerddtt de 
«rdres gegeeven waren toe de oitdcelin^ van bet Zilver van de Floti^e* 

DE Comroüorcatie vaniiet Traftaat te ^i^>i#if gefloten*, gaF te fPAMji. 
Sevilii gelegenbeit . vao dagely kfche H^^fi^ycrgaderingen en Conferen* 
tien aan bet Spaanfche Hof} en de Graaf van Katbentottrg^ Ambas- 
fiideor van Frankryk^ fiadt verfcbetdeh In^zondere Audieritien gehad. 
by den Koning, en te weeg gebragt dat 2yn Katbolyke Majefteit , 
zo mpn zegt, den inhoud van bet T|:a£taat gop^keurei^^^ aan den 
Hertog vao tJria wff^eentn ordre gezonden hédt ort (kan'^yn Kei- 
zer) ƒ ke Majefteit het ontwerpen tan een nteqw Traftaat voprte ftel- 
lent waarin hunne Katholykeen Alderchriftelykfte Majefteitencoö- 
tracerende eo niec apcederende Paruen zouden zyn. Men ftelt vaft 
dat het Hof de wederkomft d(r Éxpreflèn», door de Franfche eo 
£^gg[l(!i;be Mioiüfrs na^arhvnne Horen gezonden, {ifwacht^ tot weg* 
ateoiiog^fr zwaarigbf^cn welke, cegpn bPC Traftaat gemaakt wor<- 
dciüi'Vafll de zyde van ^j^^#f»/Qr. ' . ; 

Die Koning heeft de order getekend tot de uitdeeiing van het Zil- 
ver^ ipct een Irtdulro van vyf Percent. 

: VA K /BmW boeft men d^C de K>fi;4imal Cofcfd , 'dagelykideo ftotQ xtaliIS. 
%imk aangroeijen w^lkc dreigde op^iEj^^H^fd neder te ftocteq, en 
niet kunnende otfluken alle?dK.fcliai:tfeinop te offinen welke by door 
20 veele misdaaden verkregen hadt, eindelyk befloten badt Rtmu te 
yerlaat^ri/ Hy verkreeg een Paspoort van den Kardinaal Ctenfueiost 
4e0zdif<ui wy&n^aakende c^t jiy yerloT van den Paus gekregen badt 
ion mh keer «aar JN^ka^ ^m^f- P^ Toelaat vertrok daarop met 
laenea van^Byne VWtinuwelingM.isi iec9 l^oft^tCfaailff, icn éénen Ka- 
tMfdienaat te paard ^ verfcbmden «aalep op ^cn weg van gewaad 
yarwiflBende. Te /'/(f/rtf A/Mr« taabf 2Vdr^/igekoaMnzynde, fcbreef 
. jby van 43bur aan den Grave viln Hflr,aci>\ Qnde^-Kobii^ van Napelf ^ 

liipt;yo}gRMk: ,"* .. ,. . .. \/,.: ;.;;- 



Mi 1: 



'T%eéiig«!K>orSe'oflg^ttehl(g)itffc*«^die«i« te A^imrff^èmufigiém^tA- 
J^bm mj genoodzaakt , plotlelyk en onmooi bym van allei 1 ?an daar ce 

E e a . VCT* 



xDigitized by 



Google 




iiö E U R Ó P I SC ?H 'E 

Vertrekt». ïk^ertbck'ttw Êxceïïèntte teer oétittödrtg., ttiy «M üirete* 
fcheeaiiDg te véreeren» étf owe goede Officien am (e wenden^ tcD einde ik 
die vati tya Keiterlyke Majcftdc mag genieieii » ent* 

t>e ylceróy zynen Raad da» overhebbende doen vergaderen » gaf 
tot -antwoord^ dat. hy g<^cne ordres vai^'t Hof van Wetmn^ wegens 
lyn Emit^ntic hacjt. .* , 

Zo haaft als de Paus bericht kreeg van de vlucht des Kardinaals % 

fat by laftom alle zyne goederen te invencariferen, en hcefc nader- 
and ook hec volgende ^Monitorie doen afkondigen en aanplakken» 

jfFfrONIO,^ Kar4inMl BANC HIE R I. 'Stfretkrisvan Siaaii 
tn Prefidint van de crimineeU Congregatie i gekaamd $\M^t nott- 
nullis 9 tegen Nicolas Cofcia* 

• " 

INdten de Nakomelingen in de toekomende tyden Voorbeelden. tnltenko^ 
men te zoeken ^ om overtuigd te zyn An de Goedertierenheit en Genade vaa 
onien H. Vader den Paus, zal niets bekwamer weezen om zodanigeu Waai^- 
heit onwederfprekelyk te idoen btfken 9 dan de toegeevenhtit welk^ zyn' tL 
lot na toe heeft gelieven Ite gebroiken tegen het opébbaar ichaadelyk Kéfi^ 
van den Kardinaal Cofiis^ dniiendmaal onwaardig van die dporlncbtige Waar* 
digbeit, welke hy op eene bnherftelbare wyze gekrenkt en gefchonden heeft 
En vermits niemand zal kannen ontkennen de pHcht van zyn H. , om uit 
kracht van zyn Paazelyken E(kl en Aapt , (het driftig verlangeg, v^^n/c Vpifc' 
tegen bedorven Minifterf te voldoen ; de verdrukte' onfchold te Wrèwen,' en 
de tallóoté misbruiken^ voorrgdcöiUen nit de al te gioote geretitteitvan wjp* 
len den Paus Bnteaidm dtn Xllhy heiliger en eerwaardiger gédaehtenifle. ^ 
te verhelpen, heeft byien opzichte van den Kardinaal Ctfiia^ die bet Voor* 
werp van deze klagten en de Schande van de geheeleWaereld is, oietanders 
kunnen doen dan ny tot nu toe Wegens de bekende redenen 'gedaan heeft; en 
gelyk zyn H. volgens deszelfs gevöéte'BS van redelykhett en getiegehheit cm 
wel te doen*, niehoand , zèlftiTiiet de verhardaéCdmineelen wilteroovenvan 
helmiddelen van- Reehtv«ardi|^ngV^dle beo. voordeelig kftnnen .weezen^ zejft 
'zomtyds met gevaar jodi ^e^ftrenghfii^ der Wetten ten bpnnen voordeeletebe* 
nadeelen, met hen. al^ de wegen van bulp , die zy'kiinnen verlangen, opea 
te laatên, is bet éogreenê/ uitwerking van die genegen- en opréchthdt ,* dat 
zyn H. ziende den Jiaat van 't Volk tegen gemelde Cifiia, waar door hy Mee*, 
wierdt zicb inééniger manieren te dmndeeren, de groote goedheit beeft 'ge- ' 
had. daaromtrent te voorzien, met hem Advokaaten toe te f^afj welke zyn 
zaak voor de Congregatie vTtip^ nosmmlUs zooden bepleiten, hèn l^eeleode ; 
mcl aUe mog«l|M .oiipaitytigbeii«' we^k legaa^Vt !^^ at^omkóoiriiv te^. 

5 1? 'f 'IWtt: 



Digitized by 



Google^ . 



M E R C ü R I U $• %ii 

. Mttr otutfj/nien dit alles» heeft de ^«rdioaal C^/^^Tcrachtende eene lo i7;i*' 
bytoadere gnoll» en niet gadeflaande alle de goedheden welke zyn H. voor May* 
hem gehad beeft, tichaantyoe yerfóerjelyke drift tot fpot en afkeer van alle ■ 
eerlyke Uedeo, overgegeeven , en mcér gevoelig tfnde over de vermindering 
van zyne onrechtvaaidig opgehoopte Schatten, dan aangedaan over het verlies 
vari t^ne (erf , voor zo verre hy ooit eeiiige fchadn we van Eere gehad heeft , en 
voorts aangemoedigd door eeoe voile gierigheit en erne wc<rga£loote baatiacbt, 
die hem alderbaode kondenaryen hebben doen in *t werk (lellen » om de be- 
laalfng der boetcns welke hy zich badt fchnldig gemaakt > te ootgaan, heeft 
by alle deie crimineele Vervolgingen tegen hem geconfirmeerd door eene ver* 
haafte vlogt in de Staaten van ecnenVofft, welkcftimen fedeH tangen tyd kent 
ine£r aeligie en mc^t Aülikleeving voor den H. Stoel te hebben; dan dat hy 
<en Crimincelen toa befchermeni en beip van (fe rechtmatige ilraf.die bjver- . 
diend beeft, oottrekkeq : « - . 

Öm deze redenen en anderen ^ de H. Caögregttié «fag^enso/rra//// , de voor* 
fchreven beweegredeoen geëxamineerd , daar over gedelibereerd , en alles ry* 
pelyk mee onpartydtgheit overwogen hebbende > voorts oordeelende, dat de 
ontviochitog den Gevlochten niet kan dekken voor de Condemhatie die tegen 
hem met.veeltoegeevenbeitsisvaftgefleldieo tegen de oitvoering van zynHet-^ 
Jigheits wil, gemelde Congresatic» den H. Naame Gods aangeroepen hebben-* 
«Ie, en Recbt doende op de Verioogen van den Kardinaal Bmimbéü AUami:^ / 
Procoreor-Generaal • en met kenni(fó van my den mrdinaal Bamcbitri^ ver^ 
klaart en doet oitfpraak ; „ Dat byaldien NicoUu Cofcia niet vdtfr den eerden 
», Jnny aanftaande in-ileie Stad te rog komt , alle zyne Benefiden impetrabel 
9» of opengevallen tollen weezen; en als hy voor den eerden Joly niec ge« 
to compareerd is, zal hy daar van voldrekt beroofd worden, en zo hytot om 
,y den iden Aogodos in zyne hardnekkig* en ongehoorzaambeit blyft volhar^ 
„ den , zal hy opeutlyk onder het gefthal van Trompetten van de waardighei( 
^ van Kardinaal beroofii, en verklaard worden zich de |roote Ezcommoni- 
Yf catie fchnldig gemaakt te hebben, zonder hoop van ooit daarvan te worden 
,, beldeld. 

Gegeeven in ^t Qairinaal, den ii May 1731. 

de. Kardinaal BANCHIERI, Pre6denf. 
{Omder êêm) ^^ 

Hanmbal ALBANI, Pjocureor-Generaar. 

Deze rcbiclyke vlocht des Kardintals worde coegefchreven aan twee 
biyncnidere oirzaakcn» te wéeteii aan eene nicowe bexwaarnisdtevan 



Digitized by CjOOQIC 



2Z1 



E U R O P I S C H E 



!ll^. ^^M'oento xoude gekomen zyn, volgens welke hv oieér dan rfoooQ 
mui\ Scttdi aan de Apoftoltfche Kamer toode moeten oetaalen ; en omdat 
by van zulk ccne onzuivere geboorte zoude zyo bevonden t dat by 
volgfM» de Pauzeiyke Conftiratien» tuit dien hoofi^ van zvn Rardi* 
maHcbap zoude moeten Worden beroofde Men voqgt 'er by 4ac by, 
door zeker Vriend van bet geen 'er in de yevg^exing Super wnmtllis 
tegen bem op *t tapyt was, onderrecht zynde | alleogskens a^oooo 
Scudi in Wiflelbrieven op Napels heeft wceten te krygcn , en die io 
zyn <ige zak medegenooien heeft ; gaande hy vooreerft naar een der 
gekochte Heertyknedcn van zynen Broeder in dat Koninkryk. Onder- 
tuflbben heeft hy een (bort van Manifeft doen ver(preiden t w^rin 
hy niet weinig klaagde over het . onrecht *t wclk hem aangedaan 
wordt. Eenige dagen na zvn vertrek , bogaf zich een crimineete 
Rechter met een Notaris eo dctuigen , op orare vin *t Hpf naar Terrê^ 
^inép om de vereifchte infbrmatien te aeemeo dp de pliatfen langs 
dewelke.dien Kardinaal de vlucht buiten den K^rkelyken Stiat ^ 
nomen heeft ; willende de Paus dat men hem deswegen een nieuw 
Proces aandoe. # 

Men heeft de eerfie Koet fier van deingemelden Kardinaal bv 
gevat I in zyn Huis is gevonden alle het Zil verweait van zynen MeeftcTt , 
en voor i fo kluizend dcudi in Wiflel* en Bank*brievcn , oandurgc-" 
broik van te maafcen ingevolge de ordre die zyn ËZEiinentie hem m 
een verzierden naam geeven zou. Deze zaak wordt met zp véet ernft 
behandeld , dat de Pauzelyke Nuntius te Napels zelfs op poene vMn 
4 Excommunicatie alle Vocrluiden die den Kardinaal gebngt hebbed 9 
en de Buuren die omtrent het Huis van den Heer ae Atartim woo- 
nen, geciteerd heeft om voor het Gerichtshof van de Nunciaturete 
verfchyncn, welke gecompareerd zynde, zynze aldaar door den Heer 
jlttij Miniiler van dat GerichisJiof 9 geëxamineerd: Hier over ont- 
llont in den CoUateralcn Raad een groot debat, verwekt door ver- 
fchciden Advokaaten in favevr van den Kardinaal Ctfcia. Eenige da* 
gen daarna wierdt de zaak inden voornoemden Raad, waarin de Pre- 
fidcnt Solanes als gcfubdclcgecrde van de Koninklyke )urisdiftie affi* 
ftecr^le, weer gedcbatccerd » qn men rcfolveerde cene Deputatie aan 
den Nuncius tekenden over het geen hy in nadeel van de Konink- 
iyke JurisdtAie hadt gedaan } waarop die PrelaafcantWoocdde, 4it hy 
gcene formecic Gericbtcly ke jdaad hadi gedaan 9 maar aUecolykio^r- 

mam 



Digitized by CjOOQIC 



IM E R C U R I U S; txj 

m«ie genötteh nó bet geen 'ten opiigc vanden Perfoon des Kardi- 
naals Cêrda gepaflèeVd was, om aan de ordre van den Paus te vol* 
doen. ne( rapport van dit antwoord den volgenden dag tn den Uaad 
gedaan zynde» wierdc bet zelve ganfch niet aangenomen, en één van 
de AMdihecrea wa» vm advys., omden Heer Atti te doen arrefteerem 
«mf zulfcs wierdt door de aodereo niet goedgekeurd, en men befloot 
een ConfuU daar over op temaaken ennaarzyn Keizerif ke Majelleit 
te zenden , om z^ne ordres daarop af te wachten. 

Men Badt bericht dat de Kardinaal C^fcis te Nêfds mec^eenige 
Advokaaten aan een wjrdïoopig Maoifeft tot ryne verdeediging ar^ 
beidde: Hy heeft ondeituflcben deti volgenden Brief aan zyn H. ge« 
Ibhreven.' 




JLLEÜHEtLlGSTE VADER. 



I 



Kdieo myne onnoze^elé my gevoel^ maakt over de Vallche befdmldigiiK 

gen tegeo tny ingebragt , eo over de crowelyke laftaringeo waa^onede men 
my met zo veel oqmenichelykbeit belaadt « beq Ik oiet mioder KCMakr vao te 
%\tn , dat» Dietiegeuftéande de erkcode doorzigtigheit van awe H. , ove Mi- 
nifters uwe Godsdienftigheit verraft» en bwe verfronwelykheir zo zeer mis<* 
brnikt hebben. Hodne boosheit bier omtrent is zo groot geweeft, dat zy niet 
gefchroomd hébben aanleiding te j^eeveo , om in twyfel te trekk^ dte Cartèer 
van rechfvaardigheit en oprcchtheir» *t welk nvr H. altyd heeft doen aanmer- 
ken alseenen Pansdie alles door zich xelve onderzoekt, zonder zich te ver- 
trouwen op vreemde oogen, welke gemeenlykdebronaders van demisleiding 
ayn. 

Wat ongeluk is het voor my, rampzaligen Kardinaal» het voorwerp te zyn 
van de eerfie kauftenaryen , waar door deze Dfenaarcu der onrechtvaardigheit 
deeere van ow H. kwetièn, poogende aan n van uwe Paazelyke waardigheit 
niets dan den naam alleen te laaten , omaHe het gezag daar van voor hen te 
honden f 

Zie daar , ^^Iterbeiü^fte Fader , den beklaaglyken (laat , waarin myn y ve^voor , 
het Romeinfche Volk my gebragt beeft! Wat geluk in myne verdrukking^ 
indien uw R die her waare Beeltenis van Godt is , door zelf myne zaak te 
onderzoeken, tot aan my hadde willen oitbreiden diegenadcos, waar door gy 
van dé verheffing van den Throon af, eenen zo loSèlyken en te gelyk eer- 
waardfgan naam bebt doen uitmunten ] Ik zonde my alsdan in die droevige 
noodzaaklykbdt niet hebben bevonden, ons eene Stad te verlaaten, waarin 
myn verdriet en de lafteringen van myne Vyanden, my het leven moede 
maakten, en waarin de hoop, welke ik op nwe Heiligheits Inftitie bouwde, 
de eenige beweegreden was, welke my daarin deedt blyven : Nlaar dien gewel- 
deen toellanè, en dat droevig teven zoude ik veracht hebben , iódien bet van 

myn 



Digitized by 



Google — 




224 E U R O P ?;S, C H P 

myn bHang titet geweéft wat, dat leyen^ hoe eleodig bet ook^jfras^ te be* 
waarew , om te bctooiticn de kwaadaardighcJt ?an myae onwaardige BefchoN. 
drgert, eti van die van de Vergadering de Ntmêullts ; welke beflaat uit Ledea 
df'e bedurveif genoeg zyn ^m den vloek des Heemeli over den geheelen Ket- 
kclyken Staat te haaien. •,. , 

Hunne fchandelykheit is lo verre gegaAi, dat ik pp den dag waUDeer ik In 




vloekfte loefeg verburg. Ikhebde eere van een aflchrin daarvan aan nw H*" 
te zenden; gy lolt daar uit oordeeleni of ik een veiliger party verkiezen kon» 
dao die ooate vluchten , was het my in u> wreedeotoeüand en in diergelyke 
wanhoop , wel mogelyk « toevlucht tot uw H« te oeemen f Kon ik u om, 
uwe befchermiog bidden ^ Die middelen , helaas! verdwenen byna xo ras als. 
zj my in de gedachten kwamen. Myne Vyanden , leer" oplettend' om den' 
toegang van iemand Van mynentwegen by uw H« te verhinderen , zouden 
hunne waakiaamheit hebben verdubbeld, om my alle gelegenheden, waar 
door ik u van hunne gednure bedreigingen konde onderrichten, af te fnydeo* 
Ach ! Alltrheilizfte Vader ^ dat het my geoorloofd zy het te zg^en, zy heb^ 
ben in u maar al te veel geneigdheits gevonden . oin hunne aanflagen goed te 
keuren en te begunftigen. Dat ontzacbelyk Karader^ \ welk gy van het 
Goddelyk Recht hebt^ heef^u zelf niet kunnen bevryden van de gewoonlyte* 
menfchelyke driften van toorn , van wraak en van ftraf heit : en fcboon gy my in 
alles oneindflyk te boven gaat, moet myn ontzag lAv weerhouden van te 
klaagen, dat uw gedrag mywaards^ ifZ/rréri/if/I^ Véuler\ eenigermateii tor 
een 'regel gediend beert voor dat van myne Kechiers, die uwe denkbeelden 
badden weeten over te brengen met de hunne* Hoe dik wils heb ik niet, zelfs 
met heete traanen , gezucht , dat ik uw H. overg^eeven zag aan Partydfg^n, 
weigerende op hunne aanporring eenig gefprek met my te houden , 't welk 

Senoeg hadde geweeft , om alle Jiwe twyfellngen over myne zaak , op tehe1« 
eren, Hoe meenigmaal heb ik gehoor verzocht, en hoe dikwils^ heeft men 
het aan my afgeflagen ? Het is waar , dat uw H my de gunft gedaan heeft van 
my twee Advokaaten toe te (laan, om myne zaak voor de Vergadering de 
Nonnullls te verdedigen , ik zal zulks altyd erkennen, inaar ik weet van goe-* • 
der hand, dat ik de eerfie verplichting daarvan heb aan zyn Ketzerlyke Maje* 
fteit, die zync goede OiScien voor my wel beeft willen doen aanwenden , 
door middel van -den Kardinaal C/^ff/i^f^«x. Kan ik zeggen dat die Advokaa* 
ten my eenige dadelyke hulp hebben toegcbragt?.Door myne Vyanden omge* 
zct^ heb Iknaaulyks driemaal met hen kunnen fpreeken. Dan eens verfchoon- 
den 2y ^ich van my te komen zien wegens onpafTdykhcIt , dan eens Wgens 
abfcmie, en den meeften tyd onder ydele voorwendfels. Men bediende zich 
^van hen tegen my> zo als men zoude kunnen doen omt^jent een Misdadiger» 
die van de (chrikkclykflc fchelmflukken overtuigd is: Men hoopt Mandemeo* 
ten op Maudementen, men bedenkt daarin iiieuwe woorden om my zwartte * 

maa^ 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I V. Si ,z%s 

«adcra; men doet mer o|^ec door dtar toe bedelde Luiden lo vreemde Ltn* ^3'- 
den verfpreideii dfe fcbtndelyke Ediöen , waario byna ia yder Periode de ^^\ 
naam Tan Godr en van nw H. ontheiligd wordt. Behoorden dcxe geweldige ""~" 
handelingeo ooit aan een Sacro Coll^te, *t welk de Religie ?oor faaaren ee- 
nigen grondflag bondt? Komenie oveiéén met dien prachtigen, en waarom 
xeg ik niet aangematigden lytel , waar mede die Vergadering pronkt? £n de 
wyi, waarop g7, AlUrbeèligflt Veder y ten mynen opzicht handeld, \% die de 
vergelding der dienAen, welke ik n w dikwils gedaan heb, en welke mv in 
« jaar 1726 waardig maakteo, doorn genoemd te worden, "tedne Vrindl 

Men verwyt my, dat .men oaanlyks een dénig Menfch binnen Rome zonde 

vinden, die éénigzins voor my was; Maai wie ia 'er, die^ de bloeddorflig* 

\ heif ziende waar mede men my vervolgd , «ich voor my zonde dnrven ver- 

klaareu, «onder gevaar te loopen fiin verdacht get^ooden te worden , dat hy 

i aan de misdaaden^ waar inede men my befchuldvgt, deel badt? Het Gemee- 

ne^ft heeft my onder het voorig Paasfchap verplicht Menfchen nit te zettecl» 

I die bekwaam waren om onherflelbare onheilen te veroirzaaken* Het geen zy 

toen in 't byzonder aan my niet hebben konnen doen» doen zy tegenwoordig 

I met bnn feny n te (lorten in de harten van het Volk , h welk licbtgeloovlgis. 

f Ik wil niet ftaande honden , dat de geenen welke ik in dezaaken van deKegee« 

t ^Qg gebrjsgt heb» onberispelyk zyn. Verre van my, dat ik het zonde denken. 

Die moeijclyke kenr is een zeer levendige fchiidcry vandeonftandvaftigheitder 

Menlchen : ï>\^ zelve kenr leert ons , hoe zeer de knnftenary zelf zomtyds 

dient, om de niterlykheden van een eerlyk Man te fomméren. Indien die 

Loiden niet geweelt zyn zodanigenals ik wenfcbte, (laat bet aan nw H. , de 

toegeevenheit welke ik altyd gehad hebbe te verbeteren* Myne oprechtheit 

laat my niet toe, hier over in dKiboSie te treeden: Ik behoode altoos voor den 

eerden de achting, welke ik. aan een Collega fcbaidig ben, en ik zal jegens 

den tweeden nooit fchenden de wetten der broederlyke liefde« 

Men befchnJdigt my , dat ik door vnile middelen Ichatten vergaderd heb.' 

Welke zyn die? Heb ik rykdommen, ik ben 'er aangekomen door het lyden 

van een znimg leven, en door bet honden van een zedigen en gematigden 

flaat, my daarin en in alle andere dingen conformerende met de geneigdheit 

van hmediSm den XIIK De ampten , waar mede hy my vereerd badt , en 

jpyne Benefieten , verfchaften my groote inkomften : Was ik gehoaden die te 

verkwiften in ydele koften en in derteiheden, even als andere Kardinaalen > 

die met me£r recht dan ik, het Purper onteeren, en den Inifter daar van be- 

ïwalken ? Kan men my eenige diergelyke bnitenfpoorigheden verwyten ? Het 

K^rag,>'t welk ik in *t Jaar 1728 omtrent den Prins van Uonte-Milef ge- 

. hoodéti.beb , zal klaar aantöonen dat ik ze zozeerj^ehaat Jieb , als ik wenfchte 

f dieiun anderen gehaat te maaken. En om de lafterlykeverwytingen tot den 

' hpogflen trap te brengen , gaai men zo verre van te Zeggen , dat ik tegen uwe 

^ bevelen gerebelleerd, en aan het refped, *t welk ik u fchnldig ben, te tfort 

^ gedaan heb : Myne gereedheil in *t neirleggen, zo .als gy my ordonneerde , 

[ , der Waardighair «an -^dstaiflbhPr ^Wt B^mwi^i i^l he(.tegende<^ gct«i|{«^ 



Digitized by 



Google 




%26 É er il o I» I s c H E 

Mar #ie tel gelo6r«n M |E«en tk tég, nt te mi gtbtel VoNtifeMgiMCfe 
Stad vèn Ronu, ja geheel EMt^ iogetogtd hteft Bet valfdi Vtftfmordiêt , 
dat ik met mytie ditniflle %es weekcn latig gtdratUl lieb. OpeA dt o^gtfi ,' 
Paas! bét ts tyd, dat %j hel döfct; uwe beveelen va» myntd afftiitd wittdttii 
tiiy nooft gegèe^en , dah op den dag tel^e, jfranneèr ik de demiffiti deMI. 
"Na ikt ik dt algetneétie geruchten die tot myn nadeel Hepen « en de getidfttt 
réfolQtfe van M H. , wegént itiyn Ai^dtbisdonn i gehoord hadi, %ondt tk 
ttiynen FCamefheer aan den Kardfnaal AMiritfVri, om ce'vraagennaarderedMj 
werke hy mogt hebben otn uwe intentttn , welke ik gereed was op U irolgen, 
voör my te verbergen? «daarop lyn Eminentie atleeolyk tot antwoord p£i 
Zej^t aan uw Meeftcr dst ik wilviuirenJè èüÊ^ tn déU wênneit wy ienê iM^ 
htbhtHy wfJeJlcmtbeh k^ntkn gekrmiken vmbi^^umben^uUai^niuenim. Eeoe 
tireuwe fpotterny en Verdobheling van höA). Uit w'anlKxyp over eene «o OA** 
rechtvaardige en fchelm(èhe behandeling , befloot ik, de ade van myne df« 
iM(C\t door eenen Hotaris te doen opmaaken. Daar was 'er niet één die my wil- 
de dienen: Zy hadden buiten twyfel laf^ daar toe, echter gerefolveerdtynd^ 
Inyn ontzag^ voor u te toonen, deedcikdieaSedoor xnynen Secretaris mnak^d, 
en eer Griffie van het Quirinaal brengen* Maar hoe groot was myne vetwotl- 
dering, te hooren , dat ow H. de minde kennfs daar van nlec gehad hadde : 
En men ir zes weeken daarna by my gekomen , even als op uw bevel , olti 
my eene andere ade van dimffDe te doen tekenen, onder voorwéndzel alsof . 
de myne i^iet gefield was zo alsze naar rechten behoorde te zyn. 

Ziedaar, omftandigheden , waarin myne onfchaldmy noodzaakt te trefedeo. 
Mogten myne redenen ovennigend genoeg zyn , om het medelyden v«n tiw 
H. te verwekken, waaraafn ik my altyd recommandeer, lelftin eepefdmif- 
plaats , alivaar de hoogüé protefite my geene volmaakter iunkleevtng zoode 
kunnen inboezemt dan ik voor o heb. Deze gevoelens, welke ik altyd m«c 
roem zal belyden , zullen myne eerbied voor owe geheiligde beveeica nodk 
itieerder doen 'toeneemen« Ik moet echter H. Vader ^ aan q t^gen, dat ik 
niet bdTuiteri kan naar Rome te keeren. dan opeéne ééfiige voorwaarde ^ te 
Weeteti, dat uw H. eenCort^thiflte benoeiiie, welke myne zaak in owe I6- 
^enwoordfgheit cyndi^rzoekt , en waarin ik insgefyks voor u myne bewfweii 
tan Techtvéirdigmg zoudfc knnnen openWggen. Dk is de geniKte Welke IkwA 
iiw H. verzoek , tithsgaders de gvnfi van aan my een middel te ^eevea> cM 
aan u te kunnen ttvofnen, met hoe veel ontzsig, aankleeving en eerbied » ikdè 
ccre heb fe zyn, ent. 

Was geiekeêd ^ 

. NICOLAASGÖSCrA. 

Haf$U den ;io May 1731. 

By het Kloofter v^n 'Pfaxedê is ccne Waclit geftcl J , oin te belet- 
ten dat de BiiTchop vM ^arga^ Broeder vanden gemclden Kiu'dinaalf 
tStt ksitk onulttCfaketai mocteiido 4ie PitdMc trp^próvifieiiaar lM>ett ^ 

(focn 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. 



%i7 




doeo voor de ongeboorzaamheit t van op de eerftc ordre ran den 
Paus niet gecompareerd te hebben, Oe Heer Simonetti^ Nuntius 
van den Paua» beeft alle de Renten en ESèften^ die de gemelde 
Kardinaal ce Napih en in dat Koninkryki$ hebbende ^ inbe^doea 
noemen. 

De Pai» beofc d^ Kardinaal 4Usfandrf ^bani laatco aanzeggen 
dat hy zich van de Proteftie van Savi^e zou beijbcn te ontdoen , of 
by gebrek vao dient by de Congregatie van lounuqiceit niet aaeérte 
▼ertobynen. 

De Heer S^iriim is in *c Kafteel Uf /^^^^/«gebragt, over de zaakcn 
▼an S^v^hp wcr welke de Heer Sanfa Ataria op nieuw laft zal ly* 
deo- 

Her Hof van Turm heeft alle de inkotnften van den Marquis de 
Pianezza^ Neef van den Kardinaal Imperialif laatcn fcqueftreren » 
om dat deae iCardinaal een van de Gedeputeerden tot de Congrega^ 
tie der Immunitêicen isj en wyl de Koning van Sardiniékl^ffi^ dat 
die Congregatie uit eenige Kardinaalcn beftaat • die tegen hem zy»^ 
zo zyn de Kardinaalen Imperialij Cwrradim^ en de Kardinaal Kameri- 
liog daaruit genomen, en de Kardinaalen Petra ^ OrigQ^ Bancbieri ^ 
Parzia eo C^fim in hunne plaats aangefteld- 

Den 4den May wierdt de Kardinaal Fini^ door de Kaïdtnaalen 
Commifiarifleo in *t Noviciaat der Jefuïien voor de derdemaal onder* 
rmgéi zynde bet Ceremonieel bytieze Incerrogatorien gereguleerd 
ab Fol^t : De Kardinaalen Commiflariflfrn verfchynen daarby in Ce« 
remonie^Gewaad» ziftende op Arm*Stoelen onder een Verhcmelce^ 
met een Zoldertje daar onder, dat mei een rood Tapyt bedekt is % 
De aaogekki^e Kardinaal komt daar gekleed met een Soutane of 
Priefter*Rok met Hermyn gevof^rd» ziucndeter rechter hand op een 
gemeeoeo ftoel} De Heer FiVW/i» Examinator , zit ter flinkernaoï) 
op eüfl Taboureti hebbende voor hem een kleine Tafek en aan zyn 
^de een Notaris ook met eea Tafeltjet welke (taande Icbryft. De 
Kardinaal Fmi^ om de fchande van zodanige erimineele loterro^a- 
toric ccoigziM te bedekken» beeft ia*t publyk dbeo verbreiden «dat 
hy £ieh in 'c Noviciaat der Jefuiten bq^ven badt, om daar zyae 
Geefielyke Oefinuogm («dopo. Men vreêft datdeKardim^lX^r^^r/, 
.Mraezeo Secrettfi» van $taat onder BenediBus XIIL . wel mede in 
ife ciÜDinrele ftaak zpufcuwianj^wikkc^ worden i alzo nenoadar 



Digitized by CjOOQIC 




2i« E ü R O P I S G H E 

de weggenomen papieren van den tleer Sêrdini » een Brief van hen 
aangaande de zaaken van Savye gevonden heeh. 

Men verzekert nu, dat het vergclyk met het Hof van Portugal cfp- 
dien voet getroffen zal worden; dat de Heer Biccbi door den Paus 
tot Kardinaal zal worden verheeven, ter nominatie van den Keizer^ 
en ter benoeming van den Graaf van jihnanares^ wegens den Koning 
van Portugal. « 

Te Napels badt men tyding bekomen van ff^eenen dat de Graaf van 
fiaracb voor drie |aaren in het Onder- Koningfchap was gecontH 
nueerd. De Kardinaal Cofcia die uit ^««f gevlucht was, getykbier 
v66r gezien is, was te Napels gekomen, maar dewyl hy overal daar 
hy toevlucht en befcherming gezociht badt het hoofd hadt geftotea, 
was hy weder verdwenen , zonder dat men wift waar hy gebleven 
was. 

De Onder-Koning hadt etrelykc dagen geledcnr vericheiden Mim* 
niken by hem doen komen , en dreigde hen dat hy hep utc «He de 
Kloofters van 't Koninkryk zoude wegjaagen , indien zy voortgin-^ 

f en met valsheden onder het Volk te verfpreiden , gelyk zy den £7 
iaart gedaan hadden, wanneer zy voorgaven, dat men eenefchrik- 
kelyke Aardbeeving te wachten hadt , om dat een Lieve Vrouwe 
Beeld by de kleine Markt regen een muur gefehilderd, gezweet^hadr^ 
\ welk zo veel vrees onder de Lichtgeloovigen baarde , dat meeft 
alle de Menfchen dien nacht halfnaakt uit hunne huizen naar de wy* 
de pleinen , en zelfs buiten de Stad liepen , terwyl zommigen de 
Koetièn aanhielden ^ de &tf oenclyke Luiden geld afdwongen rot hcc 
koopen van Wafch-kaerfen voor het miraculeuze Crucifix delCsr» 
tninei welke f^erk zy met geweld openden, terwyl ander Janhagel 
zes huizen van Particulieren plunderde. DittoometoozeV^kwierdt 
echter kort daar.aart, naar hunne wooningen te rug gedrein door 
een zwaaren Storm uit het iV^^iip», met fiicfeu wen vorft, waardoor 
'de eerftuitkomendé Vruchten op 't Land bedurven zya. 

Van Florence heeft mew dat de Groot- Hertog van Tij/Z'tfw zeer vol- 
daan WAS over de Conditien en Bepaalingen van bet laatfte gefloten 
Traftaar vao IVeenen^ cd dat hy ^an z^ncn Minifter te^rff^nordre 
gezonden badt óni zyq genoegen dieswe^os ce betuigèti; 
' Men zag xz Florence de Copy van een Briet welke £ Pater ^/rMKfa 
Mioifter van Spatgi aan \ Hof van Flonmo % . m den Mhraa» de 

1 - ^X^ 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R 1 U S. 2t9 

Laiafiie ^ txtTtordiMU$ Envpjé van Frankryk aan gemelde Hof ^ ge- '7?^* 
fcbrevcn heeft, luidende als volgt. ^V^^ 

mrnHEERt 

NA dac men fesere cenigeD tyd niet dan al te veel getracht heeft in geheel 
Tofi^men het gerocht te verbreiden , aU of de Goaverftear te P010 Lomgome 
Oorlogs-preparatien maakte, en dat de Groot-Hertog daar door genooduakt 
tvas gewordeh het Gnarnitoen van Porto Ferrajo te doen verfterken , hebben 
todanige lafteringen niet anders dan verontwaardiging by my kannen verwek-* 
ken. Naderhand heb ik den Brief ontfangen, welken gy my dee£r gedaan hebt 
tt fchryveD> waaruit ik met verwondering heb geiiens déttmem €umd€nGro9U 
Htrtog bads ingtboezitmdy Jat zyn K. H. met my kom doeit Jfreekem , om otfder^ 
rubt te worden vsm het geem oceafie tot die germebtem gegeevem beeft ; En ver- 
mits men oic zodanig discoors zoo knnnen vooronderftellen , dat ik zelveotr- 
xaidr daar toe hadt gegeeven , heb ik volgens de waardigheit van myn Kar^tder 
geoordeeld noodzaak lyk te zyn^ U en het Poblyk daaromtrent beter te onder- 
rechten. 

Ik heb ren dien einde aan den Goavemeor van Porto Lot/jgone^ gefthreven» 

ca hem onder anderen vertoond de noodzaak lykheit om den Groot-Hertog tt 

desaboleereo , en het lichtgeloovig Gemeen de gedachten te beneemen, alsof 

de Spanjaarden de eerden zouden weezen om de rnA van Tofcamem te flooren. 

Gemelde Gouvernear mynen Brief ontfangen hebbende, vaardigde tcrftont 

2yn Sergeant Major af met een Brief aan den Goafernenr van Pcrto Ferrajo^ 

Mhelzendeeene vertooning van de valfche geruchten te Florenee^ metvriende- 

. lyk verzoek , hem (den Gooverneur van Porto Longomé) te willen onderrech* 

aen van *t geen hem- (den Goovemeor van Porto Ferrajo) occafie gegeeven 

hadtfchikkingen van defenfiein zyne Vefüng te maaken; Deze, zeer verwon* 

derd over die kwaade aitfiróoifeTs , meende geene andere middelen limdig te 

hebben om dezelve re doet) vervallen , dan eenen laftdien hy daags te vooren 

van zyn Hof hadt ontfangen , om aan den Gonverneur van Porto LoMgpme te 

doen verklaaren, dat de Groot-Hertog met %ym gedrdgvoUaam vmu; dat zym 

JC* H. zym Moderatte prees ^ em dat zyme Naèmtmfièspbemzoiraamgemaamwas. 

l>fc alles wierdt my door den Goovernenr vm Porto Lomgomebcktüd^emtakï^ 

met verzoek den Groot-Hertog voor een zo gnndig getuigenis te bedanEen , 

»t geen ik ook heb gedaan. - 

Gy knot na, Mym Heer^ met zeketheit van deze zaak fpreeken, en gy zult 
ons hof dienft en my veel plaifier doen, Wfii voor zo veel 't u mogelyk is , 
te vernietigen de valfirhe indrnkkingen van de Qorlogs-Preparatien te Porto 
Isamjgome^y en van de kwaade aanflagen die men aan de Spanjaarden valfchelyk 
te laft legt, ais ofzy aan de Ingezetenen van TV^^MTtfurfchade zochten te doen, en 
xich van Porto ferrajo Meelkr te maaken. W^r mede, enz. van Sta. Maria Nova, 
defl roMaart »73f. getekend^ 

* Fr. ASCANIO. 

Ff 3 Het 



Digitized by CjOOQIC 




ije E U R Ó P I S C H E 

Het Volk onlangs met een Vaartuig van C^rfica tt Zit^oriw aange- 
komen , hadt verhaak! , dat tot dco \ i der Maand Maart , in dat 
Eiland geene verandering van belang was voorgevallen» behalvendat 
de Misnoegden geenzins Gedeputeerden naar Ba^ia ^wilden zenden i 
om over een vergelyk te handelen i en dat de extraordinaris Gedepu* 
teerden I onlangs tan G^nua daar gekomen $ derbal ven befloten had- 
den zïcti naar hun Campcment te begeeven, en te zien» of zy het 
adlaar met de Rebellen zouden kunnen eens worden. Doch de%e 
Mi$noegden nergens naar luifterende, gingen Argagliola belegeren » 
4aar zy ten eerfteo eén ouden Toren met twee kleine (lukken kaooo 
vermeefterden. 

Uit het Eiland Capraia hadt men nader tvding^ dat daar dagelyks 

veele Huisgezinnen met hunne befte Efiêaen uit Bajiia kwamen 

vluchten i dac de Misnoegden in Corfica zich reets Medfter gemaakt 

hadden van St. F/^re^is;^ » behalven van den Toren of Sterkte «Maari 

doch dat zy de overlevering daar van wel haaft zouden krygeUfdoor 

de bedreiging dat zy anders de Moeder en den Neef van den Com* 

mandant het leven zouden benoemen» dat zy Ariagliolam den brand 

geftoken , en^ de omleggende Landhuizen vcrwoeft hadden \ dat zy 

ook hadden Poft gevat te Feringoliy eene Plaats naby de Stad Baftioi 

en daède Gouverneur van die Vefting^ uit aanmerking van den fltch* 

ten ftaat van het KafteeU voorneemens ^heen die Stad teverlaateo» 

en Calvij Ajaccio en Êonifacio (zynde de drie befte Sterktens van bet 

Eiland» en die de Republyk van Genua ten uiterften getrouw zyn) 

met de ^roupen te bezetten i en dezelve zo lang als mogelyk is te 

verdedigen. 

In *t laat ft van April waren wederom verfcbeiden Vaartuigen ce 
Jéivomo uit Cwfica aangekomen, met tien gevluchte Huisgezinnen 
van Ba^ia : Dezelve vcrhaalcn dat de Gouverneur van die Stad zich 
in ftaat ftelde tot een wakkere tegenwcér; En dat de Misnoegden in 
den Toren van St. Fiorenzo^ die by gebrek van levensmiddelen over- 
gegaan was 9 gevonden hadden acht ftukken kanon» en in MêriêlU 
vier ftukken i doch niets binnen Argagliota\ zynde de Artillery en 
alles wat daar in was, met de Galeien daaruit gebaald» vóórdat zy 
zich daar van Meefter maa^krerj. 'Sedert verneemt men, dat de Re» 
bellen hunne magt in drie Corpfen verdeeld hadden^ waarvan bec 
fterkfte, ten getale van lo of izoOo Mannen vooj B^fii^ l^g t ^^^^ 

zonder 



Digitized by CjOOQIC 



M 1 U C U R I ü S. 



>5i 



KOftdtr tc^inntie tM liet te mlten vera^erem :K>dat de Repabiyk JJ^' 

vim 0fiMii t niffchien het gehetle Eiland f erlieten zul , om dat zy !Zl 

in 't bcflin geefie Treupen genoeg derwaards gezofiden heeft » om 
den eerften opftand te dempen. 

Wmncer Don Bemardi EfpikUa , extmordinaris Envojé tan Spanje 
re CiMHiêa « te Parma aangekolnen was • hadt dezeiYe ^erfcheiden 
Confereotien met de Miniaer$, Regenten en met ^ Hertoginne 
eerfte Douariere, welke wegens Spanje aaogefteld is tot Plenipoten* 
ttarifle-om fflcc zynen raad te waaken voor de belangens van den 
Infant Don Carkt : men ztet ran de maatregelen welke tot nu toe 
tcfD dten opzigte 'genomen zyo het volgende Extraift. 

Copy der Infi^fUien welke men deen maf m éen naam van den 4oor^ 
tncktigm Infant Don Carhs^ opgefield met Perfeenen er^aaren in 
bet Recbt^ in fegemvoerdi^itffandedeepUfcbtigeHer^eiinneOffooe^ 

' Minier en Plenipfemiariffe^ van den gemeiden Kminklj^ Taf abt. 

Eenigen van deze inftantien betreffen <}en Infant, welke gehorea 
ZDode kunnen worden uit de voorgegeeve Zwangerheit van de Her- 
toginne Henriettas anderen betreffen j^e goede ndminrftratie , niet al« 
leenlyk van de Goederen begrepen in de Teftamentaire difpofitie vao 
wylen ó^n doorluchtigen Hertog Jintony^ tnaar ook van de btaateni 
opdat men op aiderhand^ wy2;e vootzie in de belangens van den Ko* 
ninktyken Infant. 

Wegens de Aften van het eerfte flach , welke de mogelyke fiic^ 
ccffie betreffen, zal men belooven, ,f wettelyke en behoorlyke bc- 
^, wy^cn te gccvcn van de voorgegeeve zwangerhcit. Deze bewyzei^ 
y, moeten zyn op de eerlykfte wyze, gepaft naar de omflandigheden» 
j en vóöafgegaan door een wettelyk aanzoek dat men doen moet aan 
^ de gezegde doorluchtige Hertoginne» welke men zegt in haare 
y, Zwangerheit te vorderen, opdat men Perfoonen verkieze van den 
^y eetften n^ng, en welke geloofwaardig zyn, om gedeputeerd té 
^ worden om haarc ver loffing by te woonen , met alle de plechtig* 
^ heden in diefgelyke gevallen gebruikelyk i en de doorluchtige 
,, Hertoginne Dorothea zal van wegehsdcn Koninklyken Infant Per- 
^, (bonen van beide kunnen benoemen om de verloifing als boven ge- ' 
^ meÜi^l^ te woonen, en naaokeuriglyk alle de formaliteiten te doen 

,» in 

Digitized by CjOOQ 16 




2i% EUR O PI S C H E 

„ in acht fieeinen, en de oplecceadheden welke het gevoeglykftékjm 
,1 in het geval van eene geboorte welke eeoen Prins kan geeven ia 
», wien het bezit van deze Staaten zoode moeten vervolgen. . 

„ Wat aangaat de inftantien welke men doen moet voordegemel* 
„ de Adminiilratie » men zal ten fpoedigftcn en ten naaakeurigften 
19 mogelyk eene Inventaris doen maaken van alle de meubilaire en 
)9 immeubilaire goederen i (chulden en ffretenfien t en dat roet allede 
^ verëifchte formaliteiten » en op de naaukeurigftc wyzein diergelyk 
tl geval voorgefchreven. 

99 Ook zal men proiefteeren tegen alle deContraften, of Aliena- 
99 tien welke men zonder noodzakelykheit zoude hebben mogen doen 
99 tegen de regelen van eene wettelyke Adminiilratie 9 deeefve voor 
99 nietig, van geene waarde 9 en krachteloos houdende. 

9% Men zal daarboven inftantien doen dat dtcrgelykeContra&en in 
99 het vervolg niet méér ficmaakt mogen worden ; zelfs dat men 
99 geene andere fcholden zal betaalen dan die ^elke de wedden be- 
99 treflTen der Perfoonen welke in dicnfl: zyn der Hoven van de door- 
99 luchtige Hertoginnen. Zodanig nochtans dat indien eenig Schuld- 
^ ëifcher andere tehulden vorderde 9 men dezelve betaalen kan mot 
99 kennis en tpeftemminge van de doorluchtige Hertoginne Dêrotbea^ 
99 of der Minifter$9 welke door haar ten dien einde aangefteld zullen 
99 worden. Vóór de gezegde laventaris zal geenerhande Alienatie 
99 mogen gefchieden 9 zelfs niet van de Meobilen 9 en noch minder 
99 van Zilverwerk , alzo men volgens de difpoficic der Wetten, ge- 
99 durende de Zwangerheit 9 zorge moet draagen voor het Vaderlyke 
99 goed der aanftaande Erfvolging , dat daaraan niet te kort gedaan 
i, worde ; zyndc het alsdan alleenlyk geoorloofd het noodzakelyke 
»9 voor de gezegde Con&rvatie te doen 9 2onder andere (chulden te 
99 mogen betaalen 9 dan die waarvan de betaaling door vonnis van den 
99 Rechter gevorderd wordt, of die» met zwaare intreden i^laft 
99 zynde, nadeclig zoude kunnen zynaan de ErfeniOc. 

»9 Men zal jok inftantien doen dat ten opzigte der goederen of 
9, onderneeniingen die gcwoonlyk verpacht worden, alles gefchiede 
9, met kennide en tocftcmminge als boven. Verklaarende dat men , 
5, anders te werk gaande, ingevallevan erfvolging van den doorlach* 
9, tigen Infant, onderzoek zal vorderen van de Rekeningen, indien 
^ mcnbefpeiiri dai dezelve niet volgens de regelen opgemaakt a^yn. 

9J Men 



Digitized by V^OOQlC 




M É R C Ü R I U & zii 

^ Men zal ook inftantten doen dac men j onder voorwendfêl van 
^ floc van rekening, of anders» geene penningen lichte uit de KafTen 
1, der Gemeenfchappen van Plaifance en van Parma , of van de gec» 
ft nen welke tegenwoordig deze Staaten beftieren, maar dacheceee- 
1» ne naar den uitflag van de gemelde Zwangerbeic aan den Er^ol- 
Pf ger zal toekomen in bewaaring zy en blyve in handen der Trefo* 
jt riers van de twee gemelde Gemeenfchappen: 

n Noch 9 dac men geene Impoften zal mogen opleggen of weg« 
^ neemen, zonder kennifle en bewilliging als boven. 

„ Men zal in tegendeel de Impoften vernietigen t die zonder eenig^ 
9, nattigheic voor het Gemeen zynde, volkomen onbillyk zyn» en 
99 alleenlyk geichikc ten voordeele van eenig by zonder Pcrlbon,zyn- 
19 de onwettelyke Monopolien. 

99 Dac men gedurende de Zwangerbeic tot geen onderzoek van re-- 
I» kenin^en zal komdn » noch met de Gemeenfchap van Parma , noch 
9» mee die van Plaifance^ door welke, of de Hertoglyke Kamers, of 
ff de gemelde Gemeenfchappen Ichuldig mogten komen te blyven« 

,9 Zier daar de mftantien welke voortegenwoordig bet ge voeglykfle 
^ Icbyneni en men beboudc aan zich om in *c vervolg de zulke voor 
9, te nellen welke gevoeglyk zouden mogen zyn naar de gevallen 
^, welke zullen kunnen gebeuren. 

De Zwangerbeic der Hercoginne Weduwe worde by veclen iii 
cwyfel getrokken, en hec is zeker dac de bevalling nicc afgewacht .^ 
zal worden om daar omtrent een plechtig onderzoek te doen 9 dac 
aUc reden van cwyfeNng zal wegneemen. 

T E Ureenen hadc men reeds de uitwifleling gedaan van de Rati- duits. 
ficatien van hec laatftgefloten TraftaaC9 dac men aldaar deTriple j^h '-^^^^ 
ffMfie van fVetnen noemde 9 en waarop men aldaar hec volgende 
Tydvaers zag. 

gLorIa In eXCbLsIs Deo, ScIn tehha 
paX HO MInIbVs. 

Men zag aldaar ook het Keizcrlyke Comroiffions Decreet wegens 
liet zelve Traftaac dat op den Ryksdag te Regensburg ter opentlykc 
DiAature gebragt moett worden 9 gelyks zulks aldaar dan ook noch 
in deze Maand gefchied is, het gemelde Decreet luidt als volgt. 

Gg zyo 



Digitized by 



Google 



»J4 



EÜROPISCHE 




jefta» wcrhdykc gdMime Raad , m ge«olmaKtlg<ie en hoogtt aaniieolykt 
Prlnci|Mle Commiffarls by de tegenwoordige algcmeene Ryksvergaderiog , heeft 
van wegen ijrn Roomfch-Kdserlyke Mftfcfteii omen allergeuadigfteQ Heer ^ 
aan de hier verzamelde Vorftelyiie Raaden, Minifters en Gezanten der Keur* 
Vorftcn f Vorften en Standen des H* Roomfenen Ryki , hier mede te ver» 
toonen : _^ 

Dat de geiamentlyke Kenr^Vorften , Vorften en Standen des H. RoooK 
fthen Ryks , door al het geen zyn Keizerlyke Majefteit naar vereilch der tat- 
ken, die een gernimen tyd herwaarts to gevaarlyk geaiogerd geweeft lyn , 
«it Ryksvaderlyke lorgvoldtgheit , zelft met achterfleiling der gerechtigheden 
van zyn eigen doorlachtigAardshOity en met aanwending van zeer grootekos* 
ten, tot nn toe gedaan, gehandeld en ondernomen heeft, boften twyfel ge» 
BO^aam overtaigd znllen zyn , dat hy bjr dit alles geen ander oogmerk gebed 
beeft, dan om daar door te weeg te brengen , dat de plechtige TraAaaten en 
Gonvencien, onder bewilliging van het ganfche Ryk, meteenige nitheem^ 
fche Mogentheden gemaakt, setroawelyk nagekomen, en dedaarby bedoelde 
algemeene Vrede en Ruft in de lieve Cbf iflenheit , (zo veel mogeiyk ook voor 
bet toekomende) eindelyk herftetd en geveQfgd mogten worden; hebbende hv^ 
zo by *t maaken van de bekende Qaadrople Alliantie te Loniom^ als by de u» 
dert gefloten Tradaaten , zelfs met overgeeving van veele eigen Rechten vav 
zyn doorlachtigft Aardshuis , ook geen ander ookmerk gehad ) gelyk dit alles 
len overvlood nk de vtf<$r* en na^ingebragte Keizerlyke Commlfforiate Deaeo» 
ten, te weeien van den 9 September lyso, den 10 Jony lyai, en den ay 
Maart 1730, ea nit de daarop noodwendige voorzieoitigea der Kear^Vorfloiy 
Vorfien en Standen zelfs , zoode blyken : 

Dat de Keizer ook nit dezelftle vreedzame neiging op dien tyd , wanneer hy 
het Sevilifche Trafiaat, en de verandering, die daarbv, zonder voorweetenea 
bewilliging des Ryke iu bet vyfile Artykel der Qoadruple Alliande gemaakt 
was, niet toeflemmen koade, echter gednnrig verklaard badt, dat hy niet on* 
genieten waa > de gedeftiaeerde ^ccejSe vpor den Infant Don Carhs^ ingeval 
hy , en het Spaanfche Hof ook van hunnen kant aan de voorige Traftaatc» 
voldoen wilden» om dos tot een doorzamen Vrede te geraaken, door onaan- 
fiotelyks middelen noch melr te verzekeren; en dat hy deawegen ook willig 
en bereid was, de hand te leeneo tot dat geen, wur door aan zyn Keizerlyke 
Majefleit , aan her H. Roomfche Ryk en aan de wettige bezitters der Hertog* 
dommen van Tofiamem^ Parmm en Plaifame^ behaiven het geen gepafleerd i$^ 
eene genoegzame geruftheit bezorgd mogt worden : Doch waarin zyn Keizer* 
lyke Majefteits tot n« toe gedtane btllyke aankantinj; tegen <ie verandering vao 
neotrale In Spaanfche bezetting, beflaM beeft > waa «k al ktt geen fidert bet 
üoiteD VMi bet SevSifibt TxaAitt eicAaidield if • m bf^OBiotlyk «ft hst 

Kei- 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U S, %if 

Kei«fftl9k GomniflbHitl Decraei *aa den 27 Mmt det woertedoi ]«r» ge' 
noegtMiB bekend, en ncn xovde bviteo twyfeld«rttitzieo,d«c bet hem hierin 
to wel om deo aard tis om de tatk zelf te doen it geweeft; en dit hy »ieb 
alleenlyk daar over bezwaard heeft, dat aan de eeae lyde de behoorSykezorg 
nfet gedtaagen waa geworden voor de btwiiligiog van bem en van het Ryk , 
en aan den anderen kant ook met gcnoegsaamvoonieD wat in de geroillMitdet 
Keizers en des Ryk» ten optine van Imnne gereditigheden tot de voorfchre. 
ven Hertogdommen, en in die der rechtmatige Bezitteia van dezelve, en van 
deltaliaao&he Etf-Koninkryken es Landen. Dewjl na xjn Keizerlyke Ma- 
jeStit in zodanige omftandigheden , aich tegen zolk een onverwacht geval 
DlllTk gekant hadt, en op den dnidelyken inhood van het meergemelde vyfjé 
Artykel , en op de geftipoieerde «vcntoëele Inveftitote ten behoeve van den 
Inftnt Don C^rhsy ivat blyven ftau, zo waren daarop van dezyde der Spaan- 
fche Kroon die beweegjngen en krvgstoeraftingen gevolgd, waar door lyn 
Keizerlyke Maiefteit trtrde ftandvaftige verdeed^ng vao zyne en de* Ryk» 
Hoogheden en Gerecht^beden , en van de bdumdenis der gemeenevciiigheit, 
Boodzaaklyk gedrongen was geworden ; hebbende hy niet nagetaaten , met by- 
na ontó^reekefyke kofteo op hei «MetOandvaftigftc de kracbrigae toebeteMfe. 
ren daar tegen te maaken. - « .. ,. ^ 

Na hadr brt zich gedmirendedeze zo cevanlyke en neetelige omftandigheden 
Coegedraage», Jat zyn Majefteit de Koning van Greot-Mrittamiii , als zyne en 
«o de* Dakfeften Vaderlands oude Bondgenoot , op zyn Keizerlyke Majefteits 
herhaalde openhartige verkbaring, de oprechtigheit van deszelA intentien, en 
xrne waore genegeohei» to» den Vrede, baitea twyftl erkend, en met dieigec 
lyk zeer lofklyk oogmerk, en na rype oveeweeging van den tegenwoordiecn 
Verwarden en onzekeren toeftaad van £>r<^,nevenazyn Kenetlyhc Mi^eflett 
voor goeden noodzakdyk geoordeeld hadt (in de Ker gegronde hoop, dat de 
Heeren Sraaten Generaal der V«r/imigé$ NeitrUmJm ten eerden mede fai bet 
cemetde heilzaam Werk «reeden zoHen) met gemeenzame raad eo daad, zoda- 
nige middelen te beraamen, waar door het onderde aflbhe g immende, m 
iqraa oitbreekende tnor gedempt , en de algemeeoe mft, to veel het ecmgztiiv 
dbenfyk h.opeenegemakkelyke enfpoed«e wy», entegelyk op eenM vallen! 
en beftendigen grond, voor het toekomende herfteld mtwt worden. En.ow 
*BrolgBÏ»kz»*ett heilzaam voörneemen op bet jverigffe te bevorderen, «n 
totkomkik oir te voeren , waa zy» Keizerlyke Majefleit wllhg en getaod ve^ 
weeft ,^ en hadt ten eeröen, door rnWdal vat; zyne daartoe gdvpimagtlgde ^4r 
nlfters. op den 10 Maart laatftleden, een hier bygaande Traaaat van bete^ 
diRing gemaakt, op welker» grond ei» licMfiioer van Godt te hoopen wu , 
dat degej»o«defelrdervoornaam8eMog(Mitheden loEur»^, in vrede en goed 
Tcrftand, wedetoro vetiénigd, en dé verfchinen en onédnigbeden , die federt 
eenig«R tyd tot altemeW groot gevaar ingekropen- zyn , op éénmaal tjtt den 
weg geroimd mogten gorden; zynde voornamelyk mt hetderde Artykel en 
tfitltfbeidtfVeriiltertBgeB d«wtöB>Wjoor*>dt, ie »|e»,'dat zyaKetnerfUke 
M9flAcit ,. «n: zyde bMriUlg>ii| itt d^bewwn^ door xjp MajeOen des KjO»; 




Digitized by 



Google 




a3« EUROPISCHE 

Ding vail Gr4ot-Brittammi'é zeer vriend^Iyk venocbi , 't meell voor %yne en dev 
Ryks Hoogheden en Gerechtigheden, voor de gerttdheit en watrdigheic der 
wettige Bezitters van de meergemelde Hertogdommen , en voor de beveftigiog 
van eene veilige en behendige rqd in Europa^ Ryksvaderljic gezorgd beeft. 

Nadien na de Koning van Groot- Britiannii zicb zeer gewillig bereid heefk 
getoond, om zo een heilzaam en btliyk oogmerk te helpen bevorderen i zo 
beeft zyn Kelzerlyke Majefteit, oit aanmerking van de wilTelvalligbeden der 
zaakeu van de waereld en det tyden, uit liefdevoorden Vrede, en tot afkee-« 
ring' van het gemeen gevaar (*t welk de Kem-Vorden, Vorften en Standen ter 
Ryksvergadering geduurig' hadden gerecoiamandeerd in rype overweeging te 
neemen) eindelyk goedgevonden . in den inhoud van hel geoielde derde Arty* 
kei te bewilligen , en hy heeft zich van wegen zyn hoogfie Keizerlyke bedie* 
ning en uit zyne Ryksvadedyke zorgvuldigheit, zo wel over het vyfde Arty- 
kei van de Qaadruple Alliantie wegens de invoering der neutrale, als ovrr 
het tegenwoordig derde Artykel wegens die der Spaafffche bezetting, met be-^ 
ding van dé bewilliging van het geiamentiyke Ryk daar over in te haaien ,« 
verklaard, en zulks fpoedig en met weinig bedenking, om darde voorige 
vrees wegens de Spaanfche bezetting, thans aan de eene zyde door het geftipa-* 
leerd verzoek van de toeRemming des Ryks, en aan de andere zyde door de 
krachtige guarantie, in de gedaane verklaaring des Konings v^nGroot-Britta»^ 
mii ten opzigr van de Spaanfche bezettingen , vervat , genoegzaam benomen 
wordt, zynde gevolgelyk na de Ryksvaderlyke zorge door zyn Keizerlyke 
Majeüeit met zo veel vruchts aangewend , hierin niets anders verricht , dati 
.de Keurvorften , Vorften en Standen des H. Roomfchen Ryks zelf, by hunne . 
tot nu* oe gedaane Vertoogen^ hem welmeenend aangeraadem hebben. 

Weshalven zyn Keizerlyke Maiefteit, dit alles en voornamelyk het geen de 
Spaanfche bezetting raakt, aaa de Keor- Vorften, Vorften en Standen.desRyks^ 
door derzelver Raaden , Minifter's en Gezanten , gunftiglyk wil .communicee* 
ren , en derzelver befluiren goedkeuring des te fpoediger en ongetwyfeldec te 
gemoet zien, om dat de ruft en de veiligheit van deganfcbe Chriftenheit , en. 
voornamelyk die van hét Roomfche Ryk , en van het lieve Duit&he Vader-^ 
land, daar door bevorderd, endoor Gods goedheit op nieuw^beveftigdzellea 
worden. 

Waar mede. getitelde zyne Hoogvorfteiyke Genade, de Radein^» Minifters 
CD Getfanten der Keur* Vorften , Vorften en Standen.des U. Roomtchen Ryks, 
iBCt alle geoegenheit en gunft toegedaan blyft. Getekend te R^emtmrg dea. 
IJ May 1731. 

Ondnjiimt y 

FROBENI FERDINAND, 

. • Vorjl te Furftenbergp 

Men waa tao het Hof te ^MMnteenigzins beducht voor eenea 
Oorlog mee de Turken, door de tjrding die men hadt.ton oieovee. 

. * - on- 



Digitized b-y 



Google 



M E R C U R I U S. 137 

ÖMluft te Cmftantinopel f eovao de halfterrigheit der Janitfaaren , wel- 
ke den Grooten Heer vilden noodzaaken de Cbriftenen te beoorio* 
gen, waarom alle noodige maatregelen daar tegen genomen wierden: 
Zynde ze\k de Prins Eugenius zeer fcbidyk en onbekend vertrok kcn| 
om de Grensplaatfen tegen Jurkyé ^ en voornamelykiSf/^r^i^^éndes- 
zelfs nieuwgemaakte Werken te bezigtigen. Men heeft ook aan den 
Heer Tablman order gezonden oro het fluiten van het Drievoudig 
Weencr- Verbond aan den Groot-Vizir bekend te maaken i waardoor 
de Vrede onder de Chriften-Vorften beveiligd wordt, en de I^eizer 
de handen ruim zal hebben , om ingevalle de 1'urken tot den Oorlog 
mogten komen dezelve het hoofd te kunnen bieden. Dezelfde Kct- 
zcr^^ke Miniller heeft ook laft om deze tyding aiom door Conjianti* 
mpel onder het Volk te doen verfpreiden. 

Ondertuflchen is Mufiapba Effendi , extraordinaris Ambaflndeur van 
dePorteiindezeMaandte^reiüM aangekomen, en heeft geene an*. 
dere Commiffie dan om de komfte van den nieuwen Sultan op den 
Throon bekend te maakcn^ en den Keizer te verzekeren dat de Sul* 
tan den Vrede van Pdlffarowit:^ heiliglyk zal bcwaaren , en in onfchend' 
bare Vricndfchap met zyn Keizerlyke Majefteit leeven. 

Men heeft van Brunswyk eene omftandigc befchryving van de Be- 
gravenis van den laatft overleden Hertog van Brunswyk , Lunenburg 
CD Wolf$nbuiteU dewelke den tf der voorleden Maand aldaar gefchied 
is in de volgende order: 

Den 14 's nachts wierdthet Vorftelyk Lyk in ftiltetloor i(JHce* 
ren f onder de diredie van den Hof>Maarlchaik van Scbwarfzkoppeny 
en den Opper- Kamer jonker van Peterftorf^ uit de Parade-karoerinde 
Kapclle van bet Paleis gcbragt » en op eene verhcve plaats ondereen 
verhemelte gezet. 

Den zf 's namiddags ten drie uuren kwamen de geenen die tot de 
Lykftatie genoodigd waren, aan *t Hof; waarop de Vorftclyke /»• 
fignia^ die op roode flu^^ele kolTens rykelyk met goud geborduurd» 
Jagen » uit de 'Hertoglyke.Zaal gehaald, en naar de voornoemde 
Kapel 'gedraagen wierden, in jdeze ordre : 

L Twee Maarfchalken, namefyk de Kolonel van Lifiauj en dé 
I^andraad van Campenj met lange zwarte Mantels, in de hand hou- 
dcodc zwane bekleede Staven , waaraan lange Rouwbanden hin* 
sen. 
* G g 5 IL De 




Digitized by 



Google 




43^ E Ü R o P I S C H E 

II. De Luuciiam*KoloDel?aQ Stommer f met den Degen vto Staïc' 
onderfteund door den Jagtjonker iwi B$m»gfin. 

UI. De Kaoierjonker van Atsrfbal^ net bec teken vtn de Orde f 
by zich hebbende den Hoijonker rao Scbwüdnlj en den Heer van 
Hoym tot Eslmek. 

ly. De Kolonel van GèMhvtn^ draagende ^n Regeeripg^Scaf» 
onderfteuad door de Hof-Jonkers van Crêmm en van Filtlmm. 

V. De Opper- Kamerjonkev van Pt^wftmf^ onderftennd door den 
Kamerjooker van Feltbnm tot Hdrphy en denDroft van Groire jzWc 
Bset lang^ Rouwmancela en hangende Lamfers , gevolgd van zes 
Maarfchalken met zwarte Staven » en niede in diepen rouw, name* 
lyk den Opper-Maarfchalk van Ssbackt den Erf - Maarfcfaalk van 
Oldersbauzef$9 den Hof-Maif(cbalk van Ssbwartzkoppen ^ den Erf* 
Kameraar van Cramm^ den Opper-Schenker van MmnUfb en den 
Erf-KeukenmeeOef van Ht^riibrim. 

Deze geleidden de Vorftelfke Pbrfisoiien en Edellieden in de Kerk, 
en drie van hen pkatflcn zichi aldaar aan*c hooo^ernde^ en de drie an- 
dere aaa *c voeteneinde van het Lyk^ wordeiAe de vier flippen van 
het Doodkleed vaflgehouden door den Opper-Jagermeefter van R^s^ 
fifig > den GeneraaL-Major van VMemng^ den Slotboofdmaii van Hom 
Jfperg en den gebeinen Krygsraad van Stainherg: /las beide de zydea 
van de kift; fionden i6 Addyke Lykdraagcrs en zo veel Toortsdraa? 
gers, aan welkers Fakkels de Vorftelyke Wapens hingen. De Kert 
was geheel geiUnmtcieerd , eit na dat ydef op zyne plaats gekomen 
was, wierdt*er een Scerflied gezotigen» eneenTreurmazykge£jpeeld| 
zulks geëindigd zynde deedt de Abt DniffignMtk de Lykprèdikatie , 
over de woorden NiemMd van ms en heft hem zeJve»^ enz. Men 
befloot den Godsdienft wederom met een Treurmuiyk: waarna^bet 
Lyk in de Köetsdip voor de lUpel ftont» gedraage&^ en naar de 
Stads-Kerk gebragt wierdt in de volgende ordre : 
I. Een Ho^Foiiricr i^et een «warne Mattel ea ftaf. 
IL Zeer veele Vprftelyke en andere Lakeien , met brandende 
Fakkels by paaren, en achrer dezelve twee Kamer-Lakeien- met kor 
ge Manp^ls. • 

IJL Pq Hof- Meefter der: Pages^ s geklee;d als de Fourier » en 
achter hem allq dQ P^es met Wafch^kaerlcn.ett koiïse Mantels doik 
aan drie. 

IV. Twee 



.Digitized by 



Google 



MERCURIUS. 



zt^ 



IV. Twee Maarfirbalkea ^ namelyk de Kolonels van fladel en 
Rbedecken^ ïn den zwaaren roow net zwarce Staven; gaande voorde 
gezamentlyke Edellieden en geheime Raaden twee aan twee. 

V. De Maarfchalkcn van Liliam en yAuCampeni met de Draagera 
van de Vorftelyke Infigma t en de zes voornoemde Maarfchalken » 
voor de Lyk- koets die met acht Paarden beTpannen was i en door acht 
Edellieden en door acht Stalknechten 9 met zwarte mantels en zwce** 
pen geleid wicrdt 9 wordeode het verbemeke daar over gedraagen 
door tien Eddheden. 

VI. Eeo Onder^Oikier mee twaalf Mannen van de Goarde da 
Corps, twaalf Hellebardiers met omgekeerde Partifanen, die des 
Trem floten , ftaande drie R^imentea in dubbelde ryen van de Hof* 
kapel af tot aan de Stads-Kerk gelchaardt terwyl aik de Huizen aan 
weérkantcfl geïllumineerd waren. 

Het Lyk met veel plechttgheits •onder de Praaltombe gezet zynde» 
wierdc een wacht daarby gelaaten , en men keerde riaar het Hof al* 
Wiuir men de Maaliyd gereed vondt. 

Den Z7 *s namiddags ten drie uuren vertcheenen die van de Vorfte* 
Ijke Familie^ de uitheemfche Gezanten 9 deMinifters, de Hovelin- 
gen 9 de Raden en Secretanflén van de fefpcAive Collegien 9 de mi* 
maire Officieren 9 en de Adelyke Dames 9 wederom aan het Hof} en 
inen beaüf zich ten vier uuren in groote ftatie naar de Stads- Kerk 9 
wordende de eerfte (loet geleid door een Hof-Poorter 1 de tweede door 
den Hof-Meefter der Pages 1 de derde en vierde door twee Maar« 
Ichatteo» co de vyfie door zes Maarfchalken 9 aHete voet» met lan- 
ge Mantels 9 met ontdekten hoofde en met zwarte Staven m de hand; 
fftsnde voor de Koets van den regeerenden Hertog , gevolgd van den 
Icrcog Emfi Ferdinand van Brunswyk-LunenbMrg Beveren , den Piins 
jtntqn ülrich yT éta Prins Ludwig'^Emfi 9 den Prins Ferdinand^ den 
Prina ^uguft*fFUbelm en den Prins Georg^Ludwig. Toen kwamen 
wederom vier Maarfchalken 9 gaande voor de regeerende Hertogin 
Cbri/Utia Louifa , voor de Hertogin van Beveren «. voor de Prinfes 
Cbrifii^na S^fbia en voor de Prinfes Frederica jflbertina. Na dat men 
in de Kerk op het Choor gekomen was 9 gefch ledden de gewoonlyke 
dienflen9 en de Hofprediker Hageman deedt de Lykpredikatie,enz. 

tjic Zwitferland heeft men dat de Cantons hunne aanftaande St. 
jSMS VeiSideriDg te B^en zullen houden* De Marquis de Bonac 9 
•^ Am- 




Digitized by 



Google 




^^0 E U R o P I S C H E 

A robafladcur van Frankryk zal aldaar mede verfchyncn , hebbende dien 
aangaande een Brief aan de Cantons gefchreven 9 en hen verzocht, 
hunne Gedeputeerden roet Inftrufticn te voorzien, om met hem over. 
het bevcftigen van de olide Alliantie in onderhandeling te kunnen 
'treeden; De gemalde Brief luidt als volgt : 

f^oortreff^Iyke Heeren^ 

p\Ewyl bet a behaagd heeft, federt dat ik met dete Ambaflade vereerd ben, 
''^tweemaal op myn verioek te Solotburm te vergaderen , ben ik vobrnee- 
mens van awe aanftaande St. ymr/^Laoddag te pr^teeren, om u daat voor 
in Perlbon te bedanken » hoopende dat Ry ie wel lult willen houden in de 
Stad Badtny werwaards ik my begeeven zal: Qy zult niet vergeeten hebben, 
eti tolt in uwe afTcheid zien, dar ik o van ver(cheiden zaaken, tot beveüiging 
van deoude vnendfcbapfTradaaten van eeuwigduurenden Vrede en van Allian- 
tie tofichen den Koning en uwe Natie gelproken bebbe ; en dewyl gy onge* 
twyfeld oordeelen zqUi dat awe aangaande Vergadering een zeer natuarlyke 
• gelegenheit zal zyn , om ons breder te onderhouden over het zelve onderwerp, 
bid ik u, Voortrcffelyke Heenm! de gemelde Tradaatenin overweegiogtenee- 
men, ten einde gy de Heeren uwe Gedeputeerden kunt onderrichten , aan* 
{{aande zulk eenegewigcige (toffe, ea dat wy jn (laat zyn malkander deswegea 
m der minne te fpre^ken. Ik bidde Godt, f^9ortreffeiyke Heerem^ dat hy u 
alle de voorfpocd, die Q*het voordeeligfle zyn kan, geevc, enz. 

zwEE- C ^ Koning van Zweidtn aan de vergaderde Standen kennis heb- 
DEN. bende doen geeven van zyn voorneemen om na 't eindigen van de 
Ryks- Vergadering een keer naar ayne Erflanden te doeot alwaar 
2ync tegenwoordigheit zeer noodzakelyk was, zo lazen de gemelde 
Standen terftont zyn Majefteits Brief van communicatie» en dezelve 
in handen van degrooieCommitté geÜeld hebbende,rc(btveerdcn tydca 
19 April, op 't rapport vandieCommiiié« om aan den Koning eenc 
gelukkige reis te wenfchen, en zyn Majcfteit te bidden, zyne ge- 
trouwe Ondcrdaanen te willen verheugen met zyne fpoedige weder- 
komt in zyne Hoofdftad. Zy befloren icrzelver tyd, de Koningin 
ootmocdelyk te verzoeken, de zorg van de Regeering» gcduurende 
het afzyn des Konings op zich te neemen; en zy bcnoeinden vervol- 
gens eene deputatie van 60 Perfoonen uit de drie Standen, om bcc 
' antwoord der Standen aan den Koning aan te bieden, f^n het vér^ 
zoek aan de Koningin te doen: De Graaf van JHorn^ aan- 't hoofii 
van de Riddetfcbap, eo de.Spreekera .van de drie andere Standen, 

yder 



Digitized by CjOOQ 16 



M E R C U R I ü S.) 2^1 

yder aan »t hoofd van honnc Gedeputeerden, begaven zich toen naar 
het Paleis; De gemelde Graaf gat het antwoord over aan den Ko- 
ning» en deedc vervolgens het verzoek aande Koningin in haarecice 
Jtamer. Hunne Majetteiten ontfingcn deze aanzienlyke deputatie op 
ccnc zeer gunftige wys , en bewilligden met zeer tedere uitdrukkinccti 
in het verzoek der Standen. Daarna vermaapdc de Koning hen de 
zaaken op het Tapyt zynde, fpoedig af te doen j en de Standen bc- 
floten daarop, deze Ryksvergadering voor 't laaiftvande aanftaandc 
Maand ten einde te brengen. 

De Sunden hebben aan den Koning tot zyne reizc zooooo Ryks- 
daaldera toegeftaan. Ondertuflchen wordt de Ryksdag yvetig vtirt- 
gezet , alzo het onderhanden zynde Wct-Bock noch, nieiio vólko- 
menheit is gebragt. ' \ 

De Adeldom van het Koninkfyk doet een gouden Gcdcnkbénnine 
flaan, waar mede zy den Graaft van Harn, im het fcheidcn van de 
Ryksvergadering , zal befchenken > Volgens de tekening die daar 
van gemaakt is, zal dezelve van de écne zyde vertoonen het Beelte- 
nis van xiczcn Heer, mtt deze woorden ïn *t. Latyn. 

jtRfFIDj Qravt van Horvy Raadsheer van bet Koninhyk van 

Zweeden f Prefident van de Kancelary , en Maarfebalk derStaaten. 

IN DEN JARE M DCC, XXXI. 

Aan de andere zyde zullen vyf Pedeftallen zyn, waar van de mid- 
denfte den Koning zal verbeelden, door de tekenen van zyne Waar- 
digheit die 'er boven op zullen zyn : De naam vanFREDERIfC 
zal op het bovenlyftwerk gegraveerd zyii. De. vier anderen zullende 
iricT Staaten van het Koaiokryk verbeelden, door de volgende Zin* 
nebêeMen. •■;/.■'• ..:■,,- , 

EenDEGEN voor den Adeldom,- een BT BEL morde <]iec> 
flelykbcit, een SLANGBNSTAF voor den Derden-Stiaac y en 
een ZE ISSËN voor de Boeren. 

Beneden aan de Pedeftatvaohfic midden i zullen de Wapens zyii 
iMu den Gni£.v*BJiifrmt mtt deze: La<yn(che, woonkat. . .: 

...■.::.-i" :•. .■ - ... . ■."..•, -.:; ,; 

H h Ett 




Digitized by 



Google 




i^ EUROPÏSCHE 

En geheel boveo t^ men dit Opfchritt leetea. 

Fir» immia»HUt «* rts Pêtrite dtxtri i fideUttr ^ felidtwqae 

ffjhn^ Oré* EfMefiris Ikffii Sattue m fimphmièm 

mtmmam tuit f$eü* 

M. Dcc. xxxr. 

Dat il te teggen: 

Dt AdeUtm «m énr KtntAryk «m Z-mndtn betft éau» Gt i m f/nmmtg 

A9tt Jbum , ttf temmger Onlatbtet$ffi vam dtz4» mmtrpbfhtif^ 

Mmt , -«Mf Mr bek-mam , gttrêmwe , e» gtMkigt 

vfaarMttming itr Btlangtn van btt Fai^rUmi. 

lm den Jaart M, DCC. tXXL 

In de tflgemecne Vergadering is oiec hec fDinfte ftewag geonikt 
Yan het neemen van eenige Maacregeien wegens de SuccMfe: doch 
men meent dat daar vtin miOchien in de groote geheimiB Comité ge- 
fproken zal zyn : wat *er van zy men beeft op de Tafel der Staaten 
een onbekend Papier gevonden , aanmerkingen daarover venrauend^ 
men heeft niet kunnen ontdekken van waar het kwam^ verücfacideQ 
affchriften daar van lyn verfpreid geworden } en bec zelve is van de- 
zen inhoud. 

^ Niemand is eObêwuft hoe de inwendige Rjiit^ tie wdv a ait en 
M dt zdcerhett van het Koninkryk van Z^^mim zeer oata verkool 
4% QLyn met de belangen van zyn regecrende Mafefletr» en hoe imod- 
99 ttkelyk het is de^hwnèch naaiiwer aan^raalkandefettcefcrbmdeai^ 
^ Dit is 4k€ dac veek veriUndige AorTooncn- van de^tegenwoordigie 
9^ eeheime Comité zonder twyfel met een billyk oog wMcb mo- 
^' ËlibuweA s maar liet groot fte getMif> 4»» «f nik onbekMusfaetc , 
^ iKWirtajifcr ifcbr eieo verwarden Geeft, het syvSdriaBeiKMMièMr 
,, al te driftige gevoelens voor hun VM^land, tal Jiewr lietwtlifa 
9, van ii(« Koninkryk «overiaasen aan em Uind siaodlor ^ eaaaai mwr 
f, kere toevaHm^ «lMi'4itoft«lyt todècte opcso^o- 

)f keren grondilag vaft te fiellen. 

f» In de gdtokfteir «MMte dfc Watumègiyinygiuisiiiia zicb tcgeo- 
19 woordig beyinden» heeft men niets méér van hen te Titesefiiaaii 



Digitized by CjOOQ 16 



»• 

»» 
l> 
»» 
>» 



SI E" R C 'U R vl V S. i%4i 

' den tenen kufc » oa d<t ile M^feoviten nooit «toige mtuwe on- 
!, <kraeeniiDg tegen deze Kroon zullen doen, en dat iy alle hnnne 
oirfettendbeic zullen befteedeoom de Provintien welke zy bezitten 
m^ zorg te bcwaarcn, zodanig dat rocn eerder op hunne vriend 
fcbap ftaat tnag maaken dan ben mistrouwen: Ëoaaodenaaderen 
kant herft roen van de zyde der Pcenen noch minder te vreezen : 
Bebalvcn dat de verfcheiden Alliantien Zwetdeit in zyne bezitcin-' 

II sen verzekeren. 

^ Wat aangaat Poman»^ hcc zelve Ichynt , m zeker opzigt , een 
gevaariyk Nabsur te hebben , t^cn wien men op zyne boedf 
'I moet zyni eerder dan zich op hem vertrouwen.. Men kjmaictte 
1 mia altoos het ooge hebben op zyne bcwcegtogenj maar zonder 
„ zich te beraadony moet men eerftelyk en vóór alles voorzien in de 
„ inwendige zekerbeit van het Koniokryk , welke enkclyk afhangt 
van de Stteceffie tot de Kroon. 

Maar waar is de Man die dit Land zo weimg bekend is, dat 

hr niet zoude weeten dcverfchillende gevoelens welke ;ea dezen 

opziète daarin gevonden worden? Daar zyn'cr die zich inbeelden, 

'* dat het Koninkryk van Zweedett door vervolg van tyd in eene 

" Rep^lyk zoude kunnen veranderen ', anderen geiooven hunne 

Rekojing beier te zullen vinden met het doorluchtige Huis van 

HolfieAt lot den Throon te roepen» en cindelyk anderen belooyen 

zich «rooter voordeelen met de Kroon te houden iia het Doorlucb- 

ttee Hois van HefM-Cafel. Deze yerfchillcnde geyoelens doen 

maar al te veel de uiilicekende gevaaren zien, welke hetKonink-. 

rvk van Zvadt» dreigen, indien men zulk cene gewigiige zaak 

vcrxitimt , en die van bet uiierftc gcvo^ U, zonder die&wegcn*. 

I! in de tegenwoordige Ryksvcrgadering een beflwt te necown, etK 

dóór dat middel de on»cv8llen voöt te komen, welke onfulh^ar, 

!! diar uit ronden moeten ooifta^. , ^ , .o * i 

De «eeaen welke aich vleien met de hoop dat eene vryc Geftel- 

'tenUfc . en eene vryc Staatsregeering ééns gevocgelyker zouden 

zvnvoor bm VaderUad . w dic^daar doM^c gwoelens vaA^e- 

né waawchtige li««e *«o» »»«« Vadcilandm het bertf der tjandge- 

noocen wiaanai te voeden, zonden zich miflchicn.met bedriegen, 

indien zy tonelvec tyd de miM^w koi^ aanwyzenpm ^oóf; jjle. 

<liD8e«dciBW«a*gR»vaa»(idcavwJ«tKoiVf*ryltiftg^^ 

* H h i ^ n }^ 




J5 



5> 



99 
•9 



9» 
ff 



Digitized by 



Google 




144 EUROPISCHE 

„ Ik wrilta door deK zwakheden het bjrzooder belangd deniiycfy 
fj de afgunft en den hoogmoed. Deze driften , welke, om eigent* 
9f lyk re fpreeken, alie erfelyk zyn aan de Natie, zyn weinig in ftaac 
ff om cene jfriftocrati/cbe Regeering vaft te ftellen , en noch minder 
9» om die een Itngen tyd te verdedigen. 

,, In het tegendeel de Natie heeft ten allen tyden onbetwifielyke 
,, bly ken gegeevep , dat zy niet dan door K oningen geregeerd wil wor- - 
,> den, gelvk gebleken is, niet alleenlyk ten tyde der DeenfcfaeKo- 
,1 niagen, maar noch naderhand onderde Regeeringen van Ericdcn 
,, XIV. en van Sigmundus i want zy hadde dik wils de gunftigfte 
9» gelegenheden om haaren Staat in eene. Rcpublyk te rerandercn , 
5, zonder dat zy daartoe , om alzo te fpreeken t ooit eenige neiging 
9, betuigd heeft , of tep minften zonder dat zy met cmft daartoe 
fy heeft willen arbeiden : Zo dat die zaak haar ondoenlyk gefchencn 
jy heeft, of wel dat zy zich ingebeeld heeft de Voorrechten ea den 
f, roem te verkorten van een Volk, dat zich beroemd onverandedyk 
„ door Koningen geregeerd te zyn ge weeft, vanden Zondvloed af 
„ tot heden toe. Dit zoude baar al te firaf enmogelykzelft oovec- 
f, draaglyk doen vinden, zich te onderwerpen aan zfnc Landgeno- 
t, ten , of zulke groote voorrechten toe te Uaan aan een zeker getal 
„ van Familieni 

„ Bovendien moet men den Adeldom van het Land in hetbyzonder 
,, aanmerken ten opzigte vad de groote^ menigte die *er van is, en ten 
„ opzigte van zyne armoede: Hoedanigheden die weinig of ^aofche- 
„ lyk niet overeenkomen met een vryen ftaat , en die kelft daarvoor 
„ zeer gevaarlyk zooden zyn, dewyldeRepubltkanentichntecftaan- 
„ de zouden ktmnen honden » dan naar mate dat zy de ongonft van 
f, het geluk kónden verbetefen, het zy met den Koophandel te doen 
»i bloeijeii, het zy met zich te bewtfaren door zyne eigqi Rykdom* 
ii meni en het één of het ander van deze middelen ontbreekende « 
„ zo kan daaruit niet anders voortkomen dan Partyfchappeo, coxelfi 
„ de ganfche ondergang van den Staat. Het is een langen tyd gele* 
,, den dat f^enetü dit uiteinde gefinaakc zoude bd>ben , wanneer de 
„ . . • het zelve op eene hairbreedte na tan zynen ondergang 
„ gebragt hadden, indien de Adeldom door zvne Rykdommen, en 
„ door zvn Gezag • zulks niet voorgekomen hadt, en daar door de 
„ Republyk voor haaren ^pqicben ondergang bewaard: Op deze 

„ wy»c 



Digitized by CjOOQIC 



y 



ME R C U R I ü & 24J 

^ wyie tonde men dto een groot gedeelte vanden Adeldom moeten 
9, aitnydeny welke xich buiten ftaac zoude bevinden om zyn Vader* 
M land met vrueht te dienen s dat niet uitgevoerd kan worden zon* 
f> der groote tegendribbelingen te veroirzaaken ^ en de beroerte en 
), verwarring door hec ganfche Koninkryk te verfpreiden. 

M Hetbiykt onwederïpreekelyk^ dat mep , ten opzigte van den 
19 Adeldom alleen » nooit bet Hof zoude kunnen ontbeeren , alwaar 
«9 men di^lyks gelegenheit vindt om Ampteti aan de Edellieden té 
99 geeven \ maar de tyd en de omftandigheit laaten niet toe hier alle 
99 de voornaame beweegredenen by te brengen welke aanmerking 
9» verdienen: behalven oat mendiergelyk een beffaan al te ftout zou* 
^ de kunnen vinden. Ik laat dan aan de verbevenfte en verlichtfte 
99 Verftiinden9.imrpraak te doen of de gevoelens van de^p goede Pa- 
9, triotten eene goede uitwerking in Zweedemoüien kunnen hebben9 
9, zonder vóóraf het ganfche Koninkryk om te keeren^ en alsdan 
,9 zoude men door itene onvermydelyke noodzaaklykheit gedwongen 
«, zyn diergelyke inaatregels te neemen. 

91 De vcrftandigfte en verlicbtfte Staatkundigen voorzien ook wel 

99 dat de waarachtige belangen van Zw^eden f niet overéénkomftig 

. 99 zyn^ en nooit veréénigd zouden kunnen worden, met die van het 

99 Huis van H^lfiesMi en vooral zo men de moeite neemt om den 

99 voorleden tyd aan te merken 9 en dien te vergelyken met den tp- 

^9 genwoordigen 1 en met het toekomende 9 daarby voq^nde de gevol- 

99 gen welke van de zyde van Denemarkiu te vreezen zouden zyn» Zo 

9t dat Zweiden nooit iets goeds van dien kant te wachten zal hebben. 

•9 7 Maar dit is een voorilcl dat aan veelen zeer duifter fchynt 9 

5t en zelé aan het grootfte gedeelte9 om dat de meeften onder hen 

99 daarby niet veel zullen verliezen. En het vooroordeel van dezen 

, 99 aanhang is zo groot ten voordeele van dit Huii , dat indien men 

t9 zich in een ongelukkig niterfie bevondt , het Volk zich veel ge- 

f9 makkelyker naar dien kant zoude laaten vervoeren , dan dat het 

9t naar een anderen zoudeoverhellen ; en men moet niet twyfeten dat-'er 

99 zelftniet.eenigeGrootenzyn, welke niet zouden tracbien de zaak 

99 tan den gang te helpen 9 en die alsdan niet den gryns zouden af- 

^ lichten 9 waar roede zy zich federt eenigen tyd vermomd hebben. 

'99 Eindelyk9 daar is een groot getal van verftandigeenvoorzigrige 

^ Pcr(bon€09 zelft onder de Leden van de tegenwoordige Ryksver- 

H h } ^9 gade. • 




Digitized by 



Google 




24« E U R o P 1 S C H E 

»f gadering, Welke zich grooiér voordeden belooven door het Ve- 
9i waaren van de Succeffie in bet' doorlucbcig Huis van H$fiw^0ffel^ 
i> en zy hebben, naar myn gevoelen, geen ongclyk: niet alleenlyk 
•, om dat dit Doorluchtig Hois met toefteaiming van alle de Wac- 
», reld, byna altoos in het bezit is geweeft, boven vede anderen van 
,, het Keizerryk • van bet voordeel van geene Vorften voortgcbragc 
,t te hebben dan zulke , die alle utcg^inunt hebben door eene^rooie 
,, godsdiendighdt en doorecne zeldzame dappcrbeir, niMrook, pai 
„ dat het zelve federt een langen tyd ^ en inzonderheit in dcngroo* 
„ ten Duitfchen Oorlog 9 zich aan Zweeden verbonden heeft , niet 
y, alleenlyk door met die Kroon in eene volkome vriendfchap enéé« 
), nigl>cit te leeven , maar door zich zelfs firiet eens te benaden , om, 
,, wanneer ZweeJen zich van byna alle de VorAenvan het Keizerryk 
„ verlaaten zag, zyne Siaatenenrzyne Onderdaanen voorzynendienft 
„ bloot te fteUen, en het getroowelyk tot den laat ften droppel bloeds 
\j by te ftaan , ondanks alle de cegempoedrn van het gdolE , Cerwyl 
„ de andere Bondgenooccn de voortgangen der Zweedtehe Wapenen 
M méér verhinderden dan begunftigden : 2^dat die Koninkryk locn 
,1 alreetsbyna het grootfte gedeelte van zyne voordeelenaaii dit Dooi- 
„ lochiig Huis verfchaldigd was. 

„ Men heeft dan al federt langen tyd zich altook veel kunnen be- 

„ belooven van de zyde van dit Doorluchtig. Huis, en men heafc 

^y tKxrh voortaan onfeilbaar alderlei voordeden daar van te xni€hte9^ 

'Pi indien het Koninkryk van Zwwden voor altoos zyne belangen qmc 

^ die van Hiffin-Caffil wilde veréénigen. 

99 Men zoode geene voordeeliger gclegenheit kunnen vinden, om 
)» dit ontwerp gerukkfglyk uit te voeren, dan die welke dea^eooo* 
„ ne Ryksdag van bet Koninkryk , en de tegenwoordige geftddh^ 
„ dea tyds o komen aanbieden ; rerwyl mcxï^ de Hemel zy gedankt» 
,1 noch van alle kanten cenc volkome ruft geniet, en eér het vuur 
99 dat onder de aflche verborgen is op vericbeiden plaaticnombfamde 
9, «fant indien V;r een Oorlog in Europa omftont , en dat aan zyn 
„ Maiefteif (waar vopr de Hemel , door zyne goedheir , hem famgc 
f» wil bewaaren) eenig doodelyk toeval oacrkwame., zonder dat «ica 
99 by tyds en op eene heilzame wyze v6^<zien haJde in eene zaak vw 
^, zo veel gewigtsenvan zuik c^n groot gevolgd het is lichtclyk te 
^^ begrj^P» en zelfs^ tntlclyk , dat in di^rgelyke omftaft^hedea het 

99 Ko" 



Digitized by 



y*Google 



. M. E R C V R I U S. 147 

Koniiikryk groot gevaar soude loopeot eo zich verdi^eld tien door 
een groot geul Partylcbappeo, die oiet anders dan grooce beroer- 
ten 2oude kunnen veroirzaaken. Om alle deze ongevallen voer te 
komen i moet men hoopen dat de loflFcIykc Vergadering der$caa* 
een alle baare poQgiogen zal doen, ca mci yv<r voorzien In bet 
velzyn van haar V^erlaod s hec welke ty lichtdyk eo zonder 
moeke zsi kunnen doen door aan bet Doorluchcigc Huis van 
HtjffithCéiffil hec Erfrecht tot de Zweedfcbe Kroon op ce draageif^ 
en door by verwifleliog de Provinciën en Erflanden van die Door- 
luchtig Huis mcx de Kroon te veréénigeo ea aan dezelve in ce ly** 
ven. 

ji Het Koninkryk zoude daaiby zekerlyk zeer aaomerkciykevoor- 
, deeleo vifidcQ: Ëcrftelyk zoude men de ruft envreedzaamheit vao 
ons waarde Vaderland bevcfligen , mee dien fieen van aanftoot uic 
den weg t.e rwflaen f die met reden zo veele ongevallen doet vree* 
zen : In de tweede plaats zpude het Koninkryk zich vergroot viüp 
( den door de inlyving der gemelde Staaten en Provinciën van hec 
Hujs van Hegèn-C^fftl^ en zoude M middel verkrygep, niet al- 
, leeniyk om altoos te waakcn op de beweegiogen van zyoe Vyan* 
dan» maar ook om^ ingevalle van noodzAakelykheit^ mèrkelyke 
afwendingen te m^aken » en miflchien zelfs oai eens daar door de 
pk'oviocien weder te verkrygeo die bCit in Duifsléuid veiloren heeft. 
Deze verééniging zoude van gelykm niet anders 4an eindeloos voor* 
deehg kunnen zyn aan het Doorluchtig Huis van Heffen^ zo om 
dat net zelve zich beloond zoude zien oieteene Kroon | welke het 
zich federt langen tyd zo dikwils waardig gemaakt heeft , als om 
dat het alreets , zonder dat een aanmerk elyk en magiig Lid van hec 
Keizcrryk zynde, zich daar door meerder in fiaat zoude zien de 
Balans in Duitsland ic doen overhellen, en met meerder magu het 
cvenwigt in het Keizcrryk te bewaaren ; zonder van veele andere 
voordeefea te fprceken, welke men van beide zyden daaruit zoude 
kunnen trekken ^ en die door dit middel gemeen en wcderzyds 
zoodep worden. 

99 De aavd. der omftandigbedcn 9 en de enge panlen waarin men 

sicb ^flp^n heeft 9 zyn oirzaak dat QSen vcrpUcht is gcweeft zich 

€00, weinig verAaaobaar en openhartig uit u drukken^ het welk 

Jba l^ntiieo is nu ceiien re^ overtuigden Geeft» eo vao eeoc 

tl op^ 




Digitized by CjOOQIC 



LAND« 



141 E U R O P I S C H E 

^rfy. M oprechte Ziel , lïic ponder viciery , en met ccnc voUcome «htcr- 
■■ ■ / . ,, haring van byzonder belang te werk gaat. Verwachtende i»fe//i- 
9> genti falutem. 

DHKE- MEN heeft v^n Coppenbage^ dat aldaar met detoebereidfelen tot 
MAKKEN, j^ Krooning van hunne D^enfchc Majeftciten met veel yvcrs wierdi 
voortgcvaaren. Den 4den dezer zyn de KoninklykeRy ks-lnfignia,als de 
Kroon 9 Scepter, Ryks- Appel en Zwaard 5 van Rofenburg m^'f-t 
Huis van den Koninklykcn Hof-Juwelier Fabritius gebrast, om ten 
deelc vernieuwd , en ten deele veranderd te worden. Sedert heeft de 
^ Kapitein Ptetorius met twee Onder-Officiers en 14 gemeenen de 
wacht daarby, 'c welk zal vervolgen» tot dac alles vaardig is. Zyn 
Koninklyke Majefteit hadt de Heeren die de hooge Fundien by de 
Krooning zouden verrichten, zelfs benoemd. Doch alzo de noodige 
preparatien tot de Krooning noch wat tyds vcrdfchcnt zat dezelve 
niec voor den 6den Juny kunnen gefchieden» 

Vim VAN jMufccu heeft men dat de Turkfche Ambafladeurdcn Sftcn 
April , met de gewoone plechtigheden t>penbaar gehoor gehad hadc 
by de Ruflifche Keizerinne: Haare Keizerlyke Majefteit was met de 
Keizerlyke Kropn op het hooft, en onder een prachtig Vcrhemelfel 
op den Throon gezeten : Aan haare rechterhand (tonden haare Hof- 
Dames ) en aan de {linkerhand de Minifters van Staat , en andere 
Grooten. Na dat de Amballadeur de komft van den Sultan tot den 
Throon aan haare Majefteit hadt bekend gemaakt 9 deedthy de krach* 
tigfte verzekeringen dat de Groote Heer befloten hadt de gefloten 
Traftaaten met Rufiand heiliglyk te onderhouden. 

De Chinefche Ambafladcurs waren , zeer voldaan , en met ryke 
Gefchcnken overlaaden , van het Ruffifche Hof vertrokken. 

Haare Keizerlyke Majefteit, zich bevlytigende, om de Jiiftitie^ 
met alle bedenkelyke billykheit te doen oefenen, heeft befloten te 
bevcclcn, dat alle de geenen die in 't toekomende van eetiige malver-" 
falie overtuigd zullen worden, wel op de geftrcngfte wytc, volgens 
de wetten, zullen worden gcftraft, doch dat deze ftraffc zich niet 
zal uitftrekken over hunne Kinderen of andere Bloedverwanten , door 
ballinglchap, verbeurte van goederen of anderzins $ *c en zy dat dê^ 
zelve medeplichtig zyn aan bet misdryf. Haar Keizerlyke Maje^èrc 

heefc 



Digitized by CjOOQIC 




j ^ ^ ÏL <: ^U R I U \^ ,^ 

>hcefc ook» tot.cen bewys van baarc Goedertiercnheit en Rechtvaar- 
d(^ëit ien'ide^èn'opzif^te, en tot heceerfte vooflx^éld d^ üiefoéfing 
vanzutk een billyk befluit , den Zoon en de Dochter vandetigèwe- 

,2en Prins Ai^nzikof^ ak de ballingfchap , waarin ;iy fedeftdc.p)igen<- 
de V4l) hunnen Vader geweeA zyn, herroepen. : Oc. Docbtpr. is cqr 
Sraat-|ufiFer van haiire Majefteii verbeven^ eiik{Aaii..deo joogoo Prim 
is eene Offieiersrpl^ats in 't Regimonc Guardcr Dpgcdraagen. Vei^ 
icbeiden andere gebannen Vrienden en Gnnftelingen van dien ranip« 
zaligen Priris zyn ook ten Hove herroepen. 

ïjaare^Majelieït ftom mee iiaar Hof den i f dezer Maaod naar S|. 

. ^eiiersi^rg ce vert rekken v. zpltl^nde. haar^ Maje(icit pci^ ec(iigcA;ty^ 
.feeO/mteopbotiden» om op dee raad der Dodoren de watcreo af- 
da^te gèbtaiiken » ^n vervolgens de reize*over Nwo^od eti t)orpt 
uaar St. Petersburg voort te zetten. Op de !aatfte plaats wierdt öri- 

^emeene groorc tocfiergcmaakt om haare Maj^tleit wel te oncfat}- 

^ DEN 29 April is de Hertogvan Lotteringeni rabekend # en niet kboer. 
'ceo klein Gevolg, onder den naam van Gn^ yzn Bhmbnf ^ te i^rtf^i» lanabn. 
fel aangekomen. Zyn Hoogheit heeft in ftilte en zonder plechtige» 
Jbeit een Bezoek a%elegd byde Aards-Hertoginne Gouvernante. Alle 
de Grooten zyn dagelyks om ftryd in de weer om zyn Hoogheit mcj 
leerlyke Feffcinen , Jagtpartyen en 'anderzins te veraiaaken. ' Men 
2eidc dat die Prins, ha eenigcn t'yd vcrblyfs iclBruffelt t^zr Heiland 
ftont te vertrekken! om die Provincie te bezien. 

He Staaten Generaal der. Veriinigde Nederlanden zyn beezig met 
lionne Acceflic tot ,hj:t Weener-Traftaat in overweeging te ncemcn^ 
Jigbbendc de byzoriderc Siaatsvergaderipgen der Provinciën daarom- 
trent baare akhmerkipgen aan haar Boog Mogende gezpndqh \ en (Qen 
rwyfeldc niet of haar Hoog Mogende zouden ïn weinig dagen dat 
Travaat yan haarentw^en doen tekenen. 

De Baron van Dhen^^ eenigejaarcn wegens den Hertog van 5rö»i* 
wyk-lFoifenHttel.^z\% extraordihavis Envpjé in den;jÖiï;«^;^crefidcer<^ 
en zich jp die qu|Iiieft aldaar zeqr bemiAd ^maakt hebbfcijgêy is$lM 
30 Ajpril weder' aWijur aangekomen » en hecFt dep !^den,a^zèr^^^n4 
affchcid van haar Hoog Mogende genomen door. bet <?^'crjcv^q^vain 

DigitizedbyCjOOQlC ■ 




»50 £ U R O P 1 S C H E 

T\Cipyl b«i de Qoddtlyke Voortitntehtt^ behaagd liceft im doorliMdilig$«|i 

^^Pt\M 4Mgm^imb$lm^ regeereode Hertog van BrmswyhLwmÊhufg^ min 

Xe^ geotdigc Soofcrdo en Meefter, oit dcte Waereld te haaien « endoor die 

dood bec opcnbaare Karafter , vraar nsede (k de eert gehad hebbe van tfncAC 

wegen by ovr Hoog Mogende bekfeed ce tyn, koat op te hovden, KUrytelk 

my door dete regeU^n fan eun taweaentlykeo plicht nti die fan nwe Hoog 

Ailogeode ^ lecr nedtig ire bedanken voor het gtinftig acceti waar tnede gy mn 

Mdwefide myn Minifterie by deie RapaUjk vereerd bebt, en 't welk myde 

dierbare gelegenheden befehikt heeft , om met yver ? oor to veel bet tan my 

a^ehangen heeft , te contriboeeren tot de onderhouding der goede eo naniiwe 

vriendfchap die altoos cnffebcn deten Staat en bet doorlachtigeHtiiivanBrMr* 

mktn Lm Hw i mgW 9ft9km$el beftaan heeft: Gevodeot , waarhiaMgemelde 

VorfttfTybe Doorroohtmieii loi «7a ovcrifdcn ODverandcrlvk voHfeiwd beeft. 

Voor *i oteriKe Hoog MqgendeHeeren^ Wd ik Qw Hoog Mogende uer ut» 

drig QvertQfg4 dyn. d«t niets ter Waereld ooit in ftaat ui weetent waar 

ik my ook bevinde» uit myn geipoed de levendige indmkftlen van eene fo{* 

maakte coegenegenheit voor deten Staat » en van éene onuitdnikkelf ke ee»» 

bied voor de waarde Peifoonen dewelke deaelve to roemwawtlig r^eere«> 

«it te wiflchen. IMogt haar voor(poed fteeds toeneemen! Ik tonde nygelnk» 

ktg aehtea to ik iBf dnrfik rleiea, gedvorende mjrn vecUff albietv ecn%dcel 

' in de Vhttng eo goedgnoQigheit van nwe Hoog Mogeode verdiend te b^ 

ben. ent* 

Die Mioider is daarop door baar Mogeode .mee het gewoon pre^ 
iqoc 9 vao eene goode fCeteo en Medaille f ter waarde ?an 1 \o^ 
GuldcAs begiftigd» en federc naar huis vertrokken. 

BTZOM D E Hertog Mauritz WUhtlm van Sa^tn Merfthufg^ Adminiftm- 
mm" teur ef Biflchop van ^t Stift van Mitjiburg^ is den ir Aprit tif dco 
ouderdom van 44jaaren overleden » tynde den f Pebruary rtf 89 ge- 
boren. De Hertog Hendrik VMSfrimbtrt , zynOom» geboren «o 
X Scptepiher 1661 , fuccedeeri hem, eo bedt reets bezit van de Stad 
Mitjiburg genomen. 

Volgens dé Brieven van Infffukj tyn de fchadenv eo de verwce» 
ftingen door den laacften Stormen het Onweer te V^lfitgoM en Céft%\ 
thtfin^ io tftel veroirzaakt , byna onbefchryfelyk ; vette Daken van 
Kerl^ en Huizep zyn weagevoerdt en eene meiiiBce Moerbeziett- 
fiódmen uit de Aarde geroKt ; Te gemelde As/fi/TAs^M^ zyndeeea 
|(root Vlekt in onitrent ffoo Huizen beftaande^ is een verTchrikke^. 
\\ THW iiSt de Lueht gevallen, wmt door alle de Httizen Tnn^ffe 

Plaats 



Digitized by CjOOQIC 




M $ R C U R I U S. nfi 

1^k«^ ^ te«r weinige cuit aiet Kerken i Torcas^ Klokken «o tlte 
de Schatten in de Kerken in de aflcbe gelegd » en veele Mon&bcii^ 
zdfi Perfoonen van diftinftie» als mede Vee» verteerd en ooii|eka* 
men ZJÜ0 Óe woede van dat Hemels vuur was to groot gmwecft , 
dflttUe popgingen omtebhiirclient te vergeefs gewo^ft wnm^^i^ 
legeafiaaodc oen braeyens bet water i opk een groote mcn^gtf; ?ip 
wyü uk de Kelders itaartoe gebruikt badt. . ... t , 

Meo beeft oaricbt^ dat op den i) ApriPsavooas ten bal£ jrjrf 
wnto t io <1^ oude tot bet Weiflenfeldfcbe Lands-aandcel beboorea* 
de SuA fjkn^bs brand was ontdaan ^ waar door dezelve in ^Jpe^ vnt 
tydst tot op tien Huizen na wai afgebrand. 
.' Van MnHS beeft men ^ dat den xi April in bet Dorp C^fmerw 
ftwmrc braod ontilaan was» waar door ^f Huizen in twee uw^ 
fcrtoerd waren > zonder dat men daaruit iets badt kunnen bergeiq | 
co dat 'er niets was bjyven (laan dan de Pador^ met drie Wopnio^ 
f^i tqfodc de Kerk met alle de üeraden ook in de aflcbe gcÏM(i« 
cnde Vicaris^dietoendeMUTelas» ter naauwernood met de bofti^ 

dünlit gevlucht. ^ ,,' \ \- é- 

Brieven van Bréy^ van den i6 dezer melden » dat den i ) des na^ 
aiddai^ ten twee unren, de donder op verfebeiden pkatfen in bcc 
thip v«Q Afêt^javiuli was geflagen^ dat alle de Huizen op drie na 
inde aflcbe waren gelegd t enz* Dat deA 14 des avonds ten elftitt"» 
IM» in bot Dorp vaf JChmiMS een bevige brand was omftaaoy.yaac 
door vyf Huizen wierden verteerd, en een Mei^evan elf Jurèn» en 
iUehttVeeop de Stallen fneuveldeni en dat den i f da avonds inede 
sa bet Dorp van St. Ciain brand was ontftaan , waardoor tweederde 
van de Huizen, namelyk fo, in de aflcbe waren gelegd. 

Te Gifirs is yuxv uit de Dicbt gevallen, waar door 17 Hnizen^Mi 
«fc Sttd verbrand zyn. ;, . ^ ^: - . ^s „ 

Uk de Ofp^Hfas beeft men , dat m V begin Tan Mav xcM^9^^ 
Mv «Wiai« bvand was ontilaan • waar door in ki>rt^ tyd p Hw^cQ 
.i»de aflcbe giskgd wierden, ^^ r. j a j. j 

Te Birlyn kreeg men den 14 May van ^tf»*«^ de tyding. dat 
addaar *a «mrgem <fn ntgn nurcn onder den Godsdieq.(lvoor,de ^ad 
^tet M^WWndeiMooft^^^^ ontffi^*,fn.wjfl ^ 

Itfca.'tvttMfclimvo ttoti mÊj^p^k w detó Hmaqia%bi«d, • 

I I 1 ï^no 



Digitized by 



Googk 



^ E Ü R O P I S <t H E 

2iy ^rtic gróotc mcölgtc Hböi , Stroo en Koörn is mede verbrttodj tri 
mmZJ ét wmd heeft het T>randcnd ftroo tot in Berlyn , dat twee mylen vaA 
' diurlegt, gedreven.. 

Te Stokbolm kreeg men den i6 Maydedroevrgetyding, dacepdAI 
vöórprandcn Donderdag morgen ten drie uuren» in de Stad Nwréhf 
ftftfenf Brouwer brand wis omftaan; eri dat dewyl het tóén fterk woei* 
en de mpefte Menrchet) noch in hunne Oaap waren , de vlam zich abnn 
hadt verfpreid, cér men de fchikkingen tot het bluflehen hadtkon« 
nen imaakenj 20 dat de peheele Stad nevens de Kerk en School in de 
aflTchc waren- geraakt. Terzelver tyd is bok eenigc mylen van Stok^ 
Mm niet ver yan Qerebroe^ een Dorp afgebrand, 

I>*n 16 May is te f^eddtl^ twee mylen vtsï Hêmhurg^ in 't Ko- 
Ainklykc Dcenfch Gebied brand ontdaan , die door de iKvigheit van 
de wind, *t geheele Vlek , tot op de Kerk en vy f Huizen na, itt 
de afl'che gelegd hadt 9 zynde de fchade zeer groot , om dat alle de Ia* 
woonen zeer wej gegoed waren ; en men zegt ook dat cene Vroiiw met 
fyf Kinderen daarby omgekomen zyn. . ' • 

Van Baldock in \ Graaflchap van Hertford ^ in Engglandj heeft 
mcui dat de Zoon van Mr. Groves, (een longeling van 14 Jaaren) 
dezer dagen in die Stad eetrouwd was met de Dochter vandcnRidk 
der Samuil Luks^ cene Vryftervan ƒ0 Jaaren. Ditzyn inderdaad zter 
verföeijelyke Huwelyken j men behoorde zulke dwaaze Jongelingenen 
de Ouder3 of Voogden, die zulke ongeiyke Huwelyken toefieteo^' 
ftrengèlyk daarover te ftraffen. ^ ^ - 

Na dat omtrerit twec JaareH geleden in de Vorftelykc Tuin te 
Dfjhu twee byoa honderd-ja:lrige Amcricaanfche Aloës tefiens ges- 
bloeid hebbent hee& nu in de voorlede Maand fanoary weder een 
zffjaarigeAloS beginnen' te blocijen, waarin dat Gewas, niette^n- ^ 
ftaandcnet Winter-Saizoeni en het guure veranderlyke wéér geddlH 
rende de Lënt6,'zó ^verre is gevorderd, dat die Alocftubyha ao vbe- 
tëo hóo^,^' mét 14 maije fterke armen vooirzien, en met eenegroote 
menigte gezonde dikke Bloeiknoppen, waarvan *ereénigen reets zyti 
ppei^egaan , verfierd is. 
* te Al 



. Jaftizig iyn feWert eciig^ tyd onde* fietbeftier v«i de Hecf 
TfuJmty' t>b&ór ^nProfbflbr Sfedicinae, doorde^hiorgyila tifi§0r^ 
m^^A^eéU^ i vérfcfetdetj'inerkwaardige OptMtim gedaao , 
mdbr andie/en aan'efcoc Wïterziicb^ Vre^w, van dewelte- zf 'm 

•^ - zeveti 



Digitized by 



Google 



MER C; U KI U S. tpf 

zeven vericüéidep reizen 149 pont water liebbcn afgetapt; een [on* 
gen van omtrent sesr «n een Meisjen van vyf Jaaren, zyn beide van 
oen StecnindeBlaas gefneden* welke Operatien naar de nieuwe wy 
te» Am/ 4^f#ï/ genaamd 9 aan den Buik boven ^het Oj/ir^ii gedaan 
wierden; by het Meisjen bediende xich de Profeflbr van een byzon^ 
der ipftrument by hem zclft uitgeVorf^en» om daar door de Blaas by 
.Vroüws-Perfoonen op te lichten f zonder dezelve door infpuicing van 
vocht op cefpanneo; het goed fucces waar mede dit alles gedaan is » 
2ynde 4iUe de voornoemde Perfooncn door gemelde Operatien gene» 
^en , geeft aan de bovengenoemde ProfeiTor en Chirurgyns grooré 
Reputatie, en de Magiftraar dier Stad heeft hen pcrmiffie gcgeevetl 
^ hunne Kond van tyd tot tyd naar hun welgevallen aaVidoode Licha- 
men te oefenen ) om dus de Chirurgie boe langer hoe mcér te doen 
blocijcn. ' ^ 




V :^c Y. 



UIT SckotJand heeft men , dat den 17 May te Edenhurg de Schot- groot- 
fche Kerkvergadering oF het Synode geopend wierdt , en Mr. Smitb^ |^JJ[- 
één der Predikanten van die Stad tot Moderator verkoren. Deze ver- ni£« 
kieziog gefchied zynde, wierdt dt Ade van den Graaf van Londm 
als CpmmiOaris Polityk benevens de Brief des Konings aan hc^ Syno- 
de geleezen; zyndedie Brief vtin dezen inhoud. 

GEORGE REX. 

ZEer Eerwaarde €n Wetgeliefde, onze groetenis: Wy onderftennen zeer 
. gewHIiglyk deie «we tegenwoordige Vergadering met onze Koninklykc 
' ^oedkauring en anthorkeft, volkomelyk ovcrtQigd zyode, dat gy zamenkomi 
met dezelfdegoede (iiTpofitienf welke in voorige Vcrgideringen zo zeer uit- 
geblonken hebben, dm alle uwe beraadingen te richten tot eere vanGodt,tor 
voortpfaming van^de waare Religie en Dengd, tot demping van godloosheft 

I i 3 ea 



Digitized by 



Google 




^54 E U R4 O P I.S C H:fi 

^n ondftigd I en tot verhindeciog ?tD den tuwtfch vm hei Pansdaoi : Tn celf • 
Etr#ys wv vtn oiren yver, Kecroawheit en genegenhelt Toor öntc Perfeon 
en Regeerfng, eo voor ome Konioklsrke FaoriHe ren iKiogIlea voMmib tyn» 
%o kuni Gf-lieden ten Hnemm] teniekerd wexeo m ooie vaie refotaikoa 
de Kerl; van Sct^léÊmd.bf de Wee vAi^fieid» ia l^ec vol ^ wf (^looi TM 
alle haare Rechten en Previlegien te htodlurtn. 

Gy*liedeD kunt o ook verlaaten op onae <oucorrentie !n tlïe tnaMregelen « 
welke de grooce eindens, waarom gy tanienjjekomen zyt, tonden ntogea 
beantwoorden.- En nadenMuü de goeoe ahilag daar van naaft God voorname* 
lyk afhangen aal van de wvshcit, gematigdlM^ eo Nefiiet waar aiedoiiwedè* 
bauen (evoerd aollen worden, »o moMeo wj aniks emfteljrk aan U^tiodea 
tecommaodeeren » ten einde gy over de aaakeo welke nwe overweegiog vee- 
dienen, befoigoeerd met die éénsgeiindbeic en Broederlyke liefde, wetke men 
'mee de groot ite^r eden van zolk een eerwaardig Lichaam verwachten inoet. 

Wy bebben wederom ooten getrouwen en weigeliefden Neef en Raad /fiwi^ 
Graaf van Lmt^üw benoemd, om onze Koninkfyke Perlbon in tiwe Vemtde- 
ring te reprefenteeren ; *en dewyl^ hy tot het uitvoeren van talk eene grooce Coiar 
miffie volkomelyk gequalifioeerd Is, door tynen y ver voor onten dienft, door 
tyne toegenege zorg voor de Kerk van SchailMd, en door tyne bekwaambeit 
en langduange ervarenheit, twyfelen wy niet, of onze kenr van hem zal U- 
fieden zeer aaDgenaam zyn , en hy zal uwen zeer lertelyken en blymoedigen 
byftand hebben , om deze nwe Vergadering tot een gelukkig bcflntt te bren- 
gen. En hier mede wenfchen wy n hertelyk wel |e. vaaren. Gegeeven aan 
ons Hof te St« Jams^ den 24 Kiuuc , 1731 , in *t vierde ;}aar van onze Re- 
geering- 

Op tyn Majeadcs bevel. 

HOLLIS NEWCASTLE. 

Daar liep te Londen een gerucht dat Mr. fTilliam Puüney^ diefe» 
èttt een geruimen tyd zich zo yverig in 'c Lagerhujt van faiet Brit* 
fche Parlement tegcA de Hof-Parcy «aangekant heeft » wederom^ 
gfoote achting by hec Hof geraakt is ,'cn dat hy wel tot ttne aiao- 
ztenlykc Bediening gevorderd ntiogc worden. Onderiuflchcn ia hier 
dezer dagen een TraAaatje 10 druk uitgekomen y*t welk veel fpecu* 
laxie baart 9 enam WHUamSbipfeuo^gQ^xtL^fjffi'^^^^^ ^ A^ 

^ marien van bet Itven tn gedrag van Mr. WiUiaai PiUtMjr • lid va» 
9v V LagerbuU^ W0gens dg Barge Hcy don ^ /nYorkfbirerbehelzeiide 
^ een verhaal itti de verfcheidcn honorable en f rofitabic Bcdieoin- 
91 gen welke hy bekleed heeft: zync aaoi&crkcIykie.RcdcovoeriDg|m 



Digitized by 



Google 



M Ë R C \J R I U S. ij5 

f) in 't Parlement; tyngtirtigf byzonderlyk toen hy een der Leden 
f^ vao de geheine Committé was; zync maatregelen , met betrek- 
9f kingtot Traftaatenen Conventten; zyn ontwerp toteene generale 
H iKarrcdtging j zyne geocgenheit voor een Potentaat , en zync afkeer 
I, ?oür een ander i met zyne redenen om zyn gedrag daarin te recbi- 
91 vaardigen: zyne openleggingen tcgenfpreekmg- der ontwerpen van 
i^ bet Mioifterie : zyne bekentenis van eene verzoening met het zelv.e 
,9 op zekere conditieo; van den Oorlog., welken hy tegen zeker 
,, groot Man gevoerd ficeft ; van zyn Doel in Hyiepirk met den 
9, Lord Harviy^ en van alle zyn ander gedrag onder de Regecringen 
M van de Koningin Ama en van den overleden Koning, tot bet (mi-^ 
g» ten van het laatfte Traftaat te fFeenen\ met by voeging van eenby* 
j^ zonder eo kort verbaal van zyne polityke fchriften. 

Den 8ften dezer *a avonds kwam te Londen een Exprefle vanfTjr^^ 
nen^ maar laatft oit deh Umii ; van waar by ook Brieven medebragt 
van den Graaf van ChefitrfieUly enden volgenden morgen wierdt we^ 
derom een fixpreflen naar Sevilii aan den Heer Kam afgevaardigd. 
Dewyl de verandering welke de Koning van Spanje in de A&e van 
approbatie en aanneeming van het Weener-Traftaat begeerd beeft ^ 
door den Koning toegettaao is, twyfelt men niet , of het^groote 
'werk van een generalen Vrede « zalnu in 't kort .voltooid zyn f in 
welke verwachting laft gegeeven is, om by proviü^nietmeérdande 
helft van de noodige Matroozen voor 't Esquadrc onderden Admiraal 
Wager^ in dïenfl te ncemen. 

De Kapitein Bulfimh Lémh$ ^ gewezen PaAoor van de Koninkly 
ke Atricaanfche Compi^nie te Jacquin^ op de Kuft van Ci^ïir^^ 9 on- 
langs uit dat Land te Landen aangekomen zynde, beeft mcdegcbragt 
een Negers Prins of Heer» ^domoOr$noc^$Tamo gcn^zmdf afgczoo* 
den dobr den Keizer van Pawfaw^ om den Koning en het Konink* 
ryk vaa Gfo$t*BfitUnnie te zien > De gemelde Kapitein heeft met dien 
Afneuftoidien Heer Gehoor by den honing gehad, en aan zyn Ma-* 
jeftéit een Brief van den gemetden Keizer overgeleverd. Denaamen 
en tytels van dien Vorft zyn: DrudQ^ Jndato-Prwtfav}* Dangtunjih 
Smrveveie-Em^Metti Addt^ enz. Koning van Dawbomaj en Keizer 
van Pampêw. Deze Prins heeft eenige jaaren geleden de Koninkry*^ 
ten JÊriÊh en Widtth overheerd, en Kapitein IiMvfoby de veravering 
-fm jirM gevasgeo zynde geworden» wienk Ker verre binnen bet 




Digitized by 



Google 



2fS E V R O P I S C H E 

iily Land voor den geaoemdcQ Keizer gebrtg( 9. de welke nooit te^vooireo 

/ - een Blanke oF wit Menfch gezien hebbende, den Heer L^jw^^ zeer 
' .vriendelyk oncfing, en noodzaakte by bqni te blyven, zo dat hy nu 
rqeis vcrfchcidcn Jaarcn daar geweell ij, .en.vccle goedheden ijecfc 
genoten • hcbbepde die Keizer hem ecu Huis en. OnderhoMi4 tnet 
mcêr dan twintig Bedienden gegceven, en <k Heer Z^«^^ Jiccfi bcna 
moeteabclooven, dat hy uit Engeland wederom zou komen, 'cgeen 
by ook doen' zal.. - * ., 

Den 6den dezer was -'er een lai\ge Audiëntie by 't Hof van 'sKo;» ' 
nings Bank, aangaande' Mr. jfapbef Croai^ in 4c > wandeling de H^id- 
dcr Pieter Sfranger gcm^nidy dio van 't maaken van vairche Afteiis 
overtuigd isj. Daar'wicrdc vóóraf^9n4erzochc of het geval van ge- 
melde Crook vervat was in de Wet van de Konioginne£///^^f/i&y on- 
der den tytel van vervalfcbing ; En alzo bevondeh wierdc dat zyn 
geval daarin begrepen was% ordonnperdc men*dat dea 1 1: zyn Sentea- 
fie zoude uitgelpro ken, worden, ingcvalg^ bet voornoemde Statut, 
te weeicn om aan de Kaak te (laan, vcfvdgens (je ooreo afgefneden, 

/ de neus gefpletcn » zyne goederen geconfisqueerd , en dan voor alle zy a 

leven in Gcvankciiis gebragt te worden. 

VRANK- • I N het laaiftc van de Maand May wierdc te Parys eene Ordoa- 
^^^ viiaqtie van. den jConing van Frankryk wegens de Pclgrimjïgien afg^r 
kondigd* zynJe van den volgenden inhoud; 

. T^E Koning zich hebbende doen vertoopen de Declaratien van wylen den 
•*< Koning zyn Ovcr-Grootvadcr, van de Jaarcn 1671 en i6$6, behelzende: 
Verbod aan alle zyne Ouderdaanen, om in Bedevaard re gaan oaar Sr» ^^^ 
iïï Gairtctem y Ome Lieve Vrouw van L^retto y en andere Plaatfifn boimi het 
Konfnkryk, zonder cmefle permHTie van zyne Majeftelt, gejefceiid door ecii 
van dcsiclfs Seeretariflen tan Staat , op de goedkeuring van -den relpcSrveit 
fifüchop ) op ftraf van de Galeien voor altoos tegen de Mans » en zodanige 
ftraffen tegen de Vrouwen als de Rechters van de Plaatten zullen goedvinden: 
En zyn Majeflelt onderrecht lYnde geworden, dar in weérwii van gemelde 
pechratien, veele van deszelfs Onderdaaneu verzuinien de geordonneerde 
Ferinïflien te vraageh, of ook de verkregen permiflku in vqfchciden inar(ieren 
niisbrniken» onder bet fctfynbaar vootwetïdfel vau devotie, verlaatendehuntie 
FainUten, Ouders^ MceÜersen ProfeflSc, om zich 'tot een dooiend;» lai en 
\0S teven over te geeven» waar door zy meermalen tot groote otxfetigden v<ri 
vallen I of ook uil hei l^oninkryk gaande, in de hoop vauszicb eldcfs-tekiiv-* 
. • r nen 



vDigitized by CjOOQIC 



r 



M E R C U R I >ü & xsf 

oen aedertettes^ tonder dar zy in vreemde Laiidenóp verre na de voordeeleo 
tonden vinden » welke zy in ban Vaderland konden genieten , indien Zf wit* 
4eDfarbetdeo en een beter leven iyden, zo dat 'er veele door elcndeoqder weeg 
vergaan , of gevaar loopen onder vreemde Mogencheden vry willig of met ge- 
kweld tot KrygtdiènRen geworven te worden^ en dat hst ook zomtyds.ge* 
benrt, dat Soldaaten*^it zyn Majefteits* dienft loöpehde, zich met die Vage* 
bonden vermengen 9 en naar vreemde Landen begeeven. 
£n zyn Maiedeit voor deszelfs dieiift, het welzyn van 't Gem^n, en de 

Joede ordre van de zamenleeving in 't Kooiokryk noodzaakelyk oórdeelende, 
e voortgang, van zodanige wanordres te ftremmen, en de voor wendfelen uit 
dewelke zy ontAan teneenemaal af te fnyden: HèeftzynMajefteit verboden» 
en verbiedt Qitdrokkelyk aan alle zyue Onderdaanen, van wat onderdom, ge* < 
flacht of conditie zy zyn /voortaan in Bedevaart te gaan naar St. Jacót in 
ijélUiiimy Onze Lieve Vrouw van Mwtfènaty Onze Lieve Vrouw van L^ 
rena 9 en andere Plaatlên bnicen de Landen van zyneHeerlchappye» om welke 
reden r of onder wat pretext bet zou mot;en weezen, op firafvan de Galeien 
voor altoos voor de Mans, en op zodanige (Iraffen tegen de VroQwenals êt 
Rechters van de Plaatfen zullen goedvinden te behooren, wordende alle de 
te vooren toegeOaane permiffien daaromtrent verklaard nul en van geene waar^ 
de mcêr te wezen. 

- Men verzektrc aan^c Hof dat de Graaf van BrogUo^ Anibafladcur 
aan bet Groot-BritranniTche Hof, niet naar Engeiand zal keeren ; 
tynde zyne Gemalinne ook van daar naar Frankryk te ni^ gekeerd , 
zoóder dat men hoorc dat een ander Mini (Ier dervvaards zal worden 
cezondea. Daar is geen waarfchynly kheic dat het Franfcbe Hof noch zd 
maff in hetTraAaat v^XitVeenen zal treeden. Wanneer deGraaf van Kins^ 
ièjraan den Koning een eigenhandigen Erief des Keizers, waarin zyn 
Majefteic toe de acceifie in hetzelve Traftaat genodigd wierdt^ over- 
gaf» brak hyze in iii zyn Excellenties tegenwoordigheit open » docli 
antwoorde nitts daarop \ maar in den Raad daar. over gehouden , 
wierdt de voor ^ees fienomenc refohitie tot afdaokiog vaa ecu gedeelte 
der Troupen ingetrokken, en aan den Graaf van R^betttourg te Séirit* 
U t voet een Courier nadere inftni&ien 9 wegens hcc tegenwoordig 
tydgewrigt , gezonden. Tc 79ulon i Brtfi en Rocbefarf worde een 
£squader Oorlogfchcpcn uitgeruftf *c welk veel (tofie van redenee- 
ring veaotrzaakt. Mên zegt dat aMi4rn Heer d€ G»y Tr$tiintcT$u^ 
/m> ordre. gezoiidea is naar 't Hof te Jtomen 9 om nieuwe ordres te 
QntJangen , edr by met zyn Esquadre naar de Itevant vertrekt. 
' Men beeft door Pfirys een gemcht verfpreid ) dat aan *c Hof van 

K k Sj^afijf 



Digitized by CjOOQIC 





*5« E U R Ó iP I S C H E 

Spat^etn geheime Raad gehouden 2ynde« de Koningin «eer t&ii- 
noegd daaruit gegaan was, om dat de meefte Orandes niet van haar 
fêntiment waren ge\)7ce(l. De Engelfche Ambafladeur» Graaf van 
PTaldegrave^ hcefc twee Eipreflcos kort na elkander, van Londen 
ont&ngent en daarop twee langduurige Confereptienmetdcn Kardi* 
liaal van Fleury gehouden ^ na dat hy .alvoorena met den Keisterlykea 
Anibafladeur, den Graat van Kinskj gefproken hadt. 

De Exiraordinaris Ènvójé van Parma hadt den i J dezer Gehoor 
by den Koning te Fontainebleau ^ en verzocht zynMakfteit iemand te 
, benoemen om als Getuigen de aanftaande bevalling van de jonge 
Hertoginnc Weduwe re komen bywoonen.' 

Het Parlement van Parys heefc den zpMay een EdiftdesKoninga^ 

fereglftreerd . waar door zyn Majefteit, om denabyheit van de twee 
teden Clermont en Montferrant in Auvirgne^ en tot haarenvoordeele 
de twee Steden onder een en dezelfde naam van Ckrmont-Ferrant vet^ 
lénigt, en Jaarvan maar één en het zelfde Volk en Stad, onder één 
en dezelfde Jurisdiétie gemaakt heeft, in de plaats yan twee, zo alt 
het te vooren was: De Ampten en Officien van Montferrant zyntea ^ 
^le gefupprimeerd , en met die van Clermont veréénigd) Die £dl& 
behelft 16 Artykelen, die de verééniging van die twee Steden vaft« 
Hellen. * 

Men heeft te Parys Brieven van Confiantincpely welke melden dat 

de Kapucyner Monniken van 't Colleaie aldaar » verfcheiden Boefcèo^ 

die daar op drdre van den Sultan in cfe Tarkfche Taal gedenkt Vor« 

den, in 't Franfch deeden overzetten 1 Drie ^^ren 'er roe» gereed ^ 

te weetcn: i. InfiruSh voor een Prins t vertaald door den Heer S^im^ 

Tolk te Attppo^ die aantekeningen daarby gevoegd hodki t. lm 

ftruBie van een f^aihr dan zyne Kinderen^ en 3. R$laas vandehéffki 

Belegering M/i /fimm : iyade ilexwee laiaften vertaald door ifen Hoer 

Lntinej Tantaieibtlfet in dat Cbtlegie* Noch drie andere Ooeken dk^ 

ovêfigezet worden , eyn : DeFercvee^gen der furiën in de zwarte Zea^ 

Xelaas van die laatfie Revèiuteen in PerOifn, en de Hifioria tm Grovt^ 

Cairo. Alle dezfe vertaalinfiêfi Wordm gedaan onder bet beflier vaa 

den Puer Homain Vtn ftM^/ ^dUBt Öer^Taal^^hooNeren « Dien 

Fater heefc öok gemaakt een A^^WtArU^ un V FramfiA% heümnfeh 

in gemeen Griekfhb ^ yitet bn Latyn^ Tntkfiéy Jrakifik tn tfrfiftb^ 



Digitized by 



Google 



' M E R d t3 R 1 U S: i/^ 

\ • -- ■ . '' 

bdïbende reets eeoige. proeven daarvan naar yrankryk gezonden, die 

in de Drukkery van den Sultan gedrukt lyn. 

Den £ j May arriveerden in de Haven van Oriënt , de Schepen de 
Hertog van Cbartres, Kapitein Marfne/artt en de Diana, Kapitein 
fertel van Poniicbery en BengaJe, en jie Meiitfa , Kapitein HtrmHie 
Tan hec Eiland Beurhni dérzelver Laading béftaat in 




3D4MP # Mocbafe Cotfy. 

310600 # dito van 't Eiland ^««rrimi. 

164605- -flr Peper. 

183 tf XSom gutta. 
2if40P 9 Cattfis. . 
44140. # Salpeter. 
*3?33f * Roodhont. 
1J376 « Tannl Zydt. 4 
Benevn» «ene groote pany Catoene Lywaten. 



IN SpanieMeeftMa noch in onzckeaheit wegens Vredeof Oor-.*»*»*!"' 
leg, «izo het nievwgefloicn Weener-Tra^aac no^b-geen^fr^komeD 
ingang fcheen te vinden, doeh de Koninginne hadt daarin nedclyk. 
genoegen betoond; en men badt aan de Keizerlykeen Engelfche 
Miotllcn een opOel van ecnige veranderingen is dat Traaaat overge- 
fieeve», om naar buone Hoven te zeaden» en indien ikzcfare goed» 
gekennl wierden, ztm zyn Katfaolyke MafefteiciBMlcittdatTraftaat 

De ttitdceling der kleine Geldfpecien van de Flotilje gcfchicd o»: 
éu twee Borgtochten, de ééne, dat bet Zilver binnen drieaaandnk 
in ^ Munt vaa Seviliëzü moeten worden gebragtf eo de andere « 
diC «ien daar van «Ie Indalto betadcn aal,' xo ab hf éc oiteitoverhig 
der B«kken van acÜten gereguleerd .Ml wor<l9ai. 

ALZO in het Artykél der voorgaande Maan4 verzoiimd is deng^rw- 
Lecter mede te deelen de Caiga der Vloot van fhrnami^ , die " ^ 
den fdea Aprtt op de Rivier VMi Li^2ifo».eeacr«v««fd ii« ao hd>bciK 
wy iwodig geooideeW »ull»W».t*'ii*Wm do«i.-de Ludii^ vat» 
detclve Vloot beftont dan ia ' ;'- *; f' /; " . . 



'Ut 






Digitized by 



Google 




160 £ U R G^ B I S C H E 

730S8 Zoolleer. 
65-64 Qaintalen Bratillet Hoor. 
282 Slaven «* en 
121 Quintalen Ivoor, voor Lhhm^ 
en voor P^rt a Pêrt.. 
[ Xf43 hcelc, eo 

152 halve Kiften Suiker. 
14^38 ZoUeer, en 
61 Slaven. . 
Het gemunt en ongemunt Goud en Zilver « Diainaoten ei» iMidere 
Kleinodiën , bedraagt ^énMlIlioen en afODP 
Crufadcn. 

tTAu& MEN beefc van Rome dat de Paus ongeduldig wierdc om een 
einde van de zaakco der KardinaalcnCö>?iVi,' Fi«i, enz. te zien 5 wei* 
halven zyn H. geordonn^eri hecfc dat alle de zaaken die voor de 
• . Vergadering Super N$nnuJlis hangen , voor het einde van jde Maand 
Juny zullen afgedaan moeten zyn ; Waar over de Heer FioreHi , St* 
Cfctaris van die Vergadering, den zi May een Requeft van de gede- 
pureerdS Ks^rdinaalen van gemelde Vergadering a&n den F^us fraên* 
teerde j luidende het zelve ak volgt* 

,T\E Kaïdinaalen, de geheiligde Vergadering Stipif Nonwmttis oicmaakende^ 
«^^oeemen de vrybeit van zeer ootmotdelyk en met aüe fcbaldige eerbied aan 
«w H» ie vertoouen, dat ty, door deielve gecommitteerd zyndeom den Vrede 
onder htt Volk, in plaats van>.de in zwang gaande onlofien te herdelleniom 
de Joftitie over de knevelary te doen ftand grypen; en om den hoon welke de 
Autheoren van zo veel kwaads aan het Sacro CoUegie (waar van ty Ledeo 
waren) gedaan hebben, weg- te neemen, zich eenigermate boiteirfiaat vinden 
te voldoen aan het geen uwe beiltge Ordre heo beveelt, en aan het geen honoe 
plicht van ben vordot , fedcrtdat uwe H. goedgevonden heeft > den tyd bin» 
• nen welken banne zittinaen eindigen moeten ^ te bcpaaleo. 

Indien onder alle de Menfchelyke Werken de Juftitiealtyd gebonden is voor 
•en der moeijelykfie, eodie van de gcenen dewelkeze adminiftrcereneenezo 
groote zorg effcht, alle hnnne onpartydigheir heilig moet zyn, is het een ge- 




oaar de Goddelyke Jaflitie te doen gelyken. 

Dete zelfde opleneohcit zo noodigin aHeKechtbanken, 'en vooral toeene 
Congregatie, zonde ntetbehooren re ondergaan. die verhaafting, welke bet 
korte icvcn vao denMenfcb omntU alle uOa^ fan de Waereld tordert.- 



Digitized by 



Google 



M E R C U R r U S, %6^ 

HetitiiUtiilke wivcrc en opre<9)te beweegredenen » voortkomende uit een jJ3^' 
Wttren geeft van Godsdienftigheit, dat de voorfchreven Kardinaalen , na ^en ryp i /*^« 
onderioek , de vryheit neemen , eerbledfglyk aan uwe H. voor te draagen , """"^ 
datzy de helft der zaakeo die bet onderwerp van baone delfberanen zyn% 
nodi niet afgedaan hebbende > het hen oamogeiyk is , dezelve binnen ;deQ tyd 
welke gy hen Üclt, te dccideeren. Wat vciwyt xouden zy aan lich zelvcn 
niet moeten doen, en welk nadeel zoude bet niet zyn aan huone eere enaao 
hon gcwille, \ welk vry van allen aanval is, indien ty, om uwe HeiÜijhcits 
bevelen te gehootzaamen » en ott verzuim van met de verei.fchre naautturig* 
bete ^aakeo te onderzoeken, die veel oplettendbeit verdienen > in dar gevaarlyk 
Qiterfte vervielen , 'c welk zo moeijelyk is te onteaan , van eene toegeevendheft 
te gebrttiken, die door 'c gevolg crimineel zoóde jfvorden, of van eene ftrat* 
lieit welke men voor partydtg zoude kunnen aanzien. 

Het is des te noodzaakelyker zolke zigtbare klippen te myden , en den (yd 
Van hnnne zittingen te verlengen , om dat, de fchielyke vlucht van 'den Kar- 
dinaal Cofiié , den aard van zyne zaak , welke men aan die van to veele an- 
dere Perfoonen gehecht vindt, eenigermate veranderende, het moeijelyk ts, in 
xo weinig tyda te verifieésen de riieawe bewyzen welke uw H. tegen hem aan 
de Verkering heeft doen ter haod Oellen, en waarby blykt , dat dè Kardinaa- 
len jRwf 9 Lercarp en M^imi, aan eenigen van zyne malverfatien deel gehad 
■ebben* ,.j 

De gemelde Kardinaaten zich das overlaaden ziende van zaaken , waaragii 
zy niet gaerne zouden arbeiden^ dan in die fentimenten van billykhcit enjdm- 
tie^ welke zy hier boven uiten, en zonder dat hon hart ben den minftenmis- 
flag zoude kannen verwyten, fineeken zy uw tL , dat gy hén of ontheft van 
de Commiflie aan hen opgedraagen , of dat gy den tyd van hunne zitting ver« - 
• lengt tot den illen September aanftaande. In verwachting van het effed van 
hnnne zeer nederige beede, beveeleu zy zieh aau de Goddelyke befcherming ^ 
,en aan uw^ti H. Apoftolifcben zeegen. 

ANTONIO KêfdiiiéuU BANCHIERJ. 

Op ordre van van hunne Eminentien , de Kardinaalen de^ 
Congregatie Sn^er NonnmUis* 

hagtr fionty 

FIORELtil, Scaetarif. 

Deto i6 May *$ namiddags ging de Heer FioreHi vati den Crimi-* 
neelen Rechter QeorgiyAtn Heer Sardm op het Kaftcèl St. 'jtngelo 
"cxümfoceren^ ^t geen zes uuren duurde : Deze laAtftgemelde Heer is 
^ K k } dezer ' 



Digitized>byCjÖOQl6 




261 «UTOPISCHE 

« 

dcxer dagen op een nacht zeer kranktinnig |;eweeft , waarop tya 
Biechtvader die een Pater der H. Apoftelen is , geroepen wierdt ». 
maar als de Hertog van Pahrnhra^ Vice-Goavemeur ^ kennis hüv 
vtn aan den Pans hadt laatcn geeren , vrterdi Pater 6«//irrir/ gezonden, - 
die zooder waarfchoowiftg binnen tradt • en den Prelaat omhelsde , 
die daar door van zich zelven viel, als oordeelende dathycendoode- 
lykiüyding bragti en fchoon men alles deedc om hem van Bet te- 
genaeel te overtuigen, zo koode men hem doch nicc geruft delleBt 
V4Sór dat hy zynen Biechtvader voor zich zag. 

Oen iz May heeft de Paus den Heer Dma^ tyn Kamermeefter» 
tot Aafdsbiflchop van Benevento verklaard* De Kardinaal Bentivoglh 
liceit met den laatftcn Courier uit Spanje ^ eeo patent van den Kathor 
lykcn Koning gekregen j.waarby hy den Mar<|uis Louis (zyn Neef) 
tot Grande van Sfonjt verheft , met overgang op de maooelykc Ktiip 
deren voor altoos. Den ii hielde de Paos geheim Confiftorie 9 waarin 
alleeniyk de begeeving der voorgeftelde Bisdommen gefehiede. 

Men zag nu eerft te Rome een Copy van den Brief welken den 
Kardinaal Cofcia den pden April laatftleden aan den Keizer gefchre^eti 
heeft 9 om zync ProtcAie te verzoeken s luidende dezelve iqfubftao» 
tie als volgt: * 

ALLERDOORLUCHtlGStE EN GROOTMAG- 
TIGSTE KEIZER. 

/^Edompdd in de bitterde droefheit, overftelpt van de niterfie 'angfteo , eti 
^^ ontbloot van alle hulp, kom ik fchailplaats zoeken in een Land, waarin 
de Juftitie heerlcht , na dat ik eene plaats verlaaten heb , waarin de onrecht- 
vaardigbeit, vertekerd van baare overwinning, haaren roem ftelt'in *t onder- 
drukken van den onnozeten , om den fcbaldigen te fpaaren : Zoude ik den 
droevigeh en fmertelyken toedand, waaain ik mybevinde, a%e wezen door de 
geenen die hun werk maakten van tnyne vrfcndfchap te zoeken , en verlaaten 
van myne naafle Bloedvertiranteii^.dpor uwe KeherlykeMajcfteic ook verlak- 
ten kunnen worden > De goedheit waar mede gy my federt den aanvang^ vim 
myn ongeluk, wel hebt willen vereeren , boezemen my de vrymoedigheit in» 
om u, om uwe hooge befthermlng reTmeeken« Dit is, na.de hulpe Gods, 
het eenige middel dat 'er overblyft, om my te rukken uit de toomelotekwaad- 
aardigheit myner Vyanden. Uwe Keizerlyke MajeOeit tel veo haaren hait en 
van myne onfcbuld overtuigd kunnen worden door de Memorie, weUceikde 
vryheit durf neemen by detea Briefte voegen, met een getvlinenis van y^ 
Eminentie den lUxiianMlCiitefif^os^ dat detelve nieti i»n waarbcit bebelft* 

Vert 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U S: ^ aój 

Verwtirdig Qiy , w^llirJ9$rlMtbiig/tt in Gtê0tmagtigfi$ Ktiiefy deel te mo- 
gen hebben tan die Gemtdens» dewelke den Throon die door a bekleed wordt 
zo .teer doen nitmnnten en verheerlyken : Zont gy weigeren mee eenganft)^ 
opgaan te zien een ongelokkigen Kardinatil , die zich csensklaps het offer be?inck 
texyofan de Toilfte ondank baarheit> en van de partydigheit tan zeker getal 
van Menfcheo, die zich bet geheeie Paozelyke Gezag trachtende aan te mati- 
gen, voor bunne Vyanden honden alle de geenen die onder hunne (lavernyen 
tiranuy niet willen buigen : Helaas ! hoe zeer is de tytel van Kardinaal my tot 
een laftj hoe zeer benyde ik den minden Inwooner van deze Stad Nêpels 
een tytel van een Onderdaan te zyn van een Monarch, die wel groot door 
zyne Magt » maar noch grooter door zyne Rechtvaardigheit is : 't Is in die gevoe- 
.lens welke myn ongeHik zeer verzachten ï dat ik my vleije dat uwe Kcizerly- 
ke Majedeït over mynen beklaaglyken (laat aangedaan , uftmedelydendegoed- 
heit zal hebben van my tegen alle de aanvallen, waar voorikblootgefteldben, 
te befcbermen. Wat getok voor my, indien ik zo gelukkig ben dat myne 
bede verhoord wordt ! Tot welken trap van slorie zoade ik ntet zeggen • 
kuneo geraakt te zyn» indien nwe Keizerlyke Majefteit voor aangenaam ge* 
lieft te hooden, dat ik aan yx opoffer de wenfcbingen van een hart» 't welk zo 
vol van eerbiedigheit als van toegenegenheit voor ow geheiligde Perfoon is ! 
In verwachting van de ottwerkfelen van o we Genadens» heb ik de eere met bec 
tUèpfte Refped te zya > enz. 

U^as geukcni , 

N. COSCIA. 

De lofinaatie door den Kardinaal Banchieri aan den Kardinaal L^r- 
cari gezonden j om den lo dezer voor de Vergadering Super Nonnul' 
lis te coroparecrcn » was van den volgenden inhoud : 

ALzo nit de nienwe bewyzen « welke onzen H. Vader Paos Clemems den 
XIL goedertterentlyk goedgevonden beeft , aan de Vergadering Supir Nw^ 
mdUtp wegens de zaak van den Kardinaal Crfciê^ te doen overleveren , en nit 
bet onderzoek der papieren van dien Kardinaal , door hunne Emtnentien de 
Kfeeren Commiflariffen van die Vergadering gedaan , blykt', dat gy , myn Heer 
de Kardinaal Lereéuri^ volkome kennis moet hebben van zekere tntrigues en 
üMchinatien , gepleegt onder de regeering van.wyien den Paos BeméUSns den 
XIII. {heiliger en eerwaardiger gedachtenis» Jen dewyl gy de bediening van 
cerfien Secr^uris van Staat bekleed hebt ; tofcbryf ik n dezen Brief op uitdruk-' 
kelyk bevel van zyn H. , en op adyys van hnnne Eminentien , de Heeren 
Commiffiiriflbn, om u ce verwittigen co te doen weeten, dat het de hoogt 
wHIe van onzen Aller heiHgft en Vader is » dat gy den 20 van de loopende ^ 
Maand Juny *§ morgens 'ten n^gen uuren, voor de geheillgder Vergadering J«- 
fiT NmÊttlhs verfidiynt, om te antwoorden op de Artykelen » waar over die 
eerwaarde Ve^adering ordre heeft o te ondervraageo : 6y kont *er komen ia 

zodanige 




Digitized by 



Google 



264 E U R O P I S C H E • 

1T3«- ^odaniRc kleediag eo mcr lodanigc Epulptgie en Gevolg , als/r « behtagr 5 

Juny. want dit allet is het goedvinden vin lyn H. Ik- tioop dat gy a daar mede 

' " ■■■ Kalt conforiwereo V en dat gy door nwe onderwert)ing aan de ordres vanden 

Paos» aan om de moeijelykheit zult fpaaren van verplicht te tyn^ anders met 

u te handelen dan men omtrent een Mede-Kardinaal gewoon \%., Gedaan io 

•t Quirinaal den aden Juny 1731, 

De Infinuatie tcrzelver tyd aan den Kardinaal Marini gezonden j 
IS zeer fcherp, en luide als volgt : * ' 

NAdien utt het groot getal van bewyten, welke de crlm^neele en ongehoor- 
de concuflicrn en malverfatien van de Kardinaalen CofciëtnUm^ zoogen» 
fchynlyk aantopnen, bevonden vrordt, dat gy Kltrdinaal Mofini ^ tot groote 
oneer van hee Sacro Col/egie , lo onzachelyk door zicti zelve, en tot groot 
nadeel der hooge waardigheit van een Lid van die doorluchtige Vergadering» 

* Il bedienende van het haatelyk voorbeeld der gemelde Kardinaalen , deel ge- 
had hebt aan hun verfoeijelyk gedrag, en dat gy niet gefchroomd hebt uwe be- 
diening van Goddelyke inftelHnK , te leeneu tot knevelaryen en afperiiogeu , 
waar van elk Chriflen een afTchrik^ of liever geen kennis behoorde te hebben: 
Deze rechtmatige redenen hebben onzen Allerheiligften Vader den Pans be- 
wogen 9 tnformatien door den Procureor-Generaal tegen u te laaten neemeo» 
zo als de GodsdienÜi^heit van zyn H. en zyn Paozelyken eed her vorderen , 
en nademaal zyn H. uit die bronader van Godvrnchtigheiten Goedertiefenheit 
wel heeft willen verklaaren, dathy de flrengheit van zyne recht vaardigheh ten 
uwen opzigtc, zal richten naar den aard van 't antwoord 't welk gy m waat- 
heit ZOOI doen op het geen aan u geyraagd zal worden, ftaathet nu aan u, te 
profiteeFen van eene zo byzoudeie gunft, door eene volkomeen oprechte on<^ 
derwerpiDg aan zynen wille; begeerende hy en willende, dat gydentOdeter 
verfchynt voor de geheiligde Congregatie Super Nonnmlits^ om te antwoorden 
op de verfcbeiden vraagen welke hy ons gelall heeft aan o te doen. Endewyl 

- uwe pracht en ftaatfie door veelen zoude kunnen worden aangemerkt ais een 
oirzaak van de elende en van het kwaad 't welk onze Medeburgers onder *t 
laatfte Pausfchap geleeden hebbeo ^ wil onze Allerheili^fte Vader, dat gy na 
onze Vergadering gaat in korte kleeding en in een draagOoel , alleenlyk ver» 
zeld van uwen Kamerheer en twee Knechts. Want dit is het goelvlndéuran 
zyn H. , en 't is voor u raadzlam, dat gy u daarnaar fchikt, indien gytnzyne 
ongenade niet wilt vervallen, en de ftraf das^r van ondergaan, even als de 
geenen welker gevaarlykevoetllappe» gy gevolgd hebt. 

Van Napels is tyding dat de Onder-Koning antwoord ontfangea 
hadt van ïVeénen wegens de Kcizerlyke befchcrming die de Kardinaal 
Cofcia verzocht badc ; waarop zyn Excellentie tcrftond door dca. 
volgenden Brief aan den Kardinaal daar van kennis gaf» 
- . ■ MTN 



'Digitized by CjOOQ16__ 



M E R C U R I ü a 

MTN HEER DE KARDINAAL COSCIA. 

^^ "TVE Expreffen die ik naar fVeimen getonden hade wegens uwe taaken, 
^ ^^\s deze morgen wederom gekomen. Zyn Keizerlyké Majefteit wil a wel 
,^ toelaacen in zyn Koutnkryk van Napels te Uyven : Hy fiaat toe datgj óal- 
9, daar ophoudt op alziilk eene plaats als gy iult j;oedvinden. Zyn Keizerly* 
j, ke Majefieit (laat u ook toe op zyne befchermmg te boopeo. Ik ben rer- 
,, rokt, dat de Keizer , royn Meefter» zulke gunflige gedachten Toor nwe 
„ Eminentie beeft. En ik verzekere n dat ik altoos met blydfchap aUe gele^p 
M geobedenzal omhelzeo, waarin het van my zal athangen omoeenigendienft 
»^ te doen» Ik ben, enz* 

Gtteiewél^ 

D]^ ÖRAAF VAN HARRACH. 

De Kardinaal op het omfaogen van dezen Brieft waar door by 
zich otct van de Keizerlyké proteffcie verzekerd vindt » zich niet ge* 
noegzaam zeker oordeelendey heeft .het Paleis van de Hcrcogiqne van 
Monte-CaivO'Pignatelli verlaaten, en zich by Don Carlo Tefia^ den 
Broeder van zynen Kamerling begeeven. 

De Ridder van St. Joris is den ip May van Rome te Napels ioingcm 
komen » doch door niemand van de Regeering verwelkomt. Hy 
heeft zyn.verbiyf genomen in het Kloofter van M^nte OlivetOy al- 
daar de Munciua» de Kardinaal Aardsbiflchop en de Kardinaal Cj* 
raffa hem bezocht hebben. Die gewaande Monarch beeh aan de 
Scbocfche en lerfche Officieren der Keizerlyké Troopen , met eene 
zonderlinge Monarchale gratie toegeftaan hem de hand te kulTen , 
welke gunft die Helden dan ook met niet minder ^votie genoten 
fiebben. 

De Koning van Sardinië heeft te tarin een verbod doen atkondt" 

g^n^ waarby hy aan alle zyne Onderdaanen doet verbieden eenige 
^ortogs-Proviiien 9 tLanon, Wapenen, enz* aan de Misnoegden ?an 
Cmfiifa te verkopen > welk verbod aldus Ittidt : 

CAREL EMjiNüEL , door Gods genade Konit^ van Sardinië, 
onz. aJlen die dezen zullen zion^ Saint : 

firy zyn met eene ongemeeiie verwondeting^ onderricht geworden; dat.bf' 
. V^^el^enheit^ar bdLlaagljke onhaften^ welke op bet EilaDd Cmfiea geree- 




Digitized by 



Google 




a^ EUROflSCHE 

ICD xyo , door dg to haatelyke als ongehoorde opftand^, van dat gedeelte der 
Oaderdaanen ran de^Ref^ublyk van Gtmm; fcele onier Onderdaaneo , zo uit 
onze.Staaten van Pièmont^ als oit ons Koninkryk Sardhit^ door de bedrieger 
lyke hoop.vap een aantieolyke winft verleid ,. zich zodanig aan hunne on** 
vcnadelyke gftldiucht overgegecveo hebben s dat 2V (zonder acht te geeven-, 
boe.groQten misdaad hot voor Gbdti en de Menuiheo ii., en hoe fchadelylr 
voor de zam^leviui^^ ooi aan. Oproerfgen middelen te verfchaffen , ominhuo 
ofmand» en onverwianelyke hardnekkigheit te kannen volharden;) ben vet^ 
kocht. hebben, Gefchoc* Wapenen , Krygsbefaoeften en andere zaaken, door 
welke deze Moiteliogen > de Goddelyke gramlbhap tergende» de vloek det 
Hemels op. ben. en hnnne ongelukkige Nakomelingen laaden , en vermeerderen 
ét verföe^ing die alle èerlyke Lieden voor hen moeten hebben : En alhoewer 
de ftandvaftige getroowheit , en de onverbreeklyke aankleeving onzer Obdei^ 
daanen aan onze Koninklyke Perfoon 5 en de gedaurïge Oplettenheit met wel- 
ke zy , door ccir onbertfpelyk gedtag, de gevoelens welke wy hen trachten in 
te boezemen , behooren te beantwoorden ; ons niet toelaaten te denken , dat 
dié geene onder' hen, welkt de oproertge Corfeo van Ge(chat en Krygabchoef* 
t«n voorzien hebhen, daar mede eenig ander oogmerk zonden gehad, hebben ^ 
dan om een al te grootea baatzucht te voldoen ; wel verre zynde van tedenken«^ 
dat zy daar door de Zegenpraal dezer Muitellagen, tegen hunne wettige Over- 
heden zouden hebben willen helpen bevorderen; zo is nochtans deze daad on- 
zer Onderdaanen te verwerpen, kunnende niet toegelaaten, noch met ftilzwy* 
gen voorbygegaan worden , wyl daar door reden zonde gegeeveo wonlenom 
ttdnen denken, dat wy (UIzwygende zouden goedkeuren» een taak » lo vot« 
komen (trydende tegen dhs oogmerk , en dat wy de vriendicbap en het goedo 
verftand dat 'er tn&hen ons en de Repubtyk van Genua is,. zouden trachten 
te ftooren, om dezelve zo veel te gemakkelyker te kunnen verbreeken , indien 
het mogelyk waare,dat wytot zulke ongeoorloofde middeTen onzen toevlachr 
konden néemen,'om inzigten van by zonder belangd te beg^nftigen , waarvan' 
het tegendeel genoeg bekend Isw 

Ook deze eo aiij^ere ons daartoe bcweesenderedeDtn: ZOO IS 'T, datwy^ 
(met advy» van onzen Raad , en uit onze volkomen Authoriteit, en zekerer 
kenniflè;». na rype.'OVjer weeging vannilea wat hier boven uitgedrukt is) verbo* 
den hebben, eo verbieden, ontzeggende miU dezen 'wel uitdrukkelyk aan alle 
onze Onderdaanen, van wat Raat of coDdittc dezelve ptift zyn mogen, so'fii;. 
ontt'Staatenvan Piéimm alt fh tfoninhryk van SmmMl^ gelyk ook aao die^ 
der nabuurige Eilandjes, ie«wi<to«penof tsbOBorgen^ onder watv€efrwendfcl\ 
het ook zoude mogen zyn, «nigGefchot, Krygsbehoeften , ofietadiergelyks. 
't zy openbaarlyk of ofi^eete bedekte, wyze, aao de Oproerigen van bet Eiland 
Coi#4, of aanicmmd haarent. wccmn » atle» op psMie van onze hoogOè on- 
genade, eneenehoete van doiaead KfOMen voordt cerfte rya» en voor de 
tweede reis Corporeele ftraf. Want zodanig is oote Wil en Welbehagen. 
^^goBv rwtta iïs w p ^ dWMéahf lyafc, «üiiW^ CAAELEMANUEU 

Im^,. DEL BDRGtt, 



Digitized by 



Google 



M E R C ü R ï U & atfr 

Ingevolge h«t £ftm wegens de Hoven wn den fHüittr on Spanje 
voor ecnificn tyd ten opzigce van het beJKf aar heden ^rstn hét zwanger 
zyn van de regeerende Hertogtnne Weduwe van Parma befloten is, 
heefc men den 31 May de viücatic van die Prinfefle in ordre gedaan.^ 
vys Vroedvrouwen , die van verfcheiden pbatièn ontboden waren \ 
ten overftaan van de Hertogtnne WodQwei)i»r0liiifa, Moeder vanëé 
Koninginhe van Spanje^ envyfimdereDaaieaftvmitagiiëersipweeD^ 
toren van het Hof, Doftor Frafi nn Modena^ én een Chirtirgyfi ^ 
verrichtten dat werkt terwyl de Generaal Stampa met de Sp^anrcbe 
Minifters in de Jnticbamiri waren i daar ét Vroodvroawen baarver^^ 
flag deeden; en met een formecttn Eed bekrachtigden , te weeren t 
dat de gemelde Hercoginne zekerlyic zwanger wasj waarna terftonr 
een Notariaale A&e van die alies opgcfteld, eo Copy daarvan naar de 
prfpeQive Hoven gezonden wierdt} De Heer Oddi^ Apaftolifehe 
Commiflarisi is by die funftie niet toegelaatea: eenblykdat opzya 
Hooghetts Pretenüen en Protefiatten ganfch niet gelet wordt. De 
twee Hertoginnen Weduwen bewyzen^ich onderling rcel lieffie en 
vriendfchapi en men wacht met verlangen naar de oitkomft van dat 
geval. 

Te Genua hadt men tyding van Bafiia^ dat de Gouverneur voore- 
ging eenige Huizen en Paleizen , dewelke op een hoogte leggende » 
ingevalle van een .Belegering nadeel aan 't Guarnizoen- zouden kun* 
nen toebrengen , omvcrre te werpen. De Btflchop van Sahzzo hadt 
zich naar 't Campement der Misnoegdeo bq^eeven^ om des te beter 
met de Hoofden over een (lilftand voor de gcheelc Maand May ^ 
overeen te komen, niet zonder een byzonder iozigt van beidie de 
Partyen, inzonderhett van de Misnoegden, wyïzy binnen dien tyd 
van alle noodweiidighedeo, dielumne Correlpoodenten van *t vafte 
Land 'hen toezenden , kunnen «vodtfien zyo^ om hunne voomeemeos 
uit te voeren: Men verzekert dat een Tartaaii» die op de Kutten al- 
daar gekomen was, zonder d!at oen weet van vaat Natie, ftfquin- 
taaien Kruit, en 3000 Snaphanen aan land gebragt heeft. De Re*> 
bellen waren na de verovering van den Tooren vao St. Fserenzo^ in 
grooter getale omtrent Calvi enJÊjmmvoegjmómtsn 9 welke Plaatfea 
zy met een (brmeele-btöcquade ingefloteo nïeklen. Met een Vaar- 
tuig van St Ft0renzo betfft men, dat' de twee Hoofden Generaals van 
de Rebellen , aldaar aangekomen waren, onder bec loOen van *t Ka- 

hï X noo 




Digitized by 



Google 



atfS E U R O F I S C H E 

jÉw^. non en de Musquettery » en dat zy aan die van Cafo Corfo hunne 
— — • nieuwe Makkers, hadden doen verftaan, dat zy in 't toekooicnde 
vry mogen vaaren en hun handel dry ven, cnnict alle veilighcit in dfc 
Golf inloopen. 

, Men hadt zeker bericht dat de Misnoegden » na her eindigen van de 
ftUflaod van Wapenen t wel verre van tot onderwerping ce kQinen^ 
niet minder zullen eifchen dan de vier volgende Pointen » te weteen : 

I. Dat de Republyk zal gedoogen uit de voornaamfte Corfifche 
Faoilien 14 Senatooren otRaaësbeeren ce verkiezen, welke een 
Collegie zullen oitmaaken, dat telkens om de drie Maanden onaf* 
hang(kelyk v)in de Republyk , eene Vergadering zal houden, om over 
de zaaken van 't Koninkryk te raadplegen» enz. 

z. Dat de Haven en de Fortreflén van Jjaccio en Bonifacio aan de 
Misnpegden zullen ingeruimd en voor altoos met Corfifche Guarnv* 
zoenen bezet wórden. 

?• Dat de Repubiyk hen ten eerfteii zal doen betaalen twee Mil- 
Hoenen Lire,,Jtot vergoeding van een gedeelte der bezwaarniflfen en 
afpcrfingen door die van de Republyk gedaa»en-vcroirzaakt» welke 
fomme hefteed zou worden toe het oprechten van eene lutcionaleUni- 
verfeeit in Corfica. 

4. Dat alle de Biflchoppea van het Eiland nationale Corien zullen 
weezen. 

Men fprak te Genua zeer veel tot lof vanf de trouw der Grieken 
van de üurgt van Papmia ia de Nabuurfchap van Jjacck » op het 

Semelde Eiland van Coficéi die alle de ^vallen der Rebellen met 
apperheit hebben weeten af te keeren. Hoe veele poogingen ea 
middelen de Rebellen ook in 't werk gefteld hebben om hen bunoe 
zyde te doen kiezen, alles is vnichteloos geweefti waarom dezelve 
dan ook beiloten door kwaade behandelingen hun oogmerk té be* 
reiken. Zy beleedigdenhen op^ alderlei wyzen , hun Vee wcgncc- 
mende en hunne Huizen en Scèuuren verbrandende: waar door de 
Grieken genoodzaakt wierden op* middelen van tegenweér te denken: 
Dezelve zonden dan hunne Huiwezinnen naar Ajaceig^ met hunne 
Meubilen, en beiloten zich zeln in den Toren van Ünciviay om de 
Rebellen aldaar af te wachten», en zich tot4euiterfte druppel bloeds 
te verdedigen. Den z8 April troj&ken de Rebellen naar Paamh : 
zy taftten de Grieken met veel klocl^moedigheits aaui die zulk eeo 

goed 



Digitized by 



Google 



M E R C V R I Ü S. %6p 

goed 'gebruik V/ui hunne Muskectery en tan eenige Aukken Kanon y^^" 
Makten 9 dat de Rebellen de vluchc-^odlen neemen, met verlies van mwmJl 
^ dooden en veele gekwetften. Üen zjp zonden zy drie Officieren 
öm het Hoofd der Grieken door aanbieding van veele voordeelen te 
beweegen om hunne zyde te kiezen» met zyne onderboorige Man* * 
fchap of zonder dezelve. Doch deze wakkere Krygsheld het hen 
antwoorden ^dat hy en zyne Medegezelten , onderftaan hebbende voor 
de Gerechtigheic en ten voordeele van hun Vaderland te (tryden , nieu 
bekwaam zoude zyn om hen van befluit te doen veranderen i dat zy 
den Rattd van G$nua alleen voor wettigen Souverein erkenden i en 
dat zy de Wapenen niet anders dan op bevel van de Kepublyk zou- 
den nederleggea j maar dat zy zich nooit zouden voegen by Muite- 
lingok Dit. antt^oord wierdt wedergebragt aan de Rebellen » en 
de«dc httonc woede vermeerderen: Zy belegerden alle het Vlek of de 
Bnrgt van Paomia en den Toren van Uncivia : Zy benamen den Grie- 
ken geduurende eenice dagen den toevoer van Leeftocht, en fneden 
hen zelfthet water af. Deze laat ften, door honger en dorftbenaauwd, 
deeden des nachts van den 30 -eenen uitval op de Rebellen 1 waarvan 
'er een groot getal gedood wierden, en onder anderen ookeenenvan 
• hunne voomaamfte Officieren. De overigen namen de vlucht mee 
achterlaating v^n veele Wapenen, Paarden^ Krygs-enMond-bchoef* « 
tens. Standaarden, Vaandels en Wagens. 

MEN hadt te fTeinen tydingvan Confiantinopel , dat, niettegen- ^^'^^^ 
ilaandc alle middelen welke de Grooce Heer en zyne Minifters in *c ^^ * 
werk gefteld hadden, de Ruft in die Stad noch niet volkomen her^ 
field was. Hoewel aldaar ca daar omtrent byna 20000 Man gefneu- 
veld, en wegens het verwekken van Oproer omgebragt waren, zulks 
beeft echter niet belet dat in het einde van Maart de Gebegis of Ar- 
fillcry*8oldaaten een nieuwen oproer aanrechtten, die van zwaar ge- fg 
volg zoude zyn, indien men dezelve niet tydig en kloekmoedig ge* 
fiuit hadt. Eenigen van deze Soldaaten hebbende begmnen te mor» 
ftn om dat men de zf Piafters noch nietuitgiedeetd hadt, welke nen 
gewoon i« by de komfte van een nieuweti Sultan tot denThroonaan 
yder Soldaat te geeven 1 -za betoonden anderen hun misnoegen ». om * 
dat toen noch geenebehoorlykezorgegedraagen hadt voor de fcfaaars- 
kelt CD dtturic der fevensaidddft , dat het oogmerk van den laat ften 

L 1 3 opftand 



Digitized by 



Google 




ijo E U R o P I S C H E 

opftand wfls ge weeft. Zy potten hierop des avonds ten negen wrett 
te zamen 9 en pionderden ten tien uuren het Hots van den Aga 4^ 
Jfanitraaren • alwaar zy een grooten bait maakten. Doch de Aga ont« 
kwam hunne woede. De Groot-Viztr begaf zich op deze tyding tï%tt 
* het Serrail van HenOrooten Heer, om de nodige ordrès te geevcn. 
De Misnoegden, welkers getal tot omtrent 9000 was aangewaücben^ 
begaven zich op de plaats de Etmêiian genoemd, al waar zy bunneii 
Standaard plantten # en dien nacht bleven. Maar des morgens vroeg 
vielen de Groot-Vizir en de Aga der Janitfaaren , aan het hooffl der 
lOglans en andere Serrail-Bedienden , gevolgd van de Kapitein-Baflk 
Cianum Coggia met zyne Zeelieden , en voorgegaan door den Stan- 
daard van Mahomefb » op de Rebellen aan , die zy na ee»igen tegen- 
Hand overhoop wierpen en op de vlucht bragten; zo dat teft tien 
uuren alles wéér in ruft was. De Aga verzocht echter, om den haat 
van dit Krygsvolk te ont0an,zyn aflfcheit^ende Kapitein-Bafia be- 
gaf zich om dezelfde reden op de Oorlogfchepen. K^^el Kalil of 
Haliilj Broeder van den vermaarden Patrona^ die deel hadt in dezen 
oproer , w ierdt in de Gevankenis gezet en is miffdhien reets verwurgd. 
Te Andfinofél was mede een oproer door de Janitfaaren aangerechtt 
die aldaar veele Perfoonen hadden omgebragt. Men w^s van ge^ 
dachten dat het Krygsvolk echter na den öngelukkigen uitflag van 
de^ laatften oproer den luft tot eene nieuwe Muitery voor eefft 
wcftenomen zoude zyn. 

Te JVeénen bevonden zich Gedeputeerden van de Protcftantcn in 
Hongarye^ welke Vertoogen gedaan hebben aan den Keizer tegen 
het Dreceet, wegens de oefening van hunne Religie, 't welk iotkit 
Ryk afgekondigd is } luidende bet zelve als volgt :^ 

"^A dat aan ons overgeleverd lyn de Aden vati'de'Commtffie, .dewelke kf 
§k ^^het 10 Artykel van 't Jaar 171 ƒ aangefteld was, en die in 17M 10 pnze 
vrye en Koninklyke Stad Peft wel begonnen , oiaar in het volgende Jaar in.cui- 
ze andere vrye en Koninklyke Stad Preshurg hervat en ten einde gebragt is ; 
en na dat wy de zaaken , in die Aden omltandiglyk en in 't breede oitgedmkt» 
behoorlyk onderzocht en overwogen hadden , hebben wy goedgevonden ^tar 
over voor ditmaal de volgende refolutle aan a mede te deelen; te wetten: 

I. Dat de genadige Refolotie van den Keizer en Koning .I<«j^aM fooien 
«eer waarden Vader godzaliger gedachtenis) in dato den xden April i<i6i » de* 
welke gedrukt en behoorlyk gepublic^fi is , gebonden zal worden vpor JKo* 
oiuklyke Verklaringen over de 2; en zoide Artykelen van idSi ,. en over het 

zifte 



Digitized by" 



Google 



M E R e U R I U S. 171 

AXfie Anykel van tóSi, die door bet geneMexofie Artykd vu 171 f beve»* 
eigd lyn; €n dat echtervoigens het voorfchreven ifRe Artykel, tan alle de 
Lotberfcbe en Gereformeerde Inwoooexsy alleenlyk de private ocfeninng van 
koone Religie ^ overri g^örloofd zal zyoi. loHende de openbare oefening daar 
vao > achtervoJgeoa bet zóAc Artykel^ alleenl^rk bianeo zekere plaaifen bepaald 
blyvên. 

2^ Du derhalveo bet opemlyk prediken binneo de grTpecificeerde Plaatfen 
voor de Laideo van die Confeffie» zo aldaar woodcikM *1> ^^ elders der^- 
waards komende , zal Uyven bepaald ; en dM in dezelve aan ben toegeflaatk 
ZQJIen worden zo veele Predikanten als de Yoodwendighdr en de grootfaeit 
der Kudde vereiCbhc; doch na dat zy die . noodweodigneit alvoorens aange^ 
toood^ en onze genadig/e^onioklyke permiffiedaar toe verkregen znlienheb^ 
beo ; zullende die Dienaaren de Ziektn cd Gevangenen aldaar mogen bezoe» 
ken en byftaan. 

3, Dar 10 de niet gefpecificeerde Plaatfeo , aan die van de Gemeente zelft 
niet belet zai worden bet leezeii in Boeken van hunne Religie handelende , 
maar alleen voor hen en voor bon Huisgezin, als behooreoiv tot de private 
oefening; eo zooder andere Ingezetenen vao die plaatt daarby toe te laaten ) 
uilende de Roomfcb-Katbolyke Paftoor» in die oogefpecificeerde Plaatfen , 
vao de Ooroomfirben , onder hnnne Parocbieo. behoorende , gren grooter tri- 
buit mogen neemeo 1 dan van de Roomfcb-Katholykeo zelf. . 

4. Dat bet Recht der byzoridere Landheeren, by de gemelde Artykelenen 
VakJarin£en.eereferveerd zynde, dezelve, als zy.onitf ent de Rdigie^aaken in 
ons gemelde. Koninkryk vao Howgmyë. iets willen vaflftellen of veranderen » 
gebonden zullen zyo, de redenen hen daartoe beweegeode, alvoorens aan ons 
als Landsvorft en bcfcbermer der Religie , ootmoedig te vertoooeo» ea onze 
genadige difpofitie en ordonnantie daarop af te wachten. 

f. &t men aan de Lotherfcben of Ger^forouieiden, Superintendenten toe^ 
Haan zal* in de Plaatfen die zodanige Superintendenten af Opperfienvan 009 
verzoeken; welkera plicht het zal Z7n op het leven en gedrag van hunne on* 
dcrboorige Predikanten te letten^ en die zich te buiten gaan ook behoorlyk te 
flrafien ; zullende voor 't overige de Onroomfche Dienaaren in WaerddljFke 
zaaken » de Waereldlyke Overigbeit onderhce^g zyn , en de viiitatie en bet 
onderzoek der Katholyke Aards-Dekenen alleenlyk hierin ondergaan , dat zy 
aan hen doen blyken, of zy de hoooea. wattelyk doopen, of tot hetnvettelyk 
doopeu genoegzaam gequalificeerd zyn : Dat voorts de Houwlyks-zaaken , 
achtervotgens de grondwetten vao het Koninkryk» indiervoegeo aao het oor- 
deel der voomaamfte Biffchoppen onderworpen zullen zyn; dat dezelve volko- 
melyk naar de grondftelHngen der LfUtherfchenepGereformeerden gedecideerd 
worden I en dat het geoorloofd zal zyn, daarvan aan den Aardsbiflchopieap- 
pelleeren. 

6. Dat, aanjraande de Afvalligen, voornaoielyk wanneer iemand vao de 
Lutherfchen of Gereformeerden het Katholyk Geloof omhelA hebbende, het 
te]ve naderhand wilde vertaaken. zodanig een door den competenteo Wae- 

reld^ 




Digitized by CjOOQIC 




171 E ü R O P I S C H E 

reldlyken Rechter mee een zwaare arbitraire ftrafzal worden geftraft: doch 
dar f aliroorens die arbitraire draf dagelyks wordt uttgevoerd, het èericht daar 
van tellcens aan ons zal moeten worden gedaan. . 

7. Dat 10 wel in de gefpedficeerde als niet gefpecificeerde Plaatlèo $ aas 
Loiden van frerfchiliige Religie toegelaaten lai worden te trouwen voor. den 
Katholyken Paftoor tan^hnnne Plaats. 

8. Dat de Feeflt* eo Heilige-dagen der Katholyken » ook door de Oordbnv 
fchen zo veel als hAiiterljke aangaat^ znllen gevierd moeten worden; ea 
dat de geenen die onAr Gildeia^hooren , achtervoigensdc inQitutiedaarvao 
de gewoonlyke Proceüien bywwncn zullen. 

9. Dat in 't (hik van den eed, 'door de LatherAi)ieif en Gereformeerden In 
ons gemelde Koninkryk van Homgarpi te doen , voor het toekomende gena* 
diglyK vaflgefteld wordt, dat Rechters ep andere Amptenaaren, mitsgaders 
Advokaaten» middelerwyl en tot dat anders geordonneerd wOrdt, by buune 
aanfielling znllen zweeren naar het gearrefteerde Formnlier , te weeten met de 
üitdrnkkelyke woorden van : Deiparée f^trpmis (^ SanSümm (der Moeder 
Maagd Gods en der Heiligen ; ) maar dat van de Getuigen den eed op de ge« 
bruikelyke wys zal worden genomen, ten einde de loop van de dvile ea en» 
inineele Juilitie niet geftremd worde. 

Voor 't overige tallen alle overtreedingen in taaken van Religie tot no toe 
begaan, noch voor ditmaal vergeeten blyven^ maar wanneer in 't toekomende 
een van beide de Partyen, of iemanil der Ingezetenen van het Koninkryk, on- 
ze genadige Refolotien en Ordonnantien over de voornoemde Religie-zaakea 
gecmaneerd, nit eigen gaag mogt'komco te overtreeden, en een Katholyk, 
een Onroomfche, of een Onroomfehe een Katholyk komt te flooren en te 
ontraden, zal zodanig een op de aanklagten van onzen Koninklykcn Fifcaal » 
met eene convenabele en onafbiddelyke (traf gedraft worden. Wyders 
indien iemand van de Particiilieren zich in Perfoon, of ter zaake van Refigiej 
beleedigd oordeelt , zal hy zich daar over in zyn eigen naam , en niet In die 
van de Gemeente, aan onze Koninklyke Majeftéit alleen addreflèren. 

Welke onze genadige Refolmie gy naar alle de Plaatfen van het Koninkryk 
zolt hebben te zenden , en te doen pnbliceereo , ten einde een iqgelyk daarvan 
kennis kryge, en zich daar naar richte. Gedaan te fFtatef , mi u Hun 

CAROLUS , enz. enz. 

LêgiT ftout , 

Gom. Lod. de Bmymi^ 
Elias IVémyfey. 

DEN 

Digitized by CjOOQ 16 



1 

j 



M E R C U R I ü & m 

Jiimy 
DEN 6 Juny gefchtedde cindclyk op het Slot Fredrikshurg met ^' 

oogcmccnc pracht en luiftcr de Krooning van G H R I'ST I A A N ^^^^^ 
den VI. Koning yan Denemarke»^ en van zync Gcmalinnc de Ko* '^^ 
ninginne Sopbia Magdakna^ op de volgende wyze. 

Des morgens was het Plein van 't Slot met de Koainklyke Guar* 
ét re paard bezet : ten tien uuren begaven zich «Ue da daar zy/idc 
Heeren roet- een heerlyken trein naar 'c Hof s ten elf uuren kwam zyn 
Majefteit van 't Slot» bekleed met een Tunica en Toga^ naar de wy- 
ze van de oude Romeinen ; Het Opper-kleed was van een ftofiè vati 
geweeveh Zilver met verheven goud Bloem werk ; De Broozen waren 
.van zwart gefchooren Fluweel met banden ^ goud ep zilver Breiwerk 
en roet Diamaote Knoopen ; boven deze Klecderen droeg zyn-Majc* 
fleitden Koninklyken Mantelmet Hermyn gevoerd» hebbende de 
Kroon op het Hoofd» den Scepter in de rechter- en de Globe in de 
fliuker^hand} op dezyde hadtzyn Ma jefteit den Koninklyken Degen, 
hangende aan een Gordel met Paerlen bezet 9 alles gemaakt naar de 
vyze van de oude Gotbem vooruit gingen des Konings Lakeien cm 
Pagies» waarna verfcheiden Kamerjonkers en Kamerhecren volgden, 
zyndcrde weg naar de Kerk met rood laken belegd. 2U> dra ^yn 
roajeftcit in de Kerk tradt » kwam de Koningin insgelyks in Ro- 
meinfch gowaad, de Kroon op het hoofd hebbende, van/t blot , 
met even zulk een Gevolg ais dat van den Koning» en begaf zich pok 
naar- de Kerk j zyndc verzeld van de Prinfcfle Sopbia Hedwigcn Cbar- 
lotta Amaliay en de Markgravin ; waarop veelc Ridders en Edellie- 
den deze Proceffip floten. Het Verhcmelte waar onder de Koning 
ging , wierdt van den Groot-Kaocelicr den Graaf van Holfleny den 
Gchcimcraad Rozenkrans , en den geheimen ConfercntieraadiS/öw^, 

Srcdraagen»en dat van de Koningin door den Geheimeraad van «Sfi&e/?^^^ 
en Gehcimeraad Muncb , en den Graaf Rantzau. *s Konings Mantel* 
' flecp hielden de Graaf Antbony van Jltenburgy en de Geheimcraad 
en Opper-K-amerhcdr van Plefs ; en de Gravinnen van Hotften en. 
vM Hardeggen ^éitvznécKomngm. DeKoning wierdt inde Kerki 
ooti&DgeD door den Biflcfcop fForm van Zeeland y verzeld door dic> 
van Jutland en Noonu^en. De eerftgenoemdc deedt de KroMifngsr 
Prêdikatic» wajirna hy metde andere Biffflèoppen de GezaDgpiiz»ng;r 
f^e^i SanSe Spiritus % Gloria inexcelfis Deo. enz* Vervolgens om Eng 

Mm die 



Digitized by 



Google 




X74 E V R O P l S C H E 

die Bi^Tcliop uit handen van den OrooNKancelter bet Koninklyk 
Wet- en Succcffiè-Boék , Ltx ÉègiM genaamd» alf nicdc de Fléflc 
mee de ZiU-Olkt dié dóór den Biflchop géwyd wierdu DeKomnjp 
voor héc Alcaar gekomen zynde, boog zich op lyne knics Aain de 
Kroon van zyn Hdéfd,6nftdd#diei alsKtede den Sccftercn^eGio«, 
böi o^éed rood Aywéei kuittn terzyde by hem leggende i dskrna 
deadc zyti M^jefteic aan den gemelden BiflcHop de Koninklyke be* 
lofre vaA bdfehermiii^ vaü alle de Kerken der Deenfche Koninkry* 
ken en Staötdrt , en de Groot-Kancelier ontfing van den Koning de 
Krooi^ing$«>&eden , vvelkc zyn Majefteicuiifprak) houdende.de haa*» 
den op (kn Bybèl; vervolgens firmfing de KoMi1g*de Zalving van ded 
meéfgetteldett Biffcbo^, op het Voorhooft, opdeBorftt opdebei* 
de Armen en op óé Palm van de Rechterhand -, die gedaan zynde , 
2ette de Koning de Kroon weder op 2yn Hoofd ^ nam den Scepter 
en de Olobef ni dat hy den Degen aan Godt hadt toegewyd, en 
keerde naar zynen Throon. De Koniiiginne wierdc geitaHd op het 
Voorhoofd en op de Borft. De Hefaiuliefi der Wapenen ^ ten getale 
van zes f waren gekleed in Wambnffen Van FhiweeU boven hunne 
^4antels hadden zy een Wapcn-Rok^ geborduurd mee de Wapenen 
vtLn^Deenemarken èn Noorwegen , enz. hebbende yder een Heraults* 
Staf in de hand. Na de Ceremonie deelden gemolde Heraultcn gou« 
de en fitvere Medaille^ uit , die op de Krooning geflagen waren ^ 
omtittlt de middag wiérdt hét Te Deum getotigeh^ de klokken ge^ 
luid , en het kartön'^geloft , waarna een R($ninklyk Feftein en Maal« 
tyd in de Ridder-Zsial ëft andtre Vertrekken van het Kafteel gegee-» 
tttL wierdt, aan vcffcheidèn Tafels, te wecien: de. Koninklyke Ta*- 
fel, aan dewelke zaa:tfrn beide hunne Mijeftéften^ de Prinfefle Cifr^* 
hffMAmattê^ Zufter, en dë J?tmk% Sopkia Hedwigy Moet van den 
Koning . nevens haftTè Koninklyke Hdoghtit de Markgravinne vnn 
JBrèhdeMi&^CifiaHicb^ MoedA* vait bttare Mafeft^it. De VorOely- 
kt Tütèl , Mta de^lke zatiA de i^tt Prinfen FréderikErmfi^ en 
Fndrik cmjHmn^ Markgtavert vait CnlMMb, Broedere vtn de Ko* 
mogtnne , th de t^èfeM(M:^dn vtin HóWii» Sumkrbmrg • en Gluksimgi 
ttn Tafel vdötdeottheèlntfcfie MiiAtders; twee grooce Mamfehtlks^ 
Tatfekj^vief tViftife vtfdt dèTHNidbre Hdvelingeii v»A de béide Sexen^ 
tn tffti Mftfö töeir ^ CifklIièKGiMrjie » fii tiiei elf Ttfels, dito iiUe 

tt<t 



Digitized by 



Google 




M ER C U R I U S* vj^ 

ow^ groote M^gnificentic ragedift warco, licbbeniJc aodcr aader^tp 
de konftige Vcrcooningen oer Confiruurcn zeer uitgenHiiir. 

De Vreugdebedryven over deze Krooning t zyn op veeie pkacfen 
zeer groot geweeft, inzonderheic heefc te Altona de Joodfche Natie 
zeer uirgemunt : hunne Synagoge ivas raagnifik vcrfierd/ en de ge«^ 
heele Gemeeme vcricbeen in Feeft-Gewaad ; men zag daar een Ma« 
obioc fan vyftien voeten hoog» me( vergulde zinnebeeldige Figiiu* 
i«n» en onder anderen twee Schilderyen, waar ingefchieven was den 
Zegenwenfch voor hunne Majeftciten in -t Hebreeuwfch en in 'c 
Hoogdiiitfch . De Rabynen lazen Kapittels en Pfalmen i ter mate* 
rie dienende, uit hunnen Bybcl» en men zong een expres opgeftelden 
Hebreeuwlche Lofzang. Voorts wierct in dien Tecnpel een fraai 
Mttzyk , zo van Stemineo als Inftriinaenten gcoiaakc f en eindelyk 
(prak de Opper -Rabbi deo Zegen uit over het Koninklyke Huis. 
L>e Weduwe van Saligman Salomon , gewezen Keizerlyfcc Paftor t 
heeft dien dag een gpede quantiteic Levensmiddelen, als Brood qo 
Wyn, Vlecfqh en Bier, aan het Armen- en Weeshuis te ffamiurg 
gfiWüdeo, ook gelykc AalmoelTen aan de Joodfche Arnaeo gedaan , 
en den volgenden dag beeft zy geld onder de Armen doeniiitdeelea. 

MEN wacht nu dagelyks te verneemen dat de Sraaten Generaal •'SMt* 
4er yffrtinigffe Nederlanden een 'hcHuit genomen zullen hcb^n om Jbet*'^*^*** 
Traftaat van H^ tenen aaate neemen^ gelykptienjpr.Ëxpreflen de ty- 
ding bekomen heeft dat de Koning van Spanje zich door eene Con- * 

ventie , welke deo tf dezer ie Sifoüii getekend is » met het zelve 
Traftnac heeft geconformeerd. 

Men ziet in druk het volgende Placcaat dat te 'Qroninien is gepu* 
.bücperd; * ! ' ^Ir ' '* . ! '•';.,-•. 

DE StJAlEN FAU DU STAD QliONINÓEk ENQE 
OMMBLANPEN ^ d^tpw$t€9\ Dat door vcelmaleoipgckoiqcip) 
berichteo wel ijn geimformeerd van de menigvuldige en va9 lyd tot tiid |0(9P' 
neemeode infoleneitm^ ouut Roomlqi||icpiDde lowoonderen dezer 'Provintie, * 
éemdkt^ iiicitq;mAaaiide poip. i9d^lsm^.%^m «Itilfr fuOlg ^ftismr^ Tp 
Wjqrm t n i|M ^«idcrmipiag iMi<PW^ orf^if s » in^Ueajlligk H jM^ifnrifisri/i^ 
Zfn« Mk 9Km pmfOié nevens Mde^^ «oe^le Jqflestcteaeja vplkq^^ ^S^PMh 
ten.» #ehcf iMiMrs diedic van de Pr^H^^i^t/^^ j^lj4aoii » (tUkra 4<W^ 
WMikkgre jsHfmnikómmf^» Lff #Q Uayie fil^mt vervolgd WQr^; 4^ 

j • Mm» • door 



Digitized by 



Google 



176 E U R O P IS C H JE ^ 

J7J1. door hcê inkomen en aanhooden van ^cttcb^i^n ge^rJemh , én by ons oooit 
7«Mfy. geptrmitteerdf Prieftcri, Capcllancn en Gecftcjykcn , vermenlgvöldigenenvcrr . 
grooten van hunne Vergader plaatfcn, dezeWc ten groeten mcnigie 4n hopen- 
baar te Jf^quenteren , diarin en onder de hand te leeren en ver(preiden , dconbc- 
X paalde magt des Roomfchen Sroels » niet alleen in zaaken van hunnen Godsdienft, 
maar iclfs omcreui laaken van Burgcrlyke regeeringen en Onderdaan sphchcett 
xt fomenteren , en in te fcherpen den blinden yv$r, om ten behoeve vaq vcc^ 
bode corporatien^ en uitlandfchc comventtn^ KlooOers, of andere togeaaamde 
Gecftclyke GelHchteii en Perloonen , jïw/ïre Mfpofitiem by levendige lyvcofui- 
lerftc' wille re maaken, en dexelve tegen ons Placaat van den 28 Febraary 
lóséxtJacilheereH^Mes tot ftooringc erf er^ernifTcn van den waarcn Gereformeer- 
den Chriftclyken Godsdienrtj'aanwafchdier Dwaalleerecn grove7i{^f^//«fli,cii 
van nadeelig gevolg voor den welftant onzer Provimie, en derzelver Hooge 
Regctringe. 

ZOO IS •T, dat wy by dezen, zonder te derogeeren aan de Flacaatco by 
Haar Hwg Mogende op A\xJmèj€S geëmaneerd, by revtfic en «mrp/fW/V van ooze 
Toorige ordres niicsdézea ernUig ftaiuerem. 

Dat f eene Roomfche PrieReren zullen mogen kom^n fn deze Proviatie of 
eenig Diftrid van dien, dan met vöörkennifle en ctmfejfie dier Regeeringe, ea 
dezelve by hun aarlkomft gebonden zyn baar te prefenteren aan de refpedive 
Gertchten, ter plaat fe al waarze haardiendzollenr^rvr^^ej», en hun doopnaam., 
geboorte-plaats en domicilie waarze zich hier zullen ophouden , eigenhandig op 
• te gee^^en , om verklaaringe als Artykel IIL en quarto imfratt doen , en daarop 
ïchrifteiyke permiffie te kunnen obtineum^ zonder alvoorens eenfge de minfte 
dienft funélie of viiitatie te mogen verrichten , zulks alles by de pceoe van 
. een honderd zilvere Ducatons. 

IL 

Dat van nu af aan etr voortaan geenerlei Prtefiers of Zendethigeo,dan al- 
leen geboren Onderdaancn in itgeunieeerdc Provintien, en geene geordende 
PiieOers of Munniken^ in het byzonder geene ]efQÏ;en, of die in eenige gra-, 
den of deelen hunner orde mogten zyn , zullen Worden geadmheerd. o(gt^ 
Irriirdy maar dezelve micsdezen gelaft binnen zet wieeken na pmilicéuie dvteaf < 
te vertrekken, by pcene op hunne Perfoonen^ en die hen verbl^yf verleenen , of 
in l^unne Vergaderinge zullen verfchenen zyn , als in 't Placeaat van den 10 
Ofiober i6f7, den 30 December 1667 en noch jongd by Staatfehe refoknie 
van den 21 Juny 1720 , is gearrefteerd. 

* I I I. ' ' ♦ ■ . 

Pat alle Prfefttrs tich zullen moeten adreflèren by de Gerichten aU vooreir 
vermeld , ca ddar , vdór dat fcHrifteiykë pirmijk itkimtfPim/bf hoo woord 
van cere moeten verklaa^en in plaats van eede; dat zy niet voorftaan of lecren 
zullen de magt van 4ijp^^^ van denRoomfchenStoel of aadereKerkelyke éuahê* 
riieH omtrent Ondeitiaans plichten , omdczelvevaa eene volftrekfe gehoonaaiii* 
Jleit aan bvoft wettige Protcfbuitfchc Overbeden te kwak Jhmmmp ddÊt 

men 



Digitized by 



Góoglé 



M E R C U R I U S. 27; 

men geen trouwe of ónderdanigheft tan die fn de Kerkely|(pBan mogtenzyn, 
IbhoWg 18, maar in tegendeeKdie van hunne Genneen (chap^tuHen inboéiemen 
een, behoorlyken yrer voor den welftand dcjzer PfOviDtie,eDaIle onderwerping 
gen met een (lil en zedig gedrag. ^ 

^ In^gelyki re verklaaren , dat ly nier tullen contriimeren direfi of inditeft ^ 
om door onic I^igezetenen eenige vcrmaakinge, gelofte , verzendinge ofvcr- 
vreemdinge van geld of geldc-waarde te doen of laaten doen, buiten 's Lands 

/aan eeoige Kloofters, Gollegien of andere Roomfche Gedichten, of ten be- 
hoeve van eentge Gemeenfchappcn , Staatiien , Piaatièn of Leden van dien : 
«nto vee! in hen i<, oprcchteTyk te WRien weeren, dat op eenigerief wyie» 
de goederen onzer Ondcrdaanen worden gediverteerd bniien •$ lands , of mog- 
ten kómen in eènige doode hand , anders dan onder puSlyke en by ons geatf'- 
tb^rljeerde êdminifiratie : laatftelyk dat zy tegcfn deze hunne verklaaringe of 
eénig deel van dien , geen a^folutie of Ji/penjatifm van iemand ter Waereid 
tulleii verzoeken of accepteren» 

V. 
De- Roomfchgezinde Waereldlyke Priefleren , geboren Onderdaancn van den 
gemmieerdem Si%»x y alhier in ^»^i> wezende , zollen mede gehouden zyn de 
voorenftaande verklaaringe inwendig een Maand m publicatie dezes te doen, 

^ ep hen daartoe van zelfs te adrefleren by de -refpédive Gerlchten, alwaar Z7 
4én dienft doen , by poene dat die gcene <, welke na expiratie ven dien tyd 
ndatig óf refroBair bevonden mogten zyn , boven de peenaliteit Artikel L 
^^^/ivffr^/,, gebannen zullen worden. 

Alle Roomrchgezinde zogenaamde Geeftelyken , hier ontfan((énde eenige 
Gonftitntien,, Bullen, Decreten * Brevetten of andere Maddememen en beve* 
leo , boe genaamd , van huunc/uPeriears , of eenige Kerkelyke Overigheit , door 
wat canaal of op wat wyze zqIks zqude mogen zyn, raakende KerKèlyke zaa- 
Iren of Perfbonen, inzonderheit die hunne of andere miffie, evocatie^ vet* 
plaatfinge offnfpewfie %jxi fpeSerewde ^ znllen geenzins dezelve mogen gebrui* 
ken j publiceren , zelfs niet aan iemand communiceren , dan 14 dagen nadat die in 
origtmüi in it Stad aan de Heeren Burgermeefteren ende Raad , en te Lande 
aan de Gerichten ter plaatft zollen zyn vertoond , en daar nevens copye over'* 
haodigd» welke 14 dagen verloopén zynde, zonder nadere dijpüj/kie^ zy dan 
€erft van deorigineele eenfg gebruik zullen^ mogen maaken by pcene van iqo 
tilvere Oncatoni, of arbitraire correSie naar exigentie van zaaken naar de na- 
ture en zwaarte van dttranfgrej/ie. 

• VIL 

Mede zullen onze Roomfchgezinde Ingezetenen zSch niet mogeu onderdaan, 
ceoigê Vergaderplaatfen te vergrooten, vertimmeren « veel min eenige ^der- 
.xelver ergens in deze Provfntie zonder ons expret confent van nieuws aanleg- 
den; ook zorge hebben te draagen, dat dezelve in hetoiterlyk aanzien geenc 
Kefkeu of publyke Gebouwen gelyken, of anders in het oogloopen, mede 

'- ! ' M m 3 zich 




DigitrzedbyVjOOQlC ' 



a78 E ü R O P I S C H E 

1 7St« tich wel wachten » mei hwoeMligewadeBs of iets ande» n$$x hmutfi^ar^ 
jMMy. Jiitte zwemende, ffbblyk te verfchyneD, of auderc ergeroiflfe eo (loriogetohet- 
■ ■■ Gemeen te gceven, op poene fan iiAtV/kt dem^Uêit en verdere cörrtSU , aU 

op zodanige infolentie na der zaaken gelegeoheit zal worden bevonden U be« 

hooren. 

vni; 

Verbieden ook in co/rfirmste ous Placcaat van den a8 Febrvary i6f6» i$X 
geene Perfoonen van wat (laat ofcomJUse die zullen mogen weezen, zallea. 
vermogen b/ TeDament, CQdUHlim^ Legaten, Giften terzaake van dedood» 
of onder de levenden, of op andere manieren, handelingen of ^«jv/rjdFrii, tei£^ 
fo9€trem van honne goederen, (geene 4icgezonderd} ten behoeve van ceoigc^LÓ» 
genaamde Geeflelyken , Priefters, Kloppen, Nonnen, Corporatien, Geftich« 
tep, Statiën, ofeenige Paazelyke gezegde Geedelyke Armen- ofGods-imizen, 
maar alle dezelve moeten overlaacen aan hunne wettige Er^enaamen,.«riMi« 
n^ertn daar benevens , dat geene Roomfthgezinde Ingezetenen , hunne naafta 
Vrienden van de Gereformeerde Religie zynde , in *t geheel of ten deele zoN 

~ len mogen onterven , of minder vermaaken dan aan honne Paapsgezindc Er%e- 
naamen, by v^rbeorte van vier vont van het aan Geeftelyke ofaanKopmich* 
geiindcn vermaakte. 
* .IX. 

Laatftelyk tMlstreren wy de voorrge ordres eo f efolotien • dat alle Kinderen^ 
waar van één derOoderen van den waarenGereformeerden Godsdienft isgeweeQ^ 
in dezelve znllen worden opgebragt, tn dat, tngevalle één van beide de Qo,* 
ders van de Gereformeerde Religie is, de Kinderen in de Gereformeerde Ker* 

'■ ken ten doop zullen moeten worden eeprefenteerd , gelyk mede ^at geenerlei 

Scbopidienft alhier door Roomfche Mans* of Vrouws-Peifoonen zal mogen 

rwovicn geixeraerd f alles by zodanige foeftaliuhe» als bevoorcns daarqp.zjii 

Dit alles êMgefrajuJiceert onze voórige Placcaten.en refolutien, die voor 
^het overige in dezen voor gerepeteerd worden gehouden: zullende dit alles ber^ 
rfcht worden tegen de Overtreeders by de Gcrichten bier voorens geüatoccrd, 
. Laften en bevelen zonder oogluikinge of compopüe dezjen ter exccmUte Icgr 
^en , en een ief^lyk die zulks aangaat hem daarnaitr te. rouleren.} zullende 4^ 
breuken komen een derdedeel voor deii Aanbrenger, een derdedeel voor het 
Ucrichte ter plaatfe, en een derdedeel voor de Armen aldaar: 

Aldus gedaan en gearrefteerd ter Vergadering van Hoi^ Gtd. Het^etê SutdUf^ 
pp Donder dsig den 12 April I73<« 

Ter OrdofUHNrtsc van Mêmr Ed. Mdg. 

* ' L. fi£CK£.RING , i^r^MTffr. 

« 

De Koning van Sardinië by Miffivc aan de Heercn StaawnGcw- 
^ ' faal kcnniflc grgccvcn hebbende van het bevallen ^an de KiHiipgioil^ 



Digitized by 



Google 



M: E K C V tL ï Vf S. . .ZT9 

iync GfthtHnne «m eéöên Priiw, to hebbcW haar Hoóg Mogende 
zyne 4Mftfeftett ilkmegerts by Miffive gefcltciteerd. 

DcKiming vart Pr^i^ir» heeft by Miffivc aan de Staaren Generaal 
kennis gegecven van het Huuwlyk van zyneoudfte Dochter Je Piirt- 
fcffc F/tdiri^a Akggfia met deh Ecf-Prins van Brandenburg^Bareitb^ 
waar over ayn Majefteit by Miffive door haar Hoóg Mogende is ge- 
feliciteerd. 

In den Haag kwamen den 14, ^ezer twéé Exprtflcns ait fS-ankryk^ 

en met den laatften de aangename tyding , daidtConremietoflchen 

iSrpoi-Brirtame en Spanje^ waarby de Katholyké Rotiing zich met 

het Traftaat van Weenen conformeerde, den 6 dezer ro Sêviliègcie- 

kend is, gelyk breder blykc uit den volgenden Brief: 

Stvilië den 7 Juiiy. 

DE Groot-Brlitaimifchc MtotOer de Heer Kttm , pmfing den r deier Vaft 
Lwdon te rog den ExpreflTen , welken hy derwaards gezonden bsdt , en met 
denzelven de nodige lunrodieo tot wegneeoiing van eénige weinige zwaarlg- 
heden » welke men in het goedkeuren van bet Weener*-TraSaat hadt gemaakt^ 
De gemelde MiniQer hier van terRont aan ons Hof kennis gegeeven hebbende, 
iradt daar over in Conferentie met onze Minifters, en ontwierp met dezelve 
de Conventie, die giReren gefloten en getekend is; waarby de Koning zich 
xnet het Tm6laat van IVeentn conformeert , en daarenboven het Sevilifche 
Tradaat (waarvan zy» MajeOeit by de bewufte Declaratie, voor eeoigen t)|(| 
door den Marqois van Cafiellar te P«ry/ gedaan , zich ontbonden beeft ge» 
bonden) rehabiliteert en pp nieaiv bevefh'gt. Men verzekert dat ons Hof mei 
dat van Groot-BrhtaftMtS ook overeengekomen is, dat een Esquadre En^fche 
Oorlogfchepen , den Infant Don Carict met de óooo Mannen van onze rrou* 
oen , oaar ItdiU zal helpen overbrengen ; en dat dit Tranfport binnen vyf 
Maaodeo zal gefchieden. De gemelde Heer Kt^me heeft beden een EKpreflTen 
met de getekende Conventie naar LvHd^n afgevaardigd ; en daar is té (^lyk 
een Conrier door ons Hof aan den Marqois van CafttlUry naar Frs»krjkffi- 
zonden » met de nodige Inftrudien omtrent deze zaak ; zyndè aan den Fran<^ 
fbhen Ambafladeor alhier {zo men zegt) door onze Minifters alleenlyk kennis 
gegeeven dat dezelve afgedaan was. Honne Majefleiten zyn over dezen goe- 
iea «itflag zeer vergenoegd. 

Alle de Direfbors van deOofiendifche ^ompagnie zyn xeBriifel 
geweeft, óm eenige Vcrtoogen aan de Regeering te doen^ en der- 
lelvcr Inftru£fcien te ontftngen, aangaande hunne ËtablifTementen te 

Canton 




' Digitized by 



Google 




xgo E U R o P I S C H E 

Caf^t^n io Cbfna^ t« Coblon op de Ku/t van CormsnJelcn XtBenjfUel 
en. wegens het zenden van de twee Schepen iiaar •0«|^-/w/#f»,- inge- 
volge van bet. gceh in het laatfte Tr aoaat van ^^ir^/vtfn -geftipoketd 
U. . ,\ 

De Keizerlyke AmbaOadeur heeft bericht van fFeene»^ dat mtm 
aldaar Van den Keizerlykeh Minifter te Confiantinóp^kn tyding beko- 
men hadr» dat de Turken het Leger van den jongen S$ba€ltJamÉj 
aan de Rivier dé Ttger^ oict verre van Bagdad ganfch «verflagen 9:00 
veele Peruanen in *t wacer gejaagd liadden. De Ottoaiandilche Ani- 
bafladeur aan het Keizcrlykc Hof hadt ook cyding daar van oncfati^ 
gen j met byvoêging » dac de jonge Pcrfiaanlcbe Vorft zelf 9 in die 
Aftie zoude verdronken zyn. 

. Met Vaartuigen heeft men uit Barbaryi tyding dat tie Kcbning vap 
Marocco aan zyn Leger ordre, gegeeven hadt om in *t Veld te trek- 
ken f «en te marcheeren naar de Landfchappen en Plaatfên die zich 
noch niet aan hem onderworpen hebben) veelenvaxi dewelke zich ia 
Aaac van tegenweêr hebben gefteld. Daar is eene zamenzwecrmg 
der Zlyarcen ontdekt» om den. Koning wederom van den Throontc 
flooten» aangelegd door Alcajdt Havany^ de aanzienlyklle Perfooa 
onder hen» die', na de ontdekking» zynen toevlucht nam .cot de 
protedie van eenen Man, van, gereputeerde heiligheit » genaamd 
Muley Juinij dewelke hem by den Roning bragt envoor faemfprak: 
0MT Op die Monarch antwoordde i dat by bet kwaad tegen hem s^tf 
g^pUegdy wel wilde ver geeven\ maar dat by bet advys van de Recbters 
moe ft vraagen over hei^yerraad hgen de geheele Natie : Deze verklaar-^ 
den dak de geen^ die pp het leven v^rt defl^ Koning toeleidci en den 
Staat in verwarring trachte tè bren^n^ inet de dood.gcfirafc moeft 
worden; waarop hy terftont wierdt geëxecuteerd. Vervolgens vondt 
men onder .«yne Papieren verfcheiden Brieven van den Baflavan^^nr* 
^ger^ waarin hy hem tot dè rebellie aanmoedigde, en hem allebyftand 
van Krygsvolk en van Ammunitie ran Oorlog beloofde. Daarop 
zyn 5*0 Alcaides naar Tanger gegaan om dien Bada by de kop te vat- 
ten , zo dat hy waarfchynlyk den Bafla der Zwarten haatl yolgca 
zal. V , . 



X" 



Digitized by CjOOQ 16 



M £ K C U R I U & tu 

DEN 21 Juny bragt een ExpreiTen van FriêihicisfeJJé te B^rfyn "^1 
de tydiog dat de Mai'kgraaf jllbrecbt^^n Brandenburg^ Priosin Pruis* byzon. 
fen% Groocmeefter van de Johannicer Orde in der Mark y SMtn ^^^^ 
Pomerfn en fFmdin^ Stadhouder van het Hertogdom Pomeren , eo 
Overfte oTer een R^iment te voet en te paard, enz. op hec Ludflot 
frtdrieksfelie^ des namiddags ten twee uuren aan eene beroerte over* 
Jeden was: Zyn Koninklyke Hoogheit was een Zoon van Fvfdrik 
H^Ukm de Greofe^ Keurvorft van Brandenburg^ geboren den 14 
Janoary i6ytt en den % Odober 1703 getrouwd met zyne nagelate 
Gemalinne Maria D&rotbea »Pochcer van den Hertog Fredtik Cazimir 
van Ceurlandj by dewelke hy verwekt heeft Karelp geboren den 10 
Jttoy tjofi 'Anna Sopbia Cbarhtia^ geboren den Z4 December 17061 
Gemalinne van den Hertog van Saxen Eyftnacb \ Louiza fFilhelmina^ 

feboren den 11 May 170P, en gefturven den 19 Pebruary 17^6 ; 
'redrikf geboren den 13 Augufty 1710; Sopbia Jlbertina , geboren 
den 18 Aoguity 171 1| Fndrik fFilbilm ^ geboren den z8 Maart 
171 f. 

Van de zwaare Aardbeeving te Foggia voorgevallen, .en waarvan 
hiervoor aircecs gefprolten is > ziet men noch het volgende omilan- 
dig Verhaal. 

Uc Siad Feggia^ gelegen in het Capitanata in de Provintie van de 
PugHa , eene van de bette van die Provintie, beeft in de voorleeden 
£euwen verfcheiden onheilen uitgedaan | Zy is onder wurpengewecft 
aan de Invafien der Barbaren > ingenomen door de Sarrazynen^ ver* 
woeft door de Soldaaten van Mat4^edus\ verbrand en ontmanteld door 
dien Koning: Zy heefc verfcheidenmaalen de Hongersnood en de Pcft 
geleden: Zy is door haar eigen verdeeldheden ge(cheurd geworden; 
coaar alle deze onheilen kunnen niet in vergelyking gefteld worden 
met dat van deze Aardbeeving» die alle de Gebouwen daarvan heeft 
omgeworpen of doen waggelen 9 eene groote menigte van Menfchea 
van aiderhande Jaaren ^ bexe en Conditie onder de pumhoopen doen 
omkomen V en de overige Inwooners tot de ut ter (Ie elende gebragt. 

Deze Aardbeeving gebeurde den 10 Maart op het zelfde oogcnbltk 
a\s het Jaar ijjo naar de Aftronomiiche rekenmg eindigde^ en hec 
Jaar 1731 een aanvang nam: De eerde fchu Iding wierdt *i moreens 
cco vier uuren gevoeM^ en was zo geweldig eo bo (cliicl|fk » dtc de 

N n oeefte 



Digitized by 



Google 



i^t E Xï R o P 1 S C R E 

i?^'* meeftc Gebouwen inftorttcn , en vcclc Mcnfchcn onder de puinhoqpen 
^^^'_ begraaven wierden , cêr de tnwodnérs temerkt 'hèddcrf dat 'er ccne 
Aardbeevfng was : Deze eerflie fchodding duurde vyf miiHiteus ^n 
een minut daarna voelde men eene tweede die al zo heevig was-: Héc 
water uit de Bronnen , fchoon 50 i, 40 voeten diöp^, 1i^ db'1imil<cléh 
uit en overftroomdc al het gccne daar rondom Was. ■ - ' 
" Meiv kan niet genoeg uitdrukken de fchrik wair módt ót'^Meth 
fchen in die tweef dagen bevangen Waren : De geenen 4ie het geluk 
hadden van nier door het inttorten vun de huixen viei pleiterd te wor- 
den, flilvccrden zich zo als zy beft konden, zondcp iets tè knnneh 
medencemen , en zonder te weeren waarheen zich te rcttrérerti Toen de 
Aardbeeving voorby was,en de huizen m ItcenhoopenVeriinderd wareot 
veroirzaakte de dikke VVolk die door de Üof vcroirzaakt wierdt,dc 
verwarring van den nacht, hctindc wegleggen van de rtecneo, het ge- 
huil en gekerm van de geenen die onder de Itcenen half begraavenla* 
gen en onophoudclyk om hulp riepen, zulk eenverfchiikkelykfpec* . 
takel, dat het met anders fcheen, of de Jong fte dag 'was gekomen, 
vooral wanneer zy met het aanbreeken van den dag malkander op de 
vlakte zagOT, Mnnnen, Vrouwen, Kinderen, alle byna naakt, bleek, 
trillende en overdekt van lloF, de ééne ^ekweli, de andere verlamt 
of half dervende. Daar was *er geen een, die niet 7yne Ouders en 
Vrienden , welke hy geloofde ondier dfc puinhopen begraven te zyn, 
beweende. De geenen die hunne Huizen tnCocdercn verliet en, had- 
den een byzonder geluk i Want zo dra waren 7y niet buiten de Stad, 
öf daar kwam wtêrccne Idhudding, zo zwaar als de twee eer<ien, die 
deze ongelukkige Stad v crder oVe>hoc»p wierp; Naar matedat de dag 
toenam, verdubbelde het gehuil en {>ekermder Inwooners } deKin« 
deren zochten Tninne Ouders, ch de'^oücts hunifiekioderco: En het 
feecnc "hunne elende rittüh gerföcHgW- «Ynatikffe • i'v was eene ongewoone 
koüdedie doót^ hunne leden heehdtV^g; iHo zy geeoe klederen , noch 
fcrs om zich te deffcken*hadden. 'Wcrt kan'ttfet wel het getal van de 
ingeftofte'Huizén en Kerken rr^eld^n-, Nét is 'genoeg re zeggen • dat 
'ér niet dan het Kapucytier Kfóoïler , één ^ander , en het PaIcis van den 
éiflchop met eenigcWtinigfe Huizen op het grbotePiem ^^ynbiyven 
ftaan. Alle de andéh; GébotiWen VVYi oV't'ècïieituial ingcftort , of zo- 
üanig geruïneerd, datze onbéVoonb»ar-zyn. Men begroot het ge- 
tal der Mcnfchen die^oadcr de puinbopenbegraayen z^u ^ t>p 2000 % 

en 



Digitized by 



Google 



Ml ER, C UR I U S,. jij 

dingen van Aardbceving waren gcwcelh z!mZ. 

Omtrent dca lo J.qny viel de Donder op het Kaftccl van de Mar- 
qoifinoe y^n Trefnel te Donv^e^ rollende van boven langs de Trap tot 
belleden in een Zaai) daar uien a^n tafel xai;, door de bc^^en^v^n 
twee Perfoonen zonder dezelve te kwctfcn, (4Qfb4ePre<^p(of kr^fg 
^«ar van pene Hchte wónde a^p 't hoofd,) ca verv^tlgcn^ naarbujtcn ^ 
op de plaats inde Sial, daar zy het oor van een Paard brandde^ 
ronder andere fchade ie doen. De gemelde Majquizinne heeft v^^ 
den Kardinaal van Bijfy permiflie laatcn verzoeken, om deswcgcp 
h^t 7> Deum in de Kerk ym di? P-laats te d^cn zingen. Ömtcenc 
dien lyd \s de Donder ook gevallen op de Bcnattiöyner Kerk «anSu 
PietfT by jiÜlrQvilk 5 W4ftr door éco« der klokken fmoU,^ en op Mer- 
icfaciden plasHfen brand oncftont. 

Van Bajeux in Normandye heeft naen, dat men aldaar gedu arende 
twee dagen zt»I^k een zwaare Dotvler en Biixem gehad hccU 9 dieFg^t» 
lyke men in gcenc Hiftorien verhaald vindt ; dat de Doi^dcr op vet-? 
fcheidcn plaat&o gcvalkn*^ is^ 9 ooder andercp pp den Toren van. de 
HocNfelkevk^ ahvacrrizc twee Klokke- Luiders gedood heeft: In*t vei^ 
volg op het Kloofter van die Stad» waar door méér dan de hêlfcder 
Nonnen wierden doodgeflagen } en op een Vlek drie kwariieruurs 
▼an die Scad gelegen ^ atwaarze grootc w^nordr^s voroirzaAktc ; Do 
Wasü^m wa& zó, bi^cnd » .dat bet hoofdhajr van ver$:!)oi4M Perfeo^ 
nxfk die op iiet Land waren, daar dooi: gezeog4 wier^c Dit att^a 4 
aréadcr eciiigo regen voorgevallen, 

Dea i X I uny. omtrent den middag ontftont *er eeo zyraare brand in de 
Voikry ke Stad Biandfori ^ in *t GraafTchap van Dar fit , in En^land^ waar 
Ami^. éezelve met de ^erk en Toren go^oegzaatt geheel indeaflchpi 
gel^d 185 fe]KKkr alloeolyk imde.iLo HtMzoobLyvep ftaan;. Deverila*^ 
gedb^ic mo :(^.Meoürheo. wai zo groot , eo do vlam floog M Ccbiel/fc 
voort 9 ttitwcinigsnicts van. hunne goedrren hebhen kunnen bergen: 
De kind^rpphies die 'er in zwang gaan, Tormecrdcrdenbet oogelukt^^ 
alao weiew van* de ^ol^en die naar buitenopbet Vdd-Debragt wiecn 
d^^i JtMt^:t^anii(h:$ierveti., Op het iverirck van de Brieven was aUM 
noch zo verward , dat de Inwooners geene begrooting kondjjn nmhi 
iNtlc>MP>dtf i^ciMdOt lëi^ oioftc. ay* !-> xA^ dat *er 

?M^tf'^iow HiahwgBB fs^lfi^tjAHwilnn na ikrav^ JCMfduMeiMa 
-ij/ : N n » aü- 



Digitized by 



Google 




i84 £ U R O P I S C H E 

andere Heeren^ in die Stad waren. OndertnflT^hen, wordt htHguA 
der verbrande Huizen op omtrent )ooo (lulp gerekend, r . • • 

Den itf Juny des nachts tfcn twee uaren pAtftonc 'er brand aan *c 
Huil van een Diftillateur in Holhmj te Londen ^ waar doorat zelve 
tn ^o anderen in de aftche gelegd ,; en verfcheiden nabourJge Huizen 
2eer befchadigd wierden. . .^ 

Van ftvirtonin \ GraafTchap vap Deimsbire be^ft men, dat den 
itf naniiddag ook méér dan een derde deel van die Stad door ongeluk 
verbrand was, wordende de (chade door v^if ^btand ?eroirzaakt op 
I40000 ponden Sterlings begroot. ^,\,. .. ,^ 

Van Peronne beeft men, dat fi Huiuti,}ni^c,SudH$sd$n in Artois 
door brand in de aflcbe gelegd zyn. , ' 

Dén 18 Juny des namiddags raakte een Boom in *t Park van Sr. 
^Mltes te Londeü in brand, tot groote vèrwojodering vao alle dePer« 
UK)nen ,die zulks zagen , en de brand was zo fel dat degeheele Boom 
verteerde , zooder dat men eenige reden kon geeven waar door zalks 
toegekomen is. 

Den 6 funv was te Londen ccn lange Kudientie by *c Hof van 's 
Ronings Bank , aangaande Mr. Japbet Crook , in de wandeling de 
Ridder Pieter Strangér genaamd» die van Vervalfcbinsoverttiigd is; 
Daar wierdt vooraf onderzoeht of het geval van gemdde Crook ver^ 
vat was inde Wet van deKoninginne Eli/abetb^ onderden Tytelvan 
Vervalfching i En vermits bevonden wierdt dat zvn geval d^io be» 

J grepen was, ordonneerde men dat den 1 1 zyn (cntentie zou uitge- 
proken worden ingevolge van het voornoemde Statut » gelyk ooit 
toen ^efcbiedde } en op den zi wierdt hy volgens die Wet en dat 
Vonnis» op dén middag uit de Gevangenis naar Cbar$$tgcros gebragtt 
tn aan de Kaak of Pillory gezet y en na dat by daar een uur gedaan 
hadt, deedt men hem op een ftoel nederzitien, eodeBeol fneede 
hem de beide ooren met een foort vao een (hoeimes geheel af, en 
felitfte de twee neusgaten op, die hy vervolgens met een beet yfer 
fcbroeide^ waarna CrootimT de Gevangenis van 's Koninga Bank 
te rug gc^ragt wierdt, om 'er zyn leven lang gevangen te blyyeai 
lAtnhectiieCbaringcros nooit zo veel Volks te gdyk geueo als op 
dien dag. 

Het Gerechtshof van de Tourmüe te Parp heeft oulaags eeueryke 
Land-VroQw nn^Pioarda naby Cmfi^peop gncondeitiiiecrd om.gp^. 

h«- 



Digitized by CjÓOQIC 



M E R C U R I U S. tSs 

iifigen'ea vervolgens verbsand te wórden, en twee Zpónen welfce «2y* 
tj Meft, om levendig gerabraakt te irorden: Haare misdaad begaat «—-- 
hterro» dat de Vrouw, eenige Jaaren geleden, de Wopnii^van een 
haarer Nabuuren in brand hadt doen fteeken door een Bonwknechcg 
aan wien ij daar voof roo Livres beloofd hadt j maar die/ Knecht 
langcevergeefs de betaaitng verzocht, en gedreigd bebh<;ndc' hét feit 
te EuUen openboaren , bidt zy hem door haare twee.^poncn doen 
venaoorden. . ' 

Te T^k is Mr. Roger^ainJ^ een Predikant aldaar, en omtrent &tf 
Jaaren oud, onlangs meteene Dame uit Lincolmhireyi^n me6rdan 80 
Jaaren getrouwd, die 3000 P. in contant Geld hadt, nevens een in- 
komen van 300 P.^s jaars, en een Koets met vier Paarden geduu- 
rende bet leven van de Dame. Men ziet aan dit voorbeeld tot wat 
dwaasbeit , om niet te zeggen godloosheit, de Geeftelyken dpor 
geldgiertgbeit, zo wel als andere Mcnfcben, bekwaam zyn. 

De dwaasheit der Menfchen gaat dikwils zo verre dat zy om ge- 
ringe beuzelingeri het koAelykfte dat zy hebben, te weeten hun 
dierbaar teven in de waaglcnaal ftellen. Zo fprong den 4 van deze 
Maand een Man de Brug van Londen in de 7'beems^ en verdronk )hy 
hadt zulks om een weddenichap van }o duivers aangegaan. 

Wy zullen deze Byzonderheken^ en te gelyk ook dit Deel van on- 
zen Menurifis befluiten met eene korte befchryving der Staaten van 
Pétrma en Tofcanény en roet eene beknopte Lyft van de Geflachten 
van Farnefi en van MediciSf opdat de Leezer te beter zoude kun* 
oen oordeelen van eenige omftandigheden welke iri dezen tyd zom^ 

2 ds voorkomen > en opdat tncn ook zoude kunnen zien uit wat hoof- 
de Infant Don Carlos tot de Succeffie van die Staaten gerechtigd 
is. 

Fan bet Hertogdem en van de Stad Parma. 

Parma is een Landfchap in Lombardje gelegen: het zelve grenft 
ten Noorden en ten Wetten aan het Hertogdom van Milaan 9 ten 
Ooften aan het Hertogdom van Modena^ en ten Zuiden aan het - 
Jtfennynfihe Gebergte, waardoor het van het Gebied van Genua en 
van het Groet - Hertogdom van ^ofcane afgelcbeiden wordt. Het 
iclvc beflttat in^rter deelen, welke zyn (L) het eigemlyke. Hertcig- ^ 
dMi TM Parmdt dat het O&ilelykite is, en zich kngs eaie Rivier 

N o 3 aedc 



Digitized by LriOOQlC 




ató E U n O P I $ C H E 

roede Partnar genoemd, van de P^ 'tot Mn hfit AjMonjMirdurGtf'- 
bergce uitftrekc; (II.) Piaai^za^ of Plaeentwi (III.) dofi SttM van 
Buffko^ en (IV.) dien van yal di Taro. Ëertyds behoorden ook 
toe dezen Staat het Mercogdom van Caftro^ en het Graafichap van 
Roncigüoite y\ic\kt in den Jaare i66^ wjcder aan de Pauzelyke Kamer 
£yn. ingciyfd. Dit ganfche Laodfchap is zeer vruchtbaar in Graanen» 
Wyn,enOiyj en men maakt *er de vermaarde Kaas > /'anmz^^;! ge- 
noemd, enz. De voornaam fte Steden van het zelve zyn Parm'a , 
Plaifance^, Borgo di Valr di Taré^ Bujfeto , Borgo S. Domingo en Horen- 
zuola. Parma de HoofdAad van het ganfche Landfchap en het ver- 
blyf des Hertogs» is aan 4e Rivier van denzelfdeh naam getegen , 
waardoor zy iu drie deelcn verdeeld vordt^ welke door drie Bm^ 
gen aanéén gehecht zyn. Het Paleis van den Hertog en zyne Tui»* 
nen, het Kafteel i de Veflingwerken en de Hoofdkerk zynaanmcr- 
kenswaardig. Deze Stad heefteen Bisdom, dat eerft onderhoorig 
was aan het Aardsbisdom van Ravenna ^ maar tegenwoordig aan dac 
van Bologne.. Zy heeft ook eene Uiiiveafiteit » welke^ in den |aare 
1 f pp gefticht wierdt door den Hertog Rainutius den L Het zoge- 
naamde Collegie der Edelen is daurby aangelegd t dat een groot en 
fchoon Gebouw is, waarin gemeenlyk zoo jonge Edellieden in al- 
jcrhande Wcetenfchappen en Oefeningen onderwezen worden. Al. 
daar is ook eene Academie van uitmontendeVer(landende/^;ypw/M/f 
genoemd. Deze Stad is de geboorteplaats geweeft van veiibbeiden 
grootc en geteerde Mannen. Zy is- twee Jaaren lang te ver^ 
geeffch door den Keizer Fredrik £arieroJ/a belegerd gewceft. Het 
Landfchap heeft na het verval van 't Roomfche Keizerryk, waaraan 
bet zelve behoorde, verfcheiden Hceren gehad j doch na vee<e om^ 
kecringen bleef de Roomfche Kerke in het vredige bezit van dezen 
btaatj tot dat Paus PmIus de lU, van t,c roortn- AUkander Farnefe 
genoemd, Picter Lodewyk Farnefe^ zyn natuurly ken Zoon i tot Her- 
tog daarvan maakte. Deze nieuwe Hertog wierdt ïn zyn bezit ont- 
ruft döor Keizer Karel den V, die het r'ccht van het Ryk op ^ 
Hertogijo«>, als een Leen van het Ryk, en ten onrechte door de 
Roooilchcr. Kerke» .en vervolgens berk. door den Hertogbezëteo zytv^ 
de.,, dccijt gelden. Doèh irannecr öffut^ii^j y dé Zöév^^tfn-^zbn 
Hertog » na^dcrhand trouwde mei Mèrganfa van Oo/lenryky *eeh# m^ 
wurlyke Doebter van dmeo Keizer» beleende HUifj^^óli, Ké^ 
: • / n ning 

Digitized by CjOOQ 16 




4 



M'. E K Q V <K l U S. 2lSf 

nfhg van Spatijef «IsT^tpg^an MRlaan^ en aho a1s Vazal van het 
Ryï, htcHuis tran PatfiM met dat Hcpogdom. De verdere opvol- 
ging ddr Hertogen vah Pur ma tot den lai^tfl; overledenen toe .zülien 

wy hitrT)y voegen. 

* • • ■. * 

'GMsaïogifché Opvolging der Hertogen van PARM jt en 
PL/ICENTlA vanden Huize van FARN ESE. 

Het Huis van Farnefe is 7ccr edel en oud. Ecnigc Schry vers zoc- 
krt) dcs/clis oirfpronk in Duitsland: Doch het heeft meerder fchyns 
vun wnarheit^ en her is ook genoegzaam het algemeen gevoelen, dat 
hct\)irf]Ttongkclyk is uit Jo/cane^ alwaar hetrCaflccl van Farneso.f 
naby Orvteto, aan htt zelve den naam gegeevèh heeft, wclke'fedcrt ^ 

in dien van tarnefe \cranderd is. Petrus de I , Heer van Farnefe y 
leefde omtrent den Ja:irc 900. Petrus Farnefe ^t 11. was Burgermee-^ * 

fler van Orvieto in den Jaare 102,7. en 1057. Hy koos de zyJc der 
Pauzen lej^cn de Keizers. Petrus Farnefe de II L een Zoon van Pep$ 
den I. leefde in drn jaare lopp. Hy was mede Burgermec^er van 
Orvieto en Kolonel van de Pauze^yke i\iiitcry. Zvn Neef of klein^ 
Zoon Prudentiui^ en Petfus Farneje de IV. deszelfb Zoon , bezaten 
dezelfde w.rarji^hedcn als hunne Voorzaaten. De laacfte 'herwon 
Monte-PuiCmno hei ttelkc zyn Vaderland ontnomen was. Deszelfs 
Zoon, Pepo de IK was Burgermceller in den Jaare il8|, en een 
dapper Kry^soverltcn. üainutius de I. volgde hem inzyne Waardig- 
heden, en onJcrwieiT) veifcheiden Sicden aan de Roomfche Kerke 
en aan zyn Vaderland. Rainutius de II, een Zoon van P^^odenlT, 
.wierdt Ge'^eraal der Pauzclyke Krygsbeaden, enfneuveldc, zo men 
' Ze^t, in eenen llryd in den Jaare 1188. Nicolaai Farnefe, droeg de 
Wapenen voor den Hi Stoel en voor Karel van ytnjou. Hy liet na 
Petrus den V. dié Generaal was vun de Republvk van Florence. De- 
zen veroverde Pifa in den Jaare 1 ^6o« Hy geboodt de Kerkelyke 
Krygsbcnden in den jaare i)8oi z)n BroeJer Rainutus de III, die 
naderhand Generaal wierdt der Floreniynen, hoewel met weinig gc- 
luks, zcite hei Gcflacht voort. Dcizclfs Zoon Petrus de VI. was 
Genetaal der P.iuzclykc Benden, en Befchermer van Siena. Zyn 
Zoon, Rainutius üc IV. wierdt in den Jaare 1416 Generaal van Sit- 
M, in den jaare 14^4 van Florence^ en in den Jaare 1432. tan den 

Ker*- 



Digifized by 



Google 




x88 E ü R p P I S C H E 

Kerkdyken Staat. Paos Euunim de IV. fcbonk he^ de goidc 
Roos f welke de Vaazen op dea vierden Zondag in de Vatten wy 
den > en waar mede gemeenlyk groote Vorften begtinftigd worden. 
Zyn Zoon, Phter Lodiwjk Parmfê^ Heer van. Mêtasli^^ trouwde 
mee Jobanna Goitané-Sermmtetta ^ waarby hem, behalven andere 
Zoonen» die geene Nakomelingfchap gehad hebben » en Baribólo^ 
meusj den Stamvader der Hertogen van Cstir, geboren wierdc 
jHexanJiTf die Paus wierdt onder den naafh van Pi«/»/ den III. Aan 
dezen Paus is het Huis van Farnefi foornamclyk zyne Grootbeit en 
aanzien verfcfauldigd. Dezelve teelde , noch Kardinaal zynde, io 
onecht by eene edele Romeininne t Cênfiantiê^ welke trouwde meC 
MoJiMs Sfartia den II , Graaf van Su Fi$r€, en PETaUS LODE» 
WYK FARNESE,«lien hy Hertog maakte van Cj/?rf ^ ennadcr- 
band van Péorma en van Plaifana. Deze Hertog was zeer wreed en 
bovendien zo onmaatttg oncuchtijg , dat hy niet alleenlyk veele edele 
Vrouwen , maar ook zelfs den Giflchop van Fainfa door geweld 
dwong om te voldoen aan zyne onnatuurlyke driften^ Dit gaf aan* - 
leiding tot eene zamenzweering tegen hem 9 zo dat hy in den Jaare 
if47 ic Plaifance vermoord wierdt, en zyné Staaren door de Keizer* 
fchen in bezit genomen. Hy liet by Hiisronimadts ürjins^ behalven 
ééne Dochlcx ^ Fi^oria genoemd, die met Guidohaldus ^ Hertog van 
ürbino trouwde , drie Zoonen na , OHavius , die zyn Opvolger 
wierdt^ en Alepcander en Rainutius^ die beide Natdtnaaten wierden: 
* Hy hadt ook een natuurlyken Zoon« Horatius^ Hertog van Cafiro^ 
een Prins van groote hoop« welke trouwde met D/^/itf , gewettigde 
Dochter van Hendrik denilf. Koning van ^r^airirjfiè, doch kort daar- 
na doodgefchotcn wierdt in het beleg van HÏsdin. OCTAVIÜS 
heeft het bezit en de bcleehing van zyne Staaren wederoin ontfan- 
gen van van Pbilippus den II. Koning ^zn Spanje. .Hy trouwde mee 
Margareta van Oofientyk , natuurly ke Dochter van K cizcr Karel den V. 
en fturfdcn 18 September des Jaars ifSd, nalaatenje A LE XAN» 
P E R . Hertog van Parma , welke R A I N U T I U S en Odoèr. 
dus ceelde, waarvan de laatllcn Kardinaal wicrdi; doch de. eerften, 
die zyncn Vader opvolgde, trouwde met /Margareta jildobrandini ^ 
Nichtc van Paus Clemens den VIII , waarby hy Jkxaader teelde , 
die (lom en doof was» Odoafdu$% die hem in de Régeering volgde^ 
en Francoif'Marta'^ Kardinaal : Hy badt ook een natuurlyken &oa 



Digitized by CjOOQ 16 



-eaamm geneemd^ wëlke. in de X^evaog^nts ftqr£, wtaria hy .hem jjl: 
hadc doctt opfluitco. OD0AR.DUS trouwde met MargfNreta de ^' 
Meikis^ ien.ftiirf 1646, oadtc hy zyne Landen mee grpotc* onruft 

- geregeerd hadc. Onder zyne Zoone* waren Xainitms de II.. en 
- jflexander aanmerkely k. De laaifte viêrdc Gteneraa^ van Spanje » en 

ran den Jaare 1780 tot \6St Gouverneur der Spaanfche 'jN^derJanden. 
Hy fiurf ongetrouwd,. doch liet x,wee natuurlyke Zoonen en éénê 
Dochter na. R|A4 N U T I U S.de II. hadc drie Zoonen , Odeardut. 
welke trouwde net Dontbea fopbia. Paltsgravinne van Neuiurg,^ 
waarby hy teelde de FrinCcRe xEJi/dbetb , welke geboren wierdt in 
Oftobcr des f aani i($p&« en in den Jaare 171 4 trouwde met Pbilipfus^ 
den V.'Kctmng van SpMje j by wien zy onder andere Kinderen 
teelde Don C4r/(9Xt»In£int»van Spanje^ die geboren wier^jf den/ zo 
Jetnvmy dc$j9M$ f; 16. Odeardusüurf ondertuflchen in denjaarq 

- itfpj ) één Jaar voot zyncn Vader , waardoor zyn Broeder ^Frf^foi^ 
niet alieentyk de erfvolging verkreeg > maat ook met zyne nagcjat^ ^ 
Weduwe trouwde. Doch dit tweede Huwelyk van die Prinfcfle wai( 
onvruchtbaar ; want Franfois fturf zonder Kinderen na te l^aten , in deq 

«Jaare 17279 en wierdt in de Regeering gevolgd door zynen Broedef - 
ANTONT , die in den Jaare 171 8 trouwde met Hemietta ^ Ppjqhtfcij 
van Rainaldusj Eiertog van Modena^ en fturfden 10 Janus^f-jLdezêsJaai:^ 
17)1. zyne Gemalinne zwanger laaiende: zo dat men noch in onze^ 
kerheic blyft of Don Carhs tot de Erfvolging der Staatcn vandc Her- 
togen van Parmé zal 'fleraaken , dewyl zulks »iet gefchieden kanby* 
mldien de Hertogtone. Weduvpeenen Prins ter Waereld bragt. 

Fm$ bet GreotrHirteidom Tofeane, ek van deszelfs BoofdJïa3 

Florence. 

Het. Groot-Hertogdom FleretM of Tefcanif eertyds Hefrurie of 
^Tufctè^ endoor de Grieken liyrrema genoemd, is een uirgeilrekt 
Landfchap in het hart van Itat$l^ hebbende de lengte van loo, en, 
: daar bet op zyn fmalfte is, de breedte van f o Italiaanfche mylen. De 
Grenzen van bet zelve zyn, voor eerft dat gedeelte van de Middel* 
. landfche Zee. dat de Thyrcenfebe Zee, of de Zee van Tofcane ge« 
nocmd'.wprdt i vowx% Cafifo % ()fvi$tp ^ Perugia^ Urbino^ Xomagna 
<ifin JBehffkif 4l^?twiiiem Vf» VJQ den ^erkciykea Staat j en ver- 

.• O o ' • dcc 



Digitized by 



Google 




a^ö ^ </ k ^ ^ V S o: H ' E 

fl«f !hCttfèft6|(dob 'ta« Mtfimi «ntle RefiiiMykén wii<%M#aeiQn 
jLi/ü^4. dit Ofbtfc*Hertèg<l9fii ^ 1»^ oaEor de ottdo gofteUbfcit viki 
ét%tt\fi Pró^iftcifed) Terdecikl in hét elgentlyJic ^lénMynfshiGiAiSiéé^ 
irt bet PifaMnfcbts til iii dac^ vm iS/>m. In het eigcndjifk gemtmdc 
Flmntynfcèt h^ft thén óeHaöfdUwi FJêfena^ hetvcrblyfdèsGi^è^- 
Herttigsi en den Z^tél des Aardsbifichops^ voomdo Biflchoppelyke 
Steden Pi/loj^ • jlrezzo ^ Cortons^ MontepuUisno ^ ColU eo Pèefok^ 
behalven andere fraatje Plaatfent als. Empoli 9 Ptêtolmo^ Scarptrêa ^ 
f^ahmbrofa^ Calmalioli\ Sera'Valte^ Poggia-lmperiaU^ Bibknai etita* 
deren. In hec Pifaanfcbe zyn t de AardsbHTcboppclyke HoofdAod 
Fifa^ de BiflcHoppclyke Stad P'olterrêj on de wydbcraemde Zeeha- 
ven U^üörno. In het Siinafche Gebied, dat een Keixerlyk AchterlcM 
is, tyt\ de Aardsbiflchoppclyke HooiAiHA .süm ^ de Bifichoppetyke 
Steden Monte^Alcinb^ Pien^ia^ Cbiufi^ Majft^^ SovsfiSf en Gr^ii/v^ 
de Abdy van Monte-Olivetö 9 en noch verfebeiden andere plaaiièn. 
Tot d^ Groot*Hertoglyke Scaaten beliooren ooknoDfa» ccngcdevkie 
van het Eiland Elba^ aan de Tofckanfche Kuft* dac een Spaahfieh 
L.een is 3 de Psiuzelyke Leenen Radeèofani^ op de Grenaen van Qr- 
vief o j cti de BifTchoppelykè Stad Bifrfo di 8an Sipolcr^i het Dalvao 
Afa&a^ op dé Grenzen van Gihua tti van Mod^na\ cneindelyk#ï&i- 
terfatti andere Lstnderyeny dat Keiterlyke Leenen 2yn, welke door 
het Mal^spynfthe Geflaclir bezeten zyn geweeft. Dit Grooti-Her- 
cogdorti is zeer magtig en Volkrfk^ daar 2yn 'er die teggcn, daiin 
de uttgeflrektheit vaft weinig titylen tomom FlêreiM oiiitreot440QO 
kleine plaatfen ^ Dorpen en Paleizen of Heerenhoven gevonden wer- 
den. Men geeft voor dat in den ganfchen Groot-Uertoglyken Staac 
ten minften 15 0F14Ó0000 Zielen gevonfdénWiiÉdetit en dat dr Groot- 
Hertog daar van 50000 ManM^n ie iK)Ct, en 2000 te paard in 't veld 
kat) brengen. Het ganfche Land, hoewel het zelve op verfcheiden 
|}|aat(èh niet garlfcli <VrlM?hlbadf etk f eël 4)crgtcfattg üj mag nochtans 
in *t atgeAiec^i ttyei reeht Bitifeemend vrachtbair genoMKl wórdeü , 
en op veri-e dé Mééile pkatftn is het to ficxbnd imn kchc en' vet- 
nTaakélyk , dat gelyk mèn aan UmIü in *c aïgdMieal dtn naaa tantec 
Paradp van Europa gedft^ ^il -Ltfiidfahiip in het ibff zonder sot kÉ- 
mers to ved reden den ntfam Pttn 'het ^xrATjUf wir 'JteZ/rthagdiaagcn. 
Men vindt aldaar üceHj^kc Wyife^i vteï Oly» Chrocnett, SAfiersun 
éd öVtryl^ed yin tiKkitlKrfide TolnfVMHrbMs. De iMdcrbe^booflim 

j , xyn 



Digitized by 



Google 



.,M,^E ,R;. q V Jl f V S* ?9? 

p pCpÖdykqcit Riaakt pen i^^ipolvk gct^l der Inwooncrs uit, en -^^ 
^ii is gcipakkcly]p W b^rypcp^ iJ« V^dcrz^plvcr inkomftci^, die at 
oy^r c/op l«f^gfft ;y» o|i rpQo.pp S(:^di gefchat wierden, fedcrt mcr- 
Jplyl^. caegeOftWO ?J^Ot P^ PpderdaancndryvcnceijinagugenKoppr 
im^U wwrfQq^e ^^vcp y?^n Z^iw»/? hen veel gelegepbeiu gecft^ 
|ffiKfiv.cn hpimc Gjow^flphCT , fjic hen afgehaald wordcOf verkoopccf 
2f ycclc gomde en zuivere Broca(Jcn , j^yde Stoffen , Lakens, Sergieq^ 
X^piOeryen, Uccldi^n K^ajhidclcry.en , aarde Vaten, Geeftcn of Eiflcn- 
ticni en ajdcrfei p^lahteryen en Pa^rf^ia^cn. Hoevj^.el de meefte In- 
jyowicr? arfn zyn^ :^s^, yindf WP" 'er ecnp gfQote ipenigtc van byponr 
jjere P^rwpnqq,. <fic ?;Va^fe Kijpicaalen \en bcl.oope van eene ha^y^ 
l^illioipn H9llan4fc|ie pqldens^ en vfclco;teJft|Dccrder bezitten, ^c^ 
fbwoopc J^arlykfch inJ(Qt9en des Groot- Hercogs vordc o>p twee 
{^iUioeneo g|trck/sfid,,qQ %yn t»y zonderen Schat voor een i^ergroo- 
ten ry kdona jgehojifden. Oxidcr tjle de bcerlykc Stpdco van dit Groot- 
Hertogdom ?:ullen wy ,^llrenlyk dr Hpqfdftacl F/^^ncpeop weinig na- 
der ^apjnprkch, J^yM fcpt VfirfeH ' ^ - " 
toet een A^rd^biflcbopr * " '^ 
Joqr Paus Mariim^s d ^ 

Sv^ara^n dez£ $tad gfclêge^n » j^erdeelt dezplve in twee ongelyke 
^cckn^ welke door vjcr fra»ijc cnfteenc Bruggen j^aq^p^eb^hc 
Jtyn. Zy h ccoc der^rpotfte $tedcn yan Italië^ ^p heeft w^ipigini^* 
^r .^ao ^cs..ttaIi9An(cbe inylen in hm^n pontrejt. pe Strikten a^o 
jldMT fuet breede $teencn geleuterd. JPe Kerken zyp'<;r zo praph- 
t^> de Paleizen zo heerlyk en dp Huizen zo koftelyk» dFat zy d^ar 
Ipor dpn naam VAp FififfnTi^ h fif^f^ i d^t is, Florêi^edeScbQime 9 vcr^ 
r^gf^n heeft, p^ Kerk y^o ^t.l^rMS is ccnovefl^arWkGeyaarcc, 
;cuinendc pp twee grop^ i^eïen yan pylaaren. 0^ glle de andere 
pflelykheden in dit Gebpu^ iUlzwygefy) WQthy te gaan , alzo wy 
pit ipoetep zyn,defvApell!S yap St. ^r<9J i$ v^ Mariniergebonwdf^ 
fun derzelver fUMiirep zyn heklpe^l met Jaspjs, en in der^elyer rondde 
^t fofin de pracht^e Qrgffteden der CrApt-Hcffogen. Het Patei^ 
yap 9cp Gropt-Herttp^ .wpj;dt om zya^c hs?rlji}kc ^eragfjen en prfichf 
(^ cip .Vjft^t^ ,meu5flcn., yopr ecp wonder gcjjoucjcn In de S^a^ 



Digitized.by CjOOQIC 





x9i E U R O P I S C H E 

AUxandêr\ het tweede wierdt gebouwd cloórC(y«i//5 , en bet derde 
dac eenc zespunttge bterre is, ddor Ferdinand. jnckzeStadzynver* 
fcheiden Academiën « waar onder inzonderheit aicmunt de Acaitmie 
delk Crufca^ wordende onder derzelver Leden Kardinaalen 'en Prini 
fen gevonden. Zy heefc ook van alle tyden in ovcrvloeÜ uitmumen- 
de Gcedeh voortgebragt. De (Uchcing van <)eze Stad isganfdlonsie* 
ker, gcevende , onder anderen , zommigen voor dat zy ten tyde der . 
Burgerlyke Oorlogen van Sylla door de Soldaaten aan de Arm va At, - 
Maint gebouwd \Vierdt, en daarom eerft Fluentia^ en naderhand om 
de vruchtbaarheit des gronds Ftorentia genoemd zioude zyn. Deze 
Stad > welke de Hoofdilad is van het tegen Woordige Groot-Her* 
togdoui, is het ook in het byzondcr van het eigentlyke zogenaamdje 
Florsntynfche ^ gclyk Pi fa en Siena het zelve mede van hunne byzon* 
dere Provinciën zyn. Alle deze drie Steden zyn afzonderlykc en 
magtige Republyken geweeft. Florence lecdc veel van de Gothen in 
de V.Eeuw, doch in de volgende Eeuwen herReld zynde* heeft bfet 
by beurt wiflel ing de 'Keizers en Pauzen krachtig bygeftaan. tsAtii 
wil beweeren dat het zelve in den Jaare iz%6 voor tfoooó Guldeni 
zyne volkomen vryh^eit gekocht heeft van den Ktizti ftudolpb den I; 
Vervolgens hadt bet zelve een langen tyd eene Ariftocratiiche Re* 
geeringe't en wierdt zo magtig, dat bét met zyne Nabuuren veele 
zwaareed zomtyds gelukkige Oorlogen voerde. Het Huis ranitf#« 
dicis raakte' aldaar irt den aanvang der XV. Eeuw in zulk een aanzien 
dat*hiec zelve de vryheit der Florentynen ondermynde ^ enerndelykin 
den jaare if^if met^hulpvan Keizer Karel den V. ganichelyk weg- 
nam. Pifa wierdt van gelyken , by gelegenheit der onluften van de 
Guelphen en" Gibetlynen , tot een vryen Staat gemaakt, doch inden 
/aare ii^o éoorJoanGalUazzo onder wurpen, en na dat bet zich van 
hem ontflagen hadJe in den Jaare I40ft onder het Florentynfche 
Juk gebragt. Karel ée VI II, Koning van Frankrykj herftelde het 
wel in den Jaare 1494 in zyne Vryheit, doch in den Jaape i f op wierdt 
het door de Florentynen wederom bedwongen, en moeft naderhand 
met dezelve voor Je Opperheerfchappy van het Huis van Medicis 
bukken. In de XIII. Eeuw hadt Ar;?^ zich zelf mede de yry heit aan- 
gematigd, doch verfcheidcn magtige Gedachten der Scad Doogden 
net hoogfte Gezag te verkrygen; tot dat Keizer üT^rW de V« iq di^ 
Jaare 11-47 Spaanfche bezetting m ^de c^cad ieide, lo *c Jaar 1^49 

trcraa*" 



Digitized by 



Google 



M E R C ü R r ü S. 103 

veranderde hy de wyic van' Regeering ; cii aho de Siad in den Jaare ^'*** 
iffideFranicben te hulp riep vermeefterde hy dezelve in den Jaarc J^^^' 
if f4 door honger» en gaf baar in den Jaarc iffó te leen aan zynen *" " ' 
Xooa fibilippks » Koning van Spanje ; doch alzo Cpsmus de Medias 
de I. Hertog van Florence , grootó fominen gekl» aan^ her Huis van 
'Oeflenryi hadtopgeicboKn» -binder voorwaarde dat 'de Zeeplaatfen 
! onder de# naam. van dello Stat o delliprefidü begrepen, aan hem afge- 
flaan zouden worden » zo beleende Philips in den Jaare i f f 7 dien 
Hertog met de Stad en het Gebied van Siïna. Aldus zyn het eigent- 
lykc Flarentynfche en het Pi/aan fcbe deecrftcn, en te gefyk onder het 
Gezag! van bet Hiiis.van Meditis gckom'ent en daarom ock te zamen 
Domimnm vefus f en ^/r;»^ daartegen , alshec Iaat fte onder deszelfs ge* 
bied gekomen zynde, Dcminium nov^J^fimi^WK^"' 

Cenealogifche Opvolging van bet Huis van Medicis^ en der Greet* 
Hertogen van Tofcahe uit het zelve. • • 

* • ■ * * • ' * • . 

Het Huis vart Medicis is federi veelc Eeuwen in Florence in groot 

ftanzien geweeft. Om van alle de verfchillende gevoelens def Schry- 

vers wegens den oirfprongk van het zelve niet te fpr^ken, Philippus 

de Medicis^ die in het Jaar iifo leefde, is de eerUen van welken 

^. men de opvolging van dit doorluchtig Gedachte met zekerbeit kan 

afleiden. 'Dezelve fturf in den Jaare izfS, onder andere Kindereii 

twee.Zoonenf Everbardus den I. en Clariffimus den I. naraatende;de 

laatfte is, naar zommiger gevoelen, de Stamvader van het Milaanfche 

Geflachte van Afedias gcwectt. Everardus de 1. leefde omtrent den 

Jaare iz8o, en was Vader van Everardus den li, die tn den Jaare 

1^14 Gonfaloniero of Banierdraager te FUrètice was , en naliet Juvencüs 

den I. en Clariffimus den II. van welke beide, als b tamvaders van by- 

zondere Linien zynde, afzondcrlyk gcfproken moet worden, 

Juveneus de 1. teelde béhalven Franfois^ van wien eene Nakome- 
lingfchap voomgefproten is, welke noch bloeit in het Florentynfche 
Gebied, Julianus de Afedi(ist die in den Jaare i ff o onder andere 
Kinderen julianus de Medicis^ den Stamvader der Marquifen vanSt. 
^ngeio en Cafieiihia, als maiej^ntonius de Medicis iec\fie. De laatfte 
rwe'^s Vader van Bernardettus de Medicis die zeer Staats- en Krygs- 
kuodig wa»>. en ten twcedemaal de hooge waardigheit van Banier- 

O o ) draa« 



Digitized by 



Google 



»94 EU R O. P.- I ?S !C ff E 

^mtl draagfr vefkfWg. Hy Ut t twee ZsOêcn na^ LêMNnUkt bmJbiMm^ 

fi^^ dus deo Ilf. De bttftc wieréc gelyl^ t]W Vader tweemaal Bfln^ 

drat^or ie FUretiee^ tn teelde twee Zoooen t weUccn ^eflichic toch 

bedcQdaagIch bboic» Zyo Bnocder Lêonniius faadt Diede.tweeZoo- 

. oen » Oflaviams cq <htilMfM^. De iaitftc van heo^badc onder anér* 

re ZooQCV FranfM , wiens Zoon Casmus dt Mtdids een Fraofth K^r^gt- 

Örerilen was» en zyne Dochter^ iiittroowde aao den ^oroemdon 

IMovkus van Marilhc » Maarfchalk van Fraukryk. OSaw^nus de 

Midicis wa« io doi Jaare if)8 Gonfiilonier,-ende laatAe wdkedete 

Waardigheit: bekleedde» die» 20 wel als de vrjrketc dcrRepüblyfc 

zel&jkoitdauoa ganfohdyk vernietigd wierdt. Zyne Zooneo waren 

,Bern0r4HS eo MeMandery jtUxander wierdc geboren inden Jaare ff )f» 

onthieldt zich in dM*^!jcgicii|e aan Jiet Ho?^ van den Grooc^Hercog 

Co/mus den I^ en wierdt door denzelven in den Jaare ifóy kidder 

vaa de orde vao Sr. StepbMus gemaakt. Daarna begaf fay sich in 

den Geeftelykcn ftatt, en was ij faacén t^ des Groot-Hertogs 

Gezant te Rome. Hy wierdt Biflcfaop vaft P^oja , en Jn den Jaare 

•I 1^74 Aardabifichop van Fiêreuce. Hy verkreeg in den Jaace-tLfS) 

den Kardiaaalsboed, wierdc den i Af ril des Jaars i6of tor Paus. ver« 

.koren^ nam cjen naam aan vao Leo den IX, en flnrf noch ^on oif 

van dezpifde MaaiKl. Zyo Broeder Bernardusy Heer van Otiafafiêj 

,zeue zyn GeQachc voort dat noch tegenwoordig in zync nalaatca-* 

ichap bloeit» 

Clariiffimus de Mtdkis de IT., Broeder van JuvetMts,^ den ScaoMra- 
der der Vorflen van Oftajano^ en Zoon van Everêrdas deAtidMséttk 
11b teelde Everardus den IV 9 en die wederom ^^pè^Mj. Deae 
'Jobanms maakte zich door zynverftaod en door zyncnrykdomooge* 
.meen geacht in de Republyk» en wierdc in de Jaaren 14OP en ^4^4 
,mede ander de Magiftraat der Tienen /verkoren. Hy liet na Coetms 
en LaurófttiiiSp die beide hun Gedacht ivooftgeplant hebhen. 

C^^mij wierdc geboren inden Jaare i;8p» en verkreeg zich een 
^rooten roem. Hy fturf inden Jaare i4<4, P^rivj nalaatende. De- 
.zc bragt het zo verre, dat de Piiti, ais Vyanden van zyn Huis ge» 
bannw wicEilen» ph fturT in den Jaare .1472» LaurentiusenyulimÊS 
nalaaicnde. Oc iiiaiften., die .geboren w»s inden )aare I4f{ , wierdc 
door de c'zaamgezwoornen de Pgzzi'm de Hoofdkerk te Plereneem 
den jafite 1478 vermoord % Mn oacourJiiysktti Zooomriaateade^ dktia 

dea 



Digitized by 



Google 



^M E RT. G U U 1 U a »^: 

dm Jkére ^^ijfTtti mtttM^tfMtf den haom vaih C/i«ii#m; 4en VJ(I; 

Zyn Broeckr LMr^^r^toi omkwam dit gevMt en (larf een nocuorlyke 

4oö4 iri deo Jaare 149a, Pètr4ès^ Jobannes en yWiifini^ deolf. nal«i« 

tenk. Jobëntms wierdt Paus^ onder dea naam van LH denX, van 

vrieo in Jict Mrftt Doel vafi bet voorgaande Stok in de Vêrbitndelmgi 

VM di Sodêmie gefproken is, JuïiMms de II| Heftog vsin tietMtmrSt 

die geboren wierüt in den faare 14789 en in den Jaafe tfi6 Aurf, 

budt wel gecne echte Kinderen by Pèilihrta^ Dochter van Philips 

pm^ Henog van Savaje , docb buiten echt was hy Vader van Hip^ 

flytusy die Kardinaal wicndt. Oe eerfle 2>)on Pittês wal van sulk 

een kwaad gedrag » dat hy^ door een ktvaadgewiflegédreveos vlucht-' 

te, Ook daarop voor een Vyand des Vaderlands, en hetgatiicheMe* 

dictfche Gefl^^chte onbekwaam lot de Regecring verklaard wierdt. 

^ixh naderhand in Franfchendienft tegen iV^fe/ibegfcevenbebbende, 

verdronk by in de Rivier CaHgUuno^ in den jaare ifo| » Ldurentiui 

miaatende. Paus Lio de X. maakte dentelven in den jaare if i^ to€ 

Hertog van Urbino^ na dat hy den rechtmatigen Bezitter Francif€$ 

Maria yM R§v$r€ dat Land afgenomen hadt. Deze nieuwe Hef tog 

fiurf in den Jaare ifiS» Catbarina nalaatende , welke naderhand 

Koninginne van Ftankryk wierdt. Men zegt ook dat hy oenonech- 

ten Zooo hadt, jUeicaméer genoemd , hoewel anderen den Paut Clt^ 

mens den VII. tot dtszelfi Vader maaken« Deze jlUtcMder wierdt 

in den Jaare ifjz de eerfte Hertog van Fknnct^ en zonder echte 

Kinderen na ie laaten in den faare if73 vermoord. 

Laurtntias^ de Zoon van Jóbannes^ en Broedervan C^/xvi^i 9 wierdt 
gtboreti inden |aare 1)949 en met zyn gameiden Broeder naar jP«^crid 
i^cbdnneoi doeh tegelyk met hem hcrfteld. Hy durf in den Jaare 
1440 9 Nt9ui Framstus nalaatende. Deze wierdt vermoord in U Jaar 
149^, e» litt na LaMPemms en Johuitnés. I^ Zoonen vah den eef^ 
ft«ft9 Porrus- Ra fijiscus en Bberbardus, wierden Haoierdraagers te flfe-» 
fMMv, en de OQ.liiS van hen teelde Laurentius^ die zynen Neef den 
Ucvtóg léiUkënder vef moordde, Jóhannes de II. Zoon van Pefrus 
^anfisêus^ die geboren wierdt in den Jftafe 1467 ♦ fturfinden Jaare 
lfó4, oenen Zoon van denz^lfden naam nnlaatende» welke geboren 
Wiia m den Jaare 14^. Deze was een vermaard Krygsbeld , doch 
Wierdt in een-Oevtcht Onby Gpvernuoh doodgefchoien , nalaate'ndc 
GQSNMU8«idtf di'die gtboren wierdt in het Jaat if lp, endeeerileO 
« . was 




Digitized by 



Google _ 




t9€^ tt tt i O f t SC HE 

watf die 4e Gfooc-Htnoglyke Wnatdigheit verkreeg. Hy .(tw£^ 
deh ^^aare it^4r ^ntlfltfiendeT bf z^fte Demalinoe £i2r0air#t Dochwr/ 
vaö' (kfn^Mè^H^rkaf vin J^i*i Mama^ On^'tr^VkS^nmgtAnl^utiikusz^ 
Fraüfois ^Pètrtk^ Jihanmi^ Garciastn Ferdsnani deo*!» als^ om^c -. 
een nacuurlyken Zoon Joèan^de MtdiciT\ Markgraafvan St^Jnffh^ 
die in den Jaare i6%y als Generaal Jn VenetiaaiSchea dicnft ftorf* 
FRTANCOISdel.wierdigèbéreniinidedJaare if4ii»fines£ie«aaiiynen i 
Vader een onnoemelyfcètf ^fj^^i^knv ^iDe'lCot^^^JMMl^^ Ihi 

beveiligde hem in de GfOèt^tlelftoglyke W.aar^i^heU4\:iMaaiop,by^iQ i 
den Jaare ifyS durf, m^^ihfiistkbYtvwiicmdXitiMjo^ 
ter van Keizer Ferdinand den I9 in den Jaare if66 Maria^^fflboiak 
was, die in den Jaare 1600 trouwde mee Htnèrik den I V» K^fiiimgr; 
van Frankr^k. Petrus diende ik Spaairfch Generaal tegen de^n^^^u 
nigde NederloffÈdèn^ en fturf zoniJer matinetyke Nakomdii^eo imdnir^ 
Jaare léói^/yébannes^ i/Jaarenoud zynde, wierdc Kardinaal\^- 
maakt, doch naderhand door zynen Broeder Garciasj die wreed vaa 
aard was, en hem zeer haatte, om het verfchil over een Haat op de 
Jag|t gedood I waarop de Dienaars v^ujobannes^ of^zoande^eaieg^^ 
gttii CoCmus éc'iV^iétr tdXk'Garcias doorftak , en, om dc'^aak t^ 
veiliiei^eri'; yèorrkaf ^ daè zy èèfd^ waren^ ge« 

lyfc lómmrgen b^m^rièn'datty beide iddefdaad aan de Peft gefturvcn 
zyn. FERDIN ANÜÜS del. trouwde in denjaare 1 f 8p met Cbrifima^ 
Dochter van Karely Hertog van Lotteringefif ^ en badl by faaariTiA^/» 
die Kardinaal wierdt^ en als 'Deken vat> bte S.'CoUegie ifairf^ en. 
COSMUS den II. weflcenrby iyticrGem\ït^SUa^aJI)k^len^ 

ter van Karel^ AarAhcrftiièva«Orf/^^!*^èè*^ 
N AN DUS de II , Jtibannes Caréhs , Mattbiês ^ Leepéïdui^Mêr^mrHa^ 
jtnna^ enz. Jobannes Carolus ^ Ridder van Maltbatn Prioor tePifa^: 
wicrdt geboren in den Jaare i<Si i. In den Jaare 1638 wibrdc fcyG«* 
neraal van de Spaanfche Vloot in de Middellandfche Zoe, en in wn 
Jaare 1^44 Kardin.'taK Hy fturf in ded Jaare itfif], en tyW^Sroeder 
Leopüldus^ die mede Kardinaalwierdt 9 indenjaareitf7f. MêüUmSy 
geboren in den Jaarê 161 3 witrdt een dapper Generaal» en fturf ior 
den Jaare 1 66j. Van de Dochters trouwde Margaretè de oudilc 
met Odoardus^ V^cnogvzu Parma^ en ^m^ de jongde met den Aards- 
Hertog Ferdinandus Carolus. De oudfte Zoon Ferdinandus wicrdt ge- 
boren in den Jaare i^io. Hy floot in den Jaare 164^ aaet Fenetih 

Psrmê 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U k I ü S- 



tpy 




en Modina eene Alliantie tegen Paos Urhanus den VIII » en 
lloeff tot tweemaal toedeszcl&Krygsbenden indenjaare 1^4) , doch 
maakte in het volgende jaar Vrede, en fturf in 't Jair 1Ö70, by 
fV£F«rJtfy Erfdochter van Frtdrik den iaat (ten,' Hertog van Urbino ,- 
nalaatende Cosmus Aet\ III. en Frattfois-Maria, De laatlie wiei'dt gé- 
^borenden ix November des J aars lööo, en Kardinaal gemaakt door 
Pnos Innocentius den XI. Doch naderhand verliet hy den Geeilely- 
ken Staat, en trouwde den 14 July des Jaars 17P0 met LoutJa^Vtm^ 
MiènnGu^Ua. Hy fturf zonder Kinderen. . . . . . 

Ccsmus de 1 1 1. wierdt geboren den 13 Augufty des jaars 1(^42,1 en 
trouwde met Magareta Lui fa. Dochter van ^aft$aJohannes Baptifta^ - 
Hertog van Orleans^ in denjaarc 1661 ^waarby hem geboren wierdt, 
in \ jaar 1663 Ferdinandus den lil , die in den jaare i68p trouwde 
UÈtt f^iolanta Beatrix^ Dochter van Ferdinandus Maria ^ KeurvorÜ 
▼an Beieren^ en den jo üöobcr des Jaara 1713 zonder Kinderen 
ftwf: In den laire.ïödi^ J^nai\^1arfa J^do^ca ^ixw^dcGcixi^linnc 
Vüü Jobannes ^itbelmus j Keurvorllvande/'^///; en indenjaare 167c, 

Cdshms de lUi 'Üurf , hem. in x^ J<fgQ^rin^\^qpY9.l^&( j f)y 
trouwde in den jaare i6p7 mci Anna Maria Franciscaj geborc Her-' 
toginne van Saxen^Lauenburg^ Weduwe van PhHippus-JVilhelmus y 
Paltsgraaf van Neuiurg. De gemelde , noch tegenwoordig regeeren- 
de Grpot-Hertog Jobannes Gafion^ zich zonder Kinderen bevinden» 
de, de laatfte van.de MannelykeGroot-Hertoglyke Linie van 't Huis 
van Midicis zynde, en in een zeer zwakken ftaat van gezondhei:t » 
zo heeft Don dr/^x^ Infant van Spanje^ vtnzyne Moeders zy de den 
Groot4]ertog Cosmus den II. tot zynen Overgi'ootvader hebbende » 
wel baaft het bezit der Staaten van dit Groot- Hertogdom, dat zo 
aaomerkelyk is, te verwachten, zynde door alle de ontzagdielykfte 
A4ogendbeden van Europa de Succeflie tot dezelve voor hem geguaran; » 
dterd: waarby, indien de Hertoginne Weduwe van Parma^ geenen 
Prins ter Waereld mogte brengen, noch de Staaten van dat Hertog- 
dom Aaan te komen } waardoor alsdan die Prins eenendermagtigue 
Vorficn van Italti zoude worden. 



Pp DRUK- 

Pigitized by CjOQfilC 






D R ü K r E I L E N. 
1^. fit. voor II Jaaren op d» i o^Ri^ vao bot en laes f r Juffem 






J r-»i 



Digitized by-CjOOQlC 



L A D W Y Z E R. 

.ADmerkiogen wegens de Succeffie in Zweden. t4t 

i^kfinlpraak van den Aardsbifl[chop van Novogr9dH2n deRtMfiCbhe 

JCcizArinne. f4 

; : • VM den Koning VM Groot 'Brinannié siznhfit^Mic^ 

mcnc. tei tïj^ 

l • . van den Mari|uU van Fe^telon aan de GedepuceerdeQ 

# der Scaatcn CcneraaK .pp 

: ^ .^ . van de Cbioeicbc AwbaSkdc^xs Aan de Keiaeriflue v«ii 

RnJIand^ ifol 

« • ' vün üen Paus aan de Kardinaalen in *t Confidorie. i8(S 
« ' . . "van den Ambafladeur van Maltha aan den Paus. i8p 

• « , van den Holftein-Gottorplcbeo Mmiftcr aan deg 

Koning van Z?«rcdeo. . . u zo« 

'« . . • van den Keizerlyken Ainbafladeur aan de StMtCfi 

,1 . ^Generaal. .. ;- ...-»> *P>! 

Atkitckening van Dooden te C»i//>r. :/ \ , iq 

^ . te J. Crisr^, en in de Stad Lagona. iftf 

^ K Napels i re Foggia^ en op aodere Plaatfen* xof , ^8t 

jfd^met (Sultan) door de oproerige Turken afgccec. 4; 

ikfkes van^hec Hoogerhuis van *c Parlement vao GroaUBrittan* 

ni'c aan den Koning* 6t 

l • van het Lagerhuis aan denzelveo. ^ 6f 

Advokaiaten (zaak dcj ) van -Pi»r>i. if^ 7X» 120 

Aibcelding van de Brand in 't Paleis of Hof te Bruffkh • loz- 

Aloës (Americaanfcbe) bioeijende te Deffam^ %^x ^ 

Afit iquiceiten door de Portugezen gevoodea in Inül. i fp 

V . • te Cadix ontdekt. Z07 

Aftcft van den Raad van Staate des Konings van Vrapbr^ , 

wegens de Kerkelyke VeHchitleor- . iz; 

\ « van ^zelfden Raad wegens de Donntieo. ,,. IZ4 

- .;. . • .. . - tegoftcooigf jSofcbriftfip... "7. 

Aadicntie van den Turkfchen Amb^OiidsuF^^y 4ra KMifig fff^.. . 
}^ • .- Pwlen. .;;;\ - •.,.^;.^.:i./! .:...»:..'.■ u .,.:. i :• •-^HKi' 

• Pp X Au* 



Digitized by CjOOQIC 



B X A D w. y Z F IC 

Audiemie ,vaQ 4^Q /I^irkfchen Ambafradeor b^ 

'BedeitcJag üirgcfch reven in H9Ua»d. . ff 

Bcdryf (^boos) van een Biechtvader^ l^c,Xa«/ö/j omtrept «ene jonge 

• Döchier,. •..,/.- . .; ,v.' ii-... o .^i',' , .;, ,, .- ^•' .133.. zi8 
BeJryvén van den Rüflifclich Vctclmaarfchalk GMtzin. .\ ptf 

Begraaving van den H^r^ogv vMtSpunmyh^oifenbuitel. ,,f . . 197 
Bfnevento (Aardsbisdom van) acn:Jiardinaal Cefcia omnon^li- JX 
Bericht wegens de Boekdrykkcry te OnfianHnB^.. \^t ^f* 

Befchryving van het Hertogdom en de Stad P^ma.^ zSf 

• • ' van het Gxootrfl^tpgiom ï^i^iw «vdcStad , 

Fférenci. '; .. . z8^ 

"Böekdrukkcry ic ei?«/?tf»/w^/, i]&9 Zf8 

jBrand in 't Paleis of Hcrf ee ^ri^^^. lo» 

• . tc'M$rlaix. * . . |o5 

•; ' . te fiquKdtauK. , . ^ ^ 107 

; . van 't Eiland Gratio/^^ , - Iftf 

/^ . .Jn /(Pf/<?W.^,: ;: , . \ v ^ ^ . 207 

^ ,/ te ttodfchUdm JD^nma^en, zot 

...' . te Z.^^^i&«in 't Wjcrffcnfbldfchc. .;^ ifi 

. . te Cónnervenshy Md?irf: - ' / v > -Xft 

/ . te Gï^tf/ Tbefino door Hemels vuun »f o 

• ., . xcGi/ors, do^ vuMpfic dtn Hemel gflvilten^ ' - Zfh 

. . it Banzenèeim in de Of per^Elzas. ^ Zfi 

/' .- te Sfanidti. Xff 

.- • te Nöra in Zwdem * - 5 , ^ ^^^ 

/ ; Xt fFeddelxïtby Hainhur^, - - izri 

. ƒ te Blandffrt in EngflMé. -- ' ., zSj. 

. . te Londen. \^ ' . • . 184 

, " V' te TwerUn in Engeti^ni, - X&|, 

. : *J IC Hesdin in JIrfêiSi - - . / ^^g^ 

.< /* van ceneo:»ióm iïvi4«arkvtó^,74«^j4e i<>i»*». 284. 

BmicUfeh£Vlbo« liëto«ilc»4Cfe*^c:.. , : .. . , ^ ^ 1^^ 

Jfee^ct van den Paus tegen den Kardinaal C^ó,v .^ v,^ .. ., ^r 

..;.^^ . '- -^.r" Blief 



Digitized by CjOOQIC 



I 



» L A D W Y Z È R. 

Brief vaö ecaen Dofter te C^i^^ wegens de Zickrcns aW^ar * 'i« 
' . . van Fira , wegen» den Turkfchcn oplhm].' • * ' 4^ 

• . van den Koning van Pruifeu a^n den Koningvan Sardinië f - 

ten voordeele der Waldenzcn. fi 

", . van den Kancelier van Frankryk a^n dpn ccrflicö Prcfidchc 

van h*t Parlement van /tfiryy. * " ' * 77 

• • .van de Gezanten. der Prorc^a^cfche Vorftcn aan 'den 

'v' ^ , van Tripitiifftö^ia cetjc üpfcfïüddtnfe aldaar. . ' i ié 

\_ . , van (ïl^ïiii//w^/^ wegens de Bockd^mfc^^ ijS 

. .' van. de Staaren 'Generaal aan den Koning van Satdinfé^'^ * 

ten yoordcelc der Waldenzen. ifi 
, . van 'dén*? KalieeHcr vah fTiKtó/b'y* a^^^ 

Generaal des Konings. i8o 
; . van den Kardinaal Cofcia aan den Onder-Koning vaïj 

Hfpds. " , * ^^* 

; • van den Kardinaal Ci>y?/4 aan den Paus. ^ ^ * - -^^j 

, . van den Pater Jfcanio, Spaanfchen Miniftpi*' XtFlarincè^ 

"^ aan den Franfchen Envojé aldaar r. ^ "• ^ * ' ' ' ' iz'y" 

*•' -. van den Marqnis van Bonac aan ffè1£i)<^rtfi?ifchè idantons ' 140 
\ . vanden Koning van Engeland ^^n de Schot Êfeè Synode.' 2 f^ 

'. . van den Kardinaal Cö/ritf aan "den Kcfzcr.' ' ^' .z6z 

/' ♦ vanden Ondèr-Koning van Napels jstvrn den Ktirdinaal 

• v; Cofdas ^ / ' ;: z6f 
*. \ uit SevHii. ' '^-; ',' ''^v'^ ' ^ 'ZTy 

EYZONDERHEÖBm -^-'^^ \ 7^, ïoÖ, irr, 204, 2oy, 281 

Cargavan drie Franfcbe Ooft-Indifche Schepen. if» 

:. .# van de Brazilfche Vlooc In P&PtugaL i^p 
Xlbtpnofiüon pp het Vrcdens-Traftaat óf ^e Triplc AlBantic van 

fFeenen. ' 2}f 

Conèdie door de Jefuïten gcfpccld te tdénY. 107 

Coafereritien in Pöö/^» vrchteloos afgebroken^ zoi 
|(^onventittttd'dhen de Koningen van Gro^r-^rir/^mrTf en Spanje 
getekend » wegens de aannceming van het TraéUat van 

^ffnr» dooiden lafciHeil. ^ vf^ 
. . £ P P J ^9^^^ 



Digitized by CjOOQIC 



B L Ji D W T 2J R' R. 



C#r/^/ f des Pauzen Neef «oft KjMXÜaflal «erheyee. 3 1 

Cij/r/ii. (Uifccn wcgem den KttnUiMa)> ^^ )rf9iv8f » tM, 119/ 

12.8 , 264. 
t^^/# («Ie Hqci) Biflchop n«. r^r^Wt Broeder ?aci4eiiK8rdtiNiiil 

voor den Paus gedagvaard jt 

papperhctc dtr Grieken op C#fp/{|-4w z^S 

Debatten ia het Britfche Paricmcnc C^^ lii^ ,ix} 

Decreet van de Inquifitie te.^nw tegeoMO Qt£:iiri& der Aévo- 

kaatcn te /^^r;i, izi 

. . • (ICeizcrl]Hk) iun de Rykswrgadering wegens her Trac- 

- taat van fFecnen. 
'. • é tegen de HongarUche Plro^cftamea. 
DENEMARKEN- fi.H^f 

Dood van den Kardinaal Cufsni. 
. . vao don Bertc^ van Parma. 
^ . van den Rufliicben Veldmaarichatk GaiünshA 
^ vaii een Man van 13 1 Jaaren te DresdeUi 

• v^n een oud Man in Zweden» 
. van e^e oude Vrouwe op Ut, D^fmbfgs. 
- van een oad Man te Parys. 

• van den Prins van Monaco. 
*. vao de.Gravrnnc van Hanêu. 
. . vatv den Hertog yan BrumyDykrlVolfenbHtieL 
. van een ouden Boer te Scbeliifiis^ 
. van een Griekich Biflchop te RomCé 
. van den Kardinaal Bnancomfagnu ' 
^ vm den Vord vzn Oetin§9tit 
; van deii 'Landgraaf van ^/ff«^i?>/»yif/if. 
. van eeoe Dochter van den Proteftor Ricbard CmméeJ. 
. van een ouden Boer in Zweeden. 
. van deii Hertog vjui Saxen* Mirfèburg^ 
. van dén Markgraaf van Ji^(fiw&;i^j'« 

Doodeo in *i: Jaar a7p te Amfyt^dmn. 

te Londtn. . - 1^ 



^?4 

zyo 

't 

10(S 

10(£ 

' lotf' 

«ff 
»ff 

ao4 
«©4' 
»of 
' aof • 

rr 

Doodea 



Digitized by VjOOQlC 



m l^ A vr vr T 1 E R. 

P— dfcu in *t Jaar 17)0 wü^^hmè. tc6 

• . • • • • CC'vdfilffN tff 
Itoidtiigea in SihHmtdgdb^tda^ f 9 

• in M»i$bmi. . • io<( 
DUIT 3LANIX }4t 8f 9 M^^ <^h ^H^^ ^^9 

E. 
Bcfbtarfaeit van «ene Weduwe van f9 JaareOi 107 

■F. - 

FMinnlier van aanneeming van de Bulle ün^emfusy voor dt 

Leden van de Sorionne. rSt 

g; 

Geboorte van een Wanfcfaepfel te fóul. töS' 

Gedenkpraniog voor den Graaf van HorH in ZtveeJeni 241 

Genealogie der Hertogen van Parma. z&y 

* . • der Groot* Hertogen van T^d)9r« 
Gdcbriftea in />^^i(ry/( veroordeeld.' 77 

GrafTcbrift van den Hoer Ifaai^ Nèmon in de Abdy van fVefi- 

Mimfier. , , zo8 

Grieven ^egtrfs de verdrukking dér Proteftanten in Duitsland^ ip8^ ' 
OROOT-BRITTANNIE. 9^S9% lop, i(Si, 110,. ifi 

Handelingen van Het Parldnenrvan Groot- Briiiann^% f 9, 109,. ttfiyiiü 
va» het Parlement van Paryii aj-, ij-g- 

^ . . op den Ryksdag te Hegensèurg. . pi 

^ . . >op den Ryksdag in ^tvAT^^ir. pf, 146, 199^140 

Herroepiiq{ der Kinderen van AjTMffli/iè^/lik Ktinno ballingfclja]». 149- . 
ilpfrtje (Een bekeerd) dootdgeichoten t» Ko^ko^ 59^' 

Hiiwplyken» (oi^lyfcc) ryp , if i^, a^y^ 

li 



^ tof dit Deel van^dtn AfeuuHas. ..* r 

A^ipfie gefteld boven het Gfal van den Heft og v^n ScbêtHUrg: 

te JDuUm. i6t 

.lufinuatie aan den Kardinaal tcrcari. xff f; 

^ ,. lunden Kardinaal Marm^- x6%. 

Ik- 



Digitized by CjOOQIC 



1 



B L A D; W Y] % El it 

Inftantieó weg^ den Infi^Ilt Don Carht te Ptfr«r«. ^ ' 'r ' i|i^ 
Intrede van de Chinefcbe Ambafladeors \n Mofctm. . » 14^ 

va^D dejn Ambaflade^r van i)^^/i^^ te^^Mtf; : ; . i88-. 
ITALIli. ^ ip^ 8^^ ij^, i8f,i 2ip, 160 

, . ; / . *■ • * • ' K • .*' .' ./:.Ti Jv 

Kardinaalen door den Paus aangefteld. > ,%^ 

Komfte van den Turkfchen Ambafikdeur te fTeeneih >- 2)7 

Krooning van den nieuwen Turkfchen Keizer of z^nltzn MabmeJj, 44 
. « • van den Koning en van de Koninginne vaa De^emoT'^ 

ken. ••^ %Ji 

L. ;' 

I«aading van de BraziKche Vloot (e Lishn. 19 

Legaaten door den Paus aangeftcld. ^d 

Lotteringen (Her toe van) komt te Brujfel. 249 
Luieren (gewyde) voor den Daupbyn, aan den Koning vari 

AV^/^tf ƒ /t overgeleverd. .iSz, 

Lykftatle van den Hertog van BrumwyhWolfenbutuL %^ 

M. ^ 

Mabmed (Sultan) door de oproer ige Tnrken op den Throon 

verheven. "45^ 

'i gekroond. - 44 

Maiboomcn in den Haag geplant'. , 204 

Mandcmeot van den Biifchop van Létfon. xo 

... . van den Aardsbiflchop van Parys • * itf 

.; • . van den Aardsbiflchop van Ambrun» ' * * 7J 

Medicis. (Genealogie van \ Huis van) ipj* 

Memorie van de Engclfche Minifters aan den Koningvan Poolen 

ten voordeclc der Proteftanten. ^ * 141 

! ; . van aflfcheid van den Baron van I^hen% Wolfcnbuttcl- 

fche Envojé aan de Stapten Generaal. 24? 

Mildhcit van den Aardsbiflchop van Püzryi omtrent zynè Kudde. 'io8 
Monirpric tot indaaging van zien Kardinaar Cofiia^ .; '^lö 

Monniken (Ccleftyner) in hu m:e bedden doodgevondèn. ^ f8 

Moord aan ccne Dienlhnaagd te Madrid. if^ 

MobrJcrcfl^c (fchrikkdyke) te 5fcr«. w4^^9 

' i NE- 



Digitized by VjOOQ 16 




L J^^ Ö ^ Y 2J E H. 

«rfch Prins te £d«^*».' ' - . J. . tff 

ÖkiaéiVraaging vaa den Kardinaal /'A/ te /?^«(f. . tij 

Oqgcïykc rtuwèl^kchV ' , ' T* ■ 

Onrechtvaardige Executie' te I?jw»..'^. ... 107 
OMtteUeni(rcteiJdB'f.wègco5.deH0nandfchéP^^ . zp, 

On\rtèrWKiurttUti. . , .. j ; . U^ 

.' in Het Bisdom P<»^*- . ' . ^^7 

i . te Santa Crux. ^ , , ^'^T, 

, - • . te C«^/W. ' . ' ' . !°3 

. .in Tf/W. , ^f ?. 

. op verfcheidcn Plantfcn; • ifr 

5 ; teDouve. ' ,; ^»? 

. • . te Bajeux in Normandyè. i«J 

Ooft-Indifchc Schepen komen in Frankryk. afp 

Obening van Tiét frfrlcment te Londen: f P 

Opcriiïénvarïdcehinïrgicte:J»WS:'|. ■'•• »fj 

OpTchudding te ^/f/ïw». ^°° 

... te Tr/pW/. ^^ 

Oviïi^ad K Cottfiantinopel. ' H» ^«P 

Oceaan in Portugal. . „ >, j ' *ï. 

Ordonnantie van de Keiïerinné van Ruftand. • • T* 

••: , . van den Konijjg van .y4ri/«<e aan de Lccnhouöers 

vah*C«r?<^»3^ienz. , . ^5^ 

. . van den Paos aan. dezelve. . . „' ^^l 

wegens hete invoeren van Graancn m Zweeaen. 148 
' ' * - : . * ««n dtn Konthg vanf^r^ifikryk , wegens het koopen 

' . «ier Pryzen van de Malthczers. ii6 

^ . . ■ . vati d^ Kortinftvan f^rAnkryk» ^t%fMS de Pel- 

grimagien. ^ ,„ ' ^^"^ 

- Overftrodtöiiiè te Ug^bb» en te St. ÜJtff. * i ƒ « 

- ■ • • . P. 

! éifleineni te iö»<?f» geopend. . ,f^- 

: » ; . , ^ . . .- gcprorogeerd. .: ,- m 

liilfth (Hertog yab) overleden. p^r- 

•, ' .Digiti^edbyVjOOQlC 



» L A D W V Z E R. 

• - - " ^ • 

^ParfM en Plai/ance door de Kcizerfchefl tn be^ic geiioinefi 9f 

• . (Befchry ving van de Stad en bet Hertogdon) xSf 

. (Gcnealogte der Hertogen van) 287 

Peft ontdoken in verTcheiden Landfcbappen. 33 » jj 

Placcaat van het Hoofd der weêrfpannige Corfen» tot uitlcbry- 

ving van eene algemeene Vergadering. ipx 

. der Staateo van Groningen en Ommelanden ^ tegei^^le 
Roomfchgezindefl. - 
POOLEN. 141, ibi 

PORT-ÜGAL. V ap,zfp 

Praalgraf voor den Hertog van Parma'^ fVeemn. 1x8 

Prognofticatic (bedrieglyke) van ecnigc Monniken te Napels. %i% 
Proteft van eenige Pairs in *t Britfche Parlement tegen de 

Penfibcn-bil. • - 114 

R. 

Redevoering van den Abt Pucelle in 't Parlement van Parjs. 8c 

Reglement van den Koning van Frankryk wegens de Officieren 

van zyne Lyfwacht. aitf 

Relaas wegens de verfchillen tuflchen dien Prins van Luik eo de 
Regccring der Ooftcnr^lftcbc Nederlanden » en de Con- 
ferentience Le^^'^» daarover gehouden. i^ 

Requeft der Kardinaalen van de Congregatie Super NünnuUis zuï 

den Paus. 260 

RUSLAND. ^^, /i.Pf.HP, Z4« 

Sententie tegen Mr. Japbet CmkttLouéen, en Titvoering vw 

dezelve. '7'" ^g^ 

i Ir •**" ^^^ ^y^^ Landvrouw uic Picardi*. 184 
Smeckfchrrften van eene Damctó Toalon, weg^ Bet be- 
drog van ecnen Biechiva4?r gepleegd aaa baare 

Dochter. ,g. ,g. 

Sneeuw (zwaarc) te St. Vhs gcvallco. . ' . , ^ if « 

i • • . • te BezatKon» ' ^ i«» 

f StetF* 



Digitized by CiOOSlC 



«LA© w: r Z E RJ 

$tcTttickxe onder de Nonneiu ^S 

Scouiheir van een Muonik ce Avi//jv m9 

.'T. 

7>rM (Biflchop vao) voor den Pt^if gedagvaard. Jt 

Tettamenc van dea Hertog van Parma. 84 

Têfiane (befcbryviog van 'c Groot-Hertogdom) 289 

T^cane (Genealogie der Groot- Hertogen van) X9% 

Tra^biat van Vrede te ffV^iie/» gefloten. if)» ^^^ 

. Ezcraft van bet z4li9. ijTS 

over het verwerpen van de Penfioen-bil in £/i^e2iim/. 2i« 

Trouwe van een Engelfch Predikant in Schipbreuk. f o 

Tjfdingen van Carficë. j% 

. . . oit farkyh 34» 8f , 138, ip), ifS^ atfp, 180 

« • . uit BafharjS. 2A0 

TydvtLCtt op het Vredens-^Traftaat of de Triple Alliantie van 

U. . ^ ■ . ' 

Uitfcbry ving van den Bedendag in HüttanJ. St 

. •■ . ' V. ' • ^ . ■ ^ 

Vatten van een yerfcbillenden oitflagi " ifS 

Verantwoording der Advokaaten van Parys. 16 
Verbod van den Koning van Sariimi^ weeens het verknopen 

van Oorlogs-Provifien aan de Corfen. z6f 

Verhaal van den Upfland te Conftanfincpel 34 
^ . • van het ombrengen van de Hoofden der Turkfche 

Rebellen. 8tf 

: ; van cenc Opfchüdding te jtlefpo. ^ 88 

; • ! vaö iWaare Aardbeeving te fl)[K'^' ' 2.81 
Verklaaring van den Spaanfchen Ambafladeor den Marqois van 

Caftellêr aan bet Franfche Hof. . P7 

^Vèrfehti vonL^den Paus met bet Hof van Turm. * H< 

Vertoog dèr Advokaaiea te Psrys. jio 

' '■ Q^q % Vifi. 



Digitized by CjOOQIC 



% 'l \ ü "^ <st Jt ;è 9i. 

^Viücatie ran de Hcrtogtnoe Wedawe^tifi Pat^. ^7 

Vlucht van den Kardinaal C(?/^ uic jRMw. lip 

VRANKRYK* 10, 71, izo, 180» %i6^ %f6 

Vrouwen verkleed als Prelaateii.* ifp 

, Vanr uic de lucht gevallen te Caflil-TbeJlM. ., ' tp 

K • • • • , ^^ G(fi^S. ' - >ƒ £ 



W. 



^WanfcKcpfcl geboren te Toul. ..^ 

. 'Wcdi^tvxckïzifi.dv^WLQ en-dood$lykéTte 



Linten. %%s 



Z. 



iWÊEOEN. • 9fy i4*f ip9i%^ 

!ÜL weeting (^e)dxame) van het doode Lichafln vatreen GrieUch * 
Biflcbóp. 1/8 



EINDE. 



KV 



^ 1' 1*^ 



Digitized by CjOOQIC 



RE Gd S T ER 



,•! 



Van vcifGheidcoc 



B O EK EN, 

Die by d'Erven v^n J. R AT E L B A N D en 

Compagnie, gedrukt of in meerder getai 

te bekomeb zyo. 

' 'A. 

IXshadie Thriomfeerende Gpdsdienft ^ vertaald en vermeerdert méc 

. Aantekeningen , door ^. Moutacb\ z deelen. 4^ 
Amintas , Hcrderfocl , van ^or^uatus Taffb , berymd door 7. S. 

fTellekens, in 8«. 
Algemeene Schets der Wctenfdbappen. 8^ 

,B. 

BUrg {van der) Mengel Poëzy, «n 80- 
— — — Mengel-Zangcn, in 8^. 
— — — Amftcrdanrïfche Aï^us» 4^. 
BüCëJini Kundfchappen van Parrias, t* deekn in 8o* 
iarnet Hiftorie der Reformatie, z deelen 8^ 
Berigten uit de andere Waereld , 6( Zafnenfpraak der Doodcn , v»n 

July 17^1 tot heden , en wordt M^ndelyks vervolgd* 
SeJJegarde Ontleetkunde vtn 't Belpbttelyfce/ 8*. 
BierméH over de Cörfnrhen ^yt deelen.' 4* 

Banier Hïftorifche Pabulen , z ticelen. $•. . "* ' 
Bogaart Reyfe na Ooft-Indien. 4^ 
Bwrnet van de Staat der Dooden. 8"". 
over \ Geloof. 8"*. 

CC. 
Okamri/m fiefcbryvH^ VÜP ' AipAcrdam r . z deejen > in f>Iio« .. 
*Cj/;' Werken, zdcelcn f in folio. 
'C^^ opredite KabineD-Predtker, z4eelen, 8^ 
€rngtin ovir Jiida«* .4^ 



^.' 



Di^itizedbyCiiOOQle 



Ampim ^JC^k rondom de Waereld ^ Tol platen » )• deeleiu 4< 
Decker s Rym«>Oeftnioge. 4. 
/>^<friu/ Godgeleerdheitf t deelen. 4^ 
-— -^ over Petrus. 4^. ' * 
Don Quichoc nieuwe Avontuuren. 8*. 
Döudyns Haagfche Mercuriur, coirpl^. 4*. * 

VT^Spine Groot l^iflelboek, beftaafide in Wiflels van Hofland op 

. '•-^Vrankryk , Engeland , Parys , Londen, Spagne* Portugal, 

Dantsik, Antwerpen, Frankfort en Main, Hamburg » Leiptig, 

en een uitreekening van Courant in Bankgeld, en Bank in Gou* 

rancgeld, elf deeltjes folio, alteop kopere Platen gefnedcn. 

— -r- . Intreft Boek van \ tot tes percent, by dagen | maanden co 

jaaren , by quarten opgaande. 8^ 

V F. 

A Eftas Tempel ontheiligt. 8*. 

G Argon over de Pfalmen » op rym. lu 
Geoefende Keukenmeefter. 8^ 
Goerée Menfchkunde , met fignuren. 8^. 
Graauwbart Zinnebeelden , met fig. 8^. 

— — Z^edelffleni met fig. 8^ 

HH. 
Uef Hollandfche Koophandel, Staatkundig verhandelt. 8^. 
— - -— Koophandel der aleude Volkeren. 8^ 
~i — i Gelegentheit van 't Aardiche Paradys. 8^ 
Hiftorie van de Godsdienft van een aaniienlyk Perfeoaeie» 8\ 

JI. 
ünius gelykluidende Texten* 

K. ^K* 
Retzer Befch'ryvinge van s^Gravenhage, in 4*. net platen. 

L. 

T jinghans Zieliuchtioge over het LydenChrifti, beftaande io itcr 
•■-'wel beredeneerde en toepalTelykegezogte.^preekwyzen óver de 

Paifie, en gefchikt in 41 Predikatien. 4^ 
~ — — Davids Boetvaardigheit , over dentesden Pfalm* 4*. ' 

- U 



Digitized by CjOOQ 16 



L0 iMg Koophandel van Anifterdtm9 i declen. 8^ . . 

— — Kontt om gele te winnen. 8*. 

LcVenen Bedryf van den AdfniraarMichierde Ruyter» befchreven 

doorGerard Brand. fbl. met platen. 
_ ... van Doe d'Alba, ^2 deelen. 8^ 

MoUiere. 8*. 

.^ — — Mevrouw OHmpia. 8^ 

— Ruffine of hcï Wcfcltje van Sivicljc. %\ 

JUeffius Geloofsbelydenis. 8"". 

Lydius (fp J^Outryn over 't Hooglied. 8^ 

M. • ^ 

MEreurins (Europifche) beginnende met het Jaar i$jk>. tot op 
deze tegenwoordige tydj en werd alle half Jaaren met een Stak 
vermeerderd en vervolgd, in 4*". met de nodige afbeeldingen ia 
*fiikoper. 
Mauritius Looftooneel der Vrouwen. 8^. 
— — — Rykdom Chrifti. 

^ gewigtige Redenen om met geen Roomfche te troa* 

wen. 8«. 
Magiris Almanaks Heiligen. 8^ 

00. 
Ütbofovtx de Watervloeden. 8*. 

P. 
p/7öwyJ» Wifl'elftyl van Arofterdam. 8^. 
1 _ _ Vervolg der Wiffelftyl, door Le Loüg. »•. 
Placettt Zcdekunde. 8^ , ,^-^ 

Praöizyns Dagwyzcr, werd, alk Jaaren op nieuw; herdrukt en uk^ 
gegeeven. in 12,. 

"R. 

RAy (Job: de) Woordenboek des geheelen Aardryks. 4^ 
Revolutie van Perziën. 8*. , 

Reysboek door de Nederlanden. 8®. 
Rifh Sleutel des Koopmans, ter Examinatie der Boekhouders. 8^ 

S. 



Qjfurin Leerreden, j^dcelen, in ;8*. 



over divcrfe Tcxten der H. Schrift. 8^ 
— ^ Schets der Godgeleerdbeit. 8^ 

-^ •— Catechismus. 8?. 

ft-»- .^^ ^ 



Digitized by CjOOQIC _ 



/.:>:>. n/. 



.1 1.: :v' '. : j. • ro 



SJber/ma over Johanhcs. Ö^. 

ScBapptus 1>édorvc Wereld , 4 declen ö*r 

— — Boetfpiegel van Niniv«« 8^* 

— .— Konft om ryk te worden. 8*^. 
Sberlok over de Dood. 8^. \ , 

— — onfterfelykhpAt der Ziclc.,8*. 
^ — — tegen *t ï^ausdóm. 8^. ' 

Staat van Spagnc en PortugaK 8*. 
Smith van 'c Regewatcr. 8**. 

^- • ^ T. , 

'"* .— — ïnleiding. tot de Hiftoric van- Engeland. 
•^ ' — Staatkundige Brieven. 8*. 

— — Verlcheide Traftaten, 8*. 

— — Nagelaten Schriften. 8«. .7 
7ji/w Redcnkonft en Fabukn, 8^ 

Til Feeft Leerredenen. 4*. 

— Salcms Vrede. 4**. '....' 

— over Matheus. 4*. ^ 

— — de Romyne» 4^ 
Tafercel der Huuwlyks-Liefdc. 8*; 

Trefoor van de Gewigten ^ Manten en Maaten* 1 1. . 

\ V. 

\fltringa over de Parabelen. 4^ 
^ De furies nacrg der Boeken. 4^ 
Vyfdc Monarchie. 8*. 
Utricb Heyl leerredenen, 

/> . • w. • 

^njEIwoêd Wiflclvallighcden van Engeland. ; m, 

^^. Wtflel-enMunt-rcduélie, Fr^nfch, Hoog-cnNéderduytfch. st 
JFdlingim Keur- en BybcI-floflFen. 4*. 
fFittichius tegen .Spinofa. 4®. 
tVtlbuys van de Zeeregten. 4®.' ' • .' 

■' ''."-z.- ..,,.^ ■; _"-.::' 

ZEgepraal der Goddclykc Üiefde. 8^ .-. . . , _ . 

Zeivel Nederduytfche Spraakkonft. 8*. 

— — — Latynfchc GramiBatica. 

Digitized by CjOOQIC 



EUROPlSCHE 

MERCURIUS; 

' Berkhteride 

. De Gcflekeniflèn der Zaaken van Staat en Oorlog, in 
aUe Heerfchappyen en Landfphappen van , 

.E U R O P A, 

Benevens de aangrenzende Greweften. 

Voóraicn met allePlaccaatcn , Ediften, Manifcften, Aaofpnuken, 

Brieven eo andere aatlicntyke Srakkeo van den 

tcgcnvoordigcn tyd. 

Hiftoriefcb h/chrtoen dour J: H. 

XLIIfle Stuk. Tweede Deel. 

VERVATTENDE 

'De ZES LAATSTE tMAANT>ENvan het Jaar i7J>. 
Verfierd met kopere Haaten. 



fji M SfE RD ji Mt 



B» de Iw* tan J. RATELBAND en Compagnie, op den hoek WB de 

- - DigitizedbyVjOOQlC 



^ / w' r -*^ •''^ ^ *"■ i- 

'\ * \ / ' I - ^ 






BEKEN TMAKINaR '^ 

hj^ Drtkims nu 4ir W«rk« is deze Emwfifih OLumrims. bebflteqde eeo 
Tweeen Veertig)mgeitneenfcliakt1fngt«ti Sfaa^niOaf4óg§'geyimeo »?aa 

' het Jaar 1690 coc iT^otngeflotéh , fn Y^Oeelekrcft ^k Oiueo, Compleet» 
eo b^ aparte Stakkeo ce bekomeD, in Qaarto. 

Item de^llaiidicbèl^ercaridtjtlio V ]aar 11650 tot a^. io 11 "i^n^n io 
Qaarto, 

Item alte de Werken van den Heer Jétob Cm , Ridder én Raadpeofiooaris 

Item de Befchryvinse van ^mdtriÈm, en ét Opttotnfl van de Heeren vaa 
Amfiel I door Cafpmms QommeHn. 1 DéeKè io Folto. 

Item het Leeven en Bedryf Ttn den Heere MieMdêRmur^ HartM, Ridder 
en Laitenant-AdoMraal Generaal van HolUmd en IVeft-Vriefiamdi viraar ia 
wydloptg werden %erchreVeo de dappere DaAea eod^.voornameZeeflageii 
van dien Zee-Held die*er in den Jaare 1664, i66f, i6ó6, 167^, enz.tyn 
voorgevallen. ; ie amacti frOrldxloipr ütrm^ Bramis^ voortien met een 
meenigie kopere platen, ia Falki. 

Item de Koophan^ van Amftfrdam naar alle G^weften des t^ereMs , be» 
Tchreven door ^^\txïi/Jmhn HeTEJ^e-y èd vermeerdert door 7* Ie Lo»g. 
1 Deelen in Ofiavo. 

Item de Wiflelftyl van Amfterdam, in ordre ^ebragt door 7* Ph^ifem^ en 
vermeerdert door -7* ^ l^g* ^ Oeeleo io Ddavc». 

Item de Sleatel des Koopmans icr Eliminatie der Boekhooders , teo dienfte 
der Kooplieden» befchrei^eo door P. Aipke» groot OOavo* 






Digitized by CjOOQ 16 



europische'-S 
MERCURIUS; 

Behtkfndf 

De voornaamile Zaaken van Staat en Oorlog , voor- 
gevallen in alle de Koninkryken enHeerfchap- 
pyea van Europa } benevens eenige mei- 
denswaardigcTydingcn üit verfcheiden 
andere Deelen der AVaerdd. 

TWEF.-EN-VEERTIGSTE StUK. 

TWEEDE DEEL. 



V L Y. 



EN zt Jnoy kw«m aan bét Hof van Groêt*Sr$tta$h oêboot^ 
nie te Hamptfmmmrt een Espreflèn afgesoodcn door '^^ 
den Heer Keene » met tvdinff dac dê Koning van Mig;* 
Spanje den tf van dezelHe Maand faec Inftrumenc 
hadt doen tekenen waar door zyn Majefteit bet laatft« 
gieiloten Tradaat van fF$mn soedkeurt ep aanneemt, 
ak «t den inbond van ^Intoimeocbiylit» h^ .^i 

'VcAk( aldns lotdt. 

Ax I» 




Digitized by CjOOQIC 




^ E U R Q F I S C H E/ 

"< ^ ::•.-' i- ;•:• : ' . ' J "t -• ^ 
DECL a4 ATK ,- welh di Minifieri vdn b^m KlUi^Iykê in BriU 
tannifcbe Majefieiten y uit kracht e der orders van de Koningen bnnm 
Meejlersy gedaan en getekend bebben. 

DE Kootng ran Groct^BrrttaMnië aan zyn KatboIykeMtjeaeithebbeodedoca 
comtnuniceeren het Travaat ^ 't welk hy onlangs met deo Keizer geflo- 
ten heeft ; en hebbende verklaard , dat hy daar door de dnideljkfte Uykeo ^e« 
gceven heeft van de oprechtheit tyner intentien tot uitvoering fan het SevtU* 
fche Traéaat , lo wegens de dadelyke intrododie van 6ooa Maoneo Spaans 
Tche Tfoupen, achtervolgens deo inbond van het voor fdireveaTradaaty iode 
'Vaile Plaatfen van Parma en van Tosiémem^ als. ten opzigt van het goedig bc- 
lil neemen door den Infant Don Carlos , achtervolgens deo inhoad van het Vdc 
Ariyke) der Qft^drople Alliantie « zonder dat het van den kant van den Doot« 
Inchtigiien Inmnti noch van dien van zyn Katbolyke Majeftetc nodig zy^ tt 
bet willen ofte vereffenen eenigerlei zwaarigheden » welke, onder wat voor« 
wendfel het ook zy, zonden mogen ontftaan: Zo verklaart zyn Katbolyke 
Majefteic » dat > iadien alle het voorgemelde fpoeiig ter oitvoerins gebrswt worde, 
hy volkomen genoegen neemeii zal, en dat, niettegenftaande de Declaratie 
den iSJanoary laatftleden door zynen.Eztraordinaris Ambafladeor den Mar- 
f|uis tao Cajtèllar te Parys g«daan , de Artykelen van bet voornoemde Sevi* 
ltf:be Tra£bat , dewelke diredlelyk en over en wéér de twee Kroonen raa* 
ken, tnhannegeheele kracht eo geheele oitgedrektbeitfland grypen zullen : £a 
de twee bovengenoemde Koningen belooven aan weérzyden , üiptelyk te doea 
uitvoeren de conditlen in die Artykelen vervat ; waartoe zy zich by de tegen- 
woordige Afte verbinden en verplichten ; wel te verdaan dat binnen deo tvd 
van vyr Maanden , te rekenen van den dag der ondertekehing van deze Amp 
of eerder , indien het mogelyk is , zyn Brittannifche Majefteit de 6coo Man- 
nen Spaanfche Troepen in de Staaten van Panna en van Teskémem werkelyk 
zal doen invoeren % en den Mnfant Don Cërlos in de dadelyke poflSrffie der 
Staaten van Parma en «an Tosianen ftellen , ingevolge het Vde Artykel der 
Qoadroplt Alliantie en van de eventueele Inveflimie. 

En zyn Kaïholyke Maiefteit verflaat en verklaart , dat, zo ras de geme|de 
sntrododie en bezitneemmg der Staaten van Parms en Plaifmce gefebfed zal 
zyn, zonder dat 'er eemge andere Declaratie of Ade nodig zy, de voorfthrc- 
VCD Artykelen van bet devilifche Tradtaat fiand gtfpen zullen , zo wel als bet 
genot van alle de. voorrechten , vergunningen en eiemptien ten behoeve ^jao 
GroQO'Brittamnê ^ 41e in de gemelde Artykelen en in* de voorige Tradaatcn 
tolTchen dt ,twee Kroonen , door hat TraAaar van Sevi/ii geconnrmeèrd y.ge- 
ftipoleerd etileRerlyk vervat zyn, om vanweérkantenftiptelyk nagekomen en 
«itgcvberd te wórden. Ten oirkvnde barben wy oodergelchreven Mioiaers 
vaohanncBritiannitcheen Katbolyke Majefteiten, de tegenwoordige Dfc!aK)i<- 
Hl getekend en gezegeld. Gedaan ie ^mfó , den iS Jooy 17^1 , enk. 

Dnc 



Digitized by 



Google 



M E R e U R I U S. 5; 

Dcu tyding' vcroirzaakte in 'talgcihecn veel blydfchapstc Undeyt U^}' 
en aan het Hof, alzo veelen noch zwaarboofdig en van gedachten . 

gcweeft waren dat Spanje noch langer gedraald ^oude hebben om het 
meergemelde Traftaac aan te neemen* 

Des volsenden daags zyndc den zj Juny, tekende zyn Brittanni^ 
Iche Majclleit op hec aanhouden van den Secretaris vandeRepublyk 
van Genua f om den toevoer van Krygsbehoeftens , ten dienfte der 
Rebellen van Cerficait beletten 1 de volgende Prociamatic. 

GEORGEREX* 

-WTAdemaal de Heer Gio-Biftiftd ^ Secretaris der doortochiIjtdeAepablyk van . 
^^GtMMa (onze goede Vriaaen en Bondeetioteo) aan ons Hof rtfideereode , 
by ceoe Memorie van w<M;ens en op ordre van de voorfchrevc Repoblyk ; 
aan ons vertoond heeft, dat nietcegenfiaande de tot nu toe aangewende mid*> 
len om den opfiand in het ïMmiCwfica te ftilleni de Rebellen aldaar tofiont 
blyven van in hunne bardoekkigheit te volharden i en dat zy in hanne Mofte- 
ry zo lang niet zouden hebben kannen beftaan, indien de Schepen van verfchet* 
den Natiën hen geen Geweer en Krygsbehoeftens aangebragt^ badden, tegen de 
intentie van honne Soovereinen: Dat tot voorkoming van een zo groot kwaad» 
de gemelde doorluchcigfte Repoblyk goedgevonden hadt » Galeljen en andere 
gewapende Vaartuigen uit te zenden, met oitdrokkelyke ordre, om niet toe 
ie laateo, dat eenfge Sch'epen eenigerlei plaacfen in 't voornoemde Eiland na* 
deren , uitgezonderd de vier Havens van Baftia , /Ijaccio^ Calvi en BêniJaM^ 
dewelke voor den Koophandel open blyven s en om zo de wacht te honden, 
dar geen voorraad aan de Rebellen gebragt worde, by pcsne van zodanige ver- 
korte als met de wet en de onvermydelyke noodwendtgheit van den Staat 
overeenkomt: Maar dawyl 'er in dar Eiland verfcheidên plaatfeo zyn, alwaar 
Schepen aan Land kannen komen , en U zeer moeijelyk is om dié alle op één 
en dezelfden tyd tebewaaren,^zo beeft de mtérgemelde dooriochtfgfie Repoblyk 
ons verzocht, dat wy onze 0£Bderen van onze Zeehavens wilden gelaftcn , 
geënt Schepen van Cérfica met Krygsbehoeftens te vo.orzien^ en dac aan de 
Schepen onze Onderdaanen toebehoorende , tno»^t worden verboden, zodanl- 
gea Handel te dryvea welke alleenlyk dient om de voorfchreven Rebellen tn 
honne moitery te onderdeonen. Wy derbal ven genegen zynde, alle billyke vol- 
doening aan onze goede' Vrienden en Geallieerden de zeer doorlochdge Re* 
poblyk van Gevar^tegeeven , en den vrede en de vriendfchap toffchen ons en haar 
fobfiftficrende, onfchendbaar te handhaven^ hebben met adiys van onzeo ge*' 
beimen Raad» dienftig. gevonden, deze onze Koninkiyke Proclamatie uit te 
.ceeven^ eodaaiinalle onze Ouderdaanen van wat Haat zy ook mogen zyn , 
Itriélelyk ie laden en re beveelen, dar zy zich onthouden van eentge Milp , 
kyflbuidi oaderfletning of fecoors, door eenigerki wegen of Uiiddeleo ugcc- 

A 3 ven 



Digitized by 



Google 



worden gcOtmeerd ttgeo de teeotn die moedwilligiyk onze TrliAatttnfcliea«> 
deo , endeïiTredeendevrieiuuchaptoilciieo oosen eeo^e «iibeeinCciie PrioCeii 
of Scatteo fubfifteerende, breekea. Gegeeveo «au ons Hof te Hêmfêimurt^ 
den 13 Juoy 173 1 , in V vyfde Jatr fan onte r^ecring« 

Een Ezpreflen vtn den Britfchen Agent aao het Rjuffifche Hof it 
gearriveerd met een gefloten Traftaat van Commercie cuflchcn de 
twee Natiën > waar over een geraimen tyd in (liitc gehandeld i$ # 
vraar uit blykt .dat de oude vriendfchap tuflchcn de twee Hoven wc- 
det dp een zeer goeden voet gebragt is. 

Üic de H^efi- Indien kreeg men te Londen van tyd tot tyd berichten 
van dé aanhoudende geweldenaryen van de Spaanfche Kuftbewaar- 
ders in het neemen der Engehche Keopvaarders en het mishandelen 
vön het Scheepsvolk op dezelve. Onder anderen waa op de Rivier 
van Londen gtkomtn het Schip de Rehfca^ gecommandeerd door den 
Kapitcih jfenkinsj die aan den Ridder ff^alpole en vervolgens op des- 
zelfs raad ook aail den Hertog van Newcaffhf Secretaris van Suat , 
van het geweld dat hem aangedaan was een verhaal gedaan heeft , het 
. welke ook aan den Koning ftont vertoond te worden: Dat Verbaal, 
'het welke zeer wydloopig is» behelil voornamelyk; ,, DatdeSpan- 
99 jaarden ten getale van f o aan zyn Schip gekomen zynde, eerftal» 
19 Ie kiften en kaften haddeil opengebroken» en Ket geheele Schip 
f» gevifiteerd , maar geene andere Goederen dan van ^t Gewas van 
yy Jamaica gevonden hebbende , hadt de Spadnlche Luitenant den 
,» Kapitein Jenkins mee zyn Onder-Kapitein enz. de handen doen 
9, binden 9 als mede zyn Jongen» welken zy met geweldige ftooteo 
9» en flagen wilden dwingen te bekennen , of 'er geld in hun Sch^ 
-9» was» en op bet antwoord van neen, hadt men den Kapitein cem 
»9 ftrop om den hals gedaen » als ook zyn Jongen > wrlken men aan 
9» het Lyf van zyncn Meefter vaft bondt » en hen beide dus optrok md 
»» de groote Ree» maar de Jonge licht en gaauw zynde gtipce door» 
»f en viel af» tot groote verlichting van den Kapitein 9 welken ^j 
9« daar een konen tyd lieten hangen» en vervolgens met geweld nair 
^ beneden, vallen 9 vraagende hem of hy wilde bekennen \<raar hèc 
,9 geld was \ en na dat by hen noch ecos gezegd tudc geen géUI |e 

99 hebbèOf 



Digitized by 



Google 




MER C XJ R I VS. y 

. 9» hchben^ ^mèt de Kapiteis voor de iwoedcfliaai omgehangen t wc- 
^ dcrfiHgewoifent^n jiem de.voorige vcoaggcdaw, zonder oenigan- 
^ der ant^ofJ^^tekjomien i.mvmcf^ de.Spmjaards ikkom dneigden 
4« ixjrn Schrpmenfcetyn Volic'tp ziiUen v«f^|idct4\ $m^^ dèch 
t» titlê bartheèkigê Xütart vtmrt»] ^adat oompiUacnt g^ivQDizy hein 
9» een half aiir JUttftd^ j» kch wierdilieitt4angdcDiitn^dfit hy voor 
»9 de derch fois «loeft tiangen, tol by byna gcsvurgd wa^, «o dac 
9« fay wel een kwarcïcr-tiiirs voor dood 4>p het verdek ^^ "vaaraa 
H de Spaaiiichc Luitenant een Pi (looi -^tok fiiodwei* .in de faind rbeb^ 
91 bendbbj hem kwem, (chneeuibvciKfe; A^/brü^ '^offtsrfi i^er^ECnpi* 
n tein icuk dat hy «iec 'joeerder bodt dan^tt^co by^lYcmMiiidefi b^*- 

^ ginne getoond ^hadt » te vetten vier Gmnco^', eea^PiAokt» en vier 
»t dobbdde Dublnenea» welke hy lien gaf^ IZo dra was dat .mee gc*- 
99 daan^ of de Spanïaapxl vatte bet Jinker oor v€n den Kapïteïo, en 
^ fneedtfaetbytia af,' een ander Spaojaard mkce. het 'er hcei aft ^n 
yt gaf bet aan iden Kapitein ïn deèand, naqt /verzoek bet zelv.e aan 
f9 1^ Majefteit Koning O^mfge^vs^ brengen , ene.. De Onder- Kapi-» 

•' JI9 teinendefiooUminkre^n wakker ilaf^en , enaUehetVoIk wierdt 
91 ottgefiduK ien beroofii van bonne Kleederen^ Bedden , ene. en het 
9, verites van den ongelukkigai Kapircifi , behalv>:en zyn oór , be^ 
91 loopt otDiüienc 112. pond bterbngs. *De i>patij'<mr^^en namen opjc 
M wi% alle de inftrmnemeD van de Scbeepvaart, enz. Nadat 7^y 
99 liet Schip verbaten badden roeenden de£i^cHchein naar de iïtoi'^/l^ 
99 te zetfen , in boop daar eenig Briiiifch &:hip ie vinden /, en de 
^ noodwendigheden te krygcn, om derds mar £/i^/^s^t:ek|innp;i 
M doeot inaar de Spanjaards ^uUts ciende, kwamen actoor aan» pjn 
9» dreigden bet 6diip in brand te vuUenfteeken;, \^iit\<iy nrief mo- 
^r Ibods «aar de Golf zeilden, <zo. dat dé Ëngclfcbep zdicb^aii ^e 

\i9 gaóade van den Hemel en vanxle ixe en windcvergoeveAfJesimct 
99 groot gevaar in Engeland zya a:mgekomen. • 

Uaatrentrbet midden van de voorkde Maand heefE de rGraaf vgn 
WMzivtf^ En.vojfé van den Koning mo F.^aien , aan den Koning cqa 
.MeaMMFteoangcfroden» waarin bywk/naam van" zytnoniMeefter vol- 
«-doeoing^ifohty wegens tweefid^^péno^ {^ooUbheiV)i4ggcn»rdiej;i 
üiét vooifeden )it>i' door jde Sngetiohm aan.de mond van d^ G^^^j 
genomen zyn^ hoewel dezelve, hriiafaoiai dePooüfcbe Vlaggf n^ ook vwi 
&ffirft «ao dco4faipiig mn ^^JaKJ^oaoörztcn WArco » oodpr yqpi^^p* 

•. i vea 



Digitized by CjOÖQ 16 



« E U R/O ;p i S C H E 

ven dat het Ordcndifcbc Scbcpcfl wareo. .iDezé Memprieis door 
een bdluit v^n den Raadt alzo de Poolfche Minieer ^n prompt 
en Cathegorifeh aqcwoord verzocht t aan de Bewindhebbers ytii de 
Ooft^irtdifofce Compagnie overgeg^even i x>m (flRelirer aanmerkto- 
gen, alzo deze zaak hen in 'c by zonder raakr^ daar over ré vemee* 
men. De Heer Mattbeus Decker^ eerfte Bewïódbebber t heeft hier 
op den 6 dezer Maand aan den Lord //tffr/is^/^n^Secreuns vapStuc 
het Antwoord, en de Aanmerkingen van de Compagnie overgeleverd, 
voornamelyk daarin beftaande: i. Dat de Compagnie vsw verplicht 
„ is over dèeere haar aangedaan. , en t>vec de groote oplectendhdc 
fV vretke men getoond heeft door de mededeeling van deze Memorie^ 
,« maar dat zy ovei^dit geval nooit eeoige klagten verwacht haddé 
,f van de zyde^van de Poolfche Kroon, welke geene Indifche Com- 
99 pagnie in haare Staatcn heeht noch Kooplieden die in de Have- 
», nen van Europa handelen, veel mipder de Linie paOeerenf of de 
,, l^oolfche Vlaggen gaan vertoonen in de Landen welke door de 
99 Ganges befpoeld worden : dat het wel waar is dat men geweeten 
5, heeft dat de Bewindhebbers der Compagnie van O^^mi/f, beflotcn 
9» hebbende de bevblen vanden Keizer hunnen Souverein» ingevol- 
y ge de gefloten Pn/iMiMrien gcgecvcn^ niet tegehoorzaamèn, aao 
,j verfchciden Hoven om Paflen en eene^ Vlagge verzocht hadden > 
^y om onder dezelve ftraiFèloos de Tra£laaten te fchenden welke huo 
^iSoüverein gefloten hadt^ maar dat zy zidi niet hadden kunndnio* 
», beelden dat eenig Sonverein zyne befcberming zonde hebben wil- 
,, len verleenen aan wederfpahhige Onderdaanen» en dat zy nietg^- 
9) looven gouden dat deze Oofle^denaars verlof gehad hadden de 
,) Poolfche Vlag te laaten waaijen , indien de Memorie zulk^ niet 
^ toeftemde: dat,- voor*t over|ge,deze zaak do Engelfcbe Compag- 
,) nié alteen niet raakte » maar dat die dezelve gemeen hadde met 
^ de Hollandfche Compagnie; dat iiet daarom noodzakelyk was deze 
•) Memorie aan dezelve mede te deelen, opdat men gezamèntlyk daar« 
^, op konde antwoorden; maar dat zyondertuflchen overreed waren 
9, dat de gemelde Paflen en Vlaggen op eene valfehe voorftelling én 
%9 door verraflching van zyn Majefteits billykheit verkregen waren« 
Ingevolge van deze Aanmerkingen van de Compagnie ts de Hól- 
Jandfche Envojé ten Hove ontboden», en zyn aan denzelven de Me- 
morieeii de bovengemelde Aanmetjcingcnaiedegnleeld^ omaanbuto^ 

nc 






Digitized by 



Google 



r 



ME R C U R I U a ,^ 

oe Hoog Mogeade gezonden f ea het antwoord en de aanmerkingen 
van de Uollandfche Compagnie vao gelyken daarop vertocht te wer- 
den* 

Den 4 van deze Maand kwam zc^LonJen tyding aan de Ooft-Indi- 
fcbe Compagnie dat in Duws twcfc. vah haarc Schepen aangekomen 
waren, te weeten de Lyell en éc Prinfis van ff^ales^ lèdert tyn ook 
gcarriveert haare twee Schepen, de Prins ji^guftusenócDwonsbire. 
komende alle van Canton in Cbina, Men zag.van deze vier Schepen 
de Carga, beftaande in 

f 60 ps. Qoir^ronSt 
ƒ) ps. Luftnngs. 
191 ps. Zyde Nankee». 
368 ps. Paduafoil 
1 10 ps. Satynen. 
fj ps. Sorts. 
Jizpo ps. TafFctas. 
18100 fi RuuweZyde. 
41J700 fi Thee Bocy. 
pitfoo fl dito Biog* 
I pi 700 ft dito Conga 

ipoo a dito Cbvlang. 
63P00 tt dito Uyfon. 
1030000 tt dito Singlo. ., 

800 M dito Peko. 
1900 ft dito Powtozan. 
)txoo tt Speauter. 

Noch hadt men tyding bekonien van het arrivement van 't Schip 
de Fordwieb^ van B$ngali en V Fm St. Gforgi : welkers Laading be- 
ftoQt in 

300 ps. Allibaiies. 
40£tf ps. Baftas. 
fioo ps.Bengaalfirhe Chitien. 
' ' '■■ tföó ps. dito van Madnu. 

» toyóz ps. Caflas. 

1114 pi. Dooriaflen. ^ / 

B t%9ó fê. 




Digitized by CjOOQIC 




<io fe Ü R © P I S C H E ! 

y \ 4}8o ps. Doólbötjcs. . j 

1600 p$. Emertjes. * ' ^^ 

fop ps.. witte Gingans*. ] 

■ •. . v/ *j: - . . 'jffop pi GtLtr^h^. ' ' ' ^.'^ 

*t ï f ps. dito lange. 

.\ ' \/\ 8fi7 ps. Humhums. - • 

1400 ps. Lacowris, 

f Of o ps. Longcloth. 

1440 ps. Morees. 

f8 1) ps. Mutmus. 

f ifo ps. Photas. 

12000 ps. Romals. 

10400 ps. Salempöuris. 

ifoo ps. Seerfucker. 

400 ps. Seerbettcs. 

t}8 ps. Seerhatidconnaas. 

nof ps. Sóofcys. 

4000 ps. Tanjecps. 

1300 ps. Tcrindains, 

if900 fi Rouwe BengaalfcheZyr 

de groote ponden. 
6fio% ÊÊ Roodhout. 
218100 Cl Salpeter. 

De bovengemelde Scheptn de LyéJI on de Prinr^s van fFdles had- 
den in de Straat van Sunda gezien vier Hdllandfche Fregatten yder 
van 40 Stukken, kruiflende2oiii^nQit0iide:t(phetOoftendi(chScb)pi 




beflond uit allerhande Natiën. d 

Met de gearriveerde SAb^h^\ïi<^kkff% heefc men ook zekere 
tyding dat het Schip de Prinjc fftii^gfi^ a(|R Particuliere Ëngelfcheo 
toebebooreat]e^':Jnide^NQ9(fkakltt}p^ verongerukt was, 

in de Baay van JmffiHi^A^fimxMb w^ft^^Otirds van Cahton i dat f8 
Perfoonen waren verdronken^ibfi>4i/;g^b^M!§cn| en dat de Lading 
wtlke op 60000 pondeaittMflBObqqfQpt fvierdt 9 geheel vcrloorcQ 
'"i ^^'c -^ ' w ,' waSf 



Digitized by 



Google 



^ M E R C U R I U S. XX 

'ï^» uitgenomen eehige kiften met Zilver t en een kleine kwantiteit 
Tin. Ook heeft' men Confirmatie dat het Schip de BarringfoH yan 
Mocba komende I omtrenc Bombay vergaan was. 

Hoewel men in, Engeland alle redcrnca fclieen te hebben om voor 

f me Vredebreuk te vreezen , federt dat de bpaanfche Kroon hec 
eener-Traftaat mede aangenomen hadt t en daa^ door de voornaa* 
•ftrjfdcndc Partyen bevredigd waren, zo ontftont echter omtrent 
het midden van deze Maand eene onverwachte M^aepenkreet ; want 
een groote fCrygsraad wierdc vergaderd^» en aan de meefte Krygs- 
benden in Engeland^ Schotland en Ierland cxprefle ordre gezonden 
om naar de Kuilen re trekken 9 en aan de overigen om zichmarfch* 
vaardig te houden: De Admiraliceits-Raadwierdt buitengewoon ver- 
gadêrJy en de nodige ordres wierden gegeeven om ten fpoedigften 
een Esquader Oorlogfchepen In Zee te brengen. Alle deze ordres 
wierden gegeeven op de tyding die men optfing dat )oooo Mannen 
van de geregelde Franfcbe Militie naar den kant van Duinkerken trok- 
ken, als mede naar de Kuflen.van Normandyeen Picardy'éj endactt 
Rochefcrt^ te Breft en te Si* Mah een Esquader Zcilree lag. Deze 
tyding vondt ingang, dewyl men zich verbeeldJe dathecFranfche 
M inifterie misnoegd was tegen het Engelfche over het wegneemen 
der verfehillen tuuchen de Hoven van IVeenen en Madrid^ zonder 
dat zy daarin medegewerkt hadden : doch deze alarm verdween zo 
fchielyk als dezelve ontdaan was: want eenExpreflen van den Graaf 
Waldgrave^ AmbafTadeur aan het Franfche Hor, bragt tyding dat de 
Kardinaal de Fleüry zyn Excellentie in eene Conferentie uit naam van 
zynen Meefter verzekerd hadt dat men over dit gerucht zeer verwon- 
derd was, dewyl men niet anders gedaan hadt dan het Guarnizoen 
van Duinkerken met drie Bataillons verrjeerderd, en dat zyn Brtttan- 
pifchè Majefteit verzekerd konde zyq datzynAlderchriftelykfte Ma; 
kftcit nooit iets zoude ondemeemen, dateenige inbreuk konde doen 
m de plechtige Traftaaten , welke tuflfchen de twee Kroonen ia 
wezen zyn. Deze betuigingen hebben de vrees doen verdwynen , en 
men heeft de marfch der Troupen en de andere toebereiulbléo ge- 
ftaakt. Men hadt ook bericht dat men in /^f«i»^r>r/( op: gelykewy ze 
pdtriiflf wa$ gewêeft door het Engelfche Esquadre, én datmend^ar- 
üfn eenigé Krygsbenden naar de Kuften hadt doen trekken. 
Den it Jui)y gefchicdde te Lmd^n de uitvoering van de Sententie 

B z welke 




Digitized by 



Google 



1% 



EU,ROPISCHE 




welke uitgefproten was tcgqn Mr* Japht Croke , gewooolyk ge* 

naarad de Ridder Peter Stranger^ over gepleegde falüteiti oa dathy 
een uur lang aan de Kaak geitaan hadr, wierden hem door den Beul 
beide de ooren afgefnedcn, en de cwee neusgaceo gefplift, waar aa 
men hem voor zyn leven gevangen zette. 

ffiANi^ AAN hel Franfchc Hof dat zich te FontainebkMU ophielde , witii- 
*^^ den dagelyks Raadsvergaderingen gehouden, voornamelyk over het 
Traftaat van tVeeneny en over de Conventie den 6 der voorleden 
Maand te Seviiïé gerekend. Het Hof, wil men, dat befloten heelEc 
zo veel als mogelyk zal zyn, ie beletten dat zich meerder Mogend* 
heden in de Wecner- Alliantie begeeven, welke dsur door al te ont- 
zagchelyk zoude worden^ Men heeft ordres aan de Generaals der 
Proviniien omtrent den Rhyn en de Möe/el en naby de ^^Ipes gezoa* 
den, en ooS eenige Krygsbenden naar de Kaften van V/aa^i^rf/idoea 
marcheeien. Men verwacht ook met ongeduld naar den uitOag der 
onderhandelingen in den Haag^ dewyt men zich vleit datdeStaateo 
Generaal ten minden niet anders dan met eenige bepaalingenenma^ 
tigingeo in het gemelde Tradaat van ff^eeneti zulten treeden. 

Men maakte te Parys ongemeen veel geruchts wegens de mirake- 
len van zeker Abt^ Paris genoemd, een Janfenift, die over eenige 
Jaaren aldaar in Reuk van Heiligbeit gefturvcn is. Dezer dagen is 
Madame Thebouw^ eene Vrouwe van omtrent 6} Jaaren, wooncode 
in dè Parochie van St. Severin te Parys y (zo men voorgeeft) op de 
Interceflie van den gemclden wélgelukzaligen Abt, van tttic Parali^ 
zie of Lammighcit welke zy omtrent acht Jaaren gehad heeft ^ mi- 
raculeozelyk gencezen, zynde zulks bekrachtigd geworden door de 
Atteftatien van veclc üoótoren , Chiurgyns en geloofwaardige Ge* 
tuigen, waarby noch aanmcrkelykis^ dat dit geval gebeurd isindeo 
tyd wanneer de Aafdsbiiïchop va^n Parys bcezig was een Mandement 
Uit tcgeeven; om de Publicatie van zodanige Mirakelen te verbiokf)» 
t)e Motinifien houden *t zelve voor een bedriegery , om dat gemelde 
Abt Paris als een Appellaut van de Confiitutie, en bygevolge , zo zjr 
zeggen, als een Janfenift en Ketter gefturvcn is, io welke boedaoigr 
heit hy nocA welgelukzalig kon weezen, nocH Mirakelen uitwcr» 
keni eenigeu van hen die befcheideher zyo^ zeggen, da^, zo dièjqi 
Abt Mirakelen deedt, het gefchieddc, om dat by io zyn Icveó ccii 

Man 



Digitized by CjOOQ!^ 



M E H C U R I U S. IJ 

^fan van goede trouw 9 en een onbertfpelyk Kerkelyk Perfoon was, juiy] 
en dat hy iniflchieo voor zyn dood zyne dwaling kan erkend hebben. '■ 
Den 16 van de voorlede Maand ontfing de Sacnitein van de Kerk van 
St. Medard^ daar die Abc begraaven js, een gezegelden Brief, voI« 

S.ens welken hy in eene verre afge)ege Provintie verbannen worde , om 
ac hy in ^c Regifter van de bacritty aamekeniog hielde van alle de 
Miflen welke het Gemeen dagelyks voor dien Abt badt laaten doen. 
Den zS Juny begaf zich de gemelde geneeze Vrouwe weder naar hec 
Graf van den Abc Paris^ om aldaar baare Dankzegging te doen, ver- 
teld zyntde van vericheiden gequalificeerde Perfooncn om daarby te 
aflifteeren, en van eene groote menigte Volks 1 onder dewelke eto 
Particulier de ftoutheit hadc het 7> ueum op te he£Fcn , waarby de 
anderen zich voegende » hetganlcheTrDfiM» in orde^ alhoewel zon- 
der plechtigheii gezongen wierdc. Het gerucht loopt , dat om deze 
<ievote beweegingen voor dien Abt voor te komen, men zyn Li- 
chaam 's nacbia ztil uiigraaven » en,als*t mogelykzal zyn, in 't ge- 
heim uit de Kerk van Sc Medard naar een onbekend Kerkhof bren- 
gen. 

Men geeft voor , dat fcdert twee Maanden byna geen dag is ge* 
padeerd, dat 'er niet eenige miraculeufe Geneezing op het Graf van 
deti gemelden Abt gefchied zy, en de toevloed naar dat Graf van 
Gezonden en Zieken is dagelyks zeer groot. De eerfte dier genee- 
zingen» is die van den blinden Karmely ter Pater DeniSj die negen 
Miflèn geduurende negendagen hebbende doen leezen, by de negen- 
de zyn gezigt weder kreeg. De Kardinaal de Biffy hier van onder- 
recht Zynde • en van de waarheit verzekerd willende weezen , deedc 
ócn Prioor der Karmelyten by zich ontbieden , en deze gekomen zyn- 
de, antwoordde hy op de hem gedaanevraagen , dat de voorfcbreve 
pater /7f;^V inderdaad op den negenden dag van zyne blindheit genee« 
xen was3 over welke verklaaring zyn Eminentie verwonderd Ibhy- 
nende te zyn, zeide: ais daf zo i$^ moet de ^^/ Paris een vroom Man 
geweeft xyn. Den f dezer is de Heer de Rocbes^ Saoriftein der Kerk 
van St. Medard^ alwaar den Abt Paris begraven legt , naar zynebal^ 
iingfchap vertrokken, en men meent dat ny naar Lotharingen is ge- 
gaan*^ Voor zyn vertrek heeft hy aan den nieuwen Curé overhati- 
digd het geld dat hy ontfaogen hadt om honderd MifTen ter intentiie 
voor den Abc Paris te doen leezeo. Byna dagelyks wordoi noch méér 

B i MiOèn 



Digitized by CjOOQIC 




14 EÜROPISCHE 

Miflên gevraagd , en de Pc;^(bonen dictc komen verzoeken ert betaa- 
len > gee^cn leflFens rykeiyke Aalmoeflen. 

De Raad des Konings heeft vernietigd de twee Arreftcn van 'c 
Parlement van Parys % waarby de tvrce Mandementen van den Aards- 
Biflchop dier Stad , en van den BifTchop van Orieans gcfupprimoerd 
wierden. ^-^ 

Daar is een Arreft van denzelfden Raad uitgekomen, condemnee- 
rende den uitgcgceven Brief van het Parlement van 5(|irr^^^»jr aan zyn 
Majefteit , met de aanmerkmgen op denzelvcn , welke daarby ge- 
voegd zynj luidende dat Arrelt als volgt: 

DE Koning geïnformeerd lyude, dal onder bet Gemeen verrpreid worde 
een Gefchrift, gedrukt in twee colommen j zonder naam van den Aathear 
of van den Drukker, en tonder privilegie of permiffie; op de eenecolomtot 
Tytel voerende. Brief van bet PéorUmemt van BomrdeaHx aam den Kommg; en 
op de andere* Reflexiem ep dezen Brief \ heeft zjn Majefteit uit het verUag,*t 
welk daar van aan hem in zynen Raad gedaan is , bevonden , dat men aan den* 
eenefi kant daar mede de vermeetelheit gehad heeft van tegen het ontzag, 't 
welk men aan hem verfcboldigd \t , te drukken eenen Brief , geaddrelfeerd 
aan zyn Perfoon zelf door één van lyne Parlementen ; en dat aan den ande- 
ren kant, de Schryver van dit Werk in den misflag vervalt, welken hy aan 
dat Gere<:htsbof verwyt > door te willen befliflèn het geen hy erkend gerefer- 
yecrd te zyii aan de magt van de Kerk : En dat hy daarenboven daarin ver- 
breid heeft dingen tot oneerevan Rechters, welke nergens anders toe dienen 
dan om de gemoederen gaande te maakeu , en om een vuur te ontflceken , 
het welk zyn Majedeit geheel en al in lyne Scaaten wil bluflchen.- *Waaria 
het nodig zynde te voorzien , heeft zyn Majefleit in zynen Raad tegenwoor* 
dig zynde , geordonneerd, en ordonneert by dezen , dat het voorzeide Ge- 
fchrift, den Tytel voerende als boven , gerut>primeerd zal zyn en blyven, en 
dat dienvolgens a|le de Exemplaaren van dat Gefchrift, die onder hec Gemeen 
^rfproid zyn, gebragt zullen worden ter Griffie vanden Heer. HrftfjK/^,RMd>* 
heer van Staat ^ en polityke Stedehouder, om aldaar gefcheurd te worden» 
Verbiedende zyn Maiefieit wel expreflelyk aan alle zyne Onderdaaiien , van 
wat (laat of conditie zy ook mogen zyn, eenigen daar van te ver^oopen, 
veilen of anderzlus om te deelen, en zelfs eenigen daar van onder zich te 
houden ^ by pcene van exemplare Itraf tegen de geenen by dewelke menze 
yiudc. Ordonneert iosgelyks, dat door den gemelden HcerHeramhj ter re* 
qgifuie van den Heer Moreau^ zyn Mafelleits Procureur van het CbafUha^ xiEt 
formatie genomen zal worden tegjcn de Schry vers. Drukkers of Uitgeevers 
V4ii) het voornoemde Libel , om volgens de firengbeit der Ordinantie tegeo 
dezelve te prc^cedteren , enz. Gedaan in den Raad van Staate des Konings, 

zyu 



Digitized by 



Google 



M E R C U R 'I ü & ly 

mm l/U^fbiXiimti» i^cBiMerdig t)^, gdMtadin te Fmtmuhkm d«n 8 Vj/' 

i PHELYFEAUX, ' 

Men zag te Pétjs over het verfchil tuflcheo het Parlement van die 
Stad en de Biilchoppen » wegens eenige Arreften door het zelve te- 
gen hen gegeevent cenen Brief aan den Konii^, in welken de drif- 
tige ep hevige imborft van dien Prelaat klaar door/lraah, onder an- 
deren verzekert hy zyn Majefteit in detiEelvco: „ .Dat.by uef bc- 
n reid is om deszelfs vreedzame oogmerken te helpen bevorderen ^ 
t, doch dat de Kerk federt de Kectery van C«/t>^i^ nooit zogefchud 
99 en beroerd is geworden dan tegenwoordig t dat dezelve wordt atn-r 
9f gevallen jn haare belluiteoi in haare oppert^ Herders eo in haare 
,1 lieiligfte en onfchendbaarfte Rechten: Dac de zwaar/c ilagen doc^r 
i) welke men haar tracht te verzwakken ^ haar. worden toegebragt » 
^% door zulken , aan welken zyn Majefieit voorna melyk een gedeelte - 
^ van zyn gezag beeft toevertrouwd » omdcnGodsdienft tebefcHer* 
), men: Dat de bekem^nifl'en van de Heer Gilberi de f^otfifM(AdYo^ 
59 kaat des Koning^) in zyne Pleitgedingeii,^ de bf^arblykelyke tegen* ^ 
^ fti^ydigheden daar by in vervalt» eq zyne ^o fcbandelyke ailsonge*" 
II hoorde vitteryen|.over uitdrukkingen, yf^ebyMC^noit^/lenzyu 
,» aangenomen f de eenige onderneeoiingeo met zyn, waar over de 
9, Celoovigen moeten zuchten. Dat men den Standaard de$ oproera 
„ plantende daar door de buitenfpoorigheit zo verre gebragt htcft t 
I, dat men heeft willen (laande houden* dateene Conftitutie, welke 
,, oQveranderlyke Leerttukkeq viui ddalgemeene Kerk bevat, geen 
f9 regel is aan welken alle Chrifiene« gehouden zyn bun Geloof te 
9, oi^r^e^peni en dat .H^t Parlement van Parysy by dit alles noch 
,1 die buitenlpoorighcit gevoegd heeft) van een Rechtbank te willen 
t$ oprechten bo^en dien van den &edeho«ider vvtnj^fus Cbriflus ei> 
i, vae de ^j^volgers der Apoftelen^ " De Aardsbiflchop tracht ver* 
>» vMRCir:«,bewyzen, d^t de Advpfcaaten, (^mtkêhy f^yanden van 
?iMdeJC^rkff(i^Jtlt^»).i9 bimne la«cftct^gDfikantingallcenIyk.grdaan heb- 
9> .bcii>HMR»:<^ Jjipl^^^ djuir dopT g;e)egen|iei£ te verfchaBê», v^o 
-^^.Mft.tf ftiw^n.«n 2ii^ Ifi vprft$dwn* 
. \ . Na 



Digitized by 



Google 




16 E U R O P I S C HE 

Na dat die Prelaat in dezen geheeleo brief zyoeVyanden,»» zwart 
als mogelyk is afgemaaid heeft» bcflaitby dcnzelven aldus:,, Ik1>e* 
^1 dien my S I R E , van de gunft welke ik geniete, van uw Ma* 
,, jeftcits Throon te mogen naderen, om deszelfs rechtvaardigheit 
^ tegen. zo veele nanflageo te hulp te roepen: Ik fctfeek uw Maje- 
,i fteit het gewigt van zyn gezag te voegen by de Kerketykebellraf* 
„ fingen, welke zulke grove dwaal ingen verdienen j ik ben het al- 
„ leen nipt die de vernietiging der Arreften van *t Parlement vaa 
„ Parys verzoeke « in welke deze dwaaUngen vervat zyn: het isaw 
„ eigen belang SIRE#, «we God vrucht igheit alle uwe getrouwe 
„ Onderdaanen, alle de Biflchoppen , dê gebeele Kerke i en yef»s 
„ Cbrifius zelft, die deze Godsdienftige daad verzoeken van ccüjII^ 
„ dtrcbrifiélyften Koning , van een oudften Zoon van de Kerke » 
„ enz. ' 

Het ooge van ganfch Frankryk is tegenwoordig geflagen op het 
Pleitgeding wegens de beruchte zaak van den Pater GirardMznTeu-- 
Ion met de jonge Juffer Cadierss* De waakzaamheitder Advokaaten 
van die Dochter, heeft de uitvoering belet van eene zaak, die door 
het Parlement van Jtixj ten voordeele van den Pater gefmeed was^ 
het gedrag ^n eenigen der Leden van dat Gerechtshof, heeft debe- 
Icedigde Party doen befluiten , eenigen derzelver af te keuren : De 
twee Broeders der jonge Dochter , waarvan de één een Da^ 
mimcMH en de ander een Karmelyt is, hebben zich naar Parys hcgce* 
ven om met verfcbeiden Rechtsgeleerden raad te pleegen: De Heer 
de Chevaudw , haar Advokaat , heeft een FaSlum in haar voordeel 
uitgegeeven, beftaande in ff bladzyden in Folio, in 'c welke byallc 
de ondeugende behandelingen van den Pater Girard aantoont, bene* 
vens alle de kondgrepen van welke hy zich bediend heeft, omzeutt 
te voeren. Die Rechtsgeleerde behandelt deze zaak met zeer veel 
yvers; wanneer hy onlangs over dezelve voor het Parlement pleitte ^ 
zeide hy: „ Dat het fchandelyk was voor een Rechtbank, die op« 
„ gerecht was om ydereen recht te doen, zo veel éénzydigheita te 
„ toonen^ en zich van zo vcele draaijen te bedienen, om eene oo- 
„ fchuldige te verdrukken, en dat hy verzekerd was, dat indienliec 
,« eene zaak was, daar de Koning maar het minfte belang in hadt, , 
„ itien zich wel zoude gewacht hebben» vao alle deonrecotvaardig- 
p iieden daar men zich thans van bediend heeft, de a^tm nmhradh- 



Digitized by 



Google 



M 1 R C ü R I U S. 



tj 




n '«*> *» *» grootflen Omi in ^aerttd te higunJUgm^ •• welk 
Votoog men vry ftooc heeft gevonden; Hec is «anaierkelyk dat 
Pater Qitt^d twee Jairên Biechtvader van den Heer de Cbwduion is 
geweeft; welke Advokaat» <het óog daarop hebbende)t>nlangs in een 
Gezdfchap al lachende zeide: Die Snaak beeft alle myne g/tbeime» ge* 
foeetew^ maar by beeft wel zorg gedraageny my eenigen van dezyneate 
efefêbaaren. De Heer de P^^r/» AdvokaatVandien Pater, maakt een 
FaRmé gereed, tot antwoord op het bovengemelde; Vervolgens zal 
'er eene Confuhatie uitkomen, vnn de vermaardtte Advokaaten van 
x^arys^ ren voordeele van de jonge Juffer Cadieres. De Abt Gafiaud^ 
▼eroaaard Advofcaat van >^/>, heeft eene Verdediging voor haar op*^ 
gefteid : welk ftuk %eer wel is uitgevoerd : die Rechtsgeleerden (Iele 
ÏD bet zelve zeer klaar ten toon de verdertelyke grondregelen van 'c 
Ximetiflendom: Het Parlement van At9c^ •t welke te St. Jan rooeft 
icheiden, is gepforogcerd tot den i f dezer Maand, dooreen Arrcft 
van den Raad des Konings, door 't welk de uitfpraak van deze zaak 
op dien dag is vafigefteld : Men is zeer verlangende te verneemen , 
lioe hei bier mede zal afloopen. 

Onder de Advokaaten te Parys is een verfcbil ontftaah wegens de 
niéawe Nnam-Lvft» welke de Heer Tartarin , afjgaaifde Battonnrer 
of Deken , by de Griffie heeft overgegeeven ; Zy zyn reeds verfcheidé- 
naaien, en de laatfte reis ten getale van ^oo in de Kamer van Sr. , 
LüBis , of de groote Toornelley méér dan drie uuren daar over ver- ; 

Saderi ge weeft i Daar zyn twee Partyen in dat verfchil, te weeten, 
e oude en de nieuwe Advokaaten ^ De laatften kanten zich tegen 
gemelde iiieuwe Naam-lyft , om dat de Heer deMarinberg^ (één der 
yverigften van de 40 welke de laatlle benïchte Cotifult^ie in de 
Con(fitutie-zaak getekend hebben) in gemelde roUe uitgefchrapt is, 
ónaangezien de meerderlieit van ftemmen, oqn daarin te bty ven, alz^' 
éb Pany van de oude Advokaaten beweerd heeft , dat de Heer Af^r/rf^i 
hrg uit de gemelde Lyft moeil blyven , volgens de belofte welke 
de Heeren Ie Narmandjcn JuUen de Prunay aan den Kardinaal i/eF/^«ry 
gedaan badden, toeh zy aan zyn Eminentie gedeputeerd 'waren we- 
gens het Accomodement of Verklaaring des Konirigt, vervat in het 
vermaard Arteft, dat zo voordeelig v€K>r de orde der Advokaaten is, 
om' den gcmèlden Marinberg/^tgtm zyn buitenfpoóngen yvér tfe 
iSrafi»; De jonge Advokaaten, de fterkftcn in getal, noemen bet 

Cn gedrag 



Digitized by CjOOQIC 




,f E U R o P I S 'C HE 

fcdfi^ Tan den Heer Tor tart f$^tn van de apderen w^lke de oiinwe^ 
«yé voorjl^acin, eene uouwloosheiC) waar over iil hun laatHe Cofvi 
gres zdkr beyige dcbatien ontÜaan z](9^/ot zo verre ^ dac de Atidicn^ 
tiefl van *c parlement § van 't Ftaf der. JiJes^ en het ChaÜclc^ nici 
konden gouden wordcii. Na dataeeir vcele d^batcéi> over ea.w<^ 
der, over c^ze taak gehouden waren» zyn. dfs Advokaateh genoeg 
- zaam verëénigd^ hunne opgc (lelde j^ëmoric wegens de Naam-Ljf» 
zal niet gedrukt , «laar (lechcs in de Archiven gelegd worden^, inet 
'eerjfi mondclyke verklaaring van den Heer Tartarin^ dio- hy vervoi- 
gens onder aan die Memorie zal fcbryvcn, zeggende dat hy erkent 
ih de gemelde Naain*Rol ééne van de vbreifchieForiBaiiteiteauicgc* 
laaten-ce hebben , om dat hyze niet noodzaakclyk ha4t geoordeeld f 
doch dat deze OiDiifie tot geen nadeel of gevolg in het toekomende 
^al (trekken » en dat de Battomers zich voortaan zullen coofbrmee- 
ren met het- geeo in de meergemelde Memorie gereguleerd is gewor< 
den. Het Corps der Advokaatefi heeft op deze wy ze voorgekomen 
de Ordre van Hoogierhand, waar dpor zy, Willcpde of niet willende^ 
verplicht zouden zyn geworden die zaak af te doen, en boven" dica . 
hebVn Zy hunne Privilegioi.van ooaihangkelykheit bewaard , 't geca 
mea andeiFs zeer be{>aald zoude hebbed . Over deze verfchiUcn oq« 
der 4e Advotcaacen zyn verlcheiden Liétfensi Schimpdicbceo en an« 
dere Stukken ititfij^komén t dtc h<t Gemeen vermaakt hébben ten 
koïlen van diie HcercQ,, met welke tiien aldw den fpot gcdrev/Q 
heeft, • 

IFANIF. M É ï>r bleef b.y continuatie aan liet Spaanïche Wof tt:n ren uiter- 
(leo voldaan over de Declaratie van de aanneeming van hetTradaac 
vaö Ü^têmn%^ welke den d der voorleden Maan^ .te cyc^;7|ir getekend 
w!i€fdt^ en mèn> vexVacht nu tn v^èinijg tydsecnlË^uader Engelfch^ . 
Öpflogfchepen^ dat benevens eenigé SpaanrciKn de <5ooo Spa^iMf>* 
' den naar de Kaften van fofiane zoude overvoeren. Öp den. vojgen"» 
den dag na <iat de^euKtdc Dcclaraitie getekend was, zondt deMir- 
quis de la Paz^ Secretaris van Staat?, een drcu^atren brieft aap de 
buitenlandfch^ Miniftf^ aao hec Hof v^ 6fMJe^ bj^.vt^y^ van Fro- 
teil. tegen de zwan^^rh^ic van de HpUjSg,^^ ^i^iMtv 

zyndc vaa dczjw inhoud» . .- ^ i.i ^ 



L 



Digitizedby Google 



M E R C U R I U S. xf 

l^lectègeoftaamlt de tanneemelyke en gdoofvruidiffe tycUffgen, wefkfsiwii 
^^gedanrig entfiingt teeen de waarheit der zwaogecneit raadeDootliicht^e 
Hef^ogiDoe iPeffrffp$€nuP^nrma^vtncksrp^^€4^t het zelire ?porgeereD|(oip ntft 
Me de geméene cd ^ofeilbare regelen daarvan te oordeelep) londer grond if , 
hcdt de Koning, qiyo Meefter, echter vernotaen, datliqen opemlyk hec te*- 

giiid«dt beweert» tot groot nadeel der rechten van den DooHuchtigen Infant 
QüOirhi^ loii dt onmiddelyire focceffie en beiitoeemihg van die 8taaHn* 
Qo^deE^ wigtige reden heeft ijm Majefleir, zonder in *c onderzocfc tetroe- 
deo w^Q 4j^ oirzaalt^n, wellue deze eerde tydiagep panden i^vefligen k^pllell» 
hc|haal4)» inftantieD gedaan, dat men pp eene wyze by de wettei^ en coflüi- 
nicn gedorloofd r bewyzen moge de waarheit van eetie zaak , dew^ke naar de' 
klaare kentekenen,waarvan men Onderricht is, alle de redenen tcgef) baar heen» 
en dewelke gevolgelyk ontmoet heeft Underpaalen en tegenkantingen , d!e be* 
Jkend zyn» en die de onwezentlykheit van deze zwangerbeit hebben doen zien, 
en noch doen zien: Welke redenen de Geallieerden van zyn Mt^eftel^ o#k 
bewogen hebben , de vervolliilg van bet vyfde Artykel der Quadruple Ai' 





DOch erkent I mitsgaders dat hy niet aangenomen noch erkend be^r, eenig 
bewys 'c welJK zon kunnen begunftigen de iyezenflykheit van deze gewaande 
ttvangerheit 9 iTvelke geacht en aangemerkt moet worden i|ls nietig én clande» 
.ftio^ eo velke alleeolyk verrpreid is om de gema^ikte verbinteniiren tedvrarf* 
boomen ^ «p^n taak , die zo wel tegen de billykheit ati tegen de reden tlrydt: 
Ën ten einife in allen geval de intentien van zyn Majefteit, flie alleen)yk i^è^« 
ken om in deze wigtige zaak alle inogeljrl^ vqonotf^ te g^aiken, bekend 
mogen zyn^ 'heeft zyn Ma|e(leit my gdialt^ het voorichrevené aan n te cpm** 

mnniceeren , opdat gy ^aar van veribg gedaan hebbende aan vweir 

Meeffer, hy van de ganfche z#ak ooderrecht en verwittigd tj* Ik V^jimf 
bj d^en daarvan, en ik beo, enx. 

tPéu getekemi^ 

MarfriiDBtAPiim 

'Men iMcft fedcrt tydi&g ontfangen ma liet diitlMMelr dit Awt 
-JPrinTdte heeft ooderg^ati ^ benevens de bt^él^ét Vétklanritilr 
'(Set Vfoed»f,0pwen, .doch mw vglhird^ picticfhin 4fe t^atig^^ 
jfpor.jrcrdKiht te ypr^IwW, 9Baiï? re$M«P Fan pon U^rlcs t^ ^. 



DtfiMkadicfae ftafUetn B^irywf w«9 HM «704» ^A^QoA^tfAé»^ 

C z pea 



Digitized by 



Google 



t 



%o 



$ U R o P I S e H E 




pen Van Mallaga naar JlgUrs vertrokken, pet de Gefchenkea van 
baar Hoog Mogende en van de HoUandÜche Compagnie voor den 
Dcy. 

• • * ■ • 

gal7^* • TE Lishn is des nachts tuflchcn den ^ en 8 Juny zeer fchielyk 
. pyerleüen den Hollandfcben Refi^cnt de Hcei* Houwens.^ 

In de gemelde Scad is een Koninklyke Wee of Ordonoancie ge* 
. pabtkeerd, verbiedende om uic de Havenen van £razilié mL^r óic 
der Kuften van La Mina en jtfrica te vaaren, zonder van den Vw 
ceroy vao Brazilië 9 of den Gouverneur van de Kapitania^ om da» 
den uitvoer vian Gout en gemunt-Geld» Snuit-Tabak eri addcrc ver- 
boden Waaren uit Brazilië derwaards te bjcletten : 'de gemelde Wet 
iuidt als volgt: 

DOM JoAN, door Gods genade Koning v^nPortugat^ envande^^^rori 
aan dcxe en Rccnc lydc der Zee, in jl/rica Hccrc ?an^Giwr/, en 4cr ge- 
cönqucfttcrdc Navfgaiie en Commercie van Ethiopië, %/ifabiê^ P^fi en der 
Indien f enz. aan alle en eeo ygelyk , dien deze myne Wet zal v^oorkomen « 
doen te weetcn; Nadcmaa! ik in ervaringe ben gekomen dat*erdoordeSche* 
pcD die uit de Havens van Brazil naar de Knfl£.<9 ^iW^ vaaren, by continus* 
'rieveelSouds en gemunt-Gctd derwaardi wordt uitgevoerd, xoBderda'rdézel-. 

. ve oitvoeri, wegens de gemakkelykheit die 'er is om hèt zelve eer dolk in te 
Icl^epen,. eii de mocijelykbeit die men heeft om het zelre, ^éns ingefeheepe 
Zynde rt ontdekken ; door de poene daar tegens by de ordonnantie tnbet vyf> 
de Boek Tiiulo tij geftatuecrd, genoegzaam belet wordt, en bet diaarom tea 
hoogften nodig is dat zodanige fchadelyke praélyken me; krachtdadiger hulp* 
middelen tegengegaan ,-fn te getyk'otik den uitvoer der Snuif-TiÉak diemeft 

> 'naar dt gemelde Kaft* verneemt te gefchieden , benevens den invoerder ver- 
bodene Goederen die dezelve Vaarmigtn gewoon zyn van daar re traafporte» . 
ren^ belet worden , als (trekkende alzins tot groor nadeel der Codimercie eii 
vao het gemeene wcizyn. Zo heeft het mj om die redenen goed gedacht ic * 
ordonneeren, dat geen Vaartuig van W4ic plaats het ook tyo aio|pe uit de 
Haveps. vaD'. firtf«i/.naar d< Koft dé Mina zal mogen vaaren ., alwaar he^ oofc 
oaar de Havens van dezelve Kaft, en naar die van %AJrica die ooder dé Do» 
mrtoen van deteKraoo belioorei>'>. npcfa óok.zdft eenige laadtngé teo d!ên 
dnde ra te oeemen* .^der voorafgaande veilof van den Ooder-Koniog éf J 
GoQverneor^van de Capitsnis^ van. waar het zellreftaatoitte loopen, dew«N ' 
ke\lvoorenS zodanig oerlof te verfeenen het voorfchreven Vaartuig zal laatea \ 
meeten, 't geen, mettegebflfaande her zefve reeds bevoorens mogte :gemeeteii \ 
zyn door vertrouwde Perfoooeo, en Menfeheo zich des vcrfiaaode mec^ iA^ ^ 
Ikttit van dèu Qpïifoder over de KoDinklykc iDkomfica zal «ordttVciriebr. 



Digitized by CjOOQIC 



M E , R C U R I U & >j 

n ^Mfftm in de Boeken y^n ^e «^i^e Pro?fd|prie, ten einde «M de yooc- 1731: \ 

ichrévc roeetloM ten allcii tydc üi konnén bJykeh , behooclykeiaocekeoingên j^ 
* gehouden wördèh; én lollen de Eigenaars en Afiender^, aan welke lodanig ' ■ " '*' 
verlof gegeeven ftaat te worden, gehouden zyn onn volgens deaelve meeUnge 
telaaden zodanige qoaotirert Goederen » als naar eene rechte calculatie.en begroio- 
tinge tot den inRoop vtci het getal Slaaven, waarop zodanig een Vaartoigge- 
meeteo zal zyn, genoegzaao» zal geoordeekl worden . zullende todfmige Vaar 
totgen ftn dien einde ten tyde van derzelver vertrek gevificeerd en té gelyk ook 
geëxamineerd Worden , ^f dezelve van de nodige Manfchap , Geweer en 
Amnnitie vao Oorlog tot derzelver defenfie voörzfen zyn; en zodamg niet 
uiKgerufl zynde^ zal men dezelve niet uit de Haven laateu vertrekken , zullen-* 
de dezelve yifitaiie mede geprafiifeerd worden op de te rugkoiiift der gemelde 
Vaartuigen , zo dra dezelve iullen aangekomen zyn, en v(S<^ dat 1^ hunne laft 
breeken ; en blykende dai dezelve grooter getal Slaaven mede brengen dan waar 
Voor zy volgens de gemelde begrootingen goederen geiaaden hebben , zo zuN 
lenténteboeve van myne Konifikly4ce inkómRen geconfisqueerd en verbeard 
verklaard worden, nietalieenlyk de gemelde Slaaven die her getal excedeereu 
maar. ook het Vaartuig en alle* de verdere Ladinge die aai> de £ige« 
naars en Afzenders derzelve, of aan eeaig ander Perfopn die men bevindeu* 
zal ócie myne W^ overireeden te hebben , zooden mogen toebchooren ; ctt 
zuHen daarenboven zo de één als dé andere voor den tyd van tien Jaa ren haar 
yfjBgo/a gebaftneu wotdcu; zyndc myn wil dar dezelve pcetic van cünftscaiTcen 
baDuiflement onderhevig zullen zyn de £igen»ars en Afzenders van eemgetider 
gemelde V^aiioigcn, waarin Suuif-Tabak of eenige andere fóorten vanverbo» 
den goederen (laan gevonden te worden , gelyk mede de Eigenaars der gemel- 
de goeOereu en koopmanlcbappen , en dat in dezelve eenig Goud van wat 
^(|ualiteit bet zelve oi<}k zyn mqgt gevonden wordende, het zelve mede z^lge* 
'confisijueerd blyven; En dat verckrs^tco,Qpzigte van de Ovc*treeders Q0ver-< 
^ breckelyk zal worden. geobrervee^d» 'i ge^n. in de gemelde pr^qnnantie vao 
het vyfde Boek Tiluto 113 geflatueerd is-; ren weiken%t;inde ik gelafteaanden 
Onder- Koning vaii Br4ziiy Gouverneur en Kapitein-Major van PéWêiHa^d^ 
yder in zyn Jurisdiöie particuliere zorg zal hebben. (e draagen dat de bovenge* 
ipelde begrootiugen ten tydip wanneer de Vaariujgeo inla^iuge leggen , als de 
uoodigip vi0tatien op de tyd van derzelver vertrek > ^n zo dra dezelve in de 
'Have^e rug gekomen zullen zyn, mef alle be^oorlyke itaaukeurigbeit kome 
re get^hteden, zonder toe te I^ateu dat 'er v<54V^er.*doi(Q vao deze deligentie 
icH bet allerminllcgeloA worde, cu dat er ook fi^df gemeldkVaarruigenop 
derzelve;- vertrek' ha de gedaaue vtfitatie niets ^elaadfa worde; dat zy verderf 
ook alle Jaaren door hunne vertrouwdRe Bediendexis onderzoek zullen laateu 
doen naar de OvertTeeders van deze Wet, die zy onder het geluit vanTrom- 
neleo zullen doen publicceren/teu einde men daarvi^n geen ignorantie p^eteur 
deeté» doende dezelve te gelyk ook. regidreerep Ier pjaatfe daar^bet behqDrï; 
£n gdtfie ik aan den Kancelier en Hoofdrecbteia v«n den ^Raad van de B^bia^ 
ca aan alle vevderê (3<;tecbts-Bediendens van dcn.SH^t van. Br^niiify en Ofr 

C ) / ficierea 



DiQitized by CjOOQIC 




,V ' E U Ri O^ P^ I S C 1 H E 

ficréetl Aêr'iiriTe, en Mn'kTte'vefdèrè P.«(|!>cm^n Vm ÏCDgêfn«14f^Q Se«$t«dit 
%y dezt inyne wet ten irotkn db^n nako|hen en «chteryQ^lpn. %o glsda^bf 
rerfat ttmi <lcwcJke.ln*dfc Opper-Kancciery^ vtp he^ Rj* tn degewopDefQr* 
me tal geregfftreerd wtirden ; En lyh hier van achtafTphrififen gemvAr» AT^ 
Lixèoa den eerften dtg van de Maand Juny yan den J4are 1730* 

Den 17 Juny Heeft men te Lhhn wcdcroo) ccp j4u$^ 4^ Fé^ of 
lyiejfchai^r der In^tficie gehouden , waarin vier Afans^ en acht 
Vrottwsperfoonco veroordeeld zyn om irerbraod to worden % zul- 
leodc twee anderen , £yDde een fongcling v^n i $ en een K4eïsje van 
14 J^aareü, die in de Gevangenis van de Inqututie gcflurvefi zyn » 
tcrzelvci- tyd in hunne beeltenis mede verbrand wordco. 

1TA11&. XE JRom zyn onlangs wegens de Congregatie SMf^r NMnülis de 
volgende Execatoriale Brieven gepubliceerd. 

EXECUTORIALE BRIEVEN van kunne Efnl^ntien^ de Kar- 
Ünaahny Commiffartffen def Congregatie ,, Super Nonnullis , te wee- 
ten: Lezndcr Kardinaal Vico ^ | o&pb jiTori/iiv^^ Imperi 

, Kardinaal Corradini i Lewder Kardinaal Porftttj Antbony Kardi- 
nsal Bancbieri^ en Nereu» Kardinaal Corfini , tegen Nicolaai 
Kardinaal Coki^i '^ 

ZY Kennel jk, dat idgevolge van een ocdre, uit eige beweeging van Ck^ 
mens XII. gegeeven, en door hem getekend , de Kardinaal Cofiia > (afs 
%d>bende tïcb op den bats gehaald» het verbod def ingang in de Kerk)bcfroord 
f* geworden van alle ayne voorrechten en vryheden, lelrs om te knnnen dif- 
fM>neereii over renige Kerkelyke Waardigheden, Penfioeneo, Inkomfien of 
Reehtens als mede van het recht om eenfge Kerkelyke inkomften te kannen 
overdraageo ,. hom voor dezen door de H. Stoel toegedaan. Daarenbovèb 
wordt aan alle Bedienaars dcfr Kerken terboden, in detelve te omftngen/df * 
«e gedoogen,dengeme1deD Kardinaal Cofciu^ alle wiens goederen, fnkomftetii 
techten en voordeeiro , (pmitende ^ir de Ampren welke hy t^enwoordig be 
tft , gefêqoeftreerd Worden » gèlyk ook de Penfioenen en Kerkelyke Inkomflfeh 
die h^ geniet; behondende tyii HeiHghdt aan zich verders regens hem te pro- 
cedeeren , to a)s hy zal geraaded vinden. 

En dewyf de voornoemden Kardinaal heeft dorven beften , zonder eenige 
toeftemrtiing , « zelfs tegen het nitdrukkelyk verbod vaiVzyn Heiligbeit, den* 
^tfJVIaarc ml R^me , en den i AprrI ort den Kerkelykm Staar fe vertrekken ; 
co doen de gemelde Rardfnaalan C^ommiflariflen by dezen, alle Abten ^ Priê- 
>«i, Amréi-üinkomeie^ Zangtreè f Sacrifieinen ^ Prieftffén , enz. Weeren, drft 
' ' ' onze 



Digitized by 



Ooo^^ 



M E.R C V ^K i 1 m^ 

omtUklf/è^lfém, tedirtif^n M^èftieeming nfet ongeftraft willende laahfn, 
^ ijn H. étn getMeWltv KarMiuial CofcMi fctkUirr i/^/fr/ififfpverdiend te-hebben*, 
de KeriielyU Afo^^ Tcrvdt !n d» CoaAkutb^irMi InmcHié'mi X » tyn V<m> 
ï4at> van dea 19 Fcbcoary i^4^ eoo^e^ dat etaigesadere ^err^cly^evMi^ 
ntften daartoe Hoodig ïi^a;. eq dat men gevojg^jdt aopd«r iijiflcMe .gemelde: 
ftrtffefi tfcr uit voet- tal "brengen j beveclendc wi dien ciijdc de Gedeput«,crdC' 
Kardinaaleti , tJatïjZDhder indaagingcrt, óf andere Dedaratién, hem tuilen 
bebbeb^e verkfaaren onder de hier voorgenoemde fUalTen dadelyk vervallen 
te tyn; zonder idat hj ttieh tal -tm>gefï bedienen van de rechten, vryhedctï ^ 
vowrcc**en co ktkoitiffen, l^airefiée uft de bentrfltten , wellte hy betir fn Je' 
orde vMi 6tv Jmn Xfimjêimfi^im ^ «r van Stl Hüth^^ ent. ïti alto.de ktvaad*' 
aardige i^ag!aoj>kïg van dien KiirdifraaHdt^or* de hfef twvvengcnrreiWde ftraflèn 
niet gcnoegaaKll vergoMen fc > %el^<^«(!t tyn H.aftry'tlchom hem rmcH anderen 
op te iegg«fi , «fan;w*Ute by gehotiJtfh zirt' tyri tfch tonder eènïg appel ^e on- 
derwerpen ; vcrklaarende he«ff findfèn hy.niet Wedetkbmt binnen den tyd , fo'" 
omte vfrmaiilrt[ïi«*rfe^èti bl^aèW) vtfrvftHm in alle de gedreigde firaffen, ver- 
vat inde Bttlle van InnHëmimX\ be^lnnemJe Cnm ftxtatm. bcveelendedaar* 
crrbövcti ^ aan de Xïedeptiiew^e Kardfn^jkn tedoenjpubliceren, aanpTtikkcnw-' 
bekend mèafceïi «ia•^ ««1 tjtfcomt'. tfaft^den ïfigarrg tJer Ketkien aarfr <fc meêrge- • 
melde KiirAAdiM Ci^{» Wi^bodeti, tn d^r^yne ijToeiieren'^efefafftreerf tyn: 
met votmiii^t o« t^itMlaHi^ P^l<^hetr»» %H ty gerarfen *w1ttn Mftden , aan te 
fteHenvtHii lyitè Grve^eWi 'te befWeren^ verfeTcdetitie xrydcrs allePtacoretiri; ' 
Adyokaaiefi •i»val«lrt'è ©th«*iffe1yke Petfoonen", Triets te Ortifangen noch te 
betaalen raidcendc den Kardinaal Cofiia^ op-ccnc boete van ^ogonde Kroo- 
nen, te betaalen aan de' Apoflolifohe Kamer, als een fobfidie uit den Ban 
iproftendoï' r ' ' 

£0 4e»^«liiet te«^ k^^^ti» gftrbeurca^ -Air^e eèéienavns der Kerken deh 
gemcliegi' ^ardioaat ui de^eJ^cjgedoqgdeti*) «o gdaAen wy a»> iillc Commtf» 
(arifÏL'o liei "hêi telve te verljiedcn^ t^p poj^e van Strfp9Mfie i Diwms, mee 
mn^t om tege*i de Ovértreeders verder te pr-occdeercn ; en in lo verre meii 
tieh *oi>de wiUcti lierfJenreit v&n ét vttorrechten* en vfyheden , door den tt. 
Stoel toegefta»^ <«n dkti R-ipnÜ ftaaF^ ecnïj*e4<i?r>en tewnrfengefi , *eveelen ' 
wy aan .g«mekk jZomtvrifarifte ,«af te4e0ndeo.i «ftvertft dair het aioodigtattyty^ ^ 
en vi^miiiMlfk^o^r Tirrntcftm^ifl^étiQttmoM unhf^i Konmkr^k N^êlt » 
werwaarJar die K-arJinosJ tichdq^ev^ü heeft, -«in «Maar «e doen aanplakken ^ 
brieven vart licrrbepin'g van alle de bovengemelde vcTorrechrén ; herroepende 
wy ten dfen %fade -iwe 1*a«>telyke BiiTlen , al^emecne ConcHlen, ent. hierte- 
get) rirytf^tiët-! fieg^érende eindttyk , d^t de' ordre^mift tinte hand gerekend , 
én iHe jBUlceige 'keir^f^iug V4»ortgeitomm. , ^vtfn dére!^ kratihr tal tynsals 
of:^ i» de iiajmf )^;Vfy^.tie, A3blirvm rgmcfpftrcerd.ntic^ .<(Segeevcn op Mnut * 
Qéi^aJk i den ^zS hisif 4 Jiw , • 'n ». 

. . - :t^ : Ci^ïM'ENS XH. Panf. 

De 




Digitized by 



Google 



t^ B U R P !► t S C H E 

iH^* Oc Pfus vaart voort alle^ de gccuea die verducbt zyn deo Koning 

J^y-' van Sardinil ccnig^ins te begunliigcn » uit bet bcwiful vao xaakentc 

'" houden Ven zelfs de Kardinaal HamniM j^ibani , niertcgenftaande zya 

S' root gezag in het Sacro GoUègie^ en zyn grooten aanhang onder de 
lardinaalen> is niet fchoót'^ry gcbfevcn. Die Prelaat heeft den itf 
Juny den volgenden zeer fchcrpen Brief van zyn H. ontfangen : 

ZEkere redenen aan 'ons bewud^ vereiTchen, dar gy Heer Kardinaal Hm- 
nihal Albani van St. Chmems ^ unie Kamerling , a onthdudt» zo lang t\i 
wy hei goed en dienAig vinden, van de geheiligde Vergader log «S'ar/Mr NctnnUr 
' lis by (^, wopncn; derhalveii zenden wy aan u (ü/i Urie^e, oiec onzèhand ge- 
tekend, om a onze meening te doen verdaan ; te weetea: dat gy, na het 
eindigen der deliberatie van den 17 der loopeiide Maand Juny^ uitdebavenge* 
melde Vergadering blyft tot op onze nadeiv ordre» 
' Wy begeeren ook, om redenen, waar oirer Wy zelf a willen ezamineereo, 
dat gy ophoudt, de Aéteo en Depêches van die Congregatie, als Procorear* 
Generaal te tekenen* Wy oordeelen 'oiede , dat tiet niet mcér nodig is, dat 
gy a bevindt ip de Vergaderingen over deKerkelyke Vrydomoied , dte*s Dings« 
dags morgens gebonden worden, zynde bet aan n geuoijloord te affiReerenbv 
de g^eenen dewelke men op de andere daageii vab de week hondt : Alles rot dat 
wy andere ordre aan u geeven • en zonder gevolg voor aw^ andere gewoon- 
lyke fanaten: Want dit is ons welbeftaagen. . Gegeevan te Rême^ onder den 
Viffchcrs Ring, den 16 Juny 1731. 

Het Op(chrift van dit Briefje behelsde aUeenlyk deze woorden : 
Fén ivegen den Paus aan den Kardinaal Hanniial Jttbani. Zyn Enii- 
nenrie het zelve geleezen hebbende , zeide tegen den geen die *t hem 
ter band (lelde : Zyn H. kon^my geen gr^oter vermaak aandoen^ dan 
my ie. ontheffen van langer te die/ten in zaaken^ waarin men^ om zicb 
daar mede te bemoeijen^ eene ganfib agdere Confcientie zoude moeten heb* 
bem dan de myne. Dcwyl deze Kardinaal. alcyd by d^ Gemeentezeer 
. bemind is gcwceft, zyn de meefte Inwooners van Rome over die be- 
handeling zeer gevoelig i en wanneer de Paus het briefje aan den Kar- 
dinaal Bancbieri zoi^di bm het te ondertekenen, weigerde hy zulks te 
doen^ zeggende : dat by geene dingen tekenen konde^ waarvan men aam 
hem, alvoorens geen kennis badt gegeeven. De, bovengemelde Verga- 
deringen » die des Dingsdags gehouden worden, zyn die waarin men 
de verfchillen met den Koning van Sardinië verhandelt. 

Tcrwyl zyn H. aldus met allen ernft^beezig is, tot verbetering der 
misflagep in de Regecritig.» en het verdedigca eo bewaarea^ef Rech- 



Digitized by CjOOQIC'' 



Digitized by CjOOQIC 



} 



-OF- 



-V 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U it I U S. t 



5 



icfi tó Wangen vj»n den H. Stoel te sirbcidcn^ zyndc fcherp2innige B|!^ 
CiMiften mewniet (lil; want men ziet dfigelyks , ebne menigte van .'«I^U- 
^il(quiH<aen fchimpfchriften^, en den if juny voiidt men Vr wel 50 
i^^^cWcJdeh vzïï Pa/quin en J\datferw\ aangeplakt. Zyn H. heeft 
fed/premie.Van 1000 fcuü beloofd aan jtiegpen die ,wcet aan re V9f* 
.^«a den Graveerder of Uitgeevcr v^n een zeef kwaadaardige Prcat 
jDaetcouleuren iafgezet, boven dewelke die Opfcbrift flaat^ tfiet ka* / 
piule Letteren.: 

ÖET ZEER HEILIG EN ZEER EERWAARDIÖ ' 
GEHIilM CONSISTORIE; 

. . M De Paus -wordt daarin vertoond zittende ineen Arroftdcl, Wef- 
,9^kers. armen' en rug bekleed zyn mei VoRevclIcn: dezelve (laat vóór 
5j-Cei),4cbtk^ie Tafdt waarop een kiped vandiergelykeveïlcnlcgr, 
5j Dfj Voetbank is van fiolci -Flu^i^cl» b.zaaid met goude bloemen, 

': ^t ï'eflefteren4e op zekere Wapcris. Zyn"H^ heeft op ''t hoofdeen 
,, Siaapfnut^y die hejn de óogen ten ecncmaal bedekt : op zync heus 
^y die buii^cnfpoonggroot is^ flaan drie brilleh , deeeri^e zeer groot,* 
^ de tweede wai klcinder, en de derde als een oVdinaire bril. Ter 
^ recbter zyde van deo Paus Anat de Kardinaal Imperialiy die met de 
5, (Bcnehand zyn H. de muts in de dogen trekt, en met de andere x 
^ verfefieiden papieren yoor. hem legt , waarop gefchrcten ftaaf: 
^ BriwiH van i^wl^ Revocatoria^ interdiStenj Monitmen^' E^ecuta^ 
^ rien tïi Br£V€tten van Excemmtinicatie. Uit den mond van ry o 
„Eminentie komen deze woorden: Tihn fchielyk ^ Fader^ tMOr 
^, 'wa^ht M van ifts te leizcjf ; Sh Pieter veriiedthet u. 'De Paus maakt 
I» daarop:eene b<;weeging om te tekenen 1 en om de muts wat uit de 
9i oogea tj9 ftrykciu, Dé kardinaal Cotjini (zyn Neef) (laat aal) zyn ^ 
„ Üinkérzyde, zeer ongcruft over het geen zyn H.uJoen wilj wei- 
^ halten by hem zant in de oogen blaad dooreen peper buisje «waar*^ 
M op ftaat : De bebetidigfieit is bet erfteel van bet do$r!ncbtig Huis van 
H Cor^, De Heer Doria » nieuwe Aardabiflcbop van ieneventa^ 
,1 ibaca^cer de. twee ICardinaalen ^ en zet aan yder van hen op *t 
95 hoofd de PaQzelyke muts, die midden doorgebroken fchymi tjn^ 
n 4c op de ecnc helft, welke by aan den Kardinaal Cöryf»/ geeft, de 
f9 cwec Krooneóf en op de andere van den Kardinaftl/mr/mWi, de . 

H derde Kroon. D ,, la 



Digitized by 



Google 



itf 



E ü R O P 1 S d H E 



* 531' - ^ ^^ ^" ^^^ hoeken van de kamer xict men dcKardinatten<?fl!/ïto 
' V-ui,' * i>.eo iR»i> met de handen op de rug aan een pylaar vft%ebótickli t 
)l 2y lyn ;iaakc tot aan de middel , . qn hebben yder een müt»' VttfficSf 
)» tiitentie op bec hoofd. De Kardinaal Ci^ü lleekt elk- met^éM 
n> Lancet io de borA,:^ De Kardinaal Barberini vangt het bl6odl/J^ 
)l welk daar uit loopt in twee mutfên van ƒ•••«« en pfcfe nt éteft 
$i één van dezelve aan den Kardinaal Corradini^ dic.hec bloed-ih-MI 
,t derde muts giet» en daarin gal, Qangen en adders werpt :'l^d^k«f^ 
)9 dtnaal Pko , aan de andere zyde van de vxïc^ zittende , mengt al 
»^ dat goetje onder malkander, en zegt fcberrtende: Mtt d&aUes 
u zuilen wy beer ly kt inkt Voor de Congregatie maaken^ enz. 

^i In een andere hoek^ voor een voorwerp, te heilig en te cw 
^ waardig om genoemd te worden, ziet men de Duivel met een 
,t Kardinaals hoed , en op dezelve de Bulle ünigenittts% by ^k' tfl 
f» fchryveo aan een tafel, welke vol Brevettein, Uecreeten en dfer-* 
' i) gel yke papieren. legt: een dikke Monnik van zekere orde^ ver- 
„ Urekt hem tot een Leuningftoel > het papier waar aan dcDtsivd 
„ bezig is te (chryven, heeft tot opfchrift : Geheime loftruftieni 
^ voor de Heer P .,. Af . . Nuncius te W. . en n>wr de Bmt È .^ 
^^'Nuneius in S* ^ . . om alk dé P. ^ » in f. • . en S. , • uit Un^ 
^ jen. Oe Duivel vertrapt het Boek van Pater Quinel^ dcZedefyke 
^ .aanmerkinffn , van denzelven Schry v^r, en befGefchriftder 40 Aêo9^ 
^ kaaien f half gefcheurd: De Karainail Or/^M (bat rer rechter 2]n 
^ de van den Pvivel , welke hem den zeegen geeft en hem de 4i^ 
^ belde Sleutels laat zien,, zeggende: zo doende $ eèrwaande Broe^^ 
^^zult tf de vergeevïnge van alle Utve^zonden verkrygen. De Heer 
>, Fioreüij Secretaris dci Congregatie Super NonnulUs , (laat ter flinr 
^, kcrzyde vapden Duyver, meteen rweefny^ende Pon jaart, penftoii 
)i voor dezelve vcrfnydende, en uit zyn mond komen dete woordtac 
„ Ik zal Biffcbop worden % of de Duivel zul de. kders bonden. 

ft Ter zyde van een groote^Schoorftcen j ziet menden Ki^künaal 
y^ Jldarini^ enden Heer j<ir^/ir/ vatlgebondeii, &n de armen«m%ècg 
„ met een catr.pl opgetrokken, de Heeren/^/dtf^ff, Genoveée\\,Sién$n 
^ Maria en Pratiy hu,is*Prélaar«n van den voor rgen Paul ^Zfrifêipkit? 
^ zelve wyze vaftgemaakt,. wordende i09e'zergcvild'dóo»^^{iW^ 
yf Lana en £o9deimon(e\ Apotlolifchê CpirimiBariilAnf^ >vMllaPllÉltir 
M eco ftuk van het vél aan dct) Kardinaar^iSr/m-iiaobtedr^ dift^4i6k m 



DigitizedbyCjOOQlC - 



, M e; ^ G U, R I U S. *7 

3*\88P;A9ïf yaa;Cj?p Jill^lfiiï ftcckt, <ihiandc onder de Schoorüeco JJK," 
9f daar die i^dinaal wt},qp de welke qacn leed Fair^ l;4W Parhs- ■■ , ■ !;? 
^^rff^0i^^ di iH&imyM Depecbis ikr termaardt .Gpnffngatie Soper 

. i(iit)#c^>f^ard|ii^4i^^Wf, S^reraris^yan Scaa^V welke (ïoör 'den 
ff»i^<:fi^l|f^l 15^ pin dc.rap(K)rtcn de^ zaaKen van Savojt te dóéifi.» 
jij> ffeif6ftecni}al4nden^prf(4: zyn Eminentie leunc pp een venfler- 

,1 bank'9 leezenJeineen boek 9 op het .wcljcc 'gefchreven ftaac ^^ yer^ : 

y^ handeling der Pretenfien van dên H. . van S. 

19 ï>cKzrd\n^z\ Hannüaljflbani^ fCamerling^ vwgt de Zaal aan, 
ly iy ycrbceld ^ét crn ze?r droevig 'gctaat , hebbende cén grbbc ^ 

^ i)o( aan den mond, <^e oo;'en ge^op^$ en een'plaafter opliet oog. 
.,9 .^y.tde deur van de Zaal:V;ni(iQni^n tlivee venfters, ziec men 
'j^ ivcrfcheiden phmken: roet'bodkkDt »e«Kardtnaal^«rtfnVsi Pretender 
|i ; Vkticaaiiiclie Boekéfy, doorfdtfffdh dezclver, by baalt 'er^e By- 
^'Bel'nftf en zet !n deszelFs plaaifé iSc Legende van Gregorkis VU. 
j,j^^;&ecr,ctarif <^an éit'/ndeix zH VPQ|r hem, fchryvende een nieuwe 
W Mi^^'^^^1^'^ ; gilden móndvan den Kardinaal QuefiHi 

, ^y^k/OMn doe' woonkp : fieginidsiy^ lene^fien de Bybelyhdeszelfs 
\t^ftaAs' gtiiM^ de uUerbeiligi^ Legindn nmn dm fL ^egeriusf^IIp 

i,^ In )^t midden van de Zaal-ziet men iti de lucht y in den rook- 
^ daiüp 9 .een Tovènaar^l»eezig mret bezweeringe te doen f t>f dtfzelve ' 
^ 9, leeft men deze\voonl:n : Met de bulpe der gAnfibe dlMrlmbiigt en 
9, ê^rvmardiffFeriaJemgmZ daPbefkleinfpnd 

9^ niet leeve. ; . - 

,. WilArop dete laatfte fchimpfcheatiicc , isgemakkelykte b^ry- 

. rjDnB^i^wt^i^ m Foïiqkf .en. men meent dat deKardio^l Cofciadc^ 
séHpc^e^^/^^ heeft 4oenmaaI(^ , ' 

^ ^al»»44«.(bf»veogcm£ldiel^reo ^ Men ziètpn 

«» «yn^TlHtian. 4^^de 0^^^ 

M j*fW feBBl' 6aac de K* ^. . van S, i. . .^uip 1 
^ Hosda YMK^oac, zeggende r^Tfv^i^pi^ia 

K' «»•*'*'' -H^^ VI: ^y Mtnpme^ bebt 9^ .(yf ' 
ir ff /iUicde9moMta|n4énKw • • die eeo bos § 



Digitized by CjOOQIC 




x8 E Ü R O -P 1 S C H E 

„ komen deze 'woorden : H^etf zöeii wadrdi f^atkr , éf «nMrs')ai Ut 
^^ voüTtvaren^ u braaf voor de billen te geewn.' " .' ' " ' 

Uit Siciliè hccfi men dat ccntgc Biflchopüei^ en andere Prclaatcn in 
dat Kooinkryk getracht hebbende de beruchte Legende en ^€ Officie 
van Paus Gregorius den VII. in te voeren, de Senaat van de Hoofd- 
'Stad Palermo > op de Condiificn van den Procureur-Gencfatl em 
Arreft gegecven hadt, waarbv de gemelde Legende veroordeeld ea 
gcfupprimcerd wordt j. Icridehdci dat Arreft als volgr. 

DE Sen^t^i vM PMertm willende alle Gierechdghcit vervuIIeD^ eo aao dea* 
Keiter nieuwe blyken jgeeven van haare getrouwheit en yvervoor detee* 
ktrhett vari 4esielfs geheiligde Perfbon ^ en voor de rad van iyn Koniokffk 
ittin Siciljé^ *t geen aan grböt« ongelokkeo blootgefteld zonde weeieir, tqral« 
cKen de ftellint^en» geaothorifeerd doorliet OlBde te Rwnty. gemaakt voQr bet 
Feeft van QregmnsVll. geloof en Jsgang in de gemoederea der Geloovtgea 
kwamen te vinden • betft aan alle de Gemeenfcbappeo , feculiae en reguliere ~ 
K.erkelyke Perfoonen van de beide Sexen vao^iit Roninkryk , zich noemende 
bcyryde of onbevcyde, welke tich bedienen vait het Btevtarinm^RoméimnmeiiE 
die de Officien van dp nfenwe Heitfgen ontfiingen, vérbodett ia V geaielde 
Dreviarram in te voegen én te reciceerenV *t tv opemifk' öfin l^parMBÜer *, 
het Officie gedrokt bp een lostlad, bettinoeode met de woocdeni P«<,A3riP\ 
Meji m hfie S. Gngorii I^IL fiéfa ^ C^mfifffirJs. Beveekode dat alle de 
Bttnuplaaren van gemelde Uad in de Griffie vanden SeQaat zollen wordea 
gebf«$c , op draf cq^en de^Overtree^rs van eea boete van duizend Scudi , ent» 

Dit Arreft is gepubliceerd zelfs' op den dag van St. Oregmüf. 

T'E Reenen heeft itoen tyding v^vk Conflantinopel('v6igtti% welke 
tawo. de nieuwe Regeering aldaar over de Rebellen zodanig in allen dee- 



,lén getriómphterd hadr, &x: men , thans aldaar by concinuacie^ 
^ volkome ruft genoot. Het gerdl;der dóodcn van délaatfte R^ebeNj 
'; tegen den nieuwen Sultan i 'wordt door de béfchcidenfte bfcgroot op 
'twaalf duizend Man, en* boe getal varfdici t^rtlkcuftdcStadgw^-i 
ken ofgpylucbt zyn, wordt gei-ckend byna tweemaal hoédérö dui- 
zend te weezen I en de Poitena'dt nü zo nadruk^elj^kèmattregoleii 
jberiuiodf dat indien, door dc^Qrooten geene nieuVe ohluftcn'^èrwekc 
wierden , de Kleincii voor (Ic derde reis niet wedtrom^-zöudé^ kMnen; 
^dert eenigbdagcti was onder dt Grieken veel b^ivre^mgsgeWteft 

Wtgent hoo afgezeuen PatnarchV^^rrmx^Xi die nasir den Berg Simii 

•• • 

DigitizedbyLiOOQlC ^ 



ME R G V >R l V $: .# 

ittidhcciMk j%i.<ffa|>e$n ^anl^ng tcma^kpn^ ofp* pedcr in den Seoel a^ .lLJl 
IPairiarch. ?#n 4c Griekfchc tCcrk herftcld ic wordeir , en tclfs 'de * "" 
Grieken ovojr hoop te werpen en hen vanden Paus te Rome, alhang- 
kelyk te ipf akm ^ belopvende c$p diep einde eenïge hondertl beur- 
zen i zo aan zotnmige Grooten van de PortealsaaaaoderePerfoonep, 
doch dooi; do cuflc^enkojDnift yan de yopraaa^iiile ca^êlneeM^ 
wierdcQ de zaaki^n zodanig een goedp gefcbikt , dac overeen Verg^* 
lyk gehandeld wierdC) volgens hec welk de a&uele Patriarch aan den 
afgetecteii terfiont zou^eeven eonigc duizend LeeifwexKlaalders , en 
dan een jaarlyks penfioen van één duizend Leeuweodaalder^^ mksdac 
hy zou wykenpaar Moldavië - oï fffallncbye 9 daar hem door den 
»Vorft>van *t een of *t andfc L^nd een Klopfler mee alle zyne inkoin* 
ften ZQH «werctcn^ ingefuioH] V Dh Vcrgelyk op he^Kpinc van cbn- 
elufie gpbragt zyndey .vertrok de afgezette Patriarch 's nachts bèime* 
lyk uit het buis daar by zich inbev.ondt, ea retireerde zieii by zekere 
Pisterat daar>v al bet gefiipuleerde weder verbrokejQ hecfc > bly- 
veoiie hardnekkig m zyn- bovengemelde voorneemen , oqo zich in het 
Pacriarpha^t te her^llci».,. poordeze onbehoorlykhedcn wierden de 
krieken in<legtaaf Ae^'Q'ofternattegebragi ». \pi daidegjeh^^Ic N^* 
tic zich voor gpedveréénigde ,t en maatregelen beraamde om de groote 
onheileiidie ben drei|gdeii>> gf tekeereo, met zo^oedenuitflag,dac 
. eif> hunne Veijoogen en vera^k de Patriarch 7^fi«/^ in een vo(le 
Qiiraf»fverk4aard wicjidc; niet «lle^nlyk me t reclit afgezet té zyn , m^ar . 
.0ok R^pbel vaiv de Porce te weezea 9 door. welke cordaate refoluuc 
.;^«\Qn>ot^VJzir i^cb de Jiefde vao di^ gcheele Grickicfae Kerk en Na- 
M^hech te weege gebrjugt. Hier is nocfa by te voegen^ dat Jeire^ 
u:IP44.bchAlvea het beloofde geld zo agn de Turken als Franken ^ een 
irr^ntraft; badt fangegaw» dat hy de RoomTche 'MüfienariiTeQ zpu 
(Jielg!^:Onh de Grieken tot bet Rauidom over tebi^iigen 9 en den 
' llooaircben Biflchop als Mcofid van.de Griekfche Kerk en Natie te 
-erktoDopi en bét aanme'rkelykfte is, dat de ganfcbe Gfiekfche Na- 
tie» (die aodeis niet in all^ deelen^ eengezind is) in 't algemeen 
deM bedryven.a)s gaofcb oiicbriftelyk en vuil > en voor htn verder- 
fAyk aanziende» in dit geval zeer eenpariglyk is tewerk gegaan; Een 
• ..'9UU&^(lie\«aiQcbrifa nooit, gebeurd is. Dewyl nu de Patriarch ^^r^-* 
Mi$^mi^^\JSiff9ak vap den Divan 9 zich inzyne fcbuilplaats bydc 
si D }, voof^ 



Digitized by 



Google 




v^ « Ü R Ö P i S C H E 

' *i^oor(ch reven Paren niét mcBf vëfl^ öordcdde , %èeft liy.Syh tioit» 
vlucht genomen inVl^uis v«ndenMini(lervan£efcere^ilicetit«ildKrite 
MogentheiCf daar hy gebleven is t tot dat de Porte teer fe lmifÉ 
ordres legcn hem heeft uirgei;eeven » verbiedende hem fchuilplatcs 
te verfeenrn, en beveelendc hem te vatten daar hy. gevonden wierdt) 
wadrop hy verdweenen is. • / .-. 

^Na dat 'de Oorlog tuflbhen de Torken^^en "den jongen ^ift^rfrftf* 
ikas van Perjli^ tot na toe met groot nadeel vaft *ite Porte ÜP'^elbtt- 
géiet geworden, fdhyncn de zaaleii een ^mdcnre keep te sullfen Wöê- 
mén, alzo v66r eertigc dageti te ^CpHfianiimfel tfding is fekom^b , 
d&t de f^éi'iSanen dtior de IWkcn in een Battaije geOagen fwaren;gies 
w'ordeh, wordettde de feaakbyXlc 'Porte du^ve#badid: De Ptrfianen 
'door hunne Ovcftrflnnibgen vermeetel ^é*irordcntjynde,-ha*leii geen 
ai^der'è aainfla^ dah 'om de Turken èit ntfle hunne 'GeeofH|ite(lecrde 
Landen en Pwatfcn te ycrdiyven, teo dien einde'bloqoêerden ^y op 
een lélve tyd^ dé Steden 'G^^r, Tefiis tn Efi^oan^ waarop de Tur- 
ken een Corp.s Tro(H)en bycra gekregen hebbende^ de Bbqua^e 

' van de laatftgenoemdè Plaats aantaftt en , met zo v^jM •fiicees', dat^tle 
Perfiaanen ttn cencmaal verfaagd wier<kn metachterttfanri^^raniNsèle 
doo'deViengêqiiefÜ^n 9' oifdCr welke iaat^ênléin^M hunne *vMfttt^ 
fteChans is» die eerftda^s bier verwet Wfdt, dèórveUtegeldk- 
kige Aftie de gevallen tfioed der Turken: weÜtlrop^hefr is$ worden- 
de zelfs gezegd^ dat del Pot^te om dfc'Perfiaah^'AHi Diveiée^cirtMi* 

' ké^.tnbenaah djVn kaïft^^^ dé TtiHtlbhéF^èWtih^ïfr 
otdfc aan dm Bac^a vzt\<Ékiiimtë ^n^ftJlefè' ^ev^^bt>éi^4)e^f€ ge- 
'TtöiWfen, otn^T^t to fcéVVö]kÉ'tUl%y byéési ku'Men^kVy^illiiëft^p 
ïspaBari xt tfckkcn. l^et is ondatulTchen zeker dat de* VtAvj^^mtn 
van deze voorgevalle Aftie/tuflcbcn de Turijn en Per&aaneniitièMlw 
onrfhlMighe^en zeerverfehillendeen éént)Mtg2yn> fe dat^nlieftli^lM^ 
piet tveet drOe/Turk^n^dan of dó Pérfiaanen meefter^ya g^^ 

• men ziet diêtV Aangaande de volgende Amptitbölogie : ^-^-^f*- <fH 

Turcas diaefunt Fitfas froftt&Jjêy doïèrem - * * 
Siverumfen/ufiöninutröfMófiriii. - :^« .A^- - 

; • [ ■ . i . .. i..x:niw jly^J*. 

|n xx*dke \voot^l€n ecTnc 'dubbetz(HIP)ïghdc vervat is j'tè'#éM»èii4<MBl«# 
''fib Turken dcTe^pa^tén , cd düt dé^PerJidènèff' dè 2WrfejiP<>fcj||gi^ 
déi hebben. - ''-'- 0C 



Digitized by VjOOQIC 



MERCtlRIUS. 31 

/De Scbich mn Perfii voor eenigen tyxi ccn' Ambafladeur aan den' 
Qóxniyixi.SctMMcbi'i gczondcahebjbeofle» met aanbieding om heoi 
ao^tfttc JDcfirdidemen lin het : Chanfcbap .vaar aUocMB^e beyefligea » 
micb éfi b)f dePi^rty van jde Poneaou^krerUai^n cnuiic van den ScbwjH 
aanpceincd.^;hcoft«die Cbm.Ün pl$i(s van : zulks re doen , den Aro^ 
bafladeni' doco onthoöfdtn./ cit aian de Perfooncni van zyn Gevolg 
ncüs en oardnidóca'afÏBJftdctij, Waar n^ hy dac Pcifi^ahfche Hoofd ^ 
nevehsvdêfirieyeniYan denïi)Cb2u:b aan dci^orcebe^t gc^opdcn,. die 
hein voor dezqrgetroovfbctt dezelve: voordeden becic £ocgVlU*n i^% 
de Scbach hc/h hCBt aange|BM^den.. , . . 

Den 17. Mpy wièqit. de !Mliiu te ConHanti^opel afgezet « en in 
de&zdft plaats benoemd; een Heer » Damad Zadi Effende^ deweJke 
voor dederdciDaatvoor^afrboQgeWaardigheit. bedankt hebbende, 
is op 2yn recommandatie daar toe aangedeld PazmqcziZaié- Effendi^ 
een Heer ^iie zo frotienlievjg vao in^rft is» MlsDamadZadfZüéAXj 
noderaac eo li^talbg was» Daagis . daaraan .is ook ze^ onverwacbc 
afgezet de bexuchic GMf^ümCoigia^ Kaputan-Bacba ofGroot-Ad^T 
miraal : Eenigen iteggen dat by zou geflranguleerd zyn» en anderen dat 
hy naar Jfetimo in 't Eiland Candia zon gebannen' weezen. D9 
oirzaak van dat geval is niet recht bekend ^ de gpvoekw daarvan Zj^Pf . 
'dat hy eenige gevaarlyke aanflagen zou hebben geformeerd en desr 
wegen zo grooce Tocrdftingen ter Zee gemaakt 1. anderen fchryven 
het toe aan de jalouly en Animoficert van den Groot- Vizir « noch 
anderen aan den haat der Jaoitfaren y die hem niet mogten leiden » 
en om dewelke te genoegen de Porte d^t Offer van een zoo vermaard 
Admiraal zqu. hebben'' willen doen $ en mogelyjc hebben alle deeze 
omftandighedtn.zaiBengeloopen, om zyn Val te bevorderen» yiidy 
KApÊtÈot^^ die in de eer fte dagen van de Rebelly door de Rebellep 
tot Kaputan^fiachar was aangeltdd.) en vervolgens naar de Provincie 
Reiime op*t Eiland Candia gebannen > t$4iuvan daar te rug geroepen» 
en de Paf^e heeft hem in pUats van Gianum Cofgia het ampt van 
Kapütan-'Baccha opgedragen. Voor eenige dagen badt de Vizir 
tot /'^itf itaD.dfie Staarten^ en teflFens. tot Niflangi ofGroQt-Ziegel* 
bowaafrier aaogeftekl.*^^^^^ Kiuferliy zoon vaD wylen ffumanKUt^^ 
ftfr/ïi'dfcin het Jaar 1708. Grodt- Vizir was 9 welke hooge poft by 
echter maar d^dtigea bekleedde » om dat hy zich ineeoigc Zaakente 
ibri& uÉD-ótWtt hiéóii door deze Familie. vaq de Kiuferli is de^tf{• 

: y -. ^ gen* 




Digitized by 



Google __ 




3n E' U: R O F I^ S C; H' E 

genwopiJjgc Cröot*Vi2fr het eerft gea^ncècrd i xynde ëén der 
Mof-Aga*s gc^eeü hy Mufiafa Kiuptrli^ die als Groot- Vizirin dca 
Slag 1 69 i , by Salankemen tnct de K eizéricben *andor 't Gebied vtn dai 
Prins Lotus "van B(fJen (die een groote ViAoric op iie Tarkcn bo» 
hddide) gecommandeerd bebbenée'^ gek'Weiil wierdt , en aan.xyoe 
Wonden kwam ic derven j vervolgens heek hyin verfeheiden Em- 
ployen dat Kiuperlifchc Huis bediend, tot dat hy cindelyk Kiahaja» 
dat. is Opper- Hofroecller en Generaal Adjütant van den voorft.Vizir ' 
iVicr^dn geworden is^ en nu heefr hy het genoegen aan wylen zyn Mees- 
ters Zoon de genooteii Wéldaaden te verg$l<ien. De Kaziléskier vaa 
J?d;9ir^//^ii ook afgezet en een ander benoemd^ men /({irak zelfs vin 
eene verdere groote Verandering onder de. kooge Bedienden van de 
Porie , maar dat fchync onzeker ^ alzo 4e Vizir alles geheim en 
polityjc behandelt/ 

' Dfc Sultan heeft aantden Prins /?is^d/jiti en de zynen weder toège- 
ft^an het volle Penfio^n • dat hen voor omtrent 20 Jaaren door de 
Portéis toegelegd , <?n dat door wylen den Groot- Vizir Ibrabim Ba* 
tha tot op de helft verminderd was geworden. * Wat aangaat deo 
Graaf van Bmneval , alhoewel hy by de Porie wel gehandeld en ge- 
eten wordt» oök'cenredcIykDag-geld trekt is hem echter tot nu toe 
niet loegelaaien in. de Hopfdftad te komen , maarhv omhoqdi zich 
te Khéfiendil) ccné Jütid» gclegert op de Zuid kuft van Trasie of A0* 
' wanlé^ »;in dcil Archip&l. ' " ' 

• Door de iy<1ingeft welke men van Ispahan ontfangen heeft vw 
neem r men 1 dat de Iwtftc opihnJ te Conflantinopel m Perjië ioiccn 
doodclyk -voorbeeld vcrürckt zoude hebben, to men daartegen dboc 
bet neemen van goede maatiegelen niet voorzien ' hadf. * De Sultaa 
Maymtid^ jonger Brotdci» i^n Miriiveys, eii mededinger .maar den 
Thröon van terfti ^ htcft onder verfchcidcn voorwendielen beroer- 
ten.^ vervickt onder het Volk in de Noordelyke Deelen van dat Ko* 
ninkryk: Je Konllcnaryen, waarvan hy zich ten dien einde bedteod 
heeft , wïiren fco fchfnndcr als hcimclyk beleid : zyne pöogingeo 
iïadilen tor haar oogmerk ^ of liever tot haar voorwendfel , de ver- 
tiieuNKMng van den Oorlog met ^ujlafidrfrly hadt het zo vtf re ge« 
bragr dit te Ispahan eert algen>eenc opibnd gefchied zoude zyn» in- 
dien lic vSophy niet zeer fchiely ken onverwacht aldaar was aangeko* 
men. Die Vorfl in zes MaattÜen tyds bet meefte gedieltc der Fro- 

vintiea 



Digitized by 



jGoogle 



M E R C ü R I U S/ j| 

vintieneoSteden welke de Turken in Perfi'é bezaten herwannen hcb« 
bende ^ kwm dfcn 28 January te Ispaban. De Zaamgezwoorenen 
verborgen bunnen toeleg, befloten hebbetodedenzelv^te Yolvoerén 
na dat de Sophy wederom ilaar zyn Leger vertrokken zoude zyn« 
Zy omfingen hem met geveinsde tekenen van blydfchap ; doch één 
van ben door wroeging aangedaan» maar noch meerder door de hoop 
van groote vergelding t ging de zamenzwecring vao^^ym/ir^aandea 
Sophy ontdekken : Men deedt terftond hec naby zynde Krygsvolk 
de Stad nadbren. Den i February nam men de voornaamfte Hoof- 
den in ver^lkring ) en den z wierden zy alle ter dood gebragt » en 
men wierp hunne Lichaamen op de openbaare flraaten om totfpyze 
re verflrekken voor de honden. Men liieeft vervolgens orders naar de 
Grenzen gezonden om Maymud gevangen te neemen f en betn naar 
ispêban te voeren} maar men heeft verttaan dathy in 7 i^^/ ontvlucht 

Den II Juny hadtxle Turkrche Ambafladeur Mufiafa Ejfenü^ die 
te fTttnen aangekomen was^ zyne eerfle openbaare Aiidienctebyden 
Prins Eugêmui van Savaje met een zeer groot en prachtig Gevolg , 
tn leverde aan zyn Hoogheit een Brief over van den Groot-Vizir* 
Den 27 hadi dezelve Ambafladeur ook zyne eerde Audiëntie by den 
Keizer, en prcfenteerde aan zyn Keizerlyke Majeftett den Brief van 
den Groot-Sultan met deze woorden: „ Zie hier den Brief vanden 
99 zeer Hcerlyken en Groomagtigften Keizer der Ottomannen , Sultan 
„ MU STAP HA den IlL Zoon van wylcn den Sultan Mabometb 
fj den IV, .nevens dien van zynen Groot- Vizir. 

Vervolgena deedt hy zyne Aanfpraak 1 aldus luidende : 

DE rocmrykc Keizer der Turken ^ de cere van den Ouomannifchen Throoo,' 
heeft my gezonden by den Grootmagtigfien en Groot moedjgftei\ Keizer vao 
de zeven Koninkryken^ om hem door myn mond te hecoigen de achti^igdie 
hy heeft en altyd hebben zal voor a hoogverheven MajeAeit, wiens magt en 
luider door de ganfche Waereld erkend en bekend zyn s Zyn Keizerlyke 
Hoogheit meent de blyken van de oprechte en beHendlge vriendrcbap , dietas- 
ichen de twee Keizerryken regeeit, niet beter te kunnen vernieawen,danmet 
aan u door eeti Brief van zyn eigeo hand kennis te geeven van xyne geljak kige 
verheffing op den OttomanDiicheo Throon* / ^ , 

'Hoeigrooteeneeoreifth^viiormy., dat ik ben bekleed gewerden /net eene zei 
ëööri«chtif(e.Waavdtgheit> i wdke ny heeft te wege gebragt het gelok , om ï 
Aangctfgt vat^teo xo^rooten Keizer eo van eene zo glanaryke Miyeflettfclie' 

E en 




Digitized by 



Google 



E Ü R O. P J S C H E 



n 



H 

}^ CA- friioof -dttoreiide ZcMiife^ te 3hco. Ik mmtüi dit hp tfnt 

\tm oven natf wil oiibreidon; dac myn Perfo#o hem mag bdiaiflea ,, en ém (ft 
CoffMifffi^ iwuA iivM«'% g^Ii^t beo ,.-tQC voidoeniDg lyxkct wenfchca outf 

O/tkkcu. * '^ . 

Hierop antwoordde de Graaf van «y/iirf»A^r^. 

DE Keiler , 'mfn Me^Rer, \s ten ulcêtflen voldaan over de tdcrtien vaar 
vrieadrchap, welke de Kefzer der Oitomannen hem komt te getvan, ais 
ook over de verkieiing welke lyn Hoogheit gedaan heeft ?4iQ «neo Perfoo% 
•B aan zfü Kdierlyke Majef^eit fan tyne^voclens vertekerfl^egecvcD. 

De Prelêmen welke de Sultan aan den Keizer hech gezonden yZfg% 
drie kleine Paarden van ^c Eiland Mi^tlim^ -waarvan *ar twoe zeer 
pnichtigopgetaigdzyn, verfcheidenMermyn* Vellen i vecrdeo ftuk^ 
ken zeer fraaije Goude Stoffen^ achtien (lukken Neceldoek ; acl» 
Vazen niec Baizem van Mecca ^ een Sohiet-Boog en zcftig goiide 
Pyleo in écn gèbofduuidc Koker. 

Na dftc de Kcïzerlykc MtniÜ^rs te ^^MfXTaveiichéiden Qvifereoticil 
giehouden hadden 9 mee de Minifter^v^m Sfav^txx Bfiffland^ hebboi cte» 
zelve op de!> zz dezer een TraAaac van eeuwigduorende Vrede en 
VriendCchap tuffcben den Roomfc h-Keizer en de Kooingeo vao 
SpMifé en van Gfoot-Brktanni'c geOoien en g^kend»^ luidende hee 
zehrc als volgt. . \ 

In den naam der Aïkrbeiligfle. en onvet^deeldr DtriivuidigheU ^ 

AMEN. 

TP^ fiAnef;li^ zf aan a>fe en een iege(yk dieo het aangaat , ofeentgiinfaat^aaf 
■^mag. Na dat over de» inrrodöaife va» ée Spaanfchr Tronpcn , welke zy- • 
ne Katholfke M^eflelt begeerd hadde» da« in plaats van iietMrale, by deQaa** 
dlfople Allfantfè geftlpofeerd , tn de vafte Sleden van Tosiamem , Péumm ea 
Plaifaftce gefegd moeden worden» vcrfcheïdea beweet^ingeD niet zoaKler M»- 
vaar van oe gemeene ruft ontflaan wareo, zyn zyoe Kdzerlyke, Kaïhotylici 
eo zyne Kontnklyke Groot-Brkfannifche Majefleit, tot vuorkomiog van de 
onheilen, welke men vreesde dal daar u«t <pruiien zouden , dienaaDgaaodebf 
het derde Artykel van het Tradaat den' t6 hitart laalftledeo te /^«rwgefio* 
ten en getekeild , en by de twee daar (ae behoraod^vterkiaarmgen in diervoe* 
fên overeengekomen ^ ah tit den' inhoud^iuan éu Anykel eo vnn ds caneMè 
verlclaaringen bteederhiykt; luidende idèzel^efian woe^A^ tot woofd'^jdna^ • 



Digitized by CjOOQIC 



i M e 1)L C U R I ü S, >|5 

Zfn Kdzerlyke Katholyke Mtidleit willende de vreedzaame Rttdgearin- . 
jgtvk ep Y^nockea vap zyn GTOo^Br?ttannlTche MajeOeit od van de Hoog Mo* 
^ende Heeren Staaten Gcoeraal der Vtf^higi£ Neder lémdem Vefordcrcn^ Ui 

Seenerloi hinder (pe$r toet)reaeco bjF de vr^iame iovoering fan 6000 Mao 
paaoffcke Tróapen in de Veftingen yzvkToskanen^ Péurma en Placemfia vot* 
Mn9 de Gwrantie dieo aangaande door hooggcxnelde twee MogenthedcA ge- 
daan, tollende tjn Keizerlyke Katholyke Majefteit de toeftemming van het 
ityk daartoe bezorgen^ en aan de MinIQers van Tgshamen tn Parma kennis 
daar van gceven, ^nz. 

f^jorkhwi^g wegens 4e Shcc^voh^ Parms. . . / ^ 

Opdat 4e onverwachte dood van den Hertog Antonh Farnefe van Parm^xn 
latwerk geen liinder moge toebrengen » verklaart zyn Keitcrljke K«tha]yke 
lüfajefteitèti verbindt zicf^, dat ingeval de zwangerheft van de Weduwe van 

E melde Hertog niet komt te verdwynen, en zy een Prins ter Waereld moff, 
engen B evenwel aliea het geene dat wegens het invoeren vaa Spaanfcbe G«ar- 
nizoenen inde Vefiingeo van Péomm ea Placfwtia geftipnleerd envaftgefteldtc, 
* ftr «ftvoct tal worden gebragt, «ven als of bet roorfchreven flerfVal niet ga« 
leord waSf ep by aldien eeen Kind na des Vaders dood kwam geboren ie 
worden, zal den In&nt uon Csrkt^ Ineerolge de aan hem reets Meeven 
Kdzerlyke Brieven van evMtoeele InveHitore^ volkomen bezit Tan Parms ea 
fivemi^ neemen^ enz. 

FerkUaring wegens de &b4umfihe GmêrrnzMnen im df Pefti^m vm 
, Toslumcn^ Parms em Pïacentia im U VQerem. 

^ Vermits de Keizer, alvoorens zyn conftnt tot de mcêtgemtide lutrodnfiie 
Van Spaaofche Goarnizoenen te geeven , verzekerd heeft willen weezen ov^ 
4eo zin en het oogmerk dbr Gaarantien,geftipaleerd door zynGrQotBriCtanni- 
ibheMajefteit en haare Hoog Mogende by het Tra^t van SetiBi den 9 el» 
xz November 17Z9 gefloten ^ hebben zyn Groot-Brittannifche Miuedeii: en 
haare Hoog Mogende verklaard » dat die Garaotien geen ander, oogmerk heh^ 
beo, dan overeenkomende met den inhond v«n het vyfde Artykel van de Qq%- 
dropk Alliantie , den %i Jony 1718 te LoMifem gefloten, en datzygmedzy^ 
<laar over aan zyn KeizerlykeMajefiettalleverelichteVerzek^nng en13««r4tirt9 
te geeven. ' 

Jnhof^ der f^erHa^toMEm vam de ifiiifemmi^.Qim^MimJiiJ^^ > . 
» • frafi^émw^S^r. ...wi*. 

Dat men van nu af aan ter nitvoer ui brengen de Introdudie va|i de Goar* 

El oizoeoeQ 



Digitized by 



Google 




,<j E U R o P I 8 C H E 

■tioeoen in de Plaatfen van Livonto , Pm*/» Ferréjê , Péurms tn PlsctmU , 
ten getale taxi 6000 Man, Troupen ran ijn Kathotyke Majcfteit, en indcf* 
XclfsSoldj^, enz. 

Dat de Contradeerende Mogentheden alle ?lyt lullen aanwenden ,.io als 
xy met de waardigheic en gerofthett van den Doorluchcigen Groot-Hertog vaa 
Toïkémen^ en Hertog van Parmm ixMtn vinden overeen te komen, ten einde 
die Goarnitpenen met alle geruftheit en tonder tegenkanting ontfangen wor* 
din. 

Dat gemelde Gaarnizoenen tan de tegenwoordige Beiitteren den eed tullen 
doeii , om haare Pèrfoonen , Soovereiniteiten , Goederen » Staaten en Ondec* 
daanen te befchermen in alles het geene niet llrydig zal zyn met het recht van 
Sncceffie , gerelerveerd aan den Doorlnchtigeo Infant Don Céorks. 

Dat lyn iCatfaolyke Majefteit belooft zo dra de Doorluchtige Infiint Dcm 
Céurbs^ of een andec^ in. zyne Rechten opvolgende, gerotte Bezitter van ge» 
melde Staaten. zal weezen, ryne Troopen nit gemelde $taaten ter rag ceirek^ 
ken. 

Dat de contrafterende Mbgentbeden den Infant Don Céorlos. in die gefoffe 
Pofleffie zulten handhaven, zich tot Goarandeurs ^oer altoos van dea^Ive ver« 
klaarende. 

Dit, aangaande de andere fchikkingen wegens de handhaving van gqnelde 
Goarnizoenen , zyn Katholyke Majedeit en de Doorluchtige Groot-Hértogvaft 
Tiukanin en Hertog vau Parma door eenebyzondere Conventie tollen oveti» 
£énkomen , welke Conventie de andere Mogentbeden zoUen ratificeeren eo 
goarandeeren. 

Dtwyl no zyn Koninklyke Kathofyke Majellétt , na dat dit derde Artykel 
en de daartoe behoorendeverk laar ingen aan hem gecomafünfceerd warea , zag» 
dat aan^zyne begeerte , dewelke alleeqlyk ftrekt tot mcér beveftiging van de 
eventoeele Sncceffie van den Doorluchtigen Infant Don Csrhs zynen Zoon , 
in de Hertogdommen van Toskattem^ Forma en PlniJaMce^ en aandeCooven- 
tien tuiïchen hem en zyn Koninklyke Groot-Brictannifcbe MajeQeit gemaakt 
(dewelke aan zyn Keizerly.ke Katholyke Majefteit medegedeeld en bydevoor- 
zeide verklaaringen oitgebrefd zyn) ganfchelyk voldaan was, heeft hy ook van 
zynen kant gaarne wnlen bybrengen alles het geen.tot méér beveftiging vw 
dejemeeoeroft zoude kdnnen. dienen. 

Ten welken einde zyne geheiligde Kéizerlyke en Katholyke Majefktt deti 
Prins Eu^enius van Savoje , enz. enz. den Opperhof Kancelier den Graaf van 
SinzitmJorfi enz. enz. den Gx^f Gimdskkfr van Sfabrenterg^ enz»enz«endea 
GzAzt Jéfiphms'Lotbarius van Kouigfick^ enz* enz. : Zyn koninklyke KathON 
lyke Afii)efteird'en Hertog van Lir$a en Xerica^ enz. enz. : En zyn, Konink- 
lyke Majefteit van Groop-BrisisMmië den Heer Tiomat RoUmfim^ enz. enz. ge* 
volmagtigd hebben , die , na het hoodeh van onderlinge GoDferemien , en na het 
•hwiOelen van hanne volmagteo-, ovei^éngekooKn tyn omtrent de volgende 
Artykelen tn Conditieo. 

Artykdi 

Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U S. 

Artykcl I. 



37 



ZYq KoDioklyke Katholyke Mfl)e(leit, heeft n« rype overweegtng van bet 
meergemelde lilde Arrykel van het Traétaat, den i6 Maart laatdleden 
gefloten; en van de twee daarbj gevoegde verklaaringen (welk Artyke] en 
welke verklaaringen op bet pont 0aan vao oitgevoerd te worden) betuigt > niets 
-méér te wenfchen, maar in tegendeel volkomen genoegen daar in ie neemen : 
En opdat geene rede van rwyfelïngof verfchil meer overis zyi heeft hy zich 
willig eo gereed getoond, om het Trafiaat van Lwden^ den 2 Auguftus 1718 
gefloten, en gemeenlfk de Qaadrtiple Alliantie genaamd; en het Traöaat van 
IVetnenxn Oofttmyk den YJVLUjifis t totTcben lyn geheiligde Keitalyke 
Katholyke Mtjeftah en bet H. Roomrcbe Rfk, aandeneeoenkanr,en hoog- 
gemeldeiynKootnklykeKatholyke Majefteit aan Sen anderen kant, gemaakt, 
ganfehelyk in alle haare Artykelen , Clanfalen en Condicien , te vernieawen 
en te bevefligen ; behalven alleenlyk het geen ooMrent her veranderen van neu- 
trale inSpaaofcbe bezettingen > by bet bovengemelde Artykel eo by de ver- 
klaaringeo onderling goedgevonden » en by het tegenwoordige Traftaat op 
nieuw vadgefleld is : Derhalven beeft tyn geheiligde Koninklyke Katholyke 
. Majefteit tot dien einde verklaard , to als hy verklaart by dtt Artykel , dat de 
vooKgemelde Tradaten tollen worden gebonden voor sanrchelyk vernfenwd 
en nochmaals bevefligd , zo siste by het tegenwoordig Artykel ^ernieowd en 
nochmaals bevefligd worden ; beloovende tyn geheiligde Koninklyke Katholy- 
ke Majeftrit 10 voor tich, als voor tyne Erfgenamen en Opvolgers, en voor 
namelyk voor den ^enen van tyne mannelyke Nakomelingen , die achtervol- 
gens de gemelde TraAaaten en de Ade van eventocle Inveflirore , den 9 De« 
cember 17x3 verleend, na de oitfterving van het Mannelyk oir in de Familie 
van Medids en Famefif % in de voorteide Hertogdommen van Toskamen^ Pêr^ 
ma en Plmfanee foccedeert , of in toekomenden tyd foccedeeren tal , dat to wel 
by> als tyne Erfgenaamen en Opvolgers;, en voomamelyk die van tyne man- 
nelyke Nakomelingen , op den welken de gemelde Socceflietal vervallen tyn» 
doen en vervullen willen eu tuilen alles het geen in de meergemelde beide Trao 
taien ver4Fat is. 

II. 
Daarentegen^ belooven tyn geheiligde Keiterlyke Katholyke Majefteit , en 
tyne geheiligde Konioklyl^e Majelfeit van Gro^uBrittaiêmi^ en verbinden tich 
aan tyn geheiligde Koninklyke Katholyke Majefteit, en aan destelfs Erfgena- 
men en Opvolgers, dat ty ten behoeve vao de Mannelyke Kinderen der tegen- 
woordige Koningin van SpsKJe , 'to els die achtérvolgens de voorteide Trac* 
taten eo de Adc van evenioële Invenitore, tot de Socctffliein de Hertogdom- 
men v«n T9ikaH€M^ParmacnPlmfknt0%tToepmtin'^ oitvoeren tollen alles het 
geel» in het voorgemelde lilde Aityke) van het Tradaat den 16 Maart laatfl- 
leden gefloten , in de twee^ daartoe behorende verklaaringen , vaftgefteld is: 
Vports belooven tyn geheiligde Keiterlyke Katholyke Majefteit*; en tyn ge- 
heiligde Koninklyke Majefteit yÊUkGr—t'Britummi^ aeoneemende de vernieu* 

E 3 wing. 




Digitized by CjOOQ 16 



aS EÜROPISCHE 

wing vaii de Qoadrople Allitntlö (zyn geheiligde Kciierhrkc lUlhoI>kc Mt- 
jcftcit daarenboven aanneemende de vemteowiog vao het Traoaal den 7 Jiny 
i^tS tuUclicn hem en het H. Roamfche Ry* a*D4e« «oco ktuu » tm%fm» 
hellede KoninklykeKatboIykeMajefteit ata dw fD^creo kapt , gtüottu) m 
verhinden z'ch voor lieh lelfi en voojc haarc ErigeiiWMPa eo Opvol((crs ^ d^ 
ïy ook van haare lyde, in w veric (iet yder »*ohcüa|U^gntti ?oor atjpgftbq- 
ligde Kcticrlyke Kacholykc Majefteic, en dewcJft Erfteuaoien «a Pfurolgeis, 
gcttouwjdykiuUen aitvoeren alles het geen iogeiroJlge vao ^exe^aaneewng^ 
datin moet worden, te weeteg : Zyö gcheiiigdc KeAieriyke i^a^i^^yke M$r- 
jcftcitAHeshetjgeenby de Quadwple AJJiaatie en 6y het voor*ei4e Travaat den 
7 Jooy lyzj gettoten, vfftgeftdd is j en xyn feheil^gdc Koaio^lykc M^ 
Heit ivan 6rM^J3ri^^^lwtf«iIesha(eeilhy«cb|erv4llgcBsde<^•dra^lf AUia^ 
doeo noer. 

III. 

Wydcxs zalalJeihtf goeniot nnioiefliet wedcrtyd&he taeftewniog dercon- 
/raderende Partyen goedeevoodeo is, toe eeo ricbtiiioer diencD^ hcc ly waa- 
jneer alleenlyk over Jbet introdtceercD vao Spaaoiche beiecting , het ly wan* 
üeer Omgeval van «icAerviiig by de Qaadropie AUianüe uitgedrukt) over bet 
iierdejlen van den Üfwanicl^Q Infant Don Carht in het bextt der Hertogdoa- 
mt» vaa Pmrmêtn PJéufintce^ eeoig verfchU oniAaao mogCj docb todeoig t 
4^1 iu dit laiitde fevaJ , de voornoemde Doorlnchitge Spaanfche loftant Don 
CaHu^ of de geene dfe\ichiervolgens bet Vde Artykei van de Qaadrople Al* 
iianxie, tot dete Soccefliê eveoioëlyk geroepen wordt, de poflèffie vao debo» 
vengeinrlde HertogdooinièD ganfchelyk in diervoegen als in de Ade van even- 
tiKiele invediijore, den 9 DeoMsiber 1723 verleend, ottgedrokr is, verkrygCD 
lal jei) mOiCt, 

I V. 

Dewy] alles hetgeen ten behoeve van den Doorluchtigen Spaanfchen InApc 
Don CV/or , of van de geenen , dieachtervolgens de gemelde Tradatco, in 
xyneplaits komen» by bet vyfiic Artykei van de Qpadrnple Alliantie va8g^ 
field iS| gaitsgaders de Conventien daarover, tuflchen tyn geheiligde Koniok* 
lyke Katholyke Majefteit en lyn geheiligde Koninklyke MaieQeit van GfMT- 
Brittémnië^ gemaakt ^ al voor lang aan den Doorluchtigflen Groot*Hertog van 
Tpshmem en den Doortacbtlgden Hertog van Pmrma en PiaifoMce, toen In Ie* 
ven zyndQ; als mede het meergemelde lUde Artykei van bet Tradaat den 16 
Maart laatdleden te UTeffmm getekend, en de belde daartoe beboorende ver» 
klaringen , aan de MiDiftera vlin den Groot*Hertog van Tost^^men en den Her- 
tog van Parma^ by bet Keizer lyk Hof xefidêerende, gecommuniceerd tyn ge* 
worden: £n dewyl tot*bevefii^og van de gemeene mft niets méér té wen* 
fcheu is, dan dat alle hinderfaalen en tegenjbreckingen , wiar door btr geen 
met onderlinge toeOemaiing van de comramrende Partyen, hier voren goed* 
gevonden is, verlrai^ kon worden, boe eér boe liever uit den weg woeden 
geruimd i Zo hebben tyn gebeilisde Keizerlyke Katholyke Majefieit , tya 
geheiJigde Kminklyke Katholyke Majdleiteo tyn geheiligde KonioklykcMa* 

jcfteit 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I ü S. T9 

jdMl'v^n' < P ii ipa » ii» i i iiWP » , tok>oft, ar tleh verbonden» dat ydct van hen , 
lo rasals het tegenwoordig Traélaait gewpdtfe» getekend ml ryn , gcirouwc- 
ïyk zyo beft doen lal » dal ook de Daorluchtlgftc ürooi-Hertoi» van Têsia- 
ncD, niet «lleenlyk ii»dt voorieide Inrr9da£Ke van Spaanfche bezetting, maac 
ook in alles het geen bovendien by de meergemelde Traéljaicn , Conventfen 
en Verklaaringen , ten behoeve vanAiManiielyke fCinderen der tegenwoordige 
Koaingio van Sfatf/e vaitgefteld is, ten fpoedigftc bcwiliige: Zodanig noch- 
tans ^ dat de toeüemmtng van den voornoemden Groot Netto^ van 7'osJtaftem 
reeds ingekomen zyndc, aUes^tgeenevfiortddir, echt^ niet eÉr plaats ial heb- 
ben , dan na de oitwtfleling der re^eAtvc RatMIeatien. 

V: 

Daarenboven verklaaren lyn geheiligde Keizerlyke Katholyke Majefteit ». 
7yn geheiligde Koninklyke Kattoïfke Mtftfteit en tyn eeheiltgde Koninkly- 
keMaH^t ^^ftn Q'e^^frimimr/Vvdtr ay nieis' meèrw enlchen , dcndétde 
Doorhichtiiifte Groot-Hertog van Tuiéuum btmlWgt m htt geen, waardoor 
bfr.de geaieldc Tr«£iaaten . w voor lyiM waardigmr en* fnfty als voor 9yee 
eige veili^rit en voor die van tyne onderhcx)?^^ Landen ,. xorg gedraageor 
wordt. Tot dien eitide beloovcn dc\ gemelde conrra^rendé Parcpn niet al* 
leeoVylf aaa elkaader,. maar ook aan zfn Kooinklyife Hoogbtlt » dat alles h«r 
g^n in de voortetdc Tradaafien ,. lo ten opig)t v«o lyne vraardigheir , als 
tenof^fgt van lyne eige retllghrit en van die van lync onderhoorige LaadeR, 
vaflgefieid is, voor vemieowd e& bevefligd getioudeo lal worden; en dac t^. 
de verdediging en vervnlliingi of^e Guaramte daasvan^ op zich neemen. 

VI, 

£n dewyj tot bereiking en verkryging van bet heilvaam oogmerk, vrtarop 
dé corfrrafterende Party^a doelen, te weeten de volkome beve(Uf|ing van d« 
Éemeene ruft. niets dienAfger geoordeeld is, daodatdeDoerliiehttglieQrooi- 
Hertofi van TtkaneM mede in het tegenwoordig TraAaat treed; zo hebben de 
gemelde. contraderende Panyen .goedgevonden , zyo Kooinklyhe Hooghdi 
rot de voornoemde Accelile zeer vrindelyk te nodigen , gelyk als zy hem by 
die Artykfl daartoe nodigen; teti einde door de medeweiking van zyn Ko- 
ntnklyke Hoogheit aan zo een heilzaam werk , de geno^aoe raft v«a Ettr9fa 
des te zekerder zy. ... 

VIL 

Het tcftnwoordf^ Travaat zaF AMt zyn gcKetligde Kehferlylfe Katholyke 
Majedeit, door lyn ^eheili^e Koninklyke Katholyke Majefteit) en door 
zyn geheiligde Koninklyke- Majeneie van Groof'Brhumni'é ^ geratificeerd en 
ipcdgekeuid, ed^e Ratificafte btnnei» twee Maanden, té rekenen van den 
dbg der ondtt^tolwiÖHg , of zo 't mogèlyk it vroeger , te IVetn^m in Oojiemjk^ 
atw dbandtf clire(ge)everd en bffgewHIêld Worden.* 

Ten oirhoÉdv dezes hebben de Keizerlyke Comntiifiiriffen , zo wel als de 
kfinifltra vM4ib Mlaitolybien Kentog en vatr dei» Koniitg van Gmt-Brituut* 



Digitized by 



Google 



4^ E ü R O P 1 S C H E 

17)1- jp/V, mede met volkome volmagt foortieo, dicTrtdatt cifeBhiodif oiulfir- 
y^lf* tekcDd, eii met hunne Zegels bekrt^tigd. 

Gedaan te Wteken in Oojieuryt^ den aa Joly ij^U 

Was getekend » 

Eugemns vam Ssvoy^m. 

PbiL Lêi. Qréufvam SinzimJêrf. 

Gmndacker^ Grséfvam Stmrimbirg. 

y. L. Graaf ^Mm Kvrnngfik. 

J. Hertjf vsm Liri0. yhcmês RMwfm. 

Stfaréün Ariykth 

Alhoewel in den bcglooe van dit Tradaat geene andere f erbintéotfltn tya 
aangehaald, dan die welke eertyds by de Koningen van Spsmjt mGr^êS-Brip' 
taumé wegens de Intrododie der Spaanfche Gaarnizoenen lyn aangegaan , zyn 
echter de contra^eerende Mogencbeden van dit Tradaat overeengekomen, dat - 
ten optigte van de andere verbintentOen feparatelyk aan den Keizer vertoond, 
en by het tegenwoordig Arty kei gevoegd , den inhoad van het derde Arrykel 
van het Tradaat van den x6 Maart, en van de twee Oeclaratien daartoe be- 
hooreade , (land zal grypep , even ais of dit gedeelte van afzonderlyke ver* 
binteiiis in den beginne van het tegenwoordig Trafiaat woordelyk was inge» 
yoegd. jr 

Gedeelte van de Separate Verbintenis toffcben zyn Katholyke Majedeit en 
zyn Groot^Brhtannifcbe Majefteit wegens -de Spaanfche Guarnizoenen. 

Dit e>'« ét tv}€€ etrfit Sefêrate Ar $y kelen vam het T^ra&aat van Sevilië, tvf* 
gtns de ConMtien van bet verhlyj der Spaanjcbe Troür^rxr /« Toskanen r» Parffia , 
namelyk den Eed welken %y xullen duen voitr de zekerheit en overlevering van 
de Plaatjen aldaar ^ en de maniere die men zal vaftjiellen om de Rechten van Jkn 
Infant in geenerlei wy»e te benadeefen. 

Dat de Tronptw van de Bezitters in de meergemelde Plaatfen twee derde ge- 
deeltens 'minder zullen weezen, dan die van zyn Katholyke Majefteit; Dat de Doe- 
den en Defirtenrs vryelyk geremplaceerd znUen noorden J 

Dat by a/dien men deze fcbikkmgcn niet in der minne zal knnnen verkrygen^dc 
booge ContraÜanten dezelve met kracht zullen doen uitvoeren ; verplichtende zich 
zyn Ké^.hol)ke Jd^jefieit da gemelde Trottpen te ietaalen en te anaerhottden. 

Ander feparaat •ArtykeL 
Byaldien na de vaftgeQeide tw^ Maanden, om de toeftemming van den 
Gruüt-Hertog tot alle de boveuiiaande fchikkingen te requircerea , bet noch 
twyfelacbtig kwam toe té fchyucn otn dezelve te verkrygen, zal zyn Keizer- 
]yke Majeileitzlch in geeue wyze aankanten tegen de volkomen oitvoeriiig vtü 
alle de veibimemfTen , aang^aaa tuilcheii zyn Katholyke MiuefteUcn zyn 

Groot- 



L 



Digitized by CjOOQIC 




M E R C U R I U & 41 

Grdot-Brittannifehe Maje(lat|ZO alsdetelve hïer boveoln bee ftparatt Artykd 
iam;eha«1d» «an zyn Kelzerlyke M$jc(ïc\t vercoood, en door de Declaratie 
tQÜcheD SpiUÊje en Gr99t^BrmM$mte aaogaaode de gemelde Spaaolcbe Guarni* 
toeneo verklaard zyn geworden. 

De Sp^anfche en Engelfche Minifters hebben terftond de AfTchrtf* 
t«n van dit Tradaat naar hunne Hoven gezonden* zullende de Ka* 
tificatien van het zelve te Wttntn uitgewiflcld, en vervolgens ver*, 
(cheidcn Mogentbeden tot het zelve genodigd worden. 

De Gedeputeerden der Protcftanten van Hongaryi hebben gehoor 
gehadt by den Keizer, en hunne Vcnoogen gedaan tegen verfchci- 
den Anykelcn van het laatfte Ëdift wegens hunnen Godsdiend. De 
Keizer oniHng ben guiiflelyk en heeft hen beloofd hunne klagcente 
zullen doen onderzoeken , eq hen recht te doen. 

De MiniÜer van Groot-Brittannii^ als Keurvorft van Hanover , is 
net zyne onderhandelingen wegens de zaaken van Brement^n y herden 
zodanig gevorderd y dat alles genoegzaam tot genoegen vaii zyncn 
I^eefter afgedaan is. . 

Het was den 4 van deze Maand wanneer op de Ryksvergadeiing 
te Reg€nsbut;g het Keizerlyk Decreet van denzi May cenopzigrevan 
hetTra&aatvan^ére^Tf/iin overweeging is fienomeh ; en daar wierdc 
éénftemmiglyk befloien, i. Zyn Keizerlyke Majefleit te bedanken 
voor zyne aanhoudende en Vaderlyke zorgen tot bewaaring^vandcn 
Vrede en de Ruit in Europa^ en bovenal in het Ryk. i» Oon de 
veranderingen goed te keuren welke gemaakt zyn door het 111. Ar* 
tykcl van het Traftaat van Weenen^ in het V.^ Artykel van de Qua- 
druple Alliantie, ftellende 6000 Spanjaarden in plaats van 6000 Man 
neucrale Troupen om Guarnizoenen te houden in de plaatfen van 
To/iane^ van Parma en van PJsifance : behoudens dat*er niets veraty* 
derd worde in het Vaflalfchap van den infant Don C^r/^i tenopzigte 
van het Ryk. Wegens het Artykel van de Pragmatique SanfUon 
noch wegens cenige anderen is niet gefproken. 

Het Euangelifche Corps heeft aan de Protcftanten van het Aards^ 
bisdom van Saltsburg op hun verzoek cocgeftaan brieven van voor« 
fchryvingaan zyn Keizerlyke Majefteit, om te vertoonendefchrik* 
kelykc vervolging waaraan zy blootgefteld zyn. 

VÈXkDroien heeft meo^ dat, na dat de gedisgracieerde Graaf van 
-fiojfm «ync Verzoeken aan den Koningvan P^^/m herhaald hadt,ten 

F einde 



Digitized by CjOOQIC 




^, E U R o P 1 S C H E 

einde zyn Maiefteit hem vilde p$rdonnccren do fouten en «isdaadca 
die hy bekende begaan* te hebben > de Koning het befluit genaoM» 
hndt den Kolonel Hochau, zyn Majefteits Generaal Adkicant, enciea 
Hofraad en geheime R.efcrendarius Giw/i'^r aan den gemelden Graaf te 
zenden 9 om hein ééne van twee zaaken te doen verkiezen, te wee* 
ten»: „ Of hy wilde s dat men over de Pointcn , waar naede hy be- 
*,, fchuldigd en overtuigd is , volgens de Juftitie zou procedeeren ^ 
t9 dan of hy dezelve door zyn eigen nand en tekening wilde erkeoneo, 
9) tot' welke keur hem ook genoegzame tyd vergund wierdt. '' Zynde 
de Pointen van befchuldiging als volgt : i • Ongehoorzaamheit i 
z. Despotique en oppermagtige Behandeling in de zaaken van zync 
bedieningen; ;. Particuliere Belangen tot nadeel van die van den 
Koning en het Gemeen; 4. Kwaade behandeling en verwyderii^ 
van anJerc Pcrlooncnj f. Dat hy alles voor zyn Majcftcit verbor* 
gch heeft gehouden ; 6. Dat hy tegeh zyne ordres heeft gehandeld ; 
7. Dat hy met onwaarheden heeft omgegaan; 8. Misbcdryven ïn de 
Poftcryen tor nadeel van de publyke Trouw en Geloof; p. Dat hy 
valfche Rekeningen heeft gemaakt ^ 10. Onbehoorlyke Discourfen 
en Gedrag geduurende het verblyf van den Koning van Pruijfen zo te 
Dresden als in het Campement en elders ^ 11. Dat hy heeft onderno« 
men zonder permifliedes Konings met buiienlandfche Hoven tehan* 
delen ; i z. Dat hy dé Hoogheit en de Voorrechten van den Koning 
heeft benadeeld} i\. Dat hy zich bemoeid heeft met zaaken diebui- 
ten zyn En)pk>i waren j 14. Dat hy in de zaak van de Porcelynen 
direclelyk legen zyn ordrc heeft gehandelt, om zyne part icnliere 
belangen te bevorderen y if . Dat hy in de ordres door den Kooing 
getekend» heeft doen uitfchrappen en verandering maaken, oi>kzei^ 
eenigen te rug gehouden zonder die te doen uitvoeren ; itf.Dathydc 
onkoften vermeerderd heeft. Deze Pnopolitte in den naam van zyti 
Majefteit aan hem gedaan zynde , heeft hy zich Kever vrywit^ tn 
zonder dwang aan hem willen onderwerpen , aan alle deze Poiaten 
fchuldig bekennen 9 ende KoninktjrkeSentemit ontfangen: Waarop 
zyn Majefteit (niettegenftaande de verfchrikkdfkbetc van ze iFcoIe 
misdaden , en onaangézien dat de Koning hem hadc gewaarfèhouwt 
door if Arty kelen, hem voor zyn vertrek naar P^hn toegezoodei^ 
volgens deszells bekende en aangeboren goedertierenheit de vd^ende 
Sententie tieeft uitge(|)roken : i. Een gttiérateD«miffievMdte'S|ye 

Amp- 



Digitized by CjOOQIC 




M E R C U R I U & 43 

Am^teti} z. D»t by nooic Weder tmrByesdem nl komen of zichlaa- '^^^' 
ten vinden daar hec Hof is } 9. Dat hyzytï levenlang op zynéLand- 
^teederen zal blyven, en 4. Dac hy Reftkutie ?an alle zyne Malver- 
mien zal doen. 

En na dac de Gecondemneerde hier over een fchrifielyk Revers 
(waarin veèle tot nu toe onbekende omftandigbeden geïnfereerd zyn) 
badc overgcgecvea , en het zelve met een eed bekrachtigd 9 heeft zyn 
Majefteit hem een Decreet van Abolitie doen afvaardigen. 

YzTi Hamburg fchryft mendftt'de Gedeputeerden van die Stad, 
welke te Coppenhagen gewèeft waren « om den Koning van Denemar- 
ken over zyn kocn^ op denl'hroon te begroeten, wedergekeerd wa* 
ren, zonder dat hunne onderhandeling aan het Deenfche Hof van 
ecnige vrucht was geweeft: menhadt zelfs het ongenoegen, te zien 
dit de Deenen op de toegangen naar di& Stad gcpofteerd, alle Wa- 
gens die *er pafieeren veeTnaauwer dan ooit onderzoeken : Men zegt 
dac *er ook een Fregat op de Elve boven Altona zal uitgelegd wor- 
den, om op het gecne dat uit en in die Haven gaat, te letten: Hec 
Arreft van de Koninklykc Deenfche Rentckamer, aangaande bet ver- 
bod van Commercie mee de gemelde Stad , luidt aldus : 

DAt nademaal men met geenkleio misnoegen hadt moeten verneemen, dat 
door de Kooinklyke Tol-Bedienden de ordonnantien door wyien Koning 
FreJrik den IV. wegens het verbod van Koophandel met de Stad Hamburg 
den 10 December 1726, en den 21 February 1727 ai'rgekomen , ntet nageko- 
men wierden» %o ais het honue plicht vereifchte : maar dat het veel méér door 
derzelver oo^Ioiking gefchled was, dat tot na toe Hamborgfche Goederen iq 
de Landen van lyn Koninklyke Majefteit ingevoerd lyn ; zo vondt men zich 

Jenootzaakt , om door dit ArreQ aao de Tollenaars ernftig te beveelen zich naar 
e bovengemelde Koninklyke Ordonnantien naarbehoorentefcbikkeo , en dien* 
▼olgeos mer de oiterfte vlyt onopbondelyk toe tezieai dat nfet het minde daar 
tegen gefchiede , en zo wanneer eenig misbraik voorviel , zulks ten eerden 
lan de Rentkamet te kennen gegeeven worde » zoUende zy een zwaare Orafft 
te verwachten bebben, indien regen vermoeden bevonden wordt, dat in het 
toekomende door hnnne nalatigheit 0/ verzoim, eente Goederen, die, of in 
Mmémfr gekocht, of waarby eenige Inwooners van Bnn^ir^ belang hebben, 
bjr de lol|»laatftn zouden mogen palTeeren , ènz. 

D£ nieuwe Tiirklcbe Keizer beeft door een firief aan de Hoog nbdbr.. 
vdMogMdt H«ereQ StutenGeMMl Itennifle gogeeren van lyne kom- i^nmm. 

F * ftc 



Digitized by 



Google 




,^4 EUROPISCHE 

ftc tot den Ottomannifchen Throon» en zoude door een Miifive van 
haar Hoog Mogende daar over gefeliciteerd worden. 

Men ziet de volgende Publicatien zo wegens de Groot Mogesde 
Hccren Staatcn van Holland^ als wegens bet Hof van Holland^ Zee* 
land en Vriejland. 

Publicatie wegens baar E. Gr^ot Mogende. 

ALto wy, om veele redenen » na voorgaande deliberatie goedgevonden heb« 
ben y de Aardappelen en Aardpeeren te brengen onder den unpoll van de 
bezaaide Landen , en ook te fubjc^eren aan het Thiendrecht. ZO Is H"; 
dat wy hebben gedatoecrd en geordonneerd , gelyk wy flatuëeren en ordonnee* 
ren by dezen , dat voortaan , te beginnen met het Sayzoen van April van het 
Jaar 173^1» en zo vervolgens , de Aardappelen en de Aardpecren zuilen wor* 
den gebragt onder de generale Impoft op de bezaaide Landen ; en dat de geenen 
die hel recht van Thienden hebbeu, met het aanftaande Jaar I73z mede zullen 
vermogen te heficn de Thienden vaiT Aardappelen en Aardpeeren » gelyk van 
andere Thiendbare Vruchten. En opdat een yder hier van behoorly k zoade zyn 
geinformeerd , b^eeren wy dat deze alomme gepobliceerd en geaffigeerd ztfl 
worden daar het behoort, ea te gefchieden gebroikelyk is. Gedaan in den 
Baag^ onder het klein Zegel van den Lande» den if Juny 173 1, ^ 

Publicatie "iloegens bet Hef. 

DEn Prefident en Raden over Holland^ Zeeland tnFrieJland : Alzo totken^ 
nifle van den Hove is gekomen , dat zekere Frawpis de Bruys , geboortig' 
van MacoM in Bourgogne, en zich eenigen tyd alhier in den Baa^ onthouden 
hebbende; in den voorleden Jaare 17301 hééft onderftaan oit te geeven en met 
den drokjgemeen te maaken, een zeker Boekje in Daoijecimo inde Franfche 
Taal, en gtïutiiulcerd : CritiqMe desmterejfée des Jowrnaux Litteraires^ (ff des 
Ouvrages des Savéms^ par une Societéde pms de Lettres^ Juiiln^ Aout (sf Sef- 
tembre 1730. lome iroijime ^ gedrukt in den Haag by ChrUliaan van Lom ^ 
en daarin te doen infereren een Artykelgeïntituleerd : Nouveaux edaircijfements 
fur l^affaire de Mr. Saurin^ waarby niet alleen op 'een voile en laflerlfke wyze 
worden getiadnceerddè ProceduQr*en etï Decreeten van de VVaKche Synode , 
zo tot CamfenXn de Maand May 1730» als naderband in de Maand Anguftns 
deszelven Jaars alhier in den Hieag gehouden , aanradende niet alleen de i^ufcen 
en materien van Religie daarby verhandeld en afgedaan , maar ook chocqoeren* 
de de Perfoonen die als Leden van die Kerkelyke Vergaderingen dezelve heb* 
ben geaffifteerd, en over de afgedane pointeo aldaar hebben geoordeeld . behaN 
ven noch andere paf&^es, waarby met den dienden de Bedienaars van het Pre- 
dik-Ampt opentlyk wordt de Ipot. gedreven |, en waarby wydera Pagtaa ifö 

wor- 



Digitized by 



Google 



MERG U R I U S. 4.^ 

worden gevonden dete navolgende (lelifDgen èn propoHtien : l'Enhüre nvté 




fofer^ qu^ils repuguewt a fa Saluut é: en al verders, d^AHUurs il efi incwtefim- 
kh , ijne It tnenfonge officttmx tft dt drost naturel^ don€ il n^tft point contnart 
. laSamtet/ ae Diem , d^Grdonner aux, Hmmes de f en jtrxir. Dar niede i'n een 
xeker Boekje gtïntfmiecrd: L^«rf/yrr/>«y^/ Ö'*«<//»fx,yifr les otivrétges des 
Savéns y isf fitr d^autre Matieres. Tomefecond^ ptemiere portie,^ gedrukt alhier 
in den Hésag by Jmm van Dnnren^ waarvan ecne Barre de Bean Marcbaisy en 
onlapgs zynd^ geworden LitmaatvandeUntverfiteit s^n Leiden ^ gezegd wordt 
den Amheur te tyn, en aldaar Pagina 11 gevonden worden deze uitdrukkingen: 
ces lUmftres fasnront done ^ ([ue s*il ejï pet mis en certains eas anx Hommes de men* 
iir 




pent 

pofitien niet anders kunnen worden aangeiceikt dan te wezen ten uiterflea 
fchandalens en firydig met de Helligheit .en Efgenfcbappen vanGod Almagtig, 
en ten uiterflen gevaarlyk voor de.Menfchelyke zamenlevinge, welkers Fon* 
damtnten zyn, de waarheit en de goede trouw, en vervolgens dte niet kun- 
nen werden getolereerd tn een Land van Jullitie,. en waarin de tut vere Cbris^ 
telyke Gereformeerde Religie geleerd wordt; ZO iy*r, dat wy daar over 
met een recht^aerdige Indignatie zyn aangedaan, en den yver van Judiciedaar 
omtrent wiUende doen zien 

Laden en bevelen by deze onze Publicate, den Procureur-Generaal vanden 
Hove alle de Exemplaren van het voorfcbreven derde Deel van de Critique 
desinterejfé ^ als mede van de Lettres ferieufes £jf tadines Tomé x premiere portie^ 
te doen ophaalen en onder den Hove te doen brengen, om te worden gefup- 
priroeerd; verbiedende vooris alle Boekverkoopers en Drukkers eenigeExem* 
plaarcn daar van ie vcikoopen, of achter te houden j alles op poene van arbitrale 
corrredie. 

Verbiedende verders wel exprefTetyk aan alle en een iegetyk , de zaaken by 
de refpAive Synodes of andere Kerkelyke Vergaderingen dezer Landen verhan- 
deld en gereguleerd, het zybyde reets gehoudene of in de toekomende te hon- 
dene Synodes of Vergaderingen , door eenige Gefchrtfien aan te taüen , of de 
Perfoonen, gemelde Synpdcs en Kerkelyke Vergadciinge gecompofeerd heb- 
bende, over hunne condulres of advyzentetraduceren or tecarperen, in eeni* 
gerlei manieren zulke Gefchrifien te diflèmineren > veel minder dezelve te druk- 
ken of doen drukken, op ^cene dat zó wel tegen de Schryvers als Drukkers 
.zal worden geprocedeerd tot bet infligeren van zodanige ftraife als tegen Per- 
tarbateurs van van de gemeene ruft der Kerke dezer Lande, by den Höve of 
andere Jufticteren bevonden zal worden te behooren. 

Ladende en ordonnerende by dezen den eerften Deurwaarder van den voor» 
fthreveo Hove, deze ter P»ye van den Hove ie publiceren en afG^ecreo daar 

F 3 ' ZQlks 



Digitized by 



Google 



\6 E ü R O P I S C H E 

i7i^ niks f«i «oden wewii t«, *n men gcwooü is te doett. Gcdwn tn d« 
y*y- Ride, den aó Jnly lyi. 

In dc« Maand tyn to Rykgclaadcn Ooft-Iddifcbe Reiomfche- 
ttnwv^n Batavia ^UCiihê . en een Schip vaii Cbiaa bchoudcnmdc 
Havenen dezer Landen aangekomen, al$ by de navolgende eargaai 
^an die Schepen nader blykt. 

CARGA» of Laading* van tien Ooft-Indifchc Retourfthepen , 
te wceten : fTefierdyxbórn^ Elifabetb^ Amfltriam, Caff$r en foVux, 
voor de Kamer Jmfierdami Barhfi^in en jÏMa CatriM^ voor de 
Kamer Zeeland % Goudriaan en De Ketels voor de Kameren Delft 
en Rotterdam i Cerneüa en Petromlla jiUda , voor de Kamcren 
Hoorn en Enkhuyfen. Alle van Bcnavia vertrokken den 17 Ofto- 
ber 1730, en op den 15 July 17 Ji • it> en voor de Havenen de- 
ttr Landen gearriveerd. 

111006% ff bruine Peper. 

2 14800 ff Noten. 
1 00870 'W' Foulie. 
5828^0 9 Poeijer-Saiker» 
21 u f •© G«confytc Gengbcr* 
8000 ps. Geconfyte Noten. 
- sll^fx> « Salpeter. 
99900 fl? Tin Siams. 
238676 fi Sapanhout divers* 
^02000 iS Caliatoorshoat 
200 ft Agoilhout. 
iog75 ft Indigo Javaans. 
23750 'fS' Karkuma Mallabaarfche. 
1346 ft Pacricmoer. 
82p ft Cardemom Mallabaarfche. 
7fO ft Cardemom Javaafcb. 
1990 ft Borat. 
99C0 # Bcnjayn. 
1000 ff l>rakcnbloer. 
löóoo ft laügc peper. 
2000 ft Cubebe of Staartpcpcr. 
6^00 ft Gommelak op Stokjes. 
I00827 « Comis. ^ 
xStfooö ft Cofff Javarfch. 
*' >ioii7 tt 

Digitizedby.VjOÖQlC ■ 



M E R C ü R I U & 

7^o»i7 Thee locy; ' 

ifoo fê. HtBdfOttinnn. 
)73a8 B Bengtatfiohe Zjde; 
^7087 Chineeiche^ydv. 

9187 ft Ptorene G^en. 

4806 tt Bengftftffi^ Citoeti« aate». 

t7<2/ tt Javaafch diip. ' 

ZYDE STQFFBa^- 

>fM^ p9. Armotyocm dfnersc ' 

100 ps. Boottda^r^ 

200 pi. Hekjes of 6olntii^« 

412 ps. Zyde Atlaftn 
1800 ps. Bandtnoei of Taftji deFoola. 
1440 ps. Soesjes. 

600 ps. Chineefche Pdaitgs. 
20 ps. Pansjes* 
78 ps. Gikógs. 
f 000 ps. BcDgaaffbhe Dasjes. 

CATTOENE LYWATEN. 

8140 ps. Caflfa Bengale. 
780 ps. Hamcnans. 
xoo ps. AdMitieis. 
190 pSé Saoen. 
100 ps* Sótogeioes. 
'4990 ps. MalkemoleaS' 
99Q ps. Dooriafleo. 

{00 pi* Thecinda^i^s* 
40 ps« Taosioepa* 
xioo ps. Giegaos dtr4ia> 
4100 ps. QttnBpiu 
1482^ ps. Quiiiees di?erf* 
10340 ps. Salempouris ditrw- 
200 ps. Lachorias. 
2100 ps. PhotaAeo. 
6700 ps. Rocmaals divers» 

fo ps. MfiQMls*. 
^Ijpo^^. fieihi^l^ diiW!.^ 
^ogo ps. AmierMes. ^. . 
900 ps. Alibaoees. 




loi^ps. 

Digitized by VaOOQlC 




4B E U R O P I S C H E 

xooo ps. Atchiabaoeet. 
'xooo ps. Chiaoters Dertabady^. . 
X fte ps. Ze?]doeb divers. 
31Ö0 ps, PercaUeo dircrs. 

x6o ps. Rouwe Cabayéfl. 
f 3^0 P<« Baftas divers. 
1,600 ps. Dongrys divers, 

x6o ps. Brandams. , ^ . 

320 ps. Boelaogs. 

(S^o ps, PattamaroQpoe. 

800 ps. Kaanekyns. 
ixSP ps. Chicfea Cbfaboouias. 
' 400 ps. Cbitfeo MctziKa. 
KK)0 ps. Cbitreo Soaraife.' 
15 80 ps. Nieqaaniaflea. 
9800 ps« Corroors« ^ 

ƒ60 ps. Bherms. 
1Q0O ps. Savogesjes. 

Sop ps. Beraopaets^ 
Den inkoop bedraagt, omtreBt %%\ 
Tonnen Gouds. 

C A R G A of Laadingc van het Schip ^t Duyf'je den } January 1751 
van Cantoft in China vertrokken, en den ty Ju\y in Teicel gCArri- 
veerde • 

iSofpS Catjes Thee Boejr. 
óf 13 Caties dito Congo. 
47^6 Catjes dito Chiottfon. 
xi?»^ Catjes dito Singlo of Groene. 
21691 Catjes dito Bing of Keiiers Thee. 
X099 Catjes dito Heyftn. 
9625 Catjes Radix China. 
7SO Catjes Atailn. 
xoo Catjes Quikzilver. 
lyo Kaden Porcelyneo. 
745 Bondels dito. 
X2 Tobbens dito. 
4 Balys dito, 

GENERALE CARGA, of Laadioge van 10 Ooftindifchc 
Rciou*:hrpcn, te woctcn : ff^*v/iVf , Adtigbem en Su/Mns f van 
£atavil, Gaajperdam en Commèrrufi^ van C^ylon^ voor de Kamer 



Digitized by CjOOQ l6 



M E R G U R I U S. 49 

Amfi€rdam% yttb/aferJai%m Bversmaard voor de Kamer Zeeland^ 
on Karjenbofj vm Mocbs, voor rekening van de Kameren -rfm/?^* 
dam eo Zeeland i Zyndc die vm Batavia vertrokken den i Decem- 
ber i7?o^ en de Ceilonfche Schepen den p December 1730} en op 
den «o July 1^51 i io en voor de havenen dezer Landen gearri- 
veerd. 

1971137 fB' braibe Peepcr. 
7076 ff witte Pceper. 
110277 ft Nooten. 
89916 ff Foelie. 
480000 «f Canecl. 
25-^7310 fl? Poeijer Suiker. 
406000 «• Salpcctcr. 
i7fCOo fl? Caliatourjboïït. 

7200 f? Cardcmom Ceilonfche. 
346 fl? Cardcmom lavaafche. 
1800 f? Cardcmom Mallcbaarfchc. 
101 j86i * KofFy Javaafchc. 
186998 «• KoflFy Mochafche, 
23880' « Kofff Ceylonfche. 
ói^ # Koffy Amboofche. 
iii489« Cüuris. 
5323 «■ Cobcbc of Staaripeper. 
9366 -» Ebbenhom Tarnaats. 
240Q0 « Garen KatoencTutflCOryns, 
7349 •» Garen Florctte, ^ 
137 ƒ « Indigo Javaa$. 
4j'9 flf Indigo van Cormandcu 
208 « Indigo van An^bon» 
29 ps. Lapis Béfaar. 
2 p6. Ringen met Diamanten. 
172» Pacrlcmoer. 
f ao^^oo Hf Sapanhont divers. 

1 Kelder Spiritus Hakmella. 
50i6f ♦ Thee Bocy. 

xii -» Wol Kiermanfchc, 
26404 fr Zydc Bengaalfche. 
AOf I ir Zyde Chineelche* 
60 « Zayc Woit^^n- 




ZYDE 



Digitized by CjOOQ 16 




51^ S U R O 9 I S C H E 

X. ZYDE STOEFEN. 

(oo pf . Chicleo gefehiidctde» 
xooo ps.Das)es^chiUes« 
960 ps. Soesjei. 

CATTOENE LYWATEN- 

a8&) ps. Baftas divers. 

400 ps. Beraupaats. 
3300 ps. Derhilles divers* 

320 ps. Bramdams. 

5-00 ps. BrouliK of Cbiaddcrborant 

icx:> ps. Broolos Lamby, 
14ZO ps.Caatchies divers. 
3010 ps. Cafla Bengale. 
. 6qo ps. Chttfen Chiaboatrias* 

600 ps Chitfen Cfairoofche» 

200 ps. Chitfen Meuilit* 

f60 ps« Douriaffen. 

000 ps. Gingans divers*. 
19490 ps. Guinees diverSr 

X4ops. H^mmans- 
1760 ps. Mallemolens» 
lioo ps. Mouris. 
4§40 ps. Percalleu di>ers. 

100 ps. Roemaals divers. 
20940 ps Salcmpoaris divers. 

300 ps.Tans jeeps. 
200a ps. Tapekaukcnias» 

300 ps. Thcrindaios. - 

DERHB VAN Geneve fchryft men van den f. dezer > dar aldaar Zatnrd;^ 
PSN. nacht van te vooren een Ichrikkclyk Onweer oniftoiit» roet zulke 
zwaare Hagellleeoen als. men nooit in dat Land gezien hadt$ evwaaf 
door eene bnuitfpreekclykc (chade is gefci^cd) zynde de Landvruch* 
ten van 20 of 30 rondom Icggen^i^ Por pen byna ganfchelyk Seduf 
ven. Mén hadt ook den laatü^n Juny 9 00 ckp eerden en tweeden 
July dit Onweer byna door ganfcjiv^^ii^^^ 

Van Regensburg heeft inen^an den s^« July dac op Maandag en 
Ding«dag nacht van te vooren aldaar «co zeer zwMr Oüwcêr vao 

Daö- 



Digitted by CjOOQIC 



J 



M E R C Ü R I U S. ïi 

Dobder eif tttketti was gcweeft, «relke óp vyf of zes plaatfcn in de 
8rad geflagen was; ook badthec omtrent Neurenberg^ Ms medecus^ 
fthen Repmèwg en StrAuburg groóte Ichade gedaan , zyndc wel drie 
«uren ïdm: rond alle bet Veldgewas bedurvcn. 

In bet Brandenbui-gfche en daar omtrent was men niet alleenlyk 
HO een zeer langen tyd gekwetJ geheel! met Sprinkhaanèn, die on* 
Hiti^eekelyke (cbade gedaan hadden , en die men voortvoer te ver- 
delgen , met ze in deGrafcente dry ven; maar aldaar deedt zich noch 
een ander fiag van ongedierte óp , dat de Ingezetenen met niet min* 
der fchade fcheen te dreigen : want van Strausberg , niet verre van 
Berfyn wordt bericht dat nrien federt èenige dagen êehe groote me« 
nïgte Kevers h ad t vernomen , die naar hunnen aard anderen in groot- 
heit overtreiFen , en in weinig tyds alle Boomen daar omtrent kaal 
gegeeten badden. 

Van PVafa in Zweden heeft men, dat een Boer, genaamt Chriflof- 
fel Enkfmj daar omtrent, in den ouderdom v^n i lo jaren en 14 da- 
gen overleden was , hebbende 14 dagen Voor zyn dood noch een 
half uur verre naar de Kerk gegaan. . 

Den vj. van de voorleede maand is de Vrouw van een Procureur 
te Parys in de kraam gekomen van vyf Zoonen , welke alle noch 
dien dag in de Kerk van St.Cosmus gedoopt wierden i toen men de 
Kinderen naar de Kerk en weder te rugbragt, gingen Trompetten 
en Paukers vooraf # die hunne Muzyk maakten \ deze vyf Zoonen 
zyn noch atle weivaarende, enveele Perfoonenvan diftio&ie gaan de- 
zelve zien. 

Van Reading in Êtrksbire in Engeland bericht men» dat menaldaat 
!tct titn een Zoon van een Boer Benjamin Loder^ van omtrent ^^ff« 
fa^e rn *r zelve Graaffchap, die niet ouder is dan vyfjaaren, enbyde 
vyf voet hoog, de handen > beenea en de verdere deelennaarpropor^ 
tic j zo dat hy zo lang is als dè meefte ordinaire Menfchen: Zyn 
ftcrktc is 20 wonderbaarlyk, dat hy gemakkelvk i6o pond gewigt 
draagt^ eo met één hand 100 pond, en met éen vinger f o pond op- 
tflr : Hv zoude ook naar Lenden gebragt worden. 

Te Paf il herft de Graaf Maurits v^an $axen uit Noor'meegeHbtlsifï'' 
tisenr t4 Ineinei Paarden, die vyf Jaarenoud en maar*z6duiiAenhoog 
Vfti i tfy fiet oél^^s twee van dezefve in de Franfche Comedietöt 
lio^lfn 6/ UéCttltttflèdianten klimmen ) omze aan hen te laaten zien^ 

G z klau* 




Digitized by 



Google 



Y^ E U R o P I S C tt E 

s73<* klauterende die Beef es als katten i De Graaf houdt dezelve in den 
J^!!i/' arm en ftrecltze eren als men wel honden doet : Zy zyn zwart met 
lange (taarten « en fraai van kop ; Zy zyn niet beflagen , en de Graaf 
wil haar geen Hoefyzers aandoen , om dat die Diertjes 300 mylen 
wégs hebben afgelegd zonder beflagen Reweeft te zyn, en omdatzy 
de Hoeven hard genoeg hebben tegen Ó0 (Itaacen i Zo dra als zy van 
de lange reis herueld , en volkomen in flaac zullen weezen » zal de 
Graaf acht van dezelve aan den Daupbyn prefencdoen, ten einde toe 
een Gefpan.voor een kleine Phaëton te dienen, om dien Prins in 'c 
Park van Ferfailles uit wandelen te ryden: Pezes anderen zal hybe^ 
houden t en tot zyn vermaak en dat der Dames verfcheiden Ëxerci* 
tien doen leeren y even of het Waterhonden waren. 



^ V (f. V s T r. 

GRTOT- AAN hci Groor-BTittannifche Hof was een State*Bode aange^ 
TAN-" komen, afgevaardigd door den Minifter-Plenipotentiaris den Heer 
MB. Robinfen te fVeenen , met een Traöaat den ii July aldaar getekend 
door de Miriiftirs van den Keizer, Groot- Brittanmé en Spanje, tot 
uitvoering der verbinteniffcn ten behoeve der lucceffie vanden Inftnt 
Don Carlos in de Staten van Tofiane en Parmai waartoe men zich 
by het Traftaat van Sevilie van den tf November 1750 , en by dat 
van Reenen van den lö Maart laatftledenverplièbtbadti welk Trac- 
taac wy den Leezer hier vóór alrcets hebben medegedeeld. 

De Admiraal fFager ging den 24 te Sfitbead aan boord wn zyn 
Schip, en deedt fein aan zyne onderhorige Schepen om zich zeilreé 
te maaken ; waarop hy den volgenden dag ten tw«alf uuren io Ze* 
liep met de Schepen Namen van po ftukken en 6io Mannen t de 
Prinfes jtmelia^ gevoerd by den Admiraal Balcben, van 80 ftukken 
«1 f30 Mannen; de CornwaÜ; van 80 ftukken en fzo Manoeo: de 
Graftoa, de Hamptoncmt, de Butkingham, de Ktnt^ de Kimfêb en 

4e 



Digitized by 



Google 



M E R C U- R I U S. 53 

de EdêfAurg^ yder van 70 (lukken 440 Koppen; en de Dreaingugb, I'^^^L 
de Canterbury, de Jork en de Exeter s yder van 60 ftukken en jtfr ^^*^ ' 
Mannen, te zamenuicmaakende i; zeilen j zynde de Admiraal G^öw 
^i»//ö» IC SpitbeaJ gebleven met de Schepen de Sundérland ^ de 
'Berwick^ de Adviee^ de Enterprife^ de Diamant en de F/ambrowj en 
het Bombardeer-Galjoot de Terrible. Het bovengemelde Esquadre is 
den 2p der voorlcderf Maand op de hoogte van Pleymoutb^ en den 
30 's morgefts op de hoogte van Falmoutb gepafïeerd', wanneer het 
met een friflche koelte uit^den Zuid-ooiten de cours naarde Spaanfche 
Zee voortzette. 

Op de Rivier \zn Londen was noch gearriveerd het Schip de Cra^e 
van Hengah en 't Fort St. George^ welkers Lading beftaat in 

188 ps. Alliballees. 
^)7P P^- Baftaas» 
z8oo ps. C hit (en Bengaalfche. 
14481 ps. Coflaas. 
P74 ps. Doreas. 
87f ps. Dofootjes* 
6184 ps. Gerras* 
i7fo ps. dito lange. 
67ff ps, Guinees Doek. 
ƒ57 ps. Izzarees. 
ƒ740 ps. Malmolens. 

235 ps. Nainfooks , ' 

4POO ps. Photaflen. / ^ 

9bl6^i ps. Roematls. 
IP440 ps. Salempouris. 
700 ps. Seerbetjes. i 

ifoo ps. Seerfuckéas. 
1148 ps. Soesjes. 
i9zS ps. Tan&jeeps. en 
1400 ps. Therindains. 
f fooo ft Bengaalfche ruwe Zyde, 
f lopo fB Rood hout. en 
ifpooo • Sali)eter. 

G 5 De 

Digitized by CjOOQI^ 



L 



j4 EÜROPIfiCHE 

^I!^v. De Ltding vtn hcc Schig de Mmüagm van BemoU gearrhreeit^ 

mZmmm beftofit iD f7000 ft Peper. 

Alzo de Schepen van de Ooft-Indifche Compagnie» in *x voor» 
lede Jaar aan den mond van de Ganges aangedaan hebben twee Sche- 
pen voereode Poolfchc vlaggen > en voorzien met Pruiflilche Pafpoor- 
ten» heeft de Extraordinaire Envujé des Konings van Poolen y voor 
eenigen tyd eene wydlopige Memorie geprciènteerd , en daar over 
èillyke voldoening verzocht, om dat mên onder voorwendfel dat die 
Scbepen aan de Ooft-Indilcbe Compagnie behoorden, te kort gedaan 
beeft aan het verfchuldigd refpeft voor de Vlag van zynen Koning, 
en voor het Pafpoort van den Koning van Pruijfen : Dctc Memorie 
in handen van den Secretaris van Staat den Lord Torrinffon geftcld , 
en door denzelven daarvan aan zyn Majefteit in den Raad rapport 
gedaan zynde« wierdt befloten de Memorie aan de fiewindhebberi 
te zenden» om daarop te antwoorden, dewyl deze zaak de Compag- 
nie in 't byzonder raakte: De gemelde Bewindhebbers gaven daarop 
een fchriftelyk antwoord aan den Raad, behelzende in fubftantie : 
», Oat de Compagnie zeer gevoelig is van de eere aan haar gedaan door 
,» advystevraagenpp de Memorie van den Envojé van Poolen: Dac 
,9 zy nooit verwacht hadt eenige ktagten van dien aart van wegen 
„ de gemelde Kroon i dewelke, verre van haare Vlag tot aan de 
„ Landen die door de Rivier de Ganges bcfproeid wordtrn , te bren- 
99 gen , en Schepen welke de Linie paflècrden re hebben , geeoe 
I, Ooft-Indiiche Maatichappy in haare Staaren heeft, noch dircft 
,, eenigen handel ter Zee in Énrofa dry R: Dat het wair is, dat de • 
,, Compagnie geïnformeerd is gcweelt , dat de Direöeurs van de 
„ Ooftendifche Compagnie , tegen de ordres \TOlke zy van den 
„ Keizer haaren Souverein, ingevolge van de Preliminaire Arty kelen 
„ ontfangen badden , by eenige Hoven van Europa aanzoek badden 
,1 gedaan, om haare Vlaggen en Pafpoorten, waarmede zydeTrac- 
„ taaten door zyn Keizerlyke Majeiieit aangegaan , ongeflraft zoa* 
,1 den kunnen fchenden, maar dat de Compagnie zich nooit heeft 
,, heeft kunnen verbeelden, dat eenig Potentaat zyne proteftie zoude 
,• willen verkenen aan Onderdaanen, die de bevtlpn van bonnen 
„ Souverein overtreeden ; -en dat zy zelfs gctivyfelö zoude hebben» 
„ dat de Schepen van Ooftende permiflte hebben geliiid oin de Poot 
„ fche Vlag te voeren, indien zy zulks uit de Memorie van den 

^Mi. 



Digitized by CjOOQ 16 



MERCURIUS. SS 



i7%t. 



19 Minift^r niet hiddc gezien: Dat deze zaak niet alIcenlyltdeOoft- Anp^^ 

,, Indifche ComfN^tiie van Engeland , maar ook die van Holland % m ■. 

„ raakte \ dat bet d^rhalven 4ienftig ^as , de voorfchreve Memo- 

yt rie aan de laatfte te communtceeren , ten einde dK: twee Compag- 

^ nicn daarop écnftemmig zouden kunnen antwoorden : En dat zy^ 

9, Bewindhebbers, ondertuflchen gelooven , dat depermiffievanden 

9, Koning van Poolen om zyne Vlag te voeren f ende Pafpoorren van 

,, den Koning van Pruijfon^ alleenlyk zyn verkregen op verkeerdt 

„ Vertoogen aan die Pottataten gedaan , enz. 

-TE Parys of aan het FranfcheHofwierdt tegenwoordig byna van vrank. 
geene polityke zaaken gefproken, even of zyn Aldcrchriftelykftc Ma- ^^^ 
jefteit zich de medcbefchikking der algemccne belangen van Europa 
zo wel onttrokken hadt als hy daarvan fchecri uitgefloten te zyn. 
Men fprak ondertuOchen zo veel te méér van de Kerkelyke en buis^ 
felyke zaaken van het Ryk , en van de verdeeldheden tuflchen de 
Parlementen en hooge Gerechrshoven yan het Ryk'en de Bi0chop- 
pen, die aan de Minifiers overvloedige bczighcit verfchaffen* 

Het Parlement verdaan hebbende » dat de Raad van Staate des 
Konidgs een Arreft gegeeven hadt y waarby vernietigd wierdt het 
Arrcft van \ Parlement» \ geen vernietigde een Mandement van den 
BifTchopvan OrJeans^ waarby aan alle de Biecht vaders bevolen wierdt 
hunne BiechtkiSderen eenc Verklaarrng wegens de Bulle ünigenitus 
af te vorderen , hadt dat hooge Gerechtshof deii Advokaat en Pro« 
cjircur-Generaal als Gedeputeerden naar Fontainebhau afgevaardigd , 
om den 'Koning te verzoeken aan het Parlement toeteflaan» zy»e 
Vertoogen wegensr bet gemelde Arreft van den Raad van Staate te 
doen, ten opzrgte van de gevaarlyke gevolgen die re vreezen (laan, . 
indien bet Mandement van den BiUchop van Oriéans kwam ftand te 
grypen, alzo daar door aan Je Biflchoppenin 't algemeen de handen 
vrygelaaien zouden worden $ om ongellraft te docn*t geen zy goed- 
vinden, en de Wetten van de Kerk tnei die van den Stant te vermen- 
gen. Het Parlement docx deze pogingen om zich van zvnen plicht te 
kwyten, fchoon men vrced dat het Arreil van den Raad zal (Uande 

Spboudcn » en aldus bet Parlement en de Advokaaren aan de Party 
er Biflchoppcn zullen opgeoflferd worden, waar door de ruft in de 
Bisdomneo mc^. cfau) ooit^zal worden geftoord. 

Het. 



Digitized by 



Google 



56 EURQPISCHE 

Angufty. Het bovengemelde Vertoog was -zeer nadrukkelyk ; Vrordende 

'' m ■■■ da«irin onder anderen gezegd : „ Dat met wat voor groot gezag de 

„ Confticutie door de twee Mogentheden ook bekleed ii, de fiulle 

ty echter daarvan nooit vooreen regel des Gelooft moet gehpudeo 

,5 worden.. 

Du Vertoog is fcdert do^r de Gedeputeerden van het Parlement 
aan den Koning gefchied^ en de eerde Prefideqt^ van bet Parlement 
heeft naderhand een Brief van wegens den Kooine bekomen tot ant- 
woord op de Vercoogen van het Parlement f behelzende ^ dat het 
voorfchreven Arreft van den Kaad bcftaod moeft blyven. Na dat de 
cerften Prefident den i Auguftüs de leezing van dat antwoord gedaan 
hadt 9 om de ftemmen van de Raadsheeren op te neemen , bemerk- 
re» eenigen vooraf, dat de bovengemelde Brief niet aan 't vergaderde 
Parlement, zo als de gewoonte is, maar aUeen aan den eertten Pre- 
fidcnt geaddrcfleer^ wès ; Vervolgens zeide de Prcfidcnt PelUtier : 
„ Dat , alhoewel het antwoord van zyn Majetlcit niet voldoende 
' ,1 voor de Compagnie was, hy echter meende, dat men niet anders 
y^ doen konde, dan andere gelegenbeit en cyd verwachten, óm aan 
„ den Koning behoorlyke Vcrtoogen te doen ^ enz. '' Met welk 
Advys alle de Raadsheeren van de groote Bank zich conformeerden; 
Daarna fpraken de HeerendeiS^Z/if/ Martin, Raadsheer van de groote 
Kamer; de vermaarde Abt Pucelle-^ de Raadsheeren Titon^ Clement^ 
en Lèfeville\ den Abt Guillebault^ de Heer Dupré e/fanderen ; De 
êerftgenoemde zeide : ,} Dat het antwoord des Konings niet overéén- 
,, kwam met het gebruik 9 en dat het Arreftvanhet Parlement , aan^ 
«, gaande den Biflchop van Orleans^ zo important was, dat het niet 
„ behoorde noch te konde vernietigd worden, en dat men naar zyn 
„ gevoelen Vertoogen daar over behoorde te doen, enz. '* De Abt 
Pucelle zich keerende naar de Raadsheeren van de groote Bank, die 
zich met het Advys van den Prefidcnt Pelletier geconformeerd had- 
den, zeide tot hen in fubllantie: Wanneer zullen ian^ myncHceren, 
die tyden en gelegenbeden komen ^ welke gy zegi dat men moet afwaebien? 
Kan pien noch wel eenige Jufiitie boopen in den uiterften Staat , in walken 
het Parlement zich gebragt ziet ? V Is al meir dan tien Jfiaren geleden^ 
dat men het zelve met y dele hoop ophoudt \ Ondertiiffcben vervalt alles 
van dag tot dagi Het kwaad is op den boogfien top gekomen^ en mem 
moet de middelen daar tegen gebruiken t Het is tydy myoc Heeren, om 

Digitized by CjOOQ 16 



/ M E R C U R . I U S. S7 

iüor Ui^h^ dcor bet bindirtiftigê Vwrha$^f€l » dat de gitrouwfte ^'^^^j: 
Dtenoétren des Keninis ielet tot aan zyne» Tbroonte naderen i men meet '^J^' 
alles onder fiaan om daar te komen ; den jtntbeur van de F'ernietigitii 
van^t jlrreft van deeze Compagnie is dezelve die bet P^trlement in alle 
Occafien tegenboud zyne rechtmatige Uagten te doen 9 Hoe verdrietig en 
droevig is bet trzien-^ dat een eer fit Mmifier^ zich in alles volgens zyne 
tyzondere Oogmerken bedient van een Credit^ dat de Opvoeding desKo- 
ning^j V)aar4nede Hy is gelafi geweefl % Htm geeft ^ om alle Toegangen 
tot den Koning te fluiten \ men geeft voor ^ dat men den Koning al te veel 
Jafiig zou vallen • als men zich zodikwils aan Hem addrejfeerde : is 
dat dèn Koning lafiig vallen y als men Hem vertoont V geen het welzyn ■ '-' 
van zynen Staat tot f^oorwerp beeft % als men den jongen Monarch om- 
ringd ziet men eene -menigte Pr elaaten en Minifters^ die zyn hertrouwen 
misbruiken^enHem inboezemen , alles hetgeen zy naar hunne Gevoelens goeH^ 
vinden enz. Na veclc andere rcdentwittingen over en wcêr , wicrdc 
met mcerderheic van ftemraen een befluic genomen , zyn Majetlelc 
'door nader Vercoogen onderdanig te verzoeken » dat het hem behaa- 
gen niogt op de gedaane Vertoogen van bet Parlement direA te wil- 
len antwoorden , zo als de Koningen zyne Voorzaatcn gedaan heb- 
ben enz. Het was echter niet voor den 16. dezer Maand wanneer 
de Gedeputeerde Advokaaten des Konings naar P'er/ailles gingen om 
te verneemen wanneer hel zyn Majcfteit geliefde de Vertoogen van 
' zyn PajJemoK te oncfangen, zy^ kwamen den z; te rog» en deeden 
irapport „ Dat de Koning genegen wasde Remonilrantien welke hec 
II Parlement voorgenomen hadt aan hem te doen >teontfangen > maar 
,1 dat hy wilde, dat ze in gefchrift wierden gefteld , en aan hem ge* 
^ preienteerd door den eerften Prefident, alleenlyk verzeld van één 
I. Prefidenc der Enquêtes, en één van de Kamer der Vacatien. De 
Advokaaten buiten geftaan, end^^aakcn op het lapyt gebragczyn?* 
de, zeide de' Heer Roberty R^dsheervan de groote Kamer» cocden 
eerften Prefident: /* boopy Myn Heer, datgyu zult errinneren^ dM 
de Vergadering valigefleld heeft ^ de Vertoogen aan zyn Majefieitby monde 
trdoeni Waarop de Prefident antwoordde : fFelke refolutie men ook 
genomen mogt hebben^ Myn Heer, ze moet nooit doorgaan ^ wanneer ze 
eegen den wil desXonings flrydt : Het paft ons , dat wy éns daar aanon-- 
ierwerpen : wy zyn zyne Onderdaanen. Ojc AbliHuffl^Ue wide vcrvoW 
gMs: Hoevkeemdfs^t^ Myn6tisete9i9[dafPMtfji40itenH *zpto0gedaan 

H ais ' 



Digitized by 



GoQgle 



f% . E U R o P I S € H E 

^Miiin.m9Sifkkom$m als hj bufmsn Vaiti^l Hat^dnuevig i^% ma iür 
vam verwydeKè te xMn t zelfi in> een fyd^ wamfetf T^mMw^tkeifiéÊm, 
At lify albt bimkrpaaJem dit ons bsletfen M aan s^geieiUffh P^fumM ^ 
fenaksfh^ mPdm wegruimen. Laattn wy htmmbt &$fti tvji hnamkzy» 
ban^tt al wmth alle bet kwaad daimefi om doei ^ komivambim nk^: Jt^ 
riVr T^elfs ónbewajl van% ik herbaal bet u^ Mync Heestn ^ haUmv^ 
enzi QftgelakkeM alleen wyten aan d&geenen dis bem emr^i^- De ccHte 
Prefiden^ gaf bem sot antwoord: Bedaar, Mytk Hfitr , iadkfÈde ^er^ 

. -' toegen niet met de leevendige ftem aan zyn Majefieit gedaan werUkk^ bf 
ftaat echter tee y dat de geenen die ze aan bem zullen brengen y dezelvtgebeé 
aan bem voorleezen. ' üe Abt Pucelle repliceerde daar op : Nieu^me 
zwarigbeid/ ik voorzie y boedanig die leezing gefcbieden zal : bet deeüe* 
beeld alleen ^ V welk ik daar van maak^ verdubbelt myn^ verdriet : men 
zalzeleezen op eene koele en onver fcbillige wyzt: men zaJzubmeJdur^ 
ven beyveren^^ om bet hart des Konings te^raaken : ""men zal zicb inhtmdm 
op de plaatfen 9 alwaar de kracht der woordenbet tnee ft onder Heunddiam 
de te warden' deor die der uüdrukking : men' zal fpreehen erk den Tbrtmn 
naderen met de verjlagenbeit op*t aangezigt ge/cbitderd: Eene zo yverigê 
daad als de onze , moet verzeld zyn van eene edele /hntmoedigbeui p de^ 
welke inboezemt bet geen ze gevoelt. - • 

Den }.dezer zyn de Ad vokaaren^van het Parlcmenc in dg^amcr leanét 
gJTooce 7^Mr»W/f ^rgaderd^geweefl» wegens het Arre A v^ den Raad vaa 
Staace<ies Komngs>^ t^tm by het Appel alsvan abuis van de Ordonoastie 

, vanden Aart^bJ flcnop van Parys^ aan hcc zeivr- geëvoquecrd vuooïü;^ 
ibynde de Ad«oldaa«€tn<indieOr<ionnantioverUaardA>#/riri te ^noecnmiiCsiZp 
if> dat Congres wiordr bedocen een Requeti a^n 't PftrkoMoe , eo 
3ctftaJbi*to(>odfg was , ^m*Kkf¥ Koning c<e prefeoieeiVn^., omi tener^ 
«oonon y d^t' by aMka de geatoldQ ui:dMQamt« efteóft k wai» te üei* 
«êereiv, d^ Aduók^a^a ais Vöpbeitcrdim hunne^ FonAiim niet acér 
itofidoit oeflfenen^ en^ geneod^sajct aogdt^ ^yn. dft Pick^Zaal te vor- 
laatM', in ge^oigé^ van cenr oude KoAinJdyke Deqhoatic , «aorhiy 
aan.alt^ Raems-V^^o^yt^- Advek^accn 'Ucrboden wordr over etm 
2aafe:m6t'4l6 KcKer» ot Frotjsftantcn* oepige; GciBceiifóbap n£ Cffv 

H 4er 



Digitized by CjOOQIC 



ME R C U R I ü &, S9 

én- VtriMgeii vAn her PftrlMieht t éattV^ hebben nochntti ttxxA^t^. 
ttinfteti te wtég gdbn^t dat de Zegdbewaarder uit Daam des Ko* --^- ' 
oings den voIgen«ii circuIairéD Brief aan de Biflchoppen van het 
ilonüikryk( beeft a^«vaardigd. 

MntüÈER, 

T^E Koping » begeerig ïyndc om méér en nieér toe re brengen tot faerftel- 
-^ling rao eeae volmaakte ro(V in de Kerke; en zyn Majefteic tea dïenop* 
ligle niets willende vers«imen , heeft roy bevolen u te fcbryven , om a te 
doen weerea , dat« indien gy , uitr gedrag Schikkende naar zyne oca^merken , 
awe zorgeq befteedt om den aitflag zyner voofneemens te verzekeren , by .. 
niets zal nalaaten otn ten IpQedigften het einde der tegenwoordige verfchillen 
te bezorgeiT, op eene wyzet welke, de geheiligde reehten der Kerke bèwaa- 
retide, de ruft en den Vrede^ in de gemoederen kan berfteljeo. Zyu Maie* 
/leit beeft ter zelver tyd noodig geoordeeld u zyne gevoelens over eenige pon- 
ten te doen weeten , waar van deze Vredeenkelyk afnangt. Hy verklaart zfch 
ten dien opzigte met re meerder kaodigheits, alzo hy zulks niet doet dan op 
den raad van verfcheiden yvertge en verlichte Prelaaten , met welke hy bet 
jooodig geoordeeld heeft zicb daar over te beraaden. Het eerfte punt is de 
benaaming van Regel des GeUojs^ eene benaaming onder welke de Buile voor- 
komt in eeo klein getal van Gelchrifren , welke in het Koninkryk uitgegee- 
▼en zyn. Dit is ook .eene der middelen, waarvan dégeenen» welke zich te- 
gen deze Bulle aaogekant hebben, zich bekend hebben om de Geloovigen af 
te keeren van de onderwerping die men daaraan yerlcholdtgd is. Het fchynt 
tegenwoordig yan veel belangs re zyn, deze uitdrukking te vermyden , Mrelke 
onooodig zynde , niettemin eene gelegenheit geworden is van nieuwe ver- 
Ichillen, welke zo gevaarlyk als onnoodig zyn. Dit heeft inderdaad aanlei- 
ding gegeeven om te zeggen , tegen alle waarheit en tegen alle waarfchyn- 
lykheit , dat de Biflcboppen van het Koninkryk de Bulle oodér-deze benaa- 
ming wiiden^voorftelien, gelyk a)s of zy een Symbolum en eene Belydeniife 
des Geloofs was. Myn Heer, de Koning is overreed dat gy uwe oplettend^ 
heit zult verdubbelen om te maaken dat men in uw Bisdom de uitdcükkingen 

?ebruike, welke de Biflchoppen gewoon zyn te gebruihep^ en dat men aan de 
^onftitntre UnigénHns de onderwerping bewyze ^ die men aan dezelve ver- - 
fchuldigd \%^ niet als aan eene enkele wet van Politie en van tucht, maar als 
aan een leerktindig oordeel der Algemeeoe Kerke , of aan een bnveranderlyk 
oordeel der Kerke in het Suk van de Leere ; gelykervvys zyo MajeAelt zich 
daar over oitfiedrukt heeft « in zyne Declaratie yao den 34 Maart 1730. Het 
tweede punt is, d>t, terwyl dat de Koning u bnderüeunen zal , Myo Heer, 
in de vddrzorgeiT welke gy récht hebt te neemen , den eee(} en de letter van . 
de Deetaratie van 173^ volgende , om zich van de onoerwerping der Kerft e^ 
'Ifket» te f ériebéfifi^ «yü Majefkit ce goede gedachten heeft van uvre voor- 
^ 'Hl ïig- 



Digitized by 



Google 



^ EUROPISCHE 

J7i^' ligtigbeit» om niet overrMd te tyn.dat hec niet verre van n toade t]fti dcüe 
^<g^/V ' voorzorgen omtrent alle de Geloovigen lö het algemeen oit te ftrekkcn :. H| 

- ' vleit zich dan , dat gy niet xalt toelaaten dat Kerkclyken , genoopt door. cca 
onbefcheiden yvor , Perloonen ondêrvraagen v^elke hun ftaat, han beioep, 
Itunne konne, en de onbek waamheit zelfs, niet toelaaten lich in te laateniQ 
bepaalingen van de Leere , en dat ly dezelve ontrufteii door vraagen welke 
boven hun bereik zyn. Belangende het .derde punt , de Koning voorÖDderfteit, 
dat gy overtuigd zyt, Myn Beer , dat van deéénigheit 'm de Lcère en van de 
overéénkomfl in de uitdrukking voomamelyk de kracht van de Biïïchoplyke 
Bedietiing afhangt , en dat gy alzo zekerlyk niets méér ter harte znltJieeinea 
dan onder de Bilkhoppen eene volkome overééiiftemming van gevoeiefl^^ 
van gedrag en van taal ce zien regeeren. Met dat oogmerk wil zyn Müje- 
fteit , indien het gebeerde dat gy o om gewlgtige redenen verplicht oordeelde 
eenige flappen te doen die van gevolg konden zyn, dat gy zorge zult dra^eo 
hem vóöraf daar van te onderrecbten , ^n u te richten., of aan btm zelf, of 
aan eenigen der Prelaaten , welke dèn Kerkelyken Raad ttitmaaken« En bet 
antwoord dat gy bekomen zult zal u kennifle doen hebben van de oogmerken 
des KotiingSt.en^van het gevoelen der Biflchoppen , die, in bet gevolg vaQ 
deze zaak zynde, zp veel te mcér in het bereik zyn om gezonder te kunnen 
. oordeelen van het geene met het welzyn der Kerke overéénQemt. Zyt| 
voor het overige, verzekerd dat niemand a meerder acht dan ik doe. Ik heb* 
be de eere Van ie zyn 5. enz». 

Getekend', 

^ r G H A U V E L r N- 

Men bleef te Parys cti door ganfch Vrankryk ingrootc bewccgiög 
en yvcr, wegens de zaak van den Abc Paris , waarvan in de voor^ 
gaande Maand gefproken is, en wegens de Mirakelen by zyn graf i 
welke dagelyk^ vermenigvuldigen, wordende dezelve door de Janfe* 
niftcn verheft , en door de anderen tcgcogcff roken. Onlangs ver- 
kocht mcin langs de ftraatj het porrrait van dezen geweezcn Diaken 
der kerk van St.Medard. Een Kapucyncr Frater in 't Fauxboorg 
' St\ Meddrd Aalmoeflcn zaniiclcndc ,. kwam den i o. july binnen \ Kerk- 
hof,, daar het genocide Graf is ,. en dcwyl hy zo veel Volks zync 
Devotie zag pleegen t riep hy met löider ttemnye , E/i il paJfibU^ 
^qu^on rmdt tant ibmntur h mh damnt ? h '/ mogelyk dat men aane$n 
Ferdom$ling zo veel Eere bewyfi? Deze woorden van den Kapucyn 
wierden beantwoord door een party Stok- en Kinnebak-dagen, zo 
dat die Monnik zo goed als hy kon de vlucht nam , wordeode pn- 
dertuflchen in 't gedrang wakker gcftooten en getrapt, eomdleoeeii 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C ü R I U & <i 

Man vaft aanzien t de beginnende woede van *c gepeupel niet had we- A^gmfy. 
ten te ftillen» zouhy nocfaflechter gehandeld, en geen hair in aynen ■■■■ 
'Baarde gebleevenzyn. Veriaks de Kapucynen even als de Bedienden 
van de jefuïtcn zyn^ hadden deze laatftén dien Frater daar aan ge- 
waagd, om dat ergerlyke ftuk^uit te voeren , om op die wyze aan 
den Aartsbiflchop gelegenheit te verfchaiFen het voorfz Kerkhof te 
doen duiten , 't geen echter nu niet gefchieden kan » zonder veel 
grootcr ergernis en ongelukken. 

Den iz. July heeft de Abt des Cbamps , de oudfte Kanunnik van 
St. Mercjj bereikende 8f . Jaaren, in een Kapcllc van Sf. Mtdard de 
Miflc gevierd tot groote verwondering van 't Volk', om dat hy ver- 
fcheidcn Jaaren aan één h%nd en één been verlamd ge weeft zynde , 
geen Miflc heeft kunnen leezen, wordende gezegd , dat hy zyn Ge- 
ncezing by het Graf van den Abt Paris vcrkreegen had) ondertus- 
fchcn zyn alle de Portraitcn van dien Abt weggenomen en verbo- 
den» en veele.omdraagers van<lezelv£ zyn in hechteqis gebrngt, en 
dcwyl het Volk noch al la menigte naar zyft Graf blyft loopcn » 
meent men dat het wel toegemetfeld mogt worden. 

Den xj.wierd teen Mandement van den Aartsbiflchop van Barys^^ 
afgekondigd, gericht aan de geloovigen van zyn Bisdom, teroirzaak 
van een gcfchrift dat voor iyiel voert : „ Diflêrtatieoverdemirake- 
rv \ct\y en in 't byzondet-over die wclk^ gewrocht zyn by het graf 
M van den Heer Paris ^ inde Kerk van St.Medard^ met een verhaal, 
9) en de blyken van het mirakel den }. November 1730, aandeper- 
91 foon van ^nne Ie Franc ^ van de Parochie van 5/. Barthölomé ^ gc- 
H fchied: Dit Mandement is p. bladzyden groot, en verbiedt onder 
anderen, eenige nieuwe Mirakelen, zonder de goedkeuring vanden 
Aarcsbiflichop , te verbreiden, eneenige Godsdienftige ecre, aan wy- 
lenden Abt Paris te bewyzcn, of zyn graf te vereeren , öf Miflcn 
ter zyner eere te doen Icczcn , enz. Doch dit Mandement fchynt 
cene ftrydige uitwerking te hebben^ alzo de toeloop van "t Volk naar 
zyn Graf, in plaats van te vcrminleren^ dagelyks grootcr wordt, en 
men brengt diaar Zieken wel van f o. mylen verre , zullende op 't ge- 
lAeldc Mandement een Amwoord uitkomen, om de waarheit van de 
iDiraculcufe geneezing van /Inne Franc aan te toonen , waarby ge- 
voegd zuUen weezen 14* Proceflen Verbaal, gemaakt onder de Au- 
thoritcit van wylen den Kardinaal dé Noaiïles over de Mirakelen van 

. H 3 den 



Digitized by 



Google 




U E ü R X) P I S C H E 

deo Abt Paris ^ welke door dte AtftslH0cbop te keer gegam 

deo mét gelyke redcneo , waar mede de Proteftancen de Mirakelen 

van de RoomftU Kerk beftreeden hebben. 

IVaalf Biflchoppen zyn by den, Aartsbiflchop te Pwys vergaderd 
geweefti daar men onder anderen in overweeging nam» ofhetKerk- 
Bof van St. M^ard^ daar de Khi Paris begraven legt* coegemetfeU 
zoude worden 9 of niet ? De meefte Varen van gevoelen van Ja t 
maar de Aartsbiflcbop vertoonde hen zo kragtige redenen voor het 
tegendeel» dat zich de ganfcbe vergadering daar mede conformeer- 
de* Dat Graf word by continuatie noch vlycig bezocht j zelfe heeft 
zich den 29. July de Jfxinct^d'AHvergne aldaar laaten vinden» wel- 
ke in de Sacrifty gegaan zynde , daar deed komen zekere jonge 
Dochter du Bois genaamt , om haar te zien » en te ondervraagen over 
haare geneezing van de geelzuchten lammigbeid» die mede aan den 
miraculeufen Abt toege^hreeven wordt » en waar van die Prinfefle 
overtuigd en verbaaft fchcen te zyn. Alhoewel 'er nu veelen zyn » 
die met alle zodanige vertellingen den fpot dryven» vindt echter het 
Mandement van den Aartsbiffchop tegen dat werk uitgegeeven » 
gant(ch geene algemeene goedkeuring » te méér» alzo voor eenigc 
dagen iets zeldzaams is voorgevallen » omtrent, eene oude Vrouw van 
omtrent 60. Jaaren» De Lori»^ genaamd» zynde de Weduwe van een 
Invalide Soldaat. Deze, zonder Lam of Ziek te weezen» decdc 
%\Qh den 4. dezer door twee Vrouwlieden leid^op het Graf vanden 
Abt Paris t omgeneezen te worden van eene gewaande Lamtnigheid » 
door ceo mirakel » waar mede zy den fpot dreef \ doch na dat zy ' 
omtrent een vierendeel uurs op dat Graf had gelegen » openbaarde 
zich haare Bedriegery , en zy wierdt » met eene wezemlyke Lammig- 
heit zoo ploifclyk overvallen, dat zy niet kunnende weder opftatn» 
een groot gefchrceuw maakte, roepende: Mifericorde enz» , en zeg- 
gende; Alon Dieu! vous m^avezpunie de mon impöfiure j Voila ce que 
c'eji que de fe moquer de Dieu (^ de fes Saints. MynGodt ! gyheht my 
geflraft over myné bedriegery \ ziet daar w0t bet is met Godt em zyne 
Heiligen ie [potten. Waar na eenige liefdadige Perfoonenvan deom- 
ftaande, door haar gekerm en gefchrecuw bewogen» 'baar van 't Graf 
naar Huis en verder naar 't Hotel Dieu bragten» aldaar zy zich zeer 
flechc bevindende» haar Biechtvader liet ontbieden, om te biechceiT» 
gelyk gelchiedde. Den 6. begaf zich die Biechi vader » zynde de Abt 

Cbam- 



Digitlzed by 



Google 



M £ R C U R I U & 0i 

Dodtor V9» ^c SêfhmÊif üceepCMi vm de Suttt Ümg^' Am^'' 
wkksy weder mêc ^t JHbPU JDüu y i^pfmM f«fi t wee Noii^ïfrcn , om-^Zr* 
tene AAe op «e ftclleo ) N» dat ay «Uc drie in ê^ Zaal der Zieken*, 
daar debovengcBoevide Vrovw te bed tag, gekomen wareit, Ter* 
klaardrde Abt «^ dat die Vfouw 9 al¥Oorens cebiecKcen , fieiD verzochi 
badi, niet attecn te wittcpbekeod maaken, anes^heigeene vanhaare 
geveim^e LaoMHtgHeit bier boven gemeM 19, maar ook ber zelve aaiü 
dea Bi^bc^ te kenoen te geeve», gelykde Heer CbaêtveRn ook ge^ 
daan bad» 2 Waanm de NotariAm over die verklaanng eene Afte pas* 
feerdTf», die door de tcgetiwoordtg aynde Pef foonèn , reit getale van 
20, getekend wierdr. De ongeloovige CdfifiètKfifinarijff^f^ de waar* 
Ibetr vao éi% atk» niet wel kunmnde beftryden, poogen dac geval te 
doen dooi^aan^oor eene natuvrlyke ziekte » aan dteeirde Vroirwver. 
oirzaakt óow de kovde van het Marmer, daar zy mogetyk bezweet 
zynde, ep gelden hadt, enz. Onderttrilifhen zyn zy door dit be* 
waarbede btraf* Mirakel (zo bet (chynt) ncér geraakt en ootruftdan 
over hoi>dcrd anderen ^ en nen ziet en boort daar over dagelyks he- 
vige redeneevingen en gevechten. , 

De beweegingen wafce de Jefoïren maaken^ om deze Mirakelen 
te vcrydelen, gaan zo verre, dat zy (chynent liever alle Mirafeefen 
by het gemeen befpottelyk te wHleo maaken % ósxf aan de geenen die 
vaa hunne pany niet zyn» de maf^i om "ier eenigen te kmnen does 
toe te 'ftaan; ten welken einde die Paters op den i Anguftus door 
hunne Studenten hebben d^n vcrtoonen een Treurfpel, genaamd 
FEffipire ék la Mod^y oiJe Hterfcbappy *r Mode\ het Prognamma 
van»*! Ballet was een Parodie v^n de Mirakelen van den Abt Parir» . 
waarin vertoond^ wierdc een Graf^ op het weikc een groot getal ziev 
ken, kreupelen, enz. lag, welkeeensklapsgeneezen wordende, be-* 
gonncn te daniên en vreugde te bedryvcnf door welke behandeling 
die Patere aan het Gemeen geen kleine aanleiding geeven, om zulke 
Mirakelen welke zy gaernc voor echt zouden doen doorgaan , op 
gelyke wyze tebcfpottcn. . ^ 

De aaah van dfen Jefuk Pater Girard^ met de jonge Dochter Ca^ 
dhresytt Jix m Provena ^ ^^x xt^rhti kort UHgdproken te worden^- 
in do ondervraagtngeo welke die P^tcr ondergaan heeft , heeft hy 
beteden: ,, Dkt ny gewoon was de gemelde Dochter tweemaal ter 
i, weofe te gaan bezoeken r otn baar ie verfterken in de Godvruchtige 
' > w ge- . . ' 



Djgitized by CjOOQ 16 



i4 E U R o P I S C M E 

Av^* " gefteldbeic , in welke hy baar toenmaals bevondc : dat by baartek 

zJ2m M dikwils te drinken hadc gegeeven: Doch hy omkent haar ooit ica 

)» anders dan fchoon water gegeeven ie hebben : Hy betuigt dat bet 

,> lafteringen zyn, dat hy haar dranken zoude gegeeven hdiben» ooi 

,^ baar vrucht af te zetten 9 of om haar verftand te bedwelmen. 

^eq ziet federt eenigen tyd^ een Memorie tot verdediging van de 
genoemde Dochter, door haar ondertekend; in welke zy genood* 
zaakt is» zaaken te verhalen, welke ce fchandelyk zyn om bet Ge- 
meen mede te deelen » ook is die Memorie te wydloopig voor eos 
beliek , waarom wy maar eenige Haaltjes uit dezelve zullen I>ybre8- 
gen. Laat ons dan hooren wat zy zelfs zegt. 

Ik was maar j8 Jaaren oud, toes ik by den Pater Girard kwam^ 
welken ik voor een Heilig aanzag » gelyk het Gemeen ook gewoon 
was ) zyne redenen als zo veele Godfpraaken aan te merken : Hy 
hieldt in den beginne de gemeene weg der Biechtvaders ^ doch aU 
. lengskens maakte hy zich gemeender, door eene taal, welke my, tot 
dien tyd toe, onbekend was gcwceft; hy verwekte in my gantfch 
nieuwe , en voor my geheel onbekende Denkbeelden.De grondregeica 
2yner Zedekunde, op eene lillige wyze voorgcdcid , bragcen my zo 
verre» dat ik geloofde, ,1 Dat de waare Volmaakxheit, noch be- 
)• geertens, noch driften méér hadde, en dat men, om te komen 
9, lol vernietiging^ (zo ais hy het noemde 1) en om zich zelfs tegen * 
„ zekere ongeruftheden , en ontroeringen, gerull te (lellen, dezelve 
„ moed aanzien als opborrelingen der qj(ge liefde, welke myne vol* 
I, komene volraaaktheit hinderlyk waren. Hy beveftigde zyne Ze- 
dekunde door Voorbeelden, zeggende, „ Dat Panlus door dcm En* 
»f g^' ^^^ Satans beftrecden , my moeft teeren, dat Godt dik wils van 
„de volmaakte Zielen, buicengewoone enzwaare verloogcheningca 
„ eifcht^ ja zulke, die voor Menfchen van myne Kunne, het aller* 
t ,, moeijelykfte vielen, en dat zulks de korile weg was, om zich ce. 

i^ ,, ontfla^in van de hoogachting welke men voor de onnozelheit en 

I „ zuiverheit hadr. Hy herhaalde dikwils dat God iets méér vanhaar 

,» eifchté dan haar gewoonlyke daden. Dat zy alle bekommeringeo 
„ moed verbannen , en zich aan haarèn Biechtvader oyergeeven , 
,, door vleefchclyke wegen» om de opoflFering van haar zeliszoveel 
„ te uitncemender te maaken. Wanneer hy baacdeze taal eeos, mcc 
meer drift dan naar gewoonte voorhieldt, zeidezy, »Niec te weeren 

w was 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U S. 6i 

„ vm God met haar. voor had : Waar op hy antwoordcjc: Weet ^'^^ 

3» gy dtt niet? Ik hfb het al lang geweten. Waar op zy, door zyn- ^2!^' 

fchynheiligheit verblind» zcide: „ Dat zy zich geheel aan hem over- ' 

gaf. Hy zulks lioorende beval haar: ,9 Alle dagen re communiceren: 

99 doch met die voorzorge , dat het in vcrfcheidenKcrkeiimocftgc* 

,; fchieden. " Daarop vervolgt zy. », Naaulyks had ik dezen han- 

%f del begonnen of ik vondt my buiten Itaat van te kunnen bidden : 

Wanneer ik aan den Pater Girard vcrüag daar van dccdc ♦ zcide hy, 

om my geruft te ftclFcn, „ Dat ik geen zwaarigheit daar over moeft 

)f maaken , alzo het Gcbêd , alleen een middel zynde om tot God te 

H komen » onnut wicrdc , wanneer men tot dien trap van volmaakt* 

»9 heit gekomen was, en dat hoe méér de zielen zich aan God over* 

$$ gaven , hoe méér zy ondervonden buiten ftaat te zyn, om het 

9} Debed des Heercn te kunnen bidden ; Dat men zich maar voor 

99 Godt moeft bloot ftellcn, en dat men zich aan de werkingen der 

9, Genade overgegeeven hebbende , zelfs niet meer moeft doen, maar 

99 alks aan Godt ovcriaaten. Tegen deze vervloekte Leer, hadtzy 

aJtoqs ingebracht : ,9 de Taal van baare andere Biechtvaders $ en de . 

,9 wegen welke de Heiligen waren ingcflagen. 

9, I dele bekommeringen , antwoordde de Pater haar daar op : 
j, De Heiligen moeten ons niet altoos tot Voorbeelden dienen; Godt 
,9 heeft verfcheiden wegen 9 om de zielen 9 welke zich aan hem ge» 
9, heel overgeevcn , tot de Zaligheit te brengen. In deze omftan- 
digheit der verleidinge was het , dat hy haar beval 9 alle dagen in het 
Kloofter der Jefuiten te komen, alwaar zy gemeenlyk twee of drie 
uuren bleef , welke niet met enkele overdenkingen verfleeten wier* 
den: hy herhaalde haar gedurig „ Dat het Godts wille was 9 datzy 
«9 toeftont , alles wat men van haar zoude begeeren. ** Ëenigen tyd 
daar na beklaagde zy zich ; 9, Dat zy verfchrikkelyke , en onbeta- 
,9 melyke gezigten zag 9 waar op de Jefuu haar antwoordde : Dat 
„ Godt zich van dat middel bediende , om haar te zuiveren, en haar 
,9 zyner gaaven waardiger te maaken , en dat zy *er zich van bedienen 
9, moeft, om zich te vernietigen en zich aan de Wille Godts over 
„ tegeeven, zonderzicb te bekommeren^ hoe het met haar toeging. 
Na het verhaal van eeotge zaaken, die derzelver fchandelykheit ons 

Sebiedt over te flaan, gaat zy dus voort. De Pater C/r^ri trachtte 
Ie mync bekommeringen te verydelen , door my t*elkeni te zeg- 

I gene 



Pigitized by CjOOQ 16 



46 E U R O P 1 S C H E 

/JH' gen: ,, Dat Godt todaat» en wil • mn Ms f e tfertMdcwn , -nou 
^ ^'3» de hoogftc Volniftakibcit te doen bereikc», dat*er lekeve dingoi 
„ in ons Lichaam gebcancn » op .^«Ike men geen adic moet flftM. 
Met ftilzwygen voorbygaande de droevige gevolgen /van deze ver- 
vloekte Zede- Leer, is het genoegd dat men weete , dat de Verlei- 
der, van de befchouwing tot de praftyk overgaande 9 zyn Leerkttid 
byna altoos verzekerde : „ Dat uit de kortfte , en gemftklykfte weg 
H was» om tot de hoogfte Volmaaktheit te geraaken, en dat indieo 
9» men maar volflandig bleef in zich te vernietigen « men zich niet 
f, moeft bekommeren, over alles watVr in 't vleefch omgaat j maar 
,9 dat men alle befchroorodheit 9 twyfclingi en vrees moeft verban* 
99 nen om dat de ziele daar door verlichter , fterker 9 en auiiwder 
99 wierdt9)a datze daar door ongevoeliglyk eene heilige vrybe^t ver- 
99 kreeg. 

Om zich voor de gevolgen utt deeze heillooze Leere vloeijende 
door een onverbrecklyk (lilzwygen zyner fchelmftokken te verzeke» 
ren , zeide hy haar dtkwrls : ,9 Dat die (chrikken en bekommAin* 
91 gen 9 vcclcyds maar enkele bq^roevingen waren 9 en dat men accr 
99 wel decdt»dezelve niet te biechten , om dat men daar door gevaar 
f9 liep van bekommtringcn op te vatten over byzotidere en builen- 
,9 gewoone inTddeleti9 van wefke 'Godt zich bedient on ons fothet 
9» bezit ecner onverftoorbaare Vtedc op te leiden» 

Dcte Memorie efndigt mee eene wederleg^rug van de uitilrooifels 
der fcfoicen, als of de7e betaigtng niets anders was 9 dan eene zaak 
door de familie van Cadieres verdicht , om den Pa?t*r Girard ie bedet>- 
ven. Van den Prioor der ongcfchoeide Carmeliten welke de iwy* 
ftlingcn van deze jonge Docliter opgdoft heeft , fpreckt zy op ^ 
volgende wyze; 9, Ik vind my vcrplrcht om io*t openbaar vaa dien 
9, GeeÖclykcn re zeggen ,. dat hy eccn ander dcd 9 *n aHes Wat 'er 
„ voorgcvaUcn rs , gehad heeft , dari dat hy tny ^t bedrog van den Pt^ 
,9 ter Girard ontdekt heeft , my vertoornende, éat wel verte va» op 
,9 den weg der Volmaakt heit te zyn (gelyk die Pater my venicfkerd 
», had) Jk in tegendeel op den weg des verderfs was, en^t onge- 
99 luk kige. Offer van eene heillooze drift geworden. •* Van baar zelis» 
en haarc Vrienden fpreckende, zegtzy. ,, Hoc onkundig ik ty^licn 
,9 van het geene in de Waeréld omgaat 9 er> hoe eenveo^ig 'mfit 
99 Vrienden ook zyn 9 zo is hen, nocbmy niet onbefkec^ dit^e^ffe- 

99 faïtea 

Digitized by CjOOQIC 




MERCURIUS. 

fi fiiïien een gezag hebben y daar Bargerluiden voor vreezen moe- 
>» teo: wy xjrn soo gewoon die Vadera te Toulofi de Meefter te zien 
9f fpcelen » dat oiemand ben iets dutfc becwiften, wel verre van hen 
^» eenige moeijelykheic te durven aandoen. Myn Moeder welke van 
9^ een goeden Inborft is f en niets kwaads van anderen vermoedt» 
ff zoude gedacht hebben ^ zich te bezondigen, indien zy eenigcnarg* 
fM waan, tegen Parer Giraf d , vari wicn her gemeene Volk als een 
yy H. fprak 9 had opgevat. ** Jty eindigt met deze woorden: i, Ik 
99 hoop van de bülykheic nyner Uechcers dat (niet tegenftaande het 
9f gezag 9 éh de tti-ceken der Jéfoïcen ,) hun vonnis eindelyk wree- 
9, ken zal den Godtsdicnft welke teh hoogden beleeJigd is 9 in de Per- 
99 (bon van eene jonge Dochter 9 welke op de (chandclykfte> en ver- 
ft foeijeiykÜe wyze verleid %%. 

getekend 9 

Catherine Cadiekes* 

Te Natités heeft mén met den druk gemeen gemaakt de Carga of 
Laadiog van twee Frkntchc Oofiindifcbé Rctourfchepen dt^italante 
tk de Marsy die beide den ïx. July }ï\iCbina in de haven van Oriënt 
gearriveerd zyn : dezelve hebben onder anderen zeer veel Thee me Je 
gcbragt 9 te weten : 

4IAOCO ft ThcciBoei. 
18700 ft Thee Camhoa. 
1180 fê dito Pekoua 
7foo ft dito Santonz. 
160100 ft dito Stnglo. 
15080 ft Keizers Thee. 
en 1 34f o ft dito Heifan* 

DE Heer Kietiê, Miniftèr van den Koning van Gfodt'BrlUdnniiy,^^^^^^ 
hèe(t it Éivilii in eene Audiëntie by den Koning en de Koninginne 
van Spaige Notificatie gedaan, dat zyn Meeftcr de Conventie, den tf 
jany te Sroilie gefloten 9 hadt goedgekeurd. Men h^dt aldaar tyding 
dat het Groot-Btittannifcbe Esquader in EngeUfid^ttUdvi^ióxa^TM 
tfe'Sp^attfehe RtiAen téz^ifen, derbilvcn zyn ttader en prcflanteOr- 
éreiiteaf ^e AttéóthkvttA gezonden, om de Oorlog- en Trarifpc»rt- 

l % Schepen 



Digitized by 



Google 



<js E U R o P I S C H E 

*73ï Schepen klaar te maaken , om den Infent Don Carhs naar mlïi 
^Jl!* ostt te brengen. Men rekent dat als de Engelfchc Qorlogfchepen 
met de Spaanfche geconjungeerd zullen zyn'j de gezamentlyke Zcc* 
Magt omtrent 40. Oorlogfcbepen fterk zal wezen j de Generaals en 
de Troupen tot deze beruchte Expeditie gcdeftineerd, zyn de vol- 
gcnde: 

Luittnant GemrMl : Gi^af van Cbami. 

* Generaal Maf ars : De Marquis de PozzoblaneiK^ 

De Marquis de Cbateaufart^ 
De Hertog van Cafiro Pinbani^ en 
De Marquis de Torre Major. 
Regimenien Infanteryi Caftitië, z Battaillonsy ., 

Lombardye, r 
Napels, z 
Bourgogne, t 
Zwitlcrs, z 

in alles 10 BattailloM. 
Draionden : Het Regiment van Batavia , 3 Esquadrons. 

Aan aUe deze Generaals en andere Opper-Ofiicieren van de Re- 
gimenten waren reets vooreenige dagen Ordres afgevaardigd zich ge- 
reed te maaken, om op het Arüe Bevel fcheepte kunnen gaan. AUe 
deze Troupen zullen met nieuwe Monteering voorzien zyn , welke 
zy echter niet gebruiken zullen voor dat zy in Italië aan Land geko- 
men zullen zyn. De Lyft van de Minifters , Hovelingen » Qmcie* 
ren en Bedienden, welke den PrinSrDon Carlos op deeze Reis zul- 
len verzeilen , is noch niet publiek eemaakt ; ook fchynt het toe 
noch toe een Millcrie te zyn , in welke Haven van de Monarchie 
zyn Koninklyke Hoogheit fcheep Zal gas^o , en waar Hy in Ital/i 
voet aan Land zal zetten. 

Men ziet nu aan bet Hof te Sivilie niet anders dan Beweegiqgcii 
en blyken van Vergenoeging en Blydfchap , en de Koftelykhraen 
welke voor den Prins Don Carlos gereed gemaakt worden , zyn 
recht Koninklyk >. men fpreekt dat voor zyn vertrek noch verifchei- 
den publyke vroly^heden aangerecht zullen wordeq. 

Een Expreflên, afeezonden door den Pater Jfcanie^ Miniftervm 
xyHr KaïhoJjrkc Majefteic aan het Hoi van deo Groot-Hertog van 

Tm* 



Digitized by CjOOQ 16 



' 



MERCURJUS. €9 

Toscanenj heeft een Aflchrift gcbragt van ec'ne getekende Conventie ^^lïL 
tuflchen dien Vorft en zyn Raiholyke Mai.cftcit , door welke de— ^ 
öroot-Hcriog den Infant Don Carloi verklaart tot zyn onmiddely* 
ken Erfgenaam , 20 dat 'er nu niet de minfle tegcnftand mcér ic 
vreezen i$ ten opzigte der Invoering van den Infent , en van de 6000. 
Spanjaarden in de btaaten des Groot-Hertogs. 

Het Spaanfchc Hof was niet minder verblyd over de tyding. welke 
een Expreflen van FFeenen gebragc heeft van het tekenen van een 
Traftaat dat op den zz. July aldaar gefloten is tuflchen den Keizer 
en de Koningen van Spanje en rzn Groot- Brittanmé^ door het welke 
zyn Katholyke Majefteit aanneemt het Traftaat van ff^eenen van den 
i6. Maart, en de Keizer dat van Sevilie. 

Den 14. Augufty zyn te Cadix behouden aangekomea de twee 
Aflbgues Schepen van P^era-Crux^ en laat ft van de Havana t van 
vaar dezelve den 30» May vertrokken waren: Men bevindt dezelve 
zo ryk niet, als men » volgens de eerftc berichten van Fera'CruXf 
Aaat gemaakt had ^ want men ziet nu uit de Carga, die gedrukt is, 
4)at do laading van het geregiftreerde alleenlyk beflaat in 
een miUiocn 74f fpf Pcfos in gemunt zilver. 
16688 goude Pilloletten. 
14 mark gf^uds in^ ftaaven. 
p)9 mark in baren zilver , en 
2f4j mark in gewerkt zilver, mitsgaders- 
rr36f Axobes Couchenilje. 
877 Arobes Couchenilje Sylveftre. 
6z I z A robes ïndi^o. 
tf f Arobes Bal(em. 
po Arobes Jalappa. 
48 en I half Arobes Orliaan, 
297000 ps. Baniljes, en 
30 kaflen met prefenten. 
Men heeft bevel gegeeven om deKoopmanfchappen aan de Eige- 
naars oit te deelen $ maar men zal de aankomft der Gallioenen ver* 
vrachten, de rykften die ooit in Europa zyn wedergek^rd^vom het 
zilver van de iaatfte Flotilje» van de Afogues, en van de Gallioenen 
cc gelyk uit te deelen. 

Men heeft door de Brieven ?an Sante-Croix van Bêrbaryï van het 

I 3 laatft 

Digitized by CjOOQ 16 



70 EUROPISGHE 

ty%i' Uacft van May naricht bekomen dac de elenden ifi dat Land van dtg 
^w* toe dag vermeerderden: dezelve waren zo groot en zo gevoelig dat 
- " zy de kwaaien die het Land geleden hadt onJcr de Tyrannifchc Kc- 
gcering van den voorgaanden Keizer detlen vcrgcetcn. Drie Pfio- 
% fen, Zoonen van Muiey Ismaél . bci^ lüictx jk^nMuley yibdallah hti 

vreedig bezit van zyne Scaaten : cén van deze Prinlcn i met verge- 
noegd niet de Soiiveretniteit van ecnige Puovtncien , die hein. tcQ 
deel gevallen zyn, is naar Europa gegaan om zyne poogingen aaotc 
wenden om alda^ar onderftand ce vcrkrygen. De Inboorlingjcn van 
het Land haaten in het algemeen Muley /ibdallab ^ ter oirzake van 
de geweldeiwyen en van de wreedheden der Negers, die zyn party 
volgen» en het (leunfel van dezelve zyn : Bovenal zyn de:Gropre9 
tegen hem gekant» en verzuimen niets tot onderhouding derl^inqcn* 
landfche Oorlogen, in de hoop van door de verandering van Rfgce* 
rins hunnen Staat te verbeteren. Na dat de Gouverneur van het Kp- 
ninkryk van Fez zich met een groot getal Arabiers naar Mifiunez 
begeeven heeft , om Muley Abdaïlab voor wettig Souverein te er* 
kennen, is de laatften met zyn Leger opgebroken om zich naar A/4* 
rccco te begeeven. 

iTALifc W^ hebben hiervóór gezien dat te ^^wf onder andere Prelaatcn 
ook de KardiniTal Kamerling Hannibal Jlbani in de ongenade van 
den Paus vervallen was , zodanig dat hein ook de toegang tot ver- 
icheiden Congrcgaiien, waar van hy een Lid was, verboden wierdt} 
doch 14. dagen daarna zondt zyn H. hem bet volgeode Briefje. 

Myn Heer den Kardinaal Annibal Aibanf. 

TK zend o dit briefje, rtm 11 te doen wceten dar Ik rypclyk , en met veel op* 
-^Icttcndhcit overwogen heb v de redenen welke my voor veertien dagen be* 
wo^en , u myn wil bekend te maaken^ Ih heb ook met aile de verrffchte 
naaukeurfgheit onderzocht, alles wat u te dier tyd betrof ^ waarop teKenwoor« 
digniéis meer te zeggen valr. Ik vind iu uw gedrag niets, dac my bewtfgt , 
om van gevoelen ten uwen opiigte ie veranderen ; prn^nde Jk <te'uf»l«»o^ 
saan^efb wefke icy bcWoad hebT. -Gy kunt derhalven Weder oefenen' alle óe 
Funöirii, in welk* ik goedgevonden had o op te fchorten : Én gy iaft<» 
WOeiwdag d«ti 4. deier tegenwoordige maand july awc gedachte^ eu advy»ft«b- 

^ ben 

Digitized by CjOOQlC 



MERCURIÜS. 



71 



ten tmde te dDdèa^ ia 4e rergideriDg weikr de Congregatie Safer Nom^Bs J'^^h^ 
dten4ig toorik laatOemeal stl topdeo» ^Hm^ 



.^^ getekend, 
Het opfchrift ven dit briefje was 2 



C LEM ENS XII. 



■yf 4^9 imxjtn EervfOéorM» Broeder » ^//v RarJiitaél Annibal Albani , mx^ i(é* 
merlmg Ü?r- 

Men bemerkte te R^me dat zyn H. een weinig begon te verflaaa- 
wen in het fcherp vervolgen der Gunftelingen van den voorgaandeo 
Paas , en aan den Heer Fioretli is een fchriftclyk bevel gezonden , 
om den Heer Sardfni nret méér zo naaaw gevangen te houden » als 
tot nu toe gefchied was. 

In een gdteim Confiftorie dat de Paus vö6r eenige dagen gehoin 
den htdt» verklaarde zyn H. san de Kardinaalen het misnoegen dac 
hylradt over den toeftand der algemcenc zaïSkeri'i dat'hy met het 
uiterfte vetd riet ondervonden badt, hoe weinig oplet tcndheit en ach- 
ting de Roomfch'Kathólykc Potentaten voorzync Vertoogen, voor 
^zyne bemiddeling) en voor de belangens der Kerke hadden ; en dat 
hy om bet Pauzelyke aanzien niet langer bloot te ftellen > befloren 
hadr, zich in den omtrek der zaaken van de Chnftdyke Kerke , en 
van die van den Kerkelyken Staat in het byzonder, te bepaalen, de 
anderen aan haar noodlot overlaatende. 

De Poorticr van den Envoyé van PoJen^ bcltüte den 3.Jdy 's mor- 
gens 9 dat zeker perfeonnaby'tpakavan dien Gezant, gevat wicrdt: 
De gerechtsdienaar klaagden daar over aan den Gotiverneur 9 tn die 
gaf daar vin kennti aan den Secretaris van Staat , op wiens ordre dé 
roórtierdoor 30. Sbirf i's opgelicht en inde Herberg den '-«4^i^/tf^ge- 
bragt wicrdt , alwaar men hem zyne livrey uittrok , en vervolgens 
naardéhieüwegevangenis zondt. Dé Minifter zulks verneemende , 
deed terflond dt wapens van zynen Koning en van den Paus , afnee* 
men, cnhrt Paleis fluiten , als of hy *er nooit gewoond hadt : Hy 
fprak daar over met tien Kardinaal Kamerling , Proteftor van bet 
Koninkryk Paoten , en alzo zy het niet eens van gevoelen waren , 
zonden zy cfTk ^en courier naar hun Hof. Den volgenden dag wierdc 
de Poortief orttflagen;; en ^s anderen daags na de vergadering der In* 

qdfitie ^ 



Digitized by CjOOQ 16 



7* E U R O P I S C H E 

Aftgnfy. qaificie, hielde de Paus over die voorval raad mee eenige Kardinaalea 
I ■ eo Prelaaccn » waar in ( zo men zege ) befloten is , den Keizer te 
verzoeken deze zaak by dep Koning van Poolen \n der minne ee be- 
middelen 'y dewyl men gereed is aan dien Koning en aan de Repu- 
blyk volkome fatisfaAie te geeven. 

Uit. de Secreeary van Scaac is Tedere een brief aan den Mifiifter des 
Konings van Poolen gezonden» waar in hem bekend gemaakt wordci 
dae de Paus zorg^zal draagen « dae de uitvoerders der Jufticie voortaan 
bet zelfde refpe& voor hem hebben , als voor alle andere Koninkly- 
ke MioifterS) mee welke verzekering men aad dezen Gezant voldoe- 
ning meene ee hebben gegeeveri , wegens het arrelteeren van zynen 
Pooriier: zynde de vier Sbirri*s of Gerechtsdienaars 9 welkedenZwir- 
/^ van dien Minifter in Afxeft hebben genomen» toe de Galcyen 
verwezen. 

Door de Collateralen Raad ee Napels is aan alle de Boekverkoopen 
van die ftad opzwaare itraf verboden ^ ee doen drukken eenige ge* 
ichrifcen, voor of eegen.den Kardinaal Cofcia ^ die (zo men zege) 
zeer omzee geweeft is over de eyding van Kome , dae zyn broeder 
aldaar in hee kafteel St. Angelo gezee was. Ondertuffchen rydt zyn 
Eminentie met alle vryheiein zynkoees door de gemelde ftad 1 enJaat 
zich noemen den Ahl Don B EN E D Idf.U S ^ ter eere van den 
overleden Paus, zynen grooten wcldöender. Deze Kardinaal biyfc 
niee atleenlyk in hee voordees gemelde huis op Santa Maria te Part* 
te, maar heeft 'er ook doen komen zyn neet Mattia Martini met zj* 
ne tairyke familie, om by hem te woonen, om dus altyd grooe ge- 
zeUchap ee hebben. Zyn Ëmineneie heefe weer een Brief aan den 
Kardinaal Bancbieri gefchreven over het verkoopen van zyn Meubilen* 
en klaage een uitterften^ dae hy niet andersals het alderflechtfte Volk 
gehandeld worde ; ook zoude hy by den grooten Raad te Nafels 
Rcïnfteerd hebben, om zyn revenuen van de Geeftelyke Goederen in 
t Koninkryk ee mogen invorderen; maar de Raad had geantwoordt 
van zich niee mee deze zaak ee kunnen bemoe jen, die tVcnemaalvan 
den Apoftolifchen Nuncius afhing. . Schoon men te fFunen aan zyn 
Kamermeefter den Abe Te/la had aangezegd , dae de lucht aldaar voor 
zyn gezondheit niet'gunftis was, zoo had doch gemelde Kardinaal 
de'hoop^ van hulp by dat Hof te zullen verwerven $ niet verloren 
gegeeven , maar i^anftones een ander , namelyk den Jefuïc jiugufta , 
der waards gezonden^ Na 



Digitized by 



Google 



M E R C ü R I U & 



7i 



Na dat men te Plorence ccnige dagen grootc beweegingen onder 4^^^^ 
de M^inifters van de gekVoonde Hoofden gezien hadtt wierdc einde^ 5Jj!l 
lyk den zf. July (zynde het Feeft van St. Jacobp Patroon van Span- 
je) cene groote conferentie gehouden, dewelke wel 10. uuren duur- 
de, en waar in een Traftaat met den Groot- Hertog gefloten en 
getekend wierdt, waar by zyn Koninklyke Hoogheitcoti(enteert in 
'het overbrengen van Spaanfcbe Troupcn in zyne Staaten V ten be- 
hoeve van den Infant Don Carhs. Dien avond wierden twee ex- 
preflens met dat Traöaai naar fVeenen , en een ander naar Sevilii 
afgevaardigd. Ook heeft de Spaanfcbe Minifter Plenipotemiaris » 
^ccn courict naar Parma aan den Marquis van Monteleene gezonden. 

Men zag van dat Traftaat zes Ariikelen, welke infubllanticluid* 
-den als volgt : 

!• Dat de Groot- Hertog den gemeldca Infant zal aanneemen met 
den Tyiel van Grooi*Trin$ van Toscanen^ en als zyn Erfgenaam en Op- 
volger t en dat die Prins r.yne Refidentie zal hebben in het Paieis 
van den Groot-Hertog , in 't Appartement van den Graot- Prins , 
met een Lyf-Wacht van f 00. Spanjaarden. 

£. Dat alle de Magiftraaten , Senaaten • Commandanten , en het 
Volk nieuwe Eeden van Getrouwheit atfh den Groot-Hertog , en 
by zyn overlyden ook aan dengemelden Prins D^in Carlos zmWcw 
doen. 

3. Dat de gemelde^Prins zich zal verbindenallede Schulden van bet 
Huis van Af^AV/V te'betaalen , waartegen de Groot-Hertog en de 
Keurvorftinne Weduwe 1 xyne Zufter f zich verbinden» Hem Er£i 

Senaam ce maaken van alle hunne allodiale Goederen , uitgezonderd 
ie van Vrbine en Ravenn^y "van welke , als een Appanage ,de gemelde 
Princeflè de Inkomfteo zal genieten^ nevens «och een ander Jaarlyks 
Penfioen. 

4. Dat de Keurvorftinne Weduwe de Voogdyfchap zal hebben over 
den gemelden Prins geduurendexyne Miodemarighcit, tot in het i8. 
Jaar, na dewelke Haare Hoogheid in den Raad de eerftc Plaats na 
den Groot-Prins zal hebben » met hec Recht van drie Perlbonen ttt 
de openvallende Bedieningen 9 zonder ondcrfcbeid te benoemen. 

f. Dat de Kroon Spae^e geduurendc het leeven van den Groot- 
H^tog, óooocPiftoletten Jaarlyks zal moeten fbumeeren tot On- 
derjiottd van-den Grooc-Prins4 En ten 

K €. Dat 



'Djgitlzed by CjOOQIC ^ 



•^4 E U R O P I S C H E 

^!22S/* toeftaan, oqi naci ééa :>chip op de IVefi-Indiïn t€ vaaren ca te han- 
delen. 

Men heefc van Livornê Jat de wcêi fpannige CorJên eenigen van 
hunne Hoofden dcrwaards gezonden hadden om aldcriêi Oorlogs 
voorraad ce koopen, wesbalven de Kepu<lyk van G^iurtf eeoige Vaar- 
tuigen uitgcrull hcefc , welke tud^hen Capraria Elba , co Livwnê 
krujflen, en alle Vaartuigen aanhouden en vifiteeren , geiyk zy oo- 
der anderen ook twee Franfche bchepen gedaan hebben. benand«r 
Frahfch Schip» dat door de Rebellen te Livorno aigéhiiurd ea mee 
Oorlogsbehoeften gclaadcn was,« is door hen genomen en te .petia 
opgebragt: over welke gevallen de Franfche Conlul veel geruchts 
maakt, en verklaard Jiceh dat de Koning » zyn Meefter > daar over 
voldoening zal cifchen. " 

Te Genua wierdt alles vervaardigd tot het overvoeren van 4000. 
Keizerlyke Soldaateii naar Corfica. De Generaal t^ela een Gcnuccst 
is met goedvinden van den Keizer.uit Keizerlyken in Genuefcbeo 
dicnft overgegaan ) len de Rcpublyk heeft hcc Opperbevel in bot 
Eiland Corfica aan hem opgedraagen. 

Volgens de berichten v^n CorficA hadden de tiiisnoegden , m het 
inzamelen van den oogft y het beleg van Baflia begonnen , voörziea 
Zynde van zwaar kanon, mortieren, en andere krygsbehoefceo. De 
Had was by provide door 4000. mannen berend , en de bezentii^en 
van Calvi en jijaccio warea door^artder^ detachementen rnedc ifig4-> 
.floten. Tc Livorno zyn vcrfcberdcn Duitfche Oftcicrcn- aaagekot- 
roen 9 om vooraf naar Corfica over te fteeken » en infpeélie te neo- 
men van. de vafte ptaatfeo welke de Republyk in dat eiland nocit 
lieeft} maar zy zyn beducht, dat het fecours van 4000. manniet: Kt't» 
zerlyke benden, niet genoeg zal zyn om de vertwyfeldc metHglc^dor 
Rebellen te ovemreeftefen: ènder.h^lvc\i,mflenenzoipmigenY datiDcn 
met het zendgn van die hulpbeiidoo.nibrs a^^erj.voorlieeAt |. 4ai\iom 
die loidüft^ was het mogdyb , vervabJrd t^i^MJcjNi ,. Qn ben ut beiR^i- 
gen I dac zy den Üerser toe MiddobAr Mlffi^bfe» i|en en 4e RepaMfjri^ 
aanneonei>. 

Men bec& ondcrcoéKrben eene^ gaod]^: fo^imti^ geUs op hm. ft^ofü 

wk dhti UocdfiTobtl aó^fimrJi'geéibidTs )Meii9«gti4^t: diScü^ebcUoacMi 

zclven tot hunnen Doge verkmie»Ke|^lni^ jM)^(Wr^«r SWi R*- 

' ■ gecring 



Digitized by 



Google 




•M E R C U R I U S. 

^eert^g o|>geT$ietit » w«tke aan die van f'eneti'é gelylc is. 

TE ^mi«f beeft tnen tyding v^o Conftantinopel^ dat de Albanol-^ land.' 
fcn. wrikc in die HoofiJftad van het TurJtfche Ryk waren, fedcrt 
den wdgefluagden opfland van haonco i^9iüd%enoot HaUeel Patrona^ 
£ich zo ftou^ en buiienfpoorig getoond hadde^ , dat men goedge- 
vonden hadt dezelve weg ie jaagen: doch dezelve wederom in hun 
Land gekonien zynde, nebben aldaar eenen opftand verwekt. De 
Begierbeï van Romelié heeft ondertuflchen aan de Porie kennis gegce- 
ven dat hy jilrects met zyne Benden in jtlbanii getrokken was , oih 
de Rebellen tot hunnen plicht te brengen. 

De Prins die hec Opperbevel gehad^ heek over het Perfiaanlchc 
Leger , in de laatde Batailje geangen genomen zynde, was nnar 
Conffanf inopel gchr^gi f en aldaar gunftelykontfangen en wel onthaald, 
tot 'er tyd toe dat de Sultan eens mee hem over de zaakcn van Perjé 
in gefprek was, wanneer hy hem vroeg, of de*S*^A;^, zynMqcfter, 
wel genegen zoude zyn zich te vergenoegen met de Conqueflen 
welke hy tot nu toe gemaakt hadc, en een yadcn Vrede tulTchende 
twee Ryken te fluiten: waarop de Prins antwoordde ^ dat hy zulks 
niet geloofde; onvoorzigtiglvk daar by voegende, dat hy hoopte den 
Prins Tabma/eb'^ ^ynen Meeder, aan het hootdvan een Leger in het 
kort te Scutari tegen oiftv Confiantinopel te zien: Dit ftoucc antwoord 
koftte hem het léven : want de Grootc Heer wiördt daar door zodg- , 
nig verbitterd, dat hy hem terftond tegen over de Ventters van zyn , 
Vertrek het hoofd deedt athpuwen. Het wierdt ondertuflcbqn hoe 
langer hoe méér bekend dat de Ottomannen in den (lag tegen de 
'Perfianen méér nadeel geleden dan voordeel behaald hadden j waar- 
om ook orders naar de Provintien waren afgegaan om zo veeleXryü- 
benden als doenlyk was naar de Perfiaanfche Grenzen ic doen. trek- 
ken , om het Ottom.innifche Leger te verfterken. 

Van Raab meld men , dat de Colom , weike de Keizer bevolen 
heeft op te rechten ter plaatfe daar de Holtieo op Sacramentsdag in 
•t jaar 17x9. vertreeden waren j reets voltooid, was } en dat toen iü^c 
Fondamenten h^d gelegd een goode Medaille met hpt PoCtrajic yiiii 
styn Keizer Ivké 'Majclleit en met eenc Latynfchc Ii^fcfiptic : 0|e<?o- 
%itt veAetildt^fcfCrticrfix in den Steen uitgehouwen O/^; V. co 
St. Tan . onder het Kruii» met Soldaaten van Filatus omringd^ met 
■ MLz dcK 



Digitized by 



Google 



^ E U R o P I 5 G H^E 

■73»' deze woorden: PaUr Imfceillis^ mnmmfciuntfuidfaeimii^ co vu 
^<gW ' achteren deze Infcripcie » Pani Angèlorum incorruptiiili Carolm VJ. 
Roman^um Imperator^ Auguflm Regni ApoftoUci con/èrvator^vimlex^ 
létfam adorationis caufam^ correfiis /iduliorum audaciis^ perpetuét depre^ 
caticfiis monumnto ad eKpian^am offtnfi nummis iram ex avita psetaU 
reflituti juJUtt. Anno Salutis ij^i. 

De Keizerlyke Minifters op den Ryksdag té Regensburg arbeiden 
zo veel als hen mogelyk is om die der Keurvorften) Vorfien « en 
andere Standen des Ryks ten opzigte der Pragmatique SanSion in de 
Keizerlyke belangens te brengen; waartegen de Franfche Minifters 
zo by de Ryksvergaderingalsaan deDuitfche Hoven alles in 't werk 
flellen ooi de Keizerlyke Inzigicn ten dien opzigte te dwarsboo- 
men. • 

De Saltsburgfe zaak geeft groot nadenken 9 te meer, daardezjelve 
zich ook in andere Tcrritorien zoude uit llrekken, waar uit weleeni* 
'ge onluflen mogten ontdaan. Men wil, dat daaromtrent allemo- 
gelyke voorzorg gebruikt zal worden» opdat geen nieuwe Boeren- 
kryg daar uit mogt worden verwekt. Men verbreidt dat de Saltz- 
hurgfcbe Onderdaanend ie tot ipooo aangegroeid zyn, exceflen tegen 
de Roemfcbe Religiezouden gepleegd hebben , en dat zy.de Icezing van 
depBybel bcgeeren. De t wee Saltzburgfcbe, Heercn Gezanten te fVee^ 
nen laaten ondertuflchen niets aan hunne Nègotiatien ontbreekeni. en 
het gerucht loopt , dat reets aan de Gouverneurs van de Keizerlyke 
Erflanden, die naad aan de Saltzburgfche Landen leggen , als ook aan 
cenige Regimenten ordre afgezonden is , om een waakend oog te 
houden, ^en*t aanbevolenc in*t werk te ftellcn : maar de Keurvorft 
van J9^>^rfif. zoude, als de Aarts* Biffchop van Salizburg (in confor* 
miié van het Executions^Reglèment , en daar zyn Keurvordelyke 
Doprlugtighcit hetAmptvan Kreits-Uverflen bekleed) ccnigeTrou- 
* pen by hooggedacbte zyn fCeurvorftelyke Doorlugtigheit v^rzocbc 
bad , des^elve geweigerd hebben. 

Ondertuflchen laat men niet na de reeds naar Regensburg gevluchten 
te recommandeeren, dat zy hunne broederen vermaanen tot ftant vaflig- 
heit in *t geloof, doch dat zy zich we| wachten van door de miofte 
ongeboorzaamheixaanhunneOverigheit, eenige aanleiding tegeeveo, 
om hei> voor rebclteoen verftoorderi van degemecnc ruftiiitteJkrK- 
tcq, cni, 

Tircc 



Digitized by 



Google 



M E R G ü R I U & :jy \ 

Twee Ooderdaanen uit hec SaUzburgfche , Jndnus Gap en Caeffraad ^^^L 
Qf^bebergir genaaind , door de Roomlch-Kat BcAykcn aldaar vervolgd JjLJj:' 
en op veclerhande wy zen gekweld zynde geworden , om dat zy Evair- 
geli(che Doeken badden geleezen » hebben uit het Land moeten vluch- 
ten en alles vérlaaten » en zyn te Regensburg gekomen » om by het 
Proteftantfche Corps hulp enbefebermïng te fmeeken , even als te 
vooren zeer veele andere Saltziurgfche Onderdaanen gedaan hebben. 
Ia de Vorftelyk-Salmfche Ëvangelifche Plaats Winsbeim is ook een . 

nieuw Geval van Verdrukking gebeurd » zynde daar op een feitel3^ 
ke wyze regen de Privilegiën der Proteftanteneen nteuw Schoolhuis 
opgebouwd , en vermits die Onderdaanen zulks niet kunnende toe«- 
fiemment verzochten, dat men alles by de oude Wet wilde laaten, 
is ydcr van Hen door de Vorftelyk-Salmfcbc Rege'ering \c Kyrn gc- 
condemncerd geworden in een boete van zo.Ryksdaalders, en twee 
dagen Gevangenis i In die occafic, en toen de Evangelifchc Onder- 
daanen inde Gere<:hts-Kamer verzochten 9 ^//(fj by het oude te willen 
haten 9 heeft de Vorftelyke Raadsheer Becker gezegt: ff^at is §udf 
Ons Geloof is oud/ Maar waar komt uw Geloof van daan ? Dat komt 
vanieen redelyk Man^ maar van den Duivel/ Zynde dit alles mede 
aan bet Proteftantfche Corp^ met bittere Klagten voorgefteld^ en 
om Hulp verzocht. 

Omtrent d^ze Saltzbufgfcbe ^aaken komen by provifie vier Pbin*- 
ten in Coniideratie, te wceten eerftelyk : Of deze Proteftanten bunnê 
Eeligions-PoJ/effie met bet zoo genaamde Annus dec(etorius kunnen b^ 
wyzen\ z. Of zy kunnen pretendeeren bet |us emigrattonis com an« 
nexis, of bet Recht om met hunne Goederen uit bet Land te ntogen ver» 
trekken f zoo als bet zelve in de fFeftpbaalfcbeP^reedensTraSaaten vafi^ 
gefield is. 5. Of men die Proteftanten zonder nadeel van den Staat zou 
kunnen tolereeren y en ben Geeflelyken » P aftoor en^ of Predikanten toeft aan\ 
4. Vooronderfleld y dat men ben bet voorfz. Recht om te vertrekken kwam 
toe te ft aan 9 is de vraag waar men zo veele Roomfeb^Katbolyken zou vito- 
den^ die de Goederen van de Proteftanten zouden koopend Eienigen zeg«- 
gen dat voor méér dan honderd jaaren een party Mynwerkers uit 
^^x^ü naar d%5^/z^iKrg/r^fMynen waren gekomen « welke zich had** 
'den vermeerderd en hunne Lui herfcKe Religie* voortgeplant. 

Dé Koning y^nZfineden^ uit zyn Koninkryk naar Duitsland ovcp^ 
Mftbken zynde»: tradt den zf. Joly tt JFarnomunde , naby Roftok m 

K j het' 



'Digitized by 



Google 



78 EUROPISCHE 

Jj^jL* het Mckelcnburgfchc tian t^nnd. Zyn Majtïfteit mm 2yii ^cg wtt 
^2Z! Xêftokj Butzauj en Stnitberg ^ <n crok ovrr dt Elh naby Domitzi 
In de Ltmeburgfche Landen gekomen zynde wierdr hy ontfangen 
door den Heer Fairr$ius , Geheime Raad : zyn Majetteic is door 
Neajiadt en /^friww»< getrokken, %anwaar hy den 7. van deze Maand 
vcrtrolu De Koning » prachtig onthaald op alle ptaatfen alwaar hy 
doorgetrokken is, en heett blyken van zyn genoegen en van zyne 
icdel moedighei t nagelaatep. Zyn Majetteic kwam den p. op het 
Kailcel van Ameliendabl , alwaar hy twee dagen ruftte; op eenige 
tuflchenwydte van dtt Katteel ontoioette de Koning aan het uitko* 
men van een Bofch, een Zegeboog, welke de Boeren en Boerinnen 
van die landftreek opgcrecht hadden 9 en die aan zyn Majefteit hec 
^irerraaak gaven van een Concert van Landmuzyk , geduurencte hec 
wcike ecne menigte van Maagden en Jongelingen. verfcheiden Dans*^ 
fcn op hunne wyze formeerden. De Koning in het Dorp Oberwil" 
^ar gekomen «ynde , vondt al Jaar een andere Zegcboög door de 
inwooners van die plaats opgerecht, welke niets achterlieten t>m de 
blydfchap te betuigen , welke het zien van hunnen Souverein hen 
veroirsaakte. Zyn Mujefteit wicrdt op zyn venrek uit dit Dorp 
^ "begroet door den Heer fVafferhuhn , Groot-Baljuw van de Baljua- 
gie van Cajfel , en door den Ontfanger Epte^ die hem verzelden rot 
onder het bereik van het Kanon van Cajfe!^ alwaar de 'Koning ont- 
iaogen wierdt door den Lu itenant** Generaal van Berleffcb , Com- 
fnandant van die Stad, door den Luitenant Generaal Kutzleien j en 
dooreen groot getal der voorntfamfte Officieren, alle te paard. Zyn 
Majefteit tradt aldaar uit de koets , en begaf zich met den Prins 
Maximitisan in een Phaëton, gevoerd doordenGr^af van fJébefffald^ 
Onder-Groot-Staknecfter, een Stalmccfter voor Poft^illron dienende. 
Omtrent 4 utireo des avöndts deedt de Koning zyn ïnrroife io Oj^/ 
onder 'c lo(Fen van alle het Kanon en Schietgcwecr, en onder detoe- 
jttichtog van eenê eindeloze menigte Volks. DeStraaten waren ver- 
fierd met Zegebogen , en het Guarnifoen was in ryen gefchaard y 
van de Poort af tot aan het Paleis , alwaar de 'Koning ontfiingcn 
wicrdt door de Prinfcfle Gemaalinne van den VTm^aximiliaan , 
^ door de.Piinfen deszeifs Zoonen , door de Minifters , en door de 
CoUegkn van ILegeering en Juftitie en Corps. Zyn 'Majefteic m 
ftya V^tvcdc gejeid Eynde y vnttét aldaar ^begroet door dtd Kao<:e- 

Ucr 



Dipitized by 



Google 



M E R C U R I U S. 79 

tier uit Wte» der ^emdde Coïicgien. Gc^uureode dien tyd wicrdt J^IL 
door alle de Militie vati hec Guarnifoen cene drievoudige (alvo gp* ^ ^* 
(choteri;. de Koning hielde de av^dmaahyd aan een Ta&l van 24. 
liordcu* Na, de QaaaU)K] reedt zyn Majeftcit in een Chaifc door de 
SC'id» vergeld vaii) 'd^n Prins WUlem en van het geheele Hof» om de 
Itiuniinacien te ^w\^ over welkers verfcheidenheit en (choonheit men 
^zich met genoeg konde verwonderen : die , welke de Prins tVtllem 
voor zyo Paleis hadt doen maaken y, otuncten hpven anderen uit % 
door bunhe kofteUkheitenkunil: deze Prix)$deedt aMaartweePon^ 
tetnen Wyns loopen vo0r hetVoik, dat, tcfwyl zyn Majefteit voor- 
bytrok, op zyne Gczondheit dronk, luidkeels roepende : Lang leeve 
de Koning, mzen Doorluchtigen en Genadigen Landgraaf ! DcFranlche 
Gemecnie munite insgelyks oit , door ccne zeer fchoonc Pyranoide, 
Jf. voeten hoog , vcrfierd mei Devyzen enz. wtlk'c zy voor h^are 
Kerke in de Nieuwe Stad haJc doen oprechten. 

Van Betlyn heeft men tyding dat de Rojnng van Pruiffen zich den 
\\\ Au|;uittis onverwacht naar Kuftrin bcgef, alwaar hy den Kroon- 
prins; m genade ontfing: inde volgende Maand zullen wy de^By- 
zonderheden van deze ontmoeting aanroeren 

Men heeft uit Zwifzerland het Afichrift on t fangen van denBfief, 
diende Marquis de Bonacy Ambafiadeur van f^rankrykp aan de Ver- 
gadering der Gedeputeerden vanbetHelvetifche Eedgenoodfchap ^c 
Baden y gecommuniceerd heeft , nevens de Verklaaring wegens de 
vernieuwmg der Alliantie tuftchcn Prankryk en de Xlll. Cantofjs* 
De Brief luidt als volgt. 

Foorfreffelyke Heereny 

2N m:fo Brïtf vao den 6 jany aae het loffiriyk Zwitfcrfch Eedlretnoodfchap- 
heb ik verklaard de beweegredenen» die tvj bcwoj^ om n»y in uw iUuOra 
Vergadering te laaten vinden ; dat is te 2Jt^j?en hei verlaok^en» om Ulieden ia 
P^rüion te totdafritem voor de moeite éh Gylicde» hebt )^eno4ttcn, vatia ntar 
Mêtim-m te boRee^^en, en de hoop dat Gylirion geiniirueerd luh lyn zoover 
heo^geen aldaar gfopafleerd is, al)» over bet: exan>iiieroD van de oodeTcaétaiieiis^ 
dï» rot eeo groi^fl^ ?oor de Negotiaftio vmr een generaie Alliantie Ziüuden 
iaaoimi 4ietrcn « opdat wv, na met elKapder daarover gecommuniceerd te hebr 
ben, tot verdere Démarches lottden kannen komen. • 

.jk lal Ain , f^oortregtlyka Heertn y beginnen , met aan Ulieden te bctnigea 
«q^lcVfiodige eckcoiCiiU VQon uii»e i'Êunenlopjiig o|i de vvargaMiée Vergas 



Digitized by CjOOQIC 



8a E U R O P I S C H E ' 

JJ^u/iv ^^^^"8^" ieSoJotAurM; m metUiieden te venekeren , dat de KoDlng , ge- 
-£-££* voclig oyer de" autentike betooniogea , die Gylieden voornanielyk in de laat- 
fte hebt doen uitblinken / van aw.oude toegenegenheït voor zyn Kroon eo 
voor zyn Kooinklyk Hnis » van zynéant van intentie is , om aan Ulieden 
ten allen tyde te geeven de weientlykfte preuven van rvn fiondgenoodfche Goed- 
willigheit. Ik vlei my , dat , om zulks te beantwoorden , Gylieden ge- 
noegfaam zult geinüraeerd zyn op het geen ik in myn laatQen Brief heb jo- 
ineld, en waar op ik my in de Declaratie die ik U-lieden overgeef , diftin&r 
verklaare; U -lieden biddende, Poartreffelyh Hèerem^ van aldus mede tè wil* 
len te werk gaan ; opdat wy aan een zaak, die egalyk wenfchefyk en voor^ 
dcelig is voor Vrmtkryk en voor het geheele loffelyk Zwitfcrfch Eedgenood- 
. fchap , alle de aAiviteit zouden kunnen geeven , die ze nferiteert. 

B4K&» den lé. ]uly I7}^i. 

D^c Declaratie luidt aldus, 

HEt eeuwigdurend Vredes Traflaat federt méér dan zoo Jaren wanneer het 
gefloten is , aangemerkt geworden zynde als een geheiligdeif en onveran- 
derlyken band tuiFchen VraHkryktw het Hetvecifche Corps % Isaltyd gefconfirmeerd 
geworden in alle de AUiantien die de Koningen van Vrankryk met de Helve- 
tifche Natie in vcrfchei^ent^den gemaakt heeft; en deze AUiantien zyn geweeft 
als de nodige vervulling van het voornoemde Tradaat ^ *t geen altyd om die 
1 reden in zyn geheel daar in herhaald is. 

Het is met de Traöaten van Alliantie niet t*eencmaal aldus gewceft : De 
lankheid van lyden eo de onvermydelyfce verfcheidenheit der omltandigheden 
hebben lichte veranderingen daar in toegebragt; het wtjk gemaakt heeft ., dat 
wanneer de Termynen y^an de duurtng dezer AUiantien geeindigd4\ebben, men 
de laatfte tot een regel genomen heen : Men heeft ze in het nieuwe 1 radaat 
herhaald ; en na een rype overweging heeft men daar in gebragt de verande- 
ringen , die daar in convenabel zyn geoordeeld mei d*£ere en het lotérefi der 
twee Natiën • • 

Dit is hetgeen de Koning zekerlyk gedisponeerd is , om in deze tegenwoor- 
dige gelegentheit van zyn kant te doen , en waar op zyn MajeQeit wel bl^de 
zal zyn, de Sentimenten van uwe Opper -Ueeren te mogen weeten ea ver^ 
ftaan. • 

In het vertrouwen dart dat dit Sentiment zal zyn , het (landvadig gébtuik 
waar van ik kom te fpreken, te volgen; endatzyzichfchikkendenaar't vooc« 
beeld van hunne Voorouders i zqllen befluiten , het eeuwigdurend Vrcdea* 
Tradaat hetgeen in het Jaar i^\i. gefloten is , en dat van.de Alliantie vao 
1663, tot een grondflag en fondement van <ie tegenwoordige Negotiaiie te 
neemen. 

Men kan niet ontkennen , dal het noodzakelyk zy , dit laatde Tiafiaat 
te examineren , om te zien de Veranderingfên. en Byvoegfels , die dienflig zal- 

len 



Digitized by VjOOQIC 



MERCURIÜS. «i 

ten tyn om daèr by te doen cot roordeel vtn de e wee N$iien» 1731. 

Ik heb van pivn kant dtt examen op ordre des Kooings 'begonoen , en ik AnruJIy. 
beb bevonden f darde Veranderingen en BjfToegfels, die 'er Tan de zyde van .--— * 
zyn Majefleit te begeereu tooden tyn, mtddelmacig lyn; dat zoo V iets aan 
dit Traaaat gemanqneerd heeft » het niet loo zeer is ten opzichte van de Cïon- 
^iiien zelfs, als van ecnTge onverwachte toevallen en misvcrflanden dkinëe 
oitvoeriog zyn ontdaan, en waar op het gemakkelyk is voor het toekomende 
overeen te fooien, door minoelyke Ezplicatien tuflchen twee Natiën , dte^ge* 
woon zyn niét dan elkanders voordeel te zoeken. 

Maar nadien my « federt myn verblyf in Zwhzerlimd , voorgekomen is, 
dat*er in owe Cantons klagten in*t wild zyn verfpreid geworden tegen d'ait* 
voering van 't gemelde Tradaatvan nwkant, en men op de klagten niet kan 
antwoorden voor dat men ze diAmöelyk door den Soavercin weet , noch daar 
in voortien , dan na een minnelyke commonicacie van weé^gHf zo bid ik U* 
lieden refpe&ivelyk aan nwe Opper*Heeren voor te fiellen, van my op \ fpoedigfle 
kennis te geeven van het geen zy als Inobfer vatten van onzen kant , diredelyk 
voortkomende nit beiTrafiaat van 1 663 , en an nexe Brieven , üaugemerk t mogen 
hAbenfip dat ik na «e minnelyk met U-lieden te hebben geëzamineerd^enKoning 
daar van zonde knnnen informeren » en aan U-lieden bezorgen » zo voldoe- 
nende en gnnfttge antwoorden , als gy %t van zrn Majefteits Vrfndfchap en 
de gocdwuligheit moet verwachten in alle de weérayds rechtmatige en redelyke 
zaaken; to dat deze Opening met de hertelykheit en vrymoedigbeit waar van 
uwe Natie altyd profefEe gedaan heeft, gefch'iedt , en van onze zyde met alle 
mogelyke to^eoegenheit en oprechtheit oatfangen zynde^ wy eenigen voort* 
.gang in omen arbeid souden kunnen maaken. 

JDierhalven ftel ik un*l loffelyk Zwafirfih Eedgenoodkhap van wegens den 
Koning voor ^ om tot een fondament van de Negotiatie van een generale 
AlltanM van zyn Majedeit met het geheele loffelyk Zwitfirfch Eedgenood* 
ichap te Jieemen het eenwigdurende vredes-TraSaat van ifio. zonder eenige 
véraiidering » en het TraAaat van Alliantie van 1663 , met de veranderingen 
en byvo^ngen die gy dienftig zolt oordeeleos om een prompt en getrouw ra« 
port. aan den Koning daar van te doen ; en om aan.U-l!eden ten eerden eea 
antwoord itear bp te bezorgen , zo als de gedachte die hv heeft. van uwe oude 
toesenmnheit voor zyne Kroon , en de byzondere achting die hy voor nwe 
illoOre flatie draagt , U*liedeo nm redeo fan een zo groot Prins en zo goe* 
éea Nabcmr kao doen vcrwachteD, 

Btfdhi den i6. Jnly t73i« 

VAK' Sttkbotm heek aktt dtt dó^erOMtfile ytfiat vm'jitftrm^ 
foocdec^n Kmpan te Afiifiü4m het einddyk door qrne woetto-DuC 



Digitized by 



Google ^^ 



Vi E .U R o P I S C H E 

*73"; gen zo vefre gebragt hadt, dat de Koning op xyn ovcrgegeorea 

^H^ ' opftcl ccn Oftroi töt oprcchting van ccnc Ooft IndifchcCompagnie 

'" verleend heeft > hoewel om byzonderc redenen de naam vandenzelven 

van j4fperen d^^uw niec genoemd worde: De korte en wezentlyke 

inbond van dat O&roi dat den 14 Juny 17}! O. S. getekend i$^ y 

ftk volgt. 

I. F\E CommiflTaris KöniR en Compagnie lollcn vryhck hebben, Vaart eo 
'^^ Handel op Ooft-IndiëH te dryven , op alle de Plaacfen Havens eo Rivie* 
ren aan gins zyde van de Kaap de goedi tfoop, daar andere Natiën eenvryecn 
open Handel hebben, voor den tyd van if jMren, van do d^cekening van 
dit Odroi a^^ckenen , echter tal hem niet vrv Itaan, dezen Koophandel 
uit te breidei^^^laatfen , die andere Mogentheden of Staaten tocbeboorcn. 

IL Qothenburg zal de Have lyn , vafi waar de Schepen , tot deze Vaart co 
Handel gebruikt wordende, 7Qlten vertrekken , en daar zy zollen te rog ko- 
men y en de medcgebragte Goederen verkoopen. 

lil. Hendrik Kómgf^w Compagnie tullen aan den Koning en de Kroon be» 
taaien een honderd Daalders Zilvere Mont per Laft van yder Scbip , dat net 
Goederen te rng zal komen , behalven de Reebten aan de Stad van de inko* 
mende Ooft'tndifche Goederen , te weeten twee Daalders Zitvere Moot per 
Lad. Voorts zal geen andere To) oF. Reebten onder wat Kaam bet zoo 
mogen weezen , van dezelve betaald worden. 

IV Hendrik König zal zo veele Schepen mogen uitroften alt tot dien Han« 
del nodig zyn, mits dat Hy die in Zweden laat tiinmeren of koopen, nevena 
alle de Scheeps-Materialen of Gereedfchappen > voor zo veel aolksaal knnaeo 
gefchieden. *'.'.. ' 

V, Die Schepen zollen vafren met Zweed/ch Kodj^féiriy^Ytng , en voöi^ 
tien zyo met Paspoorten door den Konrng^ ondertekend,' aU mcée nctgoeÜe 
/tMerfcbe Zee-Paspoorren. 

VI Hendrik Hönig^ en Compagnie zullen to veele Geldlbtoimen tot dienlkn^ 
del mogen beileeden als zy nodig znllen óordeelen, ook llaat Hen vrfdleiif- 
éfn te brengen by wege fan Sabfcriptie of op andere wyae, tö aXt ^ lollcii 
goedvin.den. . ' • . , . : . - , . 

VII. De Compagnie zal haaré Sbhepen «iet AHil^ren andeie^Kimte^ 
boeftens naar welgevalle mogen voorzien , tti^ire*Nilf4b W«area,jfB«iwtaii^ 
ongemunt Zilver* ent. in dezelve iaaden, doch ftaat Haar niet vry Zw9€dfih 
RyKS-Geld oit te voeren. In OMndië zollen ty de Schepen met zodanige 
Goederen mogen laaden als ty goedvinden zolleft. - 

VIII. Die Mhepen zollen vryb^it hebben uit de Zweedfiie Havens en van 
de Reen te vertreKken en daar te rog te komen , zooder dat ty door eentg 

, GwimtieoP, Cotrimandanr^ rff^kO^^^ Mfe W4?f 4^?* I#"^«^J*^ 

JX. ^lêdéWepVMateriaIen%^^ Bttkr'SHr 

de 



Digitized by CjOOQ 16 



M E R C ü R I ü S. »3 

ie ecAe btnoeoltiulfehe Haven tot de attdere, of van vreemde Plattfeti taf Jaa" J ^: 
ten komen , «Hen Tol-vry tyn cm. Doch alle Zwfedfibe Prodoacn en Qoe- ^J^W* 
deren naar OtftimMi gaande, betaalen de gewoone Tol van de grooieTaxe, 
ocvent de Rechten aan de Steden. 

X. Aan alle de Koninklyke Bevelhebberefi in de ZvfeeJTcbe Provintlenf en 
Steden wordt geordonneerd , de inkomende Oo/Hndifcbe Goederen ifierop te 
bonden, noch eenig Recht of Tol daar van te vorderen. 

>XI* De Kapiteins van zodanige Oa/iiftJtfebe Schema zallen ten opzichte van 
de Tocht g«t]rfce Magt hW>en all de* Koninklyke Kaprteinen van Oorlog- 
fi:hepen, oqs het Zee* Volk in geboorzaambeit en ontzag te honden. 

XII. Het Zee-Volk en de Soldaaten enz. van gemelde Schepen zailen van 
alie Kouingifke Wervingen vry zyn , en tot geen Krygsdienfl gedwongen 
worden, echter mogen 'myk geene Defertenrs uit's Konings Dtenften in dienll 
ntt de Compagnie worden aangenomen. 

XUI. De Compagnie zal Magr hebben xle Matroozen of Soldaaten uit 
haaren Dienft gedelêrteerd , alomme daar zy gevonden worden , weder te nee« 
men. 

XIV. De Koopers zalIen van de gekochte Oofiindifibe Goederen , als zydie ^ 
oaar een andere Plaats van *t Ryk of naar boitenlandfche^ Plaatlên tranfpoi* 
teereo , mede ^eeu To), maar aileeo een achtfte per Cent tot Recognitie kc** 
taaien* ^ 

XV. De Diredie van ïJendrik, König en Compagnie zal bedaan ten minden 
oir drie eerlyke en wel in Koophandel ervaren Perioonen. DeGeaHocieerden 
zailen of gebooren of genaturaliièerde ZweeHcm i en van de Proteftantfcbe 
Religie zyn , enz. 

lio^^ig en Compagnie zollen Magt hebben zodanige R-eglementen en Schik- 
kingen te maaken , als zy zullen vinden te behooren ; doch voornamenlyk 
tnoeten zy zorg draagen aan yder Geïntereffeerde goede Rekening Vaü den 
Staat der Compagnie te doen. 

^9wg en Compagnie zullen niet verplicht zyn aan iemand, wie het ook zy» 
of onder wat pretext het zou mogen wezen , hunne Boeken of de Geïnte* 
reflèerden, of de Sommen die zy hebben ingetekend, te vertoonen , enz. 

De Geïntereflèerden zullen bevoegd zyn, inkien zy Hmdrik KönigtaCotOf^ 
agnte aan eenige Malverfatfe (chuldig vinden , h^tine Klagten aan het Ryks» 
'ommercie-Collegie daar over te doen , ten einde Redres te verkrygen. 

XVI. De Compagille beeft vryheit zo veel Supercargos , Officieren , Ma* 
troozen en Soldaaten > of andere Bedienden in dienft te neemen, als tot dien 
Handet nodig zullen weezen, en men zal trachten soedZeevolk, 'tzyZwee* 
den of Vreemden, die in de Vaart en Oojiindiffbe Handel wel ervaren zyn> te 
gebruiken. . 

Aan alle de Vreetndelingen , die zich hier in Zweedem willen nederzetten., 
of In dêzeii Handel intereflêeren , bf in Dienft van de Compagnie treeden , 
*tzy tcV^aier ofte Land, word verzekering gegeeven , dat zy wegens hunne 
Ferfoonen en Goederen gelyke Gerechtigheden met gebooren Zwccdtft zolleo 
feoieccn* Li De 






Digitized by 



Google 



14 



EÜRÜPISCHE 



2]^^a ^ SomoieD welke zowel Z'Mfim ali vreemde Iotefe0iiiMiiode3ieCom« 

^^/ ' pÊ%a\c gelesd hebbca , tolleo ?ao t^e ArreQ bevryd tjn ^ air wat Hoofde, 
- Pretext of Redea dat zoo mogen veriocht worden. 

XVII. By aldien de Compagnieio liaaren Handel en Vaart kwalyk gehandeld, 
ontioft of belemmerd mogt worden , *t %j me| Lift of Geweld j waar of 
van wie bet zou mogen gcfcbieden , zal zy volkomen Magt hebben , zicb 
zelft op alle bedeukelyke wyze Sattefadie te doen hebben , Geweld met Ge- 
weld tegen ce gaan , en met haare-Beleedi^ers even als met Zee- Rovers en 
openbaare Vyanden te handelen , en by aldien haai|b Schepen geaKaqneerd of 
weggenomen mogten worden , zal zyn Majeftéit naar bevind van zaaken , 
en by aldien de Compagnie den Inhoud van het eerfie Artikel vanditO&rooi 
niet komt te overtreeden , deszelfs Protedie aan de Compagnie verleenea , « 
om baar door Reprelalie of aoderzins Satisfa&ie te dn^n hebben. 

XVIII. Aan alle andere ZwceJfibe. Onderóztiucn wordt verboden gedonren** 
dedeeze if Jaaren eenige Vaarten Handel direft of indired naar Oofiiudiim 
te dryven , op (IraSe van de Koninklyke Disgratie , tn Confiscatie van 
Schepen en Goederen. 

XIX. De Koning belooft deze Compagnie , welkers Handel mettec tyd 
veele voordcelen aan het Koninkryk Zwfcje» zal kunnen geeven , als mede 
Hendrik A«»ig an alle de GeïQteKflèerden ^ 'jE zyZweeden of Vreemden ent., 
in deszelfs Koninklyke Befcherming tè neemen > en dit OSrooi , indien het 
Kwam vereifcht te worden , te veranderen en te verbeteren.. 

Hcc Refultaat of Bcfluit^van den Ryksdag , dat te StMolm ge- 
publiceerd is 9 luide als volgr« 

WY ondergefchreven ics Ryks Zweeden Raaden en Standen , Graven , 
Vryhccren, Biffchoppen, Adel, Priefterfchap, Krygs-üverften , Bargery 
en Landlaiden, die op den tegen woordigen > door Gods genade nn geëindig- 
de Ryksdag, in dé Koninklyke refidentie ftad StBkholm , zo voor ons zelfs , 
als by völmagt van onze uitgeblevene medebroeders vergaderd geweeft zyn , 
doen hier mede te weeten y dat nadien het den grootmagtigen Koning en^ 
Heer Fredrik^ der Zweeden, Gotthén en Wenden Koning, enz,. Landgraaf 
van Beffen enz.,. onzer allergenadigfte Konine en Heer , behaagd heeft, oxta 
^p den beftemden tyd^ volgens ons voorig Ryksdags beflnit, tezamen re iaatcn 
komen , zyn wy in onderdanige trouwe en demoedige plicht jesens ons allet* 
genadigft Ópper-hoofd , en tot nut en beft van ons geliefde Vaderland, op 
den beftemden dag verfcheenen , om de ons voorgeftelde zaaken, inbehoorFyke 
överweeging te neemen , trachtende zyn Koninklyke Majefteit by de %wutc 
Regeerings lafi. met getroawe Raad aan de haiid te gaan. Gelyk nnzyaCo* 
ninklyke lA$imt\t door zachtzifinigheit, regtmattghet Koninklu gezag in éc * 
lierten zyner Onderdaanen beveftigd beeft , zo hebben wr ook^aar benevens 
ji alle gelegenheden getoond i dat de onderdaoigfte limet die uil een vrye 

COC» 



Digitized by 



Google 



* M E R C U R I U S. 9f 

tocflenmiug fproit, ook by oos fngewortdd is» en op dat %y (leeds de vraeh- Jfi]: 
ten van troawe en onderdanigheit rykelyk voortbrengen tonde , hebbeo wy ^wh"" 
ons alto in de aan. ons voorgedragqie taaken » vctéenigd» en befloten als "" 
volgt: 

Artykell. Voor eerd danken wy den AlmagtigenBarmbertigenGodaeerde* 
moedigll y dat hy federt de afgedaane zaaken , het Vaderland vrede en mft 
verleend beeft, ook gezegend het gc«ne op den vorigen Ryksdag van de Stan- 
den, tot des Ryks eere en welvaard, in de acccffie van de Hanover(ehe Al* 
liantie, vangefteld, en van zyn Koninklyke Majefleic weikftellig gemaakt is: 
eni^wyl zyn Koninklyke Maiefteit federd de laatlle Ryksdag , zich met den 
Koning van Poolen en Keprvorft van Saxtn vereeni^d, en de vriendfchap we* 
der opgericht heeft , insgelyks tot verbetering der Zweedfche Commercie en 
Navigatie een vrede met Algiers gefloten s zo verklaaren wy hier mede, dat 
dit alles tot des Ryks beften gefcbied is . en erkennen in onderdanigfle devo- 
tie, zyn Koninklyke Majedeits yreedzaamhett ehonvermoeiden arbeid die hy in 
alle gevallen tot nutte des Ryks, getoond heeft. Zyn Koninklyke Majefteic 
heeft ons ook allergenadigft doen vertoonen , hoe vcranderlyk , netelig en ver 
uitziende de tegenwoordige. tyden zyn, en wat voor een waakzame voorzig- 
tigbeftin den tegen woordigen toeftand van zaaken, vereKcht wordt. > Wy h^- 
ben deibalveh eenigen onzer medebroeders dit alles ter overweeging ovygelat^ 
ten, en dezelve zyn ook i na ryp overleg^ met behoorlyk antwoord, in znlke 
hoogwigtige geheime zaaken ingekomen , en wy] wy tot genoegen verzekerd 
zyn, dat het voornaamfte oogmerk van zyn Koninklyke Majeftcit doelt opde 
behondenis der rode, het afwenden van alle nitwendke weder waiirdigheden » 
CD de beveiliging der Ryks-grenzen met zekere viiendichaps alliantien | zo is 
onze gctroowe wenfch , dat God*Almagtig znlke heilzame raadflagen zegenen 
en bekroonen wil. 

Artykel II. Doch wyl de tegenwoordfge vrede in Euripa t'eeniger tyd ver-: 
anderen kan/ hebben wy tot des Ryks zekerheit, tegen alle aanval en geweld, 
ook tot krachtige by ftand onzer Bondgenooten , nodig geacht , de Krygsmacht te 
wateren te lande in volkome onveranderde (laat te onderbonden, de vloot te 
verfterken , en de plaatfen van defcnfie met fbrttficatien en maaazynen te voor- 
zien^ en in goede üaat te brengen, en wat dies méér is, al het gean na be- 
hoorlyk onderdanig bericht , aan zjn Koninklyke Majefttits wysheit overge- 
laten wordt. 

Artykel III. Dewyl Vhoöglyk aangelegen is^ dat het recht ongekrenkt ge^* 
oefend worde, en de gerechtigheit als een Grondzuil, waar door des Ryks^ 
welvaard verfterkt en bevorderd wordt, van de ongerechtigheit niet onderdrukt' 
werde: Zo hebben de Ryksftanden zich voor langen tyd ten niterden daaraan 

Selegen laaten zyn , zo wel het algemeene Zweedfcbe recht , het eenige rfgt* 
loer tot hetiroorgemelde einde, als de Kerk-ordening, te verbeteren : wes* 
halven de Ryksflauden den az. Jnly 17x7, een onderdanigen brief aan zynKo« 
ninklykeMajefteit hebbeo laaten afgaan , met oogmerk om de Wetten en Kerk- 
ordening op den f^enwoordige Ryksdag te overzien en vafi te dellen ; geiyk 

L 3 dan 

w 

Digitized by CjOOQIC 



86 B ü R O P I S C H E 

1 7^1. dan ook de aaiigcneMe Wct-commJffifc tic twÉtrfte pointén In de rechten , eit 
Augujly. de kerkelyke deputatie de Kerk-órdeniug mtt tocinwaardige vlyt , rjtpdyk 
■ ■ ■" overwogen en te zanten gefteld heeft ; docbwyl de wydloftige zaakendïe wy 
badden te bearceideii , ons overdelpten , hebben wy daar in ditniaal oict ver- 
der kannen doen, dangemeeniaamlyk door te tiende poimen van HawIykSi 
Erfenis, Land, Bouw- en crimineele zatken , endaar over gemaakr aautner- 
kingen { art welke wy meenen nevens ét overige deelen en Rerk-ordeiiiog op 
de aanslaande Ryksdag weder by e hand te vatten, en goed te keuren. 

AriykellV. Zvn Ma;cfteii heeft ons ook genadij^ft doen weeren , hoe des 
Ryks huishouding , federt de vorige Ryksdag bcfchikt^ geworden , en hoe de- 
zelve doorvare heilzaame regleinenten krachtig verbeterd , aangewaÓchen en ver* 
jioogd is > zo wel in des Lands huishouding als in de uitbreiding der Cooi- 
tnercie en Zeevaart , en in de bedryving der Bergwerken en Manofafturea. 
Dewyl ook zyn Majeikit dat heihaam oogmerk gehad heeft , dat het Ryk^ 
*t welk door lange zwaaie oorlog- en andere drukkende plaagen afgemat \% i 
zich op die wyze weder konde opbeoren , en tot voorige krachten en flerkte 
komen 3 zo erkennen wy decie zyn Majeftelts genadige voorzorge biüyk , met j 

onderdanigfle dank , en kunnen daar by nietnalaaten te roemen é^% Ryksraads { 

beweezenc vlyt, trouw en zo'g, waar mede dezelve zyn. Majcfleit met rype | 

raad a*n de hand gegaan is; gelyk wydan ook verzekerd zyn, dat zevoortam 
zal trachten, met nut, zorgvuldig heit, en eere, te vervullen het vertroaweu i 

dat de Ryksftanden in haar ftellcn. De veelvuldige aan zyn Majefteit overge- ' 

geeven a'nt woorden en voorfteliingerf, betreffende des Ryks inwendige huishua* j 

ding , zullen ook genoegzaam toonen , hoe zorgvuldig de RyksÜanden in ' 

deze zaaken het verbeteren der mlsgreepen , ook wat tot zulk een einde be- ' 

dacht kan worden, onderdanigft aan de hand gegeeven hebben, en het nut en 
voordeel zal zich klaarlyk toonen, wanneer alles zyn^volkoinenheii eilangeo 
zal. 

Artykel V. Alhoewel wy ons de onvermydelyke uitgiften die ten behoeve 
des Ryks vcreifcht worden , genoegzaam kunnen voorftellen , zo heeft zyn 
Majefleii doch ter barte genomen , 'wat de toefland der voorifte zaaken , als 
mede het misgewas van eenige jaarcn her, en andere bezwaarniflen^ dcot)n- 
derdaanen voor koftcn en laftcn toegevoegd heeft, en derhalven met de Ryks- 
flandendaar in overééngeflemd , de vrcdensvruchten zo te genieten , dar mea 
van extraordinaire contributien tot de naafte^Rjk&dag verfchoont zal weezen. 
Doch wy neemenuJt onze loon- en betaaüngs ufigiArn,Slois hulpeen Accya, 
zo als op den tegenwoordige Ryksdag tulTchcn de Standen afgefproken h, 
gelyk het in onze daar over gemaakte Con vernis vervat ftaat , onder beding 
dat zich zulks niet verder dan tot de naafle Ryksdag , unHrekkea zal. Geljk 
wy nu zyn Majcfteits genadige toeftemming met onderdanige dankbaare hqteo 
, erkennen, en met plichtfchuldigheitaanneemen, xo erkennen wy ook daar u^ 
gen , dat wanneer onze huizen en kaffeA zo vol goederen mogteo lyn , «Is 
onzb harten vol van onderdanigheit en liefde , zyn Majefteit in xync xvkQW^ 
Oen geen verihindering of gebrek, maar des te grooter overvloed hebben zoo. 

4c. 



Digitized by CjOOQ 16 



M E . R C U R i U S- 87 

ie. Doch als bet ryk den vredcenderofte mogt verlieten, tn Yindeo een of 17)1. 
den ander vyandlyk aangetaft worden, dat God verhoede, tollen wv als gt-^V'fy* 
trouwe en regtfchapcnc Onderdaanen , naar het niterfte vermogen lynMajefieit ' ■■ 
onder de armen grypen, en niet weerloos en tonder bydand laaten, maar in 
tolk een gevaV toonen , de kracht ^n werkii^ eeoer regigeaarde ii^de voor 
den Koning en het Vaderland , dók wat toVdertclyer behoef en wélvaaren ^ 
alle de herten der redeUke Onderdaanen^konnen te weeg brengen.' 

Aitykel VI. Gedurende de 'éefecnwoórdige Ryksdig, heeft lyn Majefteitge- 
nadigft te verftaan gegeeven, dat hy geneigd was, kort 'na desielfs befhiit, een 
reize naar zyne erflanden in /ï&^n te doen» welkers beweegoinaakendeRyks- 
Aanden trch genoegzaam voordellen , doch daar by een hartroerende droefheit 
over tyo Majefleits 10 veraityn , •gevoelen. iMaar wyS^tyn Ma>eft^i|gena- 
digfl vertekcrd heeft , dat. hy het ryk met e^n jfpbcdige te rug komö weder vef 
hengen wil , en gédoreifde tyn afwe^ehhelt , btii dat dterbkare en Ifeve pand 
de Koningin laaien, als de allerzekerile en befle uitlc^Oer van tyii Kohiiik- 
lyke Majerteiis genadige gedachten » tot des ryks regeering in 't gemeen , en 
tot zekerheit en welvaart van etn yder Onde'cdaan in *c byzonder ; zo tyn daar 
door niet alleen onte tinnen opgebeurd, maar, wy erkennen ook met allerge- 
nadigfte fchuldplichtigheit , dat haar Ma)ellcit onze allecgenadigfte Koningin , 
op der Ryksflttiiden ondèrdanigft aanhouden , Zjct) verklaard heeft , dat ty de . 
beraadflaeingen in hooge.perfooii tal<bvi«fooilen » eo de regeering en magt , 
in tyn Msijeftéits afwezemhèit , toaïswanfncer iyn^'Majefteit telfs tegenwoor- 
dig waare , op tich neenien , op datdè taaken tonder tyd verlies , naar de ordre 
van onte hetwoorne Regeeringsvorme, mogen afgedaan worden, 's Kbnin- 
^ins 'ondertekening, tal gelchieden mf( dit by voegftl , h zjm tiomiuklyke Ma* 
jeftats^ myn Gemaals en Heers 4^et^entbei^\ en.fchoon de regeering een twa* 
re laü is, echter zal ze haar Majeneit als onze 'hóo^dgeliefde Landsmoeder , 
licht en aangenaam vallen « gelyk hét, Ryk daar Van reeds voorheen 1 grooteen 
overtuigende blyken genuoten heêFe.' 'Dên'Konmg begeleiden wy mer ons 
getrouw^gebed, en wenfchen dat de reize vergenoegd en gelukkig mag tyn', 
en de te rug komft to fpoedtj^ aV^^ze ons henglyk tyn tal. Wy tullen ook, 
to als het getrouwe , gehoorzaams ep regtmaatige onderdaanen paft , aityd 
loonen, hoe boog en onfchatbaar de Ryk&Oanden de perfoonen , to van den 
Koning als van de Koningin, .flecds vereerejv » • 

Arcykel VIL De Ordonntntiên en Conlïl. iileti uit tyn Majefteitr bytondc- 
ve voortorge, op den Ryksdagg^maakt'i' €ï\ Hiïer ökider gefpecificeerd , be- 
kennen wy naar onzeHe^erii^ivorme^ toe' ee& atgemeene en beftejidige Wet, 
aangenomen te zyn, als: De lefolutie vaopjuny 1727, betreffende de (Iratfe 
der geenen die de goederen van de Kroon doorbrengen, ent. ent. - 

Artykel Vin. Wy erkennen in QnderdanJgheit.voor.goed , en (lellen vaft, 
de genadige voortorge die zyn^Maienèit gepoomen heeft , om door bet Ver* 
pachten, der Tollep,, 's RyÜs, irikoftiftén te vcrmèeitteicn y enz. 
-"^AtVftièMX'. Bt'RyksUandeti hebbéb ö^k<aere^ó1jrèrd , de Bank van Leening 
op tekere ssiy«tj><ea dnl'eidC'io04klydemte4aar doot geholpen mogen wor* 
iW, ent. At- 



Digitized.byL:iOOQl6 



88 E U R O P I S C H E 

ci75ï; 'AriykclX. Met Kooinklykc gcoadlgftc tocfteminlog'xyn wy orcrééngc- 
^^CT/y* komen, dat de oaaftc Ryksd^g tot half Janoary ijif^ iq God wil, tal wor* 
" ' dcD gehooden, eni. 

De KoningvM Zweden fcrtrok den i6 September Tan StoU^lm^ 
om te Tftedt fcheep.te gaan naar StraaUond : het Gevolg van zyn 
Majcfteii beftont uit ipo. Peribonen ; en de Koninginne badc ter^ 
ftond na het vertrek des iConings deRegeeriog» geduurende deszelfs 
afweezigheiC) aangenomen* 

MNE- DEN 18. Auguftbs kwam vza Tranquehar te Kopfenbage bet 
MARKE • s^jiip ^ Rpoinginne Jnna Sofbia^ de Laading van bet zelve bc- 
ftaatin 

10 i II Laft Zout., 

Jtfózi tt Caliatourshout. 
6041 te witte Bengaalfcbe Peper. 
70ifo 01 Pejier. 
4f o Boodels tlotttngen» 
118 pi. dubbelde Bengaalfcbe Armozynen. 
330 ps. geftreepte dito. 

1 80 ps. Bolbulchiasma of kleine Cbagrins T^en. 
iz) ps. Reftas. 
zof ps. Bcllcfoor? Stoffen, 
V . , 3^0 ps. Nillaflcn. •. ' ' . " 

Zof p& Pinnailen* ...! 

34Z ps. Malmolens. 
' po ps. Betbilies en Duriaflên. 

4opf Bethillcs Halsdoeken. 
f17 pst.üttifal. : 

8080 pi Pano Camprido. / ^ '' 

7980 ps. Salemponr^s. 
fpo ps. Pano Canarii Commii. 
/ 411 ps. Pan<iCommis. 

I zi ps. Murri Maderpock. 

2.00 ps« Suckerdon. . 
j^4L ps. gekeperc Linnen. 
tffo pstgefcbilderde Cbitfen , Qhitle D«kcns em 
. Bedden met haar ToebebQorau 

0t 



Digitized by 



Google 



'M •£» BL. t Jü 



^Vl'. 



>K l '4j :«. 


«* 




■%«!^ 



. rd8 ps- Ginga%$. 

789 ps. Sitfaks Gingst^. 
277 ps. ofdih^tt&t%MgȎ 
ixi ps. CaUwappa^ pn ., 
zoido divcrfchc Nfeiwitdck^cif, behalven noch ccnigc Ba- 
V Icnfyncwft^rai.. .,^ > - ,? 
De Paoo Camprido» de SalcqRpio^ris,:, het Zojitj^ Salpeter, Calia* 
tourshoüt en Peper, zouden den 7. Septcembert en de verdere Wa- 
ren: den 17. dito verkocht werden, -^^i ' 

D E N 3. Attguftus kwam de Prins »t«fiOr4;y^.en Nafau in s^Gra^ lanJ^n. 
venbage^ alwaar zyn Hooghcic zich tot cfen 2f. ophielde , en toen ^ 
over /Imfieldam naar Friesland ffkttré^ns om den ?. September al- 
daar de Huldiging te ontfangen. ,,^ ^ 

By de Hcereff Staten van /iW/a;ïöis ^a^ftgeflctó b^ doen van eenc 
algeraecne Collefte in die Proviniic ^.^B/j^oorjdgélc van de Piemon^ 
te^JcU Dalliedeni welke hun VadedaiKli.hïebbscfdiióeten .verlaten ter 
zaakc van den Gpdsdienft, ten wclkcftJciiMle.dpzeJVe Collcöe alom- 
me in de Steden en ten platten Laftde der Pro*intic Van huis tot huis 
gedaan zoud^ worden op Maandag den ib. September aanftaande. 

In 't laatft van de Maand Auguttijj^Jf;W4ibén indew Lan- 

den twee Ooft-Indifcbe Retourfche^i;p\, j^il^aar; vin ijte Laading was 
als volgt. ' • ^^"- ' ...^-^ . . 

GENERALE CARGA of Laading van twee OoidJiidifche Retonr-fohe- 
pen, te weten, Loenderveem\ voor de Kttlier Amfiêrim^ eo DèmDam^ 
voor de Kamer ZecÜufd ;. zyndeden 2; Fdbna^ ty%i.yn Bafwim vertrok- 
ken , en óp den ^7. Aogvai 1731. in en voor de HMneoeB deter l4iadea 
gearriveerd» '. ' . ^ * 

48tiif 'S |>rQiDe Pepet« * 

44x1 ff witte Peper. 
272784 ft Poeijer Suiker. 
13*000 ft Salpeter. ^ . , 

!/ 2100 •»3enjoJo. ' 

30000 ft Caliaiourshout. . > ' 

* ' 30071 ft Camphcr. 

' ' * 1287^ « lavaas CattocneGafèn.- * ^ ^ . * 

jfoo ft Indigo ]avaas. * . • . 
M 4P8* 



Digitized by 



Google 



1 




5 U R P f» i S C Jl E 

4 ps. Ltpb BeAar. 
98101 ff SsMDhoot divcif. 
33400 ■» Tm Malo. 



■j '.i:- 



X04JO p^s. Armozynen ditrérs; 
ipoo p§, Zydor AI«gi». 
i • io9pf. Doiapii. ... 

xoo ps. Reftas. v. ^ • '^i .1. v •. 
60Ö ps. Z^de Roemtals. 
200 ps. Sjottconriallèo. 
•j '• ' 26oops/Sda^es, . *:'..'/ 

-100. ps; A4cnthys; . t 

30D. ps. Tefïcrfdhc Alcgiis: ..... 1 - 

^ ••'' fo6ps. Aliltances. J t 

; " 'TOOOps* Atchiiiuiiieeft. ^ .5 

. ' Sqq^. BeihUbss divors. • 
j ' gTÖp ps, Ctlb B«iigalc. 

400 pi. C^üjTa Nadobiftc. 
. 19^ R5' Dongrya dlf crs. 
' '* ' * ' '/r. '150PS. BtitïfMfói;' /''" 
^ ; ^' -» '%loo ps. ObralRA 

' 4^00 ps. Gingans divers. 
1^960 ps. Guinee» divers* 

,. . . Vvi .'.- , iM<^jw^.Mattr]Ri(ifctiS) . •. , , ., , . ^ 

-;!v.iï-v !..:•»•!.... é^oD.pfiRfw.fliMb'jdiücr^ir» : ' v i ^. ' ^ 
rjL.:;:J r"5" iiw'ifi|l|>st'S«»oft » f/..*.; ;..^' .j - . 

i7y ps. Sologesjes* ' « 1 

ijo ps. l'ansjeeps. 
1980 ps. Zeildoek. 4i«eeBi: 

" ' "f 

moN. VA N jihn heefc tnen , dat 7^^^ BMeéy Vierft van Hvrnflein- 

jERHi. jfr^fh^if^^ Abt van «J/^wfo en M/iimêf^ Vorft van 't H.Roorofchc 

Ryk, én Graaf van Longia^ den 2f«viartiufeipairnd Sepfemberrinhct 

* tf4fte Jaar van zynen 0ja4^r4Qiii«4l'a^a): ovérkedèn was, zynde indi* 

reae Linie af komftig geweeft.«M' :b4sei|i]«f^ sm ^^ Paltz 9 name- 

: . ' lyk 



Digitized by 



Google 



M E R C U R 1 ü S. >i 

clyfc.VïW Pftiérfiki^tot^thAiitXiiiFiSvrfófids , KcarVöfft van dt 'Paifz^J^^^^ 
en Clara van kettingen \ Hy.was ook -Biflchop \9in Doornik^ G/oot- ■■■ ■ . ' 
Ocekcn'vao *r^^//*»rf j en is'viermarf Abt Commandeur inTrauk^ 
rfk geweeft fcderd de dood van zyn Oom den Rardinaal yaa Fur- 
•^^•ifefj. De Vodl Düminicus van Lëuienjfein» iyn "Nficf, is Erfgc- 
*fiittiii van 2yëc<Soeaeren ki hci Lu:<isnbargfche ^ dieconfiderabel^y»^^ 
V^mttitn Neuthateï j Chi^epiérre i Montagu ^ Heriimfi^f ch Roche- 
f»rf. ■ - 

Men heeft vcrfcherdcn Berrditcn uic China y behclzendcndaj; indac 
Ryk^ cti wel voómamclyfc te Pekin dcHoofdftad van he^t zelve in 
-te iaac4 van de Maand September des Voorleden Jaars op den mid- 
^d^g \ C33 den zdvtn dag tioch' driemaal 5 als ook den votgcodeti da^ , 
een zwaarè Aardbeevingwas.gewcfe(l t die^ tot ojp dcr\ i j;.0.6lobèr 
-isödamg geconriritieef (J Sad , darzcdagclykieén of tweemaal wasge^ 
^oeld) waar door allecnlyk io Pekin een derde van de Huiien was - 
ingéltort , en de cjvérigiéo alle befchadigd. Van de publyke Gebou- 
wen i^ecnToorctt totojKfcngrond, ^n aan Üèrt Stadsmuur ycrfchci- 
^<^liSfvitfeBdasurdoorgeriiineerd; eft opeenige plaatfen wasookfchg* 
de aandencrootcftMuurgefchied, het voortreflFclyk ^palcis^vanH^^- 
Citoli, liullniifs^der Chincefcfie Keizers, botten ^ié Had ftaande, en 
diit' v«n den Mfenticndcn Broeder van den tcgcnAyoordigcn Keizer , 
wamn wèrgeftort) als mede de fchoone Kerk der Portugeerchejc- 
-fdfteH, dit der Fraöfc^e Jefu'icen, en *c Franciscaner Klooftcr: rocn 
iiad «aA syn Bogdiehantfchc Majefteh » dié alstden krank lag (ooi 
\itóxfi gdèri al 'te grootb fchrik sMtn te (aa^en) voorgedr^ageiS ,; dat al- 
leeHlyk izöoo Menfchcnby t)e Aardbeving ia JP^Ii/i^ waren omge- 
komen ; doch de Jtfiiïten nrfaatteden bet getal wel ctp 70060 , en 
anderen zelB op meer- da» f 00000 «'t welk ook .wa^nchynejyk ge- 
noeg was uit de Rtiïneq die men. noch niet bad kunnen wegdoen. 
Terzelver f3rd waren in het Gouvernement «(^i&a;iJiifiid6or't.overI<^o- 
pen vairde Geele Rivier , vyf ï^rovintien oiider.water^ geiet , en 
.'Wemig Menfcheft daatbrge&f^eerd. Wyl de gemelde Proyintieri gc- 
lyk ah de Proviand-Kamer van Pèkin zyn geweeft , en daar in nu 
^le voorraad weg was, xoode in die Stad eenegroote duurte %^x^ , 

Vm "Sèüm wordt gefehreven datmch daar in dey<>9rlcede Maao^ 
een afnyfelyk Onweer heeft ^ehad vermepgd.met donder .,eo hagel» 
^»W ader vtfrfcbetden teenfdien en veel vée omgekomen zyn » en 

Mi . dat 



Digitized by CjOOQIC 



ds^^m^ 



^^ E U R O P I S C H E 

Pj}}L dat'cr >agclftccncn zya gevallen, die omtrent t^ee ppnd woogeo^ 
" en;^. 

Van de Neckarftroom fchryft men ^ dat men in *t begin van deze 
Maand een zwaar Onweer met groorc hagel fteeoen vertncngd^ go- 
had heeft, waar door de pla^cfen Mlfild , BUlingkelm , Mublboéb^ 
Buttelbron^ Meekmubl • Rufchen aan de Jachs enz.,« grootclyks hc- 
fchadigdzyn: de hageiftccnen waren zo groot en. zwaar -s^l^jhoendcf'^ 
eyeren : dit Onweer had zich noch veel verder verfpreid , waar .door 
een onnoemelyk getal mcnfchcn geruïneerd geworden zyn 

V'zn^ajonne meldt men, dat men daar omtrent fchrikJcelykeOiz- 
weeren hadt gehad, waar door wel fo. Rarochien of Dorpen .ge- 
heel geruïneerd , en veel Menfchen en Vee pp 't Vc\4 dooi^gcflagco 
waren. ' . m . ^ ' . 

Den 1(5. Auguftus \s te Berlyn de Donder in. het H^ia van deo 
Predikant f^og^ gevallen , waar door zyn Huisvrouw eneen Kind 
gedood , en twee Perfoonen gekwetft wieaden i en den 17. is de 
Predikant Scboneman in de Kerk voor de Konings Ppoft » tecwyl hy 
een Kind doopie, door'dcn Donder ter iï^rflc gfflaag^n a doch niet 
■gedood. • r • t.' . '' ' ■ : 

Men (c\xx^h \x\i Spanje ^ dat men aldffar inde vt>pr|^ Maaod^iset 
de laaide (chepen van de Canarifcbe Eilanden ^arrive^rd. , con(r- 
matie hadt vaa het uitbreeken van een Nieuw Vuur of Vulcaan uit 
de gebergtens van het eiland Lapcerota^^ ^oebeborcijde ^an.d^n J^o- 
niiig van Portugal^ federt de oyergifte, w€i\.Q zéii^tt^^Ad^ipi de Be- 
'teneourf^ccti Franfch Heer, èi^ pd^n^fV^j^^x^^^^ 
gedaan^liettc aan den ïofanc Do» ïjeun^Mes ^' Gvóotmc^A^r van de 
ChriftOrdrc. Deze berichten zeggen , dat het gemeld^ gebergte 
cfeö ecrft^ Scpicmbcr van Het voorlcedep jaar» op dfie byzonderc 
phatfcn zo.veele njincraale en zwayclachii^e il>Qi^uicge|>raakthad* 
deydat 'dé^clvê biiihcndcntyd va^ 7.u^ deScad 

'fffinega/h / 'en; 3e ' vleltj^ea yaii 'S/,a^.^aJh/^nni^y\j^ yXh^rfU.^ Cfcï- 
^aHfayay Penha^Patqfiiis^ Rodèos^^. Jaret4i^[kn\^^ 
'en dat de aflche yari die 'verbrande', pUaiffQ,, door^eca geweldige 
\vind opgenomen zyhde,. 'over ile dorpen C«/>i^^^, Jjo^ AiurJacbs^ 
,GeriaSy^MoZ4ga9 Si.Bariotomeo en Lomo fSindreZy neèrg^ftortva»^ 
Tn dc,mceü^ loWöónen vérfmoprd hadt. V,| /.- , ,. , . -i- . :» r 
t • Van 'CQnftaM^^^^^ ie?R ^a^t ^cj^f,<?ji^y'^^,q^^ „^g^cfi d$r 

i 1.1 Voor* 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U & 



93 



Voordeden vah die Stad, aan de xydc pan de Haven , een twaare J^^l^ 
Brand was gewpcft, waar door het grootftc gedeelte van die Plaats ^^<gw « 
in de Aflche is gelegd f zynde omftaan in een van de Keizerlyke Ar- 
fenaalcn ; het Ongeluk zou veel gróotcr gcwccft zyn , indien de Wind 
niet gunftig was gcwceft ♦ en als jnen niet verfchciden Huizen om- 
verre gehaald had, waar door de voortgang van 't Vuur eindelyk ge- 
ftuit wierdt 'y De Kaputan B^cha of Grooi<'Admiraal heeft in die 
Occifie veel zorgs en moeite aangewend , zo wel om de Brand* te 
biuflchen , als om alle Wanorde van 't Volk te belet^n j onder* 
loflchcn heeft dit Ongeval grooie Schrik zo in 't Serrail alsindeStad 
veroirzaakt : de Schade is confiderabeU en men h^ft hier by aan te 
merken , dat voor omtrent zo. laarcn deze groote Plaats Galdta 
roede byna geheel en al door het Vuar verwoell wierdt. 

Men Ichryft van Madrid van den Ji.july, dat men aldaar tyding ^ * 
badt vRpPalenehf eeneBiflcbopIyke Stad in 't Landfchap Leon , dac 
bet Barnardyner Nonnen-klooftcr van den zogenaamden H. Doorn» 
by nach;: door den blizem in den br^od geraakt, en zo fchielykyer* 
.l^rd.was,, dat deNoimen naauwelyks tyd hadden om half gekleed 
t^^ontyUi^hten ; hebbende zy niets geborgen dan de Hoilie en den 
H- Doorn. «^ 

. Des nachts tuOchen den zS» en zp. van de voorleede maand is de 
gehe^le Stadt ff^onfiedel in 't Vorftendom Bareitbmci deKerk, 'tStad- 
huiSf en- andere p^blyJke gebouwej) dcor een fchielyke en felle Brand 
«> cifi.aflche gelegd, ayixle niet m^êv ^ri negen kleine Huisjes (taan-; 
fle ; gebleven ; , ook zyn twaalf Pctfoonen by. dat grobc ongeluk 
clcndig om 'c Iccven gekomen. Den jolkn heeft zich de regecren- 
deMafkgraafi vah iB^r/^» in Pcrfooniierwaards begeven, en deeleo^ 
.de groocer bevonden dan men hem mondeling hadt Icunnen vertoo^ 
oen r Door lall vanzynHooghcic zyn reeds veele Wagens met Brood 
derwaards gezonden » en men heeft alle andere mogelyke ordre ge^ % 
fteld, om de arme menfchen te vcnrooftcn en te ondcrfUun^n. 

In de Peterkau of PetrikoTü in Groot- Pcolen^ zeer bekend wcgena 
het groöte Ryks-Gcrechrshof dat alle Jaaren daar gehouden wordt» 
en telkens wel zes* Maanden duurt , ontftont den z dezer Maand een 
zwaare brand) waar door jooo. Hqizcn in de siflche zyn gelegdy zo' 
dat naaulyks zo. Huizen zyn blyven ftann. De Jefuïten Kerk is tot 
den grond toe 9 fievetis het Kloofter en 't School afgebrand} bet Raad- 

M 5 h«is 



Digifized by 



Google 



,4 E ö R o P I S C JH E 

J!£ïJ' Schooka dcf Paecfs van de GoJvruchcigc Scliooleo, caccnigöüoc* 
ven leggen geheel in de aflche ; en de vloni fioeg ;u> ver over^ dgc 
pok t^celc Huizen van deVooritad afgebrand £yn« 

Onlangs viel fien Wild Zwyn , door de honden in *r bofirfa vaa 
Fontatn€bleau vervolgd, opeen man van Moret mee zyo zoon » aas: 
De laatftgemelde wierp zich in een moersis » doch hcc Zvyn ver- 
volgde hemt en reet bcm de buik op; in*c vervolg kwam dit beeft 
weder by óc Vader , die zich mee zyn aangczlgc eer aarde gewor* 
pen hadC) en kwetfte hem op verfclieidcn plaat(en$ deze twee oa* . 
^lukkigen wier<i^n in 't Gafthuis van Fcntaimèhau gebrngc, alwaar 
de Koning van Frankryk hen de Heer df U Férotmit zyn ccrfte Ciit- 
rurgyn gezonden heeft , om z/eteverbirKienj zo zy Vr vanopkomen^ 
sal.zyn Ma)eQetc hen ccn penfioen geeven. 

£cne Dochter, in Abts gewaad vei-momd , \ti^t vaartuig dat naar 
JSt. dmd gaat, getreeden zynde, kreeg in *t zelve een overval « in- 
voege men genoodzaakt wierdt haar in het vertrek van den Schipper 
te brengen 9 alwaar deze gewaande Abc , kort da^tr na van -een kind 
beviel , 'c welk zy (voorneemens. was óp ecae oobekeadc plaats te bren* 
gen. 

Tc Parys is dezer dagen een Boekv^rkoopers Vroaw, oud zy nde ^ i. 
jaareo, niet een jongman , waar op zy verliefd was | doorgegaan , 
hebbende alle de befte tScSttn uit liaar buis met zich genomen. 

Van Dublin io Ierland heeft men , dat men daar onlangs in het 

graaven tef plaatfc daar voordezen eenegrootè Abdye ftont , een zeer 
aai gedenkteken van de aloudheit had gevonden, zyndeeenyzer 
borftbeeld» hoog twee voeten ^ van den grooten Bryen Bêhvimki , 
Alleenheerfchervan/er/aj»^, dewelke in den jaare lozy.flierfaaneeti 
'woade dtehy in acne overwinning tegen de Deencn te Clantarf bo 
mochten, gekreegen badc» 



S EPr 



Digitized by CjOOQIC 




M B B: € U R I U S. 



S £ T T E M'B E % 



N A. dftt ia de voorlede Maaod ecu Expreflèa van Drtsden te ^l^^ 
Simden de tyding eebragt bftdc dat op den 3. van die Maand aldaar tan-' 
ecft Traftaat van Unie en dcfenfive AUianilc tuflchen de K«urvor- ^^^^ 
fttndommen van Saxen en van Hanover gefloten waSf hadc men ook 
aan liec Britfche Hof eéh Origineel van dat Traftaat ont&ng^n ; 
2ynde het zelve van dezen Inhoud. 



Dl 



jAtt bet kennelfk %y ^ gelyk als het is, dat de Voortaocen der Kearvorfle» 
Oyke Horzen van Stueem m BrpmfwyhLumtlfMfg ^ van Al-Oads te zamea 
ceo-particalier gjocd verftand gebonden bebben , bec welke niet alleen gele* 
gcnheit beeft gegeeven tot bel Traébat van ceowigdnrende £rf-Vereeoigtng », 
waar over men io*i faar lóSrj. tnflcken de titee Huiren Is ovei^éo gekonaeai 
nuar daarenfcoven vermeerderdis genrorden door de Naverwantfcbap die bet 
Bioed Avflohoi baar maakt , en door de fKrfbonUkeaebctng- die «y elkaader 
tocdiaagen ^ eo dar op ótzt beweegredenen en fondamenten V011 weérzTde' . 
gmgr^rdtsgtaropdeii, rcrder^eunbanév^nVerectifging, Vrtndfebap, ver- 
troHweo , en goede Naboorfcbap , waar kf men zich tot noch toe zo wel b«^ 
vonde» heeft, te cahiveren en te bevefti^n, en ten- dien einde -te zomen op' 
te RMtn eco oioiw defeaiief Tnaöaat , gefchikt naar de omftaod^bedéavandm' 
tegfiDWCftordigen tyd, en tot de VTybdt^otoorfpoedvaAbmne refpedrve Lan« 
deoeo OnderdaaneotrOmdeKeoirzaakeD zjnét tweePaffyen gecotwênieerd 
over de volgende Art^jkelev , die ty door liimne daav 4be met Volmagien» 
viKtmene. MiaifieBS bebben laaten trafieercn ea fluhcn. 
-oAr^koi t Deze Coueutiren Defenfive Alliantie hetft geen doelwit, om 
iemand te beledigen of te oileoteres , veel tnMer den Kchter en^'t Hr Room» 
fcbe Kjk; maar. zf is enkelyk met dat oogtnertc gemaakr» om de Rechten en 
PrivHt|de& der itwee Hooge Commdantea te handhaven, eti hvnneSraaten en 
OfldczclaaDeo te hcfchennen tegen alle Attaques en Geweldenaryen , zelft te* 
gca aU^Psetsnfien:, het treeden in baar Land^ vfandtjipe lavaAra, verzame* 
Ttmrsi en Rev<us van Legers, CoimHwiien en Exaftien ftrydlg tegen deCon- 
fljtntiea enEzeattfamS'*Ordonnantieoran*t R3^ , door wk en onder wat naam 
en iiretest het Mnde mogen wezen. 
]£« Tói dien eoide wülen detweeG^coofedereerden een volkomen ver troa* 
< / wen 



Digitized by 



Google 



9« EURO P 1 '« C H E 

W?ï? wen in elkander neemcn, en zich naauw verbonden hoaden» ooi elkander met 
Sepie»t.- raad en daad te helpen, elkanders wdiyn te bevorderen , van het kwaad ende 
- fchade die l\cn moeten dreigen , kennfg te geeven en ,2uVcs af te wenden , 

dikwyls en vertrouwelyk over alle de^uitkomOen w^ar oic tcoubles en gevam 
zouden kunnen ontdaan , té cotnaniuice^n en raad te ple^geti,^. iozonderheit 
over de middelen om ze af te weeren, en zo 'veel afs roögelyk zaltyn» ééti- 
drachtige maatregelen te nemen , en zodanige a's ze voordeelig voor hqi pa- 
blyk, vüorna.iielyk ten diende -i ter cere, tot welzyn , tot vryhèit cn>e5- 
ligheit van zyn Kcizerlyke Majefteit en'tRyk zonden kunnen zyn. Ook wil- 
len de Hooge Coiiiraöanten aan de Minifters, die zy zo op de Ryks- Verga- 
dering als by de Vergaderingen der KreitCen en verders alom hebbea , ordon- 
neren, te zamen vertrouwelyk te correfpooderen , en 'communiceren ; eno^ 
, dat dit goed verOand te minder afgebroken werde, ipgeyal eenige Diffqeniea 
tufTchen Be twee Keurvorftelyke Huizen en haare Onderdaancti ontdaan , zal 
'^men voor al trachien, dezelve in der mijine af te doen ; en men zal niet tot 
dadejykheit komen , vóót de middelen, dienftig ortidczaakenopecne biilyke 
wyze by te leggen , Vódraf by der tiand gevat 4e hebben. 

III. uit hoofde van de tegenwoordige Alliantie, belopven de Hoöge Geal- 
lieerden elkander over en v^eér, dat iiigcval d'eepe .van fien , door wifc feet 
inpgi zyn , üi ayne Landen en Provinciën , Recbien en Privilegiën 
tegen de Ryks-Gon(litutien,geattat)ueerd, ofwel in zyne -Landen gélocoimno- 
^eerd, getroubleerd en gemoledcerd Kwam te vlierden* door Wervingen, Rc- 
veus, Qijarrieren, Guarnifoenen, ProviHen en Ammuuttie ; of dat^men we- 
kere .tyding badt dat zodanige zaaken ftonden te gebeuren , de ander getrou^ 

. welyk de Party van den Benadeelden zoude aanneemen , en gehouden tjn , aaa 
hem wezentlyk en met 'er daad het by deze Alliantie beloofde ftcoors te four- 
neren $ maar geen van de Geallieerden zal kunnen verzocht werden om Seconrs 
aan den anderen te leveren , zo de een van hen zonder coaimnntcatie mer tju 
Geallieerden , en zonder zyn toedemming , iemant als vyand en gewa|>ender-» 
hand attaqueerde, en hy daar door zelfs in zyn eigen Land of in zvne Rechten 
door den Beledigden of door zyn Geallieerden aangetad en vervolgd wierd.. 

IV. In deze Alliantie zyn begrepen de tweeKeurvordendommen en de daar 
in geïncorporeerde Landen , als ook de daar onderhorige Landen fti Dmitslmtd 
gelegen; en het bovengemelde Traélaat van ErfnVereenigfing van 1687. blyft 
ook in di^zen eti alle andere opzigten in zyn geheck kracht, als of het «fee- 
rivelyk in de tegenwoordige Alliantie was geinfereerd. 

V» Wat aangaat de Secourfen , zo zyn de Hoogè Geallieerden voor dït* 
maal , zonder dat men zulks in gevolgzoude kunnen trekken , öreréén gekomen, 
dat d'eene der twee Partyen, als 't geif^l van de Alliantie, daat is , -dett4UKiet. 
by.Aaan en helpen zal met %ooo Man Duitfche Troupcn ,• als aooo tdVöerea 
1000 te Paard; maar ingeval de Verzoeker nodig oordeelt dat *er een andere 
proportie van Cavallery zy ten opzfgte van d'eerde , zal In zodanig geval de 
geene die verzocht zal zyn', gehouden ,wezen hem te oomplaceren , en hem 
zo veel als hy zal kunnen , de hand te leen«o met 'de Infiintery » of dé Ca- 

• ral- 



Digitized by CjOOQIC 



^ M ER C V R ï T> S; ^r 

fallcty^ die hy ïal vcnochr hebben; mits dat hy zelfs van d'ccn en rtod'an^ ifjl 
der voorzien zj boven het geral U geen \n de AHiantie gedeld 19, en dat hjSifi^- 
2e gereed zonde kunnen hebben ; en alsdan zal een Ruiter voor drie Man te — — — 
Voet gerekend worden s en opdat het onderfcheit der Wapenen en .van haat 
caltbres in de Operatien > die zoqden mogen opkomen, geen disordre veroir'* 
zake , gelyk dikwjls gebeurt , heeft men goedgevonden , d^^ het geval vao 
de zending van 't sccoafs komende, men alvorens en by tydi te zamen. zal 
verdaan , eo over de egaliteit der Wapenen overéénkomep. 

VI. Zo het Secours , waar over m^n by deze Alliantie, geconyenieerd is^ 
niet genoegzaam zy , oih*t gevaar waar inde Beleedigde zich zal vinden, af te 
keeren, zullen in dit geval de Hooge Geallieerden oonvenicren , om het tot 
dubbeld en zelfs tot driedubbeld te vermeerderen ; en zy zullen hot zo regu- 
leren, dat de Verzoekende Party ten roinften ydermaal zo veel Troupen heeft, 
als de verzochte Party. Aldus zal het van de wille van den Verzoeker aflian* 
gen . het geftipuleerdc Secours in 't geheel of ten deele te verzoeken. 

VIL Yder Geallieerde is gehouden , binnen den tyd van vier wecken , na dat 
het verzoek wezcntlyk is gedaan , zonder excous , tegenkanting , of uitftel , 
onder wat pretext het ook mogt zyn , het gcftipuleerde Secours in 't Land 
van den Verzoeker te lemen ^ Ondeituffchen zal hy niet genoodzaakt zyn> 
met den Aggreffeurtebrceken , maar wél zo veel als mogclyk zal zyn , by 
hem aan te wenden alle goede officien , de bekwaamde om aan denBcleedig- 
den eene behoorlyke Satisfaöie en velligheit te bezorgen ; maar het zy deze go^ 
de officien haar effca hebben of niet , de verzochte Party zal niet minder ge- 
houden zyn,*wezentlyk'tgeöipulcerde Secours te vcrleencn , en her te con- 
tinueren, totdat de benadeelde Party volkomen herfteld zyin den Baat, waar 
in hy zich voor de Invafie vondt , en totdat de fchade en het oncelyk 't geen 
by geleeden zal hebben . behoorlyk vergoed zy ;. ten Ware de geenedie 't Secours 
fimrneert, zelfi geinvadeerd en vervolgd wordt, en tot zyn eige defenfie en- 
verfoffing zyn AuxiHatre Troupen in 't geheel of ten deele vairnoden heeft. 

VIII. Als de Troupen gcconjungeerd zullen zyn , zal de Officier die de 
Auxiliaire Troupen zal commanderen , zonder difficulieii of eenige verhinde- 
ring , het Commando en de Jurisdiaie over dezelve oefFenen ; maar hy zal 
gehouden zyti goede ordrc en Krygs-discipUne te hoodcn|, en de fchuUügen 
eremplaarlyk te ftraflfeu, zonder tittftel, conniventle of ecnig regard ; en m- 
ceval de Party aan wien het Secours zal gefourneerd zyn, met voldaaazy • 
over de Straffe die de Generaal of de Officier-Commandant van de verzochte 
Party zal opeelegt hebben, zal die Officier de Delinquanien ?an wal ftaat of - 
conditie zy zyn /!zo lang in arreft-houden , totdat de hooge Gccontederecrden 
-met elkander 'daar over gecommuniceerd hebben. Ten opzichte van het Com- 
mando<3encrjlal' in^ Veld en in de Militaire Expeditie» , zal het zelve aatl 
dfe vaii de Géafticierdé^ en ëai^ zyn Geneuaal. , aan wien het Secours zal ge- 
zohdrt'wtódenVbiyvenrzbdanig nochim dat men niets van bcjanj tM on- 
dernemen, xottJcr alvoréiis óver 'de taak m een Krygstaad in prefentie van 
d« Gücraal óf Ottcicr-Commandant die doordc verzochte Party zal gezoa- 
"'•'-. N" den 



Digitized by CjOOQ 16 




98 E U R o F I S C H E 

doo^yo , fcdelibsrecrt , en moraf eea refolottè genomen lif bcfaben. 

uL Die van de Geallieerden die Secoora van noden tal Bebben,, ud iotjU 
^ kemieii doea geeven de qiialiceït van den 0£icier dien bj deaineeri om en 
cbef tft cooiaundeerea f o|xla£ de Party die zal aflTileeren » zicb daar natonfe 
kwmsa ragokren , en. mee lyn Aaxiliaire Troupen een Officier CowoiaDdiBt 
teiKkfy, die g^n hoger Charge dan de ander hee& 

X. De Verweker h gchoaden» bec 2 waar Kahpn. de Ammonlcfe» en al 't 
geen zal bebooren tot de Veld* AxfCiUery die men iet de Krvg^-Operatte vip 
noden lal hebben» op z^ya teoftcn te leveren ; waar in docb de veriochtc Pai* 
Vf hem de hand zal bieden > mits een redelylce beiaaling en voldoening, zo 
hf een provifie van die zaaken in de nabnorfdiap heeft/ en dezelve zondig koih 
nen miflen» zonder zich te beoadeelen : De verzochte Partv ui van zjn kant 
tfn Troupen met Regiinenti Stukken en met nodige Stnl^ea Kanop voor- 
zien. 

' XI. D^ geenc die het Secours geeft , is verplicht » tjn Anxiliaire Tsoopea 
op zyn koften te onderhouden ; naaar de Verzoeker zal ordre ftellen dal ] 
aan haar tegen een redelyke pcys en oj) de voet zo aU hy het voor* vpn ( 
Troapen kan hebben , levere en bebandige de nodige Vivres en Baver , 
men regolierlyk alle n^aaoden zal betalen ; en ten o^Iclue van *t Uooi^ Stroo 
en Voeder, dat zal men voor niet aan de Aaxiliaire Troopen geven. 

XIL Als men redelyk het Seoonrs zal zenden, zoUende hoogeGeallieerdai 
overeen komen over de Reglen^eiitcn wegens de onderhouding der TioapcD, 
wegens de Formeringen der Regioventen en Gompagnien » en wegens andere 
diergelykc zaken : Men zal in alles een volkome ^aliteit honden » zo veel 
mogelyk zal zyn; en men zal ver&oedenen bell mogelyk voorzorg. dn^ie*^ 
gen alle cpnfafie en dteordre* . ' ^ 

XIIL Geen der GcalHe^éen zal aan den ander verzoeken onnntte door* 
rogte» der Trougp^ door zyn Londen ; maar ingeval een on^Fermydel^Jdleir 
ten opzf gte van de fitoacie van 't Land , deze gaffage eilch( » zal men zicb ia 
alles fthtkken na*s Reglement wegens deMarich der Troupen waar. overoKtt 
raa weèrzyden den x;. Deosmber lóSy.gjNxmvenieerdis^. zonder itis ie doen 
*r ffeen* daar tegea ftrydig is« 

XIT. De tw«e booge GealftcadeBr reftfvarea. aan zich ezpreffelyk. ^, geen 
waar toe zy jegens hnnne Hntzen conform de» Familie^'afla, gebonden zyn;. 
C0 1]^ Uilen zieh egalyk hondoi aan de Ailiansien, Engag^eaten en R^ie- 
memeD, waar byzyzidtmetdenMdcnbn vierboadea vinden; ênxalks.teinSlrt, 
ats %y van een natnor 970 , die haar nici beletten g de Verplfcbtingen Tim ik 
tecrenwoordtge AMtantie te vervttlten. 

aV. DezeAlKaotiV zal drie jaaren dnnren ; eaeér ze verlopen zyn, zalmen 
kandelen' van de noodtabdykhdt om ze te confinaereD ; maar zo meo aqpm. 
*r einéa van d» bepaalde* tyd zich in^Mn WQzeiu)y)L gevaar en lA Kcy^O^ec»» 
treA4>e«o«ds^ zalme»eöiiciBaeoBfttB tavfnep» waar.toemen,bydQlc»EDWO(»f 






dtos AtHamie verplkht is, to» da» het gffWt opgeiMMidc» heeO. 



Digitized by 



Google 



M E R C U R l ü S. 9f 

AgTkiOlod imeotie hAd ion id 4e tegwwoordtge AlUaiirie, t< «ceeddBe«a co ie JJi^ ^. 
keoDcn g4f laft daar toe te hebben « hy met ecngemeeoeoverééokotnft eotoc- ^7^«- 
fiemmiDg daar tn geadmitteert tal werden, mits geproportioneeriJeCcniditieD» • 
waar over de twee Geallieerden zoMen 4ellberere0y wanneer 't geval daar id 
ktHneur 

XVII, Het ttgeowóordig Ti^daat ed dMr de twee Hooft Gomraftaiitefi 
MMiiceeit » m de iUtiftotieo .«ifgewiOidt verden bjnuen deiiyd tn te weo- 
mcBy ie jfekeaeB vMideo dag van Jaio de^et^ of eerder ) u het kaïi «^diie*' 
<ten. 

£indelyk , is van het "geepe hier boven is bevat , en van al *t geen aldas is ge* 
haiiildt,en .waarover men is ovtréén gekomen, een Dtibbeltgeëxpedleert; en 
ile Mtriftetf npafpoteBifariflea van de twee Partyen hebben yder een £xera« 
phMT getricail» en de twee ExempiarM zya okgcwKfelt geworden. • 

De XVIII. Artyfc^lcQ ^afi dit Tra6bat worden gevolgd do^r 
«enige Sepat^te en Gebeifloe Artykels ^ welke niet eerder dan r.es 
Maanden na de Ratificatie ?an het Traftaat publyk gemaakt zullen 
mogen worden. 

Men heeft aan het Britlcbe Hof uit Spanje van den Heer Keme " 
bericht ontfkngen» dat mét verfcheideh Spaanfcfae Schepen pofitive 
erdre^ nwr Wejlindien waren gefonden, om de ongeoorloofde Proce- 
dures Tan de Kuftbewaariders en aiKlere Spaanfcbe Schepen in die ge- 
weftente beletten s welke ordres door den commanderende Oflftcier 
Tm de Azógnei Schepen die in ^t ktnt zonden Terirekken ) ftonden 
vernieuwd te worden \ en dat de Gouverneurs van Sf. Domingü en 
p^o Rkö j die de voornaamfte hand Hadden gehad met de geweldi- 

5;e ondemeenungen tegen de Onderdaanen van Grütft^Brittannien in 
ie Geweften handelende te begunftigen 9 en aan te moedigen 9 van 
imtine Sedilsningen virarenafger.et ^ ^n naar Sfonje ontboden • om zich 
op diverfc3ie Punten van malvetfatie , waar mede zy befehttldigt 
wtérdcfif tevetamwoorden. 

Cyn KaclMtyke Majeflcjt fieeft geordonneerd ^ bet Schip de 
StrCboHêSy *twclk te Gibratter t'htirs hoorde, en met eenigeMoo* 
ten et^ Ree^atahlchappen van die kilden » van AïgkriroAX Tttuan gaan- 
As > Teoor eentgen tyd door de Ooflogfchcpen onder den Graaf van 
tfXi^9 genomen was» mee de ganfone laaoihg, tctlfii ihetde Mü9fen 
cft haare effisftdta, te ontOairti. Ook wasser een dtdre uitgekotnen» , 

N X om 



DigitizedbyCjOOQie 




,00 E ü R o P I S C H E 

omaan de Zuidtee-Compagnie eefie Cohfiderabele fomme gelds(dre 

Wcl op looooo- ponden ftcrlings begroot wordt ^ en gedurende de 
katfte cneenighcdcn aaAgehoUden is gewceft) weder te gee ven ^ en 
cindclyk hadt de Heer Pat inbo dooreen briefje van den zp. der voor- 
lede maand, aan den tleer K^ent bekend gemaakt t dat de Koning 
«yn Meefter drie Commiflariflen benpemd hadt, om vatt de Engel* 
fcheti te regeleeren en af te doen de wederzyda eifchen der gefecden 
fchaadens, achtervolgens het Traftaat van Sevilïé.. 
. De Admiraal IFager was met zyn Ësquadre in de Baai vao Cadix 
gearriveerd» en met alle eertekenen ontAmgen en Segroetj en de ge- 
combineerde Vloot zoude ip't kort klaar zyn om naar liali'éovet ic 
fieeken. De gemelde Admiraal heeft in zyne audiëntie by haare Ka- 
tholyke Majefteitea volgens zyne inftrudien aangehouden opdeuit- 
deeling der efft&en van de Flotilje en der AfTogues-Schepen # als 
mede op het vereffenen der fchade, welke de Engelfche Koopliedca 
door de Spanjaarden in de Weft-Indiin geleden hebben. Men meent 
dat die Admiraal ook laft zoude hebben , om. vertoogen wegens de 
werken der Spanjaarden voor Gibralter , te doen j doch dewyl hy 
.twee battailjons yan daar tot de expeditie in Italiè mede genomen 
heeft) fchync de Regeering dieswegens buiten bekommering^te zyo.^ 
Sedert heeft men met brieven van den genoemden Admiraal van den 
19. der voorlede maand , dat de bpaanfche Vloot » beftaande in 10. 
Oorlogfchepen , met alle bedenkelyke fpoed uitgeniA wierdt,, en dat 
re in weinig dagen gereed zoude zyn 9 om zich by die van deo ge- 
melden Ridder ie voegen. 

Een Expreflbn van den Heer Rohinfon^ heeft van fFeenen ét ratifi- 
catie van het laat 11 aldaar^efloten Traftaat overgebragt* 

De Zuidzee Compagnie heeft tyding bekomen, dat A^ Affiinto^ 
één van haare Schepen , Kapitein Galdb&rcug^ te Dtptffnri wai inger 
loopen». komende van Buenos Aitos^ van waar het den i3«May vcrr 
troitken was; zyn Lading beftaat onder anderen in 3000 Hai<fcn. 

De gemelde Zuidzee-Compagnie fchynt by aanhouding niet veel 
geluks in haare Walvisvangft te hebben) haare drie laatifoSchepeoi , 
welke zy noch uit Groenland te wachten had , zyn leedig in de Tbems 
gearriveerd , zo dat de if. Schepen die aldaar ge weeft zyn t ^iet 
méér dan f Viflên^ en de 6. anderen «^ die naar de Straat Davids g^ 
Wf^iicti warcui maar p. Viflen medegebragt hebben } zypde het ze? 

vcndc 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U & loi 

Tcndc Schip, genaamd dciJir^r^x, Knpittin j4nderfon y in het uitgaan c!/^'V 
op de Nöordkuft van Schatïand verongelukt ,. nichcgcnftaandc den ^^_ * 
kwaaden uitflag welke deze Scheepvaart tot nu toe gehad heefc , 
meent men dat de Zuidzee-Gompagnie in het aanftaande Jaar we- 
derom een nieuwe proef daar van zal neemen. 

De Schepen de Si. Micbiel en de Rudgey die voor'eenige dagen van 
Rio de la Plata op de Theems aangekomen zyn , hebben onder ande- 
re Goederen voor Reekening van de Zuidzee-Compagnie mede ge- 
bragt 50000. Stukken van Achten en 31Z.8. Huiden van grooie waar- 
de. 

Het Oorlogfchip de Experiment arriveerde den p» dntrxMétVl^eft^ 
Jndi'én te Port smout hy hebbende over de poooo/Stukken van Achten 
aan boord. 

Den zf . Auguftus kregen d^ Bewindhebbers van de Oofi-ïndifcbe 
Cpmpagnic, de aangename tyding, dat wederom vier van haarcRc- 
tourfchepeh op de reede van Dovres gearriveerd waren , en de vol- 
gende Carga is van dezelve publyk gemaakte 

CARGA van de Oöy?/W//?*^ Rctourfchepen èt Mary tn^Bridge' 
water y van Bengaïe^ en *t Fort St. George^ de Prins Wiltiam en i^- 
thuiïlier^ van Bombay^ in /)i^w gearriveerd , waar van de Laading 
de volgende is» 

129^ p». Addatief« 

5*497 Anjcngo Piecc-Goods» 

3792 Baftaas. 

116 Bcjutapauts. 
6000 Byrampauts blauw» 

327 Cafridarries» 
2600 Ghdloes. 
IOI2 Cherconoaas. . 

470 Cbillaas. 
iTpioChincs Bengal. 
2000 dito Naffermany. 
xSoo dito PonabagQtzees. 
30442 Coflaas. 
xj'2o dito gcblomde. 
3000 Copees. 

496 Chowtats. 

478 Dimitics. 

164 dito geblomde. 

N3 \J32« . 

Digitized by CjOOQIC 



xot E U R o P I S C H E 

i 751. jrjxS Doreis. 

&€mmè. VjfioDootooiia. : 

_ 1800 Emerties. 

3900 Gfdghains gecottlcnrae. 
$©317 Gurrahs. 
598 ƒ dito lange. 
XI987 HttmhMM. 
189 Iziarcei* 
1800 Lacowiriei. 
^ 4j3o LooAcloth. 

( 3cx> dito vlaafiw. 

«4733 Mulmals* 
131 dito coktttdc 
fS Wtaftcrs. 
^Naiofooks. 
46 Neganepaau • 
4400 Nillaai. 
3600 Niccannees teeedc 
tioo© dho fmalle. 
2586 Peniftfcocs. 
1010 Photaat« 
24079 Romalls. 



'804 dito iitfc Loogee. 

ToSi 



1 dito Handkcfchicft. 

1163 ^>'^ Handkercbiefs fiogle. 
i37<o Sall^mpores. 

3467 Sannocs. 
91 Shaibafts. 

1170 Seerbands* 

1471 Scerbcttccs, 

3000 Seerfackerf • 

3oo8Sooyfe$. 
16380 Sorat Piece Goods of fcYcral Som. 

3000 Tapfcilf . 

iSfO Taffatics. 

ƒ80 dito geftreepte. 
14476 Xanjecbs. 
404 dito cofeiitde. 

1870 Terricdains. 
] 5*660 ft Aloë Socearrfaa. 
41300^ ff Carmcnia W9I. 
17100 ff Cardemom. / 
16600 ff Cattoene Gaaren Tan Bombaj. 

i94o«Cofff, gg^^ 



Digitized by 



Google 




M £ R C y R I U & i#j 

wis Jöo *» Peper. 
33800 groote ponden f uwe Bei^tilfche Zyde. 
1215190 1f Roothoou 
j'204joo ft Salpeter, 
xfpoo Cl Shellak.. 
69JO if Stoklak. 
18900 ft Kurkoma. 
En eenige andere Goederen particalterea toebeboorende* 

Noch Vas een Schip van de gemelde Oafi^Mifcbe Comptigmcvzn 
BengaU in Duins gcanriveerd» waanran de Laading de volgende ia. 

CARGA van het Oofi^Indifcb Retoorfcbip ét Hertog van Jcrky 
van Bengak gearriveerc. 

2919 *ps. Addaties^ 
2544Baftaas. 

400 Carridanies. 

Sn Cberconaa». 
io6f Chillaas. 
75-66 Chints. 
1706 Chowtarf.^ 
i7j'8 Coopeei. 
%SiiS Coflaaa. 

614 dito gebloemd. 

6ni Dtmttjcs. 
5173 Doreas* 

S^S Dooföoties« 
1200 Emerties. 
* 11370 Gurrahs* 

41 2f dito Lang.^ 

300 Handkerdiiefi fftchM ibgir. 
S4796 Hainhaim. 

102 ]amdaniiies4 
t20O Lacowries. 
6410 Molmnls. 

\%S dtto 0!bloemd. 

177 Nainfook$. 
263X Fenialfcoef . 
ftoxo Pbotaat. 
6%^ Romalb. 

IO140 dito>filk Lugee» - ^ 

A600 Sannoei. 



Digitized by CjOOQIC 




104 E ü R O P I S C H E 

léj Shalbaftf. 
iioo Sccrbcttccs. 
ƒ90 SeertNuids. 
2fi Seerhaadconnaas, 
3333 Sccrfackcrs. 
loof Soofbys. 
8cx) TafFarics. 
. 961 s Tanjccbs. 
389 dito gebloemd. 
1193 Tcrrindains, ■ \ 
6jsoo ff Caarif. 
16700 eroote pood rawc Zydc- 
60700 Roodhom* 
ajt7ooo Salpeter. 
28700 Curcoma* 
Als mede noch cenige goederen particoUeren toebehoorende. 

TRAM& DE Minifters van de Franfche Kroon geevcn zich veel bcezighcit een 
^^^ opzigce der publyke Scaatzaaken^ en van het geene te JFeenen ver- 
handeld wordti en dagelyks worden Expreflens of naar hét Keizer- 
rykyof ns^ar Zweden en Denemarken gezonden ^ om de onderhandelin- 
gen der Keizerlyke Minifters by de Noordfche Kroonen co by de 
Duitfche Vorften, zo ten opzigte.van het laattle Travaat vAnff^ee- 
nen^ als van de Pragmatique SanSie , te dwarsboomen. 

Maar noch meer werks verfchaffen^e Kerkelyke z^aken en die 
der Advokaaten aan den Kardinaal eerften Mioifter en aan den Raad 
van Staatc des Konings. De gemelde Advokaaten zeer misnoegd 
zynde, om dat men hen niet wilde toelaaten hun beklag te doeqen 
Recht te vorderen over de mishandeling door den Aardsbiflchop van 
Parys hen aangedaan ia ecne Ordonnantie dewelke hy heeft uirgcgee- 
ven, hebben^ zich eensklaps de Pleuhank pnitröiïken} waar over het 
Hof , te gelyk verbaasd en verftoórd , den. ^o. Auguftus gezegelde 
Brieven aan ecnigcn der Advokaaten gtiófid'èn hééft , en dezelve 
naar verfchcideh btcden van het Roninkryk gebannen, als dea Heer 
Le Roy de Faliere^ Batonnier, naar Fierfm in Berri\ de HeerenGi» 
n3M Dejifeitï Nivernois\ Prevoo/i mix. J^ü^wiei Soyer Mzr Bourg 
mBre£e\ Lecomte ï\zsiT Lude ^^ Roujeist^ end. tiHonnier^ tïvat Bekfine 
in Pircbe\ Comtejfe m^r Remoreniiny PagèaamiOiT La Ferté^Bernarii 
Paillet naar Cbateau^CbigKon^^ Laverdi Mirjfrkai, en Le Du( twee 
mylen van Dy on. 

Het 



Digitized by 



Google 



M E R C U R 1 U & xof 

^ Hec Parlement van Parys^ over deze Proceduren ten utterften ont- ^7^- 
fteld , dcedt daarop, Audiëntie verkregen hebbende , door zyne ^^ f^^^* 
Gedeputeerden dieswegens zyne Vertoogcn aanbieden , wanneer zyn "*""** 
Ma)efteic verzeld was van den Kardinaal de Fleury , den Heer Da- 
guejjeau ^ Kancelier 9 en den Heer Cbauvelin^ Zegelbewaarder \ die 
Deputatie beftonc uit den eer ften Preüdent en de Prpfidenten Le PeU . 
Utitr en des Maifons^ de eerftgenoemde verzocht zyn Majefteit dat 
hy de Vrybeit mogt hebben de Leezing van de Kertoogen te- doen ^ waar 
óp de Koning hem zeide: Gy kunt ze nty maar overgeeveny Ik zal ze 
aan mynen Raad nudedeelen en U vervolgens myn Antwoord zeggen. Eh 
na dat de PreAdent ingevolge van dien de Vercoogen aan zyn Ma* 
jeileit hadt overhandigd, begaf zich de Koning in de Raadkamer, 
daar hy omtrent anderhalf uur bleef, en weder daaruit gekomen 
zynde, wierden de Gedeputeerden weder in de Audicntic-Zaal ge- 
leid, daar de Koning aan den eerften Prefident meteen ernftige (lem 
zeide: Ik ben van deze tweede f^ertoogen noch meer onvoldaan dan van 
deeerflen^ en bet gedrag van myn Parlement geeft my groot ongenoegen : 
Ik verbiede alle Deliberatien over deze zaak , en ik wil gehoorzaamd 
wezen: En dit was bet Antwoord in die gewïgtige zaak^, waarme- 
de de Gedeputeerden naar Paryt keerden. 

Doch het Hof dat zich aldus opentlyk tegen de Advokaaten en 
tegen het Gerechtshof van 't Parlement ftraf t^toonde , fcheen-zich 
nochtans ondertuflchen nader naar de oogmerken van het Parlement 
te willen fchikken, want de Raad van State gaf den f. dezer Maand 
een Arreft uit tegfin de Paftorale InilruAie van den Bifichop van 
Laon van den i. April laatftleden> luidende dat Arreft in fubftantie 
aJs volgt ; * 

T^E Koning geïnformeerd zynde , 'dat federt eenige dagen verfpreïd word 
•*-^ccn Gefcbrift , tot tytel voerende: Pafterale InflmSie van den Heer Bis» 
fibop Hertog van Loon; tweede Pair vam Vrenkryk^ tegen de Reqaifkoris van 
Mr.Gilkertj Advocaat-Generaal ^ enz.; gedrokt te Laon^ volgens het FrivHe- 
gfe door zyn Majefteit in'c jaar 1724. aan dien KfTchop verleend ; ha<ft goed- 
gevonden , het zelve in zynen Raad te doen ezamineeren , en heeft nit bet 
Rapport, daar van aan hem gedaan, bevonden ; dat , behalveo dat de Tytel 
rile^n, geiioeg' 
,waar worden, \ 
vol laQerlyke woorden , 'tegen 

gen zyn Majefteit ocffiinl , hem voor diergélyke bnitcö/lior^hedeo khoorde 

O te 




Digitized by 



Google 




jfs>6 E U R O P I S C H E 

ie dekken : dat 'er in het zelf e werk daarenboren verfcheiden fiitdrokkiAgeii . 
zyn» welke men lichtelyk londe kunnen misbrQiken , om de disputen »die 
door het Arreft van den xo. Maart laatftleden geftremd zyn » te vernieuwen: 
Dat het achtervolgens dat Arreft, waar by de Kontngde kenaiVneeming van 
al het geen betrekking tot die twiSingen heeft , aan zich alleen reforveert , 
nodig rs , daartegen te voorzien ; en dat zyn Majefidt derhalved ordonneert, 
dat de gemelde Paftorale Indrufiiegerupprimeerd zal zyn en blyi^eo, alsflry- 
dcnde tegen het refped, *t welk mep aao het gezag van den Koning en aan 
de Jurtiiie verfchuldigd is, en als ftrckfccnde tot ontroering van de gemoede- 
ren en van de gemcene ruft; met verbod aan den Bifichop van ZrüoiVy dierge- 
lyke fchrifien méér uit te gceven , by poene , dat tegen hem geprocedeerd tal 
worden door het beflaan van zyne waereldlyke goederen , en door andere 
middelen van Rechten , enz. En dat , uit aanmerking v^ h«t aisbraik , 
*t welk de Biffchop gemaakt heeft van bet ^neraal Privilegie ^ hierboven ge- 
meld ; om alle Mandeotenten , Padorale Brieven of Innru^ien , tot gebruik 
van zyne Gemeente, te mogen doen drukken , de Koning dat. Privilegie by 
dezen intrekt, enz. 

Gedaan in den Raad van State des Konings , zyn Majefteit daar in t^eo» 
woordig zynde, gehouden ie Ferféulks den ^.Septeoiber 1731. 

Dit Arreft was verzeld vnn een ander tot volkomen demping der 
Gefchillcn ; luidende het zelve als volgt. 

DE Koning dienftig gevonden hebbende by het Arreft , gegeeveo in tyneo 
Raad den 10. Maart laatftleeden , te doen ophouden alle de disputen en 
twifiingen, die 'er over de palen van het Geeftelyk gezag en van de Waereld- 
lyke magt ontdaan waren ; rs zyn Majefteit overtufgd , dat^bet niet mfnder 
noodzakelyk \s geheel en al te fmooren een ander (oort van disputen, dienl- 
Ie dagen wedorom opkomen over de Bulle Unigemltus , en die geenerld Udit 
over de queftien, welke met zo veel drifts gemoveerd worden, kunnende ver* 
fpreiden , geene andere uitwerking zouden kunnen doen, dan de onluft en de 
verdeeldbeid , over een zaak , die van alle kanten aangemerkt móet worden 
ais geheel afgedaan , te vereeuwigen. Het Decreet vaaden H. Stoel , gevoterf 
van een plechtige aaaneeming , bekleed met het merkteken van het KoninK- 
]yk gezag, en gepubliceerd met de wyfte omzichtighett ^ zo van den kantdet 
Biffchoppen, als van dien der Parlementen , tot bewaring der grondregelen 
van het Koninkryk en der geheiligde Rechten van de Kroon ^ is » door de 
toeftemmiog vairbet Lichaam der Herders , geworden het oordeel der ai|ge- 
ineene Kerk. Dm» alles door den zamenloop der belde Magten befli(^ zy»- 
de, blyft*ec niets OKér overif^ dan te doen ophouden de gevolgen van ccne 
verdeeldheii . die zo gevaarlyk » en zo flr^iji legen den gemeenen wellUnd 
van ëe Religie en vap den SuMt ia : Zyn MaieOeit kan gDen tekerdtr weg » 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. tor 

om tot een dmmamen rrcdc fn de plaats fan dfe verdceldheft te komen » lo- -*'3'* 
flaao., dan met het voorbeeld te volgen van wylen den Koning , zyn Over-»^^^*^. 
grootvader, die, na het uitgeeven van verfcheiden Opcne Brieven , Declara* ' 

tien en Arreilen « tot beveftiging der achtbaarheit van de Conftiiatien der Pao* 
zen , aangenomen door de Bificboppen van tyn Koninkryk , over de veroor< 
deeling van het boek van Janfenins, de laatfte band meende te moeren leggea 
$uta bet flilleo der onlnHen , welke de. Kerk van Frankryk toen beroerden « 
door te doen ophouden alle difpoten over de zaken in verfchil » zo als hy zich 
bjT zyne ArreQen van den 23 O&ober 1668, en van den f. Maait 1703. ver- 
klaard heeft. Waar in het nodig zynde te voorzien, heeft ^yn Majcfteit, in 
zynen Raad tegenwoordig zynde , geordonneerd en ordonneerd t dat de ge- 
melde Conftitutie Unigenitus verder ohfchendbaar nagekomen en uitgevoerd 
werde in alle zyne Staten 9 achtervoigens de Opene Brieven van den 14 Pe- 
broary 1714 j de Arreften van de regittreering derzelve, en de Declaratien van 
den 4 Aogufti 1710 en den 24 Maart 1730. Verbiedende zyn Majefleit zeer 
uitdrukkelyk aan alle zyn« Onderdanen van wat naat of eonditie zy ook zyn, 
te fchry ven , te drakken , te verkoopen , te vertieren , of anderzina te ver- 
spreiden , tliredelyk of indireöelyk , onder wat naam of ty tel het ook zy » 
cenige Werken, Memorien of Traöaatjes, (trekkende tot voeding dèrdifpa** 
ten over de eemelde Confiitotie, of wederom in verfchil te trekken, *t geen 
beflill i$ , Of elkander aan' te tadep of te tergen door fmadelyke woorden van 
ICemva^ezimdem^ Ketters , Sebeurmakers , Joftjemiften , balve Pelagismen , of 
andere namen van party fchap : alles by poene dat de overtreeders zullen ge- 
handeld worden als wederlpannigen , als ongehooriamen aan de bevelen van 
2yB Majefleit , als oproermakers , en als verhoorders van de gemeêne ruft, 
byzonderlyk de geene die zamengefteld , nitgegeeven, of verfpreid mogten heb* 
'ben eenige gefcbriften ftrydende tegen de Religie , tegen het verfchnldjgd re« 
fpefi aan den H. Stoer, aan onzen H. Vader oen Paus , en aan de Bilichop* 

En; tegen het geïaa; van de Kerk, en tegen dat van zyn Maiefteft ; tegen de 
echten van zvne Kroon; en tegen de Vrvdbmmen van de Gallicaanfche Kerk. 
Seveelt zyn R^efieit aan alle de Univer£teiten van zyn Koninkryk , byzon- 
derlyk aan de Theologifche Faculteiten, te beletten dat men tn de Leilèn of 
in de Thefei eenigie fiellingen laicht die aanleiding zouden kunnen geevenom 
over de a^edane queftien in gdbhil cc treeden, of eenige nieuwe over de Con- 
fiitutie Umigeniuu te maken. £n by vermaant en gelaft niettemin alle de 
AardsbiBcfaoppen en Biffdhoppen» te waken elk in zyn diftrifi , ten einde de 
▼tede en de ruft aldaar lidMadelyk en onichendbaar bewaard » en de gemelde 
dilputen en twiftingen niet méér vernieuwd worden. Zullende het tegenwoor- 
dig ArreS al^ekondigd, en naar deszelfs form en inhoud uitgevoerd worden, 
iiiettegenQaande eenigerlei tegenkantingen of aii^ellen , waar van , indien Vr 
eenigeo gedaan wor&n, zyn Majefteit de kennisneeming aan zich en aan zy» . 
oen KMd gereferveerd^ en de^Iy« «m alle zjQc Hoven en l^echteren verbo» 
ACH beeft: 

O 2 Ge- 



Digitized by 



Google 



,ot E U R o P I S C H E 

1731. Gcdtao ia den Raad vao State des Koniogs , mi. te FerfiülUs den 5. Sef- 

tr?-""*"'"'- PHELYPEAOX. 

Het Parlement heeft federt al wederom zyoe nadere Vertoogen 
gedaan 9 en een weinig zachter antwoord bekomen, bcloovende xyn 
Majcfteit hen zyne Intentie te zullen laaten weeten» gelyk dan ook 
vervolgens gcfchicd is door eenen Brief van den Kancelier aan den 
eerèen Prefident vati den volgenden inhoud. 

JMym Heer , 

DE Koning beeft in tynen Raad doen cxamineeren de teer ootmoedige Ve^ 
toogen van zyn Parlement over de Declaratie , welke by den 30. Joly 
laatftleeden uitgegeeven beeft. Hj beveelt my , aan a te laaten weeten , dat 
. de groote gevolgen der difpoteo, die over de paaien van de geeftelykeen van 
de waereldlyke Magt ontdaan zyn» hem bewogen hebbende *t Arrell van den 
10. Maart laatflleeden uit te ^eeven ;* de byzondere taak van den Aardsbis* 
fchop van Parys bevonden is vervat te zyn io de algemeene zaak , welke zyn 
Majedeit aan 2yn perfoón gereferveerd badt. Das heeft deeze Ptelaat > met 
zich aan hem te adrefleeren door eene Memorie, die niet anders dan met zyne 
permiflie gcprefènteerd en pnblyk gemaakt is, zich bediend vau den eenigOeQ 
weg * welke , na bet Arrefl van den 10 Maart , voor hem open ilont. Hy 
heeft uit zich zelf de zoiverheit van zyne meeningen getoond , door te doen 
zien dat de Cenfuren van zyne Paftorale InftruéHe geen ander voorwerp had- 
den dan valfche grondregelen , die geenerlei betrekking hebben met de vafla 
fondamenten van het Koninkiyk gezag > en welker veroordeeling by gevolg 
de verdeedigers^ van dat gezag nooit ontruflen kan. Zyn Majedeit haddedan 
na dit, niet nodig grooter voorzorg te gebruiken, om het verbod *t welk het 
Parlement alleenlyk by provifie uitgelproken had , weg te neemen ; en dit i» 
het eenigfte punt, waar over hy tich heeft willen uitdrukken. Alledeonge* 
rodheden dien aangaande moeten danabfolut verdwynen. Zyn Majedeit kent 
her gevaar der Cenfuren en der bedreigingen van Etcommunicatie , dewelke 
op vermengde doffen zouden vallen; en bovenal van zulke, waar 10 de rech- 
ten van de waereldlyke Magt , dired o^ indireA gewikkeld zoudeo kooaea 
zyn« I>e Koning zal diergelyke onderneemingen nooit dulden. De Wetten 
van het Koninkryk hebben daar tegen volkomelyk voorzien; en zynMaicftek 
' wil geenzins beletten, dat het Parlement gebruik maakt van het gezag, *twelk 
hy aan het zelve toevertrouwd beeft , om die zelfde Wetten te doen nako- 
men, en de gemeene rud en den vrede te verzekeren. Ik ben^ eoz. 

Deze briefden 7. September in 't Parlement geleezen zynde, onC- 
Honden *er groote Debatten} en da dat de Abten PusiUi^ Gmlki09ft 

en 






Digitized by 



Google 



M E R C U R I y S. . 109 

en du Mans » langduurigc redevoeringen -daar over gedaan hadden t ^7S'* 
befloot men een vaft bcflüit ontrent de waercldlyke en geeftelyke *^^^^* > 
jurisdiftie, te inaaken: Men benocfidc daar toe CommifTariiren , 
die térftpnd^in 't kabinet van de grooie Kamer vergaderden 5 en het 
volgende fluk, 't welk gqedgekeurd wicrdt, ontwierpen: 

HEt.Hofi de Kamers vergaderd lynde, willende voorkomen de abuizen, 
welke ongetwyfeld zouden ontdaan uit de (tellingen in een groot getai 
ichrifcen verfpreid, die (Irekken zouden tot verwrikking deralIervaRfte fonda* 
menteo van het Koninklyk gezag s en genegen zynde > de onderdaanen van 
zyn Majefteit méér en méér te beveftigén in de waare grondregelen wegens 
het gezag van onze Koningen » heeft de volgende Artykelen vaftgeftejd ; als 
behelzende de grondregelen in de Ordonnantfen van het Koninkryk vervat. 

1. Dat de waereldlyke magt , onmiddelyk door Godt ingefleld , volftrekt 
oDafbangkelyk is van alle andere magt ; en dat geenerlei andere magt itï eenig 
geval , df'red of tndireél > de minlle inbreuk aan deszelfs gezag dóen kan* ' 

2. Dat het aan de Dienaaren van de Kerk niet toekomt, onder voorwend- 
fel van leerfng, of ondereenig ander pretext, de palen, ^ welke God tuffchea 
de twee Magten gefteld heeft , te fixeren ; en dat de Wetten en deReglemea- 
tea, welke de Kerk magt heeft te maaken , geen Wet van den Staat worden, 
dan voor zo veel ze met de omzagtyke anthoriteit van den Souveretn bekleed zyn. 

^. Dat aan de waereldlyke magt alleen toekomt de Jurisdidie, dewelke nee 
recht heeft » de ztgtbare eti uiterlyke magt te gebruiken , om de onSadaanen 
des Konings te bedwingen. 

4. Dat ^e Dienaareu van de Kerk , aan den Koning, en , in geval vaa 
abuis aan *t Partementshof onder zyn jezag , verantwoordelyk zyn wegens de 
oeffeuingder Jurisdiöie welke zy vin Godt zelf hebben, en wegens artgeenin 
' de oefening van de magt welke zy dired van Godt hebben, zoude mogen aan» 
loopen tegen de gemeene ruft , en tegen de Wetten en Grondregelen van 'c 
Koninkryk* 

Men vondt goed van de bovengemelde artykeleneen Arreft tefor- 
meeren» om het zelve at te kondigen en aan te plakken i doch dat 
wierdt door het Hof aan het Parlement verboden door een Arrcft 
▼an den 8^ dezer, 't welk de Kancelier diqn dag aan hot Parlement 
Kondt; luidende als volgt; 

ZYo Majefteit zich hebbende doen vertoonen het Arrefl den 7. dezer , door 
zyn Parlement van Pary^ geformeerd , heeft daar uit gezien , dat die Ver- 
gadering daar by uit eige beweeging en in een ftyl even als die der Wetten» 
verfcheiden gemeene Artykelen vafigeReld heeft , waar in het Parlement , na 
4at het onnodig herhaald heeft bet geen niet betwift is, nochbetwift kan wor- 

O } dcn^ 



Digitized by 



Google 



IIO 



EUROPISC HE 



sV^i <Jcü, cn het geen zo uirdrukkelyk door de Biflchoppen is erkend, wegens de 
öeftem» ^ folörckte onaf hangkelykheit der waereldlyke Magt eii der onfchendbare tor 
V thoriteit van de grondregelen des %ks, waaraan de Koning nooit dulden ifti 

dat cenige inbreuk gefchiede , echter regels heeft willen vallftéffen o?er cenc 
flofiè, welkers kennisneeming zyn MajeAeit goedgevonden heeft by het Arrefi 
van den lo Maart laatftleeden , aan zyn perfoon alleen te referveren ; waar 
omtrent de onderneeining van die Vergadering te onverfchoonelyker is , om 
dat ze daags te vooren uic*s Konings mond vernomen had , dat hy by zfDe 
, <erfte refolutie bleef , om zyne meeningen , acbtervolgens het gemelde Arreft' , 
tèlf te verklaareo: Én het nodig zynde , aan het Parlement te doen weetc», 
dat het zyne plicht is, zich te bepaalen by de uitvoering der Wetten , welke 
zyn Majefteit gelieft uit te geeven , zonder zich te onderwinden om te doen 
het geene wezeutlyk aan de Wetgeevende Magt toekomt. De Koning » ïn 
zynen Raad zynde , zonder acht te geeven op het Arred van den 7. dezer , 
*c welk zyn Majedeit caflfeert , herroept en vernietigt , als gegeeveo tegen zyo 
Majefteits bekende wil , en door eene onderneeming op de Magt ^ welke aan 
zyn Majefteit alleen toekomt, om Wetten en algemeene regels aan zyne on- 
derdaanen voor ie fchryven , ordonneert , dat de Minut van *t voorxeide Ar- 
reft van het Parlement doorgefchrabt , en het tegenwoordig Arreft opdenkaot 
daar van gefchreven zal worden ; het geen de Griffier gehouden zal zyn te 
doen, by pcene van ongehootzaamheit^ enz. 

Die jfan het Parlement waren over deeze ordre zeer verflagen; 
doeh zy volvoerden de Wil des Konings met alle onderwerping. 

Het Hof heeft een Decreet om&ngen van hec St. O&cxttcRemet 
v^aarby zeker gedrukt Gefchrift» geïntitiileerd : La Vie de tAbbi 
Varisy ten Vuure gedoemd wordt 1 De bcnaamingen welke in dat 
Decreet aan gemelde Gefchritc gegeeven worden , zyn die , van 
vermeetel^ crgerlyk^ oproerig^ ketter fch^ fcbandelyk voor den H. Stoel ^ 
weder fpannig tegen het gezag v^n de Kerk, enz. : Maar vermics^inenin 
in f^rankryk de Decreten , van gemelde Gerechtshof gcëmaneenff 
niet erkent, komt het weinig in aanmerking. Voor *t overige /cfiyat 
dat Decreet den y ver der Inwoondcrs voor den Abt Paris tcvcrdiA- 
belen , wel verre van hen te doen geloven 't geen de Inqaifitie van 
hem geloofd wil hebben. 

De Heer Defanginsj gewezen Curé te Ci/^/V/'werwaards hy wui 
'fa^ys gebannen. was, cn die met een reuk van H.gefturven is, heeft 
ook twee Mirakelen op twee verlamde Perfoonen gedaan, zynde in 
de Kerk van St. Severinus begraven 1 Hy was de Biechtvader van dea 

Abc 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U S. Hl 

Abt Paris. Sedert ccnigc dagen zag men een Priht in koopcr gefne- slpumi. 
den, verbeeldende den Kapucyner Munnik» die cenigen tyd geleden m ' 
by het Graf van den Abt Paris door het Volk zeer kwalyk onthaald 
wierdt, oro\dac hy dien Abt une Ame damnie of een verdoemde Ziel 
genoemd hadtj In welke Print verfcheidenbelachclykcbefpoitingen 
en fcnadclyke behandelingen icgcn dien Kapucyn zeer gecftig ver- 
toond worden. 

Men ziet nu te Parys ijGefchriften: Faftums, Deduöien, Me- 
morien» enz. welke in de beruchte zaak van den Paier jefuïc 'Jean 
Baptijie Girard^ en de juffrouw Catbarina Cadieres te Toulon in ^c 
licht gekomen zynj Onder dezelve is een Memorie tot rechtvaar- 
digmg van gemelde Pater, waarvan zyn Advokaat de Autheur is ^ 
In dezelve wordt onder anderen gezegd, dat die Religieus een ver- 
maard Pater is» welke groote deugden en zeldzame talenten tot Pre* 
diken heeft ; een vroom Man, innerlyk devoot en verlicht ^ een 
Biechtvader van goede trouw , grooten yver en liefdadigheit » enz. 
Tot dezen Pater had zich Catbarina Cadieres gekeerd, zo dra hy te 
Toulon gekomen was in den Jaare I7z8, en hadt hem verklaard, dac 
JefuS' Chriftus ^tztgé hadt: Zie bier den Man 9 die ik u befibikt beb^ 
om u tot my te lyden ; De Pater Girard wel verre van argwaan op te 
vatten, geloofde zulks, en dat zyne nieuwe Biechtdochter eene for- 
meéle H. was, maar om zeker te gaan ten opzigte van de wonde- 
ren , die hy meende door den Hemel in haar gewerkt te worden , 
nam hy de precautie zich met baar in haar Kamer op te fluiten, om 
alles vannaby te onderzoeken, en zekere afgezonderde Gemeenfchap 
met haar te hebben, 't geen hy zo veel te méér noodig oordeelde , 
om dat hy in zyn flinker oor ganfch doof zynde , men zich om hem 
te fpreeken , dichte by hem moeft naderen y Voorts achtte hy deze 
geheime Vifites noodzaakelyk, om de Funflrien van zyn Ampt en 
Paterfchap enz. by zyne devoote Biechtdochter te oefenen ^ Ook 
moeften bewaarheid worden verfcheiden importante omftandigheden 
by de jonge Dochter, die hem zeide vol te wezen van Hemelfcbe 
Gezigteü , Openbaringen , Verrukkingen , Stuipen ^ enz» } Deze 
omftandijKheden waren onder anderen een ontfloote Borfl , de twee 
eêrfte Rioben drie vingers breed verheven, vcrfchetden Stigmata of 
Woqdtekenen op de voeten en in haare zyde, een Doorne-Kroon op 
ket Hoofd, enz.^ welke Stigmata de Pater Girard y na lang gebalan- 
ceerd 



Digitized by 



Google 




112 E U R O F I S C H E 

ceerd ce hebben, eindelyk befloot te 2ien, zonder dat men hem iets 
anders wegens Jac gedrag behoorde ten Ufte te leggen dan eenige 
onvoorr.igiigheit, alzo die Pater zich nietkonde verbeeldenydac de- 
ze jonge Dochter zo ondeugend was, als zy by de uitkomftblyktte 
wezen. Op de befchuldiging dat de Pater aan de jonge Dochter 
Toverdranken eegeeven, en haar het Quietismus ingeboezemd zou 
hebben $ zegt de Advokaat , dat zulks belachelyk was , alzo een 
Tovenaar niet noodig hadt een Quietifi te wezen \ Aangaande de 
Brieven welke hy haar gefchreven en onder anderen gezegd heeft; 
Oubliez Fous 6? laijfez faire ^ wordt gezegd» dat het een fprcckwy- 
ze Ts die by de Geeftelyke Vaders en in de Boeken van devotie ge- 
meen tsj De Depofitien der Getuigen zegt de Auteur , heeft men 
ingeboezemd aan eenvoudige en onkundige Menfchcn » door de 
kracht van redeneering van de een of de ander DtaleSscus, cm. Men 
vindt ook in de voorfchreve Memorie deze woorden : V Iseenjefutt 
van f o Jaaren^ dit verfcbaïkt geweeft is door ee» Meisje van löjaa- 
ren , die zyne Oogen beeft vjeeten te verblinden en zynen Geefi te hto^ 
veren. 

Door alles wat geziep wordt in de G^fchriften welke wedcrzyds 
over deze zaak uitgekomen zyn , is meti met veel reden verwonderd 
te zien dat de Jefuïten zulk een onwaardig Lid van hunne Sociëteit, 
als de Vader Girard is ^ niet aan den Waereldlyken Rechter hebben 
overgeleverd, om over zyne gruwelyke booshei t geftraft te worden, 
en dat een Parlement zo verlicht , als dat van yfix is y zo lang een 
4yd uit (lelt zulke fnoode gRi welen , die door ganfch f^raniryk mti 
afgryzing erkend worden , te (IrafFen : en deze beide aarimerkingeo 
doen gelooven I dat men, deze zaaken mogen zyn zo zy willen , 
den Jcfuïc in •t vervolg noch in zyne eere herfteld , en de miiban- 
delde Dochter geftraft zal zien. 

Men heeft te Parys een fchqone Gedenkpenning geflageo ter ccrc 
van den Kardinaal de Fleury. De Stempel is gcfrieden door Rotttitrs. 
Aan de cene zyde is het Borftbeèld van den Kardinaal , waar'm men 
eeiiegroote gelykheit vindt, en waar omheen men leeft ANDREiE 
HERCULl DE FLEURY S.R.E. GARD. PRIM.REGIN-* 
ELEEMObINARIO. Aan de andere zyde ziet men eene Rokmi 
op zyn Pedeftaldraagende cene Globe, beladen met de Wapeiirvaa 
yrankryki rondom de Kolom zyn de Gerécbtigheit ^ de f^OffjUgbiit^ 

de 



Digitized by 



Google 



M E K fc U R I Ü S. «5 

de Afo^, en de Standvajiigbeit ^ met het Opfchrift VIRTÜTESxJlSL 
REGNI ADMINISTrJE, en het Jaartal MD CC XXX !• ^!I!1' 

DEN 18. Augufty zondt het Spaanlche Hof een Expreflèo naar wêèmiê* 
fFeenen mcc de ratificatie dcsKonings van het /Far^#rTVaftaat) dat 
den II July tuflbhen den Keizer^ Spanje .^ en Groot ^Brittannie ^ 
gefloten is. De Engcifchc Admiraal fFager die den zf. van Spitbead 
in Zee geloopen was« kwam den iz. Augufty met zyn esquadre in 
de baai van Cadix^ fterk zyncle 11. zeilen ^ daar onder 14, Oorlog* 
(cbepen van rang. Van de hoogte van kaap St, P'hcent , wnit hy 
den Kapitein Har^ey in*t oorlogfchip de Khgfale^ aan den Gouver- 
^ur van Cadixi met advys van zyne annilaande komft , en dat hy 
de Stad met vyftien fchooten zoude begroeten» indien hy verzekerd 
waa^ dat men ze met het zelftle getal, gelyk tndiergelyke gelegen- 
heitgebruikelykis» zoude beantwoorden? De Gouverneur ontfing de 
boodfchap met zeer veel beleefdheits , en beloofSe, dat hy den voorflag, 
wegens hec weder falueeren 9 zoude doen nakomen : De Admiraal 
liet ook een compliment maaken aan den Bevelhebber derSpaanfche 
Oorlogfchepen in de baai, en floeg voor dat men, om alle v^chiN 
len over hec Cercraonieel voor te komen # vqn weérkanten tuHchen 
de Ëngelfche en de Spaanfche Schepen , gecnè eerfchooten zoude 
doenofbegeeren. DeMarquis A/^iri, Lieutenant Generaal ter Zee, 
ontfing het compliment zeer beleefdelyk, en zetde, dat bv den ge* 
daanen voorflag goedkeurde. De Admiraal aafn den mond van de 
baai gekomen zynde , kwamen vier Officieren aan zyn boord , die 
hem in den naam van den voornoemden Marquis complimentearden) 
en zo als hy in de baai ten anker kwam (alueerde hy de Stad metif. 
fchooten, en wierdt met het zelfite getal beantwoord : Vervolgens 
wierdc hy door twee Officieren wegens den Gouverneur verwelkomt; 
en deh volgenden morgen zotidt de Admiraal (eo ufficier aan land, 
om den Marquis en den Gouverneur weder te complimenteeren • en 
hen dien middag ten eeten te noJigoi: Zy kwamen beide aanboord» 
doch dé Gouverneur bleef alleen ter maalt yd^ de Marquis zich daar 
van verfchoonende , eo de Admiraals en allede Kipiteids vao hetes* 
^dre tegen deii volgeoden dag by hém ter maaliyi;! oodigendeb 
vnrneer de Marquis en de Gouveroeiir van boord naar taild keeiw 
den » wierden sy yd^r met 1 ^ fcbotengcfUueerdt Oen if tffwim 



Digitized by 



Googlè 



iH E ü ,R O p r S C H Ë 

s2umi *^ Adramal m de mccflc Kapkci^s «et den Gouverneur vandeSuii» 

jOZ^ * by den Marquis, die ,ecn acer voortreftclyk Fcftcin gaf: Tegen den 

avond gaf de Admiraal de contravifite aan den Gouyerneur, en als 

by van land ^fdak om^naar zyn Schip te keeren , wierdt hy aic de 

Stad met i; fcliooten gefalueerd- 

Den 17 tegen den middag ging by met den Engelfcbea Minifter 
den Heer Keene^ eene viüte geeven aan den Marquis van La Paz, 
eerden Secretaris van Staat , die 's namiddags het tegenbezoek by 
bem kwam afleggen i en tegen ^en avond bezocht hy den Heer 
Patinboy Gouverneur van den Raad der Finantien, enz.. welke viii- 
ten met alle tekenen van vriendfchap en achting aan weérkantenge- 
(chieddcn. # 

Den iS *s namiddags tudchen twee en drie uuren, wicrdc de 
Admiraal 9 verzeld van den Heer A^^^i7#, en gevolgd van verfcbe^cn 
Engelfche Heeren, die met zyn £squadre overgekomen waren» en 
van alle de Engelfche Koopluiden en andere van zyne Natie te Se* 
vilie zynde, ter audiëntie van den Koning en van de Koningin ge- 
ïntroduceerd: Hy maakte aan hunne Majefteiten bekend , waaron 
hy met zyn Esquadre daarwoarts gekomen was » met byvoeging « 
dat hy gereed was» ten overftaan van den Heer Keent ^ met 's Ko- 
nings Miniftcrs en Officieren va(l te (lellen, alle het geen Vr wegens 
de Expeditie noch te beramen mogt zyn: De Koning en en de Ko* 
ningin omfingen heip zeer gunflelyk, en betuigdefi hunne groote 
achting voorden Koning, tyo Meeder, en bun geaoegeaover de 
zending van zyn Perfooo als Bevelhebber van het Esquadre, enz. 
Vervolgens wierden de Engelfche Heeren die hèm verzelden» tan 
hunne . Majefteiten geprcfenceerd , en zeer ^unfiig ontfangefi : daar 
na btgaf Hy zich met .deJieive, aaiet; de o^eirifien van zy nGevolg mar 
hqt Hftis. ^FAi% donr Meer J=^(f*iwï&p,:déf ,4«n awfcen zecr^vocvffcfici/rjt 
F^eAeioromhmldo, |K^be«HJe>Ü^ Mm^ (je vkifes vanalledoGran* 
des ef> GfooMn; y^n bet Hbf^rK&^ea ..En na dat^by alle de tml* 
ktn , ^K^aarem hy a*a JietMqf. gekomen waS). mee de Minillas go- 
reguleerde en vM huode Maieftciten en de Koninklyke jS*M5ilïeaf- 
fcbtkigofioiliefi htdi» ifcccrdff bjr^ 4cn ^a o»a« Ca4^x^ wcrwwtdrde 

OH^lf jiiMt jyji bqididMv iifLiittr.li«M»IylKê. jBfi^wy?ïn0«i Mr. 
^^;t*hcbktn, fdea-ilttiAtiguftt As«« GUréi^ nrifoJi. 



Vat^ 



Digitized by 



Google' 



M E R C U R I Ü & *r^ 

.■...•••.- • . -' - ^ •• iiiÏK 

Van Mailaga beeft men tyding ; dat de Hollandfche Kapitein S^^^* 
Sfibryvêr oki dne Oorloglinepen onder zyn bevel zjTie negociatien '" . 
t€ ^^tijpers nMt ^Qcgcn ten einde gcbragt hcbbendct aldaar aarigc- 
kotncn waa. 1% zeiMc den iz Augultu$ van AtgUrs^ en heefc ge** 
düurende «yn verbluf aldaar , veel bcleeiüheits v^nifinDey^ vanden 
utga zyn 21oani en vantindere voorname Luiden van de Regecring 
amfangen, inet de krachcigfte bjccuigingen van vriendfchap en ge^^ 
negcoheit, om den Vrede met de Hcercn Staatcn GenerajJ te on-* 
derhqudcn; zyode ren dien einde > en om alle difputen in •c toeko- 
mende weg te ncemeot he; voorige Tradaac van Vrede niet alleen- 
beveiligd, maar het. zelve daarenboven met zes Artykekia vermeer- 
derd , dewelke den 24 derverleeJe Maand getekend wierden , cnvrn 
den volgenden inhoud zyn* 

T^E vocrfpocdige Abdy B&fcha ^ en de Staaten Generaal in htt laar 1726 , 
■•^hyden gefloten Vrede » alle diTpaten olt den weg geruimd hel>bende, z^n 
na revder overééngekbinen , by de voorige Artykelen de zes navolgende te 
voegen.' 

I. Dat de voorfpoedige Abdy Bafcha Dcy , m *t Jaar 1730, by een Brfef 
aan de Staaren Generaal gefchreven, verzocht heeft, dat alïe Schepen naar 
Imdi'iH rareride, met TorkfcRe Paffen mogten worden voorzien, om voor te 
komen allé verdere dff^uten die daar m't zondert knnnen ontflaan; doch dat 
die Paffen nIH zouden zyn afs die der Koopvaarders , om dat de eerftgenoem- 
de zomryA acfrr of tien Jaaren ottbfyven» in wdken t^d bet zmtde kannen 
gebeuren , dat de Paffen der Koopvaarders veranderd wierden r waarom men 
overeengekomen fs, dat de Paflcn der Schepen naar de Indi^én varende, per* 
manent en geene veranderiRg onderworpen zuffen tyn ; en opdat men de 
i^oorfehffeven Paflèn oft de anderen toüde knnnen kennen, zal nrren her groot 
Zcgef van de Staaten Generaal zenen niét alleenlyk op de Bovenlhikken, d!e 
bicf Myvcn , rwiar op de Paffen die door den Staat nii^egeeven wordtn ,•* by 
wekkers konfronteerJng dat ét Zegels een en dezelve zyn , de Kapers* vaij 
A^n éc genrrelde Schepen vrv en onverhmdertf zullen laaten tt^eeren en re- 
pii3eef$n zonder ophonding of moleflatie; en ingeval eentge ^P deze Kapers 
dit Artykel overtreeden, zullen zy ten fpiegel van anderen zwaar ge(lraftwor« 
den. ' . 

IL En tea einde een legelyk de gewelde FaflTen iworde Schepen naar TfnUen 
vaietde» tonde magm kmieii, kcMmi de^iaaooi GSeotraalaaii haaran^Coa^ 
fal te Algiers ordie Bigeei^eiiy ï^ op deBayeoftokkengeÉehrevmnitwwor^ 
({eni deze woorden: if/Ar Schepen^ die dit nevenjiaamde Ze^el op bumu Paffen 
hehhen , zyn Ooft^Indifibe^ Schepen f iPibeboarettde mm ie Staaten Generaal i niet' 

Pa ^ tegen' 



Digitized by CjOOQIC 



siö E ü R o F I S C H E 

J73^ t^€9^êéÊi$d$ de amfH^hw mtt de Pas me$ êecwdetrtm^ to is de Péseneth 
*^J7* wei goed. 

^^* lil. Vcrdcf is oferé^ngdcomen ^ dat» dcwfl de Schepen in Issdslks tjuéti 
wegens de ver afgelegenbeit lich ?an geen nieuwe Paffen Iconnen toonieng 
detelfe net hunne oude Paffen Tryxanen kannen pafleei||, ^eduorende dea 
Ijd ?an drie achteréén?o1gende Jaaren ; welke geuelde ^ eindigen tal in 'c 
}atr van de Hegirs 1 147 , op den laatffen dag ?an de Maand Mahtram , mét 
4e Chrifien rekening oitkomende op den laatffen December 1734 ; gedaurende 
welken tyd het Zegel dat hier ii , voor de Indifche Schepen dit chois komeOi 
zal kannpn dienen i zynde het ten dien einde aAi de Kapers mede gegeeven. 
IV. Noch is overeengekomen . dat de Paffen der Koopvaarders geene ver 
andering onderworpen tallen zyn/t en zy wanneer de Staaten Generaal zalkstelfi 
goedvinden s doch byaldien eenige van deze haare Paffen mogten vervallen ia 
handen van vreemden » met deze Regeerlog in Oorlog zynde 9 tallen de Staaten 
' Generaal alsdan, om alle difpaten voor te komen ,n« gedane Vertogen van 
deze Regeeting, aan dezelve toeftaan dat de Paffen veranderd worden. 

V. Is geaccordeerd , dat by de verandering der Paffen , de oade een geheel 
Jaar goed zullen zyn; welke tyd van een Jaar ,. niét eerder beginnen zal dan 
van den dag af dat de Conial van den Staat het eerftc Boveniluk aan de Ka- 
pets uitgeeft; maar de Schepen uit //oZ/ü»^ komende , zollen metntetiwePas^ 
fen voorzien zyn , en om alle difpaten ce ontgaan , zal de Confol op denzel* 
ven dag wanneer hy het eerde BovenQnk overleverde een Certificatie vanden 
Dey, wegens den bepaalden tyd neemen. 

. VI. Noch is overeengekomen > dat , ingeval na verloop van het geftipoleef 
de Jaar « eenige van deze Kroiffers, eenige Koopvaarders, toebehoorende aan 
de Ingezetenen van de Staaten GeneraaU met een oude Pas op Zte komen te 
entmoeten (oitgezonderd die naar Ooft-InSim varen, breder in *t e^fle Ariykel 
gemeld, dewelke wel uïtdrukkelyk hier buiten gefloten, en opgccnerlei wje 
in dit Artykel befirepen zyn) zy dezelve vry mogen opbrengen» doch in geeo 
andere Haven 0/ Konlnkryk dan van Algiers j en na dat zodanig Schip aldaar 
door den Dey en den-Conful zeer naaulceuris geëxamineerd, en alles met de 
waarbeit. overeenkomende bevonden is, zal de Lading van dat Schip prysver* 
klaard, en de vragt aan den Schipper volgens inhoud der Connoffementen bc* 
laald worden; en men zal bet Schip en het Volk on verhinderd laaten gaan, 
tonder hen van iets te berooven or weg te neemen ^ en aan gemelde Schapet. 
tal eene Certificatie werden meeven , opdat hy in tyne thuisreis door g^a 
andere Kapeflgemoeid worde, en die heni vry en onverhinderd laaten pts« 
ièeren. 

De Kapitcio Sebrywr heeft ook iêdert den itf Jaly p de onder* 
iaande Slalaveo gelo^ ^ en daar voor in Pacos (waarvan 'er acht eti 
een hatf in een goude Crufaad gaan) betaald als ?olgt« 



Digitized by 



Google 



MER q U R I ü & 4^ 

Tao Mttthyfen, Mêtrtos, uit Holftein« geloft voor. . , »«0 V^eo»*sl2Sk 

Jan Goverifcn, A/<i/r*w, uit Noorwegen. . . . joo »«hi« 

Hans Hanfen*, iW«/rMf, van Hamburg. '. . . *oo 

Aowke Elders, Af<i/rMi» uit Holfteio. » . , t^ 

Roelof Olft, iW<«»'WJ, uit Deoemarkeo. i . . J.14 

JanCornclMTcn, ü/aitrwx, uiiHolifein. . < . |oo 

Laurens Jacobs» ^A/rwj, uit. Holfteio. • . too 

Sybrandjaafc», A/«/rwr, uit Denemarken. ... 4rf 

Jan Courifcn, Matroos» uic Noorwegen. . • j<ïf . 

Jan Fredrikfen» A^'»'''»»*, uit Denemarken. . . jtf 

Zacharias Peterfon, C»«!^<i^r/, van Lübek. . . *po 

Hans Roeloflcn, Jl/^/row, uit Noorwegen. . . joo . 

Laurciï»t*ietcrfen, iWii/rwf, uit Zweedcn, . . 190 

Jan Pietcifcn, A^<i/r*w» uit Engeland . . t6f 

CornelisLaurenfcn, Matroos ; uit Noorwegen. • Jif 

Andlies Hardwificn» Afd/rooj, uil Denemarken. }0) 

Jonas Pieterfen , il/«/rffM van Hamburg. . . ;oo 

MichiclRoofeboora, A/«/row, van Dantzik. . 4fO 

Philip Jacobfcn, A/«/rMJ, van Hamburg. . . 400 

L.aurcns Tcqniflen^ Stuurman , uit Noorwegen.- . foo 

Chriftoffcl Erford, Matroos * uit Brandenburg. . .. 31» 

Manen Hanfcn, iM*/row» uit Holftcin. . . 4fO 

Hendrik do» Leeuw, Stuttrmany uit Noorwegen. . Sfoo 

Harmcn Picterfe Raad, a«»nw<f»," van Hamburg. joo 

Chriftiaan deMyn, Stuurman » uit Noorwegen. ^ po* 
Barent Karften»» ^tbipper» (gepaflcerdals Stuurman) uit 

Hólftetn* ..... • poo 

Simon Pieicffen, Stuurman y uit Zweeden. . poo 

Andrc Meynard, SWKfWM», van Rochel. • , . potf 

Hans Adolf Duko, Chnvrgyn» uit Holftetn. . poo 

Rafel de Graaf, Confiaftl^ uit Zweeden. . . loj 

Picter Gol, '^^«'''«w» uit Holftein. . . . }oo 

Nicolaas Miktyn, Matroos ^ uit Ierland. * . 300 . 
Rasmus Janfcn» Koksmaat ^viit Noorwegen. . .joo 

Chriftiaan Calcyn, il/<i/rMJ, uit Brandenburg. )oo 

AndriesCarl, Afo/rw. uit Denemarken. . 300 

Hans Juriaanfe >'*'«'''*"»'»»* ^*""°*'^*''-^ • 300 

P 3 Picter 



Digitized by 



Google 



198: E U ;R/iO-P 4 S C H E 




PORTU- 
GAL. 



* Jan Berfen, j?#^/jiW4»,*yarf*8tcrti9;' • • \. joo . 
Lnurens Gorneliflen, M^troos^ Vip Hornholm: 3ÖQ ' 

Jan Picteèft Gracfcard, Conflaf^l^ uit Z^wccdfeiir, v ^00 
LaurcnslGèrneliflen , 5/^/r^w,'i«r DrAcmïlffc'cn.. , jaj* 

HcndrifcfWartendorp, Zeikmaher ^ ijan Haurbürg^. '' , foó " 
Jofcph Breda, Matroos^ van Vcfïctitit. ' '. ♦ ' . ^fo 
Chriftiaan VititY(Q\^ Bootsman^ uit ttolftcin. • ^ 40^ 

Piet er Grom mife Balow, Afcktr$os, uit Denemarken. jif 
Andries 'Courfon , MatrQos ^ nM HooxvftgtXk. . joo 

Anthony 9acks'» Afatroos^ 0?t Zwccden. ' .1 300. 

Mirten *Reos, Stuurman, van Hamburg. . ' •' pao'^ 
Court Vrobers, Matroos^ van Han»buig. . joo 

Court Omanfon , Matroos 9 uit Noorwegen. . 300 

Bariold Wendriks Southoff , Matroos j iiuTi«wfrw7i?»', van Rreeraen» 
door den Dey prcfent gedaan. 

NB. P*!il Groot ^an Hamburg , ïoudc geloft zyn geworden^ 
maar was tiet het -Schip vari den Dey iu Zee. 

Men veraekerdc dat de Kapitein Schryvervan zyne Mceftcrs laft 
onifangen hadt om zich by de zamengevoegde EngcUche en Spaan- 
fchc Vlooien te voegen en in het Tranfport van den Infant Don 
Carlos en van de Spaanfche Trqupen naar de Tofcaanfchc Kuftcn te 
aflifterciT. 

T E ±iffabon ïs door laft van den Koning hci volgende Ediö ge- 
publiceerd : 

H Et heeft ïync Majcftcit volgent dcncMS Koninkiyttc goeAcit behaagd, aan 
Fasco Lp0renfo Fch%o Oöroj toe te Oaan , cni» ly» Scht^ de Europa ^lêÈr 
Suratu en> 4c^ Kaften yan Cort^mmid » Onfi NJÜm to zeadcn^\ om van dter 
direé{e!yk of over Brazilië naar dii KQoinkrjrk te ri|g U koti»Qi^ in Ornpag^^ 
nie met de Vloot uit dat Land, zynde.tct deiQ onderneeiniog een Coovfiag* 
nie opgerecht op de volgende wyze : 

1. Dat in deze Stad de Kaffier én de ecrfte Dircaeacett zi>lTcn ïjn Féuc9 
Lourenpo C^ekzo^ Mantoel Tflb» da Cofta^ Ftamchco Xavier Fêrras deOihtêrmy 
Francisco l^imis Sayao^ en Framiico tMago^rds, 

2. Dat gtmelde P^asco Leuretff» Velofix^ t» die Goippagad tal deel MKtam 
met honderd duizend Cruzados ^ wdke. bykeeft in Ivoor, ea «Biet Z}^b Schi> 



Digitized by 



Google 



j 14 i |l C U: Rjl U 6. W9 

dühèOT Croxidós in Zilver: f S^pemt ^ 

• 3, De gcene welke \n het KapiUal vao gemelde Comf agnfe wil treeden , '* 
kan iulkidoen biniten )o dagen yao de dagtekeoidg van deien Brief , des 
Woenad«gf ea Zatordag *i morgens ten hvfit van den fóorfehfeven Vssco 
Lü0rf0fo Vih%9^ om de Som, waar Toor hytich vet bindt lo te i»keneii> «ot 
dat de ibmme van xes hoodefd daiVtid Criitado» compleci ttl wee^^ ^ tul* 
'lende dit de hoortfom zyn vao gemelde Compagnie , m dewelke nieo^d 
minder lal kannen tekenen dan honderd Moidores» welke voor ifctefndevan 
November betaald tullen moeten wecien , waar voor aan yder een Redpiffe , 
gegeeven lal worden in de naam vao de Dhreöeaten , en het gemeldt Schip 
xal in de Maand Febroar; aanAMfide vertrekken. 

4« Na de te rigkomft ?air dat Schi^^ tatbiuen cel» Mtüod wkét budre- 
naars oitgedeeld. worden, eU( ^n betaalde Kapilaa)^ «a deprofyten (|n(Ueii.'fr 
eenige zyn)yyf Maanden daarna, aUes in gereed geld,, zalicnde binnen dien 

Si de Goederen by openbaare Verkooping verkocht worden, even als bj de 
bordfchcCompai^nle gebruikelyk is, ofby aldien voor gemelde tyd bet ge- 
heel of een gedeelte verkocht kwam re worden » lalhet beloop daarvan onder 
hen worden nïtgedeeld» ■ - . 

. . 5;: Dat geen. Super C«igo , OfBcter, Matroos of andere Perfooseo^ aan 
boi'ird van bcc t^ompagnies^Schip eenïge Goedeceo ilptvoeren noch «e r^g^Ml 
rnogen brengen, buiten de^Cjpcderen van 'de Compagnie, en indien iemand 
zótks kwam té dneii, zullen zodanige Goederen geconfisaueerd worden ten 
vooïdeele van de Compagnie, en de Overtreeder zal geftraft worder op zoda» 
nige wyze als zyn Majefteii In de Charter, by gemelde Direöeoren verwekt, 
zal goedvinden, ^ binnen den behoorlyken tyd valt .te fl^dllen, voader^de farme 
van, dit Ediö tegen u.fpreekeni . : 5: j. 

Oofl-Lhion den 29 Septembcf X73I» x . • . 

TE /?öw^ A^crvolg^t Ac Congregatie Super NönnnUis haare procc-iTAn£ 
düüicn en onderzoekingen > welke de P.aus gewild heeft dat den 7 
jVan deze 'Maand 'ten einde gctiragi zouden worden. Die Congrcga- 
fic fieeftefcn''Édift*of,fwccac Ë^xe'ci^tpriale tJricven tegen' dep Kardi- 
'naal ubfiia (^oirft pubrrcecrcn ,' waarin by verklaard wordt van het Kar- 
'dinaa1fch.ip'cn alle andere Waardigheden , Beneficicn cii Revenuen 
ver\*attco t^ zyn. *' . ' 

De Hfcei' fW^//;-aan den gevaiTgcn ticer Sardini op hét Kaftccl 
St. ylngelo aangezegd hebbende, dat zyn Proces geinftruecrd zyndc. 




loofd 

Digitized by CjOOQ 16 



,fc© E U R o P I S C H E 

^7|ï* loofd hadti dcwyl zyn H. hem liet weéten dat hy wilde dat tyo 
Si^tcm 2aak naar den gewoooen loop van Rechten geoordeeld wierde^ en dat 
by bygevotg een Advokaat te kiezen badt om voor hem ce pleiten. 

Den 6 der voorleden Maand wierdt in \\^mrinMl geheime Con- 
fiftorie gehouden ) in dewelke de Paus aan de Kardinaalen^iAArtfU- 
dini en Grimalii den mond opende; Vervolgens overwoog men de 
zaaken %an Savye % waarvan het Rcfultaat ^as^ dst alle dt Primh* 
gien en fergunningen door wylen den Paus BENEDICTUS XllL sem 
den Koning van Sardinië toegefiaan^ vernietigd zullen weezen 9 docbdm 
die Prins zal hlyven behouden de beufieming tot- de vacante Bisdemmen^ 
en al bet geen door den Paus NICOLaUS /^« omtrent bet midden van 
de Xl^. Eeuw aan bet Huis van Savoje ts toegefiaan^ waarvan de Ko- 
ning van Sardmii verzekerd de Bulle van Privilegie te hebben » alhoe- 
wel dezelve in de Pauzelyke Archivcn niet gevonden worden. In 
die .Confidorie waren xi Kardinaalen tegenwoordige en de gemelde 
groote Refolutie wierdt genomen met eene meerdcrheit van ztf ftem- 
meOf zullende daarvan eeiie formede Bulle opgcfteld, gedrukt^ ed 
op de gewoone Plaatfen aangeplakt worden« 

Te Napels hadi men tyding van fFeenen dat de Keizer den Graaf 
van Harracb voor drie Jaaren in het Viceroilchap Hadt geconti- 
nueerd* 

De Kardinaal Co/iia^htt ftilleen afgezonderde leven moede «badt 
begonnen met luifter te verfchyncn, en ook 18 koflclyke Livrci- 
klederen voor den Hertog zyn Broeder en deszelfs Gemaalinne doen 
maaken. De Collaterale Raad heeft bevolen de inkomften der Be* 
neficien welke hy in het Koninkryk heeft aan hem te betaalen ; eo 
daartegen aan den Heer Deria^ Aardsbiflchop van Benevento verbo- 
den eenige funftien in het Gebied van het Koninkryk te oefenen. 

Een Exprefle welke door de Repubtyk van Genua naar f^ranhyk 
gezonden was , met een vertoog wegens het aanhouden van een Fraotch 
bchip» van Liverno naar Corfica willende, was aldaar te mg geko* 
men met het antwoord vaif één der Secretariflcn van Staat van dat 
Hof aan den Minifter van de Republyk aldaar» luidende bet zdve 
als volgt i ' 

IR tieb dlr eer aan u te dotn weeren de lütentfe des Kooioas, wefpsos hel 
Schip de Séuta Martm^ gevoerd by d<n Kafriieio Tlhmês Rêbaud, door de 
GcMcelcbe Galeien geoomci. Zyn Majelleit heeft , zoodac acht tegcerca op 

4e 



Digitized by 



Google 



M E R C .U R I Ü S. X2 1 

de Verklaartogen die door de Repubiyk aan hem gedaan ijn ,, echter aan U we? 1731 
willen doen declareereo , dat hy genoegen zal neemen , indien men de Inge- Sepiem^. 
zetenen van Corfica en de ammunitie van oorlog , rerfiond te Lhorm , aan " '-■ 
boord van het Schip *t welk genomen is geweeft, te rog levert ^ en de vracht 
met de koften en fchade aan dea Kapitein betAatt^ enz. 

EnttaincbleéiH den 4. Angufty I73i« 

Hec was den 6 der voorlede Maand wanneer het Convoy in fo 
Tranfportfchepen beftaande van St. Pieter cP^rena naar Corf^cazcW'^ 
dcj hebbende deze Schepen ;8oo Keizerlyke Soldaaten onder den 
B/^n y^n ff^acbfendonk f en cenc groote menigte van Krygsrarouni? 
tien aan boord; en den p derzelve Maand zccce deze Schepen in de 
Haven van Baftia dit Krygsvolk enz. aan land. De Bezetting, van 
die belegerde Siad hadt voor de aankomd van die Secours een uic- 
val op de Belegeraars gedaan , welke ongelukkig uitgevallen was : 
doch onmiddelyk na de aankomd van hec onderitand wierJt die on- 
derneeming met mcêr magts en geluks hervat, alzo de Belegeraars 
meed naar öt. Fiorenzo getrokken waren , dewyl zy dachten dat de 
landing van hec Keizerlyk Secours aldaar zoude gefchiedcn. Men 
liet vervolgens cenc algemèenc vergiffenis publicecren, met uitzon- 
dering van de hardnekkigtle Steden en Dorpen , en van de Hoofden ' 
.der Rebellen. Den 14 taflte de Keizerlyke Generaal met omtrent 
4000 Man, 7000 Rebellen aan, welke tuflthen St. Pancratius en 
Foriano begraven lagen , doch na een hardnekkig gevecht van omtrent 
2es uuren 9 behielden de laatftcn het flagveld. Men verzekert dat om 
die reden te Milaan om een cwecde Secours zal aangedrongen wor- 
den* 

Te Parma zag men den 1 1 Augullus met de uitcrftc verwonde- 
ring en verbaasdheit» na de voorafgegaane beëedigde verklaaring der 
Vroedvrouwen, Doftoren en Chirurgyns, wegens de zwangerheic 
der Grooc-HerCQgmne Weduwe, en na de veeriiguurige Gebeden, 
en hec ten toon fiellen van hccVencrabile in^Ile de Kerken, roever- 
vzerving van haare gelukkige verloflinge, dac diei^rinfefTe alle de 
Perfoonen die haare vqrloffinge. moeden bywooncn licc byécnroepcn, 
en opcntlyk aan dezelve verklaarde dac zy misleid en bedrogen was^ 
door Menïfchen die haar hadden doeiv gelooven dac zy waar- 
lyk zwanger was, maar dat zy bevondc dac er niecs am was; en 

Q. dat 



Digitized by VjOOQIC 



I2X EURO .P I S C H E 

Sepumb. ^^^ ^y ^^" ^"'^^ verklaarde , opdat zy aan hunne Hoven daar van 

, ,.„ ' kennis zouden gèevcn. 

Zo baarden Bergen weï een Aïpis : 
Maar deze Hertogin geen . . KitU. * 

Terftond wierdt een Exprcffen met deze gewigrige tyding naar Se- 
v/7iê' gczpndcn ; en de Generaal Stampa^ nam .bezit van de Hertog- 
dommen Parma en Plaifance , in den haam van den Keizer en van 
het Ryk voor den Infant Don Carlos. ^ 

omTS. MEN heeft te Weenen tyding dat te Cenfiantinopel wcd40ben 
lANP. groote beweeging en verandering is voorgevallen » *c welke zich op 
de volgende wyze heeft tocgedraagen* 

Twee Janiciaren, gaande op den eerften September voorby de 
Mosquée van Sultan Bajazet^ ontmoetten daar twee Gebedgi of 
Wapen-Smeden der Janitfarcn, die, dronken zynde, ovcrhild ver- 
telden 't geen zy voor hunne belangen hadden moeten geheim hou- 
den. De twee Janitfaren ziende van verre een Karakulukzi van het 
Odgiaky welken zy kenden een Man van Refblutie te wezen , na« 
derden hem, om hem die twee Gebedgi te toonen, en te verhaalen 
wat zy gezegd hadden. De Karakulukzi zondt terftond die twee 
Janitfaren om in het geheim kennifle daar van te geeven aan den 
Aga Capuffi^ 'ten einde deze ten allerlpoedigften zes andere Karaht' 
lukzfs by hem zou zenden, met ordreom hem in zyn voornemen by 
te ftaan. Ondertuflchen vervoegde hy zich by de twee Gebedgis, 
en deedt hen met een wclgeveinsde vcr^rouwelykhctt een Propofi- 
tie, waar door hy hun geheim kwam uit ie haaien, en hen deedt 
gelooven, dat hy reets een Party geformeerd hadt van ccnige brave 
Raerels van zyne Kamcraads, ottder anderen vyf of zes KarakitJM^ 
zisy die hy meende te ontmoeten op een plaats, wdlce hyfrenfiadt 
aangewezen om te krutïïent ten einde hunnen aanhang te vergroo- 
ten. De twee Gebedgis verblyd en gewillig , volgdcn.dicn Aanvoer» 
der, tot dat de voorgemelde zes Karak^lukzis te voorfchyn kwa- 
men. De eerfte hen ziende, zeide verder tm de Gebedgis, éat ^y 
alle met malkander gaande , een lift moeften gebruikes, om geen 
achterdocht aan de AVfchten te geeven > te weetcn, dat zy, de 
Gebedgis, zich dronken zouden hoaden, en ab met^gefwdd haten 

voorc- 



Digitized by 



Google 



M B R C Ü R I U S. ia.3 

VQottflepea» enz* De Gebcdgis die mede coegeftemd hebbende , Septemk . 
wierden %y dus- gekid tot voor het Vizirat of Viwrs-Hof , daar zy — " 
aonder verder veinzeo virel ter de^ biooco gefleept en overgeleverd 
wierden aan Mauzur-jig^i of Kapiceii) van de Hellebaardiers » die , 
reets ordrc badt on» hen te ontfangen en voor. den Oppcr-VIzir te 
doen brengen. Daar gekomen zynde , wierden zy door dien eerftea 
Miniftcr in Perfooxi geëxamineerd » en de twee Gebedgis bekend 
hebbende ) dat *er op zekere piaaifcn^ zo binnen als buiten de Stad, 
Benden van Rebellen zameogerot waren , in 't voorneeaaen om op 
een zelfden tyd twt:c groote onderneemingen van Rebellie te doen ; 
namelyb het Viairs-Kof aan te valleoy en de Stad op verfcheiden 
plaac(en in brand te (leekene wierdt gerefolveerd, dat de Janitfar' 
^gafi Doer al zyn Vo4k in *t Vizrrs-Hof zou blyven, om bet zelve 
te belchermen ; de Janitfar-Aga zou de Wachten van de 6tad gaan 
verfterken, én met cenige Deiachementen welgewapende Maofchap 
de Rebellen overvallen op de plaatfen , welke 'de Gebedgi badden 
aangewezen, en de KouUKehaïafi of Luitenant-Generaal der Janit- 
faren, wierdt gektt zorg te draagen voor jtga-Capuffi. Ondertus* 
ftben begaf zich de Opper- f^ixir naar het Serrail, om aaaden<$W/^xi 
van alles vcrflag te re doen; waarna hy zeker Chan^ daar hy ver- 
ftaan hadt een bende Muitemakers te weezen, ging overrompelen » 
en kreeg omtrent 40 Perfooneny alle baarden hebbende, zonder te* 
gen weer gevangen* Terzelver tyd gaf hvordre aan cenigp der voor* 
naamfie Officieren van de Odgiaks^ om tegen de Rebellen te agjee- 
ren» 

Door alle deze Maatregelen en* gevallen is de ganfche Stad taflchen 
d£n ifien enzden September in èeneonophoudely^ beweegti^ ge- 
weeftr de Poorten zyn den xdea tot drie noren na het opgaan van 
de Zon giefloteii gebleven 5 en de volgende dagen tot den Slteni zyn 
de Poorten mede niet dai» na Zonnen oodcrMng geopend geworden. 
Inde cerfte na«ht beeft men méér dan }oo Perloonen gevangen be« 
' kofl»m, waari^an *er een groot gedeelte noch voor den dag geftran- 
gj^kerd zyn ^worden > anderen wierden geëxecuteerd na dat men 
ben ondervraagd hadt , en ^enigen zyn nochs in *t leven. Daar 
wM\len 'er gpuniiri^ d<ig en hachi nock méér by de kop gevat, on- 
de» diewelkct 2ich bevinden eenïge Ibfcbiot^Bacbi of Omcieren van» 
de Gebedgry een Kapïp-Bacèi en eem oude Effendi^ of Wet-Ge- 

Q^jz leerde, 



Digitized by CjOOQIC 



1X4 E ü R O P I S G H E 

Sepwnb. leerden,, die zeer arm is, en lich gevleid hadt Adujti te kunnen wot- 
f j ' den. Men heeft tot nu toe z8 Baraiks of Vaandels gevonden. Een 
Turk&he Kleértnaker en twee Armeniers , welke daar aan gearbeid 
iiadden, zyn voor hunne Winkels, zonder geëxamineerd of onder- 
vraagd te zyn, opgehangen. Men zegt dat de Opper- Fi^ir der wee 
Armeniers wilde doen empaleeren , maar die ongelukkigen warea 
reets" geëxecuteerd, en dus die verfchrikkelyke ttrat ontkomen. 

De Opper-Vizir van den eerften nacht te rug gekomen zypde^, 
ging den Sultan m *t Serrail verflag doen, die hem ongemeene gunft 
en vriendfchap bewees; en vermits de Vizir van dat gelukkig ogen- 
blik wilJe piofitceren , zeide hy den Sultan^ dat de Kwalykgezio- 
den zyn Hoofd en dat van den Mufti geëifcht hebbende, by gereed 
was zyn Ampt neer te leggen, en alles op te offeren tot Conferva- 
tie van zyn Heer en Mcellerj doch dat hy zyn Mijelleit verzocht, 
in overweeging te neemen hoe de Kwaden de Authoiiteit der Kci- 
zeren zyne Voorzaaten altyd hebben beginnen té krenken, met hen 
van hunne eerde Minifters te berooven, zo als in het voorleden Jaar 
by de afzetting vatv den Sultan Achmet^ zynen Oom, weinige uu« 
ren na de dood van zynen Opper- Vizir Ibrahim Bacha, ook gevolgd 
was; waarop de Sultan vktis anders antwoordde dan, dat by hem 
ordonneerde, zo fireng tégen de Kwaden , als edelmoedig cegèa 
zyne goede en getrouwe Underdaanen te zyn. . 

Door een brand die den 4* Je 's nachts te /r»mr4/>/ontftojnt, geraak- 
te de Stad op nieuw in alarm , maar bet vuur wierdt ten eerften ge- 
bluft Den 4den wierden in de Herbergen te Pcra^ Keratokbori en 
Beycglon 17 jonge Kaerels by de kop gevat , aan yder van dewelke 
de Opper- Vizir twee honderd ttokflagen deedt geeven, vervolgem 
ileepte men ben in de Gevangenis van M$ufour Aga , daar zy 's an- 
deren daags weder uitgehaald én op de Galeien gezonden wierddi* 

Na dat de uitwerkingen van deze nieuure dolle rebellie al weder 
in haarc geboorte gefmoord waren , waaromtrent de Opper^Vmr 
zich onder anderen zeer wel en tot genoegen van deo Sultan fcbeen 
gekweeten te hebben, was die eerfte Minifter beezig de noodige 
fchikkingen te roaaken, om éicn Suitan met een Plaifier-Reisje naar 
j^fiè te vermaaken, toen den 9den ten negen uuren de Baltaptar 
. Kiakaiafit zynde een OfScier van het Serrail hem k wam bood(cbap« 
ppn, dat hy by den Sultan moeft komen ^ De Vizir, zondereen^ 

arg- 



Digitized by 



Goo'gle 



M E R C U R I U S. 



ïiy 



argwaan te hebbén, begaf zich terftond dcrwaards, maar vermits hy slpumh. 
op de ptaats van hec Serrail de Equipages vondt van den MuFti) den ^ * 
Nicbandgi Bacha^ de twee Caztaskiers , of Auditcurcn Generaal , 
den Janitfcr jlgaji^ den Tcftadar , of groot*Schatmcefter , en van 
ccnige andere Grooien van de Wet, veranderde* hy van verwej Na 
dat by een halfuur byden Sultan gewceft was, verfpreidde zich een 
gerucht dat hy afgezet en gearreltcerd was» eenrgen zeiden in het ' 
KapizrAraffi , en anderen onder de bewaaring van den Boftangt 
Bacchi, of Kapitein van de Lyfwacht* Den lo verftont men dac 
de Galei waaarop de afgezette Opper- Vizir de nacht van te voorcn 
den Muburda\^x\ wylen Ibrabim Bachaj met vier der aanzienlykftc 
Gapigt Bacchi of Officieren van den Sultan hadt weggezonden, te 
rug keerende, onder weg geheime ordre bekomen hadt, te blyven 
daar zy was, en inderdaad zag men de gemelde Galei dien namiddag 
omcrcnt de Punt van Chalcedonia ten Anker komen ^ en men verze- 
kert dat de afgezette Opper- Vizir aan boord van dat Schip gebragc 
is» verzeld van twee Capighi Bacchi, welke ordre hebben hem naar > 
Negropottte te geleiden. Hec gemeen gevoelen is dat de Kislar^Aga 
of Kapitein van de Gcfncedencn, de Auteur van deze afzetting is , 
om dat hy meende ontdekt te Rebben dat de Opper-Vizir begon , 
Meefter van den Sultan te worden, en hem, Kislar-Aga onder de 
hand te verkleinen. Men zegt nu, dat eenen AbduUab Pacba^ ot 
de geweezen /fidan Faliffi tot deze hoogQc Bediening gedeibnetrd 
zyn , alhoewel daaromtrent noch niets met zekei heit te melden is. 

Den zelfden dag zag men den Mufti en den Janitfar-Agafi uit hec 
Serrail komen* de ecrÜgenoemde aan de hogerhand gaande , beide 
met Pelfen bekleed, en gevolgd van denKoul Kiahajafii, zyndeeen 
voornaam Officier der Janitfaren, met den rang van Janitfar-Agafi j 
den Tcftadar met een fraai je en taliyke Ëqu pagie, den Reis- Effen* ' 
dl, en den T7eouch Bacchi, Kolonel der Ghiaflen, zynde een flach 
van Hof- Bedienden, alle met Caftans bekleed.. By het uitgaan uit 
het Serrail fchefdde zich de Mufti van de andere Grooten , om 
naar huis te keeren/en de nieuwe Caimacan of Stedehouder van^ 
Ccnffantinopel 9 voorgegaan zynde door den Capigilar Kishajaffi, en 
den Tzaouch Bacchi, en gevolgd van het overige van den Stoet 9 
begaf zich iiaar het Vizirat^ daar by de complimenten ontfing van 
den Nidchangi Pacha, en van alle de Grooten ^van bet Ryk, uit- 

CL? gc- 



Digitized by CjOOQIC 



126 E U R OP I S C H. E 

uÊ^nk gcwndcrddcn Mufrit welken hy des namiddags den tcrft«o^o| 
•^* • begroecep. Men meende dat de lanicfaff-Agaii» die maar by provi- 
fie atog^fteld is, dac Ampc zal bly ven behouden » tn dac deCaina- 
can by de aanicomfl van een nieuwen Opper- Vizir wel mogi weg* 
gezoniden worden. «Ook befpeurc men eenig misnoegen tegen den 
Mufti, die, zo men zegt, mei den afgezetten Opper- Vizir zameo- 
fpaode, om. den Kislar-^g^li te doen vallen. Zo dra deze groote 
verandertog gevolgd was , wierdt Hodgtn Tour on gearrefteerd en io 
de Gevangenis van Babrbaki Kouly .geworpen. Hy was in 't alge- 
iQeen gehaat, en voornamelyk van de |aodcn> die hem de dood ge- 
zwooren baddeoi en Chepbozie Sarafy die, om de knevclarycn van 
Touron te ontgaan, gediwongen was» zich met hem te verbinden, is 
nu de voornaamfte die hem met groorc woede vervolgt. 

Men verftaat ook dac de Imbrahor of <.;ppcr-Stal race lier vanden 
SuUam den lo s avonda afgevaardigd is, om den nieuwen Opper- Vi- 
zir n^ar Confiantimpolen te geleiden , zonder dat men als noch weet 
wiehy is, of van waar hy zal komen, iviaar vermits gemelde Im- 
brahor de weg naar jddriump^len heeft ingéflagen, gilt men dat het 
ot Topal Osman Pacha, oS Jspir Bachjtvan 2Vi^, of die v^nfyiddin 
zal weezen, ook willen zommigcn dat de afgezette Vizk niet ge* 
bannen is, zo als men iu den beginne gezegd hadt, maar dat by ge- 
vangen zit tuflchen de twee Poorten van hetSerraU, om hemindat 
verfchrikkelyk Vertrek te doen. vergaan > of<mi hem te doen oir* 
keeren de ^oote Srhattcn,, die- hy gedutirende zyn Miniftcrfchap 
heeft iogeflokc* De Vizir Kiahajafi. continuccrd zya Ampt waaric 
n^^meii. Alic de Minilteis en Officieren van de P&ri« fchfnénvcr- 
blyd te zyiV oi-cr de afzetting van den Opper- Viz>r, om dat by ge- 
tracht liadt hun gezag 'te bemoeijen. 

Oen z,t Augufty is te Weemn de Reiblacie des Keizers inde 2aafc 
van> Oöy?-^w/^4^?fi uitgekomen en gepublicecr^'j lu^idendc (tewffc in 
futbdamie als volgt: 

rf Yn Keizcrlykö Majeftelt he«ft b(tt gefaoorzaamfl Adnys van' dcu Ryfesr 
/^^Hofraad allergenadigfi goedgdceutd , enveiklaart dienvolgens, necteaals 
allergenadigft. 

I. Dat men, achtervolgens de Amneftle,, wdken aan die van Emhdem en 
aan hanne Aanhaogers leer gandelyk rotfgeffaan fs , 7al ophondea met fteo 
ov€r hunne voorige fchijld te Oraftn , en éae nteft dus gccrre ötrf mefr ter 
iiftvocr brengen zal. z. Dat 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I ü & 117 

%. Dut tan nflMkeiirl^ t})«fificMie Tan de GcMftraffen, dev^elke Teder t den gjii. 
3den May 1729 ingevorderd zyn, door de KeizerlykcCornmtffarfflTcoaantyn JW^^^iiiw 
Majeftek ovefgeionéeo %al worden > en dac men die Geldboetens, aan de 
{eeoen dewelKexe betaald'hebben , leruggeeveo zal. 

3. Dart de onroepeikle Goederen en Kapitaal'en , byzonderlyk de Ambachts* 
HeertyJchedcB ^ dew^tke geconfisqueerd of gefeqaeftteerd nnogten lyn > ter- 
flond •'aan haare voorïge Bezitters weier fngcroimd tallen worden , echter 
behoudens het recht yan hypotbeefê wegens de vergoeding der fchadens, 

4. Dat aan de Ambachten en aan de geenen die het met dezelve houden., ge* 
oorlooH zal zyn y eene fpecificaiie te maaken van alles het geen tot vergoeding 
der fciiadens , «ot nu toe ingekomen is , en dezelve aan zyn KerterTj4cc Mt- 
rcileiiorer te gwfen; zynde het zynMajel'eftsïntentie, dat alles het geen iKt 
öieniKxIfde <Hipfangen Is, »^ekmt za| worden van de famme, welke 'raeti 
tot het vergoeden <ier fchadens noch begptyotenzal. 

5". Dat de Wimre ^in van de Kdzerlyke Reftilorre vanden 31 Augtifly 17J6, 
wceens^het vcrftbynen op den Landdag, rs-, dat, uit hoofde van de ulter^gena- 
digffe töcgcrtaiie Arnncrtie, die van Embden en de iien aanhangende Land- 
ftanden (ecf^rer ^mti uitzondering vandegeencn, dewelke noch uitdrnkkelyk 
baken die Amaeflte ^eOoten zyn , ) naar het aloud gebruik op den Landdag toe- 
gelaaten zalk-n worden, piix uldaar over de zaaken tot dien Landdag behoo- 
;fcn^e, ia alle v^ryhcfi te delibereeten , indien zy zich op denzclven vreedzaam 
^^raai?en, en de gemcene laden in die proportie; als voor de laatfte onrtift 
«gepra<3^reerd is, heipen opbrengen; zo als voor dezen, elk die bevoegd was 
daarop te verfchynen . verplicht ^eweeft is zich vreedzaam te gedraagen, en 
xyn aandeel aan het Land te betaalen ; weshalven het geenzins zyne Keizer- 
lyke Majeftcits meening is, dat de Ambachten en de geenen die bet met de- 
zelve houden, van een ^chter of beter conditie zyn, dan zy of de overige 
Landftanden , die geen j^eene zaak met hen maaken , voor de gerezen on- 
lullen waren : maar dat de een en de ander eea evengelyke plicht nakomen 
%al, en dat niemand die nevoegd is op den Landdag te verfchynen (uicgezon- . 
derddegeeneudie, zo als voorzeid is, noch buiten de Amneftie gefloten zyn) 
daarvan geweerd zal worden ; zullende in tegendeel elk met evengelyke vry- 
heit, en zonder dat de een meer bepaald zal zyn dan de ander, achtervolgen» 
de aloude Previleg-en, daarop mogen verfchynen. 

6. Dat, wegens hel vergoeden der fchadens, men dat point alhier, ten 
overdaan van eenige Keizerlyfte Hof Commiiïariilen in der minne zal trachten 
ttf te doen ; en dat beide de Partyen ten dien einde binnen den tyd van twee 
Maanden eenige Perfoonen met genoegzame volmagt voorzien zullen: Maar 
dat, ingevalj, tegen verwachting, geen minnelvk vergclyk getroffen mogt 
worden , zyn Kcizerlyke Majetlcit ua het fummaritch aanhooren van wcder- 
Zpydfcbe fundamenten, allergenadigft bepalen zal de fomme, welke de Am- 
bachten en de geeneo die het met dezelve houden, eens vooral betaalen zullen; 
zodanig, dat de bepaalde fomme eens betaald zynde , daar '^ver naderhand 
geene moeijelykfaeit méér gemaakt zal worden, maar de Goederen , waarvan 

hier 



Digitized by 



Google 



1 



t8 EUROPISCHE 



I7)X. hier boren Ar^ykel 3 gefproken is , lerftond van h<t hjrpotheek ontheft .Ut- 

Septem, leo zyn; en eindclyk : 

- 7. Dal de Ambacftten en derierver Aanhangers mitsdezen nochmaals aan- 

geduid wordt, de overgegeeven bezwaamiffen, tot bon eigen bed, niet alleen 
aan den Vorft van Oofl-l/riejland ^ maar ook ^an die Landftanden deiYelke 
eene gemeene zaak met hem maaken, zonder verder vertoeven , tedoencom- 
munïceeren , ten einde zyn Keizerlykc Majetleit des te eerder in (kiat zj j 
daar over ook fpoedige Juftiiie te doen. ' 

Men zal van dit alles aan de Keizerlykc CommifTan'flcn kennis geeven, ea 
dezelve zullen gelalt worden deze Keizerlyke Ordonnantie, byzoii^erlyk we- 
gens het (laken der uitvoering van alle draf, als mede wegens de naaakearige 
fpefificatie der geldboetens , die federt den jden May 1 7^9 getrokken zyn ,en 
' de reftitutie van dezelve; en wegens de geconfisqueerde of gcfeqoeftrecrde on? 
roerende Goederen en Kapitaalen , na te komen, en daaf van binnen den 
tyd van twee Maanden aan zyn Keizerlyke Majefteit bericht te doen; metby- 
Vi)cging , dat zyn Keizerlyke Majefteit uit dct rapporten vau derzelver Gefab- 
delegeerden, van den 16 Oftober (geprefenteerd den 16 Noyember ƒ eo van 
den 22 January (geprerenteerd den 21 February) laatQleden, genadigft heeft 
gezien het geen dezelve in bet (luk van liquidatie, moderaüe,en anderzins ge* 
advifeerd hebben; maar dat, dewyl zyn Keizerlyke Majefteit reets atlergeoa- 
digfl gerefolv^erd heeft, het Ouk van de vergoeding der fchadens alhier dooc 
eenige Keizerlyke Hof-CommilIariflTen , fpoedig in< der minne of gerecbtelyk 
te doen beffifTen ; en daarentegen uit de gemelde beide berichten niet blykt , 
wat voor Gronckn de Gefubdelegeerden in 't modereeren gehad hebben^ zy 
Keizerlyke Commi(rari(ren die beweegredenen y en welke ricbtfnoer en genera- 
le grondregel hunne Gefubdelegeerden daaromtrent gebruikt hebben, zoras 
inogelyk, aan zyn Keizerlyke Majefteic zullen hebben te berichten. 

Al 'r voorfz. zal, aan den Keizerlyken Gezant iflfden Haag^ denGraafvao 
Zintx^endorf^ bekendgemaakt worden; met byvoeging , dat, wegens bet pont 
van de geldboetens , zyn Keizeclyke Majcdeits allergenadigfte intentie is «dat 
hy over de onvermoede niet uitvoering van dit punt, uitdrukkelyk en mee 
reent klagen mogt, fpoedige JuRicie zal doen erlangen. 

Was getekend. 

A. H. VAN Glanpokf. 

Men heen federt eenigen^iyd zeer veel en verfchcidclyJc gesto- 
ken van eene zamenz weering welke tegco herleven van den Roomfch 
Keizer gefmecd was, zonder dat men dicswegens noch icrs met vol- 
kome zckerheïc ten opzigtc der om handigheden kan medcdeclcD. 
Het volgende uiiireklel van een Brief dieswegcns van Weenen gc- 
fchreven , vervat het waarfchynlykftcVerhaal dat men daarvan tot noch 
toe gezien hecfc » en luide aldus. « 

„ Men 



,Digitizecl by 



Google 



M E R C U R I U S. 



^*9 



f» Men heeft lo vcrfchillcndc gefprokèn wegens de ontdefcktngvao s^L^Lu 
„ den toeleg gefmee4 tegen den jgebciligdcnPcribcJn des Keizers f dat ^ 

fi bet éeoigzins noodzaaklyk (cnync het Gemeen van de eigentlyke 
,9 omfiandigheden van deze zaak te onderrechten* Hec was den z8 
,9 JuJy laatftleden , wanneer de Aardfhcrt<\ginnc Maria MagdaUna 
19 een onbekenden Brief onrfing, door welken men haar bericht gaf 
9) van dien vervloekten aanflag : men berichtte haar terïelver tyd , 
99 dat de geenen die het zelve zouden uitvoeren , ten getale van twee- 
^ en-twintig waren: dat het Vreemdelingen fcheenen te zyns datzy 
99 gewoon waren verlcheidea malen ter week te vergaderen in den 
99 Tuin van den Heer van Potzcnbardy Secretaris van den Keizer- 
99 lyken Hofraad9 en dat men hen iniflchien gemakkelykaldiarzou- 
99 de kunnen overvallen. De Aards-Hertoginnc ging terüon'i dezen 
9f Brief aan den Keizer mededeelen. Zyn Ketzerlyke Majefteitlict 
99 daarop den Graaf van Lamberg^ eènen der Edellieden van zyne 
,9 Kamer, roepeni gaf aan den zelven kennis van deze ontdekking» 
99 en wees hem de bekwaamde middelen aan om zich van de Aan- 
99 voerders van deze zamenzweering te verzekeren. Deze Graaf ter- 
99 ftond na zyn Huis gaande , fchreef een brieije aan den Heer van 
99 Potzenbard^ waarin hy hem verzocht hem ten eerden te komen 
99 zien 9 alzo hy hem iets van belang te zeggen badt : Deze Heer 
99 kwam onmiddelyk daarop by den Graaf van Lamberg^ die hem 
99 verfcfaeiden vraagendeedtten opzigtederPerfoonen welke gewoon 
9, wareii in zynen Tuin te verkeeren: de Heer van PotzenhardMt^ 
^9 woordde9 dat hy hem dieswegens niets zekers kónde zeggen» om 
99 dat hy reets federt een langen tyd niet méér naar zynen Turn ging; 
99 maar dat zyn Zoon, die van tyd tot tyd daarheen ging 9 hem waar* 
99 (chynlyk beter genoecen zonde geeven in het geeoe^by begeerde 
99 te weeten. De Graatvan Lamberg zondt terftond om dezen Jon^ 
99 geb'ng : hy ondervro^ hem op alderhande wyzen , en verweet hem 
99 fcherpelyk dat zyn Tuin eenjgermate tot een fchuilplaats diende 
99 aan Zaamgezwoornen tegen bpt leven van zyn Keizerlyke Maje« 
99 ftcit. Hy (cheenover £ze redenen ongemeen verwonderd 9 en 
99 antwoordde in onderwerpende en eerbiedige uitdrukkingen 9 dat 
99 het waar was dat Vreemdelingen» welkers naamen en hoedanig- 
,9 heden hem onbekend waren 9 en die meerendeels Franfch fpra- 
91 ken . beli^in zyn Tuin waren komen zienj dac %j *er ;&ich zelfs - 

R rfi- 



Digitized by 



Google --^ 



ISP 



EUROEiSCHE 



«^^3ï' ^^ in 2^ afzyn hadden laatcn vinden j maar dat hy nooit andere oir 
^^aH „ zaak vanuit bedryf vermoed hadt dan nieuwsgierigheit of naan- 
„ keurigheitj dat hy onkundig was gewccft van hun voorncemcn^ 
„ dat hy nu , daarvan onderrecht zyndc , niet zoude nalaatcn alle 
„ zyne poogingen in 'c werk tg Hellen om deze Schelmen teonidek- 
5, ken , en dat het reets vyf dagen geleden was dat zy niet weder in 
„ den Tuin gekomen waren. Men kan niet begj^pen hoe deze re- 
,, denwiflcling en de ondervraagingen welke de draaf van Lamberg 
,1 ten bunnen opzigte gedaan hadt, hen bekend geworden waren. 
„ Het is echter zeker, dat de Heer v^nPotzenhard^ de Zood,eeni- 
,% ge dagen daarna in zyn Tuin gegaan zynde, een Per(bon in Abts- 
99 gewaad hem aldaar kwam vinden, welke, na eenigecomplicnenceni 
,9 tegen hem zeide, dat 'er eene fchnkkelyke* zamenzweering tegen 
„ den Perfoon des Keizers gefmeed was j dat hy alle de geenen wcl- 
„ ke met de uitvoering van dit gruwelyke voorneemen belaft waren 
,, kende, en dat hy dezelve zonder moeite zoude noemen, indien 
„ men hem eene aanmerkelyke belooning wilde geeven. De Heer 
„ van Potzenhard dacht geene gelegenheit welke zich zo natuurlyk 
„ aanboodt te moeten laaten voorbygaan : Hy bqodt hem looo 
„ Ducaaten aan, onder beding van alles te ontdekken dat hy van de 
„ zamenzweering wift: Waarop de valicheAbt zeide; Ach! gyzyt 
„ de geen die ons zoekt te ontdekken! Zie daar, dat is voor uwc 
„ moeite : Hy deedt terzelver tyd twee fchooten op hem met een 
„ zakpiftool dat hy onder zyne Klederen verborgen hadt. De Heer 
„ van Potzenhard wierdt maar licht gekwetft: dewyl hygceneWa- 
9, penen hadt viel hy vanfchrik ter aarde. De Abt, geloovendedaf 
^y' hy dood was, nam de vlucht. De Graat vau Lamberg heeft alle 
„ poogingen in 'c werk gefield , totdat hy ontdekte dat deze Schel- 
„ men zich in de Voorflad van St. Leopoldus ophielden^ van ynatr 
„ zy onder geleide van eene bende van Soldaaten in de Gevankenis- 
,» fen van de Stad gebragt wierden* De Heer van Potzeitiard , des 
„ Vrydags avonds uitgegaan zynde , ontfing twee piftoolfchooicn in 
„ de borft^ maar men zegt niet of hy daarvan geflnrven is. 

Het Hof van Parma tyding bekomen hebbende, dat de zwaoger- 
heit van de Hertogione, welkers verloffing men dagelyks verwacht 
badt» en waar over zo veele beweegingen en geruchten onttb^nzfOy 
ganfch oi^waar en zonder grond ge weeft is, bebbendofdie PrinCbfte 



Q.igitized by 



Google 



M E R C U R I U S. lil 

2ülks zelfs verklaard,' zynordrcs gciohdcnaan den Gcncnzl Stampa^ Septififfi. 
om inden naam van den Kciiercn het Ryfc, als mede van dendoor- - '- 
luchtigen Infant Don Car/osj van die Staaren volkomen poflcffie te 
neemen, en de Herroginne Z)(?r^/i&^^ , Grootmoeder van dien Prins, 
tol Regcnre met een Raad van Regeering tot op deaankomfte van 
Don Carlos aan te fteHen. 

Het Kcizeriyke Hof is bezig ter ï)egunftiging van de guarantie dct 
Pragmaticus SanElie alle noodige maatregelen teneemen, en fteltalle 

Eoogingen in 't werk om dezelve in ^t Ryk te doen gelukken. Men 
ecft ten voordeelc van dezelve reets de (temmen van vyf Keurvor- 
ftcn, en de meerderheit van (temmen in de andere CoUegien gewon- 
nen. Men mompelt echter dat wel op de Ryksvergadering op het 
Tapyt mogte komen op wat wyze deze guarantie goedgekeurd moet 
worden, of door de meerderheit of door twee derdendeelen der ftem- 
ftemmen van ydcr Collcgie; geevendcde geenen welke vjin de laat*' 
ftc gedachten zyn voor dat de beveftiging der (Joftenrykfche ErP» 
volging als een Prelminaria der verkiezing van ecnen Roomfch- Ko- 
ning moet aangemerkt worden. Zyn Kcizeriyke Majcftcit gewenfcht 
'hebbende over deze zwaarigheden met den Keurvorft van Mentz ais 
Aards-Kancelier van 't H. Roömfche Ryk te raadpleegen, hadt de- 
zelve ten verzoeke des Keizers zich naar IVesmn op reis begeeven. 
Zyn Keizerlyke Majefteit zich den 6 dezer omtrent Hhnhtrg met 
de Harten -jagt verluftigd, en het Middagmaal indeFavoritagehou- 
nen hebbende, vertrok dezelve om den Kciirvorft van Mentz ic ge- 
moet te ryden. De Keizer reedt tot omtrent 60 bchreeden aan de 
overzyde van de groote Brug over den Donau. De Keurvorft den 
Keizer aldaar ziende, kwam uit zyn Koets en ging te voet om zyn 
Keizerlyke Majefteit te ontmoeten» en na dat hy omtrent tot op zo 
treeden genaderd was, tradt de Keizer mede uit de Koets 5 De twee 
Vorftcn malkander meer genaderd zynde , maakte de Keurvorft eenc 
diepe reverentie voor den Keizer, en deze omhelsde den Keurvorft 
met veclc tekenen van vriendfchap en genegenheit 5 waarop de Kei- 
zer weder in zyn Koets ging zitten • en de Keurvorft volgde hem, 
neemende zyn plaats rugwaards tegenover den Keizer, en dus reden 
zy beide naar het Keizerlyk Zomer- Paleis, de fl^'z;^!/^ genaamd , ter- 
wyl bet kanon van de wallen driemaal geloften een Veld-Muzykvan 
Trompetten en Ketcltrommen gemaakt wierdc, zynde de Trein bv 

• R z öc - 



Digitized by 



Google 



ijz E U R o P I S C H E 

&iw«w*. ^^ ^^ rug-marfch vergroot r.^c{, zeven Koetfen, en alk het Gevolg 
Jmm^ van den Keuryorit. In het Paleis gekomen zynde, geleidde de Kei* 
zcr den Keurvorft tot in de Keizerlykc Vertrekken , daar zyoKcur- 
vorftelykeDoorluchtigheit door hunne KelzerlyfceMajedeiteo wier^ 
vcrwcllekomt , waarna de Kcurvorll , voorgegaan zynde door de 
voornaamile Hccrcn van het Hof,. in de Vectrekken die voor hem 
gereed gemaakt waren , gebragt wierdt. Des avonds hicidt de Keur« 
vorft in de Gallery van de Keizerinne deMaaltydmec hunne Keizer- 
lyke Majefteiten ( 'de Aards- Hertoginne Maria Atagdatena, Zufier 
van den Keizer, en de twee Aards-Hertoginnen, Dochters van zya 
Kcizerlyke Majcftèit. Men verzekejt dat zyn Kèurvordelyke Door- 
luchtigheit, geduurcnde zyn verblyf aan 't Hof de hoogc Fuodien 
die aan zyn Ampt, als Aards-Kancelier. van 't H/Roomfche Ryk, 
gehecht zyn zal verrichten , 't geen federt den t vd van Keizer Karei V. 
niet gcfchied is. 

De Zaak van de Saltzburgfche Proteftaraten maakt zeer veel op- 
fchuddings, en doet voor groüte gevolgen vreezen : Meer dan 18000 
van die Menfchen bevinden zich in de Gebergtens van dat Aards- 
Bisdom : Dezelve zyn afkomftig van een groot getal van Luterfche 
Saxifche. Huisgezinnen, welke ecrtyds aldaar geroepen waren om in 
de myneo te arbeiden op voorwaarde van de vryc oefening van hun- 
nen Godsdienft; doch tegenwoordig vermenigvuldigd zynde, en an- 
deren hunnen Godsdienft mede omhelzende, worden zy onder het 
voorgeeven.van Rebellie vervolgd, en hen nietatleenlyk de vrye oe- 
fening van hunnen Godsdienft , maar ook hti droevige >j emierandi 
Scweigerd. Daar is ondcrtuflchen een Kcizerlyk Ma.idcrocnt t - 
agtekend tcffeeMu den 10 Auguftus, in het licht gekomen j zynde 
gericht aan de Saltsburgfchc Onderdaanen, en voornamelyk aan de 
gcencn die onder den dekmantel van verdrukking, teroirzaak van de 
Religie ot van andere bezv^wmiiTen , tegen den Aardsbiftcbop hun- 
nen Landheer opgettaan zyn, en daarin volharden: dezelve vermsLa.- 
ncndc en gebiedende , van nu af inruil teleeven j aan hunnen Lands- 
vorft alle fchuldige gehoorzaam heit te bcwyzen, zich van alle ver- 
dere zamenrottmg te onthouden: geeoc oproerige uitdrukkincen ca 
laftcrmgep meer te gebruiken . en alleRefigie-befpottingeo. bedrei. 
gmcen en geweldige onderneemingen na te laaien, met bcdreiai». 
dat de Ovcrtrccders niet alleenlyk inde hoogfté ongenade des Ket- 



zets 



Digitized by VjOOQlC 



M E R C U R I U S. 



133 



tcrs en dc8 H. RóomfchcnRykszuUcïrvervallcn, maar ook naar cifch c''^^' / 
der oraftandighcden van, zaakcn , met de uiterftc ftrcngheit gcftraft ^^^ 
worden t Voorts beveelt zyn Majefteit, dat , wanneer zy meenen 
eenige Religie- of andere bezwaarmflcn tegen hunnen Landheer te 
hebben, zy dezelve lerftond aan hem, als Roorofch- Keizer en Op- 
Jjcrrechter in 't Ryk, onbefchroomd, vry en on verhinderd in ge- 
icbrift vertoonen ; tullendc 2yn Majefteit alle de bezwaarniflen zon- 
der aanzien van Perfoon of Religie, ten eerden in alle rechtmatig- 
heit en biltykheit afdoen, en elk Juftitie erlangen laaten, enz« 

De Salizburgrche Regeering heeft zich met die van Beyeren ver- 
ftaan, om alle gemeenfchap niet de LutherTche Onderdaanen indfic 
Aardsbisdom af te fnyden, ten einde men van deze arme Menfchen 
niets verneemen kan. Men hoort niet dat zy zich eenigzins oproe- 
rt]^ aanftellen , gelyk men van de Roomfch-Katholyke zyde zulks 
voorgeeft, maar wel in tegendeel dat zy ongemeen vreedzaam lee* 
ven, en in ftilheit hun beroep waarneemen: De geenen die als Ge- 
deputeerden naar Regensburg gezonden en zo fterk waren, zyn opde 
Beyerfche Grenzen aangehouden, en op wagens als Misdadigers naar 
Lintz in Ooftenryk gevoerd. 

Van Dresden heeft men dat de Standen van het Keurvorftendora 
Saxen^ den ip Augufty , na het hoorcn van de Predikatie in de 
Kerk van 't Kaftecl aldaar, op de magnifique Zaal, die boven de 
ceroelde Kerk is, vergaderden, om de Propofitic die de Koning als 
Rcur^orft aan haar llonr te doen, teaanhooren. De opening van 
den Landdag gcfchicdilc met de Haranguc die de Heer Kancelier 
Bunau dcedc , in den na.tni van zyn Majefteit die tegenwoordig was 
waarna de Heer lUfcicnJarius van Guden overluid las dePropofitie: 
bcftiande in i j Anykclcii, die in verfcheiden anderen verdeeld zyn, 
De Heer van iJesfle antwoordie op de Harangue inden naam van de 
Standen, en bcd.nktc zyn Majefteit voor zyn Vadierlyke zorg, hem 
ve zekerende van hunne onlchendbare gctrouwheit, enz. De ij 
Artykelen der bovengemelde Propofitie, behelzen voornamelyk: 

1. Zyn Majefteit geeft aan de gemelde Standen kennis, dat de 
Commiflieaangcfteld tot bet redtejffeeren der abuizen in de Adminiftra- 
tie der Juftitie^ met alle mogelyke fpoed voortgezet wordt. 

z. Van de Standen wordt geëifcht een fortabere fomme op tebren* 
gen^ tot vermeerdering van het Fonds voor Je Armen en deor de brand 

R 3 ; • ge. 

Digitized by CjOÓQIC 



,34 E U R O P I S C H E 

Aepfèmh g^ruineerden , om' te beletten dat *cr geene Bcfcdelaars in 't Land 
■ ^ ■ 'zyn. 

%. Aan de Standen wordt bekend gemaakt, wat maatregelen be- 
raamd zyn , om een beter Ordre en Egaliteit in bet lichten der Behüin* 
gen van V Land vaft te ftcUcn , volgens de inftantien der Standen , 
op den Landdag i7xz, gedaan. 

4 Dat de K oningdoor aangefteldc Commiflien middelen beraamd 
heeft 9 om de klagten der Standen in de^oorgaande Landdagen ge- 
daan, ten opzigte van de Land- engeneraale-^ccySf te doen ophouden* 
f. Om eene gelykheit der Maat e van de Ellen door het geheele Land 
in re voeren; 

6. Om de Contributien op den ouden voet te continueeren, te 
wceten : i. De Land Accys^ met een Supplement van zfOooFlor. 
wegens A/«]^»Jaarlyks, tot het betaalen der oude fchutden van ie 
Rente-kamer. %. De Spmmenvoor de koften van de Gezand fcbappen. 
J.' 700000 Florynen tot onderhoud van de Troupên. 4. De SomiDcn 
tot de vrye Difpofitie van de Krygs^kajfe, f. Continuatie van óc 
5000 Ryksdaalders 's Jaars , tot onderhoud van het Tuchthuis te 
Waldheym. 6. Een lortable fomtne lot het voltooijcn van hetTucbt^ 
huis dat te Torgau gebouwd wordt. 7. Continuatie van de SubfidieriS 
genaamd de Land^ Drank en f^lee/ch^Steur ^ mitsgaders de belading op 
het geflempeld of gezegeld Papier^ en op de Speel-kaarten. 

7. Om een fortable Som me op re brengen tot vermeerdering van 
de Troupen^ reparatie der Vejlingen^ en voorde Magazynen vanGraor 
nen. 

8* Om te lichten een Somme van 1000 Ryksdaalders Jaarlyks , 
geduurende zes Jaaren , tot reparatie der Dyken van de Rivieren de 
Elf^ de Mulde en de El(ier . 

9. Om nan de Rente-kamer te vergoeden^ degelèede fchadc door 
de groütc koften tot het oprechten van Magazynen van Graanen in 
de droogte van het Jaar ijx6, 
, 10. Om te reftitueeren 50095" Florynen, welke de Rente-karacr 

verloren heeft in de Land-^ccys en de Tollen^ wegens de droogte in ^t 
jaar 1720. 

i( Om op te brengende Sommevan ijo duizegd Ryksdaalders^ 
toe het rembourfeeren van de Rente-kamer, wegens de afioffingvan 
de 'Verpande Bailluage van fFiezenburg. 

i%% Om 



Digitized by 



Google 



M E ' R C U R I U S. , Ï35» 

12. Om op te brengen de Somme van ijoo Ryksdaaldcrs'sjaars, J7?i- 
om de Bedienden te betaalen, welke gebruikt worden tot hetmaa- ^^^^ 
ken van betere fcbikkingen in de Leen-jirtykelen. 

13. Öm op te brengen de Sommen tot het betaalen der onkoftcn 
van den tegenwoordigeti Landdag,enz met recommandatie) om 'm 
het delibereeren over deze Pointenvan Pfopofitic allen mogelyken 
yver en fpoed toe te brengen. 

NB. Een Floryn of Gulden van die, welke hier genoemd worden^ 
is weinig minder dan twee Hollandfche Guldens* 

Te Berlyn continueerde de blydfchag over de verzoening des Ko< 
nings van Pruijfen met zynen Kroon-Prins, waarvan in het Arty- 
kel van de voorgaande. Maand reets gelprokenis, en het welke zich 
aldus heeft toegedraagen. 

De Koning in het midden der voorlede Maand des namiddags van 
Berlyn vertrokken zynde, zo men meende om by de verkiezing van 
een nieuwen Heir-mecfter der Orde van St. Jan van Jerufahm te 
aflifteercn, verftont men zeer onverwacht, dat zyn Majeucit zich 
naar Cfl[/?r;Vibegeeven hadt y De Koning aldaar aangekomen zynde, en 
zyn inkeer in het Gouveriiements-huis genomen hebbende^ deedc 
den Kroon-Prins by zich ombieden: De Koning bevondt zich in 
een Kamer , verzeld van den Luitenant-Generaal van Grombkow , 
den Generaal Major Lepel^ Gouverneur van Cuftrin, den Kolonel 
Derichauy en de ilecren van Wolden ^ Howedel en Natzmer^ welke 
drie laatften by den Kroon-Prins zyn; zyn Koninklyke Hoogheit 
daar gekomen zynde» vernederde zich voor de voeten van zyn Ma- 
jeftcit, die zich een uur lang met hem onderhieldt ^ met zonadruk- 
kelyke als tedere en Vaderlyke Discourfbn en Vermaaningen, zynde 
de deuren geduurende dien tyd gefloten geweeft^ Vervo^ens begaf 
zich de Koning met den Kroon-Prins naar een Zaal, daar alle de 
Heeren van de Regeering en van de Kamer tegenwoordig waren ^ 
Men hieldt daar een Collation, maar de Koniug wilde niet zitten^ 
de Kroon-Prtns de occafle waarneemende, maakte nochmaals zyne 
onderwerping voor den Koning, feliciteerde hem met zynen Ver- 
j^ardag, en wenfchende aan zyn Majefteit lang Leven en gelukkige 
Regeering, waarop de Koning den Prins tederlvk omhelsde ^ Hier 
op vertrok den Koning, en de Kroon-Prins volgde hem tot aan de 
koets, daar zyn KoniqUyke Hoogheit voor de derdemaal zyn onder- 
we r- 



Digitized by 



Google 




ij6 E ü R O P I S C H E 

4 • 

werping betuigd hebbende i gaf. hem zyn Majefteit de tederfte Ver- 
zekeringen van ryn liefde , en dat hy byzondere zorg voor hem zou 
draagen ; Dit gefchicdde voor de oogen van ccne menigte van Volk 
dat daar gekomen was ; Na het vertrek des Konings gaf de Kroon« 
Prins alle bcdenkelyke blyken van blydlchap en genoegen over het 
geen was voorgevallen. Die Prins is federc zyn verbfyf te Cuftrin 
zeer gegroeid en heeft een fraai weezen. Van Cuftrin begaf zich 
de i\oning te water naar Sonnenhurg ^d^i^r op gemelden Woensdag de 
}?TinsKafel^ Markgraaf van Brandenburg ^ oudfteZoon van den over*» 
leden Markgraaf j^lbert Fredrik^ tot Heir-Mccftcrvan de bovenge- 
melde doorluchtige Orde verkoren wierdt'^ Des anderendaags 
wierden met grootc Ceremoniën 40 nieuwe Riclders gecreëerd , en 
de Koning gaf in die occafie een groot Feftcin, en zyn Majefteit 
kwam den iStc Berlyn te rug^. geevende onmiddelyk laft om de 
Generaals, Graaf van Sekkendorf^ en Baron van Ginkely Keizèrlyke 
en Hollandrche Minifters, by zich te ontbieden^ aan welken by mee 
veel genoegen het gebeurde verhaalde, die Heeren teffcns verzoe- 
kende, den Kroon-Prins te gaan bezoeken, en hem op nieuws van' 
zyne Vaderlyke liefde te verzekeren} waarop die twee Generaals 
zich naar Cftfirin begaven , 'en de eer gohad hebben den gemelden 
Prins te zien, en zich een geruimen tyd met hem te onderhouden, 
zynde van zyn Koninklyke Hoogheit met groote achting ontfangen 
geworden. 

Van Manbeim heeft men tyding dat de Hertog vBn Tweehruggen^ 
te Wiibade geweeft zynde , tot herftelling van zyne gezondhtït , 
fchielyk van daar naar Tw^^^r^^f» gekeerd was, doch niet verder ge- - 
komen dan tot een Dorp nabydie btad , alwaar hy den lódervoor* 
lede Maand fturf. Hy was genoemd Gustavus-Samuel 
Leopoldus, en geboren den x Apriil 16 jo O. S. te Segehurgia 
Zweden, van Adolfjoban^ Paltsgraaf aan den Rhyn^ Broeder van 
den beroemden Karel Guftavus^ Koniqg van Zweden ^ en van EIze 
Elifahthj Gravinne Brahe van Weijfenburg. Hy volgde in het Hcr- 
togJom van Tweebruggen in den Jaare 1719, op Karel den XIL Ko- 
ning van Zweden^ en nam ook in dat zelfde Jaar den Roomfch- 
Katholyken GoJsdicnft aan. Hy trouwde in zyn eerfte Huwdyk 
in den Jaare 1707 met Dorotbea^ Dochter van den laatfteü PaJis^ 
graaf van F^ldentz^ waar van hy zich door Pauzelyk Voonis.^ we- 

gcns 



Digitized by 



Google 



M £ R C U R I U & 137 

gcns bloedyer\7afid(chap dccdt fcheidcnindcn Jaerc 1725. Hy trouw- slpumb. 
de daarop met Louija Dorothea Hofman^ StaacjufFer va#de verftoore 
Hercoginoe, en van eene flechte geboorte: doch by beeft uit beide 
deze Huwelyken geene ^Kinderen nagelaten. De mededingers tot de- 
ze Erfvoleing zyn» de Keurvorft vandeP^Z/i, en de Prins Cbrsftiaa9$ 
de Hl. Paltsgraaf ?an Birkenfeldy in de Proteliantfcbe Religie gebo- 
ren den 7 November des Jaars iö74- 

Den I z van dese Maand arriveerde te Hamburg het Schip de jfpoUo^ 
gecommandeerd door den Kapitein Caypbas ^ toebeboorende aan de 
Ooft-Indi(cbe Compagnie van Ooftende , dat de rcize naar China ge* 
daan hadt met Pruiffifehe Vlaggen >\bet zelve is geaddrcflcerdaanden 
Heer Jo/epb Rezzaniy zynde den i January van C^ii/^» vertrokken. 
De Laading is te Hamburg opgeflagen , en zal aldaar verkocht wor- 
den, beftaande in 

'161670 tè Thee Boey. 

^4970 a dito Singlo. ) « 

• f p6o ÉÊ dito CaufTon. 
zpfo fB dito Pecko* 
1X6 f o £6 dito Bing* 
• ijo Kiften. 

14 Tobbes en 
i84f Bondcis Porcclynen. 
ifi} ps. Gorgorons. • 
ifoo ps. Poifies. 
po ps. Pcckins. 

HA ARE Kelzerlyke Majeftcit van Rusland ^ bedacht zynde op rus. 
alle*ioiddelen welke tot verbetering van de Politie, en tot de meefte ï-ano. 
nuttigheit van haare Volkeren zoude kunnen dienen , heeft onlangs het 
volgende PJakaat laaten uitgaan. 

TNEwyl haar Kcuerlykc Majetteit vernomen heeft , op W2X vvjte in Rmlandj 
•■^cenige Godvergeeten en xonder de minfte vreeic in eeuwige Hel-angftc le- 
vende Luiden, lïch ten loon (lellen als ofty toovcren konden, en uit hoofde 
van die kunft den gcmeenen Man allerhande hulpe bclooven : Nadien nu daar 
door de gemene Man wordt vervoerd , lulkc Pertoonen in hun huis te roe- • 
peo, ca dezelve m booze ODdccaeeniingca om bulpe aan te fpreeken , ook 
"^ ' S <lctc 



Digitized by 



Google 



138 E U R O P I S ۥ H E 

i1%ï. dne gtumode ToverMri ucfa okc tonder hao groot nut » g^cd wiHigdttc 
Septem. bft liaien Tin(^» doch de gpene die zicb op talk eea tïelverderfelyke hul^ 
...— » bieding verlaaien» niet alleen in fchadie worden gezet, 'maar ook de tooxD 
Gods , en naar debargerlykc wettei) zwaare ftraffedie zieh tot dedooduitftrefc- 
kcn kan, op zich hiaden: Alza heeft de regeerende Senaar op alfergenadigS 
berd van btar Kefzerijke Ma^efietc voor goed be^rondeo, daar orer ia het 
gdicale RoflircheRyk gedrukte Uk^fem te laaten afgaan» ten einde voottaao 
Diemant onderRaan nnag diergelyke pretenfe Toveraars, het zy opentlyk of. 
kdmeljk 'm zyo huis te ontbieden, of ook tot hnnnent te g^aan , veel min met 
ben op dey weg van Tovcry te fpreeken , noen zulk een zeer verderfelykc 
kuoft van hen te ]eeren$ doch rngevalte iemandt in 'c toekoaiende , nief vei- 
achtiogdet Goddelykcn toorns, en achterfleUïng van dit Keizerlyk Plabat 
licb tonde Idüeo gdoften, diergelyke Toveraacs tot zich te befoepea of w« 

Ks Toverfchc holpbicding , tot hen in de huizen moge gaan , of ook met 
op de wegen van Toverycn te fpfcekcn ,' en zelfs zulks werkftclUg te 
matken, of zo ook de Toveraarsvan zich zelf^^ tot nadeervaa anderen To- 
rerjcn mogten bedryven > tullen diergelyke Bedriegers worden verbrand» eo 
die gcene dewelke huipe by haar getocht hebben, met de knut , ennaar berin- 
ding aan *t leven geftraft worden; edoch» tullen bovengemelde Bedriegers die 
over hno godloos bedfyf berouw hebben , en tonder anderen te melden , zich 
xelfs over znlke begaane misdry ven aangeeven , tond^ eenig verder ondcnoek» 
pardon erlangen. 

Gedaan io den Senaat te Mofiou^ den 31 May 1731. 

imn. DE Hccren Staten der Provintic van Friesland op het verzoek 
LAHMH» yjin hvizxt Hooghcit de Vorftinnc Douaricrc vergaderd zynde, om de 
Inftalifttie te doen van den Prins van Oranje cii NaJfaUy Scc/in de 
aAuccIe Fun£lie vaiS het Stadhouder- en Kapitcinfchap-Generaaf van 
Vriejlaniy na dat zyn Hoogheit den i dezef Maand den ouderdom 
van 20 Jaaren vervuld hadt> hecfc die Pnns den ; dezer des morgenS| 
door een ordinarts Edelman van zyn aankomft binnen Leewwaarden , 
J:cnnis laaten geevcn aan den Heer -Baron M. van ScbwartzsiAeig , 
Grietman van Dantumadeel y als eerde Heer van de Gecommitteerde 
Staaten in bet mindergetal ; waarop zyn Hoogheit des namiddags 
door denzelven Heer van SchwartT^enburgmin^^m van de HecrenSiaa- 
ten ptcchtelykis verweltekomt en gecomplimenteerd ^ zyndegemelde 
Hccrdoor.de Hoofdwacht met vliegende Vaandel en flaande Trom 
gefailleerd, en door zyn Hooghcit voor het Hof op llraat gereci- 
pieerd» eerd ingegaan^ en vervolgens op dezelve wyze weder uuge* 
• leiJ. * 

Den 4 is zytt Hoogheit door hoc miAdergetal en. Corps rao'c 

Hof 



Digitized by 



Google 



M E K C U R I U S. i5f 

/ I73I. 

Hof a%ehftald, en nmr 'het Laodhois geleid op de volgeade vyze. oaoier. 
Ten elfouren zyn de Hccrcn van het mindcrgctal naar het Hof — — • 
g^aan, door zyn Hoogheic op ftraac gerecipieerd , eerft ingegaan , 
en na bekendmaakinge van de reden hunner komfte» hebben zy zich 
met zyn Hopgheit noar hec Landhuis begeeven , gaande zyn Hoog- 
heic in het uidden der twee Heeren van Oofiergooi Aan het Land-^ 
huk (tonden twee ryen van de Guarde te voet gerangeerd 1 van de 
flraac af tot dicht aan de hatfte trap van de Zaal, door welke Mi!i« 
tie zyn Hoqgheit en de Heeren van het mindergetal gegaan zyn in 
de kamer 9 daar het gaofirhe Corps van de Staaten vefgaderd was j, 
Zyn Hoqgheitgeplaatft zynde aan het boven-«inde van de Tafel 9 en 
de Heemn van het mindergetal ter wederzyden, is zyne Hoogheits 
Commijffieen Inftruftie door 's Lands Secretaris geleezen j Zyn 
Hoogheit deedt vervolgens den Eed , en wierdt daarna door dev 
Aond van den Heer. Baron y)/. van Sfhwartzenburg gefeliciteerd en 
gecomplimenteerd : Het welk door zyn Hoogheii met een recipro- 

3UC Compliment beantwoord wierdt. Voorts wierdt zyn Hoogheic 
oor het ^anfcho mindergetal op gelyke wyze te rug geleid» én die 
Heeren wierden 's middags op het Hof ter Maaltyd onihaald. ^ 

De Byzonderbiden in deze Maand voorgekomen p zeer weinig en 
van gering belang zynde » heeft de Leezer dezelve, benevens die van 
de volgende Maand » in het Artykel van dezelve te wachten. 



o C T O "B E % 



TPE LondeniMAt men tyding ran Dublin dat de Hertog van Dtfr-GRonr- 
fetj Viceroy van ItttaHd^ ^elke den x% der voorleden Maand aldaar tm«V 
aangekomen was 91 den i<S Oftober de Vergadering van het lerfche^iE,' 
« tPartHimt 4oor ceec - Aaafpniak geopend hadt i waarvan de voomaam- 
^Sat ioliood ^waa als ydgt. 

S * Ik 



Digitized by CjÖOQIC 



,40 EUROPISCHE 

nn^' TK lal het aan uwc over wceging laaien, otVrccnige verdere wetten vcrcifcht 
*™^''* * worden, om het aangroeijcn van Papcry te beletten ^ en u ielv« te bcvetft- 
*■'**' gen le^en alle de gcvaar^n van het groot getal Papiftcn in dii Koninkryk. 6f- 
lieden zolt mede overleggen , wat verdere aanmoedigingen kannen gege^reo 
worden tot de Mannfaétnoren van Hennip en Vlas, als zynde takken van den 
Koophandel , waar door de Armen In 't werk gefteld , hnn getal metter tyd 
vertftinderd, en de Bronnen van Rykdom geopend en bevorderd ktinneo wor- 
den. Tenelver tyd ben ik ook gelaft, U -Heden te recommandeeren het bc- 
nuunen van nadrukkelyker middden om den onwettigen uitvoer van Wolle 
naar buitenlandfche GeweRen te beletten. 

\ Is met leedwezen dat ik zo groot gebrek in de publyke Inkomften ?iode. 
Ik heb aan de rerpedive Officieren geordonneerd de Begrootingen en RekeaiQ- 
gen voor U-lieden opee te leggen, en ik twyfel niet, of gy zult krachtdadige 
▼oorztening doen tot het betaalen der gemeene Schulden, en tot ooderAand 
▼an zyn Majefteits Regeering, onder dewelke uwe Belangen en Gelok, Re» 
ligie en Vrybeit alleen konnen verzekerd wezen , enz* 
^ - • 

Beide de Huizen van het Parlement namen terftond een eenpaarig 
befluic yder een zeer ootmoedig Adres aan den Koniiig te omwer- 
pen, dewelke den iS aan zyn Excellentie overgeleverd, endoorden- 
2elven naar Londen gezonden wierden. Terzelver tyd prcfcnreerdcn 
zy elk ook een byzonde^ Adres aan denViceroy, om hem voor zyne 
Aanfpraak van den Throon te bedanken: Zyn Excellentie antwoord* 
de^op dat van het Uoogerhuis: 



D 



JUr-LORDS. 

|E verpliehtende wys op dewelke uwe Lord&happen zich zelven aaii my 
uitdrukken, brengt my onder de fterkfle verbintenis, om myne poogingcQ 

voor het welzyn van dit Koninkryk te continueeren ». en om uwe achting, de* 

welke ik zeer hoog fchat, te verdienen. 



£n op dat van het Lagerhuis. 



I 




om 
zo , 

myne adminifiratie te bevorderen 



Hec^ Adres vafn het Hogerhuis van *tt^arlementvafl/tfr/tfiRf^undtt 
Koning, door den Viceroy aan het Hof gtzc^tidctÊj is v«o dbi^^* 
genden inhoud. Mit 



Digitized by CjOOQIC I 



MERC URIU& 



141 



1731- 

Met ielUviM vém mvje lUffeJhif^ OStober. 

WY 11 we Majefteits zeer (bhaldplichtige en getrouwe Ond^rdaanen ,deGees» 
telyke en Waereldlyke Pairs, in 't Parlement vergaderd, fmeeken ver- 
lof , om uwe Majefteii ootmoedelyk re bedanken voor die ganftige betuigin- 
gen van uwe tedere zorg en ermligen yver voor den weldand van dit uw Ko- 
ninkryk, welke wy van den Throon ontfangen hebben , en voor de verzeke* 
ringen aan ons gegecven > dat wy niets doen kunnen dat uwe Majefleit aange- 
namer is, dan dat wy zodanige Bils gereed maaken, welke ftrekken mogen 
tot bewaaring » aanwafch en vaftftelling van dien welftand. 

En wy bedienen ons van deze gelegenbeit , om uwe Ma)e(lett geluk te wen- 
fchen over den goeden ultflag, welke de wysheitvan uwe raaddagen en onder- 
handelingen gebad heeft s waardoor wy de redeljrkRe verwachtiogen hebben 
van eenenalgenieenen Vrede , diedoordeaaugroeijing van onzen Koophandel 
welke ze^te weeg brengen , en door de aanmoediging welke ze aan onze Fa- 
bryken, onder uwe Majefteits gand en berdierming geevenlal, noodzakelyk 
coniriboeereii moet tot het wegneemen van die moeijelykheden > waaronder 
wy teuenwoordig worfielen, en tot het vervullen van uwe Majefteits genadi- 
ge wcnfchingcn en oogmerken onswaarts. 

Wv kuuneu tot dankelyke etkentenis alleenlyk aan uwe Majefteit geeven de 
fterkfteenoprechtfie verzekt-ringenvan onzeonfcbendbat-e fcholdplichtigheiten 
cóegenegenheit voor uwe Majefteit en uw Konmklyk Huis, en vanonsftand- 
valtig beflait, om gebruik te maaken van degelegenheit, welke uwe Majefteit 
door den gelukkigen toeftand der zaaken in Europa in onze handen gegeeven 
heeft « om den voorfpoed van uwe Onderdaanen» en* de veiligheit van uw« 
Rc^eering te bevorderen. 

lLge«olge van dien zullen wy hertelyk concurreeren in het maaken van zo- 
danige Wetten , die noodzakelyk zyn om onze Vlas- en HenniD-Fabryken , 
waardoor onze Armen werk krygen , en hun getal verminderd wordt, aan 
te moédik^en; om den onwetitgen uitvoer van Wol, en de fluikeryen vao 
Goederen, dewelke tot fchade van 's Lands inkomften, en tot verderf van 
den oprechten Koopman flrekken, te beletten, en om den verderen aanwafch 
van Papery te ftuiien , en uns tegen alle gevaaren van de iqenigte en vau de 
ftoutheit der Papiitcn in dit Koninkryk, te verzekeren. 

Uwe Majefteits goede Onderdaanen van leriamJ, die het geluk van uweon- 
middelyke tegenwoordlgheit miften moeten , kannen niet anders dan hunne zeer 

Sevoelige erkentenis betuigen voor uwe Majefteits uitgebreide goedgunftigheit, 
oor het (bllen van huhne zaaken in de handen van zyn Excellentie den Her- 
tog van Dorfet^ wiens bekende en loffelyke hoedanigheit aan ons geen rede 
van iwyfcIinR overlaat, of hy zal, in opvolging van uwe Koninklyke bevee* 
Icn, uwe Majefteits Perfoon behoorlyk repr^cnteeren , ingeftadig alles wat in 
tyne magt is te doen, om de eer, bet welzyn en het belang van dit uw Ma- 
kftcits Koninkryk, t^ helpen bevorderen. 

S 3 Uw 



Digitized by CjOOQIC 



141 E U R O P I S C H E 

1 7) <• Uwe Majcdeits fchttldpHchtige en getrouwe Onderdaaneo hebben niets msér 
Oéiokcr. noch grootere hier by te voegen t dan hunne leer y verige wenicUogen en gdiC" 
■ den» dat nwe Majedeit lang genieten mag uwen waaren en gewenicbten roem 

in <}en voorfpoed van uw Volk , onder uwe zeer rechtdiatige en genadere* 
geering, en dat onze laatüe Nakomelingen het zelfde geluk tot hen overge- 
brugt mogen zien, onder Prinfeii van uweMajefteits Doorluchtige en Koniok^ 
lykc Familie. - 

Het Adres van het Huis der Geoaeeorens aan zjrn Majefteic » luidt 
als volgt : 

M0t believen van «we Majefteh. 

WY, uwe Majefteits allergetroawfle en fcbuldplicbtrgfte Onderdaanen, dé 
Gemeentens van Ierland^ Parlementsgewyze verga&rd , erkenaenbydexe 
gelegenheie zeer dankbaarlyk, met harten recht gevoelig van owe Majcfteits 
groote goédheit jegens ons, geduurende degeheele loop nw^er Regeer ing, trira 
Koninklyke gunft in de regeering van dit Koninkryk , den Hertog ran Dwf€t 
toe te vertrouwen , van wiens oprechte genegenheden tot onze vooripoed , 
wy volkomen zyn overtuigd , en wiens groote eer en uitnemende bekwaam- 
heden, In de plicht van de hoogfte poft af te leggen, ons geen reden geeveo 
te twyfelen , of hy zal alle gelegenheit waarnemen , om uwc Majefteits dfeoft, 
en hèt belang en wetvaaren van deze Natie te bevorderen. 

Gelyk wy hoopen dat ons voorig gedrag uw Majefteit aangenaam geweeft 
is , verzekeren wy hem , dat wy in alle onze raadpleegfngen zolfcn trachten 
'uit te drukken dfe fchurdplichiigheiten gcnegenheit voor uwen geheiligden Per* 
foon , en die yver voor uwen dienl! en het algemeene welzyn , dewelke de 
continuatie van uwe Koninklykegoedkcnring mogen verdienen. 

Het groot getal Papiften in lerhmd^ moet ten allen tydeuwe Proteftantfche 
Onderdatnen billyk ontruften, en wy zullen afle onze poogingen in 't werk 
ftellen, om alle gevaaren die van hen zouden kunnen oniftaan , voor uw Ma- 
jefteits rtgteting of den vrede van dit Könirikryk, voör te komen. 

(i-elyfc wy gtïvoclig zyn dat de Vlas- en Hehnfp-Menufeanuren , dte befte 
takken van onzen Koophandel, en volftrékt hoodzakelyk 'tot 'onderfteanriur 
van dit Koninkryk zyn, zuMen Wy ^«e bekwame middelen overweegeo omte 
te bevördiffen en te vetmeefderen 5 en wy .erkennen met deffrootftedaitkbMr- 



heit, de aanmoediging door uwe Majefteit aan die Manöftctbnrén gegteveu* 
en de voortzetting der zelve hangt geheeJJrk van uw Köniüfclvke bclfclref* 
mins af. 

Wy achten ons belang onjlffchcldelyk van dat van GrMBrimmieilté zrn 
en zullen öp dlle wyzen trachten, de heimelyke uitvoer vtfn Woffe'telt^tis 
Lands, zo nadeelig voor den Koojihandel van dit 'Kofnfnkryk, 'voor te'ko- 
men, en terzelvfer tyd overWeegen detefte middelen tótvernJctigitlfe vairAe 
bedricglyke pradyken , dewelke tot Yermlndering van uw SlajeSefS kAotikm^ 



Digitized by 



ften 

Google 



M B R C U R I U S. 143 

fleiXj en d« ottiorgattg vao den etrlyluD Koopoian (trekken; /)!aV 

Wy ftrtekerfln o Majelleii,, dai;, (i» ^q verre wy in onze tegeowoordi&e ^^^^' 
omftaa^ighcdea m (iaat lullen zyn,) wy tollen tocftaan lolke oodcrftaiid- ~~* 
gdden, die krachtdadig in de fcholdi van de Natie mogen vooriien, en door , 
het billyk gevoelen dat wy hebben, dat ons belang, gelak, Godsdicnft en 
Vi'ybeden, geheelyk afhangen in de vaflftelling van de Kroon, in uw Maje* 
(kk en pw Konioklyk Hors, uwe regeering blymoedig onderfteuneo. 

Wy moeien d^kbaar>yic etkcoueu uwe Maj^fietts groote goedineit, ia de 
tegenwooidig^ gefieldh^it van dit Koniokryk» in owe Koninklykei^over^if^ee* 
ging te newiQB u co tyvee van de fiegimeoten opi dete repartitie, na buitens 
Lands in diende thui^ te zenden; en wy verzekeren ons zelfs met vertrouwen, . 
dat zo dra het de«) toeftand der zaaken zal toelaaten , het u genadiglyk zal be-^ 
haagen y hei andere mede te rug te doen komen. 

Wy imeeken. veitof, aw> Majefteitbyditoaby vooruiigezigc vaneeoeii alge? 
meefl^ Vre«te » f(^oIdig »aaft* de Goddefyk« Voorzieciighett , aao de viy^heit 
van uw MaieAeits Raaden , met hel biilyke fucces van uwe Negotiatien , en uw 
Konioklyk belang voor de vryhedenen ru(i ytitiEwfopa^ te congrarolecren ; en 
wy bedanken u Majefteit zeer nederig voor uwe Vaderlyke zorg^^^van in alle 
gelegenheden het geluk en den voorfpoed van alle uwe Ónderdaanèn, en in'i 
byzonder die van dit Koninkryk , te bevorderen» 

Het Groot-BrirtannifclK Hot otltfiug den i8 September door een 
Expreflen tyding van Cafelf dat de Koningvan Z'ze^^^/yalsVorft van 
*t Ryfc in 't Wcencc Traftaai was getreden ^ van welk Traéiaa; Mr* 
T'urneri Bode van Staat, ue Ratificatie van den Keizer en van dan 
Koning van Spanje van iVanen heeft overgebragt. Men wacht ook 
dagcly ks te verneegoen dat de Staaten Generaal der Veréénigdc Pro* 
vincien mede in du Traftaat getrceden zullen zyn. 

Den 8 dezer arriveerde te Londen Mr. BlackwooJt Stuurnnan van 
het Zuidzce-Schip de Don Carlos, gecommandeerd door Kapitein 
Seymour^ *t.welk hy den f dezer in de Haven van Fo'^voy gelaatcn 
hadtj zynde het zelve den ip Augully met de Schepen de Si, George^ 
Kapitein Fennel, en de Hannibal^ Kapitein Tismer ^ van de Havana 
vertrokken : Deze Stuurman heeft aan de Dire&eurs het volgende 
rapport gedaan. 

„ De Gallioenen , gecommandeerd door Don Mano'ilLopes Pintadoy 
,, ten gctaale van vier Oorlog- en twaalf Koopvaardyfchepen, zeil- 
j,,den van de Havana naar Cadixy negen dagen voor ons vertrek; en 
„ den 4 September ontmoetten wy met de St.G^örge (zynde het Schip 
„ de //tfii»«ri^- twee dagen ie vooren van ans afgeraakt) op de hoogte 

>, van 



Digitized by CjOOQIC 



J 



,4+ E U R O P I S C H E 

O doler. ^ van ;o graadcn en eenige minuten Noorderbreedte, itAdmirante 

^ ^ „ en vier andere Schepen in een zeer flechten Haat en zonder Mallen^ 

,. hebbende zy dezelve den )o Auguflj , op de hoogte van 3 1 ^ 30 
„ graadcn in een orkaan verloren, wanneer zy ook van de elf ovcri- 
,1 ge Schepen afgeraakt waren: Eenige PafTagiers op het bchip de 
,) Jefus van Ndz^areth^ Kapitein Barnabe San Junes^ foieektca ons, 
„ da( wy hen in ons Schip wilden overneeinen; 't geen v^y deedca: 
,, Ook nam Kapitein Fennel eenige anderen dit de /idmiranie Aznzjn 
jy boord, daar onder de Weduwe vanden ge weezen Prefidcnt van 
- „ Panama y die onlangs in het Schip de Genouifa by Jamaica veroo- 
,, gelukt isj De Spaaniche Kapitein Son Junes^ zeide, dat hy van 
,9 den Admiraal ordre verwachtte, welke Haven zy zouden zoeJteo 
V ,, te bereiken;/ maar dac hy meende dat Zy naar Porto Rico zoudea 
„ gaan, om dat de wind dcrwaards goed was: Den iz Sepiember 
„ zyn wy van het Schip de Sr. George afgeraakt, en federt hebbeo 
,, wy zeer kwaad weer gehad. 

VRANK* IN Vrankryk bly ven tegenwoordig de Kerkelyke zaakeo en de 
*^*- verfchillen tulTchen de Parlementen en de Biflchoppen veel méér 
werks verfchaften en méér geruchts te maaken , dan de gevallen van 
Staat en van de algemeene belangen van Europa. Den f dezer Maand 
wierdt te Parys een Arreft van het Parlement gepubliceerd, waarby 
de fopprcflie van twee Decreeten van 't Hof van /?0j»^ geordonneerd 
wordt} luidende het zelve in fubftantie als volgt:» 

HEden is de Procorenr-Generaal des Koniogs ia *c Hof bionea geftun , 
£11 heeft gezegd : ^ 

MTNE HEEHEN, 

rpWee Decreeten door het Hof van Rome uitgegeeven, dewelke onder bet 
J- Gemeen verfprcid worden, verplichten my toevlucht teneemeototaw %^ 
23g| én den loop daarvan fpoedig te (luiten. 

Men behoeft maar den Tytel van het eerde te leezen , *c wtik ecnc Ordon- 
nantie van den Heer Biffchop van Montpellier veroordeeld , om te ontdekken 
dat de Paos daar door uft zyne eigc beweegtng ecne onmtddelyke Jurisdtdie in 
het Koninkryk loade wfllen oefenen , over het Mandement van cco BifTchop. 
Men bevindt het daarenboven verïcld van verfcheidcn van die Oaufulen, le- 
gen dewelke het pubiyk Minifterie zo dik wils opgc(laan is, dat het ounoodig 

fcbyot 



Digitized by 



Google 



M E R C U ^ I U S. t4f 

fchyDt ineengrootcr ontlecdïng van alle dJr Claofolcn te treeden, om de ge- '73ï. 
vaarlyke gerol^en van die Brevet té gevoelen* OMer, 

'. Een noch wigtiger moet aile uwe opletcendheie gaande maaken; het ïynde ■ 

gevolgen van dat vonnfs : Men brandmerkt op de hardfte wys « en met de 
fterkde aicdrukktngen de Ordonnantie van een Prelaat , verfcheiden van wiens 
Schriften de aandacht van het Hof wel verdiend hebben, maar die in het tegen- 
woordige y waar over het no te doen \% , vaftftèlt » dat de Biflchodpen de 
.Rechters van de Leere zyn , dat die hoedanigheit onaffchefdelyk met haar ca- 
raAer veréénigd is ; en dat men hen dat recht niet kan betwiften , zonder de 
zekerde Regels van de Kerkelyke Orde te fchenden. 

Ik kan niet vermoeden dat de Paas 't voorneemen gehad heeft, znlkeonbe- 
twiftbaf e grondregelen te krenken, doch h%t is genoeg, dat de , Ordonnantie • 

welke die gronden vervat, gccondemneerd is geworden, om het Hof re be- 
. weegea fn dit gevaf te waaken voor de bewaaring der Leere van her Konink* 
ryk, en der Vryheden van de Gallicaanfche Kerk. 

Wat aangaat be^ tweede Decreet, dat is het werk van eene Vergadering , 
die een Boek, tot Tytel voerende, het Leevem van myn Beer de Parif^ ver* 
oordeelt; en hoewel dit Boek buiten het Koninkryk gedrukt is, en dat men 
het daarin zonder eenig teken van goedkeuring verfpreidt , voelt het Hof hoe 
groot het gevaar zoude zyii , zodanige Decreeten die , om eigemlyk te fpree- 
ken, niets anders dan advyzen zyn, én die nooit voorvonniffen aangemerkt 
kunnen worden, te laaten omdeelen: Het zou zo veel zyn, als het carafier 
daarvan eeniger mate toe te fchryven aan. hef tegenwoordig Decreet, indien 
men wilde'ophaalen, al het geen daarin tegen onze grondregels ftrydende ge* 
vonden Iran worden; en alle de byzondere precautien, welke men (dien aan- 
gaande zoude mogen neemcn , zyn befloten in de naaukeurïge onderhouding 
van den vaflen en onfchendbaren regel 9 welke aan diergelyke Aftens alle ge* 
zag en alfe uitvoering in het Koninkryk weigert : Zodanig zyn de beweegre* 
denen der Conclufien , welke ik by gefchrifte genomen beb, zo tot fuppreflie 
4er afdiukzels van deze twee Decreeten, als lot vernieuwing van hetfebod 
van geenerlei Bollen of Brevetten van het Hof van Rome te ontfangen » af te 
kondigen of uit te voeren , zonder datze door opene Brieven in 't Hof gere* 
gifireerd en geauthorilèerd zyn. 

D,e Procurcur^Gcneraal des Konings binnen gedaan zynde : * 

<3E2IEN het Brevet van den Paus , gctituleerd . SS. D. N. D Clementis^ 
Svimi frwdentia Pé^^ XIL declarsah nmlUtaiii ^ Jsmmuk ^ prohibim 
Méniatt Epsfiopi Momtifpejfulémi , fubthttlo : Ordonnmce de MonfeigMemr de Mowt-^ 
fellier comrt la delêieratiem de firn ChapUre du 27 AoAt 1731 > mitsgaders het 
Decreet, tot Uftel voerende^ Deereium ferii quarti die i% Ae^e^i ly^i^ en 
lager Me 29 Agfgufti 1731 , veroordeelende een Boek', getituleerd : La vie de 
Mr. Paris Diaere , gedrukt te Bruffet^ by Foppens 1731. Ook gezien de Ar- 
vtften van het Hof van den !ƒ May 164^, van den 9^May i703> van den 16 



Digitized by CjOO^IC 



ij^ E ü R o P I S C H E 

17^1. Deceffiixer.iyiö, van den 3 Oélober 1718, van dea 10 Jaaoary 1719 caaa-* 
^Me^ deren, benevens de ConClufien van den Procurear Generaal des ICojiiogs^ de 
* ■ i ^ laak in overweeging genomen zynde : 

. Ordomieert de Kamer, dat de Exemplaaren van het voortetde Brevet co het 
gemelde Decreet gefupprimeerd zullen lyn en blyven; verbiedt aan alle co eea 
iegelyk, eenigen daar van te drukken, te doen drukken, te verkoopen of vic te 
geeven « zelfs die onder zich, te houden* Gebiedt ten dien etude aan degeenea 
die afdrukzels daarvan zouden mogen hebben, dezelve ter Griffie van het Hof 
te brengen, om te worden t^efupprimeerd. Ordonneert daarenboven, deuir» 
roering der gemelde Arreiten ; en verbiedt dienvolgens aan alle Aardsbiflcbop-^ 

En en Biflchoppen, hunne VicarilFen of Officialen , aan alle Regenten of 
:den der U niverfi'eiten , Kerkelyke Lichamen of Gemecofchappeo , enaai^ 
alle anderen; te onifangen of tedoen leezen, af te kondigen of nit te voeiea 
eenlge bullen of Brevetten , of andere Expeditien van het Hof van JUm^^ zoo* 
deropene Brieven dcsKonin^s in't Hof geregt(lreerd , welke dè Pohlicaue daar* 
van ordonneeren, met uitzondering nochtans van de Brevetten vaopeQiteatie^ 

Erovifien van beneficien , of andere gewoonlyke expeditien, ^aakendede zaa- 
en van Particulieren, dewelke, achtervolgens de ordonnantie en de gewooQ- 
tens van 't Kpninkryk , Iw het Hof van Rome verkregen worden. Verbiedc 
aan alle Boekverkopers of Drukkers, Omloopers en anderen, eeoigeBalleo^ 
Brevetten of andere Expeditien van het Hof van Ramef uitgezonderd de Bre* 
vetten, enz. hier boven gemeld , te drukken of te doen drukken^ by peeneraii 
Soo Livres» en zelfs met verval att de Gildens, enbypGenevangrooterfifaffi^ 
Indien zy ten tweedemaal overtteeden, enz. ^^ 

Gedaan in 't Parlement, by de Kamer der VaeatieOi den 18 Sepi, 173c, 

Wasgetekene, 

rSABEAU. 

Men riet oodcrtuflcheti een om (land ig verhaal van de Executie 
der (ènceocie van de Inqüifiiic te Rame,^ tot het verbranden van fcct 
Bock genaamd , bet Leeven van den Abt Paris. Terwyide Inqaifitie 
vergaderd was, ^af de Kardinaal Dcckcn dit Boek aan een Domioi- 
kaun van de InquiGtie ovcri deze gaf het aan den Griffier, die het 
bragt aandeV Schout » dier weder aaneen Deurwaarder ^ deDeunvsar- 
de^ aan een Diender t en deze aan den Beul 9 opeenc groote ftellaiise' 
daags te vooren voor de Kerk der Doroinikanen gemaakt « alwaar 
een groote haart^met vuur was: de Beul vertoonde het gemelde Boek 
tan de vvi^r Winden, en wierp tow blad voor blad in betvuur^tcr* 
wyl zyn Knecht die alleen mee hem.op ,dc ftcllagie was, pek daaria 
wterp: OndeFUiflflwa riep het gcpeppel: n Zie daar een fi«ek «rol . 

Si vaa 

Digitized by CjOOQ 16 



M E R C U R I U S. 147 

9, vaa dwaaliógèn, gemaakt aangaande een Perfoon, die men Mira- OOoier. 
n kelen wil toefchryven , enz. ^■■- ". 

Het Hofisondercuflchen zo geweldig belemmerd met de verfchillen 
en verwyderingen tuflchen de Parlementen en de Bisfcboppeny dat 
het alle bedenkelyke middelen in 't werk ftelc , en verfcheiden Ar- 
reften dan tegen de Bisfchoppen en dan tegen de Parlementen uitko- 
men. Men ziet onder andéren een Arreft van den Raad Tan Scaace 
desKonings, gedagtekend den Z4 September 17)1, ordonneereode 
SupfreJfU van oef Mandement van den Aardsbijfcbop van Amhrum inde 
Maand utugufiy laat fileden; luidende het Ëxcraft daar van als volgt : 

DE Kooing geiaformcerd tynde» dat \n\ poblyk verfpreld wierdteen werk» 
tot tytel voerende 1 Mandement van dem Beer Aardsbsffehop tan Ambrun , 
terem een Gefchrift gemtêfnd Arreft van V Parlemeftt van Parytj enx. welk 
Maadement gedrukt fs te Grenoble^ uit hoofde van het generaal PrevÜegieaan 
-den voornoemden Aardsbiflcbop van Ambrun verleend; heefï zyn Majeileit 
goedgevonden het zelve in zynen Raad te doen examineeren, en oit verflag 
daarvan aan hem gedaan, gezien, dat dit Mandement , rechtvaardelyk verdacht 
door den tytel zelf welken het voert, en welke allede gevolgen daarvan doet 
gewaar worden , noch meéc oplettenheit verdient ten opzigt van 't geen in 
baare ftelling èn in haare conclnfie vervat is ; dat men daarin overal ontdekt 
etue oBbetamelyke en laderlyke uitvoering tegen Amptenaaren , die de eer 
hebben van in 's Konings naam te fpreeken , en tegen een Rechtbank die de 
Bewaarfter van zyn gezag, in 't adminiftreeren van de JoRicie is; dat men 
daarin by mcenigte uitbraakt de woorden van li^ttery en van Ketters^ welke 
de Kerk nooit gebruikt dan mtt de grootfte omzfgtigheit, en ivelke zy nooit 
geeft aan Perfoonen > dan na dat zy wettelyk overtuigd zyn ; dat men daaria 
aan de andere kant nieuwe oirzaaken van oninft en van verdeeldheit verwekt 
over de Conftitutie Unigenitus'y welkers anthoriteit zo volkomen vaftgefteld is; 
en dat men daarin ook ujltdrukkingen vindt, die nergens anders toedienen 
ka nnen , dan om de twiftingen , Welke zyn Maiéfteit by het Arreft van den 
10 Maarf laatfilédto gedempt heeft, wederom levendig te maaken^ eindelvk; 
dat de Aardsbidchop van Afnirnk , zonder toevlucht te neemen tot den ICo- 
ning, aan wien alleen de Amptenaaren verantwoorden moeten het gebruik ^ 
't welk zy van hunne Bediening maaken » zich in zyq eigen zaak tot 
Rechter (telt over bet geen zy tegen zyne Schriften, in het oefenen vanhutruf 
FunSien f^edaftn hebben; en dal hy zich verftont bet middel van Cenfuurep te 
gebruiken m t^ü geval , waarlti dié Cehfauren altyd aangezien zyn gevveell , 
als ftryMnde fe|eif dè otlfcbendbaare grondregelen van dit Kontnkryk ^ Waar 
10 het noodtg zynde te voorzien , om de regels van de gemeene ordre te on* 
dcckoadeD ; om al het geen de vrede van de Kerk en van den Staat zoude knn- 

T % ne« 



Digit'ized by LjOOQIC ^^ 



tjfi E U R o P I S C H E 

^■'J^' ncn öoorcn , te bedwingen ; en om den goeden uitdag der maatregelen, v?cl* 

O Sober. ^^_ ^y^ Majefteit lot volkomen herftelling van die vrede neemt,, te vctickc* 

•■•^' ' ren; zo ordonneert lyn Majcftelt, in lynen Raad tegenwoordig lyndc, dat 

het geiaeide Mandement gefapprimecrd lal zyn en blyvcn» als ft rydcndc tegen 

het VjCffchoIdigd refpe^t voor^den Koning en voor de Jaftitie; als inbreok 

dojnde aan de grondregelen, van het Koninkryl^) en alsdrekkendetothetdoeo 

opflaan der gemoederen tegen het wettig gezag , en tot ftooring van de gemc^ 

ne roft. Verbiedt aan den voorzeiden Bifichop van %AmBrun^ diergelyke Ge- 

fchriften uit te gccvén / by poene , dat tegen hem geprocedeerd zal worden door 

• confiscatie van zyne Waereldlyke Inkomften , en door andere middeleo van 

Rechten, zo als bevonden zoUen worden te behooren: Gebiedt zyn Majcftert 

aao alledegeenen, die afdrokzels van dat Mandement hebben, dezeiveter- 

ftond tec Griffie voor den Raad re brengen , om *ér gefupprimeerd te worden: 

Verbiedt aan alle Drokkers, Boekverkopers, Omloopers en anderen, ra/jwat 

(laat of conditie zy ook mogen zyn » An igen daarvan te diftriboeeren , by poene 

van exemplare ftraSe : En aangemerkt het misbruik door den gemelden Aards- 

« biffchop van Ambrun gemaakt van het generale Privikpie, door den Koniog 

agn hem verleend, om alle Mandementen , Pallorale Drieven en Inftrufiiea, 

' ten dienft van zyne Gemeente te doen drukken^ ordonneer^ zyn Majefleir, 

dat dit Privilegie ingetrokken zal blyven, zoals hy het zelveby het tegenwoor^ 

dig Arreft intrekt, tot dat hy anders mogt goedvinden, in gevallen waai'mde 

Aardsbiflchop van AmbruM particuliere permiflien^zoude kunneo uoodig kb* 

ben ,, enz.. 

V 

Gedaan in dan Rdad van Staate des Kónings, zyn Mftjefl^It daarin tegen* 
woocdig zyndc, gehouden ic Ferfaillesy den %^ September 173U 

Was getekend). 

BAUTNr 

De Biflchopvan Laon het bovengemelde Arrcftontfaogen hebben* 
4c t heefc echter npch de (loutheic gehad , dat Mandement aan al/e 
* de Kapittels f Curési Abten , enz. van zyn Bisdom te zenden > om 

^ bet te piibliceeren, eveA als of gemelde Arreft noch niet was uitge- 
komen s maar vermits de Kapittels, enz« echter kenniflc vanfaetzcl- 
T«.gekregen badden , hebben zy het Mandement niet gepubliceerdf 
-en gemelde Prelaat heeft zich door deze verachting van *t Konink? 
Ifk Arreft aan het gevaar van groote ftraf blootgefteld. 

Het Parlement van Bimrdiaux. dat eenen Brief aan den Koning, 
gefchcf ven badt ^ .heeft daarop het volgende antwoord oatftngen. • 

• Dé 



> Digitized by CjOOQIC 



M E R c u r: r u & l 



4? 



Koniiig beeft 2ich in zyjien Raad verfl^g haten doen vaa dèn Brief wdï- Oclober.. 



TS^ . 

-■-^keo gy-lieden de vryheic hebt genomen aan henr» te. fchryven, ter occafie - 
van 'de Mandementen van de tweeBiflchoppcn, van uw Rechtsgebied» eniyn 
Majetteit heeft go^dgckeord de Party, welke- gy genomen hebt, om alle Dcli- 
beratfcn dien anïigaande, op te fchorten, tot dat gy deszelfs beveèten aoad 
bebbea ontfengen. Maar zyn Majefteit beeft zo gon/Hg \i\f:i' kunnen oordee- 
len over uwen brief, welkers flyl in alle manieren wcinfg overlegd, en voor- 
namelyk fmadcljrk lynde tegen de Biflchoppen, flrckt oin te verdulftcren de 
getrouwhcii van eene orde, welke daatvan altyd zo uitftekende blykcn heeft , 
gegecvcni en die iich zjn Majeaeits befoherming lo waardig hecff gemaakt. 
Ook heeft de Koning bevondcQ dat bet Parlement in de verfchillendc pofnten, ^ 
van welke in gemene Brief gehandeld wordt, betreffende de nati^nr van- de 
Gonftituiic Unigfnhi0y de pfuleu van zyn magc te buiten gegaan heeft. Het 
IS een recht dat de Kerk alleen toekomt_, om de waare zfn en het kenteken 
van haare uitfpraaken te bepaalen^ en een ^aak van di«n aart behoort niet toe 
de Waereldlyfce Overheden^ het hangt niet af van haare authoriteit ^ om Op-de 
laatfte ConOitutie van de Kerk toe te paflTen de bewoordingen van Regel 'van 
Politie,. Tucht, Hnishouding eq Precautie, a^s hebbende daar mede geen ei- 
genlchap noch overéénkomft, en zy kunnen in deze zaak niet ander&lpreekcn 
dan de Koning gefproken heeft, toen zyn Majefteit deszcift gezag heeft ge- 
voegd by dat van de Kerk, door zyn laatfte Declaratie van den 24. Maart 
1730 1 welke met zo veel refpeft en onderwerping door üvve Compagnie is 
aangenomen, en waarby zyn Majefteit aan zyne Onderdaanen geoidonneerd 
beeft voor gemelde Birile 10 veel eerbied en onderwerping te hebben, als men 
aan de nitfpraaken van tie algemeene Kerk in de pointen van de Leerc ver- 
Ibholdigd is. ' ' ^ ' 

Dit zyn de iritdroklcrngen Kn welke %!ch het Parlement vltn 'Bourdtêux \k^\ 
behooren te bepaalen , zonden in een onderzoek van Theológifche Qaeftien te 
treeden ; waarvan de verkkaring hen niet toekomti Aan bet Parlement moe/t 
bet genoeg ^ayn te weten , ^dat ten opzigte.van de uitfpraaken wu de Kjerk over 
de Leer e van de Religie^ hoedanig dezelve ook tnogén weezen^ aan baaré Kinde* 
ren niet anders paft dan de gehoorzaamheit ^ vfaar orietrent zy geen keur hebben^ 
mzi 'Zyn Majeftdit oordeelt dan^ niet gevoeglyk te weezen , dat uweCon^ 
pagnie verder zonde gaan in de uilwerkingen van een yver , die inderdaad 
Rccn yvef is, ats voor zo verre die eensdeels bepaald in de Competentie der 
Waercldlykc Gerechtshoven, eiï aan de andere kant verzeld )• van de voor- 
2?gtigheit om onluQen te ftillen, welke zomtyds vermeerderd worden door 
de middelen zelfs , die men io 't werk wil ftellen om de gemoederen tot bc* 
daaren te brengen. 

Het Parlement kan en moet tich ten eenemaal geruft ftellen overde opletten- 
heit welke lyn Majefteit ia 't vervolg zal hebben op een to gewigtig gedeelte 
ran- de Regeering • om voor te komen allede moeijelykheden , waar overnwe 
GofDpagnieten aimieii van de algemeeneituft heeft gefcheetien aasgedaati te 
Wfczen^ ent. ^ 'T^i^ De* 



Digitized by 



Google 



i;t EUROPISOHE 

1 7)i« Deze nadrakkelyke Brief zegt men veel iodruks in de Getnoedetca 
ö^»*^''gcgcevenic hebben. 

*"*" Men zag noch weder een nieuwen Lecterftryd tegemoet t tuflcben 

den Aardsbiflchop van Sins en den Biffchop van Auxerre^ welke ver- 
ichil gekregen hebben , als blykt uit de twee volgende Brieven. 
Brief van den AardsbilTchop van Sens^^i^xx Biflchop van ^»;r«rrr. 

MTNHEER, 

DE Brief van de Carés van myn Aardsbisdom ter taake van de Liefüadijf^ 
heic is u niet onbekeod i Ik heb faeiaoe tot uwe kennis te breo^n de fa]»- 
heit en de oorecbtvaardigheit van haare BefchaldiginK ; Dit verplicht my de 
eer te hebben n de Inftrodie, welke Ik heb gemeend dien aangaande aaoinjn 
Aardsbisdom te moeten geeven , roe te leoden , en lulks geeft my tetieWer 

ad occafie u te vertoeken de eerbied , met dewelke ik de eere heb te zyn , 

Antwoord van den Biflchop van Juxerre aan den Aardsbiflchop 
van Sens. 

MYN HEER, 

TK heb den Brief geleeten , welken uwe Curés aan u gefchreven 'hebben ; 
^Staa my toe, Myn Heer^ Q te zeggen » dat het antwoord » dat gy bengeeft» 
en my gezonden hebt nodite de valsheit nocbtc de onrechtvaardigheit van 
hunne befcholdiging aantoopt; Gy zoltgemakkelyk daarvan overen/^dwerzeit^ 
als gy zalt gelieven te letten op myn Paftoraale IndroSie tegen de Vertoogeo 
der Jefiiiien. '- Ik heb de eer u dezelve te zenden ; Gy zalt daarin bevinden de 
overéénkómft van uwe Stellingen , met de Leere van die Paters, welke doM 
zo vede BifTchoppen gecenfureerd is; Ik fchrik van te zien dat een Aardsbis* 
Ichop van Senstm Leere condemneerd, welke die van zyn Proviurie is, en 
die zo vade gronded heeft in de Scbriftuar en in de Traditie of Overleveriog; 
3y zelve heb(ze erkend met byna honderd Bi/Ichoppen in h^X.Cêrpsdc iêSriMe, 
of ZamcnitélÜng der Leere van 17x0* Jk heb de oer ïe zyn, tgain Heerlen. 

' Men vcfll]arddc. te Parys te vcrfpreidcn dat dagelyka miracuWufe* 
Gencczingcn by het Graf van den Abt Paris gefcniedèn ; ondertus- 
Ibhdi zyn verfcheidcn Verkopers van Prenten , ftrekfecndp tot roqm 
van den Abt Paris in gevaneenis gebragt, en de PrQ()t?n weggeno^ 
men , maar die^ verbeeldende de Hlftoric van den KajHKyOM Mi»-* 
nik, -3fn welken het h^ir uit, de b^^rd gprukt wiettte» cos* qoii dttr 



Digitized by VjOÓQIC 



M E R C U R I U S. 



»f« 



byi dien • Abt omcrenczyn Grafgelaftcrd hadt, en andere diergely- ^^Wr 
ken , omtrent de Kerk van Sr. Medard aangeplakt zyndc» beeft men ^ 
niet ingetrokken» om dat de Gerechtsdienaars beducht zynvoorop- 
kiop van 'c Volk , als zy op die .plaats iets zouden willen ondernee* 
men ^ dat aan de gedachtenis van den Abc fmadclyk was* De won* 
djrwerkcn die men aan dien Abc tócfdiryft'j geeven nieVatlecn ftoffe 
tot redeneeringen , tnaar zdft tot twiftefa en gevechteffj de i\bt 
BecheraHf Neef van een Kannunnikvan dien naam te Mo^fpellierj en 
groot .Vriend der Paters Jefuïten , is tegenwoordig het yoórhaamtfte 
Onderwerp van Mirakel: Hy was van 'geboorte krom eiilatfaai^nzyn 
ééne been en lendenen ; maar na dat hy^ hfet Graf van ' Pkris ofti^renc 
twee Maanden lai^ bezocht; en drie negendaagfchc dieiïften gedaan 
beeft, is by allengskens tor zo verre geneezen, dat hf nu gaaii en 
ftaan kan^ de Convulfien of Zenuwtrekkingen die hy opdat Graf leg* 
gende, telkens krygt, zyn van een natuur , zegt mt^n, datze deken- 
niflc der Doftoren en Chirurgyns doet (lil (laan , en die Heefen moe* 
ten bekennen dat het eeti bovennatuuriyfc werk is. Een Heer van 
*t Hot met den Heer Hef auhj Luitenant-Generaal van de Politie , 
over deze Mirakelen in gefprek'zyndé, zeide deze dat het alles maar 
iprookjens en verteilinkies waren ; waarop de eerftgeifielde antwoord** 
de: 9» Ik wed, Myn Heer^ nitttegenftaandc uwe gevoelens , om 
,, honderd goude Louifen, dat gy het hart niet hebt uwe hand op 
fy liet Graf van den Abt P<jr/V te leggen; MaardezePropolitie wicrdt 
9, met ftilzwygen beantwoord. Alzo ièdert eenigen tyd veele Men* 
fchen in *c Huis daar den Abt Paris gewoond heeft» water zyn ko- 
men haulen, dcwyl zy gedroomd hadden dat het zelve goed was om 
Mir<tkckn te doen» is men genoodzaakt geweeft dat huis te (lui- 
ten. - ^ 

De zaak van den f efuït Pater ^irard^ ee van Juffrouw Cadieres 
voor het Parlement van ^ix hangendeblyft een buitengewoon groot * 
gerucht maaken. 's Konings PraAifyns concludeerden den ii Sep* 
tcmber, dat Vader G/r^rrfbuiten proces worde gefteld: dat Juffrouw ^ 
Cadieres werde gecondemncerd om opgehangen te worden» naalvoo- 
rens gepynigd te zyn « om recht te doen op de befchuldigingen te- 

ten Vader N/coIaas Carmelyt ttn den Dominicaner; en dat de Advo- 
aac en de Procureur van die Dochter met prife de corps worden ge- 
decfeteerd. Van de zz Rechters over deze zaak, waren elf voor t 

en 

I 

Crigiti^eö by CjOOQIC 



. lyz EUR, o P I S C H E 

OSobfT. cn elf tegen den Jcfuïc : doch de conclufién van den AJvokaat en 
I, 1, Procurcut- Generaal wierden niet gevolgd ^ en 't Parlement ordon- 
neerde nadere informatien daar over in te neemen. 

Ond^rtuffchen wierdc Juffrouw Cadieres uit het Kloofter intieKo- 
nïnklyke Gevangenis gcbragt, en de Pater GiV^rrf, de Ctrmely ter Pa- 
ter» enxle Dominikaner ook alleen gehouden ^ 

Twee Bataillons en een Regiment te paard hebben^ ordré gekre- 
gen om naar jiix te trekken, om allewanordre, welke by de uitvoe- 
ring van het vonnis zoude kunnen ontdaan, te beletten. Oncfprtos- i 
Ichón zyn *er. wederom twee nieuwe ftukjcs van den Heer CèaudMj 
Advokaat vgh die JufirouW, uitgekomen, hec ééne genaamd: Onl- 
leeding der Getuigen van de Officialiteit van Toulon,^ en Ret andere , 
Antwoord op de Memorie van den Bi£cbop dier Stad* Terwyl deze zaak 
gedebatteerd wierdt , hebben de Heeren Gaufridy en Seguiran^ Ad« 
vokaaten des Koxiings , voor 't Parlement volhard in hunne Conclo- 
lien*^ omdenjefuit Pater 6/r^r^ levendig te doen verbranden imair 
de Procureurs*Generaal Rippers en JÜguilles , en de Advokaat-Gene- 
raal Guidan% zyn van advys geweeft, dien Religieus buiten Proces 
te (lellen, en Catbarina Cadieres te doen ophangen* 

De Kancelier heeft aan den eerften Preudent van'c Parlement vao 
^/x, over dit Proces een Brief gefchreven^ van den volgenden in- 
' houdt ; 

„ Gy moet niet ongcruft weezen ^ Mjfn Heer > wegens dt A&cüs 
. „ dié men u heeft ter baiid gefield in de zaak van de Cadieres^ en 
,, haarc medc-bcfchuldigdcn : Uwc Reputatie is te wel bevcftigd , 
„ om te vreezen , dat haare reukeloosheit eenige krenking zou kunnen 
„ toebrengen: gematigdheit , ftilzwygen en verachting zynde befte 
„ middclea om die vermeetelheit te beantwoorden; de Koning zal 
„ door zyn gezag vervullen *t geen vereifcht wordt , om u in ÜMt 
„te ftcllen toe het fpocdig eindigen van eenc zaak , die zo veel cc- ' 
,, gernis geeft, dat men dezelve niet vroeg genoeg kan doen xy^ 
„ houden. Waar mede, enz. 

Den z8 der voorleden Maand prefenteerde Juffrouw dadieres een 
Requed, om met Pater Girard geconfronteerd te worden, 't welk 
haarmcttwee-en-l^Mniigftemmen, tegen twee wierdt toegeftaan: 
de Pater wierdt dien zclvcn dag door da cerfte Prefïdent geduurenJe 
twee uuren, ondervraagd j waar over men voldaan fchecn , doeh 

zulks 



Digitized by 



Google 



M E ÏL C U R I U S. 1^5 , 

zulk^ belette niet dat verlcheiden Rechters andere Fncerragatorieri oa^^ 
voorftelden, vooral ter oirzaake van de dagelvkfche communie van ',- 

zyne Peaitente, zo lang als by aanhaare heifigheit twyfelde. Ver- 
volgens zy o zy den f Ooober elk in *t by zonder door de Kamers van *c 
Parlemenc ondervraagd ^ en de jonge Doch eer haUt zeer pertinente ^ 
antwoorden ^egeeven aan de Rechters op de vraagen y welke de eer- 
He Prcfident aan haar deedt i maar de Pater hadt zich in veele (luk* 
ken, (waar over hy, na dat de eerde Prcfident hen beide eerft alleen 
verhoord hadlc, door byzonctere Rechters gevraagd was) tegengefpro* 
ken i jy zouden op *c verzoek van de Juffrouw , noch nader tegen 
elkander worden geconfronteerd 9 voor dat 'er uitfpraak gedaan 
wierdt. • 

Na dat de nieuwe Prins van Mwaco en de Prinfêsle zyne Gemalin- 
ne voor eenigen tyd van P«ryx vertrokken waren , om vin dien Siaat 
Poffeffie te neemen , hadt men verdaan dat daaromtrent een byzon- ^ 
der geval gebeurd is : Die Prins in 't voornecmen zynde , gemelde 
Poficfiie en Regeering te aanvaarden in zyn eigen naam alleen % en 
met uitfluiting van gemelde PrinfciTè, kon echter niet goedvinden, 
zulks aan zyne Gemaalinne die mee hem op reis was, te kennen te 

feeven s doch de;^e bemerkte den aanflag, zonder nochtans aan den 
iins iets het minde van haar achterdocht te laaten blyken } Jn te- 
gendeel verzoo zy een middel om zyn voorneemen te verydelen: Zy 
gat hem te kennen, hoe noodzaakclyk het was, dat. zy eenige daa- . • 
gen voor hem te Mênac$ aankwam, om de vereifchte Toebereidfelen 
tot zyn receptie te ordonneeren; Die Prins, wel verre van iets te 
vérmoeden van hetgeen zyne Gemaalinne tegen hem voorhad, maakte 
geen zwaarigheit haar Propofitie toe te ftaan, zo dat de Prinfeflê 
vooruit trok, en hy volgde haar met volkomen gerudheit; Doch te 
Monaco komende, bevondt hy met de uiterde verbaadheit, dat de 
Prinfei^e in haar Qualiteit als Dochter van wylen den Prins Jntonio 
Grimaldi , met alle de vereifchte Formaliteiten Poffeffie van dat Sou- 
vereine Vordendom hadt genomen, en zich als eenige en rechtmati- 

Se Souvereine hadt doen erkennen , de Maeidraaten nadden aan haar 
en eed van getrouwheit afgelegd , en de Vafalien de Hulde gedaan. 
De Prins trachtte zyne Gemaalinne door zachte wegen te rug telew 
den, maar te vergeeft ; hy kwam tot barder QiddeTeOi en deze wa- 
ren ook zonder efltAA Hy verweet aan zyne Gemaalionc boe ?erra- 
. ^V ^ delyk 



Digitized by CjOOQ 16 



] 



JJ4. E U R O P I S C H E 

Oaiier ^dclyk zy hcih gehandeld hadij Maar de Prinfcflè antwoordde hem 
ip-11* op ccne wyze , die hem tot wanhoop bragt ; Zy zeidc tot hcni onder 
anderen: Ik confickrecr my nu ah dè Keninginne Anna^ en tt^ Myn 
Heer, zie ik aan ah den Prins George\ Zomtnigen bcwccren , dat de 
Prinfefle gelyk heeft, om dat zy de Dochter is van wylcn den Prins 
van MonacQi en dat de Tyiel van den Prins haarGema^, maar alken 
fieunt op zyn Huuwlyk met haar , en op het Tcftamcnt Van dco 
overlceden Vorft: De/c zaak zou wel cenige gevolgen kunnen heb- 
ben. De Prins is te Parys te rug gebomen, en de Vorftinnc.tcA/i- 
riaco gebleven» Men zegt ook dat deze daad is voortgekomen van 
zeker misnoegen , dat zy met reden tegen haar Gemaal zou hebben * 
opgevat» 

iPANjc. UIT Spanje heeft men dat de Admiraal fVager voor ^n Tertitk 
yznSevilïè door den Koning met zyn Portraitmet Diamanten bezet, 
ter waarde van Zfooo ftukken van achten begiftigd is. DegemcMe 
Admiraal is met zyn Esquadrc vervolgens van Cadix naar Gibralt» 
gezeild, daar \ zelve twee Batailloift Soldaatcn , en eenige Provifie 
van Wyn innam, en toen naar Barcelona zeilde. Na dat het Esqua- 
dre van Gibraltar vertrokken was, liep het in de Baai van ^//fn, en ' 
bleef \t drie daagen » om verfch water in te neemen : Den ro ging 

t het wederom zeiH en hadt twee dagen ftil wéér, zo dat het den 14 

* Dezer te Barcelone aankwam, alwaar ook den if écGr%s£r ah C/avi^ 
arriveerde met zyn Ësquadre van vyf Oorlogfchcpcn, waar mede hy 
langs de Barbaryfche Kuft gekraift hadt. , 

Zo baad a'ls de Ëngclfche Admiraal IVager met zyn Esqoadrfr op 
de reè van Barcelona x^n Anker gekomen wsfs, zondt deMarquisrm 
iiishaurg een Officier aan boord van zyn Schrp» om hem te complU 
inenteel-en , en hem aHe ververfcbingeh welke by zoude mogco ver- 
langen, aan te bieden ^ en den zelfden avond deedt zyn Excellenxie 
Wyn en Schaapen aan boord van yder Schip *oor het Volk brengen. 
Den if h morgens kwam de Admiraal een v'ifite aan den Gouver- 
neur geeven, en wierdc ikiet verfcheiden Officieren van zyti -fisqu*- 
dre, door denzelven 'smiddags ter maaltyd onthaa^d. Men wachtte 
nu den Admiraal Miirquis de-Mari d\c den 11 metzyhe Vloot en alle' 
de Oorlogfchepen van Cadix naar BarcelonagctcM was, om zich bf 
het Êrigelfche Efquadcr tt voegen. Hetfthe^n rtoch onzdcer te zyn 

cf 



Digitized by CjOOQIC 



_ M E R C U R I U S. ilf 

of de loAm Don Girios met de gccombtflecrdc Vloot naar Jtalie zal 09ob&. 
gaao» of in *c voorjaar volgen. « ■ — 

Sedert den 12 September heeft men te Cadix begonnen aan de Ei* 
gfioaars uit te deelcn hec Zilver van de Flotilje, van de AiTogues- 
Schepen en v^n de Regitter-Scbepen van Buenos- Ayres^ met een f n- 
dulcö v4n vyf per cent 9 zeven per cent voor een vry willige gift aaoi 
den Koning 9 dewelke in Mimamn betaald moeten worden » twee 
percent voor bet Gonfulaat»te voldqen in ordinaire fpeHen^ en een 
en drie ^utet percent voor de vracht en voor de Kerken > 'Het ge* 
heele montant van 't Zilver is als volgt. Met de Flptilje» die d^n 
• 18 Augufty 1750 arriveerde» zyn overgekomco izxks^H ftukkcn 



«an acbt^ f waarvan a%iun 10^ f 544. (lukken win achten voorden 
Koning: .Met bet ËpgeUcb^l^orlogfcbip 4e Mvfituure^ iioooo 
jftukken van achten, daar ono^ f 0000 voorden Koning: Met de 



KAflbgues-Scbepen 9 ^fJitSS) (lukken van achten , dftr onder 4fip^f 
.^oor den Koning : Ën met de RcgifteFrSchepcn van Buenos-Ayres 
-Si^jQoo ftnkken van achten,. daar oi^er 197000 f^prden Koning^ 
ao d;at de geheelefomme aan de Kooplieden toebeboprende^b^dr^^gt 
.vyftien Milliócnen ZfziS ftukken van achten, waarvan tien jen een 
iquart per cent ingehouden wordt voor de ordinaiïs en e;Ktraordinarl8 
Indttlto, de vracht, enz. 

Van het Traftaat te Florence wxffchtn den Koning van Spanje tgi 
den Groot*Hertog van tofcanen gefloten , en walaryan hier v^Qr 
(pag. 75-) 2C« ArtykeJen medegedeeld zy" 9 ^^ ^'s dezelve ecrd vejr- 
breid zyn, zag men nu aan het Spaanfche Hof de volgende a^lben- 
tykcCopy. 

Itk den naam n)an de tl. Driéeubeit , P^ader , ZooH ^jnff. <St^efi. 

„ De'GoddelykeVoorzteoigheitaandenDoorJuchtjgen JanGajlen 
,, Groot- Hertog van TCbCeanet en aan de Doorluchtige Anna Maria 
„ LMis)b, Keurvorltinne Douariexe van de Paltz^y iqgegeeven heb- 
„ bende de opvcchte en v^uurige begeerte welke de Doorluchtige 
^^ GjK>ot^Heruig Cejvius de III... hun Grootvader , van Glorieuter 
,,:.O0dachteni8Qalco9igebad heqft, om te treeden in de Maatregelen 
^, wc^loe de > voomaamllc rftdogeodheden genomen zouden hebben % om 
^, te voorzien in het gebrel» van Succefleurs in huQDe Familie, op 

V z „ eenc 



Digitized by 



Google 



,y6.. i E U R O P I. S C H E 

öaI** " '^^^^ ^y^^ wclÊc de krachtigftc en bekwaamde gevonden ïoade 
^^^^ ' „ worden, om de algenaccne ruft en in het byzonder cfic'van hannc 
~ „ Staaren te verzekeren » en om het geluk en de voordeelen van 

„ hun Volk re bcveftigenj zo hebben zy cindelykbeflotendiegoc- 
I, de intentien te volvoeren» met de voornaamfte Mogendheden te 
I, verbinden tot dat goede oogmerk mede te werken , de Erfvolging 
„ tot.de Souvereinitcit van de gemelde Staaten vredelykvaftftcllcndc 
$y ten voordecle van eenen Prins , door de banden van het Bloed zo 
f» naauW met hun Doorluchtig Huis veréénigd als den Doorluchci- 
»> gen Prins Don Carlosy Infant van Spanje ^ oudften Zoon van zyn 
„ Katholyke Mnjefteit en van de tegenwoordige Koningione van ' 
^y Spanje^ welke hvone Koninklyke Uoggbeden altoos vo<$raJ/eaa- 
I, deren gefteld hebban 9 en die aljgps het voorwerp der wenfchen 
), van hunne Volkeren ge weeft is,^ tér oirzakevan den luiftervao 
99 2yne geboorte, als om zyne andere perfonelyke en erfelyke Iioe- 
99 danigheden . ijlrelke roet reden het ganlchcT'^Mf onder de Rcgee- 
99 ring van zulk een groot Prins de aanhouding der Ruft en Voor- 
19 fpoed9 welke het onder de Groot-Hertogen van het Doorlochrig 
99 regeerende Huis genoten heeft , doet hoopen. En dewyl bet 9 
19 (om^ de laatfte Hbnd te flaan aan eene zaak van dat gewigt i tot 
. 9. nu toe'uitgefteld ter oirzaake van de onzekerheit der verkryginge 
99 van de goedkeuring van zyne Keizerlyke Majefteit en van de an- 
99 dere voornaame Mogendheden van Europa ^ te gelyk begeerd door 
99 zyn Katholyke Majefteit, door den Groot-Hertog, en. door de 
99 J>oorluchtige Keiirvor'ftinne Douariere van de Paltz^ maar waar- 
99 van men tegenwoordig verzekerd is 9 federt dat^ekerezwaarighc- 
9, (}oor de laatfte TraAalten weggenomen zyn9}noedzakelykgevoi1- 
99 den is direAeiyk tuflchen zyn Ratholyke Majefteit en hunne Ko* 
), ninklvke Hoogheden een Tra&aat of Verdrag van FamilR tatt 
9» Famine te ftiiitra 9 waarin de verfcheiden belangen geregeld aou* 
,9 den ^yn , niet alleenlyk wegens de gelukkige vaftftelliog der etf- 
,9 vdging van den Doorluchtigen Intant tdt de gemelde Suaten , 
99 terwyl 4e Doorluchtige Groot- Hertog 9 dien God lang bewaare, 
,, noch in leven is, als zyn onmiddelyken Opvolger» maar ook toe 
99 bewaaring van de Souvereiniteit»^ het Gez^, en de Ruft van zyn 
99 Koninklyke Hoogheit 9 van de eere en vim de belangen van de 
,9 Doorluchtige Kcurvorftinne Weduwe van de Pahzj en van de 

99 Toor- 



Digitized by 



bvGooQle 



M' E R C U R I U a i^; 

,9 Toordeelen vn hunne Siaatcn en Volkeren 5 20 heeft ^piKatho^^y^^^' 
,, lyke Majcftcit ten dien eindegoedgevondenzynevolmagtregeeVen ^ ^ * 
^f aan den eerwaarden Vader Salvador AJcanio^ van do Orde der Do- 
,1 minicanen, zynMinifter aan het Hof van T^^^a»^ , en zyfiKonink** 
. „ lyke Hoogheic heeft met zyne Volniagren voorzien den Ridderen 
,, Prioor, den Marquis Rartl Rinucciniy Raadsheer van Staat en Sc- 
^ cret^ris van Oorlog » en den Ridderen Prioor Jacohus Giraldi\ 
^ Raadsheer van Staat | de gemelde MiniftersPIenipotenttariflen bun* 
9, ne Volmagten gecommuniceerd en uitgewifleid ^ en verfebeiden ^ ' 
^ Conferentien gehouden hebbende, zyn o verééogekomen wegens 
,) een Tradaat van F4milie , als boven gezegd is , en wegens eene 
5, Alliantie en ecuwigduurende Vriendfchap tuflchen zyaKatboIyke 
9y Majeftcitt zyne Erfgenaamen en Qpvolgers» van de ééne 2ydc 1 
9, en den Doorluchiigen GroohHertog» en zyne Opvolgers van de 
^ andere zyde, in maniere en op voorwaarden in de volgende Arty- 
yy kelen uitgedrukt. 

,, Art. I. Om den zekerden en onveranderlykften grond van eeu* 
^^^igduurende Alliantie en eene oprechte V«ïendfchap vaft te ftel* 
^Bkn, tuflchen de Koninklyke Familie van Spanje^ eq het regee* 
erende Huis van Tofcane , de Koninkryken en de Kroon van zyn. 
99 Majefteit) en de Staaten van zyn Koninklyke Hoogbeit» zyn» zo 
,> dé pporluchtige Groot- Hertog , als de Doorluchtige Keurvorflin- v 
99 ne zyne Zuller» volkomen overeengekomen, hebben befloten en 
,,^toegeiiemd> dat» niettegenftaande alle andere difpofitie. welke van 
f^xc voorep gemaakt mogte zyn in lofcane^ ten opzigte van de Erf* 
9) vol^ng volgens de toenmalige gelteldheit 'der publyke zaaken % 
,9 de Groot- Hertog 9 dien God Jange wil Jbewaaren, komende te 
^ fierven, zonder Mannelyke Kindci^en na te laaten , de Doorlucbti- 
99 ge Prins Infant Don Carïosj zak en moet zyn zyne onmiddelyke ^ 
9» Opvolger in de Souvereiniteit van alle de Staaten welke tegen* 
9f woordig het Groot-Hertoffdom van 7~(?/^^;il uitmaakesi en vervol* 
9t gens deoudftedermannelyke K inde/en vanden «melden Infant» 
^y en by gebreke van dezelve zal de gezeide Ërfvoiging met* volle 
99 recht overgaan op den oudften van zyne Doorliichtigheits Broe* 
,9 ders 9 Zoonen van zyn Katholyke Majefteit en van de tegen woor* 
^ dige Koningtnne van Spanje. 

^ IL Haare Koninklyke Hoogheden, willende dat dit reglement 

V. 5 . , ,, van 



Digitlzed by 



Google 



,,8 E ü R O P J S C H E 

dJXr »> ^^^ Erfvolging lot de Souvcreinitcit van huntie Staftten het 2dtt^ 
— „ fte en vredigüe^iFea hebbe, dat tnogelykzy» -verbinden zich het 
9> tegenwoordige Verdrag aan dan Senaat te coromunicccrcn , na de 
u uttwiflcling der Ratificaiient en dezelve de rellgieufc en onfchcnd- 
,1 bare achtervolging van het zelve te doen bezwecrcnj indienen- 
sy Kacholyke Majefteit zulks begeert en vordere. 
'^,111. Hunne Katholyke Majefteiten bclooven in den naim vaa 
it d«n Doorlachtigen Infant Don Carhs^ en van de geenen die ia 
)9 %yne rechten .zullen fuccederen , dat de publykefondfen enfcfaui- 
9, den en de inkoroften daartoe gefchikt gemaintineerd zulten wof* 
if deni "en dat de Militaire Orde van Sr. Stefhanus van gelyken ^ 
19 maintincerd a^al worden in den (laat en luilter waarin dezelve to* 
I, genwoördtg is. • 

», IV. Zy belooven van gelyken dat dé confticutie der Regeering 
91 in Tü/cane gemaintineerd zal worden » zo wegens de Hothoudiogy 
„ het Burgerlyke, als het Recht 5 dat de Rechten» Privilegiën co 
99 Vdörrcchten van de Stad Florence voor haar bewaard zullen worden, 
99 en dat zy bet voorMame verblyf zal zyn van den Doorlucbti|Mj| 
^ ,9 Infant Suecefleuri het zelfde zal in acht genonaen worden tcnH^ 
>i aigtc van yder der andere Steden , vooral icn opzigte der M«^ 
9» ftrateni men zal den Onderdaanen alle gemakkelykheden en vry- 
), heden bezorgen welke zy onder de Regeering van het Dporluch- 
' 51 ^igc regeerendc Huis genoten hebben; eindclyk zal mcaniet an- 
)» ders dan nan de» Inboorlingen de civile en Hbffelyke'/lmpcen» de 
99 'Bisdommen en andere Kerkclyke lieneficien opdraagen. 

9> V. Dat de Pcrfo'onen, EfFeften, bchepen, enden Koophandel 
5) der Inboorlingen vaa 7b/^^»^ in Spanje bcfchcrmd zullen worden 
»9 in het genot der zelfde Vryhcden en Voorrechten, welke xicbe* 
„ mlHdfteen meeft begunftigde Natiën van de Kroon in den Koop- 
„ handel genieten. 

,9 VI. Dat de regeerendc Groot^Hertog uit aanmerking van het 
,, gecne hy doet en roeftant om de onmiddelyke Erfvolging aaneen 
,, DoWachtigen Prins Infant te verzekeren, gcene ^c minfte vei- 
9 hindering zal gemeten in de vrye oefening van de Souvercinireiti 
,9 en Vóori »al gnffrt zyne Saaaten en zyn Volk te rcgeerencoet de- 
„ zelfde voHlrekte magt en onafhangkelykhett , met welke hydezef* 
,^ vc lot nu toe geregeerd heeft ; en zyn Katholyke -Majeftoit 9-001 



Digitized by 



Google 



. M E R C U R I. Ü S. tS9 

n ie betoönen de tocgonege acbtiog welke by .voor zyn Koninklykc ê^fj^. 
jf Hooghcit herfc » verplicht zich aan zyn Hof den Perfoon en de ■■■ 
«) Minifter^ van den Groot-Hertog en van zynq Opvolgers te han- 
9, dcien Gf^ dezelKie wyze en met dezelfde TyreU v^^elke «len aan het 
ff Hof van Spafije gegeeven beeft aan den Pctfoon en aan de Mi- 
9 nl'ders van den Doorluchiigcn Hcerc Hertog van Savoje^ vóórdat 
9) hy &k Koning van Sardinië erkend was. 

y^VILHonne Koninklyke Hoogheden verbinden zich^dat aiteiiunne 
,t Mefibden en GoedeKn^zo feodale als allodiale,hen toebehoorende>m 
9> g^^g^f^ btnoen en buiten huniie Staaten i en welke zy bevond^ zul* 
5f IcR werden ü> de uure van hun dood ce bezitten, zulle» overgaar> 
91 aan den Doorluchtigen Infant als Groot-Hertog van Tafcawe^ en 
9, aan de Groot^Hcrtogen zyne Succefleursj Zy belooven vangely* 
%i ken aan den Doorlochiigen Infant en aan de andere Groot-Herto- 
99 gen na te laaten alle de Pafroonfchappen der Kerkclyke Benefit 
I» cien van bun Huis en van bunnen Staat 9 waarover zy op alder- 
9, handc wyzen zullen kunnen difponercn. 

9, VIII. Dat afle de Meubilcn en alle andere Goederen, van wat 
99 flach 9.prys en waarde, en op wat plaats dezelve gehouden, bc- • ^ 
9, waard en geplaatft mogen zyn 9 zullen en moeten blyven in de 
99 vryc en volflage magt vari hunne Hoogheden 9 zo voor het gc- 
9, bruik ais in eigendom « vryelyk daarvan kunnende dirponeren9 zo. 
9, geduurende hun leven als op hun dood 9 gelyk tot hunne difpofi- 
99 -tic blyven alle de Eflfeftcn en Goederen welke zy bezitten, en die 
>> gevonden worden huiven de Staaten van Tofcane^ met name de 
,; Inkomllen der ErfeniÜe \an de Doorluchiigo^ Groot-Hertoginnen 
9, FiSlaria d^UrHno^ en Margareta van Frankryky hunne refpeftivc 
19 Grootmoeder en Moeder, en alle Sommen welke men«hen ver- 
„ fchqldigd is , op wat plaatfe het zy , met uitzondering van de 
91 Artillery , Wapenen en Krygsbehoeften9 en andere zaaken den 
9, Krygsdienft en de Zeevaart raakende. 

9, IX. Hunne Hoogheden verplichten zich af te daan , gelyk zy 
„ van nu afean afftaan aan den Doorluchtigen Infant, voor den tyd. 
9, dat hy Groot-Hertog van Tofcane zal zyn, en aan de Groot-Hcr- 
,9 togen zyne Succeflcurs, alle de andere Schulden welke hier vóór 
„ niet gdpecificeerd zyn, en welke de Voorouders van huaregec- 
,•, rcnd Huis gecontraftecrd hebben met de vreemde Mogendheden, 

19 be- 



Digitized by 



Google 



ï<So E U. R O P I S C H E, 

QO^tr. % behalven met de Kroon van Spanje\ en de magt en hèt recht dal 

■ ■■ ^ %y hebben of mqgen hebben om te voederen, en te doen gelden 

I, hunne eilchen op de Staaten, Effeften en Goederen welke tegen* 

ft woordig door hun Huis niet bezeten zyn, tot vergrooting der 

99 Staaten en Domeinen van Tojcane, 

I) X. Aan den anderen kant z/Ji hunne Katholyke Majefteifen te 
^ vreden , eh belooven in den naam van den Doorluchtigen Prios 
„ In&nt» en. van de ge^neh diezyne rechten zullen verkrygen, dac 
^ de Doorluchtige Keurvorftinne, den Doorluchtigen Groot-Hci^ 
I, tog haarcn Brjoeder overleevende , gedyufende Kaar leven zal mo- 
• ff S^n en moeten aanneemeo en behouden den Tyte^van Grooc«Uei» 
31 toginne» en de eere en de Voorrechten genieten welke de andere 
,, Groot* Hertoginnen van Tofiane genoten hebben» en inzonderbeit 
^ dat zy met haar Hof vaq de publyk Penningen %al onderhouden 
,1 worden. - 

9, XI. Dat ingevalle de Dooriochtige Prins In&nt op de dood van 
,9 den Doorluchtigen Groot- Hertog zich niet in To/cane bevindt, en 
, „ 'dat de Doorluchtige Keurvorllinne noch Iceve, zy terftond met 
* 19 den Tytel van Regentinne de Regeering zal mogen en morten 
,9 aanneemen en behouden, tot dat de Prins InfiEint in de gemelde 
99 Staaten zal aangekogaen zyn; en haare Koninklyke Hoogheit zal 
99 met den Tytel van Regentinne en Voogdcfle de Regeeringeheb* 
9, ben tot dat de afzynde of tegenwoordige Prins Infant zjn acJïcien- 
9, de Jaar zal vervuld hebben 9 en zelfs na de vervulde achtienjaarené 
99 indien de Doorluchtige Infant uit de genoemde Staaten van Tl^o- 
„ yte vertrok. 

99 XIL Dat de Doorluchtige Infant 9 alsdan Groot-Hertog, Meer- 
9» derjavig geworden zynde , de Doorluchtige Keurvorftinne zal 
' 99 moeten toelaaten in aUe de Raadsvergaderingen van Staat, van gimft 
91 en van Juflicie9 en op haare Nominatie de Civile-cn Hof'^mpten» 
91 de Kerkelyke Bedieningen en Waardigheden begeevefl9 en aan 
„ haare KeurvorftelykeDoorluchtigheithet SurintendantfchaoVaaten 
,, van de Godsdienftige Plaatfcn en van de Academie van Pijom 
* V „ XIII. Men zal van wegens zyn Katholyke Majefteit en van zyn 

,9 Koninklyke Hoogheit 9 zyn KeizerLyke Majefteit 9 zyn Alder- 
,, chriltelykfte Majefteit 9 zyn Brittannifche Maiefteit, en de Hoe- 
,^ ren Staaten Generaal der Veréénigde Nederlandin nodigen enver« 

«9 «PO- 



Digitized by CjOOQ 16 



M E R C U R I ü S.. i6i 

», zoeken tè guaraodceren het tegenwoordig Verdrag» dat ?yn Ki-oa^^. 
„ tbolyke Majcfteit in den mam van den DoorluchtïRcn Iftfeotjen — ^ 
)t zyn Koninklykc Hoogbeit iic*i verplichten te ratificeren , en de 
9, Ratificaticii ïiier t^ F/orf«« te laaténuitwiflêlen, ten einde vao 
♦ drie Maünden, te rekenen van den dag der ondertekening , of 'eer- 
-tj.dcr fo0 fulks ge(chieden kan. 

» t*Oirkonde van alle het welke wy ondergefchrevcn Min*fl«rs 
n Plenipoteotiariffcn van zvn Katholykc Majctteit en van lyn Ko- 
„ ninklykc Hoogheit den' Groot-Hertog , <uit krachte vao onze ' ' 
„ Volmagten, welke wy malkandercn wcênydfch ^gecommuniceerd 
„ hebben, en waarvan de Affchrifien -gevoegd zullen worden achter 
,» dit tegenwoordig Traflaai en Familie- Verdrag,) dit Travaat on- 
,, denekend, bet Zegel van onze Wapens daarby gevoegd hebben. 

Gedaan te FUrente, den tf July 173 1. 

geitkenJ^ 
. (L.S.) FraSalvatore (L,S.) Carh Rinuccttti. 

Ajcanio, (L.S.) Jac^po Giraldi. - 

Separaat ^rt^kel. 

„ Men is in bét tegenwoordig Separaat Artylel , dat dezelfde 
„ kracht zal hebben als of het in het Verdrag heden getekend was 
„ ingeaotcn> dat zyn Koninklykc Hoogheit, om de krachtigftc 
„ blvken te geeven van zync oprechte en toegenegen gevoelens voor 
„ zyn Katholyke Majefteit en zyne Koninklykc Familie, tocftaai , 
yt mits dat zyn Keizerlykc Majefteit zulks goedkeurc, dat dcDoor- 
„ luchtige Infimi Don CérUst gcduurcnde het leven en de Regee- 
„ ring van den Doorluchtigen Groot-Hertog , in Tofcane zalmogea 
,. komen, en aldaar zyn vrerblyf houden, indiervoegcn als zulks ge- 
„ fchikt zal worden, zonder te zyn tot lafte van het-Trefoor vao 
„ zyn Koninklykc Hoogheit eovan het Land, en zonder eenig na- 
deel van de Soüvcreiniteit en van het volkomen gezag van zyn 
Koninklykc Hoogbeit die zich zelve overreedt dat zyn Katholyke 
Majefteit uit aanmerking van de gezeidc- Bcwilligiog , efl van de 
krachtige en ernftige redenen welke voorgefteM zyoi ea die men^ 

X . ' »i op 



■ Digitized by VjOOQIC , 



»> 



»» 



I6z E ü R O P I S C H E 

QoêkiT. )» ^P c^i^Q^s voorftelt,«loor ecne daad van Koffioklykc goedcnie- 
j, 1. 1 >, renheit» de Sccden en andere Plaatlên v^in de Scnacen van Tofcant 
»9 zfll bcvryden van den zwaareo en moei|elyken laft om Guarnifoe^ 
9f nen van'Spanjaarden of van cenige andere Nacie ce^^nt&ngen.dc^ 
H wyl bec Land door zyne eigen Guarniibene^ genoegfiiajBi bewasTil 
9» pn verdedigd kan worden « welke in tyd vaonoodzaaklykhertver- 
^ tneerderd kunnen worden door de Penningen welke Spanje goed 
9« zal vinden 9 op die wyze als men zal overeenkomen » ceodtenein^ 
), de te fborneeren. Ingevalle dat hec ftandvaftig vertrouwen dat 
,1 men bedt, dat zyn Katboiyke Majefteic zicb vecbiodeo z«I geene 
» Krygsbeoden van Spanjaarden of rail eenige undcre Katk in de 
», Steden en Plaatfen van Tofcam te haten trekken y fiant grypr^ zal 
^9, zyn Koninklyke Hoogheit tbelatten dat de Spaanfche Kr^^g^ei^ 
fy den,, welke in de Scaaten van Parma gezonden zullen worden y 
„ door het Tofcaanfche trekken, volgens het Reglement, dat» m 
,» dien gevalle , voor den marfch gemaakt zoude worden» en volgens 
,, de goede orde ^opc^at dezelve niet rot laft zjn. 

REGLEM E NI' gemaakt door de Minifters Plenifmntiarijfen van 
Spanje en van Tofcane , tot bet ont fangen en Refideren van den Dm* 
tuchtigen Infant D. Carlos^ onmiddelyk Succejfeur ^an den Doorhclh 
tigsn Groot' Hef tog in zyne Staat en. 

ff De Doorluchtige Groot-Hertogen de Doorlucbttge.Keurvorffia* 
I, oe van de PaltZf zyne Zuilcr ^ de grootfte en toegencgenfte bly* 
yf ken willende geeven van bunne achting voor den Doorluchtigen 
ff Prinj Don Carhs^ is het geregeld en vaftgcfteld, dat» wanneer de 
,, Doortucfatige Prins te Livorno zal;^an Isiuiktimen, hy aldaar door 
yf den Gouverneur zal ontfangen en vereerd worden cnct alle decer» 
,, bewyzingen die men verfchuldsgd is aan dewaardighei( van zynea 
^f rang 9 en aan die van onmiddelyk StKrcefFeur van den DoorktcbxV* 
9, gen Groot-i^ertog , op dczdftte wyxe abuilks altoos in acht ge- 
), nomen is ten opzigre van den Doorluchtigen, Groot • Prins Ferii* 
n nand van GlorieoTer Oedaebtcoifle. • 

•9 E^n of verfcheidm Edellieden , voorbedaciicdyk door hunne 

99 Hoogbedeii &%czond<l), zuHef) xydtï xai Liimno bevinden» om ^ 

^ daar dtn Daorkiebcigco>Prins In&m.teoatfaii^nan cedsMcn^ 

o die 



Digitized by 



Google 



M È R C U R I Ü & 163 

f» die »yn fcrblyf zal neèaieo in het Vectrek dao de geiselde Doar- olêi^ 
9, luchtige Groot-Prins Ferdinand hadt j en hunne l loogheden, wel — — 
91 weetendedac de Doorluchtige' Prins» op zyne aankoni^ niet ter- ' 
.,9 flond zyne Eqoipagcs kan vaardig hebben 9 zullen zorge draagen 
i ,; dat de noodi^ Éqoipages voor hem te Livêrm gevonden wordcn9 

9t mcT een DecAchement van de Ouardes du Corps, Paarden uit de 
99 Stal van zyn Kontnklyke Hoogheit» en eenige Officier^ uithnnne 
9) Keuken^ en van*. hun Huis oni den DoorUichtigen Prins te die- 
99 nea 9 geduwünde liet kon verbiyf dat by in die Scod mogte boMir 
9, denr en op zyne aankooift «c Plctnct^ alwaar de Doorlitcbitge 
99 Prins Inuot zal beginneo zich self en zyn ganfebe Hof op 
$, zyne eigen kollen <e trafteroi » geiyk men overééngpkoaicgB , 

\. 9» De Doorhichtige Inftnc te FUnnce komende 9 za! zich regeK 

^ 9t recht naar het Paleis begeeven9 alwaar hy tot zyn verbiyf vervaar- 

19 digd zal vinden één der beft gemeubileerde Venrekken, en het 
^' I, naafte aan dat van haare Keurvorftdyke Hoogheit , opdat: baare 

,9 Keurvorftelyke Hoogheit zo*veet te nader zy by den Perfoonvaa 

99 den Doorliichtigen Prins t en dsft zyvoorzynedierbaase bewaaring, 
^ 99 en voor alle de andere zaaken9 welke den dienft van zyo Perfbon 
^ 99 betref&n9 als de keur der Edellieden, en andere Bedienden^ wel- 
^^ 99 ke men noodig zal vinden inT»/canête neemen9 de zelfiie ooodige 

99 zorge kan draagen, welke haaw Keurvorffflyke Hoogheit gjümi 

»9 zoude hebben ^oor haar eigen Zoon. 
ge 9. In alle andere gelegenheden zal den DooHochtigeo Prioa Infant 

^ \j DoTkCarhs door bonoe Hoogheden gehandekJ, eo deor en k^- 
D ^ lyk vereerd worden met dezelfde teki^n van eere eo vao ackimg 
i&' ,, welke aan dit Hof in gebruik ayo geweeft ^ omtrent <deo poor- 
,^ ,, lucbtigen Groot^Prins Perdinani^ Zyn Koninklyfce. Hoogheit xal 
jt 91 aan den Doorlu^htigeti Pnos Infant Don Carlos toeftaa^ op zyne 
\M 9, aankomft eene byzondefts Wncht op te recbteo ea ic Miderhoudieii , 
(Icn'i 99 uit edele TefoMtn beftaandt, indien hy goedvindt een Corp» daar* 
)iffi 99 van op te rechteièi 
^i 9, In oirkonde taf» *t » welke dit tegenwboordig Reglement 

99'door de oadergefelireven MtniftersPleotportentiaritten van Spatge 
u^l 99 en v«v t^0dne vaftgeftdd is 9 utc kracbie van hanno Vobni^cn, 
> . X 1 . „en 



•Digitized by 



Google 



,é4 EUROPISCHE 

oèièèr. o en zy hebben bet Zegel van bunne WapïQen daarby gedrukt. 

Gcikante Florence den if July tjji. 

(L. S.) Fra Salv0tore (L. S.) CarJo Rinuccini* 

Jifcam: . (L. S.) ji^^/^^ GiraUu 

rrAtx£ I^^ ^^^^ hieldt den 17 September een geheim Confiftorie» waariir 
de Keizerlyke en*Spaan(che Kardinaalen Minifters niet vcrfchccaen, 
am dat zy meenden » dat de promotie niet tqt geaoegea van hunoe 
Meeden uitvallen zou , of dat *er wat te fcherp van de zaaken we- 
gens Parma en Plaifance gefprokeo zouden worden ; maar na dac *cr 
eenige begecven Bisdommen in yrankryk gecon£rmeerd waren, ve:-^ 
klaarde de Paus tot Kardinaalen, de f-leeren Ficenco Biecht^ Asrds* 
biflchop van La^dkea j TimbaUa Doria , AarJsbiflchop van Beneventoy 
JofepbFiraUy Biflchop van Averfay /intonio Gentik^ Aardsbiffchop 
van Petra ^ en den Kar me lyrer Pater Gto-j^ntonio Guadagniy .Biflchop 
van jirezzo^ ach ter- Neef van den Puuj. De twee nieuwe Kardinsa* 
len Firau en Gentile in Rome zynde, omfingen dieq dag de mats, en 
den t% in \ openbaar Confillorie den hoed , uit bandea van zyo H. 

De Paus is zeer geraakt over de tydingen van Napels^ dat men 
niet alleenlyk verfcbciden KcTkelykePerfoQnen én B^liendenvande 
Nunciaturc» uit dat Ryk gebannen, maar den NunciSs zelf ook aaii- 
Spzecd beeft dat by zich zal hebben te wachten van het Palcis van 
^ . den Viceroy te naderen : Eenigen van die Ballingen zyn ic Jlomè aan- 
gekomen , en men is zeer verlangende te hooren , wat het Hof van 
Mme daarop doea zal. b4tm ziet in druk 't 'geen wylen de Kardi- 
oaal f^«»/» van den Kardinaal Cofcia zetdè, toeiü by tot bet Pur- 
per, verheven wierdt , te wceten : De vUa Arcbiepijcopi Trajanopoli' 
tam. de quo agitier^ non inquire^^non emfn egofumijus Pafior^ qnide^ 
heamapud oUrnMm Juduein de eo ratiomm redder e ^ iia ut anima mta 
debeat effe pre amma itUusi famM^ vereejns miffimi ajirefe pojunij 
feffimum ejffe. ^ 

De Collaterate Raad te Napels heeft op bevel vaa fTtenen it^ 

Advokaat Fiscaal van het Gercchtahof der Nunciaiwe , den Abt Dod 

D^minice Cianei^ en dea Auditeur van het jclve, als mede de twee 

» Vic^riffen Generaal van de Aardabiffchopj en \'an Capna en Averfa ^ 

en 



Digitfeed by VjOOQIC 



M E R C U R I U S. i6c 

cn vcrfchciden Bedienden van dciclvc, uil het Koninfery Ir gebannen ,oMt^. 
omdat zy ingevolge van de bevelen van den Paus , eenige Proceduu^ — — .* 
ren tegen den Kardinaal Coscia ten lydc van zyne vlucht van ^^Dn^naar > 
die Stad pndcrnorocn hadden, zonder het Exequatur of de toeftem- 
laing vaq de Rcgccring daar omtrent vcikregeate hebben /waar door 
de Koniuklykc Jurisdiftic gekrenkt was geworden ; en den Heer 
Smonetiij Pauzclyke Nuncius^ is zelfs aangekondigd, dat hy niet 
iii heï Paleis zal hebben te komen, of voorby het zelve paflceren. - 
De Aardspriefter van Franiteüüj dat een Leen is van de Abdyvan 
Sta. S&pbiay waarvan de Kardinaal Coiaa Abt is, is mede gebannen, 
omdat hy het laaifle Pauzelyk Decreet, waarby gemelde Kardinaal 
verklaard wordt vcrftcekcn te zyn van alle Kcrkclykc Inkomftcn, en 
van alle zo <5ecftelykeals Waereldlykc Jurisdiftic, aan de deuren van 
iync Kerk zonder permiffie van de Regeering hadtdocn aanplakken. 
Voorts heeft de Koninklyke Regeexing bevel gcgceven , dat hei Ge^ 
rechtsbof van de Crimineelc Vicarie, volgens de ftrcngheit der Wet- 
ten zal proccdeereo tegen de Perfbonen , welke |de vcrnieetelheic ge-# 
bad hebben, de Wapenen van den mcêrgcmeldcn Kardinaal tebezoc- 
delen en te verbrecken. Zyn Eminentie heeft den Abt Tiy?^, dcszelfs 
Kamermcefter^ voo^ de twcedcmaal naar fTeenen gezonden. Tóen 
het Pauzdyk Decreet te Napels aankwam, waarby aan den Kardi- 
naal CoscU alle zync Kerkclyke Inkomften enz. ontzegd wierden , 
vcrftont mca, dat hy dezelve reets een Maand te voorcn voor zeke- 
ren tyd in verpachting gegecvcn^ en de Penningen daar voor al ont- 
fangen hadt, zodatalledeftrcnge Proceduuren van 'r Hof van Rome^ 
tegen dien Kardinaal, tot i;hi toe vruchteloos en zonder kracht ge- . 
weeft zyn. 

Nadat te Parma , den ij September gelyk bier voor gezien is^de 
plechtige vcrklaaring.gefchied was, dat de Hertoginnc Weduwe niet 
zwanger was, hadt de Heer Oddiétn 14 *s morgens vroeg een Pau- 
2elyk Protcft doen aanplakken» behelzende , dat het Hertoglyk Huis 
Farnezé nu uitgeÜurvnin zynde , die Leenen aan den H. Stoel vcrvaU 
len wareu, en dat ingevolge van dien aan de Pauzelykc Gcfubdcie- 
geerden, eed en hulde gedaan, en de triboit betaald mocft worden, 
roet ernftig verbod aan*geen ander Vorft of Lcen-Heer den eed vaa 
getrouwheit te doen, op ftrafFe als in de Conftitutirn der Pauzen is 
uitgedrukt, enz, Ma^r ten acht otiren waren deze PauzeJyke Ordres . 

X 3 en 



Digjtized by CjOOQ 16 



i66 E if R O P r S C H E 

OOoitcr en Drcigcméncén rcctsafgefcheurdj In tegendeel wicrdt op de grdbtc 
■ ..- Plaats ) daar een Detachement Keizerlyke Troupen gerangeerdllom, 
wegens den Keizer, den Confimiflaris Generaal C<»r/aViSörr(>jw^ en den 
Generaal Stampa een Keizerlyke Proclamatie gepubliceerd wegens 
het genomen bezit van» die Staaien, als Leenen van den Keizer en 
het Ryk$ in den^iaam van den Prins Don CarhSj met beyel aan de 
Ondcrdaancn, om aan dien Prins of deszclfeGcmagttgdca, ctencad 
van getrouwhcit te doen , zynde by provifie tot op de aankoi&ft van 
tyn Koninklyke Hooghttt alle dt Hertoglyke Mmtfters itf bttoae 
Aflfpten geconfirmeerd. 

Nadat de Panzelyke Comtniflaris de Heer Oddi, de A&tM ka& 
doen aanplakken, liet hy zrcb in Perfoon qic een open venftervai 
het Paleis aan het Volk zien , om daar mede te kennen te geewM , 
dat hy in den naam van het Hof van Rome dadelyk bezit daarvan gp- 
nomen hadts maar de Generaal Stampa deedt zulks kort daaraan mee 
de vereifchte plcchtigheic, en vcrfterkte de Wachten op de Mark^ 
%ten> aan de Poorten en op alle de andere Poften j daarenboven fchrcrf 
hy circulaire Brieven a^n alle de Gouverneurs en Minifters, waaiifl 
hy aan hen liet weeten, dat de Keizer hem provifioneel tot hoofd 
van de Regeering aangefteld hadt , en dat hy hen alle in honne Be- 
dieningen continueerde, Zyn Exccllcmie verminderde ook terftood 
den prys van de oly, van 't zout en van bet vleefch. 

Te Genua was onder de Senatoren groote verdeeldheit, wïifcnde 
de oudften van dezelve,- ftict de zaak van Ccrfica een Ipocdig eiikde 
maaken, het koftcook wat het wilde, en de jongere van die Hccren 
bleven volharden, dat mende Rebellen met vüur en zwaard moeft 
t'onderbrcngen. Mea rekende de extraordinaire onkoften vain de/eö 
Oorlog dagclyks verre boven de yóo Piftoleitcti. 

Men verzekert het goed verftand van den Generaal ff^aibiendéÊi 
met de Rcfiublyk Genaa, die hem de$ wegens mtt twee ftufckeo é^** 
de en zilvere Brocadcn, twee kisjés mct'^Cónfitüurcn, en een Eeuts 
roet 400 Piltolettcn, *twelk alles op lOöoPiftolettengefthatWtcrdti 
bcfchonken heeft, behalvcn 400 Guldens Tafdgeld 's Maands. Wyl 
de Duitfchers op *Cor/ica aan alles gebrek leden , hadt gemelde Gene- 
raal een Overften aart den Groot-Hertog vanr(7/^;y^/ïgctondeti,oiti 
den toevoer uit zyn Landen te bekomeri, gclyk ook met Rtindm 
*en andere Mondkoft is gefchicd, doch onder beding, dat zulk^alieen 

voor 



Digitized by 



GoQgle 



M E R C U R I ,U & 1*7 

voor de Daiifcbe Tröu pen zoude zyn, die.rolgcn$ het bericht va» q^'^1^^ 

gemelde Generaal f f#het bedwingen vandeopgeftaane Cor(êu niet ^' 

genoegzaam, maajr alleenlyk in ftaat waren, om de Plaatfen die aan 
de Kepublyk ónderworpen wjiren, in degehoorzaamheit ce houden^ 
wyl zy io de drie voorgevallen A&ien al 2cer veel Vo]k5 vcrlooreu 
^«dden^ *tgecnincn wel op zooo. Man Jbegrooue- Voorts Imdt het 
Hoofd der Rebellen een ob%eancen Brief aan den Generaal van fVacb* 
Undonk gefchreven, en in d(n naam van de Natie aangeboden , de 
Keizerlyke Mediate te zullen aanoeomen, en ook de Wapenen neer 
te leggen» zo zy alleenlyk de Geoaefcho Vexaiien niet onderbeipig 
Bogten zyn. De Misnoegden waren ten getale van i^ooo Man 'm 
de Provimie Vefc(/oato te zamen getrokken. Die is bec vrnchtbaarfte 
gedeelte van het Eiland Or^^ , en door de omleggende klippen van 
natttore fterk: Aldaar waren kleine Havens voor koei« Barken, waar 
mede de Misnoegden allerhande Oorlogst AmmnniK ie aanvoerden » laa* 
tende .zi;ch door bet gevaar van in banden van de Gcnueiên te vallen » 
niet aficbrikhent'gel^k op den 6 September noch een Fcloulc met, 
kruid en krygsgereedtchap voor hen van Livorno w^ns afgegaan ^ en- 
zy hoopten toekomende Winter wéér een voorraad van grofGefchuc 
te bekomen. Men gelooft echter niet» da« zy het laiig zullen kun^ 
nen houden^ zozy niet door een vreemde Magt onder ftcund worden. 
OndertufTchcn mogt de Republyk Geftua ^vftgcm de grootc onkos- 
ten, die zy tot de Krygs-difpoütieh moet aanwenden , wel gacrnc 
een fpoedig einde van deze Expeditie zien * len welken einde de 
Heer CamiUo Dbria met volkome magt van de Republyk voorzien 
was, om een algemeen pardon op het Eiland te Inaien publiceereny- 
en aan alljcen een iegelyk die wcêr tot gehoorzaaniheu keerden* het 
zelve in forma te verlecnen. 

Men zegt dat de Generaal Wachtendonk zoüdc verklaard hebben ^ 
dat hy zyn Troupen niet me êr wilde waagen om Dcfperaten te be- 
vechten, die, fchoon ze t'elkens de vlucht op het gezigt van de 
Keizeifchcn namen, niet nalieten al vluchtende te vechten, en veel 
fchade te doen; behalvendat men zichopdelowoonersvande onder* 
gd>ragte Plaatfen niet vcrtrouwiJe , die niet dan eenc guniligc gelegen* 
heit zochten , om de Wapenen wcér op te vatten. 

Volgens de jongfte tydingen lieten zich de Misnoegden i^ederom 
met groote Benden in de Nabumfebap van Bafiia zkn , willende de 

* Kei. 



Digitized by CjOOQIC 



i68 E ü R O P I S C H E 

Oéio&tr, Keizcrlykc Bevelhebbers niet ïn 'c Veld trekken, vóór dat vj ccn 
■ ' ■ ■ "^ nieuw fecours van 6000 Mannen ontfungen^bben. Ook bi^ccr* 
de de Generaal IVachtBndmk^ dat de Repablyk van Genuu gedua- * 
rig^4. Barken tot xyne dirpofitie in de Haven hieldt: dat men hier 
en ciaar nieuwe Magazynen oprechtte , en dezelve met levensmidde* 
Icn voor zes Maanden opvulde : en dat men bekwame Baraklcen bovw< 
de, waarin het Volk, gcduurende den^Vinrer, berer kondeloge^ 
ren dan in de aangewven quartieren, Qaderiuflchenhadt die Com- 
mandant eenen Luicenant«Kolonel naar ^<?^»fii afgevaard^d (zo 
mofi zeide) met Brieven van de Hoofden der Malcontenten aan den 
Keizer en aan eenige Minifters van dat Hof ^ zonder dat inen dco 
inhoud daar van weet« 

Nadat 2000 Duitfcbers den 21 September te St. PUUr ^ArtM 
aangekomen waren y ging de Commandeur vbu dezelve met de mee- 
(te.Officieren 's namiddags den Dogf^^MtkwOemtê opwachten, eodecdc 
den volgenden dag de 150 Paarden van zo veele Huflaren, eo deo 
24 al 't Volk met veel voorraad van Mondkoft en Krygsbehocftcos 
iüfehepen, zo dat hy den 2f 's morgens met drie Schepen en g6 
Barken, naar Corfica in SÜee liep. Terzclver tyd arriveerde een Ga- 
lei, die den 22 van Baêia vertrokken was, wanneer men *er na de 
aankomft van dit tweede fecours zeer verlangde, om de Rebellen 
in hunne poften aan te tallen. 

.DeR?publyfc van Genua heeft, ingevolge van de begeerte van zya 
Alderchriltelykfte Majefieit, niet alleen alle dé Oorlpgs-Ammunicie 
aan boord van het genomen Franfch Schip van Kapitein foi^aige- 
vcftitueerdl maar ook de 70 Corfcn die daar afgejicht en gevangen 
gezet waren ; en de fchade die de K apicein door dcszelfs opbouding 
geleden hadc, .lan hem vergoed, 

Tuflchcn den iS' en Z4) der voorlede Maand, wierden .te Turh 
eenige Officiers van *t Guarnifóen dier Stad, met een Decachcmcnt 
derTroupen, op ordre van den Koning van 5jir^//>a/irnaar het Kaftcc\ 
van i|f<w^a//^r gezonden. De Troupen bleven daar buiten^ maar de 
Officiers verzekerden zich van den Koning f^ïSUfy en geleidden hem 
naar het Paleis van RivoH , de vpornaamfte Luftplaats van dien 
Vörft. Tcrzelvcr tyd wierdt de Gravinne wiTiSpiguo^ Gemalin van 
()en laatftgenKlden Koning, naarhet Kafteel vanC^^^ gebragt. Men 
zcijr, dat de regcerende Koning van Sardinië dit bcfluic heeft moe* 

. ► tefi 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. i6^ 

tttï nccmcn, om dat dfc Koning FiSor^ die uit een. gevolg van zjrnc daSer. 
zwakheden j zich fcdcrt cenigcn tyd dik'wils in zyn denkbeelden vcf* -i— • 
warde, na zyn te rugkomft in Piemnt eenige gedachten hadc opge- 
vat , dieop 't punt waren om ter uitvoering gebragt te worden, tot z?er 
groot nadeel van den Staat eh van de gemeenc Ruft ; en dat zyn Ma- 
jcfteit dus genoodzaakt is geweeft de gevolgen daar van voor tc^ko- 
men, en de Ruft en Vrede in zyne Staaten te beWaaren. Men weet 
dat de meergemelde IConing, geloovendc dat zyn regecrendc Maje- 
ftcit met zyn Hof naar de Alcxahdrynfche Jaarmarkt zoude gaan , 
omtrent dien tyd waarnam om den Gxzaï del BorgB zyxic AÖe van af- 
zweering -van de Kroon van Sardinië ^ en van alle zync andere Staaten 
af te vorderen i dat hem op eene heufche wyzc geweigerd wicrdt. Hf 
begaf zich vervolgens naar de geheime Poort van de Citadel, begce- 
rende binnen te'komenj maar de Gouvcrjieur verfchoondc zich daar- 
van , voorgcevende geen laft van zyn Meefter te hebben om hem al- 
-daar te ontftngen. Dit alles maakte vry veehgcruchts en achter- 
dochts, zo dat de Gouverneur van Tugin , eenige opfchudding vree- 
zcnde, des nachts twee Regimenten in de Stad deedt trekken 5 en 
tuflchen den z8 en 2.9 September wierdt daarop ^ als gezegd is, een 
Detachement tï^zr Moncalier gezonden. Ondertuffchen continueert 
men aan den Koning Filfor alle refpcft te bcwyzen, dat hem als Ko- 
ïiing en Vader van den regeerende» Koning toekomt. Aangaande de 
Gravinnê van Spigno^ zegt men, dat zy dooreen Geeft vanhovaardy - 
en partyfchap gedreven , de onluften,dic men genoodzaakt is gewor* 
den te verhoeden, aankweekte. 

Den 5 dezer kwam te Cbambery eerf Edelman van het Hof, met 
ordreaanden Commandant, aap den Intendant-Generaal , en aan den 
Prefident van den Senaat, om te lurin te kómen; werwaardszycj^ 
f vertrokken, met den Pater Jnge^ Guardiaan van het Kapucyner- 
'kloofter, die, geduurende het verblyf van den ouden Koning te 
Cbambery j deszelfs Biecht«ader was, en die mede opontboden was. 

Men ziet te gemoet dat deze zaak wel van een groot gevolg zoude 
. hunnen zyn , en dat verfcheiden Peribonco zich daarin gewikkeld 
Zttllen virtdtn. 

VAN Cmfiantin9fel\^i mentydirig te^^#;»m, dat , hoewel men duits* 
Weef verbreiden dat de Porte den Oorlog met geluk tegen de Perfianen "nd. , 

Y bleef 



Digitized by 



Google I 



17® 



EÜROPISCHE 



ê^b ^'^?f voorticttcn, het echter bekend was, <Ut de Pcrfianen groote 
*^^ ' voordeden op de Turken behaald hadden , en men zag zelfs te Cêff^ 
ftantinopel bet volgende Es^trafb van eenen Brief van Babylonü. 

9/ Wat belangt het gerucht dat gy my meldt d#t men doorganfch 
»y Europa verfpreid heeft van eene ovcrwinninge welke den Seraskier^ 
)9 die het Leger van den Grooten Heer gebiedt bevochten zoiMte 
9) hebben, en den Luiilcr met welken n^n deze V\dLontitCQnfi$$* . 
,) iimfef gc^'xrd heeft, ik kan u verzekeren dat zulk$eepe Staatlfim* 
99 dige lift is van het Miniserie. Het is waar dat dcScra^kier, ge* 
„ duurende het afzyn van den Spphy T^bma/ib ^ gclegeoheic vom 
,1 om pp een afgezonderd Corps Perfiaanen aan te vallen , welke hy 
,1 naar e^ne Rivier decdt wyken, waarin.een gedeelte«van beq ?cr* 
)) dronk % de anderen over de Elivier gezwommen zynde 9 VQodt d9 
„ Seraskier niet goed hen te volgen : hy maakte eenige gcvangeosi 
9f waar onder een Cham of l^erfiaanfcb Prins was , die deze TrQupea 
9» geboodt, en die naar Confiantinopel gezonden wierdt i docb dit 
9, voordcel is van weinig beland, vooral zo men het zelve ver^lykt 
3, met het verlies dat zyn Hoogheit daartegen geleden heeft^ de« 
9> wyl een vliegend Leger van dep Sophy net Siecours van f 0000 
,, Turken, dat tot onderftand van Erivau marcheerde ^ volkooieii 
9) gcflagen badt, en dat deze Stad van alle kanten hénaauwd, dety- 
,, ding van deze nederlaag ontfangpn hebbende , xioh opbelcheiden* - 
„ heit van den Overwinnaar hadt overgegecven » die zich op deze 
,, wyze Meefter ziet van Jrmenie\ en het Turkfche Lieger isvolko- 
^ melyk buiten ftaat om hem het hoofd te bieden , zo dat wy hiec 
,, bet bezofk van dien odtzagchelyk'en Overwinnaar vreezen , 'ten 
^ zy da; Tamfis-KuU-Cham ^ di? zich inft.elt als Erfgenaam vmMri- 
» '^yt co Efcbrêfy en die aan bet fao^fcj i« yan.een ontzagcbelykLe* 
99 S^^P^ ^^^ ^^^ van Candakar ^ hem zo' veel werks vericha£(e in 
„ bet b^t vvxP$f^Jf'é^ d^ hy ^Bopdzaakt zy zyn voorneenieii» om 
», zync Qverwinmpg^ vvi d^ze ;yda voort te zettcfp , te vcr}«aieD« 
91 %a kan ógn $ff§hy vergfsljyk^n bf dea Komugvm^Z^ikM.Kwl 
,9 den XIL tiy is «w Ki^yg^d difs» de poodzaaklykheU de kwê^ 
„ van te overwinnen geleerd heeft, en die inde drift vap zyne Jeiig4 
9» met geenen van zyne Minifters raadpleegt, en die alle zyne onder- 
,i npcmiMcw met ZQ veel gPb^i.mbe»«aA}i( d||^cbj»ti^e« c^^ 
^ I^eit^ vaWi^(^ 

. ■ Men 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. ' i;i 

Men ziet te FTeeneifttn omftandig Dagverhaal van alles, wat ge- oaobèr. 
daurendc de rcize van den Keurvdp van Mentz en deszelfs verblyf - 
aan het Keizerlyke Hof is voorgevallen , het geenewy» meed enkel 
Ceremonieel en van geen belang met betrekking tot de algemcenc 
zaaken zyndc, om de korthcit zaHen voorbygaanj en alleenlyl^ aan- 
merken dat hy verfchcidcn Raadsvcagadcringcn van Staat en byzon- 
dère Conferentien met de Keizerlyke Minifters heeft bygewoond » 
over de zaaken welkc.de reden van zync reize naar het Keizerlyke 
Hof zyn geweeft^ te weeten éf^Gwxzvttxzv^micPragmaêifueSattSlie^ 
<Ifr verkiezing van een Roomfch Koning, en de Erfvolging tot de 
Staaten van Berg en Gulich. Zyn Keurvorflclykc Doorlucntighcit 
keerde den 6 Oaober naar Neps in SiUfiü. 

De Kardinaal jiJthan^ geweze Onderkoning vaniV^/tf/j,isin on*- 
genade van zyn Keizerlyke Majefteit gevajjen, otn dat hy niet alleen- 
lyk geweigerd hudt het Edift des Keizers als Koning van Hongaryè 
ten voordeele van zyne Proteftantfchc Onderdaanén te doen uitvoe- '^ 
ren* beweerende dat het zelve te gunftig voor' hen was, maar dat 
fiy zelfs de (loutheit gehad hadt zyne klagten daar over tegen zynen 
Souverein te Romt te brengen. Zyn Keizerlyke Majefteit hadt bc* 
volen aire zyne tydelyke Inkomften in beflag te neemen. Dochngc 
befluiten zyn Keizerlyke Majefteit ook neeme om op eene beboorly^ 
ke wyze de Perfêcutie tegen de Proteftanten zo wel in Hongarfè ak 
door het ganfche Duitfche Ryk te doen ophouden , de Roomfcbü 
Vorften en Minifters*en de Geeftely ken weeren overal middelen. te 
vinden om de rechtvaardige befluiten en voorneemens van zyn Kei- 
zerlyke Majefteit te loor te ftellen. Den z Oftober hadden de Pro- 
teftantfche Hongarifche Gedeputeerden weder een lange Audiëntie 
by den Keizer 9. die hunne Vettoogen wegens de RdigiVbei^Wtt^r* 
ntflèn zeer genaddyk aanboorde, en terzelver tyd hen verzekerde, 
ordre te^uHen ftelletr, dat de RooThfchc Geeftelykheit in het toeko- 
ttrcnJe ben ongckrenkt by hunne Gcdsdienft-oefenin^en zoude laa- 
teni, maar ten opzigt van de Inquartiering'der Militie uic Italié te 
rug komende, en met de nieuwe Iiapoft op de Waofen uk Htnfga^ 
ryë komeiikde , kohde geen verandering gemaakt worden. 

Ond^tttffchtn heefc naretlfedert met Brieven uit HongaryivèrdsL^Ut 
dkt de Projrefliantet)' aldaar hót langer hoe harder van de Roomfche 
Cleregie wierden gedrukt, zo als onder underen uit het volgende té 

Y z Öelenbwrg 



Digitized by 



Google 



• ,7i • E U R O P I S C H E 

*^3/- Oelenburg voorgevallen, te zien is j hierin beftaaode: datonlangs^ccn 
^f^' Pricrtcr, verzcTd van iz Studet^i, ap een van hunne zogenaamde 

'' H. dagen, in hetHais vancenCTiherfchen Kleermaker, die inden 

arbeid ftont , onverwacht was ingevallen, hem das doorftrykeode : 
Jou vervhekte Kaerly vreesje Gods gebed niet ^ zo vreeft teri minfieniat - 
van den Keizer! hierby bcveelcnde aan de by zich hebbende Studen- 
ten, alïe de KlcedeVen die voor «de hand lagen, Weg te neecncn; de- 
welke niet alleen wierden verbeurd verklaard , maar hy daarenbovcD 
nt)ch in een boete van ii Ryksdaalders verweezen. Om over deze 
en diergelykebezwaarniflen te klaageq, zyn acht Gedeputeerden uit 
'Hóngary'é te fVeenen aangekomen. 

De Ryks-Hofrand heeft op de tyding van de dood des Ffertogs vaa 
Tweebruggen t^n return ad Imj^eraf oremgcgccvca$ dat tncnvacctiisüot- 
deelig te zyn voor den Hertog van Birkenfeld^ alzo het reets me& 
dan twee faaren geleden ü dac die Rechtbank de b^ewyzen vaodien 
Prins krachtiger gevonden heeft dan die van het Paltzifche Hof. 
Alzo te Regensburg verfcheiden Gedeputeerden tot den Ry ksdagafwcc- 
zig waren, w ierdt aldaar weinig van belang verhandeld.DeHeerGi/y/^^x, 
Minifter vande Staaten Generaal op den Ryksdag, heeft eindelyk Au« 
^ dicntie gehad by zyn Hoogheit den Prins van Furfienberg^ Princi- 
piM Kcizerlyke Commiflaris, die, uit aanmerking der hcrftellingvaa 
het goede en onderling verftand tufTchen zyn Keizerlyke Majefteic 
en hunne Hoog Mogende, hem zeer minnelyk ontfing. Deze Mi- 
nifter deedt by diegclegcnheii devoijgende Aanfpraak aan zyn Hoog- 
heit. 

„ TK zie my zelven met het uitcrffc gcnoegenr in ftaat om mync ccrbiedrgc 
„ *plichtplcegingcn by aw Hoogheit af te leggen» en mynen Gclooftbf'cf 
,. aan uw Hoogheit over te leveren , io ecncn tyd waarin de goede harmoof, 
,, vrlenarchap en Alliantie toiïchen zyn Keizerlyke Majefteit en de Hoo^Mc- 
,/gcDde Heercn Staaten Generaal der Veréééigde Nederiémdeny welhcfoorcc» 
„ nïgen tfd is aftcbrokcn gcwccft, op het punt ftaatom vcrnicttwd cofolko- 
,, men hcröcld te worden:, mync blydfchap is te volkon^cner, MyoHceijSl- 
„ zo ik hoope dat myne nfeawe Oommiffic my de middelen tal vcrfchaffco 
„ om mede te werken toe onderhouding en aankweekinj van deze gdtikk^e 
,, en heilzame wcderverééniging , door de toegang eii ommegang welke* 
„ my vlcic te zuilen genieten by uw Doürlttchtige Hoogheit, die lo den Brief 
„--der Staaten Generaal oprechte oeigingfn zal vindeoom dat einde tcbcrcikeD, 
. „ zo wel als gevoelens van achting en aanmerking voor uwen Perlbonennirc 



Digitized by 



Google 



M E R' C U R I U S. 



i7i 



,, Tcrdicnften in het byiondcr; uw Hooghdt gcdicoftlglyk KddcndeiDy n\ci q2!l' 
;, uwc gonft te vcrccreiï, geduurendc deo tyd dat ik de ccrc zal hebben bv^ . ^ 
„ dcic Ryksvcr^dcring te rcfideren , en uwe billyke en voordccllge oplet- ~ 

^ tendheit te ^crlecncn omtrent de laaken welke Ik met ow Hoogheit te ver- 
^ hanJeleo zal hebben, enz* 

Van Meke/enburg heeft mtï^^ dat het waarfchyivly.k was , dat, door 
de bemiddeling des Konings van Zweden ^ een Verdrag tuflchen de 
HcrtORcn Karet' Leof9ld en ChrifiiaanLodewyk geiroffcnAonttovfor* 
den , alza zyn Zweedfcbe Majefteic een middel uirgevonden hadc , 
dac door het Hof van /iTir^wir wa« goedgekeurd , en dat- de Hertog 
niet zoude verwerpen. 

Men fchryft van Cajfelj dat, de Koning van Groot ^Brittannii^^n 
zyn Zweedfche Majcftcic hebbende doen vcrklaaren , dat de geftdd- 
heit van zaaken niet meer vorderde de izooo Heffen in zyn Soldy 
te houden , men beflotcn hadt ccne reforme onder de Troupen van 
den Landgraaf ie doen» Na het fcheiden der Suaten van het Land* 
graaffchap, welke vergaderd waren om de hulde te doen, ftontzyo 
Zweedfche Majcltcit over Straéilzond naar zyn Konink«yk re kee» 
ren. ' ^ • _ 

Volgens de berichibn v^n Tweebruggen decdt de Kancelier /£i//« 
muller y terftond na het ovcrlyden dc"^ He^-togs aldaar» deCollegien, 
de Militie en de Burger y den eed afleggen, uit krachte van eene 
volmagt van den Abt van Fulrfa en den Landgraaf van Darmftad , 
tot de aankomfl van de Commiflariflen van die twee Ryksvorften , 
die den zo vSeptember aankwamen ^ Qndertusfchen zonde de Com« 
mandant van Landau ico Ma^i Voetvolk en 60 Ruiters om zich in 
de Stad en de Bailluagie Btrgzabern te Iu/)uartieren, zynde gelegen 
aan den kant van die Vcfting aan de overzyde van de Rivier ^<v<^;Vi&, 
welke de Franichen voorgeevcn de Limicifcheidingte maaken tus* 
fchen hunne gcconqgeftéerde Landen en die van het Ryk, zodatzy 
zich de Souvereiniteit van alle de Plaat fèn daar omtrent toecigenen,, 
Terzelvfr tyd verklaarde de commandeerende Officier van gemelde 
FranfcRe Troupen, dat zy ablolut geen óVf/ir/ï'^r van den Keizer zou- 
den aanneemen; dat zy zelfs die Plaatfen in bewaaiïng zouden hou- 
den, en echter de Inkomd^n daarvan met de laage lurisdidie over. 
leveren aan den geen der twee Pfetendentcn , aan welken de Kei- 
zer dezelve ZQU&omen te aojudiceren. De. Burgcry van de St^ 

Y % Ttvee* 



Digitized by 



Google 



^74 



EÜROPISCHE 



q2V1 fhüeehruggeB 9 idic alles vcfftaftn hebbende» en zich verbeeldende ósx 
' \ deze Maatregelen der Franfchentcn voordeele van- den Prins van 
Birkenfeld genomen wierden , begon te murmilreeren , en haar mis- 
noegen zou zekerlyk tot een openbaren opftand'uitgeborilcn heb- 
ben y indien de bovengemerde Kancelier door zyne herhaalde Vertoo 
gen en krachtiee redeneringen heh niet tot bedaaren badc gebragt , 
hebbende die Minifter ten dien einde zyn Ijf en leven aan de woede 
van het Volk blootgefteld. Deze herftelde raft wierdc beveftigd , 
na de aankomft vao de twee gefubdclegeerde .Cömmifltriflèn , maar 
«esmits de Heer Moskowsky^ Minïfter van Darmfiai^ zich enpaflc* 
I jrk bevondt , kon hy den Heer Dalberg van Fuïda niét naar Bergzaiem 
verzeUem Ea hoewel de Commandant van Landau reets de helfc 
van Ziyii Volk van Bergzaiern h^dt re rug doen komen » begaf hy zich 
echter in Perfoon derwaards , om den eed der Onderdaanen en de 
Seqof ftracie te beletten , hebbende zcl& aan vier Compagnien Gra- 
nadiers ordre gegeeven» om hem op het eerfte Sein te komen oodcr- 
^beunon, c;n de Kcizerfyke Sequeftrations-Commiffie te delogeeren ^ 
doch di9 gebelde Commandant veranderde fchielyk van beflaitiZon* 
dertwyfel volgens een oncfange ordre van zjwi Hof, en deedt alle 
zyne Troupen ganfch te mg trekken i waarnf de Onderdaanen^ea 
eed hebben afgelegd » en de Keisierlyke Sequeftrations>>Pat(;iTren wier- 
den aloBime gepubliceerd en aangeplakt , zonder eeni(;e tegenkan« 
ting* bcbilven dat wegens het Hofv Ji rrankrykvcrickermggeé'Uche 
wicrdt, dat nooit eenige Troupen wegens het Ryk in de Staden de 
Batlluagie van Bergzabern zouden gelegd worden , 't geen ook wicrdt 
t^oegeftaao» • Men zegt dat de Hcrtc g van Binkenfeld ccn Miniftet 
vüo den Graaf van Hamu^^nsizmt Craniz^ naar PFetmn gezonden 
heeft, om. zyne belangen aldaar waar te neemend Qndertuflchcn 
weet men,. dat de Sequeftratie van den Keizer miet totftemraingvan' 
*t Hof van ffrankryk gelchied is. 

DENE. VAN Cofpmbaginis tyding dat de Minrftcr van d^SftaatrtvjGetie- 
MAKKEN. raal der Veréimgde Nederlanden^ tot genoegen van dtxi Koning van 
Denemarken zo wel nis va«t zyne Mcrflers, deverfchillfendictuflchcti 
zyn Decnfche Majefteit crt haar FJpog Mogende waren, hadtafge. 
daan, zo wel tenopzigte der Achterftallen , als van den Koophan- 
del en de Indemwatten der Onderdaanen van den Verééftigden Staat. 

Op 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. 17 f 

j^ OP den Gelderfchen Landdag, in óuq Maand gdiandco^ is hef Oédk^, 

pjg voJgendc Placaax gccmanccrd: JJ^ÏJer. 

Il • ' LANDEN. 

1 T\^ Staaten des.Farflendoihs Gtkij en Graaffchaps Zmtphtn^ allen dengee* 

^ -^-^ncn , die deae voorkomen tal , Sakit : Dotn tftveeien : Aho wy door goede 

K'< ioforisaU^n worden berïcbt en geïnformeerd , dat onte indulgentie en connh 

gd[ veocie, telfis contrarie atn onze fucccflive Placacen door de Roomfehc Inge* 

^1 . eetenea binnen deten Forfiendon en Graafichap vantjd tot tyd meer en* meet 

a wordt misbcQiki €0 overtceedeo, en dat dertelver Ptiefters, inionderheft de 

geordende j to Monniken als wel voornanélyk de Jefbïten , iFch bibnen deta 

V Frovintje zeer f ermcnigvoldigen , en hen aldaar blyven ontbonden, enni'etaH 

c leenlyk hosne füperftteieiMe Leere uhbreiden , maar ook leeren en verQ^refdeh 

f? de onbepaalde magt van den Paos» zo in zaaken hunnen Godsdienft betreffen- 

.^ de, alf ten optigte van taaken de Bttrgerlyke Re^eering raakende % en WMdies 

l méér fchftdelyk en nadeelig kan zyn , komen in te boezemen ; af les totgroote 

ergernis van de waare Gereformeerde Religie, aanwafch van die Dwaat-leerè, 

' en van nadeeb'g gevolg voor den welAand van dete Provintie en de hoogeRe* . 

geeringe van dien ; en daartegen met verderen ernfl willende voorzien ; heb* 

ben wy goedgevonden te Ortfonneeren en teStatoeeren, zo aliwyOrdonnee* 

reo en Siatneeren hy dezen : 

l 
Dat^({eene Roomfcbe Qeordende PrieikrSi bet ty Monniken of Jefuften , 
of die in eenige sraaden of deelen van bnnne Orde mogtenzyn, bmnen dezen 
Furftendom en uraafcbap zullen mogen komen , op fcene van LyfRraffè of 
Arbicrale Corredies en dat die geencn welke zich daar binnen mogten bevin- 
den, zich binnen zes weeken na Publicatie dezes naar buiten zullen begeeven, 
op poene als vooren« 

II. ^ 

En zo wanneer zodanige geordende Perlbonen tot venrichtinge van honne 
partfcttUere affaires mogten van noden hebben binnen deze Provintie te komen, 
eo aldaar voor een korten tyd ie verMyvco , dat dezelve in dien val daar bin- 
nen worden geadmiuerd^ mits nochtans , dat ty ter plaatfe, daar zy t'elkens 
arriveren en vernachten, zich zullen moeten aarrgeeven aan den Officier ten 
* platten Lande « of aan de Magiliraaten der Steden; en At geene van allen 
binnen deze Provintie langer dan veertien dagen zal mogen verblyvenyby poene 
aU by Mt eerde Artykel geftatneerd : doeh ast in dien tyd van veertien dagen^ 
wiooeer ^Kirdende Priefteren hun verblyf in dete Provintie na voorgaande ge- 
obtioceida permiflie mojgt en komen te honden, zy. niét zullen vermogen eeoige 
exercitien te pleegen , direA of indirefi tot den Roomfchen dienfi behoorendé; 
zulks dat zy geene Miflèn zullen meg^n doen, Biecbte hqpren, ook geene 
CoUtAe by de Roomiehe Inv^oonderen dezer Provintie, onder wat pretext 
het zonde Ipnnnen wezen » mogen invorderen , by p«ne van honderd zTlvAe 
DooMtoM , t'eltois bf de Contf arenMnrs te verbeuren* 



Digitized by 



Google 



176 E U R O P 1 S C H E 

I73Ï- lil. 

Odoher. Dat voorcito getnie Waereldlyke Roömfcbe Priefters , alsInboorliDgen m 
■ den Staat zollen mogen komen binnen dezeProvimie, doch zttllen Inboorlin- 
gen hen daarin niet mogen ophoadeo dan met vtfdrkenniflTe en fchriAtlyke 
perm:flie van de Officieren ten platten Lande, en van de Magiftraten binflCQ 
de Steden , na dat alvooreni zullen hebbep oltgebragt en bewezen , dat V9 In- 
derdaad Waereldlyke Roomfche PrieQers zyn , en Inboorlingen van dendatti 
met wydere eigenhandige opgeevinge, waar zy daar ter plaatfe beo zallen op- 
houden » by poene van vyf honderd goeden» by övertreedinge van zulks tever- 
beuren; blyvende .nochtans aan de Waereldlyke Pr ieders , geene laboorliBgen 
van den Staat zynde9 mede toegelaaten tot verrichting hoooer particaliere if 
fai|es te mogen komen binnen deze'Provintie , mits nakomeiide 't geenè 
ten aanzien van de Geordende Roomfche Piiefters insdieo val is geAataeerd. 

IV. 
Dat deze Priefters InboorKng«n van den Staat tyode, vdör dat fchrtftelyke 
permiffie, als voorzeid, zullen bekomen hebben van te zullen worden gecon* 
niveerd , op hun Priefterlyk woord , in plaats van eede , in banden vso Bor- 

Sermeefieren in de Steden en de Officieren ten platten Lande zullen belooveo, 
at zy niet voorÜlaan, of leeren zullen, de magtvan ditpenfatic vandcoPaoi^ 
met de Onderdaanen te kunnen oncflaaii van hanpe plicht en geboortaamheit| 
<tan hunne wettige Overtgheit verfchaldigd , en dat men geen trouw enoodér* 
danigheit fchuldig is aan de geenen , die in den KerkelykenBanenbaiteodeil 
fchoot van de Roumlche Kerke zyn ; maar in tegendeel , dat zyPriefters, die 
van hunne gemeeoTchap ^ zo door hun Voorbeeld^ ^Is door hunne Leer tal*- 
leu inboezemen en vcrniaanen tpi alle gehootzaamheit aan de Scaaten, QSr 
eieren en MagiQraateu als aan huuuj: wettige Overigheit^ en tot eeo vreed- 
zaam, flil en zccdig gedrag. 

Dat deze Priefters boven dien zullen verfrlaaren en beloaven , dat zy met 
raad of da^d direchtelyk of indireéltelyk in geenderlei manieren zollen conttV 
bueeren, om*door eeni^e Ingezatenen van deze Provintie te joen deftineren» 
belooven of geéven eenig geld, of gelds waarde; of wa^ ook anders zoode 
mogen wezen, aan of ten behoeve van eenigeKlooÜers, Collegien, Semfna- 
rien. Kerken of andere Roomfche Gedichten en Gemeenfchappen , ofvaade 
Leden vai}, dien, hcie ook genaamd* 

VI. 

Dat zy Piieflers ook geenerhande Abfoluüeof Difpenfatie van dea faus oE 
iemand anders zullep vetzpekeu, of aanneemen tegens bovengemeldla hanne 
vèrklaariuge en belofte, of tegen eenig deel of llt dêrzelver , geene uitgezoo* 

dcrd. 

VIL 
En voor zo .veet zich tegenwoordig 6innen deze Provintie tnogten onthoa^^ 
dei>' Roomfcben Waereldlyke Priefter^n , geboren Onderdaaneiv van disD 
gtünieerden Staat, zuUeu dezelve mede j^bonden zyn Daar'i^uot vooricbre* 

■o 



r • 

L 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C ü R I Ü & 177 

teo en 'c geeoe verder folgi, ben te gedraagen » en daarvan hon bewyt nic- 1731 
brengen, en vetkïaar!ngen doeq inwendtg binnen een Maand naPablicattede* OsAcr- 
MS, by. poene van honderd zilvere Dacarons*. en bovendien van BanniCe^ ■ * 
ment. 

VUL 

I)ardeze Roomfclie Prieftercn hier ontfangende direfidvk of indiredelyk 
ecnfge Bollen, Brevetten » Decreten « Mandementen 'of andere Bevelen, hoe 
dezelve zooden mogen genoemd zyn , van eenige van honne Soperieors of 
KerkelykeOverigheil, raakende «enige Keikelyke Zaaken of Perfbonen, 10* 
zooderheic welke<endeereo, om de zogenoemde Geeftelyken te citeren, te 
evoceren, ce verpiaatfen, te ontzetten oiFte fiifpendaen van hunnen dienft, 
zallen dezelve daarvan geen gebruik mogen maaken , noch die aan iemand 
mogen commoniceeren , dan veertien dagen na dato , dat die in orginall in 
^e Steden aan de Magiftraten, en ten platten Lande aan de O^ciers zullen 
zyn vertoond, en daar nevens Copy overhandigd, en dal niets ter contrarie 
aan hen zal geordonneerd zyn by poene van vyf honderd Guldens, en daarbo- 
ven van Arbitrale Correélie naar gelegenheit van zaaken. 

Dat voorts in 'c generaal, zo v^el de Roomfcbe Piic/leren als Roomfcbe 
Ingezetenen, hen wel zoilen hebben te wachten, van op geenderlei wyteee- 
nige ergernis te geeven aanzie van de Gereformeerde Religie, met honnen 
Ibperfiitieofcn handel , hoe dezelve ook zoude mogen zyn % en wel in hel by- . 
zonder, dat zich de PrieOeren zuilen wachten van in 't publyk te verfchynen 
UM bun Mi^ewaad, of in bun ordinaris Gewaad die van honne Gemeenfchap 
v<5dr te gaan en Proceifies-wyze te geleiden : ooch zoilen de Roomfchgeiin- 
de Ingezetenen onderdaan daarin dezeWe te volgen, nocb by hel begraav^n 
der Dooden te knielen, of eenieen anderen handel met gebaerden of anders te 
pleegen, welke tot ergernis of tlooringe van de gemeene roft zoude 'kunnen 
flrekken, by poene van honderd zilvere Docatons by yder van de Overlree- 
ders ie verbeuren, en daarboven dat naar bevindiog van zaaken tegen dezelve 
zal worden geprocedeerd. 

Dat die van den Roomfchen Godsdienft op Zon- Feeft* en andere tieiiige- 
dagen , op een en dezelve uur met die van de waare Gereformeerde Relate 
bunnen dienft niet zullen mogen beginnen , ten einde daar door ook geene 
ergerniflè aan die van voorfchreve Giereformeerde Religie worde loegebn^t. 

EnzuHen de voorfcbreven Boetens geconverteerd worden, ^een derdepart 
voor den Officier, een derdepart voor den Aanbrenger, en een derdepart voor 
de Armen van de Plaatfe» 

XIL 
Blyvende voorts de voorgaande Qrdonnantien en Placaten tot diverfe tyden 
geè'maneerd In hun volle figUT^ en waarde, voor zb veel dezelve by dezen 
niet zyn veranderd. 

Z En, 



Digitized by 



Google 



178 E U R o P r S C H E 

17^1. En, op dat niemant hiervan onv^Mtenheit ^apf t€ veinlei»hdsbd: OrM^ 
Oélohr neereti wy i< geiyk by dezen alle Droflaarden , Ampifofdefi , RtehtareOfMa*, 
■ ' giüratcn vüo SiecTcn eet alle andere Oflcieren deies Porftendoim e^Gntff- 
fchaps, dat ly de jegenwoordige Ordonnantie en Placaat alomme ter |Mtfe 
daar zalks gewoonlyk is, doen PubÜceereo en AfSgccren, en tot ^nderboo- 
dinge van dien , en die poene daar fnne begreepeOf regep; de Overtretfdmpro* 
cedeeren^ onder verbod , dat geene Officiereu, eenige oveiééakomft^i df 
compofirie rr:et deielve Overtreeders zotlen mogefir aangaan af mMktir^iMir 
de geheek Boete predfelyk naar den inhoodc de^es Execoteriea, Mk inde 
(ie Aanbrengers hunlfedert part zonder moeite of korting laaten ^o\gsn. 

Dies t'Oirkonde hefa43«n wy dea Furdendoms Ge/re tu GiMflohapvZaMlM 
Sccrecf'Zccgel hier onder op *i Spfltkun doen drukken. 

Gedaan êm geantjleerd op din Lamddag f te NYMEGEN, dem wMikt 
«731. 

OnderftDor, , 

7'er Ordonnantie Vim haar Ed^ Mogemdf. , 

En was,«neiren8 een opgedrukt Zegel, in een roden Oawci overdekt, ffidt 
met een Papie're jruire, 

Ondertekend , 

W.KLIRCK. 

Den £& Scptc/nb^r r zyiïde Zaturdag, kwam de Hertog vin Iifr 
. Uringan , na zich een gèruimcn tyd in de Ooöcnry kfche NederhmAnoL 
het Hof te 5r/ï^/ opgehouden te hebben , tegen den middag van Anh 
werpen te Rotterdam , welke Stad hy ter loops bczigtigde, en verro/geoi 
den ij tegen den avond in den Haag arriveerde : Zyn Hoogheit hm\èc 
aldaar , gelyk ook vervolgens in de andere Steden vaa^iczc Provimies 
bet Incognfto, doch wicrdc door alle de Minifters ver wel komt, bezig- 
ligde dagely kfi het merkwaardige in en boiten den HMag^ woonde vcr- 
fcheidenrefteinenbyde voörnaamflc Ambafladeurs en Staars^Pcrfoo- 
nen by , en kwam den 4 OÖrober ^ xynde Qonderdag-avond omtrent 7 
uuren van de Puitenplaats v^n den Graaf van Sintzendorf^ tcLeyden. 
VrydagdcB f 's morgens , heeft zyn Koninklyke Hoogbritvi&e ge- 
gceven aan den Heer Pfofcffor, B^rbave, waarna by de AfNit<«öie,df 
Bibliotheek, de Hortus Medicus ^ en des na^niddagsdenTuinvandea 
Hecr^^/^C(?mbcz:igiigdc; cndcn6*JJmorgcns,,tuflcbcn tienen elf 
uyren is zyn Koninklyke Hoogheit naar jimfierdamvettrokixti met 
twee Jngicn. De Hertog den 8 dezer 's morgens te /tmfitrdmm^pkomm 

zyndc % 

Digitized by CjOOQIC 



MERCÜRIUS. 179 

zyndC) vierdtkortdMmadoorvcrictitideo Heerefi met ecnigè Koet* OOoieH 

feo afgehaald} ryn Koninklyke Hoogheic bezag vervolgens de Beurs 

en hec Scadhv»» en ét$ otmiddags reedt hj met vyf Koetfen naar dö 
Plaats van den Heer Pixi/^t genaamd 7iy//^;i^iirg, z%ndmJmfiei Den ' 
j> 's morgens wierdc zynKoninklykc Hoogheic, door verfcheiden Sloe- 
pen afgehaald , en naar *s Landt Werf en Magazyn gebragc , die hy be* 
zag» als mede de Werf vm de Oofi^Indifche Compagnie, wordende 
door hec Collegie eer Admiraliteit aan boord van een Jagt heerlyk 

SetraAeerd, eo met seileo in het T gediverteerd» wanneer alle 
é Schepen voor de Stad leggende^ hunne vlaggen en rimpels lieten 
waaijen» cd bun kaïion wakker lieten hooren. Den lo beatag by de 
publyke Gebouwen der Stad» ab 't Prinfen Hof» *c Ooit^Indifch Huis% 
h Aainioeflenicra Weeshai8»de Tuchthuizen van Mannen en Vrouwen, 
het Latyofche School , !t Gailhuis , de Hortus Medicus , enz. Den f f 9 
's morgens wederom met verfcheiden Koetlén afgehaald zynde^ bezag 
hy de Gereformeerde Kerken , en die van andere Gezindhe* 
den} hy reedi des namfddags mei drie Koeilen mee vier , en verfchei- 
deti met twee Paarden befpaanen , naar de Diemêr Meer. Den i z zeilde 
de Voornoemde Hertog naar Zaandani met Jagten van her Collegie ter 
AdmiriUiteit, Ooft- en Weft Indifche Compagnien ^ nevens allede 
fagten oit de drie by zondere Jagt havens; hebbende deKoopvaardy* 
(chepen weder hunne vlaggen en wimpels laaten waaiden. Vervolgens 
is z>n Koninklyke Hoogheit den i) 's morgens ten 10 uuren, mei; 
de Buiten-Jagten over Mmdtn bmgs de yèoft naar Utrecht venrók^ 
ken , zeer voldaan «ynde over de eerbewyzingen en dtvertiflêmenren 
hem aangedaan. Den 14 's avonds kwam hy ce Utrecht^ en vertrok 
den 16 mix Rotterdam. Den 17 *s namiddags arriveerde hy in de 
laatitgemelde Stad , en dezelve nader be^rgrigd hebbende \ is tyn 
Koninklyke Hongheit den id /s morgens aan boord gegaan iran \ 
Ja^t de Fubs% en zyn Gevoel o(» «en ander, mee welke by dtMaas 
< afzakte , en is met de éerfte gnn^ge wind naar BtegjÊtmsd gezeikt 1 
alwaar hv den i) dnzer behouden is aangekomen* ^^ 

Wy zullen volgens onzebelofte^dedetom aan den Leezer mededee» 
len de Lytt der VilRry vim de Sehepen welke die Jaar wederom i^aer 
Crotfn/Mien^ff ArM^'Xk«viVx«yfig^wee(l , waar uiv men zien kan hoe 
veel méér geMndélattAtn b<bèei)h4iangetrofien dan de ccrfken^ 

.' , .; Z z Lyft 

Digitized by VjOOQ 16 



nji. 



it« E ü R O P l S C H E 

Lyft van de Holiandfche ea andere 

Dif Jaar M f^if^y naar 



Rorr 

ia y i ufci w r j^mi^ Brfffman^ 
JmamPmiOmrm^^ 



HmMkBréOar 
JÊifimmShff^ 

R R r 

KrfaamJÊannumHolft^ 

A M S T 
MartUtmtm ya^ Mriaan , en^ 

Fkfer Vém Haïen^ 
GaikGeé». 
yaatm Dupeyym^ Janfz. 



ERDJM. 
Namen der Scheepen y 
f de Jonge Jacob • 
\yOo(lbo$ . . 

de Anna Sara • • 

de JüBFrouwe Corneiia Margtreta 

{de GeertrayPecronell» 
de Gerrit Uaoiel 
de luffrpo w Caiharkia 
de Jan . « . 

M t E N. 
de Hoop van Dord 
E R D A M. 

(de Pictcr. 
de Joan Adriaan » 
Mevfbuw Sufanns^ ^ 

de Juffrouw Maria Catharina ' 
de Koning David 



Be^Ênmvaa^vrgtBrnjnSUligr. de f goede Vrinden 
^ " . - - - j^ Juffrouw Anna 

dc> Vergulde Waivü 
de Groenae Helm 
Zaandam r • 

ife ) Gefoften 
de Juffrouw Henrietta. 
de Maria 

^Nur- en Hout < 

de Sudt AmftenUm 
O R N. 
de Vergalde Hoek 
*c Wapen Faa Hoorn 
Jofiroaw Darbcra 
Wefi-Vrieaand 



ramPkUrScbei$es9 
AlhatmErampy 
wmtfaJtOraHhf 

ramSnr Mud» m Sèbeütt^, 
AbraÊmm JUtadiard, 

H 



P»1*r Miftftfssi 






BDAM 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. 
S C H E E P E N, 

GROENLAND vertrekken. 



xU 



aaoer. 



en Commandeurs* 
Picict Goudt 

Picter Gerritfz. van Embdeo 
Pieter van Dam verengeluh 
Ary Pieterb. VilTer 
Iftcob! Adamfz. Oooit » 
Frans Rootkuil • ■ ■ . 
Bürk Piecerfz. van derVelde vereng.^ 
TcunisCasbom • « 

Michiel Ocker&«Hogerfy l4frr^iq[< 

Abraham Raveftjrti 
Mareen Floore de Wh 
Villcm de Leeuw ^ 
Simon- Hottencot 
Claas Govertfz. Viflêr 
Paulus Ruytcr; • • 

Pieter jongckcci i 

}an de heer , ; 

Chriftoffer Hehdf* Helmig "Oerong^ 
Abraham de Haaa 
|acob Hoek i 

Waije Waffênaar V * 
Carften Cornclifz. Boot 
lanKlairer • • ' 

Haantte Jelcjes . . 



Jan Thim 
piecer Maartfz. 
Jacob Roos 
Paulus Thim 



Vtfen. 

X 

% 

I 
o 



Zj 



■ 

o 

t 

z 
I 
o 

t 
o 

I 

o 
o 
o 



Faten Sftl^ 
47 



ff 

ir 



«7« 



ir 

m 

100 



fo 



en 



Digitiz^d by 



Google 



\%% 



E tJ BL O P I S C H E 



Direileurs. 
^ Harmanus €n Nifolfl^s Bp9f $ 

Klads Kroon , 

Jan vat§ fFillfijtia^LÏ , 

M O H* N I 
PFillem Houtuyn^ ' ^ 

Z A d 

7^n Mob,: 

Michiil Bmynvis^ ' ' 

Sjm$nGro$t% 

Jan Arifz. Corver^ 

jfan Lauwe i > 

Bruynvis ip Louwe^ « 
Claas Corpfüjz. Lomjoi^ i 

Gerret Pêfl , ; 

JanRoggf^ • 

tiendrik Sluyk 9 , 

^hannes ^alingtus \ ^ 

tl ; 

Gerrit PoeJ^ 



D A M. 

Namen der Scheepen , 
de l&Irzgbech en NjkUat 

(de Cornelts en jacob 
Purmcr 
de wilde Boer 
K E N D A M. 

N D 4 M. 

{de Vergulde Sch<rf 
de Pranger; ^ , 
(HollAndia . ; 
de Bruyijyii ^ 4 
den Darp ^ , , 

(de Catharina 
deJoi^2| .. ._ 
de Louwcrens 
de Hendrjk . , v 

4p Jobanna . 
- dd lobannr^s « 

Ooftzaaiviam . . 
den Arend, ... 
de PetronelI| « ,« 



OOST 



Jan MbII^ 

Cornelis B^f 

j Tf" E S T 

Willem Bri^ygont , en Syntet^ 

JongeTp'aart^ 
Claas Hendrikfz. Groot ^ 

S A 4 
Gerret Vis , 
tkur Lubberfe Kooiman ^ • 



d*EIizab«th 
S A NE ^. 



{de Cornelis eji Agatjia 



Roodp Rooi 
Z A N ^ iJYi 

?de Hillegonda 

dejohaana 
tt D X K. 
d^. Stad Hamliurg 
d'Geele ^lok 



n 
« 
^ 



:> 



tVOR- 



Digitized by CjOOQIC 



M ER C U R I U S. 



1^3 



€n C$mmaikhÊfs. 
Dirk ZachariaTz. Bakk€f 
Rcycr Cornclifz. Rüyg 
Dirk Cornclifz, Röyg 
Pictcr Claar*. Pet 

Claas van Mai<<{ke» 

Pictcr Schol . l 
Klaas Piangcr # 

Ricwcrt Dirklz. • 

Jafpcr Mulder # 

Thcunis Roclofz. 
Hcyn Meyne de Vries 
Jan de Vries ' • 
Picter Groen • 

Carffen Fredrikfz* 
Jacob Mooyman • 

Jan Cornclilz. Ooe 
Aukedc Vries * 

Arcnt CUafz. 
Picter Spanjcrt 
Jurriaao Pictcrs * 
Gerrit Danielfz Meyer 
Jacob Poclenburgb 

Adriaan Adanifz. Oodit 
Jan Karrcmclfc « 

W illem* Martcfifz. Stem 
Maarten Pieteiiz# 

Jacob AdriaanCz^Zey \ 
Coroelis Kootef # 



nfe». 



z 

t 



I 

2, 
O 

i 

t 

o 
o 
o 

z 
I 

z 
I 



o 

o 
o 






6o 

%^ 
*o 

66 

170 
»f 
»f 

70 

1$ 
'\% 

19 

100 

3r 
48 




Picter 



DigitizedbySjOOQlC 



mi. 

Oaobtr. 



184 



EUR 



w 

DireHeUrs t 
Pieter Lely , 



O R 



O P 



IS C HE 



5/«r^ii de Lange , 

DirkTimmr^ 
Métrfen Mol^ 

defrid.Zeger Mol^ en Zoon^ 

D 

Cornelis Eoiboorn^ 



Jan en Zeeger van Heern^ 

Jan Jliertfz. Been ^ 
Hijgen Beits | 

H A M B 
Pieter in Gerrit Beetjz. 
Henrich en Philip OttOf 
ettert BrunSf 

.Peter MoIler\ 

Jocbem Barentz^ 
Hendrik Scbolle^ 
Joban Diderik Wban , 

Rudoïf jlmfing^ 
Georgeen Henrich Jenquel^ 



Hans Jurgen Barenfeld^ 
Hendrik jinhelman » 
de Wed. Lucas Kramer^ 

Herman Munfter y 



R f^ E E R. 
Namen der Scheepen ^ 
de Muyfer 
H I S. P. 

{de witte Heneft 
de graauwc Hengft 
*s Laods Welvaren 
'c Raathais van Jhifp 
de jonge Coraeli* 
-E R r P. 
de roo Eenhoorn 
de Harderin . • 
^nge Tobias 
.oggeblom 
*c Land van Beloften 



rdcHi 
< de jot 
CdcRc 



{de fieemfter 
de 



Beets 

V R 



G. 



{de Gekroonde Hoop 
de Eykenboom 
de Gekroonde Kaflêboom 

{de Juffrouw Catharina 
de Elizabeth Catharina 
{de Elizabeth 
de Karfleboom 
de Goude Kroon 
deSr.Jacob 
de Sr. Pieter 

{de Vergulde .Walvis 
de -^ " 



Pellecaan 
't Wapen van Hamburg 
de Stads Welvaart 
de Hamburger Beurs 
de wakende Kraan 
dVongemaan 
de Vergulde Roos 



w^Z- 



Digitized by CjOOQ 16 



MERCURIUS.: 



^ 



Picter Jacobfz* de Haas ; 

Jan Siemonrz. Walig 
Martcn Sicmonfx. Wal^ 
Piccer Lourenfiu 
Barent Hcndrikfi. 
Corncli$ Pictcrs Rykcrt 

TeunisKlinkcrt • J 

Cornclis Cornclifx. Ruyg 

Cornelis Schaagen 

Jan Maitenfe. Breet 

Luytje Brak • 

JatvSlot 

Cocnraat Egbetifz. VUcgec 

Symen Pictcrs 

Nanning Boyfcn 

Jacob Jurgenlz. ^ • 

Jacob Floot 

Ariaan Jurgtn^ * 

Paul Volckcn 

Cornelis Ariaanfi;* • 

Richcrt Ockkcn 

Broer Booyftn • • 

Volckcrt Paulfis. 

Cornelis WiUe«&. 

HendrOi Adri<«a»(cn 

Jurgen Syinonfe. • 

Loarens Pictcrfi* de Haan 

Hans Booyfcn . 

Eyfle Oerritfz* • . * ^ 

Eroft Plaan 

Cornelis Pieter&t ' ' 



Vipn. 


Vattn Spik. 


I 


40 


o 


m 


1 

-2 


.30 


O 


• 





• 


z 


IlO 





« 


I 


tfo 


V 


- 


ï 


n 


I 


70 


Ik 


7a 


I 


; 89 


I 


<o 





m 





- 


t 


lOf 





- 


€ 


• 


0. 


• 


i 


%f 





m 





m 





i 





m 





m 


1 


69 





• 


© 


* 


i\ 


l • if 


• 


f m 




Ai 



Digitized by 



Google — 



m 



R U 






R 

j4 



B R E 



Ocke Mauhyp > 
Jacob Lunnicb , 

Daniel Myrtertshag^n ^ 



Joban Bernard Mulbauzen ^ 



Barent Barkey^ 
Joban Tiriettt 

Gerarden Jacoh Barkeyi 

Diderik DuntZfy 



O P I S C H E 

L T o N J. 

Namen der Scbêpen^ 
de Elizabeth 
de Vryhcid 
E M E N. 
de Waarheid 
Oranje Boon£ 
Jonge Jacob ' - 
de Anna 
Martha 

Sufanna ^ • < 

}de Hofnung 
I de Dorethea 
^de CatharinaMargareta. 
*t Gcdult 
de Gefina Sifilia 



/"de 
>de 

k 

|de 



Berend Nomen j 

Dionis Scbomhart > 

ALGEMEENS 



Rotterda(p 

Krimpea' 

Amfterdam 

Hoorn 

Edam 

MoDnike&dam 

Zaandam 

OoiTaanen ** 

ITeftzanta'. 

Saendyk 

Wormcrvctr 

Jhifp 

ge Ryp 



Scheepen 
% 
i 
15 

4 

4 

. I 

'7 

2 

a ' 

X 
X 

5 
7 



(de Cacharina Maria 
de Johanna • ' 

de Siegfned 
r-de Sara . . 
^ de Beykorf 
4de Margareta 
de Helèna Margareta 

LYST DER GROENi-ANDSVAARDElU 



riffen. 

. 1 

I 
3 

2^ 

. o 
I 



K S/ek, 

97 
o 

»M 

lOOI 

140 

xyo. 

o 

40 
150 

3^1 



Gekt. 

X 

v 

I 



i{«Me Sftkff 



HöUamUrs 
Hamburg ' 
Alcona 
Brèemen 
In'c geheel 



■' 

1107 I 



i^ 



-. 51 




^99 


i 


• -■ 


xpy 


i- 


IÏ5 
2<4 



<J I J}« I 



Digitized by VjOOQ iC 



r 



M E R. C U R l U S. 



l87 



' 








J^23/- . 


en CommandiHrs. 




Vijfen. 


Fatett Spek. 


oaohr; 


Zwcü AodrIeflcD 


- - 


3 


Mf 


mmmmm 


Volckcrt jurgens 


m 





• 




ToDies Bonje 

Pictcr Frcrikfz. .' ; 




1 
1 


tf 






I 


70 




Jacob Dircks 




o 


* 




Jan Hunteman 




o 


• 




Herman Weflelfz. 




< 


*f 




Jurgenjanfz. . 
Rvke Haven 




\ 


if 









«4 




Dirk Tcgcler . i 




1 


^f 




Dirck Piecers 




1* 


60, 




Herman Bunjes 




o 


-. 




Herman Gerritfz. \ 







* ' 




Dirk Segelken 




o 


m 


. 


Willem Dirkfz. . : 







• 




Cariten Carftenfz. 







m 


' 


Willem Ariaanfz. 




t 

ï 


10 




Tonics Mcycr, 




't 

J 


10 




Joan Hafeloop 




i 


^ 10 


* 


Hendrik Segelken 




I 


4 





E N G E L S C H B, $ C H E? E N 

ZyA 'er in dit Jaar rauGmnJoHd gesrild, en hebben geraogen 
IJ* Schepen 6 Viflèn. 

Maakende , met dep naar de Straat DaTids, in 't geheel i4S<;hepen. 



A a 'x 



HuD- 



Digitized by CjOOQIC 






m E U R o t> I S C H E 

VAA^BVRÜBR en ALTON AS^JiB 



Fitter en Gerrit BeetSj 



Jehan Himicb Gulh , 

Rehert Burklay^ 

Jurgen Cbrifiiaan fVuurman^ 

Piet er Cramer^ 

^arx von Heyn en Sylingj 
Hans 7oihs Neuman^ 

Peter Maller ^ 

Andries JLinnig Jacobszoonp 

Harmen Couvert s Jumor^ 

Paul FolkmeTf 

B. SornickeU 

Hemricb Bmmafkr Alifolaaf^ 

Henticb en. Philip Otto .... . 



Dit Jaar ter Vijfery 

H A M B V R G. 

Namen der Schepen , 
/de Maria Gallcy 

{de Sara Galley 
de jonge Jan 
KAt Zeeman 

(de Ocftcr Galey 
de 
de Providentia 



Qcke Matthieffen^ 
Jacob Linnicb • 



(de Si. Pieicr Galley 
Je - • 



Rebeclca 

{'de Faam Galley 
de Liefde • 

de Hofnug van H^inburg 
de Agatha Johanna 
"de bcjohannes . 

St. Anna 
juffrouw Ge& 
de Goude Star 
de Wynftok 
de Conoordia 
de Emmaus v « 

4]e.£eodi:^ » • 

de St. I^^acl 



rde 

Cde 



A L T O n A. 



rde 

<de 
Cde 



de jufir. Catbarina 
jonge Cocnraad 
Concordia 

de Liefde 
Vci'guldc Hart 



ROB> 



Digitized by CjOOQIC" 



m e r c u r i u s. 
robbêsla a n d e r s. 

Uitgcvaarcn, 



l«9 



€H Commandeurs. 
Jan jafpet Tz* gebleven 
Tcunis Jalpetfz» 
Carften Hanied 
Teunis Pietcrfz. 
Jan Andrieflen 
Piecer Jurgcns 
Ulrlch Mollcr 
Gerrit U^(x^r^^. 
Hans CorneliiTeo 
Jurgen Jurgenfï* 
Baltzcr Jurgenft. 
Thomas PicierCfc. 
Zwen Jilpcrhi. 
Jochim Hoogrop 
Chriftiaan Schut 
JUrgcnPicters • 
Pcicr Mollcr * 

NickelNummels 
Jan P^ccrfcn 
Andries JanfTen 
Jochim Kiius 
Hans Mkhelfen 



VolckcftPictcra 
Hans Drycr 
Sybrand Andrie^b 
Jurgen Carftens 
Tcys Evers 



Faien Spek. 

Mr 

nö 
74 

'S 

III 

IX 

30 
4 

4* 
3« 



it 
1* 




A« 3 



1248 Varen. 
SCHE- 



Digitized by KjOOQ]^ 



1 



1*90 



173*' 

Odober. 



E U R O P 1 S C H E 
Lyft vaa de Hollandfche en andete 

Dit Jaar ter Vijfery naat 
ROTTERDAM. 



DireReurs. 
Gerret Aletoyn Koning^ 



Namen der Schepen^ 

{de Willem en Maria 
de X Dammen 
ssicolaai Slegt , de juttr. Jofina 

Abraham en fFilkm van Rykevor/ely de jonge Abraham 

Franfois Denick^ 



Adriaan Slegt , 
Rudolf Schalde ^ 



D E L f S 

DirkHoogfiAnenj 

r L A A R 
Abraham van der Linde ^ 

DOR. 
Cornelis Tarwe , 
Jacob Jacobfz. en Comp 



{de jonM Jan 
de Willemina Catharin^ 
de Alida Margareca . 
de juffrouw iSadelcna 
H A r E JV. 
de juffr. Catharina 
D l JV GEN. 
de Willem . J 

DR EGT. 
de Kac • 

de bonte Walvis 



AMSTERDAM. 
Jan^Pieter en Abrah.vanTarelinck, de Adely.ke Moor 

{de 9 goede Vrindcp 
de 3 Gebroeders 



Jacob fFyncoop en Zoon , 



Leenden en Pieter Scbehes^ 



De Erven van George Bruyn 
Zaligr. 

Cornelis van Ommeren , 
Hendrik Fijfcber 9 en 
Nicolaas vanEyndhoven. 



rde jonge Cornelis 

{Vollenhoveri 
de jufFr. Conftamia 
kVredcnhof . , 
/de Heerlykhcic vaii Zcf& 

{Hardcnbroek 
de jonge Adriaan 
X'tDuy.fje 
de joijge JuflFr. Maria 

ƒ de jonge Catharina Galey 



Df- 



Digitized b'y CjOOQIC 



M E R C U R I U S. 191 

S C H E 



en Commandeurs. 
Teunis Dogger 
Pier Douwefz. 
Jacobus Groeneveld 
Adriaan Weftrik 
WitzcDIkfz. 
Mens Alderfz. 
Gerret Berkbout 
Jacob van den Bos 

Gornelis Jacobfz. Groot 

Leenderc Groeneveld 

Dirk Daaalder 
Jan Groenj . 

GcrritLecndertfz- Smit 

JcUe Cornelffz. Swart 

Everd Donker 

Cornelis Groenendyk 

Reitje Bonk :. • 

Pictcr Buys 

Formcr Hendrikfz. Neef 

EclkcPaauv7 

Dirk Janfz. Koen 
Dirk Dirkfz. Kater : 
lan Leenderfz. Decker 

Gerret SamueUz. Lolting 

Adriaan Molenaar 



? E j 


N, " SSi^r. 


D Ji F IB S. 


Met bet HatuklfftL 


Fijfen. 

z 


Faten Spek. 
170 

ÏOO 


f 



: m 


4 
3 


^7S 

4r 
140 


z 


106 


4 


2Z0 


1 


löO 





• 


1 

t 

X 


104 

60 


3i 
1 


ipo 
ffo 


I 

z 

3i 



I 

z ' 


79 

140^ 



ï7 



M 



Digitized by CjOOQIC 



I7}t. 



\^z E ü 

Directeurs ^ 

?acobus en Frans van de FelA , 

ff^illem van Hoogftraten , 

foan dm FtyteM % 
Fander hielen en Scffeltes^ 
Simon Sebebes » 
AlbertusKtamp^ 



R O P I S G H E 



Namek der Scbefen , 
^dc Eendragt . • 
2dcjufFr. Caibarina • 

^dc goede Vrinden 

(de juffr Ida Maria 
Je Vrouw Maria 
de juffr. Anna Maria 
de M irgarcta en Csitkrtna' 
de jonge Arend 
de Albertus Ikc 
Pieter Koofé ^ ^ de jufFr. Mar in Clara 

Bartbohmus . fan Jdriaan tn Pieter^^ Bartholomeus 
van Héêlen , 

' de Fcmdia en Hartnanus 



Peet er Steen , 
Johannes Kalkberner^ 
?acoh du Peyrou fanfz. , 
yan de IFolf^ 

Jacob de FlineSy 

de Wed: Hendrik Lubley^ en 
Ziion^ 

abraham Fernezoher^ 

Pieter Kalff^ 

Jacob jilewyn Gbyfe , 

Jan en K>itk Buries , 
Ctaas Mei^ 
Jdr* Maitten Leeman'^ 
Ntcolaas Koblf 

JntbonyWtitermany 

Nicolaas fofii/z.f 



fdc 

\de Piecr en iüak 
de ^clriana s • 
'i de jongf* Jaeohit t 
\'Je Ciara eii Adriana 
de jonge RoggdUooi 
r*de Anna . . ^ 

< de David . • 

CMecreob^rg ♦ 

(de Salamander 
;^e jonge Hendnk 

f de Maoelem en Sopfata 
1 de wakende Leeuw 
'c Gryfe Kalf • 

rde Vrouw Heftcr 

\de Elifabeth 

de Gekroonde Haring 

de jonge Jori^^ 

Noordwy/fc ' ^ • 

de Vrouw Alkk 

r*dc Beverwyk 

} de Zejrloliekei: 

4de Conftantia Catharina 

de St. Lourena 



em 



Digitized by CjOOQIC 



en Commandeurs. 
JetfcFcckcs; 

Tyraen Rynfe . 
Dirk Rynfc 
Symcn Slecvoogt 
Ode Hendrikfz^ • • 

Hcmme Teuoifz. 
Pietcr HarmenOc. • 

Gcrrit Nannings . - 
Adriaan Pictêriz* Bakker 
. Cornelis Groencndyk de jonge 

Claas Top • 

Ifaak Goetharc 
Roelof Andriefz. Stof 
Aldert Aldcrtfz. ' ; . . 
Symen Lonwerenrz. Quaft 
Leendcrc Pictcrfz Snobbcgcr 
Jacob Rihgers 
Pieter Kraay . . ^ 

Gcrrec Roelofz. Vifler 
Hendrik Cornelifz. 
Gerret Adriaanfz, Leune 
Claas de Boer . 
Cornelis Groen 
Broer Hendrikfz., 
Jacob Huysman . 

Driewe Dirkfz. V 
Jan Racloffz. Vifler 
Tcunis Chriltiaanfz. Meynharc 
Tobias Boek hout 
Gysbcri Ouwehand 
Jan Zouw . • 

Barem Hanfe 
Jacob Jacobfz. Kat 
Ziet je Hanfe ; 

Yfle Jacobfz. \ i ; 



M E R C ü R I ü S. 193 

Met bet Handel Stek. 17 ji, 
Vipnè Faten SfeL oèïïcp. 



Bb 



I 

o 
o 

4 
i 

7i 
3 

o 

4 
5 



2 

J-i 
6 

8 

z 

3 

4 

3ï 

3Ï 

6 

\ 

% 

%. 

f 

3 
li 

o 

o 

6^ 

3i 

3i 

% 



100 
80 

xpo 
170 
4JO 
140 

IIO 

210 

200 

170 

34® 
600 

iSo 
220 
200 
204 
270 

47 
100 

IIO 

240 
130 
170 

IfO 

970 

.211 
Hf 



,% 



en 



Digitized by 



Google 



»?n 



E U R o P I S G H E 



03A9P ' 



Mi^vhas tiêyl f 
Z/imr em MourUfz. , 
MJerik Smitj 

WUiemSttieiy 

Mam m Vmi^g r 

Mrnban^ Fairitius , 



jaarmanus en Nicolaas Bo0tj 
M O N N 



Z A A 



Jan Moly 

Qlpbsrt Per^ 

Gerrit Pdsir 
Nkoïaas Kaifft 
Jan Louwsy 

CmrneJis Roos , 



Namen der Scbespm$ 
de Juffer Maria . ^ 
de i Cornelifl'en • 

de Philip en BernarJ 
de Lady Maria .^ 

(de Maria 
de Liefde ^ ^ « 
de VVakkcrheic 
de Cornelia Galey 
de Elifabecb Thde^ Mari* 
£ D A M. 

de Adriaan eti Catharioa 
K E N D A M^ 
de jonge Franfioa 
N D A M* 
de Chriftina 



ouèt LytitxMA- 



fde 
\de 

(de Vergulde Put 
de Vogel Phcnix 
de Maayboom 
\ Bonte Kalf 
de jonge Jan 
O O S S A A N E ir. 

{de witte Roos 
de EliTabeth 
IVESTZANEN. 



Jan Hbof^ en Zoon y Dirk Ckas f *t Wapen van Haarlem 
Groot en Cmielis Rellick^ \de Pie 



S A Jt 
Gerrit Be/h^ 
Pieier LMertfz. Koopman^ 

Corneïis Mi/ 9 

Jan en ComslisAtol^ 

Dirk Timmmt, 



^iecer en Corneïis 

tl D r K. 

de Vergalde Roen 
de Vergulde Bcykorf 
H I S P. 

de Gekroonde Mol 
de^JhifpcrKerk 
Monnikendam / 



m- 



Digitized by CjOOQ 16 



M E R C U R 



en Commandeurs* 
PictcrZwan - 
Agc Fockes " ^ • 

Gerbrant Kruyc 
Jan Jops 

Eybcrt Hendrikfz. • . - 

Pieter Moolenaar • 

Sictnon Leye • , • 

Silkc Meyndcrcfz. 
Theunis Kcrsfics 

Adriaan Janfz. Panvis 

Hiddc de Vries . - 

Pictcr Schboneman 

Jacob Buysmaa • • • 

Jacob Piecerfz, Baars 

Klaas Daalder • • 

Klaas DanielG:. Meycr • «- 

Jan Hendrikfz. 

Oaniel CorneIHs« Mey er hfe. te rugr 

Alderc Lubbertfz. Gtooe • 

Jan Janfz. Enfing • • «^ 



I U & 191 

Met bet Handel Spek. irv* 
- ■ 0£Mer. 



Cornelis Kalcs 
Claas K^iek > . • 

Cornelis «Meyn . \ 
Pieter Baartlz Sceenhays 

Pieter Claafz.Rut I 
Heertje Paiiwelfz. Couwer 
Comeli& Neck 



^ 
♦ 



Fiffin, 


Fatett Sf 


3 


150 


4 


zoo 


6 


£80 





- 


1 


7r 


o 


lo 


o 


i 





105 


o 


. To 



9 
4 
f 
4 
4 
f 



9 

o 

t 

£ 

I 

6 

'X 

o 



40 

öfO 

(80 

£*o 
£0Ó 
279 
£5o 



160 

86 
100 

IIO 

£70 

5£0 
IIO 



B bx 



J«cob 



Digitized by VjOOQlC 



19^ 



E U 



031. 

OSobcr» 



Diredeurs ^ 

Huygen en Beets^ 
Cornelis Eenhoorn^ 



R O P 

DE 



I S C H E 



B R 



Cornelis Claafz. Ploeger , 

H A R L 
Claas Evertfz, Oofierbaan , 
jtriaan Tennis Bïock^ 
Frerik AUertfz. Scbeltinga , 

H A 'M 

De Wedwwe Lucas Cramer Zaliger, 

Alhert Bruns^ 

Hendrik Burmeefter Nicolaaszoon , 

Peter Moller » 

Nicolaas Biljet; 

A L T 
ikke Mat t bief en f 

L O 



R r p. 

Namen der Scheepen , 

{de brandende Kaa[^ 
ae Gccrtruy cnCaiïïarina 
•c Dorp Ryp 
de bonte Eenhoorn 

E K. 

de Elifabcch Geeriruy enCatharina- 

1 N, G E N. 
Wonferadcel 
de Stade Harliogen 
de jonge Anna Scbeltinga ^ . 
B V R G. 

(de witte Vos . _ 

de Koning Salomon 

De Juffr. Anna 

f de Mercurias 

' .de Margarctha Catharina 

f de Zwarte Walvis 

\dcSc.Pieter 

de jonge Lourcns , 

TON A. 

de gekroonde Hoffoune. 
UDEN. ^ 

the Maremaid 

the Harponier 

the Centurion 

the Nepchuoos 

the Triton 

the Phoeoix 

tbc Succes : 



Digitized by VjOOQIC 



M E 11 C U R I U S. 



Ï97 



en Commandeurs* 
Jacob Hendrikfz. v» 

Oone Jacobfz. 
JanHcndrikfz.Hcn 
' Jacob CornclUz. Buysman 

Jouke Hals 

Teunis Geeft 
Bouwe Albertfz. Viflcr 
jao Willetnfz. Leeuw. 

Jan Lubben 
Olphert Lubben 
Haqn Pieterfz. 
Hans Boekelman • 

Cornelis de Vries 
Borgert W cfterman 
Gobbert Hashagen 
Hendrik Labee werd vermifi. 

Jacob Marteofz* • •! 

Roelof Volkers 

Hans Ocker • ^ • 

Hendrik Boyfe. 

Volkcrt Peters 

Jobn Crozcóff 

john Lyll 

Kobbcrc Anderfon geklrven. 



Fijfen. . 

f 
4 
I 

1 


Vaten Spek. 
ifo 

2}0 

lOO 

8o 


Oaobcr 


z 


II? 




I 
3i 


iOO 




z 


12,0 




z 


105 




z 

f 

1 

\ 

? 




104 
Pi 


- 





«t 




b 


. 





t 
z 
z 

3 
1 

o 



IJO 

IZ4 

9 



Pbj 



Al- 

Digitized by.LjOOQlC 



»73I- 

Oüober. 



198 E U R O P 1 S C H E 

Algemeene Lyst der Straatdavids-Vaahd&rs. 



•Y20N. 
tEN. 



Plaaijen. 
RotTcrdam 
' Ddfshavcn 
Vlaardingen 
Dordregt 
Atnfterdam 
Ejdam 

Monnikendam 
Zaandkm 
OofTaancn 
Weftzaanen 
Saendyk 
Jhifp 
De Uyp 
Broek 
Harlin gen 
HüIlandêFs 
Hamburg 
Altona 



In 't geheel 

Engelfcben 



Schepen. 
8 
I 
I 

z 

I 
I 

7 

X 
' X 

z 

5 

4 
I 

3 
98 

8 
I 



lop 

7 



npn. 
tl 

z 

4 - 

z 

H4i 

7 

I 

3 
3 

? 

12 

z 



.^r4J 
r 

o 



9 



raten Spek. 
106 

lOÖ 

3fa 

1780 
z^6 

ZIO 

3" 
430 
660 

— T-^ 

J4784 

i68 






VA N Mofcou heefr mc^, dat de Czarm Eude^^ia Fredmw9j tsrSc 
Gemalin v»n Kcizqr Peter den I. , «n Grpotmo^der van^ hacfk<i»' 
Keizer, den 8 September in haar Kloofter.was overlcJen* ... .^i 

'Den 6 Scprcmbdr fturf te Z,ö»(/^» een Msn oi|d 10f*jgk«* de^* 
welke altoos by zyn verftand gcwccft is, uirgenorocnde wecWtftcï 
Jaarcn wanneer by wat kinds wierdc. 

Men fchryft van yflfo in Zweden dat men aldaar van T«/^»/a tyding 
hadt, dal omrrenc IVyburg een Boer gcfturvcn was, genaadic Cbri%^ 
üaan Hanfen, die 119 Jaaren, zes wecken en twee dagen oud wal 
ge^^•ee(h 

Volgens a:h]y\cn van Loncffnyi^ den x8 Aiiguftos, hadt men al- 

daar 



Digitized by CjOOQ 16 



M E R C U R I U SL 199 

rfaar ïn de week van te voorcn vcrfcheid en dagen na elkandcrcn tcc^ o^^r. 
bcec weer gehad , en fedcrt uit de Provintien van zeer veel en zwaar > 
Onweer van hagel ^ donder en blixea» gehoaid, het welk op ver- 
Scheiden plaatfcn veclfchade gedaan, en ook ccnigc Menfchcn en vee 
doodgcflagen hadt , enz. En van Edenburg wordt vuo den zo Au- 
gufios geichreven 9 dat vier Menfchcn omtrent die Stad door de don- 
der waren doodgeflagen. 

Van Brightbelmftead in Suffixhire meldt men , dat aldaar den f Sep- 
tember zulk een zwaar Onweer van donder, blixem, regenen wind 
was geweefl t als men ooit in dat Land hadt gezien, hebbende con- 
fideraixle fchade veroirzaakt. _ . 

Van Napels heeft men van den 1 1 September , dal men in 't Iaat ft 
van de vooficdc week in de Stad wzn^i.Germano en it Monte-^Cafino, 
eene zo geweldige Aardbeeving voelde, dat, iiidien dezelve langer 
dan een ogenblik geduurd hadt, die geheelc Stad in een puinhoop 
veran<lerd zoude zyn geworden; hebbende bet Munniken-KlooÜer 
van Monte-Cajino nu de mcefte Ichade geleden. 

Volgens de narichtcn uit Portugal wa'. onlangs omtrent de Staden 
het Gebergte van Chavis zulk een zwaar Onweer van donder , blixcm, 
hagel en windgeweell, dat de Rivier jfvelans in twee i drie uuren 
tyds was overgeloopen, de daaromtrent ftaande Huizen weggefpoeld , 
alle de boomen uit den grond gerukt en eeA groote meenigte van Men- ^ 
fchen verdronken. 

Des nachts tuflèhen 11 en 1 1 uuren , zag men te Bazel den . , O&ob. 
iii de lucht een Hemelsteken, waar door het zo licht als dag was. 

Den 28 des morgens tuflchcn vier en vyf uuren ontftonc te ^^tna'^ 
terg by de Wolchenfteiner-Poort een fchrikkelyke Brand, waardoor 
i'D vyf uuren tyds by de ;oo Huizen, nevens het fchoone Raadhuis, 
dé Berg*Kerk en andere publyke Gebouwen in de aflcbe zyn gelegd, 
en daar door het fchoonfle gedeelte dier Stad geruïneerd. Alle de 
Raadslieden behalven één, en de voornaamfle Koopluiden, Burgers 
én Inwooners, badden het ongeluk dft hunne Huizen mede in de 
aflcbe leggen. 

Opf den p September, zynde Zondag, onder Kerktyd, ontftont 
óp het Eiland Marken^ in de Zuider-Zee , zeer fchielyk een zeer 
zwaare brand , door welke binnen één en een half uur z| Huizen , 
^bewoond door 94 Huisgezinnm, beftaande in i^i MenJchen) inde 

aflche 



Digitized by CjOOQ 16 



200 EU R O P I S C H E 

Md&ber. öffohc wierden gelegd; door deze brand zyn geen Mcnlchcn om het 
— ^— leven geraakt-, doch verfcheiden befchadigd» en vcelc, die genoeg- 
zaam naakc en bloot da vlatnme ontvlucht zyn» zyn van alle bcinhe- 
ziitin^, en zelfs van lyiberging tegen de ongemakken van de lucht 
hcrooW i waartegen echter alle noodige voorzorgc is gebruikt , zul- 
lende zofpoedigalsdoenlyk is, twaalf Vooningenopgellagen worden, 
om by proviiic deze ongelukkige Menfchen in te brengen , totdat 
men bekwame gelegenheit vindt om voor derzelver beilaaa te a^or- 
gen. 

Te Londen wierdt op den iz September de Vrouw vaneen Koom- 
koper in verzekering genomen, op vermoeden v|in haar Man vergec- 
ven te hebben : Hy ftierf daags te vooren , kort na 't inneemen van 
bet vergift , waar door zyn Lichaam bovenmaten gezwollen was, 
zy ^yare^ noch maar vyf wecken getrouwd geweeft, en men zegt 
dat zy tot dit feit gekomen is uit boosbeit om dat haar- Man haar 
gcdagen hadt, wanneer hy haar by een ander betrapte, enz. 'tZoa 
niillchicn kunnen zyn dat in ccnc ar*dere vermaarde Stad, een andcc 
Man, die mogelyk zelfs Aroptshalven verplicht zoude kunnen zyn 
hcL c3vcrfpel te helpen weeren , zo jaloers op zyn Xantippe niet wa% 
uit vreeze van diergelyk lot als den gcmelden Koornkoper mede te 
zullen ondergaan, en liever niet alleenlyk een gewillig hoorndrager, 
maar ook zelfs de Koppelaar van zyn eigen Wyf wilde zyn; dea« 
kende dat !cr een Man te flecht uitziet die door zyn Wyf omgebragt 
is: doch zulke lafFe hoorendraagers zyn inderdaad de Mcnfcbelyke 
zanicnlccving niet waardig. 

Men fchryft van Milaan van den 19 September , dat Don Fabh 
MonticeUi^ een zeer ^tzoenlyk Heer van die Stad, op den middag 
naar zyn Huis gaande, aangerand wierdt door ecnPcrloon, die voor 
dezen zaaken voor hem verricht hadt : Deze lofte op hem een lak- 
pillool, en de fchoot mifleiidc, viel hy op hem met een mes: Zyn 
Knecht dat zkndc, trok hem dendeegenvan zynczyde, eoilakdca 
Moordenaar door en door, zo dat hy dood ter Aarde viel, en het 
Lichaam Zaturdag v^n te vooren aan de flaart van een Paard gebon- 
den, naar de galg gcflecpt, en daaraan, met het pi (looi en het roes 
f boven het hoofd , gehangen'wierdt : De Heer Monticelli was 20 zwaar 
gegriefd, dat hy kort daaraan in zyn Huis ftierf: de knecht vlucht- 
te in een Kerk , maar hy wierdt door laft van den Gouverneur vrf 

vcr- 



Digitized by CjOOQIC 



M E II C ü R I Ü SJ zot 

verklaard i en die van de Familie van den Overledenen , hebben hem 1731. 
voor zyne gecrouwbeic , een Jaarlyks Penfioen toegelegd* OSoieir. 

Defi 7 OAober is by jiltona een bloedige rencomre tuflcben de ; ' ' ' ^ 
Macroozen van \ Ooft-Indifch Schip jipollOf en eenige Engelfche 
Matroozen en Bootsvolk mee mefTen voorgevallen, waa^y eenEn- ' 
gelfóhe Stuurman meteen ander Engelfch OfEcjer doodelyk gekweft 
2yn , en een derde doodgeftoken ; en de eerfie Matroozen reti- 
reerden zich wéér op hun Schip. 

Men fpreckt te Parys veel van een Gceftelyken die zich in een oud 
Kafteel in het Gulichfche ophoudt : Men verzekert dat hy 1 2Z Jaarcn 
oud is, en dat hy maar 70 fchynt te weezen j hy is majger en klein 
vanltatuu;, hebbende noch alle zyne tanden, en zelfs noch twee 
nieuwe voor vier Jaaren gekreegcn : Hy bczif alle de Wetenfchap- 
pen, onder anderen de öodgeleerclheit r de Rcchisgelcerdhcit, de 
Matbefisi en de Medicyne: Hy heeft een volkome kennis der Plan- 
ten , die hy zelve in zyn Tuin aankweekt , wordende van niemand 
dan van eene oude Vrouw, ^ie zyne Soupe klaar maakt, bediend : 
Hy helpt "hlle.de Zieken om niet, eü doet Aalmoeflen^ kortom , 
daar komen Geleerden van alle kanten om met hem te fpreeken., 

De Koninginne van Engeland beg^f ixch den i Oftober met de , 
drie oudfte Prinfcflen enden Hertog van Cumberïandhy Mr%. Simpfon^ 
Huisvrouw van een der Parkbewaarders y^n Busby , die lotf Jaaren 
oud is^ zynde gebooren te Cardigan in den Jaare i6zji Die Vrouw 
bevindt zich in goede gezondheit , en heeft het volKomen gebruik 
van haare Zinnen, uitgezonderd het Gehoor; Haare Majefteit was 
ze5r voldaan over het verhaal dat die Vrouw deedt van haare leevens- 
wyze , waar door zy haare gezondheit tot in zo hoogen ouderdom 
bewaard hadt. De Koninginne deedt haar een Beursje met Goud 
Prefent. ' 

• In Engeland te Batb heeft de beruchte Speclfter Fanny Bradock , 
na dat zy al haar Goed ter waarde van 6000 P. St* verfpeeld hadt , 
zich met haar Ceinture verhangen. Dit is waarlyk een droevig lot 
der buiteofpoofige Dobbelaars, waar door deze ongelukkige zich een 
deelgenoot gemaakt heeft van het lot van de wanhoopifie Amate^ die 
het mislukte 1'urnus in plaats van Eneas bezitter te maaken van haare 
fchoone Dochter Lavinia* 

Y^PFeenen heeft men, dat men aldaar het volgende Jaarfchrlft' 

pc , zag 



Digitized by CjOOQIC 



^oi E U R o P I S C H E 

^ii}' stag op de voorgcgccvc :^wangcrheit vandcHcrtoglnncWcdu^wcvan 
^^ Pama: 
■"■"'*' yr-f tanto teMpore graFIDa f rit , nlL nis I f Lat F s pro CreaFIt. 

In ScptAnber hccfc de Koning van Pahn in Samncltaxttnx VUuen 
ccn Hert gcfchootcn met een Hoorn van i6 takken , wccgcndc fS6 
pond. 

Uil het Marmarozer Graatfchap in Opper-Hongarye heeft men, dat 
tt Nankova ^ een Dorp omtrent iwcc uuren van het ftcrk Kaflccl 
Huft geleegen» in de Rutenifchc Kerk aldaar, het Lieve Vrouwe 
Beeld » dat reets voor twee Jaaren 14 dagen lang geweend lydt) 
nu op nieuw federt acht dagen noiden 18 September bev#ndcn was 
in het een oog bloed , en in 't andere vocht als traanen ie hebben , 
welk geval door veele 20 Geeftelyke als Waereldlyke Perfoooen ge- 
zien was ; waarop de Keizerlyke Luitenant-Kolonel Baron v^nStelnp 
Commandant van gemelde Kafteel , een Wacht van zeven Mandaarby 
gefteld hadt > wachtende n?ar de Ordres van 'c Hof wegens 'i geen 
daaromtrient verder gedaan zal worden. 

Volgens fchryven van Londen van den 13 OÖiober, zcide men dat 
de Heer Jobn G^^^, Mathematicus , binnen weinig dagen aan boord 
van ccn Uorlogfchip zoude gaan , om een reis naar America te dor/?^ 
ten einde een proer te neemen van zyne Inventie om de lengte of 
Ooft en Weft ter Zee te ontdekken door middel van een InRrument, 
mede van zyne uitvinding, in de formen opdcwyze vaneen Spbara 
armiliarisj roet dewelke by zich verbeeldde lengte en breedte ten 
allen tyden en in alle Ge wetten der Wacrcld te zullen vinden , mits- 
gaders de verandering van het Gom pas , en de uur van den dag op 
een minuit na; zynde gemelde IhevGuefi voor den Ridder Cliarhs 
fFager, en den Heer DoAor Halley^ Aftronomus van den KcMi/flgf 
over zyn werk geëxamineerd geworden. 

Van Regensburg heeft men , dat de Heer Teuher , Konftdraa\\er 
aldaar» heeft uitgevonden een nieuwe noch niet bekende dubbelde 
Anthlia Pneumatica « Lucht- of Wind-Pomp » die zeer beknopt is, 
nieitegenftaande haare Cyliniri twee en een halve voet lang en viet , 
duimen wyd zyn. Die Machine gaat onophoudelyk» zo dat het 
Dier of \ geen men wil experimenteren , nooit de minfte ftilftafld 
onder de Otimpana heeft , dat het gcduurig Lucht voorttrekt , en 

» kun- 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I ü S. %o} 

kunnen vyf Campanse tcflfcns worden opgezet , en dus twee of drie ATiw^. 
Suijilfa naar hunne graJus worden geëxperimenteerd. Dien Konfte- *— • 
naar heeft ook uitgevonden een zeer beknopt Microsc^ium j of Ver- 
grootglas, dat extra groot vertoond^ waar door^ levendige Dieren , 
item Liqueurs kunnen erkend worden doorzigtig $ als medeondoor- 
^jgtigc zaaken » de fubiiliteit der Bloemen en haare Couleuren» 
Voorts een Vernis tol byzonder gebruik op TafF of Lywaati daar 
ganfch geen Water kan doordringen. 

In de Kcizprlyke Tuin van de Favorita bloeit tegenwoordig een 
jlhi fpin$fa mucronaio folio Amerkana major ^ diehaar Stam federt den 
I Mey van dit Jaar zj voeten hoog gedreven heeft i Dezelve heeft 
41 takken , op welke mcêr dan f f 00 bloemen gevonden worden. 
Deze Aloë is omtrent 35 Jaarenoud, en aangekweekt door den Heer 
Ziaer, Keizerlyke Hovenier. 



3sC o F E é\ï T E % 



HET lerfchc Parlement vergaderd zynde, gelyk in de voorgaan* groot-^ 
de Maand gezien is , befloot het Lagerhuis van 'het zelve den itf 5.^" '" 
O&ober voortaan geen Bil van fubfidie te leezen , vóór datdeCom* nis, 
mitté verflag van de rekeningen en begrootingen gedaan heeft. Den 
17 ordonneerde het zelve Dr. Edgewortb te verzoeken 9 den 3 No- 
vember de Jaarlykfche dank-Predikatie over het ophouden der rebellie 
in den Jaare 1641 in Ierland ^ in St. Andries KerK te doen, en den 
19 wimlt belloten by Adres den Viceroi te verzoeken 1 voor haar 
te doen openleggen den gemeenen Staat van de Natie, als mede de 
civile en militaire repartitien. 

De Lord Major » de Aldermam en de gemeene Raad van Duhlin 
hielden dea ^7 een generale Vergadering « en befloteo aan den Vice- 
rol brieven van Burgc^fchap van die Stad in een goude doos, en aan 

Cc i . dea 



Digitized by 



Google 



a©4 E U R O P I S C H E 

Nlvemh ^^^ Secretaris Carry in een zilverc doos te vereéren. Op dien dag 
■ i ■> hadt het Lagerhuis geordonneerd /een Bil in te brengen t om in 't 
toekomende alle de Proceduureh by de (jcrichtshoven in de Ëa* 
gelfche taal te doen houden. Men benoemde den 30 een Committc 
om de bekwaamde middelen tot het beletten van den uitvoer van 
Wol uit Ierland te overweegen. 

De Hertog van Lotteringe , roet het Jacht de Fubs uic Holland 
vertrokken zynde, kwam den 23 Oétpber daar mede te Greenwicb 
aan, alwaar hy aan land tradtom bet KoninklykHofpitaal^envoor- 
namelyk de fchoonc Zaal, die door den Ridder jfames Torjthill bc- 
fchilderd is , te zien. Daar wierdt tcrftont een Expreflennaar^^wf- 
toncourt gezonden , om van zynè koroft aan ons Hof kennis te gcc- 
ven j en zyn Koninklyke Hoogheit in 't Jacht overnacht hebbende, 
kwam den 24 's morgens daar mede by den Tour, en reedt ten elf 
uuten met den Graaf van JT/wj/fc)' in deszclf? Koets door de Stad 
London naar *t Huis van dien Minifter op het Plein van Hanover : 
. Hy wierdt 'er 's namidcfags wegens den Koning verwcllckomt door 
s den Graaf van Scarboroug, en wegens den Prins vmfFales^ door den 
Lord Malpasj die hem tcrzelver tyd vroegen, wanneer hy itHamp- 
toncoart geliefde te komen ? Zyn Koninklyke Hoogheit fteldc daar- 
toe den volgenden dagi en den zf '$ morgens ten tien uuren reedt 
hy in de koets van den Graaf van Kinsky dcrwaards, gevolgd vanden 
Graaf van IVatzdorf^ Envoje des KoningsvanPe?/^», den HecrUop^ 
. Minifter van den Staat der Veriinigdc Nederlanden^ en anderen; Hy 
kwam tuflchen één en twee uuren te JHamptoncourt ^ en tradtopecn 
kleine diftantic van het Paleis in een draagftoel j en hctccrftc Voor- 
hof gepaflcerd zvnde, wierdt hy aan de tweede Poort door twee 
Edelluiden des Konings ontfangen ; Hy flapte toen uit den draag- 
ftoel ^ en wierdt te voet door de gemelde Edelluiden en den Kafte- 
Icin van het Kafteel, over het tweede Voorhof langs de gehe/mc tra^ 
geleid naar de Gallery , waarin de Portraiten der Admiraals van 
Groot'Brittannië hangen. Hy wierdt aldaar ontmoet tloor den Her- 
tog van Grafton , Üpper^Kamcrheer van de Hof houding des Konings^ 
die hem in eenc andere Gallery, alwaar de Schilderyen van Rapbail 
zyn, geleidde: Uit die Gallery wierdt hy door den Graaf v*ïn /)«». 
ntorcy zyn Majcfteits Kamcrhecrt by den Koning in dcstelfr Cabi- 
act gt'bragt, waarvan men de deur. toeflooi ; Hy Weef 'er ecnige 

minu- 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. %of 

minuten, en ging vervolgens op de ecrftc wys door de gemelde Gal- jSU 
Icryen naar het Quartier van de Koniqgin, alwaar de Graaf van — — 
Gxantbdm hem onifing, enf hem ook langs de achtertrap in de ka- 
mer van haare Majeftcit bragt, by haar hebbende den Hertog van 
Camberland tn de vyf Prinfeflèn: Zyn Koninklyke Hoo^eic bleef 
'er een groot quartier uurs, en begaf zich toen naar den Prins van 
ff^ales met het zelfde ceremonieel, doch met dit onderfcheid, dat 
hy door alle de vertrekken van dien Prins paOeerde tot in deszelfs 
flaapkamer: alwaar hy eenigen tyd mee hem fprak: Deze vifites af- 
gelegd hebbende, keerde hy naar 't quartier van de Koningin , die 
toen alle de Heeren en Dames van het Hof by haar hadtj en ten 
vier uuren vertrok hy van Hamptoncourt om bet middagmaal bydcn 
Gr^zf vzn Kinsky ^ op 'deszelfs Lullhuis te Ipworth te houden j en 
dien avond kwam hy te London te rug. De Coromiflariflcn van den 
Tol hadden voor eenigen tyd reets ordre gekregen » om de geheele 
bagage van den Hertog te laaten ontfcheepen zonder betaaling van 
cenige inkomende rechten. 

Den i6 's morgens kwamen de MinïHers van Staftt en de faooge 
Amptcnaaren.van Hamptoncourt te London y om den Hertog van JLo/* 
teringen aan 't Huis van den Graaf van Kinsky op te wachten. Zyn 
Koninklyke Hoogheit kwam dien avond te Ifliwortk op het Land- 
huis van dien Graaf*, van waar hy 's anderen daags 's morgens hun- 
ne Mjjcfleiren en de Koninklyke Familie, met de Heeren en Dames 
van het Hof, verzelde op de Hartenjagt in 't Bofch van fFind/ori 
en na dat men 'er een Hart omtrent if Engelfche mylen verre gejaagd 
en gevangen hadt , kwam het Hof 's namiddags ten drie uuren te 
Hamptoncourt te.rug; wanneer de gemelde Hertog het middagmaal 
Wede hieldt in de fraaije gefchildcrde Gallcry aan den ovale tafel , 
waaraan zaten de Koning, de Prins van IVaUs aan dcszelft rechter, 
en de Hertog van Lotieringen (als incognito zynde) aan de flinker-zy- 
^c, voorts twee voorname Heeren van het Gevolg, de Keizerlykc 
Miniftcr de Graaf van Kinsky, de Hertogen v^nGraftont Devofisbire, 
Newcafile en Ricbmont, de Ridder Robert fFalpole^ de Graaf van 
Dunmore^ de Lord Hanrington^ de l*ord Delaware en de Lord G«//- 
ford. Zyn Koninklyke Hoogheit keerde tegen den avond naar IJle^ 
wortb^ verzeld van den Graat Kinsky en den Generaal Neuperg. Den 
17 hieldt hy wederom het miJdagmaul by den Lord Harrington\ en 

Cc 5 dien 1 

\ 

DigitizedbyCjOOQlC 3 



^6 E Ü R O P I S C H E 

liovemi ^ï^" avond zag hy de Coroedie» genaamd D0 recruteerende Officier ] 
' dewelke door zyn Majefteits Commedianten gefpeeld wierdr. 

De volgende dagen woonde de Hertog verfcheidenjagtpartyenby» 
en den ji voer zyn Koninklyke Hoogheit, verzeld van den GraaE 
van Kinsky^ en twee andere Perfoonen, in een vergulde Barge, ex- 
pres voor hem gebouwd, de Theems van IFbitehaUtt Lambetb over^ 
alwaar 's Konings Karo0en met de Hertog van Graf ton en andere 
Lord$, hem wachtten» om hem naar IFooliuicb it verzeilen 9 alwaar 
hy wierdt ontmoet door den Vicomte van Torrington 9 en andere 
Copimiffariflen van de Admiraliteit, en zag 'er in 'c water brengea 
het Oorlogfchip de Sommerfetb^ voerende 80 ftukken, dat onlangs 
gebouwd is, als mede een Chaloup: Hy kwam in 't vervolg te (jrfr/r« 
wicb^ aiwaar alle de Koftgangers van dat Hofpitaal» ten getale van 
poo, en de Officiers van het huis de reveu voor zyn Hoogheit pas- 
(eerden, dewelke ze ook in de gefchilderde Zaal zagfpyzen*, waarna 
hy in 't Paleis der Koningin in 't Park , door den Vicomte van 
Torrington hccrlyk ter maaltyd onthaald wierdt, en keerde des avonds 
ten acht uurênby den Graaf van Kinsky te rug. 

Het groot Bal, 't welk meh den z November wegens den ge- 
böortcndag van den K roon-Prinfcs hieldt , wierdt door haarc Konink- 
lyke Hoogheit en den Hectog van Lotteringen geopend ; die Prins 
danfte tot *s nachts ten twee uuren , wanneer hy met den Graaf van 
Kinsky naar Ifleworth keerde. Den volgenden dag gingen hunne Ma- 
jeftcitcn met de Koninklyke Familie en de Heeren en Dames van 't 
Hof, wederom op de Hartenjagt in 't Bofch van IVindfor: de Het. 
rog liet 'er zich ook vinden, en hieldt vervolgens met den Prins van 
Wales het middagmaal in dat Kafteel; zyn Hoogheit vertrok den f 
*s morgens ten drie uuren, meteen zeer aanzienlykGezcMchap naar 
Newmarkety alwaar dien namiddag een wedloop v^n Paarden wierdr 
gehouden. • - 

Zyn Hoogheit, den 8 weder it Londen gekomen zynde , gmg 
den p, verzeld van den Prins van Wales ^ en veele andere Gtootcn^ 
na dat zy uit de Tuinen vaa het Paleis 7^n Sonterfet den nieuwen 
Lord Major als hy te water naar Weftmunjler^ ging ^ hadden zien pas* 
feeren , en op dat Paleis 't middagmaal gehouden , naar de Zeven 
Sterren- op Ludgate- HUI ^ en zag aldaar de Cavalcade, als dezdvc 
door de Stad ic rug keerde, 's Avonds waren de Prins van Wales ea 

de 



Digitized by 



Google 1 



M E R C Ü R 1 U S. 207 

de Prinfcs Jnrelia in de Schoubu^g van' Lincoh-ih'fieïds y alwaar dtHovemh. 
Tragedie van Hendrik IV, en de Schaking van Proferpina gcfpccld — - — ' 
wierdt: Dt Hcriog van Lotteringen was mede aldaar. Den 10 vierde 
men de geboortedag van den Koning, die in zyn 49 Jaar tradt : Hec 
Hof verfchcen in de uiierftc magnificentie , en legen den middag ont&ng 
2yn Majeftcit de complimenten van de hoogc Ampicnaaren der Krobi>, 
de Koninklyke en uiiheemfche Minifters, de Gceftelyfcheit en den : 
Adel. Ten een uur wierdt het kanon van den Tour en het Park 
v^nSt. James gtXo^chi^ alle de klokken geluid, en de Standaarden 
geplant s en *s avonds vras 'er Bal en AlTemblee aan *t Hof» en Illu* 
minaticn en Vreugde-vuuren door de geheele Stad. De Hertog van 
Lotteringen , verzeld van zyne Minifters en Edellieden 1 alle in zeer kos- 
telyke Kleederen, verfchcen mede aan het Hof, en bleéF^J^aar to: 
hec middagmaal , het welk hy by den Hertog van Newcaflle in 
Lincoln- in-fieUs ging houden, alwaar een y oor trefFelyke «maal tyd was 
gereed gemaakt voor zyn Hoogheit, de Hertogen van Rcbmond ^ 
Devonsbire en Montagu , en verfcheidcn Lords en Heercn van diftinöic 
ten getale van mcêr dan 40 j en 's avonds keerde zyn Hoogheit naar 
St. James o^ het Bal, het geen door den Prins van fVales cï\ de 
Kröon-Prinfes geopend wierdt : Hunne Majefteiten middernacht weg- 
gegaan zynde; eindigde het Bal ter oirzake van den Zondag. Den 
1} ging de Hertog van Lotteringen by dtn Heitog van Grafton te 
Eufton-Hall in 't Graaffchap Suffolk het middagmaal houden , en 
bleef aldaar tot den 16, vervolgens ging hy naar d^n Ridder Robert 
tFalpoïe in het Graaffchap iV(?r/i/^^ , enkecrdedeniS te£^;»^(f»tcrug. 

Den 17 wierdt te Deptfort in het water gebragt een Schip van de 
Ooft-Indifche Compagnie van <Joo ton, genaamd de Hertog van Lot* 
leringen. 

Den p November wierdt te St. James in ecne Raadsvergadering 
bcfloten eéne Proclamatie af te kondigen orn het Parlement den 24 
January aanftaande te doen vergaderen. 

Men hadt aan het Hof tyding dat de gecombineerde Engelfcheca 
SpaanfchcVlootcfnvan Barcelona naar lialii waren gezeild. 

AAN het Franfche Hof is het zeer fiil omtrent de algemene zaa- vrank. 
ken, en men hoort '$v byna nergens anders van fpreekcn dan van de '^^^ 
verfchillen der Parlementen met de Biflchoppen, en van het Proces 

tus- 



Digitized by 



Google 



xog E U R o P I S C H E 

Novemb tuAchcö dcn Jefuïc Pater Girari en Juffrouw Cadieres. 

,^- De Biflchop van CiHeron heeft de (lukken welke de Advakaat 
ChaudoHi voor de laatftgemelde JufFer uicgegeeveo heefCf door bet 
volgende driftige Mandement veroordeeld. 

Pleter Fratffois , door de Goddelyke Genade enz. W^ kannen niet te teel 
(poeds maaken, Myme zeer waarde Broederen ^ onn uit nwe handen te rak- 
ken » eene menigte Gefchriften voortgekomen van^een zelfden AutHear, op- 
gevnld met een zelfde venyn, en draagende alle het teken van verwerping: Ik 
Ipreek van de Gefchrifteu welke de Advokaat Cbaudam uiteegeeiren hem lo 
eene zaak daar de Religie onwaardiglyk onteerd is , zodanig dat de HeoKl 
de wraak daar over aan zich zelven fchynt behouden te hebben. 

Met wat eerbaarheit heeft een Katholyk Rechtsgeleerden tot beflair konoen 
komen, in zynen naam voor de oogen van ganrch £irr(!^0 open te leggen ver* 
fchciden^Wemorien, In dewelke zyne in gal gedoopte pen byéén verzameld 
heeft aller het geen de roekeloosheit , laftering en ongeregeldheit, een kiva- 
de toeleg en ^en vinnig pleidooi in zich vervatten > dat vermeetel , yffelyk en 
fnood, vail beeftacbtig en omochtig is. 

Wie van U-lieden, Myne waarde Broederen y Is voor zich en de Religie niet 
geërgerd geworden in zyne Gelchriften te vinden zo leelykefchilderyeoenzo 
Ichandelyke afbeeldingen van ondeugd. De toomeloosheit zelfs heeft dieoict 
zonder fchrik kannen aanzien. 

Met wat recht heeft een Leek kunnen redeneeren over een Leerftuk het 
Quietifmns betreffende, of uitfpraak doen over het geen aan dfe dwaaliag vaft 
of niet vafl is, of befliflTen dat die dwaaling vervat was in Brieven, daar zy 
nooft in geweefl is, en eene Kettery voor een Waereldlyk Gercchtsftof aan- 
brengen ? . 

Met welke fchaamtelóosheii heeft een enkel Particulier en Onderdaan te- 
gen alle de regeleti van ordcntelykheit enredelykheit, tegen alle Goddelykeeu 
meofchelyke wetteti, de paaien van zyn zaak en plicht kunnen tè baUen gaaot 
om aan te taften een Lichaam en Sociëteit ,. zo waardig aan de Kerk , zo ge- 
trouw aan den Staat en zo nut en voordeelig voor het Gemeen; eene Socië- 
teit die nopit eerwaardiger is geweefl dan door de gematigdheit van deszelfr 
' antwoorden; een Corps dat zyn roem fielt geene an^yc Vyanden te fte6öea 
dan die van de Kerk; in tegendeel zal het dien fnooden Redenaer voor altoos 
tot fchande flrekken, dat hy de Religie, welke zy verdcedigen, beeft aangc- 
tafl. 

Om deze redenen is het, dat wy, den H. Naam Gods aangeioepeu heb- 
bende, hebben gecondemneerd en condenineeren alle de gedrukte ftukken lo't 
algemeen, welke inde zaak van La Cadiere getekend zyn: CbamdüM h&90r 
kaat, als vermeetel, fchendcnde het gezag der Bifichoppen , kwetfeude km- 
fche oorcn, fchadelyk, ergerlyk en bekwaam om gotde zeden te bederven ; 

in^rfyks 



Digitizèd by CjOO^IC 



M E R C U R I U & 



209 



inseel^ks condemiieeren wy, attedeGefchrifteo^ BrieveoenMemoriea^wel- I73i« 
ke onder den oaani van La CêScre zjn oitgekomeD, en onder anderen het Kbvemi 

Jïedrukt Gefchrift, gclntitulecrd : Memèrie vm de véjhn^ als bchehende val- — — 
chc Mirakelen, Getigten en Openbaaringen , ingegeeven door een geeft van 
hoogmoed, fmadelyk aan God en de Religie; l^ropofitiep, die relpcaiveljk 
valich , roekeloos , vuil , ergcrlyk , en met de goede xedeo ftrydig 2yn^ eene 
eeriooze beifpotting en een heiligfchendend misbrnik. van de ceremoniën van 
de Kerk, en van alles het geen in onze geheimeniflèn heilig iss en eindelyk 
als opgevuld met de afïchuwelykfte^godiooshedco : Ingevolge van dien verbie- 
den wy dezelve te leezen en te bewaaren , en beveelen dat binnen den tyd van 
acht dagen alle de Exemplaaren in de Griffie van onze Officialiceit gcbragt 
zullen vwrden , alles op ftraf van Excommunicatie iffifaao. 

Deze beruchte zaak tuflchcn "den Pater en Jie Ju^cr is ondcrtus** 
fchen dcii 10 Oöobcr afgedaan door een Arreft van het Parlement 
van jfi;?* door bet welke „ Pater «J/r^r^ bulten Proces wordt ge- 
',t ftcld, Catbarina Cadieres gecondemneerd in de koften , en aan haar 
„ Moeder overgeleverd , om zorg voor haar te driiagcn, de Pater 
„ Nicplas de St. Jofeph^ Karmelyt, Etiemefomas^ en Fra»f cis Cadie" 
^ res wor^ien mede buiten Proces gefteld, en het eerftc Faftum van , 
„ Pater Girardf en dat van JuflFrouw Cadieres worden veroordeeld 
„ om door een Deurwaarder uitgefchrapt te worden^ enz. 

Het Parlement was van *s morgens ten zeven uuren tot vyf uuten 
des avonds vergaderd, en wanneer de Prefidentde ftemmen, wegens 
den Pater Girard zoude opneemen, wierden 'er vyf verfchilicnde ge- 
voelens gevonden : , ^ , ^ t , «. , . 

De Hcercn de MMVirt , de St. Jean^ de PyroUs^ de Rtcard ^ de 
Moijfac, de Trinrnd^ de Nibles^ de laBoulie^ deMaïiverny^deBldnc^ 
en de Laveaune ftemden «w be^ ^^ doen verbrande». 

De Heercn Filleneuwe-Danfonis ^ Raportcur, Demont-Evangeïijie ; 
deVEtang-Paradis^ deValabres^ d'Eftienne^ de MeyroneUCbateanuf^ , 
de Meyronet'St.marQ^ de Monvalon, de Pintmfe^ en de Faucon ücmden 
om befh buiten V Hof en huiten Proces te ftellen : 

De Heercn de Piolene en Le Bret^ eerfte Prefident, om hem wegens 
ht gemeen deliSt over te geeven aan den Kerkeïyken Rechter. 

De Heer de Galice ttemietot eene eeuwige GevangeniJJii 

De Heer Le Doyen de Suffren^ tot eeö bannij/enunt voer zyn lee^ 
ven •* ' 

De Heer dé-Keguffè tot een vefvolf^ van Informatie door een provifiooeel 
-- * D d • ontflag 



Digitized'by VjOOQ IC . 



Ito 



E ü R o P I S C H E 



JüLk ontflgg^He (Je Psu-tyco bukcQ-*t Hof en jbuitcn Proces ftdHnA , 
^1^^ uitjjwanderd Girar4f. die gevangen i»ocll blyvcix. Hy wilde doki/dt 
^f Q^c^i^ welke nm gerecolleecd mren , bei wjerdi^ ; d^ de 
GeftinDgtiTeerdea met Pr^e de Copps ^cAscfQttttA wrardeoi» mte 
men z^^h veeizag var> Kerkefy keCcnftiren» Indien men die geipoek»^* 
Tolgd hadt, zoadc Girard verbrand zyn geworden , en de Geftigmci- 
feerden gchangjjp met een ^nder Jefuit , welï^c men zcidc de Vader 
S^athr te zyo. 

De Recbtecs welke geftemd hadden om Gir^r4 zuiwr co ccnvoa- 
diglyk buiten \ Hof en buiten Proces te (leUen veegden tJle htoae 
(lemmen by die van den Heer de Prolene y en de Heer de Regu^evfA- 
ke zich toen niec verklaaren wilde, om dat het vruchtelow was dat 
by zulks deedt, al badt hy zyn Hem gevoegd by die wc^ke ipeov bec 
vuur ftemden, hec welke hy geene zwaarigbeit gemaakt hedt ie 
zeggen na de uitfpraak v^ bet Vonnis , de Pater Girsrd toué€ bet 
niet minder gewonnen hebben door den regel v^n Athiortm^ dewyl 
'er twaalf flemmen tegen tl^^alf gevonden zouden zyn,. om ^tonder 
de dertien om hem buiten *c Hof en buiten Proces te (lellen dtefleo]-^ 
men van de Heeren de Faucan en de Suffren zich vereenigeo,eQ maar 
eene (Icm uitmaaken* 

Het is ondertulTchen zeker dat door het Gemeen niet zonder grond, 
uit het genoemde Vonnis befluiten en gevolgen ten nadeeJe vanden 
Pater getrokken worden; want indien bevonden was dat dejuffreuw 
E^dieres hem valfchelyk befchuldigd hadde^ zo zoude iKfi baar oiec 
ilrafFcloos in vryheit gefield hebben 5 dewyl de Soeieteicderjefunen 
«ooit nalaat de minlle beleediging te wrecken. 

Voor 't Paleis en in de Plaats der Predikheeren was eene wonder* 
]yke toeloop van Volk , eq eene groote qaenigte, van VreeadeJingeo. 
- De Rechters welke voor den Pater Girard geftemd badden wierdci?, 
urt het Paleis komende, nagefluir, en die, ^elke voor de Docbtct 
gewecft waren wierden aan de Poort met groote teejaieftiogen om- 
langen. De Pater (Wr^rfjiet zich des volgenden daa«, van eenige 
Perfoonen vcrzeld, in eep Draagftoel brengen van de GevftngeiMiot 
het Convent der Jefüïtep j 'en Juffer Cadiepts vertrok ko« Aar- 
na mede in een. Draag floel : deDraagers baddM moeite emhasur door 
het gedrang te brengen naar (Jen Hetx Jubitiy haarea Procureor, 
werwaards zy gevolgd wicrvlt dofbr eene emJeloEc menigte Vefikt , 

dat 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. aii 

dftt Uar alle Mgeniog vao defi Hemel toewenfcbte. Zo haaft als^yATt^ve/iAu 
aldaar gekomen was , vergaderde veel Volks , en men beleger- ««M 
de de deur ^ met uitroeping van wonderlyke toejuichingen. JDps avonds 
begon zy vifiten te geeven om haare Rechters te bedanken ^ en het 
Volk volgde haar overal met dezelfde toejuichingen. Zy ging ver- 
volgens den eerden Prefident zien» die, geërgerd door alle debetui- 
gingen van genegenheit van het Volk » haar geboodt na»r TouIm tt 
venrekken I maar» verre van aldaar geweeft te zyn , wierdt ge« 
loofd» dat men haar geraaden hadt naar Savoje te gaan^ hoewd an* 
deren meenen dat zy naar Nice getrokken was 9 alwaar zy zo veel met 
voor haare Vyanden te vreezen hadt. Wat den Pater G/r^r^aangaat^ 
dezelve begaf zich eerft naar Avigutm^^ doch de Vice-Legaat geboodt 
hem wel haaft dai Gebied te verlaaten, waarom hy in zyn Vader- 
land hd Franfche*Comt4 week. 

Zo haail als de Inwooners van Touhn detyding van het Vonnis be- 
komen hadden, (laken zy op den. vollen middag de Poort der )efuï- 
ten in de brandy als mede het Huis van La Güyüt^ eeM der Geftig* 
maciicerdensenmen verbrandde vervolgens een Jefuït van ftroo, o^ 
diie verfcheiden plaatfen in de Stad. Men hadc een Triompfaboog 
opgerecht aan eene der Poortea van de Stad door welke fufïer 
Cadierês zoude hebben moeten inkomen \ men badtookverlofg^kre- 
gen om het kaFiQD ie loflcn^ en men hadt eene pvacbtige inaakyd be* 
reid ^ waar ou^de inen ope tafel zoude gehouden hebbei^. 

Het Parlcmrnr van Parys vergaderde naar gewoonte wederota ep 
St. Martin^ zonder dat eenig Advokaat zich daasby vertoonde. 

Zyn Aldercbriilelyklle Majcfteitt bericht bekomen hebbdnde dat 
de Infont.Hertog den zo Ooober van Stviiü ftonc te vertrekken ^ 
em zich door de Franfche Provintieti van lUsffiUö», Lgnffied$Cy en 
Provence naar Jtnüba it begeeyen, en aldaar op de Spaamche Q^ 
lyen naar Liv9rno Icbeep te gaan; hedfc eenige aanzienlyke PerfM-^ 
nen benoemd om dien Prins te ontfangen» en vt geleiden t en heaa 
overal prachtig te doen onthaaten» en zyn trein vao alle hetnoodige 
te voorzien. 

De Put kv \ hnis van den Abt Parh is geftopc, en den ingang in 
het zeWe verboden. £ene der redenen daarvan is, ditt de Zoon vail 
den Hofpes, die noch maar omtrent tien |aaren oud is, in de kamer 
van den geflaetden Abt ee& ^in Oratorie hadt opgeiecbt» om gebe- 

Dd z den 



Digitized by 



Google 



xn 



EUROPISCHE 



ïSvink d^" ^® ^^^ ^^^" ^'^ *" ^^ Kerk, zyndc die kamer verfierd met ak 

- de Pfpnten, welke ter xaakc van dien vermaardcB Abt uitgckoiBen 

zyn: In^ezclvc was ook een kleine Throon, en alles fchccn gering 

en oonoozel» fniiar men h&dc reden ie vreezen, dac i&ettertyd een 

f root werk, dac is eene formeele Kapellé daar uit zoude hebben 
unncn fpruitcn^ Ondertuflchcn blyft de toeloop van Volk by het 
Graf noch cyen groot , en men geeft voor dat 'er noch vcele mira- 
culeufe goneezingen gefchieden. Vooreenige dagen beeft eenExempt 
net ordre voorzien, op het Parvis of Voorplein van de-KerkvanSr. 
Aiedardf als mede op dc^ftraaten en plaailêrt daaromtrent» we^c- 
aomen alle de prenten , brieven « gebeden, enz. ter zaake van de Mi- 
rakelen van den Abt Paris ^ maar ledert dat exploit worden zodanige 
prenten enz. naaukeuriger en beter dan te vooren in groóte menigte 
in •t heimelyk verkocht. 



; 



c^ANjH. ^ ^^ ^^^ houden van ver(cheiden Raadsvergaderingen wierdt om- ^ 
trent het midden van Oftober aan *t Hof verklaard» dat de Infant 
Don Garlos^ die nu Infante Duque ^ oi Infant Hertog genoemd wordt, 
op den 20 dier Maand naar //aZ/ifzoudc vertrekken» en de voornaam- 
fte Officieren van het Huis van zyn Koninklyke Hoogheit vierden 
benoemd ; het befluit wa» dat die Prins de reis te land over Frankrjk 
tot jintibes zoude doen , in welke Haven zyn Koninklyke Hoogheit 
zich op de Spaanfche Galeyen naar iLivomo zoude begeeven. Het 
Hof heeft van dit vertrek terftond kennis g^eeven aan den Graaf 
van RptèmbMTy Ambafladeur van Frankryk^ en een Exprefle w'ierdt 
naar Parys afgevaardigd , om het zelve aan het Hof bekend te maa- 
ken en doortocht te verzoeken. 

Den io 's namiddags tra vier uuren vertrok de Infent Hertog met 
een zeer groot Gevolg van SevAie^ om van zyneStaaten in ItaJS 
bezit te neemen. Alle dd uitheemTchc Minifters, dé Gnndes » en 
de voornaamfte Adel waren aan ^t Hof, om aan zyn Hoogbeit een 
gelukkige reiS' te wenlchen \ en de Prins en de Prinfes van Afiwrït , 
en de Infant Don Pbilippus dteden hem uitgeleide tot twee mylen 
buiten de Stad, De Koninginne, de Prins van Afturii en de Prin- 
fefle hebben hem elk in 't byzonder vóór zyn vertrek van 't Hof, 
met Koninklyke Gcfchetiken begiftigd. 

Van BarceUna hccfi men» dat de Groo^Britcanni^chc Admin^al 



Digitized by CjOOQI^ 



y 



M E R C U R I U S. 213 

U^agerén zyne Officieren zeer dikwils door den Gouverneur Mar-i^^^^ 
qah de Risbourg onthaald wierden , en dat de vriendfebap en ^ ver* 
ttandhouding tuflchen de Engelfcbcn en Spanjaarden zeer grooc was. 

Sedert is gemelde Admiraal met zyn Efquadre den 17 Oftobêr 
van Barcelona vertrokken. 

Na dat men de geheele uitdecling der contanten van de Flotilje 
gedaan badt^ maakte men den z6 Oftober een begin mee het over-' 
leveren van het zilver uit de Aflogues*Schepen ; en men zal zulks 
vervolgens ook doen uit de twee Buenos^ jtynséSchti^ti. Den 2 f 
kwam in de Baai van Cadix een klein Schip van de Galiioenen, en 
den volgenden morgen een grooter Schip ; zynde deze twee Sche- 
pen onbefcbadigd , hoewelze , volgens de rapporten , in een zwaa- 
ren fiorm van het gros der Gallipcncn gefcheiden waren. Omtrent 
de Bertnudes was een der Gallioenén door ftorm verongelukt : 

De Laading van het Schip de Sta Rofa^ van de C^r^^/y^jgekoment 
beftaat m 5 f 19 Fancgas Cacao voor rekening van de Compagnie , 
700 Fanegas voor Particulieren op vracht , 8pf Arobes Tabak en i ƒ 000 
fiukken van Achten voor rekening van Particulierenr 

D E Congregatie de NonnuHis heeft , volgens laft van den Paus , de italië. 
tweede Executoriale Brieven tegen den Kardinaal C^/f/^? doen af kon- 
digen. De Abt Prdtti is mede van alle zyne Bcncficien ontbloot , 
en uit den Kerkelyken Staat gebannen i de Abt Gemvefe 9 en de ^ 
Hecrcn SanU Maria y PiceÏÏa^ en Clemente » Beneventanen , zullen 
bet zelfde lot hebben. 

In eene Congregatie by den Kardinaal 0>/^^^;^/,Aards-Prieaervan 
At de Lateraanu:he Hoofdkerk ^ gehouden t wat men zoude doen ten 
opzigte van de nieuwe bouw» die men aan de voorgevel van die groore 
Kerk zal beginnen, alzo zyn H. wil dat men een aanvang daar mede 
maakt • uit aanmerking dat als zulks begonnen zal zyn , yder van zyn < 
Socceflèurs zorg zal draagen om het vobrt te zetten} en dat wyle 
Paus Innpcentius XUL, om eenen naam na te laaten, eenibmmevan 
zfooo fcudi uit zyne eigen middelen daartoe getteld hadt, behalven 
50000 (cudi die in bcwaaripg gegecven waren : hierop beflpten de 
Heeren van deze Congregatie • met den Kardinaal Cor/;ni daarover 
te fpreekcn, opdat hy zyn H. hiervan mogt informeercn. Menbc- 
ioot ook aan den Keizer kennis van dit befluit» nerens een indrukte 

Dd 5 ^ gcc- 

Digitized by CjOOQ 16 ' 



214 E Ü R O F IS C H E 

miemi &^^^ * ^ ^^ Kcizerlyke Letteren , die dttr oitgefaouwen tfm\ 
^ xn het Marmer mogen gezet wordeo. Men Itedt reets dea Raidu 
naai Cienfueg$s daar over geiprokeo, e» men zal ook circultife Brk- 
venaao alie de Roomfcbe Katholyke Vorüen laaien tégaant flMt be- 
richt van het befluit van zulk een werkj in hoope dat alle gewillig 
ztillen zyn eenig geld te contribueeren, 091 die Hoofdkerk die bicq 
de Moeder van de Scad en der Waereld noemt » te verfieren. 

Te Uvorw worden alle zaaken hoe langer hoe méér gefchikt om 
den Infant Hertog , Don Cmli^ aldaar te oncfangen ; en men ziet 
ddaar ook het Tradaat of A&e van Acceffie van den Groot-Hertog 
tot het Weener Tra&aat van den tt July dezes Jaars j lotdetide die 
Ade ten voornaamfien als volgt ; 

/^M het heilzaam oogmerk te bereiken , \ weHc zyn gdieUigdeKeizirlyke 
^^en Katbolyke M^efteit , zyn geheiligde Mafefteic de Katholyke Koiiuig, 
en zyn geheiligde Majeftetc de Kouiog vati Groat^BriftoMwic^ door *t tekeoea 
van 'het Tradaat den 11 jnly van het tegeawoordige Jaar te IFttntm geflo- 
ten» bedoeld hebben, te weeten, om aan alle kanten de gemeene ruft van 
Emropa te beve(ligeii> is haar niets dienfliger voorgekomen dan de acceffieraa 
den doorlochtigen Groot-Hertog tot het gemelde 1 radaat. Derhalvco heUea 
de voornoemde contradeereade Partyen gemeend^ dat zy by 't 6de Artykcl 
van dat TraSaat zyn Koninklyke Hoogheic vrindelyk behoorde» te noodig«ii 
daarin te treeden; te metfr, om dat gemelde zyn Koninklyke Moogheit oiet 
onbewoft is van de verbinteniffen , wetkc de voorzeide Partyea in facr zelve 
ten opzigt van hem aangegaan liebben , mitsgaders van de goede ioienr/e, wel- 
ke zy by andere gelegcnhedeniroor zyn Koninklyke Hoogheit hebben getoond; 
•i om dat men hem nochmaals verzekert, dat hunne Kdacrlyke, Kaïholjke 
en Groot-Brittannifche Majefteiten, eene by zonder? zorg zullen draagenvoof 
zyne vrtardigheit en voor zyue ruft, zo wel als voor deveiligheit en ketwel- 
zyn van deszelfs Staaten. 

' En de voornoemde contraöwrende Partytn by haare goede intentien dien 
aangaande volhardende, heeft zyn Koninklyke Hooghcit, (omzidizovce/ afc 
raogelyk is, naar haare bcgeertens te fcbikken, bebalveu dat hy verhwtijdis. eia 
hei voor een eer houdt zich te voegen by zulke groote Vorftcn , fö *t TQffe\^ 
oogmerk het welk zy hebben , om de gemeeae ruft te béwaaiea en tebe^eU- 
gen , ) na dat hy rjpelyk overwogen hadt al 't geen in het voöjicwUTsaaaat. 
nopende zyn PerfoM, zyne waardfgheit en zyne ruft. en de veiWfihck en liet 
belang van zyne ondcrhoorige Staten vervtt is, gerelbiveerd , dal Tradaat ib 
't geheel goed te keuren , met in •t zelve te treeden * en het aan te neemen. 

Maar dewyl de Mmifters-PlcmpotentiariflTen van zyn MyeOeit den Karto^^ 
lykeu Koning en die van zyn Koninklyke Hoogheit , vdör dat nca tcflW* 

reiice 



Digitized by 



Göögle 



M E R C U R I U S, XI5 

rtne^ vap Ijctflukcn van dat Traflair kcMis hadt^ io d« gemelde Stad van J7V-, 
Florence dcCopvemle van den aj* dcoclvcr Maand Jtaly getekend ca vetvol- J^^^^ 
gens btcr bekend pmaafct hadden: en boewer dcte ConKentic eakel enadkfn ""^^ 
tuil^hen Familie en Familie was , en nergens anders toe (leekte dan om de 
by zondere betangen van zyn Konjaklyke HoQgbeit envanzyneZoilscckKeiir* 
vorftiimè Weduwe van de P^z te remkeien , londer dat daaiin tenig 
nadeel toe^ragt woidt aan de Accoorocn en Convcntien tuilchen de vooi^ 
n^mite Priafcn vvxE,urofui gjcmaakt : indiervoqMo dat bet geen ia de Carv 
veptie van Fhrofcè beraamd is > de minQe inhrev niet doen kan i« d/9 lecfr* 
ten » welke vaflgeüeld z.yn by dejpunaakte ovetiéokomflen todchei» de: andere 
Vorften , die de Dovengemelde Conventie niet mede gefloten bebt>en : zo fs 
echter noodig geoordeeld , dat de contradeerende Partyen der CosMVentie van 
Florence y by eene plechtige Declaratie zonden openteggen de intentien, welke 
2y by het contraAeeren -hebben gehad. 

Ten dien einde, om alle twyfeling daar over weg te neemen , en opdat 
lyn Koiuuklyke Hpogheic ticb toud^ kunnen voegen by de eootM^efende 
Partyen van h«t Tradaat deniz Joly dezes }aars tclVeeften geüotcHj ddbrbet 
treeden in dat Traélaat ; het geen niet weinig contribneeren zal tot verzekering 
•der onderlinge ruft ; 'c welk 't eenigfte oogwit der contradeerende Partyen is; 
verklaar ik ondergefchrevenExtraordinaris^nyojévan zyn Kooinkryke Hoog- 
heit den GrootHertog van Teskanen^ na het toonea en het doen erkennen 
, der Volmagten» waar mede ik voorzien ben, en betuig ui den naam van zyn 
Koninktyke Hoogheit, dat hy ten eenemaal accedeert , en dat hy goedkeurt 
alles 'i geen in 't voorzeide Traöaat v^n fVeenem van den 22 Jttly vervat is , voor 
%o veel als dit TraSaat zyn Koninklyke Hooghek, zyne waardigbeit» zyne 
ruft 9 en de veiligheit en bet weUyn vaiv zyne Onderdaanen en van zyne Staa- 
ten betreft : Oaarenbo/en verklaarende^ dat de voorzeide Conventie van den 
ZS Jttly niet aird^rs gefloten is dan als eene overéénkomft tnflTchen Familie en 
Familie , die enkel en alleen de byzondere belangen van zyn Komnklyke 
Hoogheir en van zyneZofler de Doorlochtige Kenrvorftinne weduwe van de 
Palm aangaat ; zynde die belangen daarin zodanig gereguleerd» datze geenzins 
eenig nadeel toebrengen kunnen of moeten aan de rechten van de andere Vor- 
Aeo, Aï^ deze Conventie niec mede gefloten hebben; welke lechten aan hen 

feconfirmeerd zyn door Accoorden en Conveotien tuflchen de voornmm'de 
'rinlêo van EuHfa^ gemaakt. 

Wy ondefgefcbreven Mtntfiers^Plenipotenmrifien van zyn geheiligde Keizer* 
Ivke en Katholyke Majefteit , van zyu gehaiiigde Majeihsit den Katholyfceii' 
Kottiag , en van zyn geheiligde Majefteit den Koning van .Groot-Brhtamwe , . 
neemen daarentegen aan , uit hoofde van onze Volmagten, die behoorlyk ge- 
to^nd en ethend zyn, van wegen boonc gemtlde M^efteiten, zowel de De- 
cliiaife, die te Fmreme iadeftsaam vanzya Koninklyke HoogheitdenGroot* 
Hertog VM Têslummf wegens de Goüventfe van den 25? Julv gedaan en gere- 
kend 18, als de «oorfebveve Acctflic van zyn Koninklyke Hoo^heh rot her 
TsaAiat dtaii van- die Mswtwl te Weenen iaO&ftennk génnafTcn : Zi^dat hun^- 



bigitized by CjOOQIC 



xitf E ü R o P I S C H E 

jJ'^S*' ne meergemelde Majefteicen tich Térplichteo, en zich en haatie Op?oIgeu 

jMovem» icggpg 2ya KoaiQklyke Hooghett rerbinden, om na te komen eo oic te Yoe- 

' reaatleihecgeeQ IQ 't gemelde Tradatt geregoleerd is teQ behoeve ▼auzyo &>- 

nioklyke Hoogheit, to voor zyoe rafl ea voor zyae waardigheit, als Toor de 

veilighdt ea het belabg vaa xyae onderhoorige Scaaten. 

De tegenwoordige Ade van Acceffie , van Declaratie en van Aanaeeming 
zal door alle de contra&i^rende Partyen geratificeerd , en de Ratificatie daarvan 
in hehoorlyke form opgemaakt worden binnen den tyd van twee Maiodco te 
rekenen vat den dag der ondertekening, of eerder, indien 't mogelyk is» ea 
men xal dezelve te Wtinem in Oofiemryk nit wiffeleo en aan elkander overleveren. 

Gedaaa tot IFeemm den 18 September 1731. 

Was getekend j 

E$igemtis^ém Sémjen. Hertog van Lirim Tb. Rohinfin* F.Méffmsvm 
c» i}ém Wrica. Bsrt9hmc9. 

P. L. Gféuf VêM 

Sintzendorf. ' 

G« Grëofvên Stabremierg. 
H. Grsrfv0» Köffigfegg. « . 

Noch tiec men te Florence het Advys van den Rykshofraad dat door 
den Keizer goedgekeurd zynde , wegens het oniflaan van den Spaan- 
(cben Infant Don Carks van onder de VaderlykQ Magt » om onder 
Voogden gefte)c te morden, den ij5 Odober in den gemeldenRaad 
gepubliceerd, behelzende in fubftantie het geene volgt: 

i T^At men in de Ryks-Archiven zal bewaaren den Origineelen Brief, welke 
'^^de Koning van Sfattfe den if September laatfileden, uit SevéliM o^tt dat 
ontflag aan den Keizer gezonden heeft, met de verklaaring van dien Koning, 
dat hy zich. met de Ketzerlyke Voogdy over den gemelden Infamt , zynea 
Zoon, niet bemoeijen « maar dezelve erkennen en niets daartegen onderiiee- 
men zal : Hebbende zyne Keizerlyke Majedeit dat ontflag en (ne verk/aarin^ 
aangenomen, en door zyne Keizerlyke magt beveftigr, ten einde de co(lai«> 
men en de rechten van het Roomfche Ryk , omtrent de Italiaanfdie Leenen 
in gebrnik zynde, haare kracht gewinnen. 

/A. Dat alzo de Infant Don Csrhs noch minderjaarig is, de Keiienut hoof> 

de van zyn K^izerlyk gezag, aan hem tot Voogden geeft de DoorlucbtigOe 

Prinfes Dorótiea Safbfa, HertOfiinne Wednwe van Parma en Plmfamce (zyne 

Grootmoeder van Moeders zyde,) en ded Groot-Hertog Jw Qijhu. 

3« Dat aan die Prinres en aan dien Prins zal worden géfchreven^ dat nadien 



Digitized by 



Googl( 



M E R C U R I U S, 217 

niet mcér gctwyfdd kan wordco, of het mannelyk oir van het Hals van Ar- 
nefe uitgcftorven, en gcyolgclyk hel geval van het opeoftaan der Hertogdom. i^II]Ll 
men van Parma en P/atfawce, in dfi Qoadroplc Alliantie gemeld, dadelykce--^!ï!/ 
beurd is , de Infant Don Car/01 derhalven , tot meerder bcvcftiging van de ' 
gemelde Alliantie, ^n van de eventneelq Inveftiture^ die daarop gevoltrd is 
en in overéénkomft van het geen by het Weener Traaaatvanden7joDy i^if 
IS beraamd, als een nieuw Vaffal, die tot desielfs Kelzerlykc Lcencn van 
Parma en Paifamce geroepen is , faccedeeren tah 

~Maar dat, alzo die Prins ter oirtaak van ïvoe minderjaarigheit, noch niet 
in ftaat is om tyne zèaken te adminiflreeren^ of om bet geen by deopene 
brieven van de gemelde cventuecle Inveftitnare geellcht vvordt, uit te voeren; 
dat daarenboven» geen Koning van «I^j»/^ bevoegd is, de voogdyeover eenxo^ 
danig Prins, die tot eene diergel^ke facceffie geroepen fs, aan- of waar te nee« 
men; dat de gemelde Koning uit aanmerking van het voorzeiden en tot im- 
voering van al bet geen waartoe hy door^de gemaakte Con ventien ten opilgt 
van de Voogdye verbonden is, den meérgenoemden Infant Don C^r/ox vanon- 
der zyne jÉoninklyke en Vaderlyke magt ontflagen, en bem das tot xyn eigen 
fifeei^e^ g^Qp^^^t heeft; dat die Koning aan den Keizer gezonden heeft eenen " 
Brief, vai^ien xjr September laatleden, door hem zelf ondertekend, met het 
Koninklvke' cachet gezegeld, en door zynen eerden Secretaris van Staat ge* 
parafeerd, dewelke een verklaaring van het gemelde ontflag en dervrymaking 
behelft: en dat het derhal ven noodtg zynde, over Don Carlos Voogden of 
Curat<earen te tlellen , die , gedunrendc zyne minderjaarigheit', zyne zaaken 
Vaarneemen , en die erkennen % belooven en uitvoeren her geen die Prins , 
indien hy meerderjaarig was, achtervolgens de Prieven van eventuëcle Inves^ 
ticnre verplicht zoude zvn te belooven en na te koipen; zyne Kelzerlyke Ma* 
jefleit om die redenen door zyn Keizerlyke Magt tot Voogden enCurateuren 
over dien Prins by dezen benoemd en aangefteld heeft de voornoemde Door- 
lachtigfte Prinfes D^rotbea Sopbiaj Hertoginne Weduwe van Parma en Plat* 
famce^ (zyne Grootmoeder van Moeders zyde) uit aanmerking van haare uit- I 

muntende hoedanigheden, en van haare liefde en gen^enheit voor den ge* j 

melden Infant j mitsgaders zyn Hoogheit Jam Gafto»^ Groot^Hertog van 7^/* | 

kanem twyfelende zyn Keizerlyke Majefteit geehzins, of hy heeft de befte ver* ^ 

kiezing gedaan in 'c benoemen van haare Hoogheden , waarvan hy een verze- \ 

kerd en aangenaam blyk verwacht deor een fpoedlge verklaaring, dat zy die \ 

aangeboden Voogdye aanneemen, en de afvaardiging der behoorlyke volmag- 
ten aan bunne Gerubftitoeerden, dewelke daarvan voorzien zvnde, in den 
Rykshofraad toegelaaten zullen worden ; om den eed als Voogden in hunnen 
naam «f te leggen , en vervolgens na het overzenden der renverlale Brieven io 
de form van 0>nventien , de gewoonlyke volmagten tot het aanvaarden van 
de Regeering, uit de Kanceiery van den Rykshotraad te ontftmgen. 

Hopende zvn Keizerlyke Majefteit daarenboven , dat zy Voogden , van 
hunne kant met in gebreeken zullen blyven, de verëifchte Volmagten te gee- 
ven tot bet ontfimgcn van de Inveftiture der Hertogdommen van Parma en 

E e PAfi- 



Digitized by 



Google \ 



L 



\ji8 EUROPISCHE 

v7V' Plaïfanci^ en tot het doen van alle de andere gebrmkeljke pUchttn by deVet^ 
wieml gadcring en ter Kancclery van den Rykshofraad; ten einde 'er niets ïy dat' 
^111 hen verbindere ) om iVi de qualireit van Voogden, de dadelyke InVeftkareder 

genvelde Hertogdommen, op een plechtige en gewoonlyke wys van den Kc\- 
^e^Iykcn Throon te verkrygen, en lulks ten langden binnen een Jaar, te re- 
kenen van den tyd af dat daarvan pofTeSie genomen is. 

Den 2.7 Oftobcr atJivccrde van Barcelem tt Lhdrno de Enj^clfchc 
Admiraal fFager^ met alle de Oorlogfctiepen van zyn Eüquftdre» cr 
de Spaanfchc Admiraal Mart met drie Oorlogfchcpcn 5 fvrecFrcgaf 
ten en twee Tranfporifchepcn, zyndc in de Golf van £ywr dooreen 
spaaren ftorm van de ov-erige Oorlogfckcpcn , Galeien en Tranfport- 
fchepen afgeraakt ; uit welke Iaat (lea men yerfcheiden Paarden over 
boord hadt aiocten werpen. 

De Admiraals Mari en Jf^sger wierden doe^r la^ft yati dM Graot- 
Hertog gecomplimenteerd ; en federt arriveerden ook 6t. overige 
. Schepen van Oorlog en Tranfport benevens de Galeien. tW^ganfche 
Vloot beftont» bebalven de Tranfportlchepcn, in de navolgende: 
Zf Spaanfche Oorlogfchepen 9 gecommandeerd door den Generaal 
Murquis Mari^ voerende 1444 Hukken Kanon ,.en looio Mannen» 
7 Spaanfche Galeien, gecommandeerd door den Heer Regh, voe- 
rende 5 jr ftukken Kanon 1 en ipoo Mannen. 
16 Engelfche Oorlog(chepen , gecommandeerd door den .Admiraal 
fVager^ voerende f f 6 ftukken Kanon, ea ^^ioMBtmtn^ 
' ' ■ ■ ■ ■■■ <■ 
48 Schepen in alles bebalven de Tranfpartfchepeo ^ ophebben* 

de • . » • 102.90 

De Tranfpor^fchepen hadden op tien BnraiHons en drie Esquadrons 
Spaanfche Troupen uitmaakcnde tufleben de 7 en 8000 Mannen^ 
gecommandeerd door den Generaal Graaf Charny. 
Terwyl de Troupen ontfcheept wierden maakten de Engd/cheea 
Spaanfche Admiraalen benevens de Ëngelfcbe^^ Spaanfche en Tot 
caanfche Generaals en Minifters, een Reglenmnti dac d«a )i O€to« 
ber getekend wierdt» en het volgende behelsde. 

I T%E Spaanfche Troupen die men in de plaatfen van Tofcam tal iavoc* 
"^^ren , ittllen op koftea van zyn Katholyke Maje/kit aldaar betaald ca 
onderhooddn worden ^ tonder dat de fchat vanden Groót-HerlogofbetLiod 
gehouden is, op eenigcriei wyie daaarin te gempct te kom*n^ 

2. Twee 



Digitized by CjOOQ 16 



M E R C U R I U a ai9 

2.. Twee Batilllons van gemelde Troopen inUtn met 300 Dragonders in >73<*' 
Pijs trekken i twee Bataitlons ztiltên in Pors^Fcm^ ingevoerd worden; en-^^Q''^*' 
nieo zal 60 i 70 Diagonders in Liverno leggen met to vecf Infantery als de T 
Magazynen znlfen kannen bevatten, tot dat de Graaf van Cbéomi en deGoa» 
Tcrneor overééngckoinen iyn over de Quartieren voor de andere Troupcn die 
omtrent de laatftgenoemde Stad zuDen campeeren, tonder dat de Graaf van 
Ciétrni onder wat pretext ftet ook zy, toude kunnen preteudeeren, deielvein 
andere Plaatfen van de Staateo des Groot-Hertogs te verdeelen. 

' 3. De Graaf van Chsrw zal in Lhorno het opper-commabdo van het Milt* 
faire hebben ; en de Spaaniche Troupen te tarnen iiiet die van zyn Koninkty- 
ke Hoogheity tallen daar den drenft doen, volgens het alternatief van de Of« 
jiciers der Corp&n zo vanden een als van den ander, naar hannen rang. Twee 
derde van de Tróupen van 'x Gnarnizoen znllenSpaanfcheen de red Toskaan* 
fche^ zyn. De Graaf van Charm zal de voornoemde Troupen verdeelen in de 
Poften die ky convenabel zal oordeeten; maar hy zalzidi niet mogen bemoei- 
ïen met de zaaken van faet Civjie, Huifelyke, Politieke en Koopnoans-Goa- 
vernement, noch met het Departement der Gezondheit, het geen alleen van 
den Goavernenr van Liv^mo zal afhangen, aan wien de Graaf C^^^rw/gehoüw 
den tal zyn Troupen te eeeven, zo ze van nooden zyn, met Officiers die ver- 
plicht zoUen wezen de ordres van gemelden Gooverneurtegaan haaien. % 

4* De Galeien van den Grooi-Hertog zullen t*cenemaal en alom onder het ^ 
onrniddelyk commando van zyn Koninidyke Hoogbeit blyven , als ook het 
C^rps Tofcaor)(cie Troupen , die een gedeeJre van het Quarnizoen ^znLivor^ 
BO oümaaken , 'c we^k zyn Koninklyke Hoogheit naar zyn goeddunken zal 
konnen reduceerén , tonder echter het boven faet derde te mogen vermeerderen. 

f. Het Saiueren zal volgens de ordinaire (lyl van de plaats gedaan worden 
en xo mtw eeiii^e verandering wil maaken, zullen dt Graaf van C^ft^^i ende 
Gouveriiear daar over moeten overeenkomen : Deze laatftezal continueecenj 
2yo Goirde, beftaande uit Tofcaanfche^Soldaaten en Officiers, te hebben. 

6. 'Men zal op dezelve voet overeenkomen ten opzigt van de audoritett der 
Spaaijfche Officiers te Porto terrMJo , en van die van den Gouverneur dezer 
Plaats 9 over de reTpeAive Troupen van 't Guarnifoen. Men zal een nette lof 
Tentaris houden van de Artillery, enz. aan den Groot-Hertog toebeboorende, 
en de Spaanfche Commandanten zullen een Duplicaat daar van hebben. Zyn 
Koninklyke Hooj^heit zal altyd Provifie en Oorlogs-Ammunitie uit Livomotn 
Porto^Ferrajo tnogen neemen « doch alleenlyk van het geen zal erkend zyn hem 
toe te behooren , en onder de bewaaring vari zyn Minifters zal gefleld zyn» 
Zo de Spanjaards Provifie en andere diergelyke zaaken komen te manqueren» 
tullen zy het uit de Magazynen van den Groot-Hertog tegen een redelyke 
prys mogen krygen , enz. 

Vervolgens deedc de Graaf van Cbarn% den volgenden eed in han- 
den van den Marquis Ca^ponuGowcxütxxx van Livont$f door den Groot* 
Hertog tot die plecbtigheu benoemd. 

Ec z Ik 



Digitized by CjOOQIC 



tio 



E U R o P I S C H E 



l^ovemt tK Emaftnel d'Orïeams, Graaf vm Cbarni^ Ridder der Orde van St. >öi, 
■ , AKamerhecr van zyn Majeftelt, Goovcrncur van C#iii/if,/3oavefneQr en Ka- 
pitein-Generaal in die Provintie» Commandant'Gcncraal der Troupen van i^a 
Majefteit, in ItaHe^ ingevolge de precife ordres van lyn Majcftcit getekend 
met lyn Koninklyke Hand, en tegen-getekend door Don Jofepb PéUinb» , 
Raadsheer van ïyn Majefteit; Beloove en zwecre in handen van dcnGcoeraal 
Marquis Giklio Gaspar Capponi^ Gouverneur van Livorva, Kamerheer van lya 
Koninklyke Hooghcit , die ten dien einde behoor lyk gcaotjiorifeerd is door de 
eigenhandige Tekening van den Groot-Hertog , gedagtekend den 23 Odobcr 
17M , en cegen-getekend door den Abt Tornaquiwciy Secretaris van Staat, in 
tegen woordigheit van de twee Heereo Admiraals , den Heer Baron van Cd- 
wan^ Minifter-Plenipotentiaria van tya Groot-Brittannifcbe MajeQeit, eovet- 
fcheiden Offideren van de Spaanfche en Tofcaanfche Troopeo, eazuiksfnde 
befte en plechtigfte forro als 't gefchieden kan, in den naam van God, op de 
Zaligheic van myn Ziel en op de H. Evangeliums, 10 voor my als voor de 
Officieren en Soldaaten van zyn hooggemelde Majefteit, welke in de Staaren 
en Plaatfen des Groot*Hertogs van Tofiauem ingevoerd zullen worden en daar 
blyven , volgens den inhoud der Tjadaaten, en overeenkomende met den or- 
dinaris ftyl der eeden die ik gedaan heb wegens de verfcheideo Goaverneoien- 
ten, welke ik in de KoQinkryken van zyn Katholyke Majefteit bezit, be\oo!« 
ve, zweere, verbiude my en legge, dat ik altyd onvcrbreekelyk zalwaarnee* 
men de onfchenbaarfte Getronwheit en Gehoorzaamheit aan de Ordres 'ooBdem 
Doorlft(ht$jrfteaf<9rfiyOHAN GASTON.^ Groot^Herteg vam T^ofcémeu^ in fM- 
liteit van wettige én eenige Souveresn van gemeUe Staaten^ en dat ieder vao ons 
in dienft van zyn Koninklyke Hopgheit treedeode , zynaiterftebeftzaldoen,om 
den PAfoon, deSouvereiniteit en Amhpriteit , deStaaten, Goederen en Oc- 
derdaanen van zyn Koninklyke Hooghfeit» en al 'tgeen hem iocbchoord, als 
mededeszelfseerendiezynerStaatenA^befchermen en verdeedigeu, mits daK*er 
nietwes is^dai firydig m()gt zyn met de onmiddelykeSuccflievan deaDMr/ir^fc* 
tig ften Prins de Infant DON CARLOS, welken wy zullen befcheimencDOB- 
derfteuneo^met de veréénigde Magten van Sj^anje en Tofcane , «nz. 

Deze Afte door den Auditeur Bonfini met luider ftcm gcleezr/i 
2ynde, wicrdteenamhentyke, door den GcneFaal Cbarni getekende 
Copy in handen van den Generaal Capponi overgeleverd, die vervol- 
gens alle de tegenwoordig zynJe Generaals» Admiraals» Mimftersen 
Officieren in de Appartementen van den Groot- Hertog ze;r heerlyk 
omhaalde. 

Te Pürma begon men reets verfchciden fchikkingen te maakentot 
debezitnceming van die Staateni dewelke de Hertoginne Weduwe 
J)or9thca apparcnt op den Feeftdag van St^ Carplus Borromeusj zynde 

den 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S; %zi 

den. 24 November, in den naam van, den Spaanfchcn Infant doen iss>wwJ 
zoude: ook heeft baare Hóogheit geordonneerd , nieuw geld te flaan, _. 
aan de cenejiydc met het borftbeeld van den nieuwen Hertog, en 
dit omfcbrifi : CAROLUS I. BORBONIUS-FARNESIUS , 
NOVUS DVX PAKMiE ET PLACENT/iË: en aan de andere 
lyde met dè Konii^klyke Kroon opeen tapyt, en daarby dezewoor* 
den : MOX V t N IET ; welke Penningen wel ter waarde van loooo 
guldens, op dien dag onder 't Volk gellreoid zullen worden. De 
gemelde Hertoginne, Weduwe ontfing den Zf OAober wegens den 
geboortendag der. Koningin van Spanje (hzre Dochter) de compli- 
openten van den geheelen Adel, en ook van.de jonge Hertoginne 
Weduwe^ diëten dien einde van Colorm xcPurma gcKomen was, en 
tegen den avond derwaards te rug keerde. 

Men ve»ftaat, dat den Infant - Hertog aan de Hertogin Donariere 
DoTêtbea van Parma een aifaple Procuratie beeft gezonden , om te 
difponecren van het Guarnizoen Land- Militie, het welke in Parma 
en Flaifant^ zal trekken , zo dra de Generaal Stampa de Duiifche 
Troupcn daaruit getrokken zal hebben ^ op conditie dat de 6000 Span- 
jaarden in de Piaatfcn vzwTofcamn zullen blyven. 

Men ontfing den 3 van deze Maand te Ferietiehnc^cnvzn Confian* 
tinopolen over Land gekomen vandcn-zÓöobcr, inhoudende: „ dat 
,, de nieuwe Opper- Vifir Osman BajgTaszn Bosnië aldaar aangeko" 
jy men zynde^ onmiddclyk een Divan hadt doef^ vergaderen,- in dQ- 
„ welke hy met veel nadruks en verftandgefproken hadt over den te- 
,, genwoordigcn ftaat van zaaken, en over de middelen om de ruft 
,, en goede harmony tuffchen dch Sultan^ het Krygsvolk en deOn- 
j, (derdaanen te berdellcn, gecvendc terzelver tyd een korte fchets 
j, van het geen onderde voorgaande Vifirichappen gebeurd en gedaan , 
„ was, waarvan hy eenige dingen goed* enveele afkeurde, zeggen- 
,1 de, dat 'men de nieuwopgcrechte Wachten, ronden en oatrouiU 
,, les zo binnen als buiten de Stad moeft afTchaffen, de Kofi)'-huizen 
„ weder open ftellen, en andere maatregelen beraamen, waar door 
„ het Volk weder in zyn voorige vryheit herfteld kon worden. Dat 
,, men voorts alle de Proceflcn ter occafie van zo veele beroertens te- 
>» gfïn de Muiielingcn geformeerd i moell vernietigen en verfcheuren> 
„ dat men daar omtrent voortaan met ^pinder ftrengheits moeft te • 
5, werk gaan , enmaar allcenlyk de Hoofden der Rebellen (traflfen. '* In 

Ee '3 die 



Digitiz-ed by 



Google 



xia 



E U R O P I S C H E 



^^\ die Divan hadt men goedgekeurd het eedragvao ded den Bacha vul 
^^ Babyhmn of Bagdüi^ die bet gelak gehad badc fecoan binnen de ge- 
bloqueerde Stad Erivan te brengen ; en men befloot nieuwe ordies 
aan den commandeerenden Bacha van het Otcoroannifch Leger in 
Perfië ie zenden, om alle mogelyke middelen aan te wenden tot bet 
herneemeo van Tauris^ en ingeval van goed lucces, de Fortificatiea 
van die Stad re flecbten. De voornoeotde Opper- Vifir was een Man 
van hooge Jaareoi zeer ervaaren in de Staatkunde, en van goede 
reputatie. 

Den 30 September kwam te Genua van BaJUate rug de Galei, die 
het tweede Secours van iCeizerlyke Hulptroupen geconvojecrd heeft. 
Een party van de rebellen, was eenige dagen te voren op nieuw in 
de nabuurfchap van yijaccio geweeft • om ^er het inzamelen van den 
oogft te beletten; maar de inwooners van die plaats» door eendeta^ 
chement van het guarni(ben onderfteund^ hadden een uitval daarop 
gedaan, 37 van hen gedood, en 300 Üuks vee, daar onder 40 oflèo, 
veroverd* Den 1. O&ober arriveerde re Genua een felouk , die den 
z6. September van AjaccU vertrokken was , met tyding , dat men 
bericht gekregen hebbende , dat veele rebellen te Mezv^na zaniei] 
gekomen zynde om krygsraad te houden , men tfoo. mannen uirge* 
zonden hadt om hen te overvallen ; diecenigen tegen ftand vindende, 
met dt bajonetten op de fnaphaan in het gemelde plaatsje gedrongen, 
endegecnendie zypntmoeteden in (lukken gehouwen, en de woo- 
ningen in brand gcftooken hadden } zynde daar uK alle^lyk een oud 
Franciscaner Munnik ontkomen » en van de zyJe der Genuci.cn 
maar twee Zwitlcrs gcfncuveld en twee Grieken gek Wet ft. 

Sedert is wel gefprooken van een minnelyk verdrag > doch men 
hdeft malkanderen daar over niet kunnen verdaan 1 zo dat de vyan- 
delykhcdcn vervolgen, en hoewel de Genuczcn eenige kleine plaats* 
jcs veroverd hebben, fcbynen zy bet echter kwaad genoeg re heb- 
ben, alzo. zy dikwils roet groot verlies worden afgeflagen. 



DUITS. HET Keizcrlyke Hof heeft tegenwoordig geen grootcr bcczig- 
LAND. hgij. j^j^ Q^ ^yp oogmerk ten opzrgce der Pragmatique SanSh byde 
Vorften van het Ryk te bereiken j doch de Miniftcrs ontnocten in 
hunne onderhandelingen dtes wegens zeer groote zwaarrghedeii , zo 
dat het fchynt dat die gewigiigc zaak noch zo haaft niet ten einde 
feal loopcn. 2al 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I :U & xxj 

De circuhirc brieven tot de rcduöie der Kcizerlyke Troupen » j^'^ilx 
ivaar van vfccl gefproken is^ lyn Vy den HoF-Krygsraa^ DOch niet - 
opgemaakt; en het fchynt dat die reduélie vooceerft niet gefchieden 
2al f om dat men op den ouden voet voortgaat met het werven 
van retruteti) öm.dé Keiteriyke regimenten vokallig remaaken. 

Op den Ryksdag te Regensburg wachte men dat eerlang de zaak der 
verdrukte Saltzburgers ernftig op het Tapyt zoude komen. Men 
zag flldaair van die Nteuwbekeerdcn den Vc^igenden Briet , door téb 
eigen vermoffliden Bode ie Begenskarg g^t^r^gt , Waar uit \Afkl ésn 
de Rooms -Katholykeo d»fit «tttt hndsn met k>ii(éré lafftüt'lftgèh 
zwartmaaken : 

Zter gtUifdè Btoedett] 

WY bcdanfccn o hcrtelyk , dat Gy-licdcn onzer gedachtig 7yt, en wy be- 
danken u zeer voor het lieve Gebed , dat Gy-h'eden voor ons tot God 
doeC| 't welk wy zeer wel van noodeo hebben. En wy hebben vernomen 
dat ey gaerne wilt weeten hoe de zaakcn met om Aaan , het welk wy met 
yv^ngc herten willen doen, zyndc dit nti onze grootfte klagtett, dat wy alzo 
gehaat en gade geflagen worden, dat het onsbnmooglyk fs onze nood te klaa< 
gen : en bet is ons zeer ieet dat men ons zo valfchelyk aanklaagt en befèhul- 
digt , zo als wy verneemen , dat wy van ons Eoangelifch Geloof zouden af- 
gevalten zyn, en dat noch Ichrlkkelyker i«, dat men van ons zeggéti v^W^ÏVy 
g^hnven mtet meirim den ZofineQ<t'ds\ het zy God in den Hetilél geklaagd dat 
men ons met onwaarheit betigt, welke God die een Kenner allét hérten is ^ 
Weet dat ons Geloof anders niet is dan inde H. Schrift Raat, en fn de Augs- 
bttrgfcfae Confeffie vervat is, en wy zyn ja opgebouwd op den grond der 
Apoftelen en Prophcetcn, waarvan jefus Cbrsjius denHoekÖeeti U. Engelyk 
vty ook verneemen dat men ons mede voor onroftigen en wederfpannigen aau- 
gegwen heeft , 't welk echter van ons met de waarheit niemand zeggen of 
bewy^.en kan «daarom willen Wy het gaerne met deze Spreok houden; Geef 
den fieizer vjat des Keizers is , en God ivas Godes isj en zyn ook in alle bur- 

f;erlyke en billyke zaaken wel gehoorzaam , uitgenomen wat de Leere aanbe- 
angt, die niet onzer maar Godes is, en Gode zyn wy doch een grooter ge- 
hoorzaamheit fcbuldig dan den menfchen , enwyl wy, God zy lof en dank! 
de genade hebben gehad dat wy het Euangelifche Geloof hebben bekend, zo 
willen wy met de huipe en genade Gods daarby beflendig blyven , al of het 
óok fcboon ons leven zon koRen , gelyk het zich Iaat aanzien , dat men met 
ons zo bart en fcbriklyk wil omfpringcn, zynde den 27 September , in der 
nacht Van het bedgetiaatd en in yzer èn banden in de Gevangken's gefmeeten, 
en den 10 Odober hart en fponelyk met een goed getal Soldaaten op een 
Wagen naar £i/;r«^arr^ gevloerd , in bet geheel uit alle Ampten 21 , en zo wy 

wee- 



Digitized by CjOOQIC 



ii4 E U R O P I S C H E 

173 ■• weeten ttuen reets over de fo Maonea 10 de Gevan|kenis, ea ine£raiida» 
N^cmb wordeamede gedreigd: Nadien wy thans in de hooglte nood zyn^ bidden yiy 
' ■■■ ganlch needrig met God en door God oic grond onzer herten dal ons tmp 
halpe mogt wedervaaren eni. 

Ons bedek laac niet toe ons in *c verhaal van aUe de byzondere ge- 
vallen en om Handigheden , welke dagelyks wegens die zaaketi ver- 
breid worden» in ie laaten. Wy zullen ons voor deze maai ^cr^ 
noegen den Leezer mede te deelen den Brief welken hec Eoangeu- 
fcbe Corps van de Ryksvergadering dieswegens aan den Keizer ge- 
fchreven heeft , zynde van den volgenden inhoud. 

Alkrdüorïuebtigfle ^ Grootmagtigfle ^ en cmverwinnelykjle Roomfcbe 

Keizer j 'ook Koning in Germaniè ^ Spanje^ Ongary'é en 

Bobeemeny enz. enz. 

AllergenaJigüe Keizer^ Kening en Heer^ 

WY zullen uw Keizerlyke Majefieit hier door in den naam van onze hoo* 
ge Heeren Priucipaalen » Opper en Committenten met betaamelykecnal* 
leronderdanigfte eerbied niet verbergen , het welk wel zo men verneemt tot 
4eszelfs allerhoogfle kennis fèdert eenige Maanden gekomen is, doch hoiren 
twyfel voor het grootfte gedeelte op een cenzydige wyze; hoe namelyk in 'c 
Aardsbisdom Salttburg in het tegenwoordige Jaar en delaaifi verleedeneZomer, 
op een zonderlinge wys in den begiape maar enkele Perfoonen en Familien» 
• doch naderhand veele,^ te nieér, hoe die des wegen van de Overj^heit enGee- 
ftelykheit zeer kwalyk aangezien, vervolgt, verdrukt en op ver/chcidco wjze 
in hunne vryheit van (lil uit den Lande te gaan verhinderd wiecdcn; veele»ja 
wel méér dan zocx>o Zielen van de Katholyke tot de Eq^ngelirche ReVigie 
overgegaan » begonnen de laatfle vrymoedig te belyden , en daar ly van hun 
Landheer geen verlof , om dezelve maar (til ,. laat (laan in /t openbaar te oe- 
fenen konden krygen , begeerden zy eventuëiyk uit het Land te mogen ver- 
trekken ; en hoe eindelyk 120 zwaare en gevaarlyke onluften daar oit zoadeo 
kannen ontflaan. 

Wy bekennen gaern dat deie Religie-zaak eene van debedenkelykAeenaan* 
Aootelykde is , welke in langen tyd en veellicht federt den Weftphaalfcheh V tede 
is voorgevallen. Doch even daarom vereifcbt ze ook aan alle Icanten des te 
grooter behoedzaamheit , en Ryks-Con(litatious-matJge inzigt« Gc\yk wydan 
van onzent wegen gewi(rclyk alzo weinig oit eene onftandvaflige Rettgïe-yver 
of andere pnbillyke oogmerken gezint zyn voor waarlyk' ongehoorzaamc , 
wrevelmoedige» oproerige en pfichtfchuldigheit vergeetende Onderdaanen te- 
gen hnn Landheer , en over hen geftelde Amptenaaren j het woord te voeren, 
of onder voorwendiel Van Religie ons in Staatkundigen handel tefteckefi,als 

daar* 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R.I U S, 2%f 

4aareiil^eB ODte hooge Hoeren PfiDcipaalen , Opper en CommitteDten rofiig ^^„ > 
kofinen aiotien en toegeeven dat een Ryksfiand oit eene boven de Rykswetten A^lL^ 
heen gedreercne Religie-yver, buone oude of oieav^e Geloofgenooten ?cr- 
dcige , het gcene dezelve de hellfgfte en danrOe Vrede toelegt, onder geheel vrecm- ~"~ 
•de of zeer verdachte, tenminflen tot noch toe geheel oobeweezene voor wend - 
fels» ben notoir ontzegge> affnvde en ontrekke, daar benevens zyne Mede* 
ftandeo en Compacifcenten zelfs direft of alleen indired ondraf baar beleedi** 
gen. Geene doffe fchjnt inden Wedphaalfchèn Vrede duidelyker uitgedrukt te 
zyn, als even hoe ^et met Onderdaanen zal gaan die niet voor en ten tydevan 
den Weftphaalfchen Vrede , van andere Religie dan van hunne Landheer gevireeft 
lyn j en die dewelke ten allen tyden na dien Vrede als een fondamenteele Ryks** 
wet de Religie veranderen. 

,. Verder is toegedaan (heet het in het fie Artykel Par 34) dat de Onder^ ^ 
9, daanen der Katholyken die de Ao^sburgfche Confeffie toegedaan zyn, gelyk 
,, ook de. Katholyke der Aogsburgiche Oonfeffions^^erwanten Onderdaanen , 
,, die in den Jaare 1642 de opentlyke of byzonderé oefening hunner Religie te 
,1 geener tyd des Jaars hebben gehad, insgelyks ook die geene welke na de 
,, afkondiging des Vredes» ooit in het toekomende eeneandere Religie als det 
fi X/andheers aanneemen , zullen worden gedold en inet vrye gewide in hanne - 
,, huizen zonder gevaar van lnquid;ie of veidooring, bunne-aandacht verrich- 
,1 ten kunnen. Men zaF hen mede niet belerten in de Nabuurfchap zo dik- 
j^ wils en op wat plaats het hen gevalt, de opentlyke Religie-oefening by te 
I, wooneot of hunne Kinderen in vreemde en buiten landfche Schooien, of 
,, thuis aan byzondere Leermeedcrs ter onder wys over te geeven. Noch Par. 
9) 36 y maar als een Onderdaan die noch openilyk noch in het byzonder zyn 
,1 Keligie*oefening in het Jaar 164Z heeft gehad, of ook eerd na dcnafgekon- 
„ digdeo Vi;ede, van Religie mogt veranderen, van zelfs wilde aftrekken, pf 
^ vaA 'den Landheer zulks te doen bevoelen was ^ dien zou het vrydaan hetzy 
„ m^t behp^ding of verkoping zyner Goederen af te trekken, de behoudene 
„ door Üienaaren te be(iieren» en zo dik wils het de zaak vereifchr , zyn goed 
„ tebezigtigen,*zyn proces te voeren, of fchulden ce innen, vry en zonder 
„ gelei-brief zich daarna toe te begeeven. Noch Par. 37, edoch is verdaan 
„.die Onderdaanen zo noch opentlyke noch byzondere oefening hunner Re1i« 
„ gie des geniejden Jaars hebben gehad t den termyn tot vertrek niet minder 
yt dan onder vyfjaaren, maar die 1 dewelke na den gepubliceerden Vrede de ^ 
I ^ Reirgte v«randereti, niet onder (fedrie Jaaren, het zy dan dat ze eengerai*.* 

f f^ mee en langer tyd erlangen mogten, zou worden gedeld. Men zou ook 

i V» die geenen , dewelke van zelfs of uit dwang wilden aftrekken , op geenerlei 
„ wyze atiedatien wegens hunne geboorte, vrye aankomd en eerlyken wandel 
«» weigeren , of dezelve a>et ongewoone Reverfen , als te groote aftogs-gelden, 
„ veel minder die, dewelke van zelfs aftrekken, onder voorwendfel van eene 
3^. diendba^ri^, of onde^ andere fd^ynoyerhindertngen bezwaaren. 

&V9]genf 4^^ zoone-lrlaace letteren , zyti zy den hier zynde Saltzburgfchen 
^Dtfjaiigezien men opdf Ryksvergadering » inzooderheit op debehoude- 

F f Bis 



Digitized by 



Google 



2t6 E U R o P 1 S C H E 

17)1' q{s der Rylcs-Grondwetten , bcnevent de Vrele, f«ft , «eiitgiKic en Md vcp^ 
KêVfffit troQwcn , hoofdtakclyk bsdftcht inocfl lyn , met voorbcede en voorftel)ïsg«ii^ 

» to als de omftandi^faeden weiniger of meerder wydloftighek (cbeenea te vcrci- 

iïrhen, tnoodetyk of fchrifcelyk aan geweeft, vfanneer ty reeti ia betToorIe* 
den Jaar no en dan moeden hooren , hoeeenigeSaluburgfcheovftadcKatiio- 
lyke tot de Eaangekfche Religie overgaande Onderdaanenj debyzondereGod»- 
dienfl of vryhett van vertrek , hnaft door ketens en banden /cf ten tmiifleB 
flen met harde Gevankenis , haaft door onthonding of ten weinigfte werkat* 
tinghonner vermogens, waartoe gcmeenlyk de van de Beampten omeditraar- 
dige en moedwillig veroirzaakte ftraf-gevangkeniflfen > en Gerechts-lroften cot 
een voorwendfel dienden , haaft door onttrekking van onder bna Vadeilyke 
iif^gt bevindende Kinderen , en dte de Jaaren van onderfcheit niet bereiken , 
toe te laatcn eenc Religie te verkiezen, geheel tot water wierdt gemaakt. Al- 
hoewel dan noch veele onder verflandige en mededogende Amptenaafeo taaie- 
lyk gelukkig ontkomen mogten zyn ; echter is het op ^eeoerlei wyie te ver- 
moeden , dat veele anderen die zich naanlyks voor hun eigen Perfoon hatf oaa*^ 
kende en bloot konden bergetr , en aanbieden des noods de bovengemelde 
hardigheden met èeden te beveiligen , gehoor zallen vinden. Men heeft oolr 
bevoorens in hunne handen de Origineele en Sahzbargfche zogenaamde 
Schnb-fibeine gezien, wiarby zy , wyl zy Luthers waren, van gerfcht tot ge* 
richt, en begeleiding van gewapende Lu:den , uit den Lande varweezen wier- 
den. Diergelyke bejeegenlngen alleen, ilemmen reets met de bovenaange* 
haalde woorden Par. 36 en 37 , Artykcl V. I. P. niet overééti , en maakea 
bet overige maar des te verdachter. De van SaUzburgfche zyde zelft goed- 
deels toe^efiaane, dikwils met fchielyke overval in eigen huizen rer uitvoer ge- 
bragte icherpe Inquifitie op Bybels en Euangelifche Boeken « hoe wei« 
> nig ook dezelve onder de verboden Boeken gerekend worden ; wanseer ook 
in bet Roómf che Ryk door het reets betoogde , de Onderdaaneo de R^igia 
mogen veranderen , en eene andere in het getrielde Roomfche Ryk jjerecipV. 
eerd, aan te neemen, kunnen hen niet de middelen daartoe, als even deH. 
Schrift , en voorts Euangelffche Boeken gevoegfyk af^e&eden worden , ihana 
kortbeitshalven niet uitvoerie te gedenken. 

In plaats van onze gemelde voorWddlngcn en voorftcIHngen In het minfte 
wel op te neemen, of vricndelyk en mfet noodfge onderricht indiöpdaad te bc- 
. antwoorden, heeft men liever getracht zich daarvan eensklaps re oordcwa, 
nadien de hier zynde Sahzhurgfchc Gezant ta Fèbruarfiyp, de Memorie door 
den Kcur-Saxifchen Legatlons-Secretaris aan hem gepreiemeerd , tonder ze 
ceps te leezen, onder voorwendfti van het verbod des Aardsbifrcbops , eodat 
de Euangelifche Standen over de me3e Katholyke Standen , zich eene Jurla- 
diaie wilden aanmatigen , ronduit van de hand heeft geweezen , daarenboveii 
zo veel in henr fs , den hahdel toen met ons afj^ebttiolefi. 

Hoe haatelyk dfc zaak uUr Kci«etlyke Mnjeftélts gérêehKisheiVKé^ena gemèeé 
verbeeld zy , brykt onder • andercri uit desierfs Brie<^-**an defih 'V ^^t^tMiber 
laatftfeden aan de Stad RegemSkrg afgegaan, t^Mfin alvooren^^WMopfffte 

lee- 



Digitized by 



Google 



M E R C U R ï U S. 2X7 

leevcó MBgcklaagde S«1r«b«rg&he Ondcrdaancn tot Iraane verdccdigiog wor. .^1i^\ 
den gehoord» de gcheele liandel als een misdaad mcerendccis uit de Stsidlie- N9vem . 
^ffMi»f ^jA oiciproak hebbende, wordt aaogeiien, eo derhalvcn haar alle ' ■' 
Correipoodencie met de Saltzburgrche Ooderdaanen op de zwaarfle (trafiê van 
Vrcdebrettfc verbodcft wofdi,wyl ki dcnRcligie-Vfcdc^Par.23eninden Wift* 
phaalfcheir Art, V. Par 30, voorzien i$ , dat geen Ryksftand des anderen Onder- * 
daaaen tot lya geloove lal dwingen of dezelve daar toe verleiden , waarop 
men vaft blyven fla«o moei: Wf zyn deze beide pointen zeer wel indachtig: 
doch gelooven niet dat deze Magillraat gemelde Katholyke Onderdaanen ver- 
leild en aangehift zonde hebben ; daarentegen wanneer veel licht voor heen 
een uitgeweeken Saitzbarger aan zyne te mg gebleevene , en met hem gelyke 
gevoelens hebbende Vrienden 9 of in allengevalle een van onze Predikanien 
aaadie geeoendie ia*c SaitzborejTche de fiaangelifche Relisie toegedaan zyn , < 
iets trooftc^k», het zy uit Goos Woord, het zy Bit de Ryks-Conftitaiien , 
teffen» deVerdsnkte tor geduld » rad en gehoorzaamheït vermaanende, over- 
Ichryve, zalks kan op geeoerlei wyze voor een verboode verleiding en Qraf- 
baare vervoering worden gebonden; wyl anders de gewflTens- en uictochts^ 
vryheitt vervat ui de Religie-vrede Par. a3cnPar*30,vanden Weflphaalfchen 
en de dearep volgende, woorden; Hos tarnen noHobfiaaie^ te loor worden ge« 
(lelt. In het byzonder wenfizbten wy wel, dat de Katbolyke Geeftelyken en 
Watreldlykea , grootere en geringere Perfoonen» Klooders, Siifcen en Land* 
regeeriiigen, gemelde 23 en 24 Par, zo wel als de Pröteftanten naar de begin- 
selen hnaner Religie betracbteden ^ doch menigvuldige en ontelbaare Voor* 
beelden ler contrariei doen zich byna dagelyks hier en daarop: Alleen hier te 
Regemsbwrg in 't gezigt der ganfche Ryk^vergaderiog, heelt men federt eenige 
Maanden, ten minden drie moeten zien, en zelfs noch deze week een geheel 
uleuw* Wanneer Kinderen van 10, 12 tot 14 Jaaren, verleid door vreemde 
Kafholyke Perfoonen , of door weérbarfiighèit omtrent bet Vaderlyke gezag 
en tucht, de geein((fte neiging voor de Katbolyke Religie laaten blyken» kun* 
aeiKle zy hunne Ouderen en Voogden « noch hunne Overigheit meer zien of 
rpreeken. Zyn niet de verbaaftmaakende gevallen der Sentgrafifche , Erthali* ' 
fche en Eofzesfifche Kinderen , waereldknndig i gelyk dan ook de Moeder 
der laatAen, dieeeat Weduwe is^ by ons nochmaals om eed herhaadde Brief 
van voorichryving aanhoudt: Dil wordt genoemd vreemde Onderdaanen, ja 
Iftieden van de onmiddelbare Ryks.Ridder(chap , met opentlyk geweld af te 
èwtngen » te vervoeren en te ontroven. Waar zullen eindelyk gemelde 23 en 
24 Par. dec Religie- en Weftphaalfche-vrede, als mede andere geheiligde na- 
tttuclyke en burgerlyke wetten méér blyven, wanneer Onders en Voogden 
hunne lyfeiyke Kinderen, of hunne Voc^dy bevoolen, van 10, iz, 13 en 1^ ' 
Jaaren, niet mogen ftraffen of eens zuur aanzien, zonder zich bloot te (lellen 
dftt dinelve haodtafielyk , niet uit liefde en door Confcientie-dwan^, tot een , 

andere Religie, imar uit zondige ongehoorzaamheit , halQerrigheit en ver- 
meende wn^ tegen homie Ouoers en Vrienden, wegloopen , dan in Kloo* 
ftsrs » of andtn eerfi beimelyke , en metter tyd opentlyke l)e(cherming.en ver- 
Myf vinden. F f 2 Het 



Digitizéd by 



Google 



228 E U R O P I S C H E 

^^3'' Het Salubufgfche belang lo omftandig aangeroerd, is fa dcte tonder te be^ 
Novemb nadeden de tot hier loc veelvuldige onafgedaane Rcligie-bexviraarniflen , voor 
' ■■ ditmaal ons voornaamöe voorwerp. Daaruit kunnen in 't kort onberfteitarc 
fchadcn ïo aan !yf en ^tcle, goed en bloed, vrede en ruft omftaan, doch de- 
ze^re louden door onpartydige befchouwing noch vermyd kunnen wordeo. 
Een fpuedig Expediënt overeenkomende melde Ryks-Gonftituticti zarernoo- 
dtg zyn, om op den rechten grond der zaaken te komen» waar meded^n naar 
ttwc Keizerlyke Majefteits prys waardig fle billykheit (lot welke wy nier rmnder 
in een toeverzigiig en allergehooriaamft vertrouwen leeven , dat het met de 
intrekkine van uw Keïzerlyke Majefteits Troqpen in het Salttburcfchc direft 
noch indired gemunt zy op de liuangelifche die uit den Lande begeeren te 
trekken» en daarom van hunne Landsvorft of ten minften lyncClergfe, Raa« 
* den en Beampten zeer kwalyk aangezien worden , en anders aan geen waare 
en gewigtfgc wanbedryven fcholdig zyn) de zaak des te zekerder en kracbtfgcr 
worde afgedaan* Het geen men van de Vorftelyke Saltzborgfche zyde thans 
bedekt, zal len laatften, doch veel licht niet mtèt re iwtegra ^ leflcnsmetdes 
te fchadelyker werkingen en gevolgen aan den dag komen. 

De Aardsbiflchop heeft by uw Kelzerlyke Majefteir overzyne Onderdaanefi 
zelfs reets de heevigfte klagten gevoerd ; hoe zal h^ nu Richter koonen zyn ? 
zullen de Onderdaanen naar iVetmn gaan , en daar hunne bezwaarnifièn vet- 
toonel) ? doch men laat thans niemand uit den Lande gaan , eo waar zullen 
zy in hunne eenvoudigheit en armoede en in zo' een^ tedere zaak, wakkere 
Advokaaten en Procureurs vinden. Die geene welke van de Eaangelifche 
Scanden moeten gehulpen worden; he))ben maar een eenig grief die geen te- 
geofpreeken lyd; zy begeeren niet te procedeeren, maar eventuëi/k als hen 
de opentlyke vrye Religie-oefening ontzegd wordt, uit het Land te gaan. Tot 
ordentelyke Proceflènby de Ryksgeregten moeten geen Rel igiezaaken komen, 
doch als dezelve zich daarin trachten te wikkelen, worden onze Verdrokk/a- 
gen daar door maar groorer en verdubbeld : Alleen een locaU cfmmjfH van . 
beider zyds Religions-Ryksftanden , Allergenadigfte Keizer en Heer, kan- de 
zaak te recht helpen. Wy hebben re^s de noodwendfgheit Tan zulke Com- 
ffiiffieuzo dikwj^s klaarlyk betoogd , dat het overtollig zy zulks bierteherbar 
len. De tegenwoordige Saltzburgfcbe handel vereifcht dit zo zeer dan elders 
eenige andere Religie*grief : men is in Faél^ niet eenIg ; voor gefubdelegeerde 
Ryksfianden van beiderzeids Religie zal men haaft zien van wataarr de khpea 
zyn , of de Religie maar een dekmantel voor een ophanden zynde Rebellie \s, 
of niet f Of in allen gevalle maar eenige of alle die de Euangetifiilie KeVigie 
omhelzen en den uittocht begeeren, fchuldfg fiaan ? Of de Wefl^aaUcV&e Vre- 
de in het Saltzburgfcbe noch geldt dan ofze ter zyde gefield wordt > De Aards- 
biflchop kan de onkoften van zyne eige Onderdaanen^ alsze ia het onrecht 
worden gezet, gemakkelyk lichten ; en zullen na alle aanzien veel minder 
bedragen dan hec onderhouden der hulp*Troupen die hy in zyae Landen nod^ 
geacht heeft te hebben , maar in een of twee Maanden komt re koQen. 
Wy fmeeken o^chmaals in den naam van onae hooge Heeren PrfaaptleB, 

Op* 



DigitizedbyCjOOQlC > 



MER C :U Rvll ü & 



i2^ 



Opper eh Committenten , uw Rciierlykc Majcfteirs tillerboogfle Vredea$-Ex- xr ^ *i 
ccüiions Ampt, *t;ty dan -dat de Aardsbiflchppiclfs de zaak Baarde vredens'» ^^^^^ 
bcfloiten ter berte neeme, door ten eerden de fnfluiting die direft met de uit- ' 

tochts vryhcit ftrydt , weg te neemen , en hen dan verder het benefiaum emi- 
grathnis volgens den WeRphaaUchen Vrede te laatcn genieten ; of anders In de 
voorgeflpge Locale Commtffic allerg.enadigft te bewilligen. 

Zulke uwe Keiierlyke Majefteits hulde en buipe iuv ecne onbefcbryflyke 
dringende aangelegenhcic zal onze y voor die zo dierbaare ook met de krach- 
tigftc Ryka-grond wetten voorziene goarantie en heiige band tt^hen Hoofd 
en Leden des Weftphaalfchen Vredes , by de al te grootc en tot hier toe duo- 
rende verkortingen, zeer bekommerde hoogc Hceifcn Prlnclpaalcn , Opper en 
Committenten zonderling vertrooffen «n opbeuren , en wy volharden, ons Ie* 
ven lang met de oiterQe eerbied en achting te zyn 

Uwe Keizer lyh Majeflein 

^Beronderddmi^e-Tromw^eboorzaamae der 
^ EmoHgeUrche Keurvvrften , Vorfien en 
Standen , of den tezenweordigen Ryksdag 
Gevolmagugde Raaen en Gezanten. 

Regensbwrg den 27 Odober, 173?. 

• De Hollandfchc Miniflcr heeft niet alleenlyk een kraclitig Ver- 
roog ten vcordcclc van de Saltzburgfóbc Protcftantcn, aan den Gc- 
Mnc van dien Aardsbiffchop te Regensburg^ maar ook aan denOoften- 
rykfchen den Heer van Jodoci gedaan; en het was te wenfchcn, dat 
diergclykc^ nadrukkclykc vcrklaaringcir wegens alle de Protc- 
ftantrche lOlogentheden ^ 20 wel te FTeenen als op den Ryksdag 
gedaan wierden t wanneer de Roomfchgezindenmiflchienwat xach- 
ter hanc'elen zouden. Ondcrtuflchcn heeft men publyk gemaakt het 
Refcript des Keizers aan deMagiftraatvan^^^^e^^è/^ff , overdeSaltz- 
' borgfche Religie-zaak 1 behelzende ten voornaam ften : 

^, Dat aan zyn Keizerlyke Majeftcit geloofwaardig was gerappor- 
,, tcerd, dat de Sairzburgfche onluften daaruit fprooten, dat zeker 
i, Proteftant van daar te ^^^^»j*i/rg gekomen zynde, doormiddel 
^y van een Hovenier en een Predikant , van tyd tot tyd mcér Saltz- 
w burgfche Onderdaanen van die Gezindhcit hadt wccten uit het 
„ Land te lokken, en van de Katholyke Religie atkccrig 'te maaken: 
^^ Dat deze vervolgens anderen hadt overreed 5 en dat zy doorveele 
^ brieven» waarin hen groote byftand van bet zogenaamde Prote- 

Ff 5, )> rtant- 



Digitized by CjOOQIC 



aso e U R O P I S G H E 

Ar^Mw^ n ftandcfae Corps 9 tn volJcöoic f ryhcit rttti Retigiè beloofil 
- •- affigetec waren, om den tegen woordigen opftand te begÊnocir: 
u Dac men zekere tyding hadc, dat deopgeftaane Boeren in huooe 
)> byééokomdeng, Tedere eeoigen cyd uk cige authoriteic gchoudeo, 
„ de brieven van Regembm'g koaeni^y (even ais of die Luiden eeo 
3» gedeelte van bet Procetlamfcb^ Lichaam waren) aan de ganfche 
f, Verpuienng voorlaazen , om de anderen daar door aan te moedi- 
t» gen , eml. Maar dat , dewyl zo wel de Religión^-Tradaaten als 
M de Weftphaalfche Vrede» duidelvk oede hragten ^ dac de eene 
u Rykisfliand de Onderdaaoen vao dfca ander nikfi tot zyii öck»ofver« 
,> leiden, o£ afkcerig maake» mag; ajnv Majeftéit gemdigft c» c»« 
,y ftelyk beveelt, dat de Magiftraat v^n Regensburg-Ymnnt Predikan* 
,1 ten en Burgers fcberp gelaA, zicb van diergelyke aftrekking en 
n verkidi^ v^n vreerade Onderdaanen, ganfchelyk te onthouden » 
„ en ^^ voor te komen , dat door een ontydigen yver voor Reli* 
„ gte, geen aanteidiog worde gégecven tot zodanige verwydering, 
„ waaruit lichtcfyk cene groote bloedftorting ontftaan konde, cu 
», waar door zyn Majefteit bewoogen zoudt worden t de overtreeders 
,y als openbaare Vredebreekers en oprpermaakers , naar de flreng* 
„ heit der Rykswetten te firafFen. 

De Brunswykfche Keurvoritelyke en VorOslylce Ocztoteii hebben 
huone Inftru&ien ontvangen » wegeiïs het zenden \xaclccnen brief van 
vooricbryveos aan den Keizer» ten behoe\'e van db Saltzbur^/cbe 
Proteftanten. De Leden van het Proccftaditfehe Corps fchynen met 
wel te vreden» dat men in 't laatfte Keizerlyke Refonpt aam de 
Magiftraat van Regensburg over de Saltzburgfche Emigranten , ge* 
bruikc heeft de uitdrukking van het ^d^^ifü^^^^ProtettamfciieCojpi 
wiBir over reets voor dezeu nadrukkefyk geklaagd o; 

De Koning van Pruifm heeft aan zynen Minéfteropdlm Ryksd^ * 
ordre gezonden » om aan den Miniiier van SaUxhmrg te verklaaren 4 
dat, indien men niet ophielde de EtsimgeUfchc Onderdamen aldaar 
ter zaake van hunne Religie te vervolgen, enz. zyn PrttffiCcfae Ma* 
jcfteit» nevens andere Proteftamfche Vorften reprefarlks looden ge- 
bruiken, wairvad de atoeijelyke Gevolgen zouden kowciirervcnmt- 
woording^an de gcenen^ die dezelve hebben veroirzaakt; alzo men 
genoegzaam onderrecht was, dat die Lieden van de Euangcltfirbc 
Rtligie zich aan geen ongehoorzaamheit noch RcbelUchaddea (cèul-^ 



Digitized by 



Google 



U B K C U. R I U S. %ii 

4llit^um]fX^ Pe Mmüler yap.dfn Komog Vftn D^mmarkén heeft Ni^n^ 
op ordre van zyn Dcenfchc Majefteil byna golyke rermogcQ en ver- — — • 
klaaringen aan den Gezant van Saltziurg gedaan. 

Men beeft eindelyk hcc lang verwachte Keizcrlyk Comiöiflbriaal 
IDecreeti raakende de Guarancie der Pragmaiique SanBie wegens de 
lUcccilio in de Ooftenrykfch^ Erf Koninkrykeo en loonden, ler Dic- 
tature gebragt, waarin zyn Keiscflyke Majeftett te kennen geeft) 

91 Dat hy hoopt , dat het Ryk deze Guarantie op zich neenen 

,> zal, te méér, om dat hy daarby geenzinsde vergrootingvanzyn 

^ Aardahuisg maar. de akemecnc en ongekrenkre bewtaring van de 

^ Eff-Koninkryken en Landen, wdke God aan hem^egeeven heeft, 

^ en welke hy ih[ans bcïit^i voor hem en voor zyne ©•^enaamcncn 

^ Nakorocliögen Van bdderfei Geflacb£, bedoeld: Pat 'men daar- 

^ omtrent dés te minder zwaarigheit behoort te maaken» om dat de 

^ fucccffie in zyn Aardshuis, federt cenige Eeuwen volkomclyk ge- 

,, grond is op de bekende Privilegiën en vry heden > welke hetzelve 

99 met kennis van het Ryk verkregen, ^n op de Erf*accoordcndoor 

^, zyn Aarcjlshnis^ geik^^akt: dat daarenboven de begeerde Guarantie 

„ , tot nicmands naJe'et of verongelyking , maar alteenlyk tot verdec« 

i> ^iging van het zyne ftrekt, en men derbalven geene veruitzieodc 

9, gevolgen daar uitte duchten, maar in tegetideel te verwachten 

„ heeft dat uit den weg zullen 'worden geruimd alle de verwyderin* 

t> gen die noch ontftaan m{)gten , en die, wegens het niet neemen 

j^'v^n behoorlyftc voorzorg daar omtrent, aan de oogmerken der 

,, tegen Arevers eenige hoop overlaatcn zouden, om binnen en bui<- 

„. ten het Ryk Ktoote oneenigheden , en zelfs de omkeering der in- 

„ wendige conftitutie van het zelve, ce veroirzaaken : dat andere 

99 Mogendheden, die éen eemeenen welfhnd hehenigen , zulks 

;, reets ttkerid 5 en defthikkingdoor zyti Keizcrlykc Majcfteitdaar- 

9,'^odtitrent,gpm^akt 9 goedgekeurd en de guavanttc daarvan op zich 

ff genomen hebben: dat zyne.Miajefteitvaft vertrouwt) dat het Ryk 

„ zyne toeftcmming daiu^an geeven zal, ais eene vergelding voor 

I, de veelvuldige liefde, genegenheir, gunft en^ genade, waar mede 

^ zyn Kcizerlyke MajélJ'èit de gezamcmiyke Keurvorftcn, Vorften 

•^'•'e^i^^^tatiidein des Ryk^gecföurig toegedaan gewcc ft js en verder 

•i' !?Pï^^a?fi ?fÖ:ïyn i 'w^^lt ï'ï. ^ bereidwilHgheït , >^plkc daaroro- 

^ fconfiqa^'a ; bm eo: Mft- <;(y» ;4aorkich(ig! iti^dshuis * getoond zal 

„ wor- 



Digitized by 



Google 



z3t E ü R O P I S C H E 

V^tnAy* wArdeO) jegens alle gezamentlyk^ en jegens elk in^t byModcr 
^ ..-«. 5, met dankbaarheic erkennen zal. 

JIBOER. DE Staatcn Generaal der Veriinigde Nederlanden zyn tot noch toe 
ANOEN. j^jgj -jj jj^j Weencr-Traftaat getrecden, hoewel dieswcgcns dik wils 
Conferentien tuflbhen Gedeputeerden van hunne Hoog Mogende en 
de vreemde Minifters gehouden wórden. 
In Gelderland is het volgende Placaat afgekondigd. 

WY RADEN in name van de Ed. Mogeade HEEREN STAATEN des 
Forfteodoms Celre en GraafTcbaps Znfpbem; Doem te vfeesen: Alzo bf 
voorige Placaatca van den 2 ƒ SepcemiKr 16^0, if Fcbruary 16^3 » 8 OSttr 
ber lóff, den i Maart 1681, en den 10 Junjr 16S9, mitsgaders %i Sepiem* 
bcr 16941 enden 23 Dlfcember 171 8, ernftelyk voorzien en geordonneerd 
was, dat dei^ dag des HEEREM of Zondag, mitsgaders Fee(l« Vaft en Bede- 
dagen zouden worden gevierd en gebroikti zo wel in de Steden als ren pl4^ 
ten Lande» tot dien einde, daartoe die van God Almagtig zdft, en vervoU 
. gens van de hpoge Overigheit zyngeëigendi en dat niettemin de droevige er- 
vaarenheit betuigt dat door veeier onachtzaamheit, ongetpndenheit enveradi- 
tinge van God en zyn gebod , in plaats van dien > de Zon* Feeft- en Bedcda- 
gen met Qtterlyke werken, merkten te houden, winkel-neerioge van eet- en 
andere waaren voort te doen, en ten dien einde venderen te openenen de 
waarin naar biiiten te zetten , ook met dry ven van Koophandel , voorts met 
bouwen , maaijeo , aanvoeren en diergelyken arbeit , ja met openbaar tappen, 
frequenteeren van Herbergen, fcbutte- of boxe-bieren te drinken » mitsgaders 
houden van buren-gerichten of vergaderingen; waartoe des yqprmiddsgSt of 
tuflchen die twee Predikatien, of onder de laatfte t'zamenkomll boeten ottge^ 
matfkt en alsdan verteerd worden, ook met dobbelen, 'fpelen, kloot-^k^.os- 
eu Kegel-fpel te exerceeren , dronken drinken , en andere lichtveerdigheit van 
guigel-fpel en brootdronkenheit federt noch méér en méér zyn coegebn^t , 
misbruikt en ganfcbelyk ontheih'gd worden; dat ook boven die roepende zon-r 
den in zwang z^jrn het lichtveerdig en moistwJIiig mist}raikeQ<-van Godes bd- 
ligen naam, mitsgaders het lafterlyk en Hchtveerdig vloeken enzwecren, wdi 
kc zonde God de HEBRE uitdruklyk z'yt niet ongcflraft xi WilIcnWaatcn •; 
waar door men dan handtadelyk gevoelt Godes toorn ' over deze Landeti t» 
de Provintie in 't byzonder ontfieekeu, en de rechtvaerdige Hand des .HEE^ 
REN opgeheven om die noch zwaarder tedraffen: 

Zo is V , dat IVy , ingevolge dezer Landfchaps Refulutie van den 17 Odo* 
ber dezes Jaars 1731 , renoveerende en ampliërendede ^ voorschreven PlacaictiY 
over zulks mits dezen (èrienfeiyk verbieden Godé$' héfligeu Naani met het 
lichtveerdig en moetwillig zweeren te misbruiken erf iehebdeb , mtisgé3erf 
etnige andere, fchrikkelyke lafleringên e^ vervloehhigen texloön by poene'vao 

zes 



L 



Digitized by 



Google 



1.0 



' M E R C ü R I U S^ 233 

zesgnldeot, waar van goippllceerd tal worden een 4efde ten proffte vanden ^ 
Officier, een derde voor den Aanbrenger en eeti derdedeel voor den Armenr ^^^ 
en.znilen de Ooders voor de Kinderen moeten betaalen» of andenins daar ^ 
over arbkraljfc gecorrigeerd worden, als mede anderen die niet magttgtyn de ' 
voorfchreven boete op te. brengen 
^Qilen ook die geene die meermaals achterhaald worden tegen deteOrdon- 
; nantie ^epecceerd te hebben , met vetdabbeiing van de boete of anders naar ge* 
_ ]egenheit van zaahen mede arbitralylc gecorrigeerd worden. 

Interdiceeren verders op Zondigen, Feeft- of Bede-dagen in 't generaal ee» 
nige markten te houden , winkels open te flaiten , eet- of andere waaren voort 
te doen , en oaar buiten te (lellen , of Koopmanfcbap of handel in 't openbaar of 
heimelyk te dryven, op poene van nalHteit van die contraden , en daarenbo- 
ven den Heere te verbeuren vier daalders tot dertig ftoivers 't Ank voor ieder 
parthye, diecontraöen ingegaan, of die heeften of andere Koopman fchappea 
t^r markt gebragt, en twee daalders die met kleinder Koopmanschap markt 
gehouden , winkels opengefloten of eenige eet^ of andere waaren voortgedaan 
ZQlIen hebben» 

Verbieden mede op Zondagen , FeeQ- of Bede dagen voornoemd , in *t open- 
baar Gelag te xetten , Schutte- of Boxe-Bieren te drinken , Kloot-KIos- of 
Kegel-fpel te oefenen , het Tiktakken » Vcrkeerrfk , Dobbelen , Kaatfen , Ring- 
fiekeni Kranfen en Ganten trekken, PapegayrfchietenofdiergelykcongeregeU- 
heden te pleegen , Burengerichten of Vergaderingen te houden , Boeten titt te v 
maaken en die tè verteeren , of Brandewyn en andere fterke Wateren te tap- 
pen of te flyten dien geheelen dag, noch vdör^ noch onder, noch na de Pre* 
dtkatie» noch andece ongeregelde byéénkomften te houden, of ter Herberge 
(uitgezonderd nochtans rechtveerdig reizende Perfoonen) te gaan, op pcene 
van die Herbergiers van vier daalders, en voor die geene die de voorfchreven 
Herbetgen frequenteeren , en de voorfchreven en diérgelyke ongereltheden 
doen, yder twee daalders, zo dik wits zy bevonden zullen worden zulks ge* 
daan te hebben. ^ • 

Daar benevens verbieden IVy op de voorfchreven dagen eenigerhande uiter- 
lyk Handwerk, 't ty Bidcken , Kleérmaken , Bleeken , als andere Handwer** 
ken van Bouwen, Zaal jen, Maaijen, Dorden,' Aanvoeren of anderen Arbeid, 
hoedanig die ook' zouden mogen weezen , te doen , op een boete van twee 
daalders r'elken reize te verbeuren; Edog in zo verre het gemaaide en gebon- 
den Koorn op werkdagen bearbeid , vermits de ongeftadigheit van 't yreér in 
prykei (lont van ce bederven, zal in tyden van noot zulks mogen worden dan- 
aangevoerd , mits dat die geenen die dat wildeh of moeten doen, eer.ft oorlof 
zullen hebben verzocht van den Officier ter plaatfe, nadat die zelve noot hem 
bekend zal zyu, daar in de Armen den Rykeo gelyk zullen gehouden worden, 
om die zelve conceffie te genieten, by gebrek van welk verlof zy evenwel de / 
voorfchreven boeten onderworpen zullen lyn. 

Wyders verbieden Wy het vergetellen met Roers en het affchieten van de- 
zelve by het trouwen van de Bruidegoms en Bruids, of het fchutten van zo- 

G g danige. 



Digitized by LjOOQIC 



234 



E u a O P I S C H E 



• 



1711. im^ifif tiereiis Briuidii^imi of andbie fteriee Wtmw, Wy«€« Kevie AfaikM 

I^f^k by *t in en «kgaaii vw óa Keeb , o]» porne ¥«1 vier duMeri tegett dm fhn 

M,-iui ■ te breubett , ée ecoe belft raor den Officier, ed tb wdere Mft voor den Aal^ 

braogcf » vgft getykca hal (ckieeea in ée DuctoiK met hei Aoer y dhgm eiv 

diergelyken, 'c welk niet en zal mogen gedaaa WDi*den dtiivop werMegtvcir 

in befiotette Dodent, op de fMsne vao vier dMklets te vevbeurco' als boven» 

Voem verbieden i^ ofi^ Zondegen of eenige Foeft»> V*(^ v of Bedc^i^geD te 
lagen , mede op eene boece va» vier daalders te verdtekn els bier vóoreo. 

Willende en ftatuërende bier by wel expidlèl^ , Alt alle Goiget^ckn van 
vreemdo Landlopers of anderen geweerd zeilen wofdetiop arbitrale corvcöie. . 

Datrentfgen gebieden tfy^ dal mm^ die z«tve booge F^eed^ ev Zon-dagen , 
Vflfi*^ en Bede-dafcei> net her gehoor van God» heiNg Woont eode oefrninge 
van Chridelyke Werken en ueugden t^ü heugen , vieren en (IkHifelylr dóór- 
brengen , waartoe de Predikanten hunne Gemeiaten , de Sdiootaweders êc 
Jeugd, de Onderen honne Kindieren en Hofsgetinnen , enyder tick zdwnial 
vernaanen en verwekken : AUes ten einde Gedes eero en des oieofcheD taKg. 
heit gevorderd, en de gedreigde draffeo van den Lande genadig afgeweerd ncK 
gen worden. 

£n opdat memant hiervan onwetenheic hebbe vo^ï te wenden , of^nBerai 
VFp alle Drofiaardcn > AmptluiRcn , R4chteren , Magiftraaten van Steden » Schol* 
ten, Voogden, en een yder die dit aangaan mag, datly dcfte Olrdonnantie^ 
omnio ter plaatfe daar tntks gewooniyk is doen Fiibliceeren en Affigeeren^ ^ 
en tot onderhouding van dien en die pcenen daarin begrepen tegen de Over* 
treeders Procedeeren zonder eenige couniventic. 

Dies t'Oirkonde hebben wy des Fnt(tendom9 G^lrt en GroalB:hop»ZM^étfto 
Secreet Zegel hier ouder op *t Spatium doen drukken. 

Gigeevemt^ Arnhem , in Jem üntAr' v^oG^derland g, Jm i JVMtoiMfS^ tj^a 

* Onderftont, 

Ter Ordonoamie vaw <ftmriNr« 2 
B»nMSimiWfs,0mr€fgóJfeiiitiS6sgel^m^nê9dn^ 

Ond^tebend, 

W. K LERCK. 

Pen rd Növwaber arriveerde in TeffHhet Ooft*>Indifch Nafchip, 
wa«r van men de volgende Cargsi ziet. 

C AA G; A, o( Lwiïng van hcc Oot^-IndiTph NaTcliip g^rjiroak, 
vooerBlKiMOgi wft: alle dfr rcifpMAive KaBwren, zyajjt één 2. AfiéL 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. 23f 

17)1 wtiBafavia vctttokkca, ca op den löNavembcr ij^ibdnon^It&v^* 
deo io 9^^/ gearriveerd* 



f8141 tt Bruine Pepen 
83214 fl Poeyer Suiker. 



7£foo tt Salpeter, 
f fooo IB Caliatourshout. 
tfooo fB Sapanhouc Biioaas* 
111060 tt Thee Boey. 

200 Kaden Thee Boey van 
China over Batavia. 
1168} tt Thee Groene. 
. 186 K Thee Japaofche. 
16700.11 Tin MwoL 
De Inkoop van dese Lading (buiten de sooKafien Thee van Ci&m) 
^bedraagt omtrent 1 36000 guldens. 

D E Koninklyke en Keurvorftelyke Prinfefle.; Geoialiane vanden tvzoN. 
Keur Prins van Saxen ^ is den 4 November bevallen van eene Priii* q!!^"*" 
feflè, welke op denzel£dcn dag gedoopt » en Marié'^Jefifba-CarpÜm' 
EUownra^Franfêifa^Xaviera genoemd wierdr» 

Men fchryft van Bourges in Frankryk dat de twee Bergen nan we« 
derzyden der Fonteinen » den i8 der voorlede Maand tot melkande- 
ren waren «dort 1 zonder dat meq een Aardbeeving gevoeld heeft t 
en dat een Dorp tuflbhen die Bergen leggende, daar onder wa» be- 
dolven» fedeft dit toeval hebben de Fonteinen meer waters gegee- 
ven. 

Van Huïft wordt van denzpOftober gefchreven, dat Donderdags 
avonds van te vooren in het Ambacht verfcheiden gruwelyke Feiten 
gefchied zynj Een eenige Schelm heeft 'in een huis zes Menflbhen 
die hem tegeoftand wilden doen» den een na den ander vermoord ; 
en daar na net huis in brand geiooken^ waar dooiT een Kind in de 
wieg verbrand is, als mede drie Koebeeften, en alle de Graanen in 
de Sqhuur ; De Moordenaar heeft vergeefs ^tracht zichm het water 
te verdrinken, zynde terftond geapprehendeerd , en heeft alle deze 
^imeofclielyke Feiten m atie haare omftandigheden bekend i vff|ux)p 
by ook in 'j^kpn :(y0(.vo9mis en fi:raf ontSng: Hy wierdt op een 
ladder uit de XpévangkenlJSe met een Paard lot op de Gerecbts^pla^ts 

Gg z ^ ^c- 



Digitized by 



Google 



^J(S E U R O P I S C H E 

èl^i^b gcflccpt, en óp het Schavot gcbragt zyndc, wicrdt hem d oorden 
■ , Beul de rechterhand afgekapt, die hem daar mede eca (lag in 't Aan- 

ficzigt gafj Vervolgens wierdc hy op een rad gelegd , en men gaf 
hem twee (Jagen op yder arm en been, en ha dat by een kwartïcraurs 
20 had gelegen , wierdt hy met het Schavot levendig tot afTchc ver- 
brand. 

Men fchryk van Cbalons aan de Marne , dat men in den top van 
een boom een wild Meisje , oud omtrent i/bf i8 faaren, hadtge* 
vonden; dat het zelve geen gekookt viccfch noch brood at, maar 
wel elke bladeren ,.kikvorfcbe en raauw vleefch, *t welk zy zeer 
gulzig inOoktej dat het liep zo fnel als een windhond, en klauterde 
als een kat| eo dat men dit Meisje in een grooteo boom op *r Kerk- 
hof van Sangy by Fitry badt gevonden , ïonder te kunnen oegrypcn, 
hoc het zelve daar gekomen is; van al het welke de Intendant Ichrit 
telyk aan het Hóf kennis gegeeven heefc : 

Een Gauwcdief onlangs in de Kerk der Karmelyten op de Plaats 
van Mauhrt ie Parjfi^ een Abt van zyn Orlogic beroofd hebbende, 
hieldt deze den arm van den Guit va(l , zo als hy het in zyn zak (lak* 
doch hy verzocht hem geen geraas te maaken , maar het zelfs weder 
uit zyn zak te haaien zonder dat het iemand gewaar wierdt* 't welk 
den Abt decdt, ma^r de Gauwedief hieldt hem de band in zyn zak 
vaft, en riep een diefy een diefi de Abt in de uiterfte verbaaftbcit 
zynde, liet zyn Orlogie in de loop, kunnende naauwlyks door het 
Volk doordringen , om allo mishandelingen voor te kome/h 



T> E C B éM "B^È % 



«ROOT.. ME ff heeft te Loniin tyding van DuhUn diit het leifcbe Patfc- 
T*JJ' "^"^ *y"^ Seffico met veel fucces in het afdoen der:tyublyke suken 
Mii, vervolgde; en dat de- Seaetaris Carej den ip aan Het zelve bood- 

^flapte» 



Digitized by VjOOQ iC 



M E R C U R 1 U & 137 

1731 

fcbapce» dat hy door den Viccroy gclaft was , aan het Lager buis be* Deccmt. 
kcnd te maaken, dat het den Koning beliefd hadc, een zeer gunftig n »» 
antwoord op het Adres van het Huis te rug te zenden , *t welk by 
op zytie plaats las , en vervolgens op de tafel leide « waarna het ook door 

den i>preekcr geleezen v^ierdt, zynde v^n dezen inhoud: . 

/■ 

G EO RGE R, ' 

HEt fcbaldplicbtig Adres van bet Hais der Gemecntens is tju Majefteit 
zeer aangenaaoi^ en den jver welke zv in voorige zitn'ngeovoordeszel^i 
dienft , en voor deb voorfpoed van deszelrs Onderdaanen getoond hadden » 
geeven de grootffe reden om te hoopen , dat alle haare beraamtngen tot de- 
zelfde goede eindens gericht zullen zyn; en dat zy zulke onderflandgelden zul- 
len inwillieen > die dadelyk (trekken tot voldoening der fchnld van de Natie ^ 
tot bezorging van baare eige veiligheit, en tot onderfleuninevan de Regeering, 
met eer. En gelyk als de gelukkige en vooripoedige toedind van lerlamJdüt 
geen is *t welk zyn Majedeit 't meed' ter héTte neemt, zal het genoegen dat 
zyn Maiefteit over den goeden uttflag van zyne onderhaudelingen gefcbept . 
heeft« zeer toéBcemen, mdien het tegenwoordig voornitzigt van een beften- 
digen Vitdein Emvpa^ eenlgermate contribueerd tot de wei vaart van zyn Volk 
in dat Koalilkryk , dewelke zyn MajeReit by adie gelegenheden zeer gaern zal 
tracbteo te bevorderen* 

Men meent diat dit Parlement alles zal afgedaan hebben en ge- 
fcheiden zyti vóór dat het Groot-Brittaonifche vergadert. 

Men beeft te LMd$n tyding uit Zweden dat aldaar eene belading 
van f per cent gelegd was op de Wollc Koopmanfchappcn die me< 
EngeUcbe Schepen in Zweden ingebragt wierden , welk geld ge- 
bruikt wierdt tot het aanmoedigen van hunne eigen Wolle-Fabry- 
ken» die aldaar onlangs opgerccht zynj en aho zy verders i)i een ige 
andere declen de Engelfche Vaan be/ Waard hebben , meenen de ICoop- 
luiden die op dat Koninkryk handelen , een (laat van fiun geval 
voor de Commtflarifien van de Commercie en Colonien openteleg- 

fcn. Men.wacbt dat Byde.aandaandc zitting vaji'i Parlement eene 
dafting op bet Yzer en andere Zweedfche -Produften , evenredig 
met die 5 waar mede de Eng^clfche wolle Manufaöuurcn in Zweden 
bezwaard zyn , gelegd zal worden. 

De Admiraal fVager^ wordt alle dagen uit Italfé/m de Havens te 

gemoet gezien. De Koning van Spanje heeft hem in erkenicnine 

-- G g :j van 



Digitized by 



Googit 



J3« E U R O P I S C H É 

r/ ^^31' vgn gi»)aao9 diQnften, in de expeditie oaar ItaliS « een prefent ter 
zlia!i * waarde van 4000 Piftolettcn nagexonden» bcfiaaode tQ het Poruait 
^ van zyn Kaïholykc Majcftcii rykely.k wet brillantco omzfit. 

Wanneer de Hertog van iMteringen zich te Neivmarkif bevoiMit) 
werwaards hy oiptrcnt den xo November vertrokken waai begaf hj 
zich , verzeld van den Graaf van Kinsky en, andere Heeren, naar Cam* 
bridge^ alwaar die Prins her CoUegie en de fiibliocfaeek van frimty 
enz. besag » opeewachc zynde door den Kancelier en de Profeflorea 
v^n dif Upivertitoitf waAma hy naar Ntwmariet te rag keerde. 

Den X4 *a namiddigs ten twee iraren kwam de gemelde Hertog te 
Ltmdw te rog» van het Landgoed van den Ridder gokeri W^lpSU \ 
xynde aldaar Koninklyk onthaald gewecft. Daar waren twee tufels 
in dezelfde zaal «dekt: aan de eerde zaten de Hertogen vaa Lmt^ 
ringen% Ricbmom^ Newcafile^ Devfmskin cnGréftou^ doGimvea van 
jiwm(^h , Effkx ^ Scarbor9Hg en Burlington , de Lards Baifm^e , 
Delewatê^ Hohért en Lovely de Graaf Kinski , en twee voorname 
tott^ingfcbe I^eeren» En aan de andere tafel » de Ridder Rehri 
fFalpok^ de Generaal Ci&/^r^W/, de Generaal Piemr^^ l^wi^al- 
poky de Kiddcv fFilliam léng€ ^ de Major Hojty Mr. ffar^^ de Lord 
Najiu Poulety de Ridder Henry Beddingfield tvk Mr. HMim$mf.-De 
Hertog gaf 300 ponden llerlings in Bankbrief jens tot drinkgeld aan 
de bedienden van den Traftant i welke fomme hy ook aan die van 
den Hertog van Grafton gcgeeven hadt* 

Den Zf . Zondag kwam de Hertog aan 't Hof , enxag büime Ma- 
jeAeiten opentlyk het middagmaal in de groote zaal van bet bal 
houden. t>en z6. wierdt zyn Koninklyke Hoogbcic onthaald door 
den Heer Hop , extraordinaris Envojé van de Hecren Staateo Ge- 
neraal , (geevende aan de bedienden f o Gqineas tot drinkgeld ,) co 
den %y. *% middags door den Minidcr dc% Koniog$ van Poloju 

Den z8. hietdt zyn Hoogheit bet middagmaal bydeckZweedfcfaen 
Envojé Baron Spar ^ waar by de Hercogca van Newcaftk en Jikb* 
mond ^ verfcbcidcn Hceren , en de meefte uithccmfchc Miatilers xidi 
ook bevonden* Den zjp. wierdt zyn Konmklyke HcK^heit; door 
den Ridder Qfbrio , Envqjé van den Koning van Sardinïè ^ in ayn 
huis op het Plein van Lincoïn-infields d^ug gtun&c^td y waarliy 
ook vcrfchcidcn iHtbee0)rche Minillers en voarnaateae Heercn waaren. 
Dien dag wii$ de Socicteit aan 't Hof zeer tahryk» waarby deHAifc^ 

mede 



Digitized by CjÖOQIC 



M.ERCURIÜ& ^zi9 

WHit tegcttvi^ocrrdig was. Of^ diol d^g%kxitn dé HttK^giim trt- liSia. 
Uringen y en de QxnaS vari Kimkf i op de fddFfidUing v^n éett Hcr^ -.«^4 ' 
tog vm Rkbmnd ^ lot Lede» vm de Koitinkl^ktf Secieteic alcm^Ma- 

fche Mioifters enr Indere Gredicn y by een fr^ai Concert it) edi H^- 
be>g. Den i Dcceitiber ging dePritis v%ntVales met dien Hertog ea 
andereii óp de Jagt m *t rat k van Kicbmmd ^^ enna dat men 'er drie 
Haizei» girlchooten hsdt f^ gaf de Prins e«r> vdortrefl^lvk Mr^ag- 
ttaalcrp zyn Landlniia va» Kem aan^^yti Kofrinktyke Hdöghett JM 
het ander Gctdifibap^ en na den eeftn^ veteérde hy tath den Hertog 
eèn Mtificaal Horologiet zo fratai als 'er ooit een gezien t9. Den \. 
bozdg den Hertog y^Oï iMteringen by den Ridder Hans 8hane^ de$^ 
zdfs uitmumende verzameling van Raritdren^. Dieiv mrdd^gwierdt 
hy do« den Hertog ran Rkhmond met ceri groot Gezdfchap zeer 
voortref&lyk onthaald, en gaf een bank-èi^ieljc van loo* ponden iler- 
liog^ tot drinkgeld aan de Bedienden. Den 4 begaf hy zich met den 
Graaf van Kinsky en den Hertog van Riclmond naar de St. PauJs- 
Kerk» en bezag al bet binnenfte van dat prachtig Get>otrw ; waarna 
hy het Middagmaal by den Pruiflifchtn Envtfjé 9 den Graaf v^n 
Degenfeld ging houden. 

f^en f Weidt zy» Koninklyk« Hoegheit het WidcfagmaaT met het 
gewoonlyk Gezelichap, by den Dccnfcfaeiy En'vojé den Grafaf van 
Ra$9iz4u \ en fpysde *s avonds, by den Henog vén Newcafth op her 
Pldn van Limpin^in^Jieids i alwaar men vervolgehs eign- groot Bal 
htddty 't welk tot 's morgens ten vy f uuren d!uurdte j zyndt'dePVins 
van PVales onder anderen daarby geweeft. 

Den 6 's morgen^ hielden die vair de Kottinkiyke Sbcitctr e'cne vèr- 

Sideringr waarm de Henog van LottctiHgen als inedclit, door den 
erro^ van* JP/VAwö^rfgeintroducccrd wkrdt, en de Alrtykclcn daar- 
van tekendev ten ovcrtta.in van den Hertog vm Afonfagut endcïpcc- 
ftc van den boegen Adel , die Lcde^ van de Sociëteit zy n : Hy hieidt 
vcrv«lgpn* roet veclc voornaamc Hccren het Middagmaal by den 
Hsano^edcben Secretaris van Staat, den ffaron van^ Hafurf^ en *8 
avonds wicrdt hy d^or den l^riiis^ van H'ctles in 'i Hnrs vaii de Opera 
op* de Hooimarktv metcene maaltyd, en daarna met een ba1 ont- 
haald; 

De v^maardt Iraliaanfchc Schilder ^rragoni^ heeft begonnen het 

Bortl. 



Digitized by 



Google 



^40^ E U R O P I S C H E 

^Mmb. Borft-becld van den Hertog te fchildcrcn. De Graaf van Kmhi 
__ * heefc ordre van den Keizer, om hanoe Majeftetteo en de Natie fie 
bedanken « voor de eere aan dien Hercoe beweezeiL Men test dat 
de Koning dien Hertog genoodigd heeK, om het aanflaande Voo^ 
jaaf in zyne Staaten in Duitsland te HawUVff eenigen tyd te komeo 
flycên. Men badc gedacht dat zyn Uoogheic alhier tot na Kersmis 
zoude blyven » en zelfs de Ceremonie van de opening van het Par- 
lement zien; maar na dat hy brieven van fVèene» haat ohtfaag^Q met 
een Expreileo, die den zp der voorleden Maand van daar aan oei Hof 
arriveerde, wierdc zyn vertrek tegen den if vaftgeftcld. 

Den 7 dezer begaven zich de Lord Torrinig/^» en drie andere Lords 
Commiflariffen vap de Admiraliteit , naar Cbathami om de noodiec 
toeftel tot het ontfangen van den Hertog aldaar te maaken. Den 8. 
vertrok die Prins derwaards» en kwam daar omtrent ten één uur des 
namiddags. -Zyn Koninklyke Hoogheit bezag de Schepen welke 
gemeenlyk in die Haven onttakeld leggen. Toenby by étSemmer^ 
/f/, *ecn Schip van 8o (lukken i dat met alle zynTouwerk en Man- 
fchap voorzien was^.pafleerde» wierdt hy van het zelve begroet met 
ip fchooten uit het kanon, welke Salvo herhaald wierdt toen zyn 
Koninklyke Hoogheit naar Land keerde. Vervolgens zag hy des 
Konings Scheeps-Timmcrwerf enz* , waarna hy door de Lords-Com- 
miflariflèn trefïtiyk onthaald wierdt« Zyn Koninklyke Hoogheit 
heeft betuigd, dat van alle merk waardigheden die by in Engeland gc^ 
zien hadt, deze Haven en Schepen zyne nieuwsgierigheithet meéft 
voldaan hadden. Die Prins heeft aldaar mcér dan 200 Guioeas aan 
deJMatroozen en Bedienden doen uitdeelen. Den 10 begaf zich zyn 
Koninklyke Hoogheit naar IVefimunfltr-HaU alwaar by alle de Ge. 
rechtshoven hunne Audientien zag houden , wearna hy ook de twee 
Kamers van het Parlement ging bezien. Den ii bezag hy den Tour 
van Londen %tt^zv^i^ de Beufsen'tOoll-Indifch Huis; enhieiJthet 
middagmaal t)y den Graaf van jilbemarle. Den 14 gaf meo aan den 
Hertog het vermaak van twee vermaarde GlaJiaiores of Kampvecli- 
tersop den Schouwburg van de Hooimarkt te zien vechten « .ccnc van 
dewelke in de buik gewond wierdt, waarna men ook een gevecht 
mcr ide vuift vertoonde, over alle het welke zyn Koninklyke Hoog- 
heit zeer voldaan was, en aan de Vechters ren goed prcfcnt deedt 
gecven. Den if zag die Prins de Opera van Pön^ivertooneik Zon- 
dig 



■ Digitized by 



Google 



M E R C ü R I U S. X4I 

dag was hy aan het Hof en zag hunne Majefteiten in*c publykeeten. DéunA: 
Den 17 wierdt zyn Koninklyke Hoogheic door den Generaal 2>/^i^r, ■ " 
Mini fter van lUJfen^ ter middagmaal onthaald. Des avonds liet die 
Hertog zich voor de laatftemaal by^ het Appartement te St. James 
vinden } Daar was eehze^r groote menigte voornaame Lieden, wel- 
kc affchcid van hem namen. Den 18 dès avonds heeft hy de Opera 
van Admtus zien fpeelcn , en woonde het bal by 't geen de 
Hertog van CumberJand wegens de Verjaaring van de VxmkSé Loui/è 
zyne Zufter gaf. Dien dag prefenteerden de Stalbedienden des Ko- 
nings i|an ótnGrzzX Kinsky zes Engelfche Baarden met zeer prachtige 
Tulgen, ter waarde van joo Guirieas het Stuk, totPrcfent vanden 
•Koning aan den Hertog van Lotteringen^ en zyn Koninklyke Hoog- 
heit heeft drie Engelfche Stalkncgts , tot het hoeden van die Paar- 
den, in zyn Dienft genomen. Woensdag morgen den ip. onifing 
zyn Hooghcit een Expreflen van fVeenen \ waar op Hy terftond af- 
fcheid van hunne Majcfteiten en de Koninklyke Familie git)g ncé« 
men, en omtrent den middag vertrok die Prins nnürGreenwkh, ver- 
geld zynd^e van den Graaf van Kinsky , den Hertog vnn Richtfiond^en 
twee andere Pcrfoonen van diftinftie 5 In gemelde Plaats wierdt zyft 
Koninklyke Hoogheit onthaald door den Hertog van Richmond^ en 
tegen vy f uuren des avond» ging Hy aao Boord VKnhti]i'gKdeFubbSt 
dat ccrft Vrydag morgen den 20. omtrent zes «uren onder Zeil ging 
met bet Jagt *d9 Maria y daar de Officieren , Bedienden en Bagage 
van zyn Kórtinklyke Hoogheit in waren » nevens een Koninklyke 
Bode van Staat , die den Hertog tot naar den Haag zat verzeilen. 
Zyn Koninklyke Hoogheit beeft ongemeene blyken van goedheit^ 
en vriendfchap gegecven aan den Hertog van Ricbmondy en hem ver* 
zocht in de aanftaande Zomer eenigen tyd in Duitsland te komen 
pafleeren. De Hertog van Ricbmond heeft zyn Looper aan dien Prins 
afgeftaah, en dezelve is met zyn Koninklyke Hoogheit vertrokkeh. 
Toen de Hertog van Lotitringen uit het Huis van den Graiaf Kimky 
vertrok , deed Hy aan den Secretaris van zyn Excellentie 800 Pon- 
den Sterling geeven, dm onder de Domeftiken uitgedeeld te wor- 
den. 

IN Frankrykhttit het verfchil van het Parlement en van de Ad- vramr. 
vokaaten met het Hof , z6 veel geriichts gemaakt • en doet zulks noch, .^^^ 

H h dat 



Digitized by 



Google 



;^^^ E U R o P 1 S C H: E 

JfV-;^ dat mein rnfiene raecnjgwvan JaarcniJifisgelyiünw 4|aEHm heeft. VaalKt 
^'"'^ vooqgevallcne by en na de wcderppenii^ ven heit Parleoiont op don 
' XI November zyn de volgende omiUndighedon publyk. De Advo* 

^kaacen, die, na hcc Arrcftjvan dep 30 Julvf en het bannen van elf 
van hunne Leden, geweigerd hadden te pleiten, verfchecneaniccby 
.de openiog van het Parlecoent^ en lieten weeten dat ^y ronder een 
.Arrcft van *t Hof in hun voordeel niet in de groote Kamer wn hat 
Parlement verfcbynen zouden. De Leden .van.hexPaFlQment wildfiOt 
?Q\gens de gewoonte by de opening, de leezing der Mercnrialen 
n'rac hooien} noch ook de opening van twee beflotxn Briev.cn dcf 
Koniqgs loeftaan. Den ly waren alle de Kamers voor de ecf fte 
.maai na de Vacamie vergaderd, en de murmureoringeD vervolgden» 
.en wierden heviger. Den 18 November wierden dcmercurklennaar 
;gewoonte niet gedaan, echter lieten de Kamers niet oa te vorgade* 
rcn« De eerde Prcfident opende de zitting» en zeide: dat hy ton* 
dags t^ vooren de eer hadt gehad den Koning op ie wachten : Dat 
zyn Majeftcit aan hem hadt gelegd , dat hy eqncn brief aan het Par- 
dement aoude zenden j en dat hy wilde dat dezelve geleezen wiendtf 
«vóór dat men éctiige zaak op het twpyt bragr. Hy \^>cgde ^$Ar hf , 
dat de brief, waarvan hy fprak , in handen was van de Advokaaieo 
des Konings, die dezelve daags te vooren hadden ontfangen* Die 
van de Kamer der Enquêtes antwoordden daarop: Dat zy altyd ge* 
reed zoodcin ^^yn om de bevelen des Kpningstehooren leezen,maar 
dat 'er voorigc ordres waren wqgens het doMfchiappen van het Ar^ 
rccE van den 7 Sctptembqr, wa rvan zy gaern nejnformeerd wUdcn 
zgmi en datizy den eerilen Pr.efider.t vterzoühien, aan hen mede te 
*dpelen het geen hy daar van will: Zy .bji(geerdfH;)iO<>fc betRegifter ie 
aien wtacin dat Anreft Aont , doch de 4|eipcl4e Pn^fident weigerde 
zuUy} en^f aan «hen te. kannen t. dat de iK*omng iiitdiukk^lyk aan 
bem^gezegd hadt., d^t.hyy^itdc dat .men «oor «il^:zyqeOffi«euweci 
b^Qottn brief las., en^diic tVQor ^t .overigothdt^ian .yder viyffont het 
lUgiflkr jn .de Griffie tc^an j&kn. Men was mnt d« aocwooc^iuet 
tevreden., en men biehJt 4yan .dat hy zoude zeggen wat 'er Q0ltr:eQt 
het voorzeide Arreft van den 7 Sepiember gefchied was; en ceoige 
Raadsheeren voegden daarby : Dat , dewyl de eerfte Prefideot in het 
g^en hy \^n.de ordres des Konings zeide,, ^nict «^dev dan e^ 10 lyo 
p^nictflier fpreckende aangemerkt Ji^on w.osden,) de iVeirgMioriiig 

niet 



Digitized by 



Google i 



M E R C U R I U S. 245 

1731? 
inee verblicht was, daaraan geloof te gee^eo. Mier over ontftondeo Dec^nA . 
groote debatten^ en de gemoederen begondeti zeer hevig te worden, ^'^ 
wanneer de Advokaaten des Kohings binnen traden , enden nieuwen 
befloten brief deaKonings overleverden : Dezelve wierdt opeen ftuar- 
fcbe wys aangenomen , en men bieldt niet op van te ei&ben 'c geen 
reets' geweigerd was , 20 dat de eerfte Prcfident voor kwader gevold- 
gen beducbt zynde^ de Vergadering fcheidde» en de zaak tot det^ 
naaften moi^en verCchoof, Den .29 kwamep de Kanjers wederom te 
zacnen» en de Advokaaten des^ Konings ten tien uuren binnen geftaan 
zynde, de«dr.dc:.Heer Gilbert ii Poifins het u^oord, en zeidö; Daö 
zy met veel leedwezen een nieuwen befloten brief aan* de Vergadering 
bragteni maar dat' zy genoodzaakt waren de wil des Konings te vol- 
gen, en iiaaden plicht van hun Ampt te voldoen: Deze brief was 
open, en behelsde in fobftantie: „ Dat de Koning ordonneerde en 
^ wilde,, dat zyn Parlement, alvoorens eenige znak te beginnen de 
„ leezing deodt van dte eerften befloten brief 1 welken hy aan het 
tl zelve gezjonden badt : Dat hy den Procureur-Generaal laftte zorg' 
I» te draageff voor bet iibkomen van die ordre, en dat hy hem beval 
„ denaamcn van de geenen die zich daar tegen kantten, aan hein ter 
„ zenden; De tfeer Joïy de Ficury die dezen lafl' hadt, zcide ovcr- 
luid; Zie daar$ AtyneHeen»^ de fraaifie Commiffie ^eike ik Hit p» 
huébeb.' 

Eindelyfc- las men den befloten brief, die byna eveneens was, als 
degeene welke bet Parlement op den dag van zyne weder byéénkomft 
nftide vaeantie ontfingt zynde daarin alleenlys eenige woorden vetf- 
»federd#^ Na deze leezing wierden de Gemoederen noch heftiger dM 
tovoonsn, em vofdleiden Leden deeden aanmerkelyke Venoogen 
dieswc^enst de Abt Pacetie zcide onder andeten: „ Dat hy zieheven 
„. als iroiichen twee vuuren bevondc* te weeten, aan de eenezydfedê 
:, Gehoorzaamheit en Oetrouwheit» die hy aan den Koning verfchut 
„ digd was > en aan de andere zyde de aankleeving ano zyn plicht ; 
~„ dat Hy gereed was zyne vryheit, goed en bloed ten dienft vanzyn 
f> Majefteit op te ofltrcn, doch dat hem ook niets zou kunnen belet- . 
ly ren getrouw te zyn voor de belangen des Konings en die vanzyn 
„ VaderlaiK] i dat de geduurige dreigemenren welke men aan het 
„ Parleiaent dêedt , wel verre van zyn yver te doen verfiaauwên , 
„ heifi in tegendeel noch méér zouden opwekken i dat als de Ko- 

Hh z ,t ning 



Digitized by 



Google 



144 E U R p P I S C H E 

«73Ï- „ ning zich in de. Louvre bcvondc, hy van advys was dat het Pair 
2^|[^ • „ Icment en Corps zyne klagtcn aan zyn| Majcilcic zou brengen, en 
"""^ M dat zelfs de afgclegcnheit van zyn Majcftcit , hen van ditbcflnit 
,« niet zou beletten} dat de ecrftc Prcfidcntniec vctlcgen naoeftwee* 
y, zen , om te \vce?cn wat hy zeggen zou> dat hy zich maar kon re 
H binnen brengen hetgeen ócVnCidtni de Ia f^aguerüzsin LodewykXL 
^ en de Prcfiienr Ie Ifay aan d^ Koninginne Maria de Medicis ge- 
,9 zegd hadt. '• Deze yertoogen deeden het Parlement bet bcüulc 
neemen zieh n^2iT Marley te.begeeven, en zich aan de voeten des Ko- 
nings neder te werpen. De ecrfte Prefidcnf , en de Pfefident Pelje- 
tier deeden alles wat zy konden , om te beletten dat dit beflutt ge. 
voled wierdt; maar de inecfte ontzagen zich niet te zeggen: Dat het 
Parlement zich niet langer om den tuin behoorde te laaien leiden ; 
dat de Gedeputeerden de zaak en rapporteerden zo als zy goedvon- 
den ^ en dat het niet anders dan bedrog was. De gelegcnheit wat 
2eer gunftig voor het Parlement , men wiil dat de Minifters afwce- 
zig waren^ en men hoopte den Koning te beweegen. Maardecer- 
fte Prefident zondt cenExpreflc naar IJfy aan den Kardinaal MiniÖcr, 
en den Graaf van Maurepas en de Kancelicr reden zclft van Parys 
derwaards. Mon vertrok dan dien namiddag ten twee uuren met 
5-8 koetfen en chaifen naar Marley^ alwaar deHeeren ten vier uuren 
aankwamen, en alle in de zogenaatnde Oorlogszaai (lapten: DeHee* 
ren van het Parlement wiftcn niet wicn zy zouden aanfpreeken j 
naar een Kamerdienaar des Konings hen hebbende zien aankomen , 

S af daarvan bericht aan zyn Majefteit, die hengeboodt teze^^gendat 
y hen niet wilde fpreeken. Pezc Kamerdienaar dien laft willende 
volvoeren , wierdt tegengehouden door den Hertog vinTrefmes ^9sai 
wien zy ondcnuflchen verzocht hadden, dewyl hy als ecrfte EdeN 
man van *s Konings Kamer de opwachting hadt». aan den Koning re 
zeggen r dat zyn Parlement daar gekomen was, omzync klagrcnaan 
hem te brengen. De Hertog die boodfchap gedaan hebbende, en 
tcrftond te rug gekomen zynde, gaf hen tot antwoord, dat het hem 
zeer leet was verplicht te zyn om aan hen te zeggen, dat de Koning 
lien abfolüt niet wilde zien noch hoorcn fpreeken. Zy lieten zich 
hier mede niet afzetten, en baden den Hertog dat hy dea Koning 
mogt beweegen om gehoor aan hen te geeven: Hy keerde daarop 
naar zyn Majcftcit, en bragt geen ander antwoord te jug, dan dat 

/ hy 



Digitized by VjOOQIC 



M E R C U R I Ü & 24^ 

hy heft ordonhccrde , tcrftont te rug te keeren » by poene van Decemk. 
zyne ongenade. Tcrwyl zy naar hunne koetfen gingen» kwam de ■■ m -' 
Kardinaal van Fleury v^myn Landhuis Iffy^ en was wat verwonderd 
het geheclc Paricmcnc te AfarJy te ziem Zyp Eminentie fprak om- 
trent een halt kwariieruurs met dcneerften Prcfidenc, en verzekerde 
hem dat hy zeer veel achting en confidcratie voor de Heerenvanhet 
Parlement hadt. Doch de Karclinaal den Abt Pucelle ziende y zcidc - 
hem grimlachende: Ha f Myn Hccr| zyt gy bier^ ^ikwea alles datgy 
van my in V Parlement zegt^ maar ik draag daar geen haat ever. De 
Abt antwoorJde met ftandvaftigheii : Dat alUs het geen hy gezegd hadt^ 
hy meende in Confdentie te heMen moeten ziggi^y zo veel te beter ^ her- . 
vatte de Kardinaal ,'te^^r ik zeg noch eensy dat ik daar geen , verdriet 
óver heb'^ Zyn -Eminentie zich vervolgens tot de andere Hceren kee- 
rcnde, verzekerde hen dat hy volkoinen eerbied en achting voor het Par^ 
lement hadt: Eerbied y zeide de Heer de Pucelle ^ maakende een mine 
van verwondering » en nooit is hit Parlement onder eenig Minifterfchaf 
zo veracbtelyk gehandeld dan onder het uwe. Waarop zyn Eminentie 
naar het Kafteel gaande» antwoordde: Het Parlement beeft het zich 
door zyn eigen fchuld op den tiuis gehaalde 

Dfen I dezer Mian'^» w nnecr het Parlement weder zoude verga* 
deren omfingdc ccrttc PrtfiJcni dien morgen een ordre des Konings, 
die hem vcrboodt op dien dag in 't Parlement te verfchyncn , en de 
Vergadering wierdi t n op den j uirgefteld. 

Op denzcifdcn da^ kwam, op cene Memorie der Ad vokaaten, on* 
dcrtuflchen een Ai relt uit van den Raad van citaat e des Kanings dat 
dlê Ad\'okaaten indireöclyk gunllig is, de gevoelens van den Aards- • 
bifl'chop irf hun geheel laaiende , en echter die van de Advokaaten , 
welke daartegen ftryden * goedkeurende \ dat Arrcll luidde als 
volgt. 

DE Koning in zynen Raad tegenwoordig zynde , gezien hebbende de Me- 
mo.ie door de Advokaaten in zyn Parleitient van Pa^yr, aan zyn Maje- 
(leit géprefcnteerd , behelzende: Dat zy niet zonder deoiterde fmart hebbende 
kannen zien uitkomen de Ordonnantie van den Heer AardsbUfchopvanPiinx 
yan den 10 Jannary laatdledenf dat het Arreft over de geitoelde Ordonnantie» 
den f Maan' daaraan volgende ultgegeeven , hunne ontroering hadt geftjid ; 
dat zyn Majefttit daar,énboven by het Arreft van zynen Raad van den 10 van 
dezelfde Maand, alle difputen over de zaak inqueftie gefofpendeerd hebbende, 

Hh j • zy 



Digitized by 



Google 



zj^6 E U R O P l S C H E 

ns*' tj de ftfltwygcnhdr hadden bcwtird, tU een teken Tin hune gehoottitiii^ 
Decemk heft en van het diep rcfpefi , 't welk ty voor de bevelen van tyn Majcfieff 
— ~ hebben, en tUydbchoadcn tullen; mur dat het Aneflvanden qp Jnly laatft* 
leden» waarby lyn Majeftd^op een Memorie door den Heei^ Aards^cbop 
van Parys aan den Koning gcprefenteerd , aan heni toe^elaaten heeft » tyne 
Ordonnantie van den lo Janoary uic te deeltn , hunne ongeraaheit vernfeowd 
heeft; dat ly reden zouden hebben te vrfezen-, dat men moge willen bewce- 
ren^ dict' het vö^rteide Arreft (Irydig waa teg$;n dat v«n den xj Noveioöer 
1730, V Welk voor hen het dferbaarOe van alle koQelykheden wat ; en dal men 
durult gevoJgtA mogt trekken, dewdke lUelHcen tonden om aan hen te ver* 
wyten die valfeheen door alle de Kitholykevtr worpen grondregelen , waarop; 
achtervolg^ns de Memorie van den voornoemden Heer AardsbMïchop van Parp^ 
deszelfs veroordeeliog alleen valt, grondregelen, welke zy niet bevorderd heb* 
beo, en dewelke xeer verwjpderd zyn van de gevoelene "die door hen beleedea 
wordeb ; en dat de gemelde Advokaaten in dezen toeftand, lyn Majefidt %cer 
ootmoeddyk fineekcen, hen te willen vergonnen dat zy een Memorie aan 
hem nreftntterden , over de gevolgen welke men tegen hen nit 't voorfchre- 
ven Arreft van den 30 Juiy laatflleden mo^t trekken» 

Zyn Mujeileit in i^ynen Raad hebbende doen examineeren de gemelde Me- 
morie , mitsgaders de voorzeide Arreflen van den 25* November 1730 y ea 
30 July Ï731 , en bemerkende, dat het laatdevan deze Arreften niets lUydigf 
tegen het eerfte vervat; nademaal de Heer AardsbifTcbop van Parys zyne ver- 
oordeeling alleenlyk heett laaten vallen op'valfche grondregelen , welke de ge* 
melde Advokaaten niet beweerd hebben, zynde die grondregelen zeer ver ver- 
w.yderdvan de gevoelens welke zy belydenj zo heeft zyn Majerteit geoor- 
deeld , dat het onnoodig zoude zyn, daar over nieówe Meiporien teontian- 
gen; en willende méér en mcér afweeren al bet geen eenige gelegenherr ror 
vernieuwing der difputen, die door het Arrell van den 10 Maart laarA/eden 
gefnlpendeerd zyn , gteven kan ; zo heeft zyn Majcfteit in zynen Raad te^eo^- 
woordtg zynde, geordonneerd, en ordonneert by dezen, dat de ffilzwyges- 
. heit 9 door bet voorzeide Arreft van den 10 Maart opt^eie^d, onlchendbaar 
nagekomen zal worden ; refcrveerende zyn Majeüeit aan ztch all^n het nee« 
imen der behoorlyke maatregelen, om de gemelde diïputen te doen ophooden, 
alles in diervoegen als dat Arreftmede brengt; willende zyn Majefteit daareo* 
boven, dat het Arreft van den zy November 1730, miisgacjershei Arrefivan 
den 30 July laatttUden, uitgevoerd zullen worden iii^ar haare form en fnh.oud« 

Gedaan in den Raad van Staate der Konings , zyn Majefl^ir dfOtrin tegen- 
woordig zynde , gehouden te l^erfailles ^ Ata i December 1731, 
« 

Na dat dit Arreft publyk gemaakt was, wicrdcW ö<jfc o^p dtn 7 
door het Hof de^ Brieven van Rapcl voor de gebanneu Advokaaten 
afgevaardigd, en het gcheele Lichaam van die JElecht^eleerdeiidaM 
door. bevredigd. O0- 



Digitized by CjOOQ 16 



vergaderd ge wee (If en menbeflootdc Advokaatoa^cn ProcuFQMKS iwir .^..„^ 

F^^ailUs ie (LQiftdm ^ ^n.den Kóniqg ,tc ,verzoc;kc.n ccn dag. ie «willen 

'.benoemen» wanneer ^yn Mojeftcic ZQudegclicvcin aan bet Parlement 

,Audienuc te verleenden. Dc^h jnen kc^eg.gecn ander antwoord dan 

.dat zyn Ma|<fteit cgeboorziaanid »wiWc zyn- De eisrftc Prcfidcnt ver- 

wjgcns naar den Koning gegaan zyiide,.oin een Vertoog, dat men 

c^fikeftfild hAdt, uit.naaiD van het Parlement te do«n> cbtch brt^t al 

'weaerom bet .zelfde ahr woord te ri(g. Eenigjé dagen 4aariia bqirf.by 

z,ich wederonji r\ m Ferjkiileis,^ otn nieuwe Vc^rtoc^gen vm wt^na dut 

Ihppge Gc;Kechc5liof aw den^Koning tc4oeo^J Zyn Mj^jefteit Kootde 

hem roet cgplct;i<rihcit » \en ants^ioordde ^mct dou woorden : Ji M 

,mynÉ In^^üe^gfim^^am aa» ntyn Parktmnt vir^laar^Ll Ik mlffh^r- 

z>Mmd Vieozsn.y ^n.'uirbi^e alle f^crJoogen.in het tp^omwJ^. Oeeerfe 

Trefident hierop vertoond hebbende eqnige rfidenen.9 waar made hy 

,jgelall was, ?cide hetn de .Koning: IJ: bhfmlbur^in h êlU de mlrjts, 

^ie ik aan myn Parlement gegee,i;ie9^heb% tkherbofU het » ^ ên'wlg^m' 

.zaamd:^yni uit isAet^enigmuldeli^at ^^n.bet^zel^mebvverigiXjjmiftyne 

gunfl ie z'erdicneji. V^rvolgen^ zei< en de Kardinaal de Fl^M^y^n de 

Ksincclicr .DaguefeoM ^ welke tegenwoordig waren: 'Dat zyn MuU* 

fieit niet zou. gedojogen dat de M^^iv^en va^ *t Kminkryk in eeniger ma- 

nieie gekrenkt ZiOMden wordeni dat-z.yn Majefieittenfpoêdigfiiensiwdmn 

Arleiden mn ^en Declaratie , ix^ar door alle de cnlHlifn gfJH^ Mttdep^ 

'Worden 'y en -dat zyn Majefeit uit Confideratie voor zyn.iParl^menf] die 

ipectarane aan bet .zelve zou dom mededeelen ^ al^etorent die te p^hiicee- 

ten^^jen einde bet Ptirlement dicnaan^nde de bebêorlyie -Repr^entatie» 

^Ztfu kunnen doen. Na de7e woot:deh hervatte de Koning: Hit isfffyn 

JnUntie^ en in '/ geen gy komt te hoorenJs myn wil vervat. Echter ver • 

hicd^tk alle Veigfidering^ Deliherati4.en üepHtatie va^. het Parljement dien 

aangaande. 

,uc cerftc Prefident kwam leParys den i f dezer Maand te rug^waarop 
den d;^ daaraan volgende de Kaïpèrs vergaderd waren , en na dac 
die cerftc Magiftraat zyn ^pport van zyn Majcftcits bevelen ge- 
daan .haidtv, wicrdt eeu.Aireft opg^dcld van den volgenden inhoud : 
Gerefolveerd : Dat ds eerfie^ Pfrefiaent nieuwe inHanften zal doe» by den 
Koning^ ten einde het Parlement gehoord mag worden ^ en datby aan^n 
^M^ftiit in den naam van (tUe de Leden zal vertoonen , dat de plicht 

van 



Digitized by 



Google 






14» E ü R, O P I S C H E 

OmhA^* v<wi bun Ampt ben niet toeladt zUb te onderwerpen Mn bet geen zin Mii^^ 
, •_, ' jefteit n>an ben eifcbt. 

Dea 17 wicrdt weder , niettegenftannde het Verbod des KoningSi^ 
een lange deliberatie over deze zaak gehouden, en men maakte in 
het geen daags te vooren gearrclleerd was, cenc verandering , als 
volgt: Het Parlement heeft den Heer eerften Prejident gela/f aanaen Ko* 
ning te vertoonen de volfirekte ohmoogïykheit ivaarin zyn Parlement zicb 
hvindtf qm in de Staat te hlyven in dewelke bet is^ en dat bet zxlvi 
niet kan overéénbrengen het wezentlykffe van zynen plicht met de gthwr* 
zaambéit welke de Koning' van het zehe in het tegenwoordigGeval eifcbt^ 
Het Parlement heeft oek den eerfien Prefident gelaft ^ aan de Minifters 
van den Koning te reprefenteeren , dat het noodtg was dat de Declaratie^ 
door dewelke men, in het voorneemen' is alle de tegenwoordige Ferfcbillen 
te eindigen , vervatte de vyf Propofitien by bet Parlement gtarrefteerd^ 
als zynde niet anders dan den korten inhoud der Oirdonnantien en Grond* 
ftellingen van het Koninkryk over debetwifle Materierii Foqrts dit zyn 
Majefieit door deszelfs Arreft van den 8 September laat fileden die vyf 
'Propofitien niet beeft gefcheenen af te huren , alztn de beweegredenen van 
de Caffatieen doorfchrapping van V Arrefi van V Parlement alleen tot 
oogmerk heeft de on/erneeming die men aan het zelve beeft toegefcbrevtn 
op het Pouvoir Lcgiflatif , ofte de Magt van wetten te geeven : Een onder* 
neeming die zeer verre af is van de Gevoelens van bet Parlement , dat al* 
tyd erkend beeft en altyd zyn roem zal fiellen te erkennen y dut gemelde 
Magt aan niemand toebehoort dan aan den Koning , en dat bet édlerboog" 
ft e Gezag alleen tn den Perfoon van denSouverein berufi j fTydersbelafi 
het Parlement den Heer eer ff en Prefident , den Koning in de» naam van 
alle de Leden te verzekeren , dat hun diepfte re/pe£f voor zyn idajefteit 
ben echter niet kon toeflaan ^ om af te gaan van de uitvoering der betten 
van het Koninkryk^ welkers handhaving weezentlyk verknocht is met btM 
Ampt zelfs door de Confiitutie van het Parlement. 

De Abt Pucelle nam by deze bewoordingen^ occafie te zeggen , 
dat in de Plaats in dewelke by was^ by niet kon vergeeten de Etden die 
hy gedaan en nooit gefchonden badti dat^bet droevig was te zien dat bet 
vuttr ziek uitbreidde door hetgeheelè Koninkryk en zelf tot aandenTbr^on^ 
en de vryheit niet te hebben om den Koning te fpreeken over de middelen^ 
dTe bekwaam zouden zyn de bevigheit van den brand tefiuiteni datmn^ 
om zo ie fpreeken^ zich aan de voeten van htt Tribunaal zag verzoenen 

bedroef^y 



Digitized by 



Google I 



M E R C ü R I Ü & 249 

heiroifdi Gnnmfcbappen en geplaagde ParticuiêereH 'Oan allefiaiUê Staaf Di^: 
en Conditie^ afk om de PreteSievan V Parlement te verzoeken ^ zonder j' 
dat bet ben Aan belpen. > . 

Den ai is de ccrftc Prèfident weder naat Ferfaiües vertrokken § 
Maar men hadc reden te duchten dat zf n reis vefgee(K:h zoude zyn. 

Men ziet een Extraft van de eerfte'Vertoogen, welke voor het 
Parlement aan den Koning gedaan zyn , uit dewelke men genoeg 
afneemenkan» waar over de Leden zich beklaagen ; luidende dat 
£xtra& als volgt : 

TN den tyd wanneer uw Majofteii een volftrekt (lilzwygen beveelt over alle 
-^de twiftJDgen , die 'er wegens de paaien df r twee ^Xigten oocftaan zyti (taa- 
ken welke altyd bedifputeerd worden-, en walkers befliffinge aan d^ Soaverei- 
ne Majefteit alleen toekomt, bet zy door een nieawe kracht aan de oude wet' 
ten fi^n het Koninkryk te geeveu, het zy door de difcolCe daat van over te 
laaten aan het Parlement » 't welk opgetecht is om voor de bewaaring der 
Rechten van den Soovcrein te waaken , ) en in den tyd wanneer het Arreft van 
den Raad dé heilzame wet daarvan vernieuwt, anthoriftert bet zelfde Arreft 
een Mandement en een Memorie , die dat ArreQ fcbynen gefchonden te heb- 
ben. 

Welk gevaar is ^t niet , de BiflTcboppen te authorifeeren om door Mande- 
menten aan de twee Magten de paaien re (lellen in zaaken het publyice Recht 
raakende, waarby dezelve altyd zo veel belanes hebben, zonder dat uw Maje- . - 
flwt , als SoQverein iir zyne Staatea, als Befcnermer der oude Kerkwetten , en 
als tkwaarder van de Politie, en van de uitwendige tocht der Kerk, de voor' 
naamlle hand daarin hadt % of zonder dar uw Parlement, aan't weljcdedier- 
baare bewaaring der grondregelen van het Koninkryk is toevertrouwd, ge- 
hoord was ge weeft : Hoe ver zonden de geenen , 4ie de Kerkelyke Magt maar 
op de puinhoopen van bet Koninklyk Gtezag zoeken ie boawen , de buiten* 
fpoorfgbeit van hunne pretenfien niet kunnen brengen, tot nadeel vtnuwMa- 
jeftefts geheiligde Reebten* 

Wat zou *er van de onaj^ebrooke Overlevering van déze vafte grondrege* 
len worden, iadien de Bifrchoppen, omte te verxvvakkeo, of omzeutt te. 
roejjen, in hunne Mandementen maar alleenlyk behoorden. in teflaandenweg 
der Excommunicatie, die altyd ontzachefyk is; en voor Ketters te fcheldeo ! 
alle de geenen , die zich niet onderwierpen aan de nieuwigheden » welke zy zoo- . 
dea goedvinden eigenhoofiiig in te voeren; en indien het, onder voorwendfel : 
van eene uUWepdige JurisdtcHe $ die'adif van het Goddelyke Recht voortko- 
mende, dooc Jefns Cbrsftus zelf geordonneerd , .én onarhangkclyk van alle 
Magt op den Aardbodem is , aan uw Parement niet altyd geoor loöfSd was , « 
om by wege van toevlucht. tot de Koninkiyke Authoriteit, te onderzoekende 
oefening, het gebruik of het misbruik, 't welkzy zouden hd)ben gemaakt van 

I i eene 



Digitized by 



Google 



a^ E Ü R o E r S C.H E 

n^^f^ Zyoden.dftgphtfiligO^ ca.cln oöfcbeiidbaafne Rechter vin.utirc Kroon ,. m 
- ^ Tetlighcu lyii? CD in wat locfland looden de Rechters, die byzonderlyk het 

wchyn vanuwen Piejift. behartigen, en die door hair Amm gelafllyndcrefvr 
ttt vcréeedrgcB , 20 ras akieaangctaft- worden-, nietiyo, iitdienhuanegetto^Mr- 
beiliool^duor d&'drcigemeiiteii eÊ oodcmoemitigea vao ét K>eck<A}te Mb^c: 
vtmfrtktiboodtifvordet», eti ikidibrzp'^belcwaAiiirwjdrrit d^AomteCarooffcffMn 
dib.g^llMn,,<lw ^ QHboofdctvan haune.bcdi«i)ÏQg»,,gfbODre,,weuigeeDiuiciizj^ 
k^lykcTegpnfpreekeis moeten zyn, 'o.mich nnetlcracnt en met moedtteka»* 
ten tegen alles hetgeen de minfle kreuking daaraan zoude .iiögcndocD : Zoode. 
men Dïet cenigctroatcn goedkcureti die gevaarlyke en onmatige vtjrhcrr*, d!c* 
sich in ODze dagen ver'meenigvuldjgt , tegen dewelke wy verplicht zyo op te 
IhttBy en dfezom(iHgoBi0ehop|)e'n vervoarts-on^ft^^itktgeo', opr'r:plceMg(lc> 
vcf oordceld te Ternieiifr^n^, en omden* yrcr der* Migiffr«t6-Pet£itpieiiV dte- 
trtgcD» fattrac Aniéfete > degedaofige Vcrieedigefs^vaft-ontte Viyhi Mtfiiw P Ltti ?* 
xyOt perlbonelylpaaB te taÜto^ 

H«t is dan de Magc» welke wjr altyd gehad hcbben;< OfWinweotmaoMybr 
RrohCtn te handhaven r H^ is de uitvoering, der Of doMMwtien, €W^c»'bcmm- 
tiêg' der ovde Grondregelen van het-KoRinteryk , weike'WjrWitrafn eifenm; 
Het §9 de- rechtvaardiging van ons gedrag, dat geeneanderebecvMcgredeiimHrii 
cen^ander gtonébtf^itifèl gebad heeft , dan de^etcon v9>ieii voop iiwen dktiil ; ta 
bet isde roft van uw Volk , en de yreedzaamheit van den Staat, welke wy van qw^- 
Majcföck dxtnfcn vraagen: W.* hoopeni dat de Gerccbiigheft eo tic Goednen, 
die4nöw4iartheBpfi:ht, ztch zullen laaten beweegen 4oüp voorwcr peo di« zor^ 
drwgende^en-ro aanéén verknocht zytv, en die wy geoiecnd • hebben 4di oivr' 
opkticQdlia'r z^rzeer^erdleHdcn. 

Na.dAt het Höf.op dU Vertoog een fclVrifièlyk anr woord aan her 
T4tktwn&8$%Q»(k^ lu4l> gefchicdde voor. hici zelve het ondcrfU^ia* 
d^tiw^cit vertoog aAmfCto ^i^i^))g f . 

"MjTA^daiiiwy^iefrtDtiwosfdar^ ecrfte'RcaniDfli'aff* 

•^^idO'Ovef'hH Arpeft^vn^tdea^ó^Jkiif i;gi i;dioordbaddèa| htefv owPar- 
|eaieiit> gemeend 'nidt te(kuaiiea«akttt«n'taieaw'e' pnogingenrYexditeiij enr ons* 
teer ^de'^cvwtde iitHil.op^oive'RaoheMaidigbeirTen' op^a^ 
ti»>jte»beroepeni' TWcet^eoanmirpen ^ beMeev«nwig^g'V wvUeotemwa^iier^ 
noohmaalt op^ te/wetceotdo-iiieiMveie». ongewo»Miwyri.op»1iewe)ke uw 
M8ljeaeit<gaQd||4WoaièiKH>e«it, «zyowKvril^at betiz^iit^^btiteiKl'te «Mkeff .eo' 
d9*omit)«ge.g«^i«j|gM>v«[isbttti'Avfe(ii WMt tvjteQ^liot^reerr^gftQaodmkt is' 
goM^eeft'i haMa»l(Iagtfn;«ia»a]ute bMogciKi 
D«ilOMtog4»V4)Oir^V«orfiaieflv^ bebbeiyii|pm aktyddaornohrttteea^oiidtf^ 

recht 



Digitized by CjOOQ 16 



M E R C U R I U S; zsi 

reoht «iHen.ifa ?ttl^d« hqnnfnigrodenen, dteden yvervtoliaiiBirlfmcftti^Qor i73K- 
het web)rQ?i^ hanneadienft.aaninosdigdeo» mitsgaders decerirfed^e Wr- A^^k^» 
tOQgcQ van het uli^ willen. aanhooren; eo na dat ty zelfde gegroameitiaatr "^«i^mh 
van overwogen liaddeo, wilden ly hun antwoord aan de Gedepateofden fian 
hun Farlemem wel geevenoiet eigen monde, of door hosiiea Kaacelier in 
'imnne tegenwoordigheit en onder hunne oogen. 

Herbaalde Remonftraocien, door de Ordonoantien zelf in tebere geipallea 
bevolen ) en waaiiranooae R^ifiecsveelvaldige Voorbeeldeffaanoosveiicilif^ 
fen, leeren ons, dat onze Kon!ngeo dat.get>rQik byna altyd in acht genooien 
hebben, am<dat daarby evenveel belang bebben de uherljrke -IniOer., wette de 
Koninklybe Majeftett omringt , en ée waardigheit vaudeneerAeB'Keohtbatik 
des Koninkrfks. 

, Deze zo gebfoikelyke en zo aaagenaame weg voor aw fiafleillettt^ js •die, 
welke aan hetzelve ten allen tyden een vryenioegang'tot aan den voetTvaaiawen 
Throon ^eqpsnd heeft ; tet is die , welke het in (laat hoelc rgedeld ., 0m tyne 
weafcbiagen^ /tyne <begearteas , ei» de alkiwigcfgftewaaffbedeiirtotiaan ^An 
Perfoon van den Soaverein te brengen, en om naet zo veel ecfbied als vtr- 
troawen^ zyhe gedaohten voor het gemeene -beft aan heai aiede te deelen. 

Tqgeawoordig) i«re,.ibhyat dat oad gebruik omgekeerd: Het afiew#ard 
0^ de Vertoogen is aan aw Parlement gezonden^ tonder ^at iemand der Xbe* 
den van dóe V^rgadrriiig « ée eer gefaad heeft zich by ow Majedeit tekortree- 
^en , om 'het te (Mf^ngen* -i - 

Het is éie oude en defiügc wys, waar voorn wPsfflemetitakirdzoireehMa- 
telyk yvenen zal, cfewelke wy nn durven reclameeren : £n ow fMajeOdt, la!- 
foos Meefler^yadei teiimwoorden 't geen hem belieft, hoopen wy, 4at'ttW 
Majeftm ata het zelve niet weigeren zal het roemruchtk «geluk v«ui iitt 4Mve 
eigen 'banden te ontfiiqgieo de Verklaariog van uw Ma}fttuiss Wil^ fodter^^e- 
gfen als hetiien allen tyde» gebruikeljrk g^weeii is. f 

/Masr het .geen oaa het meeft bedroeft, ümr, is /le.grMd[ v;an ite aaak^iom 
dat uw Majefteit verklaart, dat, na bet doen eKamineemi <ier Vernaqgen 
van 'i- Parlement innw^ Raad> gy daar -niets in ^eveaden habl^ *t wtik a 
bevvéegcn iton om |e veranderen het geenioy aw Arreft vaneden ftaadges^- 
Jeerd gcmxcA is. . . 

JOe vNiocz^tiiie fpaactaamhedca« avaar snode iwfi^eflMssad iwbbaa zulke 4e» 
éere éiofko te iBoeien)beh0«delett),nia gfevoelcns^ail de eesbiedi^e (iMOrdeli , 
waar jscde nw PaDfacaaent.zich altyd mecpSdic adit tot )ayiNa;Sott\aireaBite 
f^imken , ^vouden dfe de kracht en Üe «nezendykheit vam onfae VertMgcn iwel 
hebbea verzwakt } Ea «oadeo wy aaa ons «elven hebbeo te wyteo , dat wy 
e&der de oageo vAn«w Ma^eOeit nirt gelegd hebbeK de bdtwaanffte voorwer- 
pen om aaiqgedaan te woeden ov«r 'een zaak so wtchtrg vooe de tuft van ;aw 
Votk, als vxior het alfjemeeiK welzyn van den Staat* 

lEonder aan vmMiajAmt Ofi tebaaktvtde kmdirige bewcegredeacR ^ dienen 

^rondAag'van anne ResDonOraoiicii wweeft vyn « verzoeken wy aHeeblykode 

Tfvhetts <Ai a «e ttoen herdenken» ibt hét Antft fan uw Batbcflient van den 

' Il 1 aS April 



Digitized by CjOOQIC 



ap. EÜROPISCHE 

28 Apti\ 1731 s Hooft anders dan een eenie voorwerp geh«d heeft , omdcQfie* 

•!73^« i]e van de Kerk en van den Staat 'te handhaven » en de ruft der OoderdaaDca 

Ui€€m t. ^^ bewaaren ; otn den loop der opcntlyke overtreedingen van den tin en vao 

*'"*"*^ de woorden vtn nwe Ediéten en Declaraitenoverde mWtUmgeMitus ^ tefim* 

ten ; en om de dierbaare en oDfchendbaare bewaaring van de KoninklykeAa- 

thorite'it, dewelke aan ons toevertrouwd is, te beveAigen. Inderdaad tot boe 

ver ipnden de gevolgen van het. Arreft yan den Raad , waar over wy oni be- 

klaagen, niet kunnen aaafl^ Drie nieuwe aanmerkingen tollen alleen genoeg 

tyn , omte aan ow Maiefteit klaar te doen tien. 

Vkx Arreft van uw Parlemenc te vernietigen , tondetoveel tyn aUdcKer** 
kelyken van uw Koninkryk te authorifeeren , om de gevaarlyke VoorbeeVdeo 
van den Paftoor van Orlea/is te volgen, oni mede, even alt hy, te w^'geFto 
de laatfie Sacramenten te bedtenen aan eeneftervende Vrouwe, dewelke ton 
verklaaren , dat ty haar aan alle de decifien v!an de Kerk oóderivierp , en 
tdt een regel van hon gedrag, te neemen de fchandelyke refbiptie van dïeo 
Paftoor , om baar tonder Sacramenten te laateo derven » ten ty te verklaard 
baddc dat ty de Condicntte aannam. 

Terwyl de geeneo , welke een blinde yver voor ^ de Bulle Umgtmtm dryfi , 
om detdve eigenmagtig tot een regel des Geloofs op te rechten ; om te be- 
weeren dat het eene geeftelyhe (toffe is , dewelke van het Kaiiink4yk Gn^ 
Dfet afhangt , en om dus de wetentlykfte Rechten van ow Souvereiniteit aan 
te taften , door dat Arreft vóór de oogen van het gemeen fcbynen te tc^ 

Ellen ; moeten dan de voornaamfte Rechters , dfe aan niets anders gearbeid 
bben, dan 6m detelve te verdedigen, Uootgefteld tyn voor de (inert van 
te tien, dat de beweegredenen, dewelke hunnen yver opgewekt kebben, door 
uw Majefteit afgekpurd worden t Die Geeftelykeo, dewelke door oicts.meér 
tegengehouden touden worden t touden tich terftond verbeelden dat alks aan 
hen geoorlofd was; en ty touden bet Getag, 't welk uw Parlement f nowen 
naam oelTent, naar de letter vai> dattetfdeArreft, aanmerken als teer onnut 
CB onvermogend geworden in hunne handeu. 

Te dulden, dateeaige Kerkelykeoop hun é!ge%geiag aan de CooftUarie« 
bet karaéler van Regel des Geloofs toeëigenen , V welk de Kerk nook daar 
aan gegeeven beeft; dattytich*meeftermaaken| om al Ie de geeneo, die niet den- 
ken als ty, te handelen als Ketters , 'om ben af te fnyden vao de gemeeo^cba|^ 
- der Gelorigen , en om hen telfs by bun fterven , ie beroven van boo óecX 
aan de Sacramenten van de Kerk, tulks toudenoodtakelyk eeneopeobaarecn 
volkome feheuring 'm Frmtkryk te vreeg brengen, dewelke degroocOe van aVte 
de kwaaien voor de Kerk en voor den Staat toude worden. 
> Eindelyk een Prinr , to Godsdienftig als uw Majeftert, entovol vaoeer* 
biedige gevoelens der emftigfte en der wetentlykfte Godvrucbttgheit , too die 
niet voor het belang van de Religie telf , vreeten » dat die vao uwe Ooderdaa* 
pen, dewelke niet verklaard tonden hebben dat ty de Conftttutie aaoneemeOi 
tich in hon weerwil liever tullen verwydecen van de Reciiibanken der peoe- 
lentie en van de openbaare .bediening der Sacramenten , dan ttclf te vergeeft 

blooc 



Digitized by CjOOQIC 



Hl E R C ü R I U ^ 253 

bloot te fiellcn voor onrechtvaardige en willekearige wetferioge. i73r. 

Maar, Shre^ nademaal bet tegenwoordig te doen is om nieuwe voorwerpen DecenJ^^ 
aan u te vertoonen , die bekwaam zyn, om uw Majcflelt over de oneindige —— ' ' 
gevolgen van dat Arreft van den Raad , aan *t hert te raaken; to laat het ons 
im minden geoorloofd lyn, om onder een punt van algemeen getfgt te vef* 
éénigenen arte fcbeixen een gedeelte van het kwaad, *t welk de onbezonnen 
yver van zonnnige Geeflelykcn in 't inwendige van uwe Staaten veroirziEiakt. 
Het is uit deze bron , waaruit voortkomen de bekommerint^en , de ongerirfl* 
heden en de beroertentflen , die zich onder uw Voïk verfpreidcn ^ en waaraan 
ly zich alle dagen Uootgefteldzien. 

Hoc vcele verzwakte of verftrooide Gemcentens zyn 'er niet, die déminne 
hulp niet hebben knnnen vinden in de Rechtsoefening en in den yver van uw 
Parlement, dat door gedumige Evocatien van alles ontbloot is? En hoeveele 
Paflooren , getrouw aan hunnen plicht, lief aan hunne Gemeente, en flichte- 
telyk door honne zeden, die hunne achting en bunne vertmawelykheit door 
latfegdnurigoo arbeid verdiend hadden, die nooit eenig ander gebruik der in- 
komften van hunne Pafloryen badden gekend, dan dat, van dezelve overvloe* 
delyk uH te ftorteo aan hiuine Armen, als hun gewoohlyk Erfgoed, zyn niet 
weggerukt geworden van hoone Gemeentena , die beo te vergeefs beklaagen 
en wederom elTcheD ? 

Hoe veele oude gety telden der Beneficie», die tegen de Conftitutie m*et op- 
flonden, die niett begeerden , die niets anders zochten dan in vrede, in de 
éénzaamheit en in de donkerhett van hunne afzonderingen te leeven , zyn ^er 
niettzommigen gefufpeodeerd , anderen gebannen ^ .eenigen , zelfs buiten't Ko* 
ninkryk gezonden, beloofd van *t geringde onderhoud en byftand voor hun 
Hdtsgezin , verwyderd van hun Vaderland en van hunnen Koning ? tonder 
dut *er tegen hen voor deo dag komt een tytel van befchuldiging , eeutg ge- 
rechtelyk bewys» of eenige iiitgefproke veroordeel mg ; zynde zommfgen zelfs 
beroofd van de tytels van hunne Benefieten en Pafloryen , die vacant en ver- 
krygbaar verklaard , en terQont in vreemde handen gefteld zyn, om dat zy 
zich niet hadden willen onderwerpen aan verklaaringen of aan ondertekenin- 
gen, welke de Wetten van het Koninkryk niet toelieten van hen te erfchen. 
Bekwame OiiOtridaanen, opgevoed in de waare grondregelen van bet l^o- 
ninkiyk, dienfÜK om de Ita^ te onderwyzen, en om Mannen te maaken , 
waardig om 1' ceuÏKer ryd uw MajeOeit te dienen , zyn van htmne funöten 
ontzet , en van de publyke dienden waarin zy zo nuttig hadden kunnen wezeni 
verwyderd. 

Is *t zelfs ook ntet WaereFdkundrg, dat men Geedelyke Huizen en Non- 
'nen-Klooderf in zommige Bisdommen federt ver(cheiden Jaaren beroofd heeft 
gezien van alle deelgenoodfchap aan de Sacramenten, en aan onze heiügde 
geheimeniden ?' 

Zodanig, Sire^ is de zwakke fchildery van den waarachtigen roedand van 
uw Volk; zodanig is de onlud die in den boezem van uw Koninkryk ont- 
daat, endagelyks toeneemt,* zod^ig is het misbruik , 't wcJk zommige Gee- 

lij - ftciy- 



Digitized by 



Google 



ji^ •£ U R o -P I S C H E 

j.7y . ftdykcD Tandde QH^QUtlil^ {/«tfruj^t 0Q4tr deuwni oDtmder iieigcxig««i 

J9<f<»l* ((«nkp Biflchoppen, maiken ! Bet U dit openbare tnUbniik «ao de Balk ^ de* 

- ■ - jpKelke ty 4ils.ccn («eerftuk des Geloofe aamserkinit datturFarlaaieiicio qrte 

fEqbQorte jKqade hebben kunnen ftntcep , indien uw Majefcit het wel liad'ml* 
en^^nhoocen, en den vr yen loop laaien, aan tynen yver» lo difcwils als de 
vqqcrg^og ^siw het kwaad tplks inogt eiichen : Het fs dat xdfile 4nir 
bruik, *t welk hctdpor zynArrefl vanden 8 April 1731 , heeft «willen beteiy 
kn. ^x^ hpe veel grooter kwalen z^n^er ki het vervolg van tyd nogte Vfceuo, 
indien ^tv Majeftdt d« handelingen van ow Faricment , om'.detelve voor te 
komen, van uwen kant, door nw Soovet^n Getag niet ond^ittcoat, eni. 

Men ziet te P<iry$ noch ccn Arrcft van den KooioklyJkca JRaad 
^V irit^cfcomcn is, fuppripicrcndc een Gcjfchritt vw Am BiiR^wp 
van L^Qny telgen hd Arrcft van dcji A. jScpteipfeöTi, kktond^^tfiel* 
vc i\s volgt : 



DS 



koor tyn Mafefleiit, in lymen Raad ger4en tvnde^en Obel , gedrukt ton- 
der privilegie of permiffie , met <kn tyl^l van Refiexien vjm denfJeerSh^ 
febop vm Laon^ over bet Arreft van den z. Seftemhér 1731 , Waar van de Icc- 
aing alleen genoeg is om te doen tien , dat een werk, -c wefk ro veelepro* 
pofitien en nitdrokkiogen ver<rat) die dobbeltinni>, aboüf en tegen de rechten 
van bet Koninklyk gezag, en tegen bet refp^ft, 't wdk hem toekomt, ftry 
dfg zyn, aan geen Siflchop tonde kunnen toegelchreven werden; en daartn* 
boven willende beteugelen alles hetgeen gcre^cmhA gecven , of tot vpor- 
weodfel dienen kan, omnietalleenlyk detwidingen dfe in^t Köninkrvk reeds 
OQtftaan lyn , te vx>eden , maar ook om nieowe difi)aten te verwekken. Zo 
heeft zyn Majefieit , in zynen Raad tynde , ;geordonneerd , en t)rdc9ineerr , 
dat het .vooriz. Libel , gehaamt Reflexien bfc.y gefupprfmeerd x%\ tjn enbly- 
•ven, als behelzende propoiitfen en nitdrokkingen , die vermetel en oproerrg 
zyn , en die de Koninklyke amhoriteit beleedigen» Beveefjt aan alle de geene 
die eenige exemplaren daarvan hebben» dezelve terftond te brengen ter GrHBe 
van den Ucer lierank» Raadsheer van Staat, en Polityke Stedehouder der Slad 
van Parysj om aldaar gefcbeard te worden. Verbiedt zyn M^ijeflett zeer na- 
dmkkelyk.aanalleDrakkers, Bockverkpopers , Omloopers, en anderen, rait 
, wat flaat tof coniBtie zy ook mogen weezen , het gemelde tjlbel te drirkicea , 
te vertieren, of andcrzins om te deelcn, by poene vao- «eroplaire ftraf t^gen 
de overtrecders. ' 

Gedaan in den Raad van Staate des Konïngs , zyn Majefteit daarin tegee- 
woordig zynde, gehouden te Marly^ fJcn l^ November^ 173.T. 

P H E L YPE A U X. ♦ 

De 

Digitized by CjOOQIC 



ME R C. I* ft * ü S. d^ 

öMfti ixi^lMigcn niet' Hack hoorcB«fprtfcl?ch.»» htdv cc»ï'b*ief^gt(Mirt<i'_u-^ 
vcn^aaii*dcA*vermaaf<ien Att P/«iif/f, l^adriieervicii de»gtck>t(r RtK^» 
öiCi^ vto 'c ^leei^nt' vnr\*Parys\^ vnïi dcit- volgtcdtrt inhodd. 

't TS my oiimogclylTolriüu tc'dfükfkcn mtt Ifee'gróoiè Wydfchap ik fcenatu. 
*Kétftian geiveeft^v^lf-dèöi' if^crft'tcvtrncenrtt) , dkfgy noCh'in gttétlkcbis 
be«dt«céiï ufMRroiiifte^d&fiWW^a»^' déf op^döfelftc^vffctfdirt^vdn ni^ti'm^ 
luveu Vader , in4ieadeg9^edieoftcfi v w^McebynMNid^ PfovtfiVtetviKl Amkf^\ 
mynwmirde Vaderlaiui-, bcweezcfti hetffc , my- aan'hctn dreromerbcctfcbHrir^ 
büfidêQ verbóndéii 'hebben* hoe ved te in«ér zal ik aan a opreciitelykVefpIfpbt* 




de Religie, dan bet zuivere geloof van dezelve te onderhouden. ISffet^'iV We'-' 
zently ker voor^ de- ftxavcreintteit > ^an die' te- verdctdigeti io^ haatroftaniai^Xe- 
lykneit vaH atie aadete tnagi Miitenf'dirva»-God;'ea mciKis'noediainljirér- 
Vöot hei Kbntnkfyk', dandeszclfs victieu en vryheden te belcberofen.* Ikpry^ 
at'Godt, curr'hjrff; myti Heer, zo goede gevoelens hféefi 'ingeboezcttid , on^ 
i^eöiï>waifdlg CbWtelyk^ Kkadsh'eetM'n'htt^eeflïè' vanödzeParléfncft'tèn ic maa- 
fcen» e» otdaai eeoTccrwaaKligtrplaatite'gcefreft oMer dé'héfjen^, dfé'dettAir 
taar, den Troon ^ en den Staar met zo veel kraiehTcntoMflFyjMfsrffèunêii. W" 
2a] nfec ophouden te olddoi^ den geencn die goede Rtcnters maakt , dat hy u wil 
gccven een icckr hett voqr de Jttftiiic,.cn eeft. ftaaf^voofhobW-iegdtf dé'odfec- 
'rechifghcit. Gy ftutn my geen grootcr vt r maak gec ven» dunmy-toiiindsinde- 
kl-eioe tüficnetipooze vairuTve ruft'keurtis^éjjceveh van het geen dé Heer doet 
VüOf httt'oii^erlteuitcn vaM zynezaak', en'van tlt^coiitfrturitfe vaö* UM^e'góedbeit 
jtgentmy.. Dcie rweered^nenzytykiè gr<nn(fla^'vah'de'v6lMMkte eerbied en 
a^kevin^ mei deiv^lke ik* deeer heb -trzyn , xt^vt^\ika\*ttït: 

(getekend) JOH AbJ , BilTchop van Semez , 

gevangen* ocR«dezaakWan' j.Ck 

De Koning; va« Fraakryk heefcdeii Hccr-^Dèsj^r^tfigeS^ CeictMnit- 
mccftcr, bcnoctnd oiiivdcn'Infaiir-Hwtöfg:opd<5 Gfeiiifcfirte- ontfin- 
gen; cahcmiatAntikfsiot^'Xti^eii^tii, hem öxcnü ató ceiiKlein- 
Tsom^vzn VrMink iktendeiiafwldcflv pc^Orööt^PrtefVart f^rtt^kryk; 
Gcllöi^aWer?Galéieni»is;n:rtf'^«w*^rvertfokten, om dfcn Pr?ns'al- 
dMT tt.on«fangcir;.en ccft^Degïwnfer DiAmwhtm uit naahi vatt'zyn 
Majcdoit aan henriê pcfënteticti; De Sp.iaiifchc en Tosta-infchc' 
Gètei'cn zouden zich .te ^«/y/'w'bydc'Frnnfchcvoegcn omzynHoog- 
baii naar Livorm te geleiden» H £T 



Digitized by 



Google . _ 



ZS6 EÜROPISCHE 

De^mt. HET Spunfche Hof tydiog omfkogeQ bcbbeodc van Uv9m] 
_-. dat de Spaanfche en Engelfche l&sqitaders , Da het ontfcheepen der 

SPANIS, iCrygsbendeo ^(rederom van daar vertrokken waren ^ heeft zyn Ka- 
tholyke Majelleit aan den Heer Keem overgegeeven zynPortraicmec 
Diamanten omzet» en Zfooo Stukken van Achten vaardig gefchat, 
om het zelve voorden Admiraal /Vager te zenden naar GmaU§r^ 
alwaar dezelve met zyn Esquader verwacht wordt. 

Den zz. November is de Infant*Henog van Sevïliit en laatft van 
Fakneia te Bareehna gearriveerd \ zyn Koninklyke Hoogheit is zo 
door den Marquis de Riskaurg , Gouverneur» als door de Magiftraac 
dier Stad) met groote luider ingehaald» en g^duurende zyn verblyi 
met veele eerbewyztngen bejegend. Den Z4«ts die Prins met gelyke 
Statie en plechtigheit alshy gekomen was 9 weder vertrokken» om 
zyne reis door het Roujpllon , Languedocq ^ en Provence naar balïé ce 
bevorderen. 

Van Gibraltar heeft men dat aldaar lading was vanT^^^i^^r» darde 
Hatc^ van Ripperda^ gewezen Eerfté Miniftervan <^ai^^ aldaar met 
eentge bedienden aangekomen was > en dat hy at reets naar Mefuimz 
en naar den Koning vznMarocco was vertrokken, zonder dat mende 
reden en het oogmerk van 'zyne reize 9 welke veel Speculatie veroir* 
zaakte, konde bevroeden.* 

PQjiTu. TE liffkbtm !s een Decreet afgekondigd en aangeplakt, waar by 

GAL. 2yn Majcileit dat van de maandUvan July 1718/t welk alle ^emcea* 

fchap en cbrrefpondentie met het Hot van Rome vcrboodc, mtrckt» 

en aan zyne onderdanen op nieuw toelaat 9 om zich aan den H. Stoei 

te adrefleren over geeftelyke en andere zaaken » even als voordeezen. 

iTAtiE. D E Kardinaal Vel Giudice^ Creatuur van den laat ftoverleden Paos 
begint krachtig te arbeiden ten voordeelc van den Kardinaal Coscia^ 
en heeft dies wegens reets ver(cheiden Conferenrien gehad met zyn H. 
en men begint zelfs te verfpreiden dat liet accommodeinent mci dien 
^ Kardinaal naby is, mits een groote fomme gelds betaalende , waar- 
van een gedeelte tot het bouwen van eenc nieuwe Gevel voor de La- 
reraanfchc Hoofdkerk gebruikt zoude worden : het li ten minften 
zeker dat zyn H. aan de Congregatie De NonnulUs geboden heeh de 
Publicatie van de laailk Executoriale Brieven , en van het uitcrftc 

Von* 



Digitized by 



Google 



ME R C U R I ü & 2^ 

Vonnis van Afzetting tegen zyn H.voor ecnigcn lyd op te fchoürten. jgJJ^^i 
De zaaken van den Kardinaal FM ml men mede dar in'c kort in der — «mv 
minne afgedaan zullen worden. 

Den i8 November zag men de gehcele Stad Some in beweeging y 
op de te rugkömtl der Couriers, die door den Paus en den Kardi- 
naal Cienfuegos naar Portugal waren gezonden i mee de tyding van de 
pomocie van den Kardinaal Btccbi'^ waar over syn Portugeetohe Ma* 
jefteit,n4*t leezen ^an de brieven, zo veel vreugde hadc getoond , 
dat hy die promotie door geheel Liffabon hadc laaten publjceeren , en 
de Nünciature doen openctir Me» hadc vy f achtereenvolgende da- 
gen Vreugde- Pefleinen gehouden, Wyn-Fonteinen laaten loopen > 
en *s avonds groote Vreugde- Vuuren aangeftoken ; zynde zyn.Ma- 
jeftcic zelfs door de Stad gereeden om zulks ce zien. De Kardinaal 
Ciinfuegos h;idc *s namiddags audiëntie by den Paus, aan wien hy ee« 
nen brief liet leezeii, waarin nkgedrukt ftont de grooifte vergcnoc- 
ging die de Koning van Portugal owcr deze promotie badt, zullende 
ccn byzondere Couricr met het antwoord aan zyn H. zenden, m^t 
een Portugecfchen Kardinaal, om aan zyn H.debehoorlyke dank- 
zegging af te leggen^ nevens een voornaam Heer die als Ambafla- 
dcur by zyn H. zal rcfideeren. Hier mede zyn de netelige vcrfcbil- 
len tufTchcn het Roomfche Hof en dat van Portugal tot algemeene 
vreugde bygelegd. De Paus heeft den Heer Stampa^ Nunti^s te 
Feaetii^ tot Nuntius aan het Hof vanP^r/iv^tf/benoemd, en men wil * 

dar de Kardinaal Corjini^ 's Pauzen Neef, wel tot Proteftor van 'c 
Koninkryk Portugal mogr verklaard worden. 

Men wil dat door den onvermoeiden arbeid van den Kardinaal 
Jlexandro Albani het verfchil met het Sardinifche Hof mede op het 
punt üaat om afgedaan te worden, ea dat ingevalle de Paus aan den 
koning van Sardinië de nominatie tot Kardinaalen als aan andere ^ 
Roomlche Mogendheden toeftaan wil, de gefchillen afgedaan zyn i 
maar zyn H. wil tot noch toe maar voor een eenige reize de nomi- 
natie van een Kardihaal bewilligen. 

Van Uvorno heett men tyding dat men de Spaanfche Troupen in 
de Steden van het Tofcaanfche Gebied verdeeld hadt , welke in het 
gemaakte Reglement waren uitgedrukt , en de EngeKché Admiraal 
Wager was den 6 November met zyn Efquadervaa Ltvornoytnxok* 
ken om naar Mngilani te kec|^* De Spaanfche Galeieja ftaakenden * 

K k ij'm 



Digitized by CjOOQ 16 




^58 EUROPISCHE 

1^ m 2^ om ie Gitma fchoon gemaakt ce worden ^ en wcnxAgsn 
vao daar naar Atttiks te gaan<» en den Ioiant*Hercog naar Uvarmtc 
convoje^ren. Den 17 vercrok het Spaanicfae Ë(quader Oorlogfirlie- 
pen«\doch wieidt door ftorm genoodzaakt weder te keereo. 

TcLivarua beefc by het optrekken van de Wacht, een <Micicr 
"vao den Groot-Hertog met een SpaaoTchea woorden gekreegen» en 
denzelven dood. gedoken , en is daarop in een Kerk gevlacfati ^ 
GnafCèarmi Generaal der SpaanfcKe Troupen zulks hooijendeiliadt 
hen oft de Kerk willen lichten 9 doch de Groot*Hercog badc dien 
Generaal doen weecen » dat by aïch van aUe geweld tal hebben te 
onthouden tot dat men de redenen van beide onderzocht zal heb- 
ben. • 

Den zo arriveerde te Parma een lang verwachte fixpreflea van 
IVetmn met het Keizerlyke Diploma of Ade , waarby de Her- 
togtnoe D9raibes als Mede-Voc^defle van den Infant-Hertog se- 
magtigd wordt 9 Poflèffie van de Staaten te neemen^ en met ome 
aan den Generaal Stampa ^ om de Keizerlyke Troopen ten fpoedig» 
fien uk dezelve ce mg te doen trekken: Die Ezpre^ heeft ook eesi 
Ade mede gebragt voor gemelde. Generaal Stampa ^ dieaangeileldii 
cot Keizerlyke Plenipotentiaris in Italië ^ in plaats van den Graaf fior- 
rameo^ welke zynDemiflie verzocht en verkregen heeft. Daar wor- 
den reets Soldaaten voor den nieuwen Hertog ^ewurveng én in de 
Kerk der Paters Domioikanen zyn al eenige nieuwe Vaandeb »er 
de Wapens van zyn Koninklyke Hoogbeit gewyd. 

Te Genua hadt men tyding van cenc Aaie tuflchen de Keizer- 
fehen en Genuezen op bet Eiland Carfica^ tegen de Misno^den van 
dat Eiknd^ welke tot groot nadeel van de eerften was uicgevalko 9 
waarop de Generaal H^ebtmdêtik en de Heer Z>0rM aan de Misnoeg- 
den een ftHAand van Wapenen voor drie Maanden hadden toe^flBai^ 
waar over de Reptiblyk van Gcmm zeer te onvrede wai« Men hadlc 
ook de Arty kelen oot£mgen op welke de Misnoegden verklaard hd»* 
ben de Wapenen te zullen ncderleggen. De ioJmid van dezeWe it 
ten Toornaamflen abvolgiu 

I» T^Al het £t^4 en Kontokryk C^rJUa verklurd zal worden ero Kei* 

^^^zcrlyk Ryjcs-l^o te wecien • eo dat de RepvU^ Gtmski bet zdvr ' 
voortaan niet anders lal bezitten • dan onder den Tytel van ykfaW^imm of 
Leens^Affiangkclykhdt van den Kehcr, 

IL Dat 



Digitized by 



Google 



NT E R C U R I U S, i» 

. IL Dal de RepoUyfc ondev de goanmiie vaa zyn Keiuflykc Majefaft eco ^>73>' 
generale Anoefiie aal toefl^a» aan de geconfedereerde CcMrftii» wdine zich Diceni. 
?oor de verdeedfgiag der Re€hte& en Vryheden fan faoti Vadertabd teiééui^i 'l- 
hebben* 

m* Deze AmnelUe zal fiand grypen van den tyd af dat zjr de Wapenen zul- 
len nederleggen. 

IV« Deze Amneüie zal algemeen weezen» tonder eenig onderfcheid of nit* 
sondering. 

V. De AAe daarvan zal getekend worden m het Kafted van BaftUf toot 
twee Gedeputeerden van de Repobljh ; in dco naam van d«t^ D^t eodcBSt- 
naat» door den Baron van Wachtendonk in den naam van den Keizer y eodoor 
den Generaal Don Lênis ie Gssffery ia den naam van de Gccoafedereesdcn en 
bet ganfebe Vollt van Cer/ics. 

VI Die Afie 19} door den J%^ en den Preiidant van dea Senaat tt Genua 
geratiiceerd worden. 

VII. Twee Maanden na die ELatificaUe zullen de Tronpen des Keizeti nic 
het Eiland vertrekken. * . 

VIIU Vair de Tronpen van de Repnblyk zuUe» met meer dan 400 KfaA op 
CarJUa Uyven, welke men «al verdeelen in. de Steden van Baftta , Afacek , 
Cal'vi en St. Bonefaao. 

: IX. De Repoblyk zal alleen den lafi draajgen van het betaalen der Sommen 
aan den Keizer voor deszetfa Troopen verCchnldtgd. 

X. De Repnblyk zal nii dien hoofde geenerlei belading offubfidie van de 
• Corlen eifcheni . * . . 

XI. Het Gerechtshof ir het Collegie van St. George g^oaamdf, 't geeir tot na 
toe in den naam van de RepuWyk de SouverelniteitoverC«r:/&<f geoefendheeft, 
zal ganfchclyk afgetchaft en vernietigd worden. - 

XIU De ordrc e» forroe van Rcgeerinc zal veranderd , en m iriaau vaaea» 
Defpotike of volftrekte SouvereiuiieTtr*»c'*^^»f^^'''ofVolks^Rcgeering 1» 

gevoerd worden. ^ * „ «^ j, 

XIIL De Repnblyk zal geen Goavernenr méér» maar alleen een Ptovedl- 
teor-Generaal op het Eiland hebben, wiens Ampizal weezen de lakomOen 
voor dé Repnblyk , die op een millioen fcadi Jaarlyks bepaald worden te be- 

XIV- Deze Inkomfien zullen vooc één Jaar te rag gdiettéen woiAm by 
forme van Indemnifiaie voor de fthadc door de Anxlluurc Troapen op C^rjka 

XV. De Senaat van Bajüa zal voortaan uit 24 L^en, ie weetcn tWMlf 
Genueetchen en twaalf Gorfcn befiaan. .»..._«,•• 

XVI. De eed van Getrouwheit voor de civile en Kerkelyke Bedieningen , 
«Is mede voor het Burgerrecht, zal aan de Repnblyk, en teflfenajanjtetyolfc 
van Coffica in handdi>ran dei^ Ph)veditenr<3eneraal en va& de FMeOaar van 
de Natie t rtBaan wordenw 

XVIfc Dft voomoearfe ScaMt vm %«• Ml met iaöetteWtfmft«MB« 



Digitized by VjOOQIC 



^ ^6o E U R Q P I S C H E 

1731. difptftieeten'yaa aUc de v^acante , civile en Kerkelyke BedTeniogen 
Dectmh. XVIII. De Repoblyk zal het Volk van Corfics her (lellen in h beitt van alle 
mt ■■ ■ tyne Rachten en Previlegien , zo als die voor den Jaaré 1689 ge weeft zyn. 

XIX. Het gezag der Biffchoppen en andere Kerkelyke Perfoonen zal bepaald, 
en aaniien verboden worden zfch voortaan i&et eentge zaak van de Regeer/ng 
te bemoeijen. •^ 

XX. Te Baftis zal een Academie, en te St. Bonefacio en Ajacch pablyke 
Schooien opgerecht worden. 

XXI. Aan Don Louis dt Giaffery zal een Jaatlyks Penfioen van 6000 IcaJi 
toegelegd, en hem vryheit gelaaten worden in Cwfica te blyven, of zich naar 

. . andere Landen te retireeren. 

XXII. Vermits de Verhooging der Reebten op bet Zont de meefte oiriaak 
tot de tegenwoordige onluften gegeeven hee& , zal die belading ten eencmaal 
woi^en afgefchaft« • 

XXIII. t)e Haven van Baflia zal tot eene vrye Haven verklaard worden* 

XXIV. De Penningen uit die Vryheit voonko^nende , tal men befteedea 
tot het bouwen van een Lazaret« 

XXV. Vermits de GcconfedercerdengedaareodedeezeTroobles verfeheiden 
Goud- Ziltrer- Koopcr- en Yzer-Mynen in het Eiland ontdekt hebben, zal de 
Republyk hen die overlaaten, mits daar van Jaarlyks ij* per cent aan dezelve 
uitkeerende. 

XXVI. Het Diftria van Fescovddo zal verklaard worden een Loens 4B£ 
of Schuilplaats te weezen , ep men zal daar een Stad Ixxiawen met den naam 
van Vescovédo , dewelke zal bewoond worden dour de Hoofden der Geconfe- 
dereerden , die den naam van oode 'Patriotun zullen hebben , düch zonder eeoige 
andere magt o^aothoriteit. 

XXVII. Het gemelde Diftriö van />V/f ov^A lal door die quallicft van fchuil- 
plaats niet onder de gehoorzaaniheit van de Republyk méér ftaan ; in te^odeel 
zal men daar geepe andere Wapenen hebben dan die , welke noodt^ zyn voor 



de Jagt, enz. 
XJ 



lXVIII. In de bekwaamde Plaatfert vaA het Eiland zal men Manufaöa^ 
ryen oprechten , en geene Koopgoederen meé'r van Gtntsa of andere Plaatfen 
van Itali'i ontfangen , dan by ruiling voor die van \ Land. 

XXIX. Het oude Tarif zal vernietigd en een nieuw gemaakt worden. 

XXX. De Republyk zal drie Maanden tyd» hebben om deze CondSrieff re 
. examipeeren, en baar befluit daar omtrent te neemen, enz.. 

^^y^, VAN ConPantinopel hwft men tyding Aan het Kcizerl/kc Hof te 
LAND. tVanen dat de Topal OCman Bacba i of Ofman , Goaverneur van 
Bojnie^ in plaats van dctilaatft afgczctten Vifir tot die hoogc Waar- 
dig heit benoenod zyode, aldaar aatigekomcn was^ en reets zyne open- 
baarc Intrcedc gedaan hadc. Hy badt verfeheiden verandcfingen on- 
der de Mifrifters en in de Regeeriog gemaakt , en olies was in vol- 

ko- 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. i(t 

# 

komc ruft: En deze ccrftc Minrftcr fchecn de Chriftcncn xecr toe- i^'^^'- 
gedaan re zyn. De Porte haddc twee zeer vcifchillcndc tydingen ^^^^ ' 
van de Pcrfiaanfchc Grenzen f zyndc volgens de eerde het Turkfche* 
Lcgef van den Scraskiér door de Perfiaanen geflagen , en volgens de 
laatfte dat der Perfiaanen door de Turken: doch de laatftc tyding 
wicrdt, hoewel men te Conftantinopel dieswegens drie dagen na mal- 
kander openbaare vreugdeblyken gezien hadc , verdacht gchoudeii. 
De Way wode van fFaïachyt was afgezqt , en in dcszelfi plaats de 
Zoon- vao den voorgaandcn Way wode Mouro Cordato aangefteld. 

De Vergadering der Standen vdn Nider-Ooftehryk te fFtenen noec 
de gewoone plechtighcit geopend zyndc» hebben vervolgen* deKci- 
zerlyke Propofitie overwogen, en voor dit en het volgende Jaar een e 
verinecrdcnng van jooüoo Floryncn aan den Keiler toegedaan. 

Het volkomen Conomiflïofls-Dccreet door den Kei^erlykcn Princi- 
palen Commrflaris op de Ryksvcrgadering te ^f^^»j^//r^ wegens, de 
fragmatiqueSanaie ter Diftatqregebragt , is van den volgenden inhoud. 

TRROBENIOS FERDINANDÜS , Prin« en Landgraaf van Furfienherg, Graaf 
-*^ vau Heiligtnberg en IVerdenberg, Vorfi van \ H. Rooi^fchc Ryk, Ridder 
van de Orde van 't Goldc Vlies, werkelylre geheime Raad van den Keiier , 
en zyn Princtpaal ComiDifTarisop dealgetncene Ryksvergadering, maakt door 
d^ tegenwoordige Qtc naam van zyn Keizeriyke Majefleit bekend aan de Raa^ 
den en Miniflers der Keurvorden , Vorftcn en Staaten van de Ryksvcrgade- 
fing, dat dé loop en de omftandigbeden der voorledene zaaken, genoegzaam 
hebben doen weeten alles wat lyn Majcfteit federt zyne komfte to: ótn Kq- 
zerlyken Throon gedaan heeft, om' den Vrede en de openbaare Rnftc te be- 
waaren en te beveftigen , de Balans in Europa te b^boaden , en de eere , de 
v^rdigheit en de Rechten vao het Ryk te verdedigen, welke hy altoos boven 
ane andere aanmerkingen gefield beeft ; en de Kexirvorflen , VorAen en Staaten' 
van bet^Ryk zullen zich buiten twyfel ermneren alles wat ten dien optigte door 
de Comnoifltons-Dccreeteo , welke van tyd totiyd IndeRyksvergaderingbirer- 
gegeeveo zyn » aan dezelve gecommuniceerd is. 

Dewyl het de Goddelyke Voorzienigheii behaagd heeft de rechtvaardige oog- 
Oierken v%n tyn Keizeriyke Majefteit zodanig te zegenen , dat door middel van 
bet Trafiaat den i6 Maart laatftleden met den Koning van Groot Brittannif 
gefloten, en het geene naderhand ingevolge van hetzelve Tradaat is voorgeval- 
len, men genoegzaam voorzien beeft tegen de gevaaren welke gereed waren om 
uit te barften, en daar door een vatten en bekwaamen grond gelegd om alles 
vddr te komen dat in 't vervolg den Vrede en de Rufte van Europa zoude * 
konnen ontruAenf en de Balans daarvan (looren ; zo is bet dan billyk dat van 
een anderen kant het Ryk medeloope, om door een algenreen bcfloit dii werk 
te volmaaken. dat alreets op zulk een vaft fondament fleunr. 

^ K k 3 Om 



Digitized by 



Google 



^é% £ U R o P I 8 C H £ 

^7ii* Om Wik een heiliitiii oogmcik te bercilm , hetft ftToKehwIibeM^^Ml 
Dccemh goedgevonden aao d< Ryksvergndering mede te deden zysc inteolie tenops^ 
•- ■-' ran de guaraniie ran de orde van Socceflie !n het I>9orIiichcigfte Hois ipn 
Oof^tpryk^ vaflgefietd door zyne Dedaratie van den 19 April 1713 , in 'trol* 
ke>i?»en vemociwen , dal » gctjrk de aiagt van hetHds vmOp/lemji tot n« toe 
tot ecu Bolwerk roor de Chriflcobdt gediend heefc% en dar het %elre dkoen 
zal om de vrybcït van Europa legen aUen aanval te verdeedi^, en iBZonder* 
hcic die aan het lieve Vaderland van ayn Keiierl^e Maicfteft, idjerEtykfteid 
lichieryk zat erkennen, dat van de volkomeen ondettbare bewaanog vandcitf 
magt , niet afleen de zekerheit van Etfroös in 't alyecneen af bangr, maar ook 
de voorfpoed en het welzyn van het Kyk in 't byzonder. Zyn Kmerlyke 
Mjqaftcit heeft door de vaftffeüing van deze Succeffie niet voor uu Aards- 



I 



Hercoglfk Uiua ce vergrooten» maar voor het zelve, voorzyne Erftenaaaen 
en NakotneHogen van beide de Sexen de crtelykë Koniokryken en liandeo , 
welke hem van God^^geeven zyn> en die by dadelyk bezit, in een «ndeel- 
baren (laat te behouden. Dat deze zaak zo veel te minder zwaarigheitt moet 
ontmoeten , dewyl de orde van Socceflie in het Doorluchtig Hais van Ocftt»* 
ryk federt vafcheiden Eeuwen gegrond is op de voorrechten en vryheden met 
goedkeuring van het Ryk verkregen op de erfelyke PaSa^ door de refpedive 
verbinteniflcn en aannecmïngen beveiligd, waarvan^ in 'i vtrvolg gewag gn> 
maakt wordt , welke alreets op zodanige wyze door éc guaraaiic , zc^van eo 
nige vreemde Mogendheden als van de voornaamAe Siaaien van ba Ryk be- 
veiligd zyn« dat , zo men het befluit vaa het Ryk daarby voegt, niemand wie 
hy zy eenige verbinderitvg zal willeq toebrengen. Deze Gnarantie welke men 
verzoekt ftrektniet oiti iemand te benaciedenf maar enbelyk om betgcewee» 
yder toebehoort te verdedigen : en wel verre van dat men daarvan ecnig on* 
gemak voor het toekomende te vreezen bebbe, ia 'er geen bekwamtr m ze- 
kerder middel dan de gezegde Gnarantie om die welke zonden konnen voor- 
vallen te vtförkomen , indien men by gebreke van deze voorzorg eenige boc^ 
van wel te flaagen overliet aan de geenen die door Arydige oqgmerken een« 
onluflen zouden willen verwekken; en de Keorvorden ^ Vorfien en StanA» 
van > t Ryk kouoen niet onkundig zyn dat deze onlaflen knnoen otricanien , 
zo binnen als buiten het Ryk, dat dezelve in ilaatzyn ëeszcrft Conmtatieona 
te keeren, en dat zyne Leden niet zullen kunnen nalaaienzelfiitegeahmdaidc 
daarin deel te neemen. 

Dewyl dit alles erkend is door vreemde Mogendheden,, van burihen t«K 
geneigd tot behouditig van deopenbaareRull, eniyn KerzestylBe MajtfAotitci» 
vertrouwt op den yver der Keurvorften. Vortien en Süanden^ vta bet R^k ,t«> 
iwyrelt hy niet of zy zullen ten fpoedigflen daGnarouitievaa drorée écrSuo' 
ceffie in het Aardshertoglyke Huis aanneemea, zodAoig ahdeaKVretia&gcfteié 
is door de Daclaratie van zyn Kéizerlyke Maitfteii van den> 19 Apail iTt^t 
op dezelfde wyze als dTe aangenomen is door de Ktow van JS^prAonf » qikh 
éénkomftig met het Traflaat van den 16 Maari laatÜMen^ aan. dr Bykavcv 
gadering medegedeeld, en ingevolge van dien daacioe aaOi haionc Baaèmea 

Mi- 



• Digitized by CjOOQIC 



M E R C ü R I ü S- 2é3 

MhsiftcM «9 de Sifmts^waaiug ót vereifdbte ordres^ «o wtlke &t iegcerte «5^3' • 
mr Keiterlyke i^dkit beaiu woorden , Mndca. ^^^ 

Zjrn Kcfzcrlykc Majedeit maakt vaftcJyk ftaat op 4c feewilliiingvanheiRjrk " 
xea dica optjgie : H|r zai tnlks aamnerkco «Is eeoe erkcintntm ran de toege- 
a^enhck tridkc bf jdcoos gehad iioeft en hcbbpn %a1 «voor de Kenrvorften , 
Vorileo ea SiaideB t«o bet Rjk , en ky tal «net daiikbrrarbeit erk^Doen de 
.UjÉw TABibtuiaoQ f ver voor «ya Kxiz^dTfce Majefteit en roor rjn Aardsbtrtcsg- 
iyk Hofi, mt. • . 

Ged«ni te Rtgmdutrg deo tS OSober ij%u 

Wa$ fetekeod, 

FROBBNIUS FERDINANDUS, 
Priof fao Fmfttmttfg^ 

Beti^fven èc hStt ran Renunciatie vao de Aardshertoginoe Jojt^ 
pbinaj KeuTprin&fle vaia iS'üixf;!, en van baare ZUificr de Aardrfierto- 
gifiGCf GcmaJiofie van ikn Kcurvorft van Bikren^ was dii Dt^roec 
ook verzeld van het Indnimenc van Comiminfcatie van die Afteaan 
den Raad Tan Staat des KeiEers gedaan , alsmede vaneeninftruigent 
der l>oclaratie ran den Keizer ter dier gclegpiheit aan zynen gekei- 
nen Raad gedaan in den Jaare 171 )« Welk laaide InQromeiK wy 
den Leezer zullen mededeelent <Mn dacaMtidaar nir debcfaaldeoide 
der SacceiCé kan sicoi bec zdvc kiidt aldns. 



D' 



kEa 19 Afrit 17* 3 tegen 10 noren tiet de Kmer aaa aUe degéiehneRaa- 
^den^ idïe lici) al* toen te /f^iEme» betonden • «recten van fer ordinaireflaaKfe 
ie verCcbynea : Het aaogctegde mr gekomen zyode , b^afxyii Keitcrl^ Ma-* 
i^fteit zich jn de Zaal ?an ^Q geheimen Raad , en.ictie tidi op zyti T hroon 
yooï de ordiaarifi tafel opgeri^t. Men «iep vervolgens de geheime Radenen 
Mintfters die naar nnnnen raog binneti itaden, enyder op zyn plaats ftaande 
bieef ; als de Prins £a((AiJ«tfvan Sawge^ de Vorft rMJrmifffim^ de Verft van 
SchvHKrit^fémrg ^de Graaf van Irmtm Lmuhmmfiludk » de GraÉf van Thnrn, Op- 
fer-Hofineefter van de Ketier urne £fe an> ni ; de GraaifvaQ l^éwêfhim , Opper- 
Scaittcelleri de Graaf van Stibrm^ HoteoeAcr ;p4e Graaf van StatreiAirf^ 
Kamer-Prefident; de Graaf van ^^ntinte de Jo»f(e» ócGrtMfvmHerAcrflem, 
Krygarands Vioe^Pfcfident ; de Graaf van SMkkb , Boheemfcbe Opper-Hot* 
KtneeÜer^ éeGnmfvaaJfiorfniv^llykf-Viee-Kanoeljer; de Aardsbiflcbopvan 
Vkltmcf^ de Graaf van Sa^x^mdÊvf^ OpperlCamerheer f de Graaf van Pmar , 
Q pfn t ll o faccfl er van de Keizerin AmilU\ de. Graaf van SintKiemJ&rfj Ryks- 
Hnnnds-Vioe^ieCdent ; de Graaf AfiMwi Pa^fi , Koninklyke Rectiter van het 
Eiongariicte Hof s 4e Graaf tilüfitéfi^ Cancef^ vab Hongarji ; de Graaf 
KfwntêHkr^ Stadtander van NeJcr (MUnfjk\ de QxmXGmUms^ de Granf van 



Digitized by CjOOQ 16 



■t64 E U R O P I S C H E 

t7aa. Salm^ Opper>StalmeeRer y%n de Keizerin «yfwWSrj; de Marqais JCüurf»» Secte* 
Deecmh.^^^^^ van Staat voor Spagve ; de Graaf K^r»//, Vice- Kaneel ier van Ztveaèer^ 

.. g^n^ tn de Ueferenda.ius vslu ScUckh. 

Oe voorooemdc geheime Raaden en Miniders vergaderd z^nde, zeide tyn 
Keizerlyke Majefleit tot hen, dat de oirzaak en het oogmerk van dezameo- 
roeping'zyner geheime Raaden e» M^ii^^ers, was» ben te doen weeten , dat 
wylen Keizer ILeopoliHs^ zyn zeer gauftigécn gecerdeHeer en Vader, ^'ij^èw, 
zyn zeer waarde Heer en Broeder , in dien lyd Roomfch-Koning en vervol- 
gens Keizer ^ Hoogloffejyker Gedachtenis , én zyn Keizerlyke Majeftek als 
. toen voor Koning van Spagme verklaard, zekere Dispoiicien, Reglementen en 
Verdragen van Succeffie gemaakt hebbende, dezelve met eede hebben gecon- 
firmeerd in prefebtie van verfcheiden Keizerlyke geheime Raadenen Minifters. 
maar nadien niet dan een klein getal van gemelde Raaden en Minifters mcêr 
in 't leven j's, Zv heeft zyn Keizerlyke Majeilcit geoordeeld, dat het noodza- 
kelyk was -, niet alleen het bovengemelde aan de alhier Tegenwoordige gebd* 
me Raaden en Miuiflers te doen weeten , maar ook hen kennis van gemelde 
difpolltien en. verdragen tegeeven, eu zé in hunne prefentie te doen leezen: 
Waarop zyn Keizerlyke Majefteit aan den Hof-Kancelier Graaf van «SW/rrar or- 
donneerde de leczing te doen. / 

Hierop las gemelde Graaf het Origineel Inftrument van Acceptatie, getekend 
door zyn Keizerlyke Majeflcitj in dien tydKooiugvan J^^ur/r, eotegenwoot- 
dig Keizer, en gezegeld mee hetKoninkJyk Zegel: Eindelyk las hy noch het 
tnltrument van Acceptatie, en de wederzydfche Engagementen, alles van bet 
begin tot het einde, met de Notariële Aélens daar annci; overlnid en meteen 
verftaanbaare (leau Alle deze lufirnmeaten zyn gedateerd te fVeenen den ii 
September 1705. 

Na deze leezing verklaarde zyn Keizerlyke Majefteit , dat men by de voor- 
noemde Inftrumenten konde kennen de gemaakte en meteede geconfirmeercfe 
Dispofitien, als ook het Perputueel Verdrag van mutnele SaccefTie toScheti^de 
Joftpbifche en Carolynicbe Liuien s en dat, tladien boven eb behalven deEtf 
Koninkryken van Spanje eii de Landen die daarvan dependeereii , welke aan 
hem door wylen de K€\ztx% Leopoldns en Jefipbus Hoogloffclyker Gedachte- 
nis gecedeerd zyn geworden , alle de Koninkryken en Erflanden, door wylen 
^ Keizer Jofiph^s zyn Broeder bezeten, door de dood van dien Vorft, overJedea 
zonder Mannelyk Oir, aanhemgedevolveerdzyn, derhalven alle deze Konink- 
ryken en Landen aan zyne^vettelyk geprocreëerde Nakonnelingfcfiap moeten 
blyven. Dat ingeval (het welk Godt wil verhoeden) de MannWyke L\nievan 
zyn Keizerlyke Mojefteit kwam nit te fterven, zy zqjider ecnigc verdeeling 
wéér aan de wettigelDocht&rs van zyn Keizerlyke Majefteit zuWeo komen , 
volgens de prdre en het recht van Eerftgeboorte. Dat na de uuftenringvan de 
Nakomelingen van lyn Keizerlyke Muefteit , van de eene en van de andere 
.^exe, dit recht van SuccelTie m alle de Koninkryken en Er flandetr tot de Docb- 
Iers van wylen Keizer J9fephns^ Broeder van zyn Keizerlyke Majefteit , en tot 
haare wettige Defcendenten inoet komen, zonder verdeeling «1 oaar het recht 

van 



Digitized by 



Google 



M E R C U R 1 U S. : 265 

Tan Eerfigeboorte: En dat eioddyk na deCarolinfcbe Linie» t^enwoordig re* 173^" 
geerende, en na de JofèphtTche Linie, de Aardshertoginnen , Zuiers van iyn DtanA. 
Keizerlyké Majefleit ^ en alle de andere Linien van het Doorlachtigjfl Aards- ' . '^ 
hertogly ft Huis , naar het recht yan onderdom in de voornoemde Socceffie haar de 
vaftgeftelde orde zullen treeden. Nadien deze Dispofitien , fièglementen en 
Verdragen opgefiel#zyn ter eere Gods en tot confervatie van alle de Erflan'» 
den, en wylen de Keizer zyti Vader, enivylen de Keizerzyn Broeder dezelve 
met eede geconfirmeerd hebben, zo wil zyn Keizerlyke.Majeftett, daczeniét 
alleenlyk extraflelyk geobferveerd worde, maar hy recommandeert ook aan 
zyn geneimé Raaden en Miniftérs, en hy beveeH haar insgelyks de voornoem- 
de Verdragen en Heglementen te ob(èrvceren , dezelve te defendeeren., en ze 
zorgvoldiglyk te doen obCbrveeren; en zyn Majefteit ontheft hen van het ge* 
heim in dien opzigte. Het welk gedaan zynde, ging zyn Kefzerlyke Majefteir, 
en vervolgens de geheime Raden en MiniAers nit de Zaal van den Raad. 

Ik certificeer, dat alles op de bovennitgedrukte wys is gepafleerd: In oir- 
konde dezes heb ik deze tegenwoordige met niyneige hand getekend, en met 
myn ordinaris Cachet gecacheteerd. 

Gedaan te Wetnm dea 19 April .1713. ' 

Jomak-Georg-Frederik van Schickit, 

'Keiierlyke Hofraad , geheim Secretaris 
van Nedtr^ojienryk^ e» ReferendariQ9, 
en tot deze Afte gecreëerd tot Notaris 
publyk, doorKeizerlykeenAardshcr- 
toglyke Aufloriteit. 

Tc Jtegemhurg wicrdt de zaak der verdrukte Saltzburgfcbe Proic- 
fianten door de Euaugelifche Gezanten met de uiterfte nadruk 9 en zelfs 
met bedreiging van prompte reprefailles door alle de Proteftantfcbc 
Duitfche Vorllen opgevat. In oe \ oorgaan Je Maand (van pag. ^^\ coc 
zip) hebben wy den Brief door het Euangelifchc Corps der Ry ksvcrga- 
dcring aaniten Keizerover deze zaak gcfchrcvcn medegedeeld^ doch 
alzo door een toevalligcn misflag een groot gedeelte van denzelven is 
uitgelaaten , gelieve den Leezer zalks te verbeteren , met op pag.'&KS 
mflchen de derde en yicrde regel van onderen te leczcn het geene volgt. 



Wy hebben ons hierop in den naam en nit kracht van aifdrakkelyk bevel 1^ 
van onze Hecren Piiiicipalen Opper- en Committenten , volgens bygaande* 
Brief van den 21 April i73o,by den Aardsbtflchop van iStf&^iirrf zelfs gewend» 
deto kwaad-verzonne beicbüldrging , als of zich 't Proteftantfche Corps een 
Jorlsdiaie aanmatigt, genoegzaam aangetoond, ook de nooddruft met zo 
veel gematigd-» als welgcvoegdhcft voorgeftcld. Edoch, van zyn HoogvorCic- 



Digitized by 



Google 




^ . E V R o P I S C H E 

€9% ilyb^Ówl^ %9ii>gaAnd^. dlc Politic ia ci;a ^cin^(jt&:haff. fjovi^glft^ kcw4QQ 

4civ5c ïu?t h^i\, .wcewn yviV. Ecaigc H«ercn, VoorzAtcy? va» ^ya öoogTor- 
$c^yk^ Gen;;Mle]| h^bii^ii zk:bin'; (lak uu eomuiuAiicaii&if?ha^la«4eug€|ooii(i» 
^9. i^^ %m. h^o (ojc^ke viQ lv;t Euan^tlircb. Corps afgejaaaé hri^veo en aoc- 

OndenuffQhcu lw:b^u 4e harde projptyJAUPca ujqq (Je SaltrtorgöAf Qiwff- 
4l\Anea uU lua( v^n HdigtCi 4aar huntiic An^neiV^^n ea G^fklfkw t^sen 
hco vooüctgcict, jaift ecu ';e){cnftrydii€ iM«wcjjkic\g gch?4t wjl »^r boe Inp8« 
1|0£ metr, ea 4^ onderdelen, wi^Ue zoover g^ix^i<ie ^pfpediDQffai^ i» nik 
mejxfchelyk «anika UOQb vaor eeiQ uht.de Kaïhqlyke R,«li|^ {j^L«Q«4ef 
verlaarea hebben , ilchopenxijk verklaarden da Ettamelifche Rclfc^^owjatfiM 
tezynjafedert deaaQge(leldeCommif&e»vpl£eii5|g9lpa|w^rdig b9l$«».wei over 
de 20 duizend Zielen : van welke dan eeni'ge het selok bebbeh pbad • v.QQr bttMC 
Perfoonen , zonder Hare en Goederen , nocb c^ uit te kooien « ea boe4«9rcft- 
tegep de overigen die wel honderd endaizendraaal (lerkerzTn, niet behoorlyk 
* gedfmicteérd wordende, grOQt gevaar Hepen , melzulk^ommmdighedendiew/ 
oiiaoQglyk zq wmt wat Qef^bts k^fk bannen verwerpen , nocb van de Saicz- 
bnrgfchezyde tot hier toe genoegzaam wederlegd of geheel geloochend kannen 
worden. 

Onze hoq^e Heeten Principalen hebben gevolgelyk toen buiten twyFel groote 
reden geh^di zich drt buitengewoon voArval , aanloopeude tegen den Weftphaal*' 
&hen Vrede, en waaruit noch ongelukkige gevolgen zooden kannen oiSidaan^ 
volgens de Rykswetten door een alleronaerdanigfte Brief in hunnen naam, aan 
ttwq Keizer L]^ke Majefteit oui Ipoedig^ hulpe, zonder tydverzoim ^ tewen4êo, 
gelyk wy dan ook werkelyk deswegen wierden geinftraeer4ea gelaft, edodi^ 
lot oen dv^etetod kemoken , dat wy uw Kmer-^ke MajeOeit nht z«odef> 
4riq8Q«do Mod laftig wiUeo «airtn, noph de 6ciiv«ercindtta t|m4abaakea, lets^ 
t4|gen ifcbs ofi M^M^il ^^^ % aialwebëet^ Vy a^Jte#4$. gftfwe en n^ g^ 

J^9^&en m iifibt^i, %lf de. ^ zyp4^ &iU?Iw«^<*e GejtaM. ^ <Kt ciode ?w 
U^y.en ki \ b^fn v« A}m^ 4ezesi I^r$ ^. yejt«hei(ie«?. nvr!e.tLJ *^. fubfl^fjf. 
f tkhii^rdt : De Sakzkptmièe Ouèmdaamen ift van Relme veratikren , zmttem 
hê$ UmtfifU inèmmh éem Lmmt^ te uum^ imMe^lfemuXehzfi édï ée WèfhbmU* 

Wif^ii«wi»^P«bheii taWMi mm fim^ d9t'%i «ikt vff99kmii«> dw, ^nm^ 
neer de daad daar oiedc overeengekomen waare , van onze hooge Heeren 
PriAQpil^ QffKTn %CK Qp^mtVfi^i^^ m(». alAe d^k xood^ lyu «kiqfi4^ ea 
mti(\ ?^kiMA(c« janatt2<w^ g«j|chq{e ^f^ » o;^ tqr «el^ei; lyd ^ k^rt ^n^tm 
geelde. SMn^biKftgili^ v\q^;4^(i ffl pi^ a)l^ l^oi^cft w wmii^P^iMWifK^ 
dw Kw9R^ ^ UB aWM^^ *< Wvxcfl)p d nizq g ^ i^ e«l9 W^.« 4f#. *!.<** 
"W HCt^crltil|i^ I5|a Viofjw^f» IM«4?)^^i. tof « goqi|«||^^ 4iv4i^ WM 
fm^Wè^' ore^ d^ Grc»ww[ op 3|elm« ?\^m fewte «i^i^mw» Pif WVr 

lyoe 



Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. x6y 

kyM rciU vMrheen boifcA 's LMtds gtgaane VriendeDv noch wcteiger het 1731. 
£«aogelifi:h Coi|« de miofle brief of narichc hoe het heo caat , toebreiigco ; jt Decemk^ 
telfs omtreot iwiatig PerfoooeM, dw, fcbooote al op Ki^zerlyke Mi^eftefts «*-««» 
Oofteorykf ykfcke todeia waren gekomeo , zyn ran daar ie mg getoerd , en 
io telk een Gevaagkenis waarin ly ei'ndelyk sollen oioeieo vei^aan , gewor- 
pen; en andere zyn door Soldaaten uit honne hoizen en van hanne bedden ge- 
baald, en in foherpe bewaariag gebragt. » 

Dit is oadertollchen allergenadlgfte Keizer en Heer, met weinfge #oordefiy 
den treorigea toeftimd, en de gevaarlyke Crifis, waarin zich deaaakderSala* 
Imrgrcbe Emigranten, die in een goed gedeeke van Earspa veel beweetiagi 
Duaktj thana bevindt , zo veel wy tot beden daarvan koenen gewaar wocdefi* 

Meo fcbyat zich wel van de Salczborgfche zyde daar mede te wülen om- 
fchQ(di|en : z. Die Lalden gevoeMeo zolkc dingen die met de Aagsborgfi^ 
Coofeflie niet over^éakwatnen^ of wifien zelft niet war zv getooMeh, wtren 
idzo enkele zwervers» endePnvümenvaadeo WeftpbaaMtkca Vrede nkKdee» 
lacbfig: 2. Zy hadden tegen han Laadheer en zync Aiapvenaaren > door ver* 
booien t'zaaseokomOe , weigering vaa Ichot eo lot, bedreigfag te rair ence 
zwaard 9 of aadere finstod- en latcrwoordea , afkfieorieg der Patemen, enz. 
gerebelleerd, «oeaeA.dieiwoigeas eer men eeoige van hen uit den Lande 4tec 

Kn t door eea naaawe onderzoeking . ten miniten de Belbafmels opten voor- 
Mige wyze ficafieo : }• Ia *t byzonder verzochten zy njet eens om te mc^ 
g^ vertrekken, maar wtidea alken dea Lttidheer een opetibaare ReKgie^efei» 
Ding in dea Lande zelfs, tegen den Aaatvanhet Deotetoritle Jaar, daorhuB<-> * 
ne rebellie a^perflca : Daar menze alzo op hf»n tyd hiadtkahtoea «n willen 1»» 
ten vertrekken , volgens de deswegen gedaane vemekeringen , to {s h«t thans 
daartoe geen tyd meers wanneer men de Bdhamda g^ftraft hebbMidt, de ovt^ 
rigen zich beboorlykoader werpen ^ als dan zal m«n zfelir wat In h«t pont om 
a|t den Lande te gaan , te doea zy. 

Op het eerOe, bec is geen wonder dat geheel eetwondlgt, dMh ddtitKn in 
ban gewifle niet te vcrftrkkene Laodloidea, dewelke tot htor ICienochEtMm* 
gdifoh Predikant of Scboololtefler hebben gehad , nuar énkel en ulteHi em 
byaonder onderwys van honne Ooders , en eeaige kpoeken hebben g^nooten » 
io honne keBHS van de Eaangelifche Religie, die veelKtht federt deReformi^ 
tk In het ^2baogiche wortel gefehooten beeft, noch tedt oavMkomenttn: 
Zooden de genseene Loideo, fthoon vaa hanne KJnaheit In #s Katholyfce Re- 
ligie, door •honne QceABlykeo enSohooliDeeaeis ondervriMen, waaneer ty 
^ar Of er vaa de Pi^teftantfehe Predikanten wierden oodtetwc^t . ^elyh de 
niawe Sakzlbw^he Geloofihgonooten van fCathotiteii geftMedt » ét geringde 
vfMgeo wel geaoegiaani kooMa bea«!Woordeii^ doch dit is aeker en ge#is. 
dat geitielde ^)a]tall^fdle Olhderdaanen, att enkete bifehNKmidheit vin ge^ 
Wtteten^ <wel fehade ea nt]im vf tiok. ki het tydelyke by htone i-eranderin^ 
ftaan te lyden) van de Katholyke eot de SoaagéUlbhe Religie witten overgaan, 
m^VÊÜm^ 'WftMear zy vrfheiten gdegenheit lirtdM» gelfk men daartM reets 
tm vMibeelé ziet aan dk geewni dewcÜBt al foi» veelt ]aafeii «)i den Laifda 



Dlgitized by 



Google^ 



,68 E ü R O P 1 S C H 'E 

^73^ R<««an xya^ ih'c kort oaauwer rekcnfchap van bon geloof koiiocn ttccttR. 
Dt€tmh Uil deze ccgen werping ont ftaat een des ie grootcr gevaar in het nitftel , die l^niden 
': ■■■■ vannadtfrondcLiichi In bunnc Reljj^ie niet langer te onthooden» en li« is een 
•grootcgewiflcBSiaak, vccicnin huiinconweetcnhek en dwaaling te lataten Jee- 
ven en lier ven. Op het tweede herhaalen wynochmaalsotize Declaratie in den 
beginne gedaan» dac , voor Rebellen het woord te voeren , ons nooit in denzin 
b gekomen , fcboon zelfs in deo Wcftphaalfchen Vrede Artykel V-Pcrag. 31 , die 
volgende Dietftoni; „ doch diergel yke Landzaten, Vafallencn Onderdaanen, 
,j mlkn geen oirzaak geeven tot verwarringen , maar hun Beroep met behoor 
„ Ijkeoodérdanigbeii en gehoorzaamheit verrichten; ** het welke fcboon ei- 
«otljk te verdaan zy van die Ouderdaanen die vaneene andere Religie dao hun 
liiiaihccT zy&5 dewelke hen echter de volle vryheit van byzoodere Religïe-ocfemor 
reto 7f n Gebied toelaat ,wy ook gebeel gaerne op de Emigranten zullen coepasfeo. 
Na moet men wederom veeleonfchuldigen^net weinige Schuldigen in bet Saltz- 
targfche uiet ondereen mengen, maar veel eer moet de Landheer eerft met de rege- 
4 fca vaB recht en billykbeit , en dan met de regelen van voorzigtigheii te werk gaan, 
opdic^eieLuidendooraltefcberpe pcocedanren niet toe wanhoopwordeo ge< 
bragCy hei welk deDelinquantenwel niet ontfchnldif^d » maar ook tegelykmef 
MdereD die met ben te hard gebandeld hebben » voor God en de Waereld vcranc* 
woordelyk doet zyn. Hoe lichtely k knnnen de Saltzburgfche Onderdaanen over 
liirnne tegenwoordige infittiting, in hunne eenvoodigheit tot die ongelokktgegc- 
Mchten vervallen zyn , als of het met ben » hunne geweetenr en Émigrattoos- 
vrjheir, voor altoos gebeel en al verlooren zy« Op het derde, hel mag geen 
Onderdaan voor een grootemisdaad , veel minder rebellie worden gerekend , als 
by ftt zich zelfs niet üraf baar is, als in het tegenwoordig geval van Euangeli- 
fcbe Religieoeièning « (docb met zfch af te boudèn van trotfeeren , of door ó^- 
^lykheden en bedreigingen te dwingen) in (lantelyk komt te verzoeken, al is 
bet de Landheer niet fchuldig te bewilligen i daarentegeb hebben zy niet noodig 
om de byzondere oefening van Religie, en de aftocht zelfs nadrukkelyk aan te 
bouien , invoegen zy zicb daarvan ten eetften mogen bedienen , tot dat do Land- 
heer ben ZQlks nitdrukkelyk verbiedt; waarvanen het VorAelyke Patent van 
den 30 Augufty niet gerept wordt, maar veeleer den Onderdaanen verboden 
wordt, niei alleen de Waereldlyke maar ook de GeeSelyke OverigWeit ', dat r$ de 
Katbolyke Clergie te gehoorzamen , en dus weder tor de Kath<MyKe Religie 
over te gaan'; Op het vierde, het blykt nkt ondoidelyk dat veellicht na de 
Saltzburgiche Principien , de uittochts-vryheit zeer Iaat of nimmer cyd^r £ou 
zyn» aangezien de gecifchte onderwerping ^noodzakelykin- het te rog^keeren 
tot de Katholyke Religie beftaat Het kan^waarlyk de SaltzborgfcïieRcgetiiigbe* 
zwaarlyk vallen, zo veele duizenden Onderdaanen uit het Land te verKeieo , 
doch het hangt van dezelve af haar in bet Land te behouden , doot de' vrye 
ReligieK>efeiiing toe te flaan, en dus van twee rechtmatige middelen om «ft 
de zaak te komen het behaaglykfte te verkiezen. 

. yoornam#Iyk moet op de gemeldt eerfie drie pimten van befchukMing t<- 
geivde Saltzburgfche Ondefdaaneo worden, aangemerkt , darxlezelremec vej- 

konieft 



'Digitized by 



Google 



M E R C U R I U S. 269 

Icomen bcwcczch tyn» maar wel door de weinige berichten die men uu en AJ^gLi 
dan noch uit den Lande gekregen heeft ; krachtig tegengefproken worden. ^ ' 

Het in de voorleden Zomer uitgekomen Gefchrift» gcïntituleerd : „ De ont* " ^' 
„ dekte boosheit van eenige Saltzburgfche Emigranten, onder den dekmantel 
,) van religie-verdrukking verborgen, thans tot beter onderricht van alle waar-* 
,1 beitlievenden ) door onver werpelyke bewyzen, gerechielyke Protocallenen 
„ confrontatien betoogt , kan bet Proteftautfcbe Corps geen genoegen geeven, 
aangezien daarin geen bez waarnis der gemelde Emigranten wederlegd wordt. 
Wie zyn toch die geene dewelke zulke bewyzen vervaardigen , anoers dan de 
graveerende geeQelyke en waereldlyke Standen zelfs » welke inzonderheit nu die 
zlaak zo ver gekomen \$» de fterkfle prefnmptien tegen hen hebben opgevat^ 
en daarenboven noch met zulk een voorzigtigheit in eeneige zaak als Richters 
te werk gaan, dat men buiten 's landsvan hunne procedauren niet kan gewaar 
worden dan het geen hen eindelyk gevalt daarvan bekend te maaken^ 
waar 'door de zaak des te verdachter wordt. In Staat-zaaken hadden andere 
Standen des Ryks gewiflclyk daar voor iiiet te zorgen » doch in religie^zaaken» 
waarin het thans i'p bet bedroefde beneficie van usuocbt aankomt « geeft hen de 
Wedphaalfche Vrede een onloochenbaar recht, deszelfs omverftooting te ver- 
hoeden^ 

Alle de Gezanten der Proicftamfche Ryksvorftcnen van de andere 
Protcnanifchc Mogendheden op de Ryk^vergadering by den Salcz* 
burgfc hen Gezant krachtig vertoond en aangedrongen hebbcndCfdat 
tncndearme Euangelifchc Sattzborgers vaKchelyk van ongehoorzaam - 
heit en rcbclly belcKuldigde , en zy recht hadden het genot van het 
. Jus Bmigrandi^ door den Wcftphaalfchen Vrede vaftgellcld , te vor* 
deren; 'Zo hccfc die Gezant .om zich van die moeijelyke aanhoudin- 
gen te oniflaan, tot zyne onuitwiflelykc fchande, en zelfs tot oneerc 
van zynen Meeflcr, befloten een veranderd en vervalfchc Affchrift 
der Oidoiinanrie van den Aardsbiflehop van Saltzburg te laaten druk- 
ken en uitgcevcn; doch men heeft terftond ontdekt dat het zelve 
zeer veel veifchilde van het Edift dat in het Aard«biadom %c\k afge- 
kondigd en aangeplakt was> ^aarom men ook wel haaft te Regens^ 
huri het waarrachtige en echte AfTchfift van dat Edi£^ heeft doen 
drukken en alomme uicgeeven, luidende het zelve als volgt. 

WYLEOPOLD, door de Genade Gods, Aardsbiircbopvan5tfA«*Jwy, 
Legaat van den H. Roomfchen Stoel., en Primaat van Dmtfihland ^ tm. 
aaoalle onze Vice- Dekens» Baillieuen » Prevooflcn , Gooverneurs , hunne 
Sobftitoteo^y Rechters • en aan alle ooze Officiers en Onderdaanen^Jis/w/: Poen 
te weeteiv, dat wy tegen alle verwachting verdaan hebbende, dat een groot ge* 

Li 3 dcclte 



Digitized by 



Google 



270 E U R o P 1 S C H E 

173^* deeice vtn ome Ooderdaaoen in de Gebergteos woonendei tegen ons jhaimct 
Detemh w^telyk^o Vorft opgeftttn wflPCfi> onder voorwendfel rao vervofjin^ vm 
■' ■ ■- ReKgie en tndere verdnikkiiiBeii vM ome Officieren » en d«| ly oithunoce^ 
beweeging eenen opftand verwekt htddefi , M veel te lirtf baafder als dezdve , 
rechcdraadfi <lf ydig is tegen de imioarljice Weiten en Conftitatfen van het Rjl, 
en willende, om de gevolgen van nWi een gevtattyk kwaad vddr te komen» 
onie V^adisrlfke Gocdevtietenhek «e werk lie?t<en , vóóx en aleer wy ben de 
welv«rdieadc Hf aftn daeden ovdergaÉfii , de bezwaarmffea op ec^e bekwaiii« 
wyie oanr cechtes éoeode KerAelka ^ w licbben wy xonder nhiflel den 9 Jaly 
laatiUedcBVtte Cominiffietenoeokl, met ordfe om tich aanltonds in hetGe- 
befgte te tagêcNrea , cm aldaar de betwaarniOhi van onte Ooderdaaoen te Ion- 
dcrzoeken , «n ons vervolgens dairvan naankeor^g verlig te doen. De Goai- 
tnUIari^B welke wy derwaards taaiden , Keten niet na zich ia liaanen plidit 
te kmfitfk : Zy fccgawaa akti vwa Rechtgebied tot Rechtsgebied , ty deden zich 
de r€i|peÓive btewaarniifen ov^rgetvea , zo in het Civile als w^ensdenGods- 
dieoilii ea deidva ocaterzoctit hebbende, verlicfatten zy eenfgen van dezelveo 
ea dadeo anderen voU&omdyk af, tm genoegen^er Misnoegden» welke, in- 
zonderhak de^^fcoen welke tteh aaa de Commiffie aangediend hadden» als be* 
lydeois doeade vmdea EnangehTchen GodsdtenftofdeAogsbarg(cheCon&ffie» 
eenpariglyk en vrywilliglyk verklaarden en beloofien , 4at zy onfcfaendbaar de 

- troawe zouden bewaaren diezy aan ons als aati hannen Heeren Vorfi fcholdig 

- tynt dat zy alle verJfoboldtgde eeroled eii gehoorzaamheit zooden bewyzenaan 
de Geeftclyke en wacreldlyke Regeeringèn » dat zy alle oawetcige Vergaderin- 
gen zouden vtijAm , dat zy geene onruft zoadea aanrechten» dat zydeKatho* 
lyken niet zoilden beleedigen door bedreigingen , 4oor Pf«dikatien ia 't open- 
baar of tnderzias, e9 dm- zy dets zonden onderneemen dtt flrydig ware mee 
den eedt 'of met dfen pNeht van getrouwe Onderdaanen , of dat de openbare 
ruft of zekerbatt hoade fliaoren ». waartegen de CommifTarifren hen beloofiieo, 
onder onae goedkeuring» ea tot dat wy ons beflék ten dien opzigte verklaard 
zouden hebben, overééukomftif o«et de CooAitatienvat] bet Ryk» datydertot 
zynênt den Godsdienft in *t heimelyk zonde mogenoefenen » oader beding dat 
zy zich onthielden van ce prediken en^op eene onwettelyke wyze te vetgadr- 
rea. Wy faébben tfiettemin met fmarte* vernomen, dat aeRebelleiV» onoaidde* 
]yk oa ÏKX vducck van de Comiiriffie» zonder acht te flaaö op hailne beloften, 
en op óe keilaaaoie waarfchonwlng^ welki: heh gedaan waren , op vcr- 
IcheideB plaatfto wederom oproarigiyk teganatfft «e vetgacteren ; zo hi V by* 
zonder als ia bet openbaar » voor het veqjadevde Volk oprcarige ftedfka^ 
tien te^doen, te dreigen de Katholyke Religie door vaoreoiwmrdait latod^ 
jen, met Woorden rn inderdaad de Geéftelyke en Waereldlyke Regeering te 
fchelden en te beleedigen » ja zelfs onzen e^en Perioon^ en ei siriyi ^iliblit 
deo andere zaakan te bedryten welke de Qrengfte (Ira&n waardig waMQi 

Waaroaii) an om onie rebdlige Onderdaanea te mtdr te ov^rmigan vaai 
oaza aheeiMDg » welka Yiiet anders 6%ti tot hunne b^boodentile; HuAt^ WT^QOW 
gemelde CottuaMfe bwo^feü hebben ^ 'op nieuws onze re^a^e^ecbUCfhie* 

deo» 



Digitized by 



Google 



J 



M E R. C V R 1 U S. a;f 



en. lECCgad^rUigPO»*. mi^ v^erMMten*,. dorgc9ii4iii(toi»€»ofpMrli hebbendanhec 
^^nvteoc weiz.m4 1€ fioQcfé^ qp^ilP «joh gcraAsiyk tol Imiioenr CjC^ honden , ^ 
m f/rc(k en é4ui^w4A HftrpiMk vmi hmnp CivUe e» GodscKenfKgebtiw^ar- 
oigca nt (c waoh^on, qmt ^ti^t^mk^fiift mj dnel/ir« mee alItqy(>ge!]fItefpoed 
%!9tQ4cn doen Qiv^c^ekef)., en 4it wf de hnlpfl^iddeWndeartoetoudenbxbreQ- 
gea^pf uUc e^oe w|9A4iit wy dksMgens morGedt, en voor dt wee^eld 
f^ewKWOQcdiflg ^QflrtiNi^ bofinea éoeiu Cte éne veft^teriof ter nttvptrW (e 

ift LcIcP 



bccfi$ca% 0eI4Qfi. wt dei) i( An^eftof eeae PeiMMaite een^ bcfteande xxh _,,,^_ 
!MA de Co^fi^Qf it» mt l^ta rno de Opper^MoAeed en van de Kamer , «ip 
4(Pi^lU w]( beif^ g^en- %idi teffiood ce «ergaderen , ogn met alle moeeljljte 
HliaQJk^Of^^il 4fi ÏJ^y^mmfk^ welke heir aocufoit mede^deeld worden tepq.- 
dierzQitjceii, ^a l^ b^^H^tiAlBm OMt de biiddelen vi^elke men zonde IrapneQg^ 
brHik.cii Qvi. de^etmt Y€)t))H>qniift af te ffaoco , of ten minden omse te verlichten: 
4bar wv O^fifdwuflu, m ptaata vbo onie Vadep)yke aorgcq te erircnncn, 
t^bb«!n dav m<i^ g9^t» eo, ds eerbied ea geiroiiwbeie weHce tv ons Tchpl- 
i% Z]Ui , aan e<;Q iy4e fleileede, hegoodea ip opentlyk enopiettelyk onzegoe- 
dercktenhieit te jiiH^^ikeii. ». iddevtei «k^oopiglieit pteegendej en na dati]^ eer 
oi^eu HMX PDZA Oi^defd^swm done betoften e» door >KI hadden weeten te 
Wipn^^^ U:Ieid«(n zy d«9 ƒ A^igdiAaa ie Scbmémtza€h eene Hgemeepe Confe- 
ri^nit'e., w wrike ^y (^ aaim va« Gtoomh • Raad gaven : Men deedt iq 
d<cze Qonfetentfe de MteffligAe «oo&flageo voor ons, voer ons. Af,rdsbfsdp(i[t 
eo vQpr ons Vacjerlaiid. 7y beraad&^gdea aldaan en namee befloiten ^ tqjt 
welkers vojvoeiiog ty licb «erikwiduo mcM een pteehifgco eedt , welken ;^y op 
d? k;uep ep met opgeGtokeo viegeieo deedeas Zy hervatteden vervol^en^ hun- 
ne IW^dpkegKigei^ en QpxMrigei Vergad^ungce , zo i'b 'c openbaar ahii in 't byf. 
^oa.di^^ zy vecvolgden in bei doen ^an op^oevige Predik^ieo, dreigden ip.eér 
. d^p ooji de geiuoawe Önderdaanefi .doof voorenMoedftortingen te verdelgen, 
ep door hciupp Is^ereade redenen ojüzeu PeftboR zeVfe ie verachten. Deze 
hiiljKoJ(poprigbifde;i ea anderen ^ zo fiiy^jig moe de Godde>yke en namarlyke 
ijir^lteo.,^ waire^ pni zo veel te gevoeligei:, om dal wy g<rHoopr hadden dat óni* 
z^ lej^lligo QndeAdaaoen >. overtuigd «^ onze Vadef^^lte Hefde en van onze 
WèSiiffi. n«i^ipftent>, pas, gedfild oiec >koger misb^ttik^ zóodeo bebbea. Wy had- 
41» Oi^ ii^el sevpü^eiyk legen hen konncü bedienen V4m ons Gezag en van on- 
ifi. ^§1 , l>e^ ^% rahelt<ge Oixlerdaancn ficaflende , p»aar onze goedertieren* 
VfBit w ^Plsje (kAla hel op aieowa ovefgebaold bebbeode^ hebben wj pns ver. 
fiW^ W^M^ de Plaatte decGeberf$tciMQitevonv«tiv(^ar(bbottwihgtedoen 
iflvofiidtgcn ep tiaaplaktb^ > g^agiekend vaa den 30 Aogntlaa, door welke 
Vf df pffgefteimo MoitoUafieft tegen ori en lege» bet Vaderland vertnaanden 
ops- di| vf^ha|^tg4^^cMrzaamheit c»onde«werpingiebewyze», en de (rouw 
düa^ mf ^B( g^v^oien Kebbtn onfthendbaaa te bewaaren » ihet verbo^van mei 
de gemelde Ondefoeemingen , Vergaderingen, Predikaiieri) bedreigingen Jat;- 
• leritt- 



Digitized by 



Google 



X7» E U R O P I S C H E j 

t7tu ^^"^S^Qj P^ andere dtergelyke bedryveti te ?ervo1geQ , op ftraffevan vetbeatte i 
Decemb. ^^ goedercQ « en zelfs van het leveo , hidien tUlks kwame te gebeoi^ , tegen j 
, * alle en tegen eta yder in 'c byzonder welke daar tegen zonden doeo. Eo oa ] 
de opeabaare Rud te beter te verzekeren, verboden wy ben ook zichfterkerie 
vergaderen , heczy in het byzonder, het zy in afgelegen plaatfen , dan dneio 
getale I ofte iets te onderneemen , wal het ware, dat ons Gezag of onze Magt 
eenigzins koude krenken, dat eenigzias aanleiding konde geeven om de Gee» 
fteftelyke of Waereldlyke Regeertngen te fchelden of te mishandelen i of dac 
de openbaare Ruft konde ftooren. Maar alzo de Maiteiinj^en , wel verre van 
daarop acht te geeven « de ftoatheit gehad hebben hanneWi'tenfpoortghedeQalf i 
' van tevQOcen te vervolgen^ dat zy deze Brieven van vermaaning veradnheb* ' 
ben» en daitzy den Officieren der Joftitie en andere Perfoonen in 't aangeztgt ge- 
zegd hebben, dat wv. niets méér over hen te gebieden badden, zo hebben zy 
daar door getoond Jat het niet méér te doen was om de herftelliog der be- 
zwaarniflèn, zo het Civile, als den Godsdienft raakende, waar over zy ^ich 
in het begin van hunnen opftand beklaagd hebben , maar om eene onbepaalde 
vryheit in te voeren, een nieuwen (laat onder hen op te rechten, en tlch zelfs 
onaf hangkelyke MeeQers te maaken. Inderdaad «enigen van hen ia hanae 
ongebonden buitenfpoorigheden, en in hunne zo dik wils verboden Vergade* 
ringen voortgaande, hebben uit hun eigen gezag het komen in onze Kerken 
verboden, zy zyn van huis tot hnis het honden van hunne oproerige Predika- 
tien wezen aanzeggen , geevende ten dien einde een zeker teken , het zy door 
trommelflag, het zy door bet lofTen van eenig fehietgeweer. Wy zyn derbal* 
ven eindelyk verplicht geworden om ons, boewei tegen onzen dank., tebedie* 
n'en van de magt weHce Godt ons gegeeven heeft , en wy deeden op den li 
September den voornaamflen Aniheur van den oproer lichten • en in de Ge- 
vankeniflè brengen, niet ter oirzakevan den Godsdienft, maar om hetftooren 
van de openbare Ruft, en om den opftand tegen ons zynen Heer en werrfgen 
Vorft; Des volgenden dag's morgens hadden vcrfchelden van zyne Aanhangers 
de ftoutheit zich te vergadeien om poogingen te doen om hem in^ vry^ctt (e 
. (lellen en onze getrouwe Underdaanen aan te taften, maar hoewel zy hunne 
onderneeming niet durfden uitvoeren, de goede fchikking ziende, welke men 
gemaakt. hadt om hen wel te ontiangen, zo hebben zy niet nagelaaten nfeawe 
blykeii van hun oproerigen geeft te geeven, in verfchelden plaatfen nieuwe 
Vergaderingen byéén roepende, hunne lafterende en bedreigende redenen rqgea 
onzen eigen Perfoon herhaalende, eii onze bevelen en die van onze Officierea 
niet gehoorzamende : Zy hebben een nieuw Hoofd aangefteld , aan wien xy 
getrouwheitbeloofd hebben, enly hebben niet vergeete^i byftandieverxoeken 
van de Euangelifche Proteftanten, onder voorwendfel van verrolgmf^omden 
Godsdienft, en valfchclyk voorgeevende dat onze meening was het recht van 
J' vertrek te weigeren, en door diergelyke ^n andere va)(che voorwendleleQ héb- 
beu zy niet alleenlyk getracht eenen opftvnd in de nabuorig^ Landen te ver« 
wekken, maar ook het vuur van eenen Religions Oorlog door het ganfcfie 
Roomfche Ryk te ontfteeken. 

Dfewyl 



Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U S. 273 

Dewyl onze Eere, otite v^aardigheit cd ons gezag, ia de faoedantghcit Vio l7Sf' 
Aardsbiffchop en Sooverein Vorft, niet toelaaten dat wy langer doloen dat de Dec<mè. 
• gemelde VerAoorders van de openbare Rufi en van de zekerheit van bet gan- ■■ ■ » ♦ 
fche Aardsbisdom volbarden in bonnen geeft van wederfpannigbrit en in bonne 
ongehoorzaamheit, waarvan zy volkomelyk overtuigd zyn, als blykt nit zo 
veele Raporten, Memorien en Verklaarin^en , diegeloofwaardigenmeteedeo 
bevefligd zyn: Dat wy boven dien niet onkmidig zyn van de algèmeene Of» 
donnantien welke van tyd tot tyd door onze Voorzaaten gegeeven zyn, we* 
gens bet gedrag dat de Geeftelyke en Waereldivke Regeer ingen moeten houdeo^' 
overéénkomftig met dé Confiitatien van bet Kyk, ten opzigte der Onderdaa- 
nen welke verdacht zyn ter taake van den Godsdienft » en inzonderheit ten 
opzigte van het recht van vertrek: En dat wy onverfchoonlyk zouden zyn, 
indien wy » in hoedanigbeit van Kerkelyk Prins , toelieten dat in ons Aardsbif^ 
dom, dat door de genade GodS) lèdert 1200 Jaaren beftaan heeft, en in bec 
welke men nooit eenigen anderen Godsdienft dan den Roomfch-Katholyken 
geduM heeft , tegenwoordig een ftrydigen Godsdienft geoefend wierdt : Wy 
hebben zo veel te minder otrzaak het recht van vertrek te weigeren, als wy 
altoos genegen zyn geweeft^ gelyk wy het noch zyn, om daartoe onze bewil- 
liging te g^ven, opdat geene gelegenbeit van er^ernifle aan onze gemelde On* 
derdaanen, en agn die van de nabygelegen Provinciën van den Kefzer en van 
£^/^r^» gegeeven worde. Men zal niet bevinden dat wy ooit deze vryheitvaa 
vertrek geweigerd hebben > maar het blykt daartegen door verfc.beiden open* 
bare A£len, overeenkomende met de ConftitQiien van het Ryk, dat wy de* 
zelve altoos zonder eenige bepaaling toegeftaan hebben : Zo dat tot herfiel- 
ling van eene beftendige Rufte in ons Aardsbisdom, en tot voorkoming van 
grooter kwaaien , tegenwoordig niets anders overig is dan volkometvk en tot 
den wortel toe deze onruft^e en oproertge Luiden uit te roeijen , die in do 
voorleden tyden dit Aardsbisdom zo dik wils ontruft hebben, en dat met zo 
veel te méér reden omdat men niet anders dan nieuwe onluften in dit Aards^ 
bisdoni van hen te wachten heeft $ en dati niet tegen flaande de heilzame ver« 
maaningen door de Paftoors gedaan , niettegenftaande alle de middelen door 
ons in *t werk gefield, tot uitvoering van onzen Herderlyken plicht, om hen 
te vermaanen van hunne ftrafwaardige onderncemingen af te ftaan , en om hen 
weder te brengen op den weg der Geloovigen, zy met verachting vanaUede* 
ze vermaaningen en aanmaanineen in hunne wederfpannigheit volhardea : 
Daarom hebben wy geoordeeld oat bet tyd was Ordonnantien , welke naar 
den eifch van dit onderwerp gefchikt waren, af te kondigen : Wy geeven ken« 
nifte van ons tegenwoordig Mvel aan alle onze Onderdaanen , Burgers en In* 
wooners , inzonderheit aan die geenen welke zich verklaard hebben van den 
Gereformeerden Godsdienft of van de, Augsburgfehe Confeffie te zyn,en weU 
ke volbarden «dael vele willen b^lydeq^/tzyin't byzonder of in *t openbaar; 
En , na rvpe overweegjpg,, uit.kracbte van onze Magt , als onmiddelyk Vorft 
van het Kyk, en voi^n) bet re(:ht d^at aan dezelve in die hoedanigbeit toe« 
komt, vao den Godsdienft te hervormen, en te gebieden aan hunne Onder* 

Mm daaneo 



Digitized by CjOOQ 16 



iictwk 



^74 E a R O P I S C H E . 

X73I' ötMDca die een anderen belyden te vertrekken» beveelea wy. 

j . Dat alle de geenen die de Gereformeerde Religie bclyden of van de Aogsbtt|| 
fche Confeffie xjn, welke twee Religiën in 't Ryk zyn getolereerd , en dict? 
gelegenheit van d; laatQe opfiand lich voor ïodanig verklaard hebben, 'tzjin 
't pabl^k of in 't particulier , met al haar effefien uit dit Aardsbisdom en on* 
derhoorige Landen, 2a11en uittrekken, met verbod van wéér daarin tekomeni 
op pcene van confiscatie der Goederen , en zelfs op dood-ftraffe oaar vcrdfch 
van zaaken. 

». De Inwooners van dit Aardsbisdom die nietgebnifl xyn, of deeeenedte 

Seep Burgers zyn , de Werklieden, Knegts of Domeftiken van beide de Sesen, 
ie de ouderdom van 12 Jaaten bereikt hebben^ die een van gemelde cwee Re- 
ligiën belyden , en die zich op gemelde manier 4^r voor verklaard hebben , 
ïuUen Unnen acht dagen met al haar eflPfden wegtrekken, te rekeiteQ vaoden 
dag der publicatie dezes,* en ingeval zy niet fpoedig gehoorzaameo , xuUeQ ty 
op bovengemelde wyze gefiraft worden, tonder eenige hoop van pardon. 

3* Hierom werden alle de geene , hoe ze ook zyn, die in de ZontHnyncn 
of andere dtergelyke Werken arbeiden, of die , 't zy in 't Gebergte, *t xy m 
de Vlakte, in onzen dienft zyn, of door ons, door de Leden van ome Ka- 
mer of door andere Officiers van ons I^and geëmplojeerd worden ^ ven 00 af 
aan en alom van haar diend en arbeid ontflagen, men zal hengeen loon meer 
betaalen, te rekenen van den dag der Publicatie dezes; noch bet geen men 
noemt Provifie- of Beneficie-geldt i maar zy zullen gehouden zyn, binnen den 
bepaalden tyd en op de bovengemelde ftraftèn uit bet Land te gaan« 

4- En nadien men volgens het gebruik nooit eenig Perfoon In 't Burgerfcbap 
of in eeaig Meederfchap in de Steden en Vlekken van dit Aardsbtsdom gead« 
mitteerd heefi, voor dat hy badt doen blyken dat hy en zyiijeheele Familie 
de Roomfch-Katholyke Religie beleden 1 en dat hy daarvan C^rtificatien van 
wegens de daartoe aangeftelde Regeeringen getoond hadt» zo ordonneren wy 
èu yder Burger of Handwerker, belydenis van een der twee voorfdhreven 
Religiën doende, en die zich daar voor verklaard hebben , geduurende ie te- 
genwoordige opfiand en rebellie, van nu af aan door het geheele Aardsbtsdom 
vervallen zyn van' hunne rechten van Burgerfcbap en Meefierfchap ; en dar zj 
gdyk de andere uit dit Aardsbisdom weg gaan, met eenig onderfcheid noch* 
tane aan^nde den tyd , ten opzigte van de andere Itiwooners die geen Bor- 
gerszvn. 

f. Aangaande de gehuifle Landlieden of andere Invr<>oners vandtiAiirdsbia- 
dom, 10 van de eene als van de andere Sèze, die immobile i^oedereaenhuU 
zen bezitten, die zich in 't puUyk of in 't particulier verklaard betten vaa een 
dezer twee Religiën te zvn, waarvan zy reets ie vooren belydenis hadden ge- 
daan, fchoon zy niet onkundig hebbei> moeten werzen , dar bet tngevelge van 
de Ryks-Confiitutien, en uit hooiUb van de generale Mandementeadfevanrid 
tyd dooroote Voorza^o^ ziyn geputtHceerd, aa» henibavolenfs' geworden de 
Roomfch-Katholyke Religie r«^ omhelzen , ail^zynde decMigAegepcrmitieefde 
m dii Aardshisdom, en die de Vorft, weike aaji'baar vt»eoA«eg|«eveB »r, 

be- 



Digitized by 



Google 



M E R C Ü R I Ü Si x7; 

belydt; en ïulks biiiBeti een tekere bepaaMetyd; ee rekenen vanden dag hon^ 17312 
ner verandering van de Religie; of van ban Goederen te disponeeren en ver*^^^^* 
volgens nit oas Aardsbisdooi uit te gaan ; en dat ij verders bet re^ht hebben ■■ 
van weggaan en van de andere BeDeficien by het Weflphaalfche Vredens^ 
Tradaar geftipnleerd» die ly tich onwaardig hebben gemaakt, met den laat* 
fien opftand verwekt, de pablyke ra(l gefloord» en direSelyk tegeb de Weft« 
phaalfche Vrede, de Ryks-ConfiitQtien, enonieOrdonnaotienenDehortatoire 
Brieven geageert te hebben t Ondertnffchea vergnnnen wy door een nitwerking 
van onze genade, mits dat zv zich midlerwyl itfl honden, ingevolge van once 
Defaonaoire Brieven, een Maand aan de geene die beneden de 150 Florynen 
bezitten , twee Maanden aan die van i«o tot soo Guldens, en drie aan die 
boven de ƒ00 Galdens bezitten, om in dien tyd hunne Goederen zo als zy beft 
zullen kunnen, te verkopen, en vervolgens op de bier bovengeipeld« straffen 
nit het Land te gaan ; permitteerende daarenboven dat zy gedurende dien tyd , 
een Knecht en een Meid maar niet meér« die van haar Religie zyn, inhun- 
ne dienft zullen mogen houden. 

6. Nadien $1 het borengemelde alleenlyk zier op de geene die bel vdenis doen 
van een der twee getolereerde Religiën, en die zich daar voor verklaard heb- 
ben, zo reftrveeren wy ons de (Iraffen die de Oproetigen en de Verftoorders 
van de pubtyke Roft verdiend hebben , nevens de geene die Profeffie doen van 
een Kettery welke nooit in 't Ryk getolereert is geweed. En ten opzigte van 
de geene die zich niet by de Rebellen en Verftoorders gevoegd hebben als door 
een beweeegreden van hun Religie, en die verders niet in zaake vanSeditieof 
rebellie fchnidig zyut bevryden wy hen van de flraffen dieze zouden mogen 
verdiend hebben, mits dat zy uit het Land weggaan; en wy vergunnen hen by 
dezen een geiieraal oardon* 

7. Nadien te premmeeren is, dat na de publicatie van deze Ordonnantie , 
verlcheiden van deze Oproerigen die dopr deze rebellie meir het tydelyke Goed 
als het eeuwig welzyn beoogt hebben , en die zich aan die van de Éuaagdi- 
Iche Religie hebben geaddreueert , hebbende datf door alleen verdiend om uit 
het Land gebannen te worden, de Roomfche Religie zullen omhelzen, enan* • 
dere die tot de tyd van de Sedite op een hipocritifche wys en onder een Roomfth 
uiterlyk Ichyn , verborgen hebben de Religie die zy in hun hart belyden , insgo- 
lyks weer daartoe zullen keeren, om by de^erfie {|elegenbett nieuwe trouUea 
in het Land te jrerwekken : £n nadien men zich in geenerlei wyze op zulk 
foort van Menfchen kan vertrouwen , na zo veel exempelen van de Seditien 
die deze Rebellen tegen Goden bun Vaderland van tyd tot tyd in het Aards^ 
bisdom verwekt hebben 1 zo ordonneeren en willen wy by dezen , dat de gee- 
ne die na de verniaaniiKen , welke aan hen gedaan zyn door de Commiffiedie 
wy in de Maand )u1y in bet Gebergte zonden, van zich over zulk een feipor- 
Unte zaak , waar by het te doen was over het tydelyk Goeden het eeuwig 
Welzyn, wel u examineeren, alvoorens te licht een party te kiezen, echter 
aan de voernoemde Conafl^e verkhuurd. hebben , dal zy een andere Religie , 
die zy den meefien lyd niet en kenden , wildta omhelzen » boven de Roomfcb. 

Mm a Ka- 



•Digitized by 



Google 



zy^ E U R O ^P l' S O^ H E 

1^31. Kfltholykc Religie, vertrctken, io ty geco Myken tan berouw bianèn de iV 
Dtitmb dagea daarna gegcc ven hebbeti, met zichopnlcaw alsKarhóIjkcn voor deRc- 
■ ■■ gecring te taaten tnfchryren 3 (iat zelfs de geene dfe in de Memorien, opge- 
flcld door onze oproerige Onderdaanen, en op ordrevan zyn Keherlyke Mar 
jcftcit aan ons gecommuniceerd , genoemt en mgefchreven zyn als Euan- 
gelifcheen van de Augsburgfche Confeflie, in deze ouzc Ofdonnaniic niet 
xollen begrepen zyn, en het daarin bevatte Beneficie niet gen feten , alfchoon 
fcy zouden allegeeren , dat zy valfchejyk boften hun weeten , en tegerz hun 
wflle daarin gefchrcven zyn ; ten ware zy deze gepretenifccrdc falfneii dccdcn 
conflcren, en bewyzen van haar goede conduite gecven. 

8. Aangaande de geene die ^ich tot noch toe niet m *t publyk of'in 't par- 
tieulier verklaard hebben, als doende belydenis van een andere Reifgie^ maat 
die echter door baar conduite en maaier van leven zich fufpeA 'gemaakt heb- 
ben; nadien wy niets vaft of zeker dienaangaande kunnen vaftftellen, maar wil* 
lende ondertuflcfaen dit kwaad zaad tot den wortel toe uitroeijeti, nademaal 
men zonder zuiks niet kan hoopen een duurzame rufl in dit Aardsbisdom te 
tien, zo willen wy, dat al de^Voofheen gepubliceerde Mandementen in zaake 
Van Religie, by dezen tegenwoordigeu vernieuwt worden, en dat<]e Geefte- 
lyke en Waereldlyke Regeeringen, by het doen van de viiitatie htmoer re- 
ipedive JurisdiAien, zodanige Onderdaanen als zy lufped in zaake van RcfJgie 
zullen oordeclen, of by dewelke zy verboden Boeken vinden, zullen exami- 
neeren, en haar met zagtmoedigheit vragen, zonder hen cenigc geld boete of 
andere ftraffèn op te leggen, of zy Katholyk zyn, en of ay in die Religie wil- 
len volharden I dan of zy zich willen verkiaaren van de iVugsburgfche RcUgie 
te zyn. . Aangaande de eerde gevallen zullen de Regeerin^en haar de nodige 
InfiroAien geeven ten opzigt van de conduite, die zy in het toekomende tul- 
len moeten houden , en zy zullen h«n de verboden Boeken diefce by haar vin- 
den, afneemen , met veibod van 'er andere te hebben , op pcene van ge/lra/r 
te zullen worden. Aangaande dé andere zal men hen niet in vryheit vanCon^ 
fcientie dwingen, maar haar terzelver tyd aanzeggen > dat zy ingevolge van de 
• Ryks* en Lands-Wetten haar Goederen zo als zy bell kunnen , binnen een ze- 
kere tyd die men zal Hipuleeren , hebben te verkopen , en vervolgens weg te 
gaan; na de Taz betaald te hebben « .gelyk in al de Plaatfen gepraöi(èerd 
wordt. Zo bet gebeurt, dat iemand die zich by woorden voor Katholykszal 
verklaard hebben, maar inderdaad een andere Religteial oefenen , bv bem ver- 
baden Boeken zal hebben, of daar it)ede handvol doet, of die met andere rover* 
boden Vergaderingen zal affifleren, zullen zodanige Overtreeders ia een eeu- 
wig banniÓèment gecondemneerd , en zelfs wanneer het geval zulks vereifcht, 
met de dood geftraft worden , met confiscatie van Goederen* 
' 9. Wy hebben reets verklaard f dat onze intentie niet is, dat de geene die 
belydenis doen van een der twee in 't Ryk getordeerde Religiën , ea 
die verders niet (chuldig zyn aan (editie, rebellie of kettery, door ons roer een 
oog van ontwaardiging zullen aangezien worden, als zynde ftrydig met de 
RjRs-Conftitatfens maar wy willen haar het boveqgémelde fecbtiran weggaan 

bezor* 



Digitized by VjiOOQlC 



^ 



MER C Ü R I U S. 277 

bezorgen, en to goe^ als ons mooglyk zal zyn, laaten genieten. Derhalven J73i* 
ordonneeren wy aan alle onze Regeeringen , en bevelen by deze tcsenwoordi»^^^'^* 
gè, dat men alle nodfg fecouFS geevc aan de geenen die binnen (fcn gefiipa- •"■^^ 
leerden tyd weggaan ; en dat men haar in cas van verzoek vergunt Certificattea 
wegens hun Geboorte, hun Familie, Handwerk en ceriyke conduite. Wy 
verbieden , dat men hen pplegd of van hen eifcht eenige andere Taxe als de 
geenedie in ons Aardsbisdom in gebroik is; en wy willen, dat zy na zich 
gerecntelyk te hebben laaten opfchryven, van Jorisdidie tot Jncisdidie tot but^ 
ten het Land zullen gtleid worden. 

zo. Wy ordonneren aan alle die van onze Onderdaanen die 10 deze onze 
Ordonnantie begrepen zyn, en die genoodzaakt zyn op de bovengemelde wys 
uit het Land te gaan, op poene van te vervallen zondereenige vergeevingejn 
de kaflydingen die in 't begin van deze onze Ordonnantie gemeld zyn , van 
zich voor het einde van de aan hengegonde Termynen, voor de Regeeringen 
van yder plaats te prefentceren , getrouwelyk de ordinaire Taze te betaalen , 
en het vrygeiet tot haar vertrek buiten het Land te. verzoeken, 

II. Alle door ons aangeftelde Regeeringen zullen alle mooglyke vlyt aan** 
• wenden , opdat deze onze Ordonnantie in al zyn Pointen en Arty kelen ex- 
aAelyk uitgevoerd worde : En na dat de refpeSive Termyneo die wy ver- 
gunt hebben aan de geenen die genoodzaakt zyn om te vertrekken, geëxpt* 
reert zallen zyn, zullen zy opzoeken de geene die onze orders niet gehoor* 
zaamd hebben , haar in Gevangicenis doen zetten , en tegen haar in cas van 
nood met Krygsmagt procedeeren , zonder zich door eènige prefenten of door 
eenige andere beweegreden van.vrindfchap of vyandlchap, van haat of liefde 
van hunne plicnt te laaten aflyden , maar zich in dezen opzigte re gedraagen 
zonder aanneemmg van Perfoon , en op zulk een wyze als zy bet altyd voor 
God en voor otu zouden kunnen verantwoorden, zo zy niet van hon Ampten 
afgezet willen worden, in onze ongenade vervallen en ftrengelyk worden ge* 
flraft. 

Eindelyk, opdat niemand oirzake van Ignorantie hebbe voor te wenden ^ en 
dat deze onze Ordonnantie en Patent van vertrek des tefpoediger volvoerden 
m acht genontn worde, zo willeo wy dat het zelve gedrukt , opdegewoon- 
lyke plaatfcn afgekondigd, opeiitiyk geleezen en aangeplakt^ worde: Want zo- 
danig is onze wil en meentng: In oirkonde van het welke wy het zelve met 
onze eige hand ondertekend , en hec Zegel van onze Wapens daarop doen druk* 
ken hebben: Gedaan in onze Refidentie van SaltzJfurg den 31 Ofloberi73i, 

Was getekend, LEOPOLDUS. 

(L.S.) Door bevel van zyn Hóogheit 

H. CHRISTIALI &c, Kancelier van het Hof enz. 

Men cwyfelt niet of deze valfche handeling van den Saltzburg- 
(chen Gezant > en de dagelykfche cydingcn van de onmcnfchclyke 

Mm 3 wreed- 



bigitized by CjOOQIC 



L 



27% E U R o P I S C H ^^ 

Jt'^ wreedhcdeo, welige aan de aroie Proteftanten van dat Land gepleegd 
«.^_ worden» gevoegd by de overtuigende Brieven en Vertoogen» welie 
aan de Rylcsvergadering en aan den Keizer over die zaak overgele- 
verd worden , zullen eindelyk de befcheidenfte onder de Roomich- 
Kacholyke Vorftcn , en den Keizer zelfs de oogen moeten openen • 
en hen doen zien mee hoe veel onrecbcs en wreedheics die elendigen 
onder een valfch voorwend(el van RebcUy mishandeld worden. 

Te Serjyn is den zo November het Huwelyk tuflcheode Kroon* 
Prinlèflè en den Prins van Bareitb voltrokken: De plechtigbeit ge« 
fcbièdde in de zogenaamde Poolfebi Zaal: De Heer NoUbmus^ Ro- 
nioklyke Hof-Pr^ikant, gaf den Huuwlyks-Zegen > geduurende de- 
welke drie Salvoos uit hondert ftakken kanon gedaan wierden: Na 
die ceremonie wierdt Bal gehouden» en men danfte tot negen uurea 
's avonds ^ wanneer men aan Tafel ging : Aan de Koninklyke Tafel 
zaten 30 Koninklyke Perfoonen Prinfen en Prinfeflen; De Koning # 
de Konlnginne» de Kroon- Pr infefle als Bruid, de Prins van Bareitè 
als Bruidegom» en de Markgraaf » dcszelfs Heer Vader» hielden hun 
rang » doch alle de andere Vorftelyke Perfoonen trokken Lot-brief- 
jes» om alle verfchillen van ceremonieel voor te komen: Behalvende 
Koninklyke Tafel waren *er elf anderen , ydcr van 24 borden : Na 
deze Koninklyke» Avond- en Bruilofts-Maaltyd wierdt het Bal voort- 
gezet met een Fakkel-dans^ 3Z Generaals en Kolonels droegen de- 
zelve: Na dat de Kroon-Prinfeflè met alle de Prinfen» en de Prins 
van Bareitb mn de Koninginne en allo de Prinfeflen gedanft hadden^ 
wierden de Bruid en de Bruidegom ontkleed en te bedde geleid »wer- 
waards het gehecle Hof hen verzelde. De Koning verdeelde ót 
kouHcband van de Kroon-Prin(c(Ie aan de voor naam (Ie Perfoonen van 
't boogc Gezelfchap» dat vervolgens zeer vergenoegd fcheidde. 

De volgende morgen vondt haar Koninklyke Hoogheit op haar 
Toilet een paar öefpen en een Kruis met Diamanten verrykt, fer 
waarde van f 0000 Ryksdaalders» zynde een prefênt vau den regt^ 
renden Markgraaf voor die Prinfefle. 

Den z; was *er een zeer prachtig Bal en Maaltyd in de GaVlery » 
daar loz paar Perfoonen van de beide Sèxen tegenwoordig waren» en 
het Bal duurde tot twee uuren na middernacht j Een uur voor de 
Maaltyd hadt de Koning den Kroon- Prins doen komen» die door 
dén dl om van ^o vcele Menichen dringende , by niemand gekend 

wienfc: 



Digitized by CjOOQ 16 



M E R C U R I U S. 17^ 

wicrdt: Hy zette zich aan de Speeltafel vandc Koningiane, *edcnx}SJi 
Prios aanzag zonder hem te onderkennen» tot dat hy zich voor haare —-ris 
voeten vernederde, wannéér haare Majefleit hem tcderlyk omhelsde: 
Tóen ontftont een aangenaame verwarring : Zufters, Broeders en 
Zwagers omringden hem , en een yder trachtte om ftryd zyn Konink* 
lyke Hooghcit te omhelzen en te feliciteren. 

Te Handver is een Gartel afgekondigd dat tuflcben tie Kenrvor* 
(lelyke Huizen van Saxen en Hamver is opgerecht en ten voornaam* 
ften van dezen inhoud is. 

Tf^Y GEORGE de II, door de genade Gods, Koning van Greot-BrieeawÊii, 
^ Frémhyk en lerkmi^ Befcbermer des Gèloofs, Hertog van Bronmyk-Lu- 
nenbarg, Aards'^Threforier en Keorvorft van 't H. Roomicbe Ryk. 

Aangunde de delèrtie en de ODgebondeobeit die maar al te veel onder' de 
Troopen In zwang gaan» zyn wy met onzen zeer lieven en goedgtinftigen 
Broeder en Cobiyn, Fredrik ^itgnft^ Koning van Poolen^ Groot-Hertog van 
Listtatfwen^ enz. wegens de overlevering van wederzydfcbeSoIdaaten door een 
Cartel tuflchen het Doorluchtige Huis van Sa:(en en bet onze opgerecht, ra. 
kende alleenlyk onze Landen in DHstsIandi overeengekomen : . 

I. Alle de geene dewelke zullen zyn gedelèrteert oir dendlenft van den een 
der Contraftanten in die van den ander , zullen zonder uitflel worden overge- 
leevertr Men zal ook van weérkanten de Soldaaten, die met geen Palpoort 
voorzien zyn, aanhouden, en hon gevt^eér-, paarden, montuur, enz. in be* 
waaring neemen , waarvan ten eerften moet kennis eqgeeven worden aan den 
naaden Gouverneur, van dien Prins waarvan de defertie gefchied is. 

2* Het zal echter niet vry Haan een Deferteurgewapender hand in 't gebied van 
zyn Buurman te vervolgen. 

3. Tder Deferteur, het zy Rufcer, Dragonder of Voetknecht zal 12 penn. 
daags voor zyn Perfoon te verteeren hebben, en men zal aan yder paard van 
den Deferteur zes pond haver en acht gond hooi leveren , 'c welk door de 
opelfchende Party zal worden wedergegeeven 

4* Befaalven de gemelde wedergeeving , zal de opeiTcher noch zes Rylcsdaal* 
ders voor de koden van detentie van yder Deferteur te voet, en eens zo veejl 
voor een Deferteur te paard, betalen, docb niets voor de koften van veit> 
voeritig* 

f. Om van wederzyde de overlevering der Deferteurs gemakkelyk te maa- 
ken « zal die der Saxen te Hertzberg geichieden, en die der Hanoverfche^te 
Hèrimgen* 

6. Yder contradeerende Mogendheit behoudt zich het recht van Juftitie te 
doen over fiit van btume Onderoaanen , dewelke )n dienft van een ander zyn « 
de, zullen hebben gedefaieecd om naar bun Vaderland te keeren, dbcb men 
zal ten eerden hunne montuur , paarden en geweer ,' om niette rug zenden. 

7. Alle^ 

Digitized by CjQOQIC 



28o E U R o P I S C H E 

1731. 7* Alle de wedenydfche OfEciers zo bargerlyke als militaire > tullen wor* 
De<emb. ^^ %^\^A de Dererteurs aan te hoaden. 
iM ■■■ , 8. Die dewelke de Defertie hebben beganftigd , tollen tonder eenige form 
van proces flrengelyk worden geftraft. 

9. Het zy aan niemand der Önderdaanen van de contraSerende Partyen ge- 
oorloofd, in de Staaten van den anderen eenige werving te doen» op (Irafièvaa 

. ter plaatfe daar by gevat wordt ^ ten eerften te worden geëxecateerd. 

10. Die geene dewelke een of méér ï)eferteurs van de beide xrontrader^ode 
Partyen t in de Staaten van den andere doet arrefteeren, tal vier Ryksdaalders 
voor yder trekken. 

xz. Dit Cartel tal worden gedrakt , en aan 't hoofd van yder Regimentien 
op de Predikftoelen afgekondigd worden , ent* 

Gegeeven te Bamptoncottrt den 3 Oélober 17319 en in het vyfde Jiar 
onzer Regeering. 

zwEE. D E Koning van Zweden^ die den 2p Odobervan Cafel vertrok' 
^^^ ken was j begaf tich , van tync Broeders vcrzeld , door het Hano* 
verfcbe en het Mekelenburgfche naar Straalzondy alwaar hy zich te 
fchccp begaf» en na, 24 uuren op Zee ge weeft te hebben te 2 fiedt^ 
en vandaar den 2} November op het Kafteel te Kanhberg kwam. 
Den zelfden avond kwam de. Koning de Koninginne in fiilte zien 9 
en deedc des volgenden daagszyneopenbaare Intrcede met zeer grootc 
pracht} waartoe ongemeene toeftel van Triumf boogen enz. gemaakt 
was. Des avonds hadt enen Illuminatien » Vuurwerken en andere 
Vreugdcblyken. * ^ 

Zeker uitheems Hof, vermoedende dat die van Oópendehy dcniax- 
we Ooft-Indifchc Compagnie in Zixeden gcintereflcert mogten zyn, 
heeft aan zyncn Minifter te Stokbolm bevolen, zich dicsaangaandc te 
informecren, en indien hy het zo bevondc, aan de Dircacurstcvcr- 
ftaan te geeven , dat die Natie alle bedenkelyke mefures by der hand 
Zoude necmcn> om den voortgang dier Compagnie te verhinderen : 
maar gemelde Minifter heeft» na naau onderzoek, de verzekering be- 
komen, dat de Oftcndenaars tot noch toe zo min hierby gcintcrcs-. 
fecrd waren, dat de Compagnie zelfs de refolutie genomen hadt, nie- 
mand , die den O ft endenaars gediend heeft i in haaren dienft te nee* 
ulni« 

LAND '^ ^ Mufcou Qverleedt den 19 Odobet in den Quderdom van 57 

• Jaarcn Profiovia , jongfte Zuftcr van de Ruflifchc Keizerinne. Deze 

Prioicfie 

Digitized by CjOOQIC 



M E R C U R I U S. i«i 

Priniêfle is na de achtfte Peribon van de Kcizerlyke Familie welke ^73|^ 
binnen den tyd van omtrent zes Jaaren overleden is, bebalven noch ^^^^* 
dé CzarowifZy Vader van Pieter den tweeden, in den Jaare 171 8 ge- — ~" 
(turven, zo dat 'er nu buiten de regecreode Keizerinne noch maar 
twee Pfinfeflcn zyn .uitgezonderd de Zy-takkcn, te weeren :ecn Prins 
van den Hertog van Holflein^ en cene Prinfeflc van den Hertog van 
Mekelenburg \ en volgens eenige advyzen zou me(||4|n het Hof inbe- 
raad zyn, mede een Pragmatique Sandie of reglement van de erfvol- 
ging te maaken. De begraaving van wylen de Prinfes Profcovia te« 
gen den iz November Vaftgefteld zynde, wiérdt zulks den 10 onder 
*t blaazen van rouw-trompetten en *t flaan der ketcltrommels, door - 
de gehecle Stad Mofcou uitgeroepen, waatop het Lyk den«iz*smor«. 
gens^met de gewoonlyke plechtigheden ter aarde be (leid is.. 

• 

DE Heeren Staatcn Generaal der Vcriénigie NederUndtn hebben nsder- 
iri deze. Maand door hunne Gc.dcputeerden in cenc büitcngcwoone '^^^'^^^ 
Conferentie aan de Minifters der Proteftaotfchê Mogendheden doen 
cbmmuniceeren een crnftig en rigoureus befluit dat zy genomen heb- 
ben wegens de Lutherfchen, welke inhet Aardsbisdom van i^m/zz^z/rg 
20 onmehfchelyfc vervolgd worden. 

DEN 15 November des. nachts overleedt, na ecne kTankheir,derBTzoN. 
Erf -Prins Freduk Lodewyk van fVurtenberg-Stutgard ^xotgrooxtótotU' oIn!*^' 
heit van het gezamentlykc Hoogvorftelykc Huis en van het geheele 
Land: Deze Prins was den 14 December KSpS^cboren, en trouwde 
den 8 December 1716 met de tegenwoordige Hoogvorftelykc Vrouw 
Weduwe Henriette Maria , Dochter van wyTen Phllifs-fFilbem , Mark» 
^ graaf van Brandenburg* Swed y by dewelke hy niet danééne Dochter 
Louifa Frederika , nagelaaten heeft. Door zyn dood is de PrinSf 
^Uxander van dien naam (volle NeeCvan den regeerenden Hertog, 
en Schoonzoon van den Prins van La Tour ^ )prertraiptive Erfgenaani 
van dien Souvereinen en zeer aanzieolyken Staat in* tKooia&he Ryk 
geworden. ' ^ . 

Te P^^i fturf in *t laat ft Van dexe Maand aan de kinderpokje» 
Zufte^ Ludoüka de Loifit^ oud lor Jaaren eo drie Maanden,' heb*^^ 
baiide'dezehre noch ieens gehad in ^ Jaar itfpa. 

Van 0ut in Z^mit/erhnd beeft meot dat aldaar in de Maabd No- 

N n vemba: 



Digitized by CjOOQIC 



»8» E U R O P 1 S C H E 

if3^; Kttibcr otn^ZooMfi %tii »kcr voornam Heer « bet welk iMU«ci« 
JiWfon ooA WïW, Zïyccn Brocdcf van fyf Jmtcd oi^liikk^i^keaott* 
«ppnigf€ly.k vtm cm SMfHumn» die gd^idoti ia e^n JuuMc ilooc i 
^Qodgdchofliteii hz^P* 

Den lo December kwAm 5<ir^ TW*, cc« ZcemaDS Vrouw , te 
MêiberJ/d in EngslMd van twee Zoons en eenc Dochter ju de kraam, 
ikwelke den v^bpnica dag door Di'. LtfVfll, een. van 's Kooii^5 
Kapcltaaos., wierden gov^oopCt ^ dat^sda^ir aan beviel zy oochvM 
OCH dood Zoaniije. - 

Otco if Ojfloher 's.racbts ten baif drie ufien Imdt loepte A^ape/s oca 
itofate Aardbovïfig^ wanrdoor «en yder tn^toote vreese wterdc gebr:^ri 
camtdc Png^ihcktmtn • datdc Aurdbcving van den 17 ^ooicicbskk 
in die Stedenmndi; Gebouwen had t gedaan, yoornao»elyk « BofUitmi 
zynide in Qmnofa alleen twee Pcrfoonen onder de puinhoopeo doodge* 
ble^eo. 

TtoiTif^ifiiAtfjnrfchryft noen Yan den tz December 9 dat desMaan* 
dngs^tevooflonlK B^mftt^iti Funtn des morgens tuHclie^ zev^n ^n acht 
«uren 9 ceo ïwaar Onweérvan donderen blixeoi wasontilaan» wair 
^kioriie Kcrk*iobren aan de eenezyde geheel weggenomen wievdc. 

Deo Xf December hadt men hier te Lande een ftWf&re (lo(rmwio4« 
wiar door vcet fchade ter Zee vcroirzaakt is : onder andere ongelukken 
ti^ierdeadaaf dopr ie AmftiïÜam in de Kalverftraat drie Pcrfoonen 9 waar 
onder Vader en Zoon waren, onder een afgevalie Gevel van ceAfaaii 
verpletterd. 

Met dcfatttde brieven nn Cbahns heeft men « dat bet wilde M^)e ^ 
waMVvplMcr TX^r gefjproken is, tu*c HoTpitaal vandie>St«d gebragc w^ 
ZKuhog^wPerloonenranf vanrLichaam ea Leden; wodcr eenigr 
9HMMÜttbettf behatreodattyfiDheeLti^ti 'baarMl-i»«Hj dcbaadoi 
noo»€Q^fteinMcbt$ MealieeftlMRr^ oii^k, db^bQkc•fpoov^ 
gMoc wtrm^ ii%efiiQdeai Zfy kta niot «swwmd gekookt vJccsfi* « 
Eioodof iKlkrio«Mc»$eii telfemsdis iMDlMuir.im va»dto<pyiMcqiat^ 
viBiiliefft^ifwkwiaJsrkgcwiordoftt^Mdi^ Oenk «MCCfiibaiiikm^tiiMB 
2y ecc kikvoricheo mee veel appctyt # flikkende die raauw op t voote 
«^h|rmiie)hiinimri 2^ihibii^afiM/apeMA«oMik» iigiiÓMAe«PC& 
M»iiocb«MMMwi4fMseii$ AJfciHcyttibitr, hwyyi#aii«f eiMt»hiflig 
dat zy dat werk bereids hqjiBt tt >t4n > ^> i> ü mwo w it ^Jiy 4Mr Imt 



Digitizéd by 



Google 



1 






M E R C ü R I ü S. zZi 

fche woorden ,; die.^ty bcgtnlit kcoodtaagen , te kewen gégeevoi f dat ty een lyS'*^ 
Makker heeft gehad, die van haar was afgeraakt, cox. Voor het overige heeft ^^^^^. 
tnen van haarafkomftenavomnaren^och niets mee zekerheU kunnen ootdekken* '■ 

Mr. Sffpbt» Denfimi^ \Vk\ begio v^nOdober nutTr^mkyi gaaoéf ,wiflelde 
te J^Qvres u/u 'e bius va»«n Hofotogiemrfcer , effponde»(ler!iBgi,£n^e|rch . 
geld, tegen kkfne Franfche fpetico-» oip zicbda?.rvan opzyncreis te bedienen; 
maar te Boulogne aangekomen zynde, bevondi men dat het nagemaakte (pc* 
lien waréat I>e Itamer wstorin %y logeeiüe viieitft in zp afï|(n mqr geweld 
opengebroken % en die v\ao het Gerecht aamen de oveugtt valftfte fpetfen , met 
hef ander geld en goed in belbg* Mr. Dtnfton , voor i^^n Perfoon zelf be- 
dacht zynde, maakte ztch zoek, en zwarf wel' tien dagen verkleed door 'c 
Land, ierw|1 hy fn alk de. n4>iiarige Zeehavens» by trommelO^alseen va^* 
fche Muter at^croepen wierdt; waarna hy eiDdelyk by^ok ijl een Vaartoffi 
raakte, 't welk hem behopden te Dovres, te rog bragt: Doch zeker Perfoon^ 
die hem in zyne vlucht behulpzaatn gewceft was , is in Frankryk gevat , en 
men vreed dat die opgehai}gen zal worden« Daartigeit beeft men den Horo- 
logiemaker van wien hy het valfche geld gekreegea heeft ^ xzChatbam ach* 
terbaaldteo te Mayflaxe gevangen gezoet. 

Onder ceofge andere E^ecuiien » welke noch ta dit Jrur in de Vör^oigd^ 
NiJertaiiJemovQt de avecige Sodoiwten gepleegd zyn ^ heeft men den 2,é^^Scpn^U- 
bêr baiten Gr(miagcH lareïfooaeu tegelyk over die misdaad ter dooégebnffiC«^ 

Ia eea Wyagaard, van bet. Ka{»ctel van Sc. PUur i^Aême^ hiefirmm ,fQ de 
Aarde gravende, een marmere ücoa. gevoaden , en in dezelve ecA omtmu 
Beeld,, verbeeldende een Vrouw meteeukxytend kind, als mede een grootdak 
gewerkt Amber , een kleiod VaasmetBaKeo) gevold ^ en een goud Net ter waarde 
van omtrent 400 {cadi,welke Ami<}iiit£U(etvde tCaidUiaal Kamerling, zo menaegSy 
«IQ den Koning van Poêle» ftaat te zenden. 

Wy hebben hier vódi (Pag. S9.) gezien dat bf de Ge. Mog. Heerea Staateti van, 
HolIé$ftdlket doen van eene algemeene Colle&e in dTe Provmtie voor dePIcttomoi-. 
fche DaUieden was vaftgefteld , tegen den 10 September , het welke^an ook alzo' 

Sclèbied is , na dat des Zondags van te vódiQü in aHe de Kerken der Provintie Pre- 
tkatien,daaioptaepa(IêIyk, waren gedaan. DeColledegefchie(UeiaalledeS^ 
den en Dorpen laoga de Huizen* Dewyl wy na vooi'heen onze Leezers beloofif 
hebben ydcr Deel van den Mercurius met eenige byzoidere Verhindeling^waartoe 
on» geleg.enheb mogre voorkomen, U beilült^} zo attlleu wy om van dit geval be* 
dienen om dooreen kort begrip van de HiOortederlCer ben inde valeieü van PU- 
momt onze Leeza»tedoen^ien wat flag f aa Menlchen, hoeond van oirl]>sonk| en 
van wat gevoelen zy zy n. Wy hebben te eerder dit beduit genomen, dm dat men nu , 
jrie«nk|tMhaadeade verwachting van het Gemeen door AdverliffiMaedten te looc 

?(lleidlm^^als of men zelfs met^Odro! van dea Ma^ftraat eene Hiftocie vao do 
alefen^vaaP/daojtf zonde nhgeeven» waarvan on aelra mta e^ meêrg^rokea 
woidt. Wyvoeg/BnbydezeVerIlaB4eUDgd•üett&KaartV4adieViü«ia^ea — 

h^ fidtvanidezelvê de naankeorige Lyft der OoUifica io ^M alle de Steden eo ; ^ 
Sornenrwelkemco heeft kunnen beibomeiH -^^^-^"- "^"^ 



Digitized by LjOOQI^' . 




**^ KORT, B È G R I P 

r ▲ K I» B '^/^ •>..'■ 1 

i Hl S T O R IE ; 

W A L D e'n Z en. 
KERKE N DER V A L EI E N 

V A N • 

P I E M O K T. ■■■•J 

_.. dc Hifione der WaWenien konelyk id iefeo^ejord^ tp whandcfco, 
zqUco wy eerft zien de getegenbeit'vzw hon Laod en'Wqonplaitrs , 
daarna huiincn wrj^#i of ö«itó/iV, fcrvolg<:nt hunnclt«^**/y*e /i/- 
g^e#r/«5f en ZeJe$t, Af: Ruft welke zy gcdaarcadc vecïe £cowtr»ge- 
ooocen hebben , de verfchcidcn Oprlagen eo yervêigiM^<»^y9e\ke zj 
bebben moeten uitftaau , honnt herfieltitfg in het Land in d^ti Jaaft 1690, ea 
citulelyk honne wedernstdryvingvoox eeh grooi gedeelte !n den Jaaw<7ju ■ 

In de cerfte plaats Aaat on^dan aan te merken de gelegenheit^Vr Valeibn, 

vrelke federteén langen tyd hét verblyf en de woonplaats van deiaf Mentchen 

~ tyo geweeft. Doch alzo deze Valeïen in htt Prinsdom van P/Vwtfjv^ gev ooden 

worden , moet men vooraf de gelegenheit en ultgeflrektheit vao die Prtesdba] 

aanmerken. ^ : ^:i ^ 

^<tedb«/t Piemmt is aldor genoemd ftde montium^ omdA hé'tSd jk^^Metder Alpi- 
^ fche Gebergtens gele^éi» is, welke Itali'é affchdden vèn t^rawt^, datTKnr* 
falpina^ of aan geene zyde der Alfes genoemd wordt , in plaats tiat ffement^ 
en zelft bec ganfche oude Lombardyéi waarvan het een gi;dceite is , GmUica 
Cifëtpina genoemd wordt, als of men zeide PVankryk aan int tfét^er Jlj^fi 
bcnaamingco welke aan het eenc en het 'andere rrairlrfégegeevenr woeden doot 
de Itallaanen , in welkers bpiigt zy alleenlyk das genoemd kuniM worden. 

J^ycMlk I*E Hoofdflad van Piemowt is Tmrh$ , alwaar de Hertogen ^n ^MOff van 

iitb^»' lange tyden af bdn verblyf houdeti: Onder P/^0»/ fs van de zyde vanPrirawwr^ 

»w«^ het GraafTchap van Nizzu begrepen. Het zelve heeft ten x)oftea het Hertog- 

Ficmwic. ^^ MUaoft^ Müfrfhrat cn de RepnbljH van Genua; ten zuiden dc Middc- 

lartdlche Zee; ten weften itAifesi die ti^t zelve van Prwe»^^ éflcbeideD, en 

van hel Dêufbiné^ en het Ge^ntzyJ^cbé Franhrfk flranfalfihigfiea ten nobr* 



vm» Pit- 



L 



Digitized by. 



Google 



Digitized by CjOOQIC 



f 



r^igitized by 



GoQ^iiê—^' 



D E R W A L D E N Z E N. i8f 

den de Mfts die het zelve vaD Sw^je aftonderen. Vier 'groote Ri tieren door* 
' loopen du Prinsdom: de eerfle en voornaaüïAe is de Poy welke yirgiliui 
noemt E^iJattm Cornutus^ ter oirtaak Vat haare takken; ty heeft haaren.oir- 
Iprongk all den Berg Vifêl^ voor deo boo^flen van £«r^is gebonden , gelegen 
teil tttiden van de Vakie van Lmter» : dit is deo Berg waarvan de Hidorie zegt, 
dat ham^4^ ytn Cartb^^, door eene verwoirderlyke knnd verfchrikkelyke e{r 
ontoegankelyke.Rotfen kliefde « om tyo Leger daar >door te kannen doen trek- 
ken; en dat Fraufm del.dentelvenganfchelykdeeardoorbooren^ om xnliahi 
te komen % en inderdaad hoewel de Franfchen • federtdattyhet geheim gei^n« 
den hebt)en om den doortocht van den Berg Gemvre^ welke k or ter en, gemak- 
kelyker is, te openen, zicb nier méér van dat gat bediend hebben, zo is het 
zelve noch in (laat , en zal het zonder twyfel zyn tot aan het einde der Wae- 
reld, zytide byna ganfchelyk in de levende Rots uitgehouwen: men heeft om^ 
trent twee Uüren tyds noodig om daar door te gaan; men kan Motlezels met 
hunnen laft daar door brengen ) en deze daortocbt heelt geen ander ongemak' 
dan dat. men *er niiets kan zien , en dat men \v noodzakeiyk roorcfen (noet me- 
deneemen. Meo ziet dezen Berg en dien Doortocht of opening in debygaande 
Kaait verbeeld. 

De tweede grootc Rivier welke Pitmont bewqterd , is de Tanato ; de derde 
< Stura^ welke haaren naam geeft aan eene 'groots Valese Fal ds ÓVivr^ genoemd, 
%ïi de vierde is de Dorsa: maar behalven deze maak en mcér dan 18 aiKiercaan- 
merkelyke Rivieren, welke alomme dit Prinsdom befproeiien, het zelve zd 
vruchibaar, dat hoewel balié voor het bekoorlykftc Land der Waereldgeacht 
wordt, men echter met een oud en bekend (preek wot)rd zt%i^ fil^ halte ejtoit 
unmQUtoH^ U Piemom em fcrüh If rêigmmi het wclketezeggen^is, diUxoltaUi 
unJchüéfsiH^^ Pinnont dAorvan JU lenden %A9iie K^n. 

VERSCf^EIDEfc^ fehoone Valeien omzoomen of omringen P/Vwo»/ van de öWegwfceft 
zyde van .het noorden, als de bovengemelde Valeie van Stura^ die van Sufatu ^^ ^*' 
cenige anaeren: ten weften heeft mcD de'Valeicrn waarop- het hier 'aankomt , ^"'* 
en welke gemeenlyk verdaan worden onder de benaaiviing van dê Valeien van 
Piimonty of zelfi» onder die van de'VMin tf42ir/fif|^r0^«r,endikwilso'nderden 
enkelen^ oaam van^^ Védeien: teweeteodie vau Lueern^ ó\c van Peroujc^ en 
dievanSt Martyn, by welke men voegcnkandicvanC/iir/i», of Pr^f^Ai/, welke 
noch van het Gatisa Cijalpina is , hoewel Z7 aan Vrankryk in eigendom toebehoorr. 

DE yaleie van Lvctrn heeft van alle tyden af tot^haar Wapenfchild gehad een pjr«7«> 
AJMie/ of licb ende Kandelaar, ganfchelyk met duiderniile.oiAringd. met het v;,»lü< 
Devys Lnx- lucet in tenebris ^ het' welke te zeggea is: H€$ Licht verlicht cem. 
in dé duifternijfen ; en naar dete Fakkel of Kandelaar {een wonderlyk 
voorteken', of ten minden een^ aardig zfnnnebeeld van het licht^dat God 
in deze Plaatfen ontfteekcn en bewaarén zoude) heeft ongctwyfelddev oor naar 
me VaUie den naam yan Luctrne bekomen , veel eerder dan van de Beek L«- 
fetne \ welke van Rwqs afloopt. Deze Valcie heeft de lengie va» if 
Picmonlfchc mylen: de breëdt? van dezelve is, afto wol als die. vandè ande- 

Nn 3 ren, 



*^^ 



Digitized by CjOOQ 16 



jg^liORTE HISTORIE 

rcil, iccr oagclvk,. Z)r hrgryj^ ia ^mr^ fMDtrak deGciMtoMis ofGMiteii' 
Ichappcii vna GéTcilktf^, Cimnf^h»^ FewH^ BmètMm^ LêÊCtmmy ,Merm^ S^ 
Jc^m^ Angr^gn»^ La Tofir , vMtr^ ca B^t^ cfi is gefelictdeii vm 4c ITiMk 
V4Q j^«r/V4i , ti;a wdkii door dcor Iiimimk vm /« C2»ip/>t ^tawfar ile fö^er AnKtè 
afioQpi. wclU by9A dc;2tt gurUol^ vulfic hcMckiift Dtvyf cei QgeneMe Ge* 

vanwaar: <JU(kUV «a4mi«4f« i^f d^ VoimlgfOgiille ib cr<ti.»to M gt Bfth c ft 
vcr4fe,Yca t<eeU« iXipwel fA% .ftif <H» (^MUltflr v«ni Brifxnm , welke- «vflckev 

t)e Gemfifioxc v«i üor^r i^^ckj^wc vm allco, tm zaideo va» die na 
léUfern gele|{en t (Irckkepdie Qa«r liet, Gchcfgie F^ » en «lodi^eiNfc mq. 4e 
i^i^ van ^foUfU CQ «S^4 9^494»* Hec Liod i» bcr^-i co loiiaciic^ doch teer 
irruchiW to tyuc tuilchco^vjsiilaciis. 

De Gemecote vsui Sc* |^ raadc altftQs een Aarde Pafadye ge weeft zm, 
iodico ty niet de iiaoftq W) TwnV getcgeb was« en mi Ooften m Hm Zeraeo 
oouioga van de E^Qomfcb-KatbQlf ken « en ven.foek Kiboftcrs, welke attoes- 
een op^iiKocffiUg gchondcQ kebbeo vqqc de gcoooci die haar wüdca aaavalfeflr 
of veriloorcn. Zj heeft eene teer belcoorlyke Vlakte 1, die oitmaacend vpi|pkf^ 
hear is > in Wynen p Graaoeo , Zjde » ent. 

De Gemeente van Attgr^gBc begint alwaar de faemaoleKfig der* Vlakte aan-Sr. 
Ja» eindigt,* en ft rekt tich. noordel yk nit tot èao de A^pWehe Gebergten» raif 
léU f^acbers^ van Seya^^ van La CtJla, van La Cetitf^egüay en «an Ikfk^cf. 
Zy heeft waarfcbynlyk baaran naant van cene kicfne Rivfer de Amgrpgm-^t- 
uoemds nit de geleide Alpea vlOef|ettde# Zy is> wydnitgeftrekt , bergachtig, 
verdeeld zich in verfchetdeii kleine Vakien , en is mede teer noch tbaar^ dbd^ 
minft in Wynen. De LandAreek dezer Gemeente is vM' rMture wmrdecfylr 
(lerk. Van om laag is ty maar van twee plaatfen coegangkelyk ^ de eene is 
van de zyde van het Zuiden ca van Lmerm , en de andere tiaa den kaar van 
het Ooften env van Urichenat, Zy beeft van oode rydeo af kr dleae toef^nf»m 
tw.efi l^rten gehad , welke zy met weinig VolKs kou^e kew«arcn» ftiriSeii 
echter, door ba i^weld, bet verraad, of de IMl va» Vy^mtién, Arte dbortogr* 
tep gewonnen. wieEden, zo hadden deze atnite Ikdcn maar omin^t eaoe kaive 
myl hoogerte ^yken, naar eene plaatside fiaM'rjAr genbsnid.r e^ dnw pkMls 
inaakt.de Valler als eenen halsr en. is zeec eng ^ en zelfsr ii^emlkkelfk mn^moHf 
rQi/en vervuld ; en alwaar de rotCta detan dotxso^ aiev gmoégzaaiv beM* 
ten , is dezelve ganfchelyk doorfnedeotaait eeae iWi»\9 tfemavtfiog , ^afiaaki 
voiy grooie ICdfteenen , zonder kalk^ eÉaaeé,. vmike de re)^n<noc»tc kanver- 
,n.ieleo., en wclk^ tot een magtigen wal ©ftboröweeiiig dt^nr, iodU**ct gec* 
Wr open plaat» biyft dan tot. deii< doorgasi^ noodig is: V^nnear teWr deze 
dtM»u)gt overrompeld is gewocden, lo hebbende bcwooners altoos ee tw w w b*> 
deilyke wfkpiaataarV'Ofiden.ottdeo bepg' vao Zr^^^^jEtrrtf , welke lliltyk- alle 
hac hacrc der drie Valeien mag aangomedct wordaii ; vytide aldaar db tterM 
waar uit alleae lift en wieede/dec ^otte eiü ma^i^e Vyaiiderr hen mfoft. 
heeA kunnen ^et^jj^venriiade moopd^vaa dan jaave'iSf^, ^I^Ü^ aic delfiflo» 

rico 



Digitized by CjOOQIC 



D E Pv . W A L D E N Z E N. iiy 

ries blykt: 2j zyo ia h«t teg/ended vAtr d^ar -mcuifióail «Mit lo ved rra^rtifi 
w hen aangeval IcUt d»t zy bet bezit van nik de V^leicn hfnvuhnci) htt^i), 
wczfumichdyk verloren Jaaddetiloor de ittntikr.y ymt din >ttrq<||i imi 

ocod ie iew;iar«n , «il.<? iha^ ivc^ftKige» /n H vcrk i;«ftcèd .tie bt^bea 4ch ^c^^ 
ndüg en veilleriTni; van de plaatsX*^ IW^ T«««r jprittwicrf #. (wrtJ^e hon -rtc^k 
aücei tot eei\je Wykjvlan^s diende in 4é JHAr^n tföo en ifóx ,. tr^^ ckr. f^er* 
fchrikkelyke Legers welke de Paus en de Koning van SpajTJe vercénigden met 
d4C van hütinea Vorft EmêMMel PbUHerf» , Deze plaats h een hol «f éitpw , 
vaa byna onioegang^fi}^ G«ber^ten( onuMigd » g^flcn ten we&tnr ftn den 
fieig Fiio X^T'^^ümr^i» cd waerinioeQ niiü londer gro0te.nKmi|el9Eli^eklrormen 
}c^D« é9B door ecnc9 weg wcUce tif» iverlebekijfin fliarfcn in de Rotfen^he^ir* 
weo II» J»n deo boofd vM<4e Sbhrier .««Ar^gitgiiv r i^cse qHtoais is TiocHTiAs "be*- 
kwtaai om vciel Valk«^ ^ |>«rattcn « ^ iVotcne dèr fèaatfeOKfawatr^ ^etfotircti^ 
de.de z«rair(k doifteKuflefi en veriK>i|;ingai ^ de oode il<?f^fir , of PtfAoofeii<éer 
Va)eieo« nofib akoa^in vrybék gepf«d«t^ tn itnnCoilegie bgirhoixten bebbeb, 
wearia zf ie Jo^geti^gfiB lüSt^eniiLPfcdSÉdieofi bereidden^ -waavoh «]r cot ée;n 
Dtd d<r ^ervariBti^4oe de meeft^ Herders, namen die lo trrre Lamlen gin*- 
ipi.predik«o ^ uil walfce ook de ^engd m de Vsdeien «xomittn. wierdt vnn té 
naderren, .gc^Jc Jalumiref Leger in tyne algexneene HiAoiie nm de Kerken 
der VaUian aankooiR. Dcwyl de Gemeente van v%ri!^»f dan van de natunt, 
«f UGucr 4^an Godi idf , tnlke heerlyke vootdeeten ootfaagea beeft , tr^ ft 't 
fiQon woador dat verfcheiden Hidorie- en Land<^befcbryvers , deta ▼erdeelf'ftg 
der Valeien niet weetend^ , daarvan niet alleenlyk-ccDe afzonderlykeValele 
gemaakt, maar dezelve ook voor de voornaamfle van allen gehouden hebben, 
an voor dte van welke ly alle bannen naam dndetnden ^ alk dete Va- 
hüiR Je P'aJeièft vém ^i^r^p^ noeoieude, gelyk men ni de tiiftorie van den 
Bra&dent TbuoMut^ en eSers kan %iao. 

De Gemeente de La ToMr (of van detf Tooren) volgt aan dte vatr St. Jan^ 
tongs de Rivier P#/rV# , zy beeft haaren «aam van eenen boogen en (lerken 
Toren » welke gezien wierdt op eéne bodgte aan den mond van de Rivieren 
filke.m ^Hjgrügme^ niaar die gdlecbc k éoot frmtfiisim L Dit tcdcplaatf 
alwaar de Hertog van Sav^^ na de moord van d^jaare léfy, eene Fortrea 
of een (lerk Kafteel' bouwde , om de DaUïeden eena vooral te kunnen dwin- 
gen tn oitroeijen» gelvk hy antksHqrOijdiaan hdieft inde Jaaren id6^en itfé^. 
Deze Gemeente^ ipndie van Viltmr ^ .«malhelaof^ dezelfde Rivier daarop volgt» 
hebben weinig Vlakiens , nMUir 4ie aiDer vruchtbaar zyn. 

Bo^ U de hoogfte Gemeente vao de iVaiete van Lm^rm » ¥aft de zyde van 
bei Dea^nét waUce zich noch In. fferfidleiden fchoMe takken en aanmier- 
Itanawéardiga kMop VakTien vapdaek » 20 ttti Zaiden als ten WeQen en ten 
Kec^rjleni iii 4e4ailgii beeft %f naeH\o«eritoed van Wyn, en daar bet Landr 
u iMM fo kond WMrdt, dat Vr de-WfngiM »iet kM wafchen ^ teeogt zy 
iUftavicn ia avflivloed ^roort'^ eor^p bet iiMgfte der bewoonbare Landen 
iiiQdt «nen aocb Gfliaa^ enzt overal 4iar «nen door Kantelen bet water vail 

da 



Digitized by 



Google 



Jii Valeie 
van Pe- 

r nift 



xi% K o R T E H I S T o R ;I E 

^e hoofde bergen kan leiden , om de Linden 4air door Jb bevochtfgea. Uiei 
konu men aan de Ahes aan welke deze Gemeentens eindigen , en die deielve 
Van al^ kanten omringen , behalren ten^Ooften , of beneden, vooral dievao 
Boby: te weeten, de Gebergtens La Jéme^ LsLtozte, en Dm Pis ^ betlcboo* 
ne Alpirche Geberete dtt Pfs, door het welke den Doortogt is ran Cd ék U 
Crotx ^ welke de Valeie, van Lncem af&heidt 'van die van Queyras , en ten 
Zuiden kecrende*, die van du Pis, Crofenne^ Blancbet^ co yuÜM. 

DE Valeip van la Peyroufe heeft haarcn nai'n van een Dorp of Vlek dal fn 
de hoogte van de Valcie gelegen is /of liever van een Kadee! pp^eokltlneQ 
heuvel iu hel hoogfte van dat Vlek gelegen. Zy heeft de lengte van lo Pie- 
mpmfche myleo, en weinig Vlakte, en wordt 'doorfncden van de-RivfcrCAf 
fon. Het gedeelte van deze Valcie,>oatténztifdevan de Rivier gevonden wordt, 
en tamelyk vrochtbaar is , doch mioit fn wyn , behoort noch aan den Hertog 
van Savoje; maar het bede gedeelte, aan de andere zyde van de Rivier^ dat 
meerder wyns geeft ,' is met de Stad Pigneroi aan den Koning stïkVrimhyi^tr 
blcveh Jn deo Jaare 16^3. Deze Valeie vervat de Gemeenten» van Portes^Sx* 
Gtrmaia; JPramoty Vsïiéurs ^ Pinacbey en Peyraufe ^ welke alle bvna volkomc- 
Jyk van degefteldhcit zyn vap die van LaTour cnf^illarin^al Lmcerffe^nU^c 
%oï\itxA Pramol^ cene kleine Gemeente boyen St. Germain^ tctflcheo de Ge- 
bergtens van Anprogne en tan St. Martyn gelegen, en waarvan de toegang zeer 
bczwaarlyk is. Tuilchen de Valcïen vanL«^rr»en vanP<?)rf«y^, naar den kant 
van PiFMfrol en St. Second^ zyn noch de kleine Gen; centens vanPr«r«s/7«v,St. 
^(^rtheitmi ^ en Rochef latte, ^' ' 



De Valeie 

van ^t, 
Mirtin. 



DE Valeie van St. Martifg hedt haaren naam n*r eene plaits welke byna 
woed is, en iilzö genoemd wordt om dat aldaar de overblyffclén zyn vaneeoe 
oode Kerk aan dien H. toegewyd. Zy heeft de lengte van omtrent 16 mjlca^ 
en weinig meerder breedte dan de Rivier Cermanafque , welke daar door 
'lOQpt , beflaat. Wat baare vwchtbaarheft belangt , dezelve iS omtrent eveneens 
als die van de Gemeente van B^^V» hebbeftde wyn en vruchten- in de laagte, 
in het midden J(at}an|e4i, en om hoog Weilanden : oiaar zy maakt verfcheiden 
grooter en fchoonder takken, welke als tö veelé kleine Valeien ryn, die 
yder afzoüderlyk eene Gemeente nitmaaken ;> 'als in het hoógfte gedeelte de 
Gemwuiens van PraJs , Jfodorer^ Maid', en Ctf^; lager die van Mtmeilk \ 
Chahamt^ St. fliartm ^ exïBotvoits aan den -noord- en FjlS^eti Rinclaret uoéevt 
zuidkant. Zy is de fterkfte van alle de Valeifcn-; want behaiven ovcrde^ogc 
G(;btrg(ens, die haar van alle kanten omringen, en byoa alle ontoegangkelyk, 
zyn, ^eduuren;le acht of tien maanden van net Jaar tér oirzake vandcfnceo#, 
kan men daar niet inkomen dan door eene opening in de Rots ui^g^Aóuwedy 
welke mehV^ Ptmt de U Tonr , ^f de Brug tam den 'RoMt notnd^ dwaalt 
geéne aiKlere rHimte is dan die welke. behagen wördt-dfoor *de Rivfeir, ófW 
ver de flerke Stroom van Germ$ufdffMe y ovet welke eette Qilfteekênüe hboK» 
Dfug is, die aan atle kanten verfchrikkelyke hooge Rotfeo beeft, opwdke 

de 



Digitized by 



Google 



DER W A L D E N Z E N. xg» 

de Gebergten! fiennen dié deValeie ilaiten» en in welke men net ved moeite 
en trbeids niet méér wegs gemaakt beeft dan pas noodfg is om een Paard of 
Muilezel aan den toom daar door te lydeni Zodat wanneer de Brng wegge« 
nomen wordt » bet geen gemakkelyk gefchieden kan» als men wil, het ot^ 
mooglyk is toegang te hebben , en men heeft maar alleenlyk te beletten dat 
de firag hermmt worde, het welke door Vrouwen kan ge&hieden, alleen- 
lyk met keifteenen van de hoogte der Rotfen af te rollen , welke rallen op 
alle de geenen welke daar souden willen omtrent komen. De AlpilcheG^ 
bergtens welke deze Valeie ran alle kanten omringen, behalren in de laagte 
teu oofteo, zyn de Sea^ Bimué^ UChalémcbia^ laBalmM^ JmHém^ Bodckêl^ 
en U Pis: doch het geen bet wonderljkfle rau allen is, is dat op het hoogde 
der Alpesy welke .deze Valeie van die ran Lucsm afifcbdden» zeven fchoone 
Meren gevonden worden. 

Verfcheiden andere omftandigfaeden wegens de Gelegenheit» deVruchtbaar^tf 
heit, de Gcdieriens, de zeldzaameGewaflchen, enz. dezer Valeieti worden in 
't breede in de algemeene Hiftorie van de Kerken der Valeien gevonden. Wf 
tnllen alleenljk wegens de Aerkte der Valeien hierby voegen, dat niet alleen 
U Pré (dm Thêt noch de Gemeente van Angrogne van alle tyden af om haare 
fierkte een wykplaats voor de vervolsde Dallieden zyn geweeft » maar ook iet 
de Valeie van Lnctm^ heeft de ganlcbe kleine Valeie of de Gemeente vaa 
Aorasj altoos het zelfde voordeel gehad, a!s mede de Gemeente van /tf7««r, 
en het Land dat van de brng van St. Marrêreta af omhoog gevonden wordt, 
en inzonderheit de kleine Valeien Le Téiïartt^ Li Bonntt^ enLiCbabrhlge' 
floemd. Men viudt ook in deze zelfde Geiheenie op eénen top van den Berg ikmkrï^ 
van FéntdeÜM een wonder lyke voetftap van den toevlucht welken menaanmer* KW. 
ken mag dat de Werkmeefler der Natuor aldaar ; bereid badt om de ekndige 
Vervolgden in den alderuiterften nood te dekken voor de woede en het ge« 
weid van hunne Vyanden ; dit is een zeer gcoot Kol in eene toflcbenroimte 
van detr Berg of liever van de Rots van Vé^ndeHn » geheelyk door natuur en 
door kunfl in de Rots, uitgehouwen > byna rond en verwulfd op de wyze van 
«enen Oven , zo rufm' dat 300 of 400 Perfoonen zicb^ daarin kunnen onthou- 
den : daar zyn zelfs klooven in de Rots welke te gelyk voorvenftersenfchild* 
Wücbtgaten dienen : men vindt *er eenige Vertrekken , eene groote Fontein » 
en zelfs eenige Boomen en eenen Oven om brood te bakken, en men zier *er 
noch oude (lukken van een trog om te kneeden, en ftukken van een kas. Het 
is voMIagen onmooglyk daarin te komen dan door een eenig gat van boven ^ 
daar kan niet méér dan een Perfoon te gelyk afdaalen door ditt gat, langs 
kleine trappen in deze Rots gehouwen , zodanig dat een eenig Perfoon daar 
binnen zynde, enkelyk met een piek of hellebaard zich tegen een ganfch Le- 
ger kan verdedigen. Verfcheiden andere fchoone en groote Holen worden ook 
noch. in de Valeien gevonden, in welke delnwöoners geduurendedegroptfte 
Vervolgingen vooral hunne Vrouwen en Kinderen in verzekerhig bragten , en 
waarinde Btfri#/ of PaOooreti hen bezochten, en dikwils daarin predikten, 
en ;telfs de Hf Sacramcuten bedienden , waar door de boóze Venrolgers Rele* 

O o gctï- 



Digitized by 



Google 



j^ K o R T E HISTORIE 

gtDhdt ^Domea faebbeo Ken te foe&holdigeii 4fl %j Mm tMedei v«{|igMM 
fleeedèo. 

Wy aoeceo hkrbf ooch «mcncrkM wegtns het get«l der Bewoonert vai 
4ê foornocflidc Valtko taü Piem^m^ dtt {rotae&f het genlgetii« vm Ltgêr) 
Biet irtar Is èct geéoe fitniMiri fi^fr^ B€iif/< dürran jteft ia tfo Boek gctf- 
Md JteJétkm UnitffféU^ te f^f^//af gedrakttii ëcb Jttre i<|9» votfkcKirte 
4£f^ lab f^sIeU vsm Liuerm slktn ifooo PerfiotÊHtJm zich veruttu^ nmiMnm 
maar JCOO helyiems deedem' van dtn Rüêmfcbtm ^^isiitnfi^ aihde aêÊdermKaf^ 
sers xyftéle ^ gcljk h ƒ hen noemt ^ waot ^etelve Ltger getuigt daartegen xo 
Tcel iMter* dat in tynea t;d die gaolï9ie Valtie niet alleen op verre oa w 
Volkryk niet was , snaar dat die van den GodsdienS maar omtrent de faelfte 
van bet seene hy dttcvao zegt^oitmaakteó ; boeiwel die Italiaan&he Schryw 
daar noen bjvoegt, dat by gelooft datfedert den tyd dat dt C^mm^elPEtJt- 
ffikrts de Vdeitn vertneefttrde %y aldaar nccb veel vermeerderd moefiem zfn , 
0mdaf de SéUaasen in dürntyd Het B^Saaramenê in hunne bamdannamamemcverat 
êmdnegeny roepende^ v:ie is W die zjnen Geit v/il hefeni Fabels en iooge* 
nacbtige verhaalen die in de Roomfche Landen maar voor GodsdienlU^ en 
ver&nfieijrke bedriegerytjes aangemerkt vord^ , even als bter veele klotes en 
fprookjea vaq onze Cotvamfchryvers; wdke nochtans dienen om de dooune 
Ctt onkundige Gemeente wedertyds tegen malkanderen te verbitteren en aan te 
bhfen. De Valeien van Pfironfe en SuMarün vervatten in dentyd vanZ#4^^ 
mede niet méér Perioonen van den Godsdienft dan de Valeie van Lmem^ ce 
weeten 7 of &^oo Perfoonen; hebbende die Schryver zelfs daarvan naankenrt* 
se Lyfien doen maaken . ter zaake van de verdeeling der Aalmoeflên hier te 
Lande en elders in den jaare i6ss gecolle&eerd > welke naar her geul der Per- 
ioonen, hoofd voor hoofd gerekend, moed gefefaieden. Men heeft in de ge- 
melde Valeie van Piem^nt nooit méér dan 4000 of fooo Mannen knnnen vin- 
den welke bekwaam waren om de Wapenen te draagen :Zy Vbben ook in aiie 
dé wonderlyke ftryden, waarvan wy vervolgens fpreeken tn11en« hnnne vlte« 

fende Legerrjec , want men kan dezelve niet anders noemen , nooir fterkcr 
onnen manken dan van 1500 Mannen , her gcene noch ten hoogde niet méér 
dan één- of tweemaal gebenrd is , den aeefien tyd maar omtrent half zo fterk 

Jeweeft lynde, dewyl de anderen noodtg waren om yder xyne eige Valeie of 
lemnenfdiap te bewaaren ; zodat zy inderdaad nietalleenlyk en dikwils in waar* 
heit en naar de letter ondervonden hebben het geene aan Ifraël beloofil wordt^^^ 
a»/ m zmlle0 hmderd verveen , en honderd uit u zuilen tien duiz^ndver^e^en: 
em uwe f^anden zmlkn voor uw Aangezigte doêr*t zv^aerd vallen , (Levir.XXVlO 
maar zeln dikwils die toezeegine , //n eenige zoude duizend jaageu^ en tveea 
tien dui^eni dam vfudhen (Denc. XXXII.) 

Citj^rtmk ^^ fi^t ona aan te merken den Ooirfpronk en Ondheit der Vandoiftnof 
efé'Oudhe.'t Waldenzen, die niet , naar het voorgeeven der maefieififlorielêhryv^rSf f^am* 
^^^' daifam gedoemd worden , om dat zy Maralgen van Phtus VMa van Uamf/h 
''"^^ weeft zmden zyn 9 maarém dat zy BeilFooners of Inboorlinseo wam dbr 

Valden. 



Digitized by 



Google 



D E R W A L D E N Z ^ N. iai 

Valaici^ Wam bcr.wootd vtD Vaudêifim of vao Pildntfett komi^vmt td 
Woord rao J^^ dat Vaieie betekend. Zowietdeo de Pfotefiancen vaa B^bemm 
io bet begiD Pkards genoemd , om dat zy uit PUardff^ gekooeft wareo^ al- 
waar. %y van te vooren WDoiMkn. De Taboricco hadden aldos bQuietvBtam 
van de Stad Takw^ welke Kun gewoon vvrblvf was> etf de Albigcnteïi van de . 
Sud il/i/ welke zy bewoonden. De Vandoiien vaa Pnyoincr zjn van de na- 
baarige Vaadotfen van PUmom^ af komftig y hebbeade eenigen van de laatSen tic& 
in Prov^me neêrgeflagen , en banne Lcere aldaar overgebragt, welke van daslr 
jn Lamgnedêf versteld is, en een wonderlyken voortgang maakte. 

Dat de Vaüdoifen van PUmomt niet gekomen i^xk van Petrus FaU^^ blykt 
omdat dezelve , door den Aardsbiflcbop van L/off/ volgens Panzdyke» laft 
verjas^d zynde, niet naar Piemént week». maar naar Vlaanderen^ van waar 
zyne Leere ztcb vervolgens door ^het nabnrige PUardyl verfpreidde. Zyne 
Aanhangers door den Koning van Vranhrjk vervolgd wor^fende^ weeken hl 
Bohemetey tn wierden daarom Picards genoemd^ geiyfc gezegd i& d^jtaUgm 
verhaalt znlks in zyne algemeene I£(torie. Dat méér 'n^ men tocmi door 
goede A&en, dat de VaadoÜen vanPfV^^MV/geprotefteerd Jhebben tegen de mia« 
ilagea en dwaalingen derRooofftke Kerke, neer dan 70 Jaarenvoordat^^R^ 
begon te voorfchyn te komen^ W^nt FaUo begon eer f) tegen de Rótnnrcte 
Kerke te prediken in den Jaare iiJSi daar de Vamdoi&a vm Piammet ver^ 
fcheiden A£t«n in de Vavdorfche taal te voorücbyn brengen, weilte gemaakt 
en opgedeld zvn> 2onKnigen inden Jaare iioo> e»anderentA denjaaseuio. 
Deze Aden wierden. bewaard en behonden uit den brand der Valeien «ceiv tyde 
van de moord van deiljaare 1655-,. en wierden oirfpvongkelyk geOeld kihaiuien 
van den Heer Morlamd^ Ambalfadeor van Engeland ^ en Cbdevt heeft men de» 
zelve in bewaaring gedeld in de Academie van C^m^/^^^* Men beeft danrvaii 
Copyen in de afgeuieeoe Hiftotie der Vaudotfche Kerkeé van^ Piemom^ gt^ 
ichreven door Jiobattms Leger» Pr<^ikant der Vakien , te L^/^^^xr gpdrnlti in den 
Jaare 1669* En men kan niet twyfeleo of de Vaadoifen van Piemoni baddett 
Boch oudcf AAen van hunne Leere, welke^ door^hoane Vyaode» weggevok 
men , of verbrand zyn met honne Kerken. . Gewiflèlyk zy waren wtp'bekend , ft 
zy zyn zelfs veroordeeld onder den naam van Vandoiièn , vxStfr 4^ genoeaid» 
Faldoy devvyl NUêlas Vigner tn zyne Kerkelfke Hiflorie op het Jaar 12x4 ver* 
^mSkxdMm da$Jaar^süet>en yamdoifenvam PrcMTence ^eH^md wieden ^ hbédnen 
wmfftwdan anderen van beti Land van Agenois, PerJgeas« Lrnwftir, Qaerey^ 
Rovergne> eu%. Uit wette banderd Jaaewm van te wnxrendtAMgeeifctmKateery 
n«Mi uitg^aan^ Zo dat dan bygevalg akeeu van de dfik Eeaw ^ de Leere 
der Vaodoi&n kiacMig is dQ(irge&-ongcn geweeft, en derscrrcr Aankteevori 
3Bcer wel bekend waren dnder dea naam van Pimdoifen, dewyl al firdenbeib&> 
f^ van de twaal£ie Eeaw «. te weeten vao de» Jaaie iix^daanran wavmitgeu 

Ei^ tn zich 'm zo veêle plaaiftn veffpveid hadde, de gewaande iUbigeoiTcht 
lery* Ptftrm Mmaebii VaUs Sernenfis bekcacbt^ onbetwifolyk. deze aan« 
mefkiag i» de viKiKedc vat ayne Hiflorie, en klimt zdfanoeb eene Eenw 
hoogier, wanneer hy, den lof van Simony Graaf van Monferd^ den grooten 

;Oü 2 Aards- 



• Digitized by 



Google 



a^i. K o R T E HISTORIE 

'Atrds^Vcrvoigct der Vattdoifen of Albigenieo tan Pr#v^irr> wiUefidtaitme^* 
letis onder anderen le^t 4m %in yver lavmal mtihmk im éi wrgt Mê bjémg 
9m u vtrdmkken en nt$ te roeije^ Me fehtulélyie SeSe en Renery\ ée skeett 
feJert éU» Jêêre X017 bet beeft etjisk te OrUéms* Zodat dan naar ditgetnige- 
nif^ran dka vermaarden Monnik de Leere der VaodoiCen al in de X Eeaur 
geplant en onder dien naam wel bekend geweeft moet tyn , dewyl deie!?eat 
m de XL te weeten in den ]aa«e 1017 Reveft en geworteld wat tot fn bet harte 
fan p^roffkryk, xncèt dan ifo Jaaren vcidr den lyd vm Valde van l^son. HeC 
lelfde wordit ooi; noch bcvedi^ddoor Gtaber Rodelpbus iu'r achtfte kap. van "k 
UI. Boek zyner HiAorie , en door anderen. 

De Leezer die naankearTg is om breeder te tien dat de Leere der VandoiGm 
langen tyd voor f^éUdo van Lyem in de Waereld was, en haare Aanhangers on* 
der den naaoi van Vaadoifen bekend waren, zal in de af, i6 en 17 Kapittels 
vian het k Boek 'der algemeene Hiflorie van de Kerken der Vaodoifeo , lolks 
Uaarlyk aangetoond vitiden, I* nit de Schriften der Vaadoifen zelfs. Il oitdie 
van andere ProteAantfcbe Schryvers , III. uit die van banne grootfte Tegen^ 
partyders» In het I4 Kapittel van het laatfte flach van die bewyzen zat hy vio^ 
deo den Monnik Belvedère , Prefeft der Miffionariflbn van den Paus , welke 
erkent dal 'er geweeft ijnfempre e da ogfètempe nelle FalH de %/Êitgrügmtidelt 
js te zeggen, dat zv altoos en van aüe tyden in de V'aleie van Angr^xtx^vk^e* 
weeft, hlmrto AmteUo Rcrenco , Groot- Ptioor van Sr. Roebusyzn Itarm,, 
Goufingneor . van Lueerm , erkent hen in de I X. en X. Eenw , en 
vervolgens bet fpoor miffende , geen verder doorkomen, ziende , » 
nochtans niet willende zeggen dat zy van de tyden der Apofielen af wa- 
ren (boewei by hen elders jipofloUci noemt) zegt dptdellalero erigiwe mm 
fi^pme bever^certepiza ^ ecbe nel 9^ r 10. fecelo non era nuova Setta^ dat men 
bannen oirfpronk niet zeker konde vioden , ten miniten dat zy niet ntcnw was , 
In de IX. enX* Eeow. Een vermaard Inqnifitenri genoemd RajnertuSaceene^ 
Xegt dat de yandoifefê af Mbigenzen zyn van den tyd van Syivefter , «f 
ziqs van de tyden der Aptfielen af. Ckndim Seijfel^ Aardsbiftchop van Tmrim^ . 
co van de Valeien , verzekert dae de Seüte der l^andmfen begennen beeje deer 
eenzekiten Leo, een zeer Godsdienftig Man ten tyderanCtfn^M^r» den Groo« 
ten, dat is te ze^en in bet begin van de IV. Eeow. ^amnel Caffini. eea 
Itallaatifch Monnik ydorft def^amdeifen za end maakenalsde Chriftelyke Kerke. 
De la PefeUmere^ een vermaard Hiftoriefchryver rm Frankryi^ beveft^tiÉbr 
veoral van den Jéare zioo af de f^amd^ifen niet epgebenden bebben bnmte Leere 
te verjpreiden , weinijg verJihiUende van die der Froieftanten van zynen tyd; ea 
op eene andere plaats, dat de Gehofsbelydemiimelke de f^andoifenin den Jaaré 
x^.\^ aanbeden aam Xienim^ Framfois den /. ganfcbelyk dezelfde m^iZie als %y 
dievamédleeydemenatte Eeuwen van de O nden geleerd badden. Qnemadmedmne 
ex omni memoria atatmm isf tempertm a f^eteribus intellexerane. Jebanmee 
Crifpinnt , en eentge anderen , zeggen ook , dat de f^astdeifen der f^aUien^am 
Picinont van engebeucbelyken tyd zyn ^ en dae uH ben de Albigenmem vam Pro- 



Digitized by LjOOQ 16 



D E R W A L D Ê N Z Ê J^. *j, 

TfDce zyn vpersgeimê^. De fefDÏt téimpiêwm^ noemt hen illégcrtsv^^^ 

en ^w ouder dan de RtDonfcbc Ketk« / 

OM to koftats mooglyk tal yyn leti van den Gódsdtenft ofLeére ier^^j^^^ 
Vaodoifeo te tcggeni tollen Wf aanmerken dat ty de Leeredei Eüangellumt i»vS! 
io den tyd der Apol^eien ontAmeen hebben door bunnen dienft, of door den ^oif^ 
dieoft van den geenen die onmiddelyk op hen volgden» Taftki gevangen» ge^ 
bragt tynde naar Rome^ onder de regeering van A>r», bleef aldaar twee Jaa« 
ren , ^vrybeic hebbende- door de Stad te gaan , en van hois tot bals , met een ke« 
ten» tot een teken dat hy een Gevangen was; Hy plantte in diegtooteHoofd- 
fiad van het Keiterryk en intonderheit van Uaisi de Leere van het H. Eaan'* 

glium , en Richtte aldaar eene aantienlyke Kerke , aan welke hy naderhand 
breef , te C^rintbem tynde , dien vermaardeo en oitmimtenden Zendbriejf. Die 
Apoflel tn Rome veele Difcipelen gemaakt hebbende, bediende Godt ticBvan 
dezelve om den Gbriftelyken Godsdienlï in Itulii te verlpreiden , eii altQook 
in Vitmênt^ dat een gedeelte van her teUe inz%. Want » volgens het getuige- 
Diflè der Kerkelyice Hiftorieo, brandden de geenen welke door den diendder 
Apoflelen verlicht waren in eene Heilige begeerte, om de genade dte ty van 
'6odt ontfangen badden aan anderen mede te deelen. - Men kan daarby aan* 
merken « dat indien Fumlns v^wtSfanjf gereisd is, g^yk hyinlksbeflotenhadt, 
{Rom. XV. 24* 28) en dat hy de reis over ittfwe toude doen, to kan men 
niet twyfelen , indien hy te land gereid is, of hy is door-P/VmMr» ffetrokken , 
dat in tyn weg was van R^we naat SfMmje: entohy terZee naar J^<mr/^ wilde 
eaan, hadt hy niet noodig luJië doot te trekken > noch vanCsryittó««,alwaar 
by toen was, noch telfs^ ook niet van JernfaUm^ daar hy toen naar toe teisde. 
Doch het zy* dat de Valeien van Viemom door den dienft^ van fjw/ar/ of eeni|( 
ander Apoflel , of door dien van de geenen die het .woord van hen omfangeii 
hadden, verlicht wierden, het is teker dat baare Inwooners dkt licht eenmaal 
ontfangen hebbende, de tniverheit^ van den Godsdienfl bewaard bebben« ton« 
der eeiit|(e vern>engtng met menfchelyke ieeringeo of overleveringen» Zyheb> 
ben noi)i( Heelden ot Altaartn gehad in hnnne Kerken. 2y heroën nooit de 
Engelen, de H. Maagd, of de U. aangeroepen. Zy hebben geen Vagevniir 
gtToofü, noch gebeden voorde Dooden. Zy hebben nooit een anderen Mid- 
detaar gekeiit daii Chnflm^ noch andere verdienften dan die van tyn dood* Men 
heet't nooit onder hen hotften fpreeken van Mlflfe of Oorbiecht, van onrhoa^ 
ding van vleefch of andere fpyten, van den ongehauwden ftaat der Priefters"^ 
of van de Leere der Tranfiibdantiaiie. Zy hebben tich altoos in den Gods- 
dienft bediend van de taaie der* Toehoorders; en banne Leereis van alle \f^ 
den a^todanfg geweeft als dezelve tegenwoordig is. Dit alles Uykt door de 
Aden die tn de verbranding van hunne Kerken en hiuten gered en bewaard 
ayn , als hier foor getegd is: onder dètelve is een Gefcbrift in fatonne gemeer 
ne taal van den Jaare 1x00, waarvan.de Ty tel is Liffiy omdat het eenen re- 
el geeft om wel eii heiMg tè leeven, en een iegelyk vermaant tot heiltgmaa- ' 
Dg en betrachting van goede werken. Noch is daarby een Catechismus van 
. Oo 3 het 



B 



Digitized by 



Google 



Z94 KORTE HISTORIE 

hqi telfde^aar > eone Verklaariog vad het Gebed des Hetren vanbet Jaar ino. 
Voorts cene Verklaaring van het Geloofsbegrip der -Apoftdci ^ «nc V^cklia* 
ring van de Wet der X Geboden : en eindelyk een Boek dat den Tytel voett 
van bil Bnk ofVerbémileliHxe vam dem jÊmtUhri/i. Deie drie iaatft« Sbbkeo 
.lEjn mede van den latreliio De laatft|j(enoeii>dfl Verhaodetmg toont das de 
iutken Aoticbn'flen tyn , welke Leerio^ep ondeiwjrien die met bet Woord 
Gods ftrydig of daarin niet begrepen, zyn., Zy wederleggen in deze Verhande- 
ling het Gebed voor de Doodeo, bet Vagevuar, de Miffe, xie Oorbiecbt» de 
onthoading van üpyzeu» enz. Door deze Gefcbrifteo blykt zonneklaar dat de 
Vaudoifèn of Waldenzen de tnivcrbeit van den Chriftelykeo Go<bdienft vaa 
den beginne af bewaard hebben ; want hoe tonden 'ay anders in het dadc van 
jde XI. en in bet be^in van de XII. Eeuw diergelyhc Afies opgefiefd iMbbeD, 
fndieb zy vai^tc vaoreo de dwaaiingen , die vantydtot tyd al indeKerfcevan 
JRotne viraren ingedroKJigen, mede aangenomen hadden. Kan we] iemand aan- 
^ toonen dat zy ooit vaa dezelve afgeflaan zyu^ Ia>niers|^(i:helyk nkt* Zodat 
dan onwederlpceekelyk de Godsdieofl en Lecre der Wmdeozen » fcdendatzy 
door het Euangelium verlicht zyn, onferanderlyk zodanig gebleven is, als Ah 
zelve m die' Gefchriften voorkoou, en als dezelve oiis. noch tegenwoortfig 
door hen beleden werdt. Clattdius van Turm^ BU&hop v«i Tmrm en van & 
Valeïeh , fchreef in de IX. Ëéaw méér dan twee honderd Jasren vöckde gc« 
noemde Schriften, krachtig tegen de Room(chc Kerker deze Biftchop veroor- 
deelde de aanroeping der Heiligen j den dienft vandeBeehden, v«n de H. overig 
blyffèlen en van net Kruis. Hy beweerde ^e Leete van Amguffinns over de 
genade, en deedt met terwcrping van de verdtenftelybheit der werken, des 
jMenfchenZaligheitenkelyk afhangen vandeverdienft^en iooé van J.Cbrifitts. 
Hy verwierp ook de Pelgrïmaglen welke naar Romt gefcfaieddenr. Het blykt 
nit de Kerkelyke Hiftorïen dat de Leere vaa de TranÊabftaDtiatic io Vrmdaryk 
^elfs toen noch maar door weinige fiiüchoppen was aangenomen. Menbiddt 
het Avondmaal onder de twee gedaantens, men aanbadt het Sacrament niet, 
men las de H. Schrifcanr, en mcndeedt dezelve leeren van de Kinderen: mbn 
deedt gpene gebeden regclrech< aan de Heiligen , gclyk naderhand : men etgende 
alles toe aan de Genade en Barmhertigheit Gods. Zo zoiver als dandeGrods- 
dïenO der Vaiidoifea en de Leere van CUndius van ^nrin in zynen tyd 'was , 
zo zuiver is dezelve ook gebleven in bet vervolg van tyd^ gelyk reets xï\t de 
Gefchrifien van het begin der XII. Eeuw welke fóer vddr gemeld zyn ^ebfe- 
ken is-, en gelyk verder blykt uit de Gelooftbelydeiiiffen welke ook noch na-* 
derhand door hén zynopgefteld. Vooral blyktde zoivcrhek va» bannen Godai 
dfenft uit.de Geloofsbelydenis door ben opge(FeM inden J^ape riso.meêrdan' 
j:o Jaa^en v^km: Valda van Liqh .-dezelve beftaot in de volgende Artylitefen. 

CeUofsbciy l. WY geloovrnen houden vaftclyk den ganfche» iohond dtf XIL Artyke- 
rZlMfen ^^" ^^^ ^^^ S)wialuwr dei Apoftrren genoeoid, houdende voor Kettery alfcs 
^andJn Wat met de gethelde XII. Ariykelen Öcydt of nictoveréénftemr. • II. Wy» 
pare loüvcü in ccnen God4 Vader, Zooti, e» ti, Geeft. UI. Wy bottdeo wor 

HtV. 



Digitized by 



Google 



DER W. A L D En N Z Ë N. 1^ 

HtfiÜM e« G«noD|lte SdiriAe» It teefcen van de H. B)4)d. De tff fioekfii 
van Vwt/r/| we|ke %ju% Semfis% Sméks, tut. E/Zirr 4'»)^i JiL\ftTAn éhiê 
Bj o^k m éts ouéfn T^mÉewtf^ tê$ sti JPfifrcy wm MékKtM wgeflt/ên.^ Nu 
TOlgeo 4e Apocfypbe Boektn , wdke door cteHebreenwcn niet ontfaDgen zyn, 
maar wt lecien deialve^ gelyk Hiennymnski aync Vcoirede over de Sprtu* 
kf« a^t| cof ondtrwnteg Tan bet Vo)k« eo nm o» hei Mag det Ketkely- 
k« Iieefftngen ie bevefllge». Dete Boeken lyt) [A#pr vai^r J> Lij? Jer^vcry^ 
/ir Beften i e/t *J$ênf volgen de Boekeniran hetN, Telhureul," r»/ ^r OfeM^ 
isétrütge vsm Jfèitmtte^ ingqlHem.'] IV. De bovcrgetnelde Boeken leeren het 
ffceoe volgc. Dat 'er een «imjigtig, alwjrsen goed Godi is » diedoor xyne goed- 
heir alles gefchapen heeft. Wam hy heeft Adatn gemaakt oaar lyn Oceld en 
Gelykeniflei^ maar door ijyd des Daiveis, en door de ongehoona&mhêit van 
denielfden Aéém h de tonde in de Waereld gekonen , en dat wy Zondaars 
in .en door %/idam lyo* V. Dat de Belofte gefcMed is aan de Vaderen , welke 
de We( OQtfaogen hebben ^ opdat zy » door de Wet hnnne tonde kennende , 
hun gebrek van gettchcighek , en han onvermogen, naar de komfte van C^//»/ 
ürerlangen tonden , om voor hunne tonden te voldoen , en om de Wet door 
hem telvcn te vervollen. VI Dat Cibr#/7«f geboren is in den tyd door Godt 
tyoen Vader verocdiireerd , te veecten in deo tyd dat allegodloosheitoverv1oe« 
dig was. £o niet alleeolyk om de goede werken, want alle waren Zondaars: 
snaar opdat by ons genade ea barmhenigheit tonde bewyten ^als kynde de 
Waarachtige. VU. Dat Chrèfins ons is waarheir , leveti) gere€htigheit en 
vre<}e9 Herder en Voorfpraak, Oflê'rbandeenPriefter; dat by geftorven is voor 
detalig^eit van alle de Geloovigen, .en opgedaan tot on%ë rechtvaerdigmaa- 
kinge, VUL Van gelyken honden wy bet vaftelyk daar voor dat 'ergeenan* 
der Middrlaar en Vooripraak by den Vader is dan Jefm Cbrjftus: Maar dat 
de Maagd MÉoria heifig, oocmoedig en vol van genade is geweeft. En hetzelf- 
de gelooven wy van alle de andere Heiligen ^endatty in den Hemel deopftan- 
ding van hunne Lichaafflcn ren oordeel verwachten» IX. Wy gelooven ook 
dat 'er na dit leven maar twee plaatfentyn, éénevoor de Gelukzaligen, vv'elke 
wy *t Parajys noemen, en ééne voor de Verdoemden, 'welke wy de Helle 
noemen, verzaakende volkomelyk dat Vagevuur door den Antichrift uitgevon- 
den , en voorgewend tegen de waarheit. X. Wy hebben ook altoos geloofd, 
jdat het eene verfoeijinge was waar van men nooit voor God moeft fpreeken^ 
oamelyk allede laaken door de Menfchen «itgevonden, gelyk daar zyn de 
Fceftdagen én de Vigilien der Heiligen, en het wy water, en de onthouding 
op tekere daj^en van vleefch en andere fpyzencndiergeiyke dingen, en bovenal 
de Mi(&n. XI. Wy hebben een verfoeijinge van de Menfehelyke Overleve- 
ringea , als tynde AntichrJOifch , om welke men ons ontruft , en die nadeelig 
tyn aati de vryheit van den Geeft. XI F. Wy gelooven dat de Sacramenten 
de rekenen tyn of de tigtbare gedaante der heilige dingen; geloovende dat de 
Geloovigen van tyd toe tyd, indien het mogelyk is, deze tekenen ofzigtbare 
gedaantens moeten gebruiken. Maar wy geiooven nochtans , dat de Geloo* 
vige behouden kan worden • iioewel hy de getegde tekenen niet ontfangen 



hebbe, 

Digitizedby CjOOQIC 



>9< K o BL T E Hl S T O R I E 

hebbe^ WAooeer hy niet |{ewecft it ter plü^ daar detelve oicmetkt wierden 
noch tn (k$u om zIcïl van .de gemelde tekenen te bedienen. Xlll. Wv fa«b- 
beo i^cÉpe andere Sacramenten gekend dan den Doop en het Avondmid. 
XIV. wv lyn eere ferfchaldigdaan de WaereIdIykeMagt,in onderwerpiogi 
invaardigbelt, en infchattingeo. - 

Het i$ 6ii laaren geleden dat deie <3«looftbet{denit door de Kerken ?an 
PiemoMt gedaan iss in welken tyd alle andere Chriftelyke Kerken bedorrea 
waren door het mengG:! van de leeringen en plechtigheden der Hddeoen, en 
dat deWaereld gedompeld was in eene plompe onweetenheit;waarem ook alle 
degeleerde Schryrers van omen tyd van alle Godsdiendea, deEenw, in wel* 
Jee die Delydenis gefchiedde> een dniftere Eeaw noemen. Deie Geloofsbelv* 
denii dan getrokken lyndeuit de Schriften der H. Apoftclen» en Fa ailehooo- 
ïaaken overjééakomfiig met hunne Leere, zo volgt het ontwyfelbaar dat de 
Godsdienft derVaudoilèn de waan^chtige jen zmvere Godsdienft de^ Apofteleo 
is f en dat ty denzelven in lyne tniverbeit bewaard hebben 9 van deniydafdat 
^yfdieo omfingen, tot het be£ia van de XII« Eeaw» wanneer die Belydenis 
opgedeld is, en vanxle XII. Eeuw tot heden «toe, dewyl zy altoos hetzelfde 
Geloove btyven belyden, en dezelfde Leere onder wyzen* Ok laatSe Uykt 
uit eeoe andere Geloofsbelydenis, welke zy opiielden en uitgaven met han 
Manifed in den Jaare lófSi na de verfchrikkelyke moord , waarvan de ganiche 
Chridenhrit OKt afgryzing heeft hooren fpreekea, en waarvan wy hier uaiets 
gullen zeggen. Die belydenis beftaat ait de volgende Artyken. 
^ I. Wy gelooven dat 'er een ecntg Godt is, die een geeftelyk, eeowig , on- 
eindig Wezen is, al wys,ganfcbbarmhertig en réchtvaerdig : in een woord ge- 
heel volmaakt;' en dat 'er drie Perfooncn zyn in dit eenige en eenvoudige 
Wezen, de Vader, de Zoon en de H. Geeft. II. Dat deze Godt zich aan de 
menichen geopenbaard heeft door.zyne werken, zo van de Schepping ah van de 
Voorzienigheit , en door zyn geopenbaarde Woord , in het begtn door God« 
Ipraken van verfcheiden flacb, naderhand ingefchrifc gebragt in boeken, wel- 
ke men de H. Schriftuur noemt. III. Dat men deze Hr Schriftuur jnoetaaa- 
ueemen , voor Goddelyk en Canonyk , dat is te zeggen voor den regel van 
ons geloof en van on^ leven, en zo als dezelve begrepen is in de Boeken van 
het Oude en van het Nieuwe Teftameot: dat in het Oude Teftament alleen* 
lyk moeten begrepen zyn de Boeken welke Godt toebetrouwd heeft 
aan de Joodfche. Kerke, en welke zy altoos goedgekeurd en voor Goddelyk 
erkend heeft; namelyk Ibier voige de-Lffi '^an alle de Canonyke B^dkem des 
Ouden fin nieuwen Teftaments] IV. Dat wy de Goddelykheit van dczcsgewy- 
de Boeken erkennen, niet alleenlyk door het getuigeniflTe der Kerke t maar 
.yoornamelyk door de eeuwige en ontwyfelbare waarheit der Leere welke daar. 
in vervat is, en door de uitmuntende verhevenheit en Majeflett der ganfch 
Goddelyke wysheit welke daarin uitblinkt, en door de werking van den H. 
Geeft, die ons met eerbiedigheit het getuigenis dat de Kerke ons daarvan geeft 
doet ontfangen, het welke onze oogen opent, om de ftraalen van het He- 
melfche Licht die. in de Schrifture uitblinken te ontdekken, en onzen fistfk 

, liec- 



L 



Digitized by 



Google 



D & R W A L D E N Z E N. 297 

berdcit, om deze Ibyze te onderfcheideo door de Goddel^ke ftnaak welke ty 
heeft. V» Dat Gpd alle dingco uit ntei gemaakt heeft dobr lyn vryc wil , en 
de efncfelote inagt van lyn woord. VI. Dat hy dezelve alle onderhoudt en 
regeert door ïyne V oorw'enighcit , gebiedende en beftlcrende alles wat in de 
Waercld gebeurt, zander dat hy echter Werk meefler of oirzaak zy van het 
kwaade, dat de Schepftten doen, of dat de fchuld daarvan hem op eenfgerlei 
wyze kan of moet toegefchrcven.wordcn. VH. Dat de Engelen zuiver en het* 
lig gefchapen zynde j eenigen ió een onherftelbaar bederf en ondergang gefiorc 
zyn: maar dat de anderen door de werking der Goddelyke Goedheitj dre hen 
onderfteund en beveiligd heeft, volfiandig zyn gebleven. . VIII. DatdeMenfth 
diezttfver en heiliff.gefchapen was, naar het Beeld Gods, zich van dien geluk* 
kigen (laat beroofd heeft, zyne gevoelens overgeevende aan^ de bedriegchelykè 
redenen des Duivels. IX. ' Dat de Menfch door zyne overtreedingen 
de gerechtïgheit en heiltghcit, welke hy ontfengen hadt, 'verloren heeft, on- 
dergaande, merde verontwaardiging Gods, den dood en deflaverny, onderde 
magt des geenen die de heerlcfaappy des doods heeft, (e w^eeten de Duivel, in 
zo verre dat zyne yrye wil dienftbaar en verflaafd is geworden aan de zonde, 
zodanig dat alle Meafchen , ]ooden en Heidenen, van nature Kinderen des 
toornszyn, dood in zonden en misdaaden, en bygevolg onbek waamöm een!- 
ge goede beweeging ter zaligheit te hebben , noch zelft eentge goede gedachten 
te deriken zonder de genade^ ^Ue hunne verbeeldingen en gedachten ten allen 
tyden enkelyk boos zynde. X. Dat alle de Nakomelingfchap van Adam inhem 
fcholdig is aan zyne engehoorzaamheir,ibefmet met zyn verderf, en in dezelfde 
rampzalfgiieit vervallen, tot de kleinen toe van den buik hunner Moeder af; 
. waar door de naam van oirfprongkelykeoferftonde ontftaat. XI. Dat hy uit 
dit verderf en uit deze verdoemeniflè rukt de geenen welke hy door zyne bar m- 
hertrgheit in zyrten Xoonjef/ts Cbriflus verkoren heeft, de anderen daarin laa- 
tende, door een onbeiwiftelyt recht van zynè viyheit en rechtvaardighert. 
XII. Dat Jefiis CbriftMs van Godt in zyn eeuwig Raadsbefiuit verordiueerd 
zynde, om de eenige Behouder en het eenige Hoofd te zyii van zyn Lichaam, 
het welke is de Kerke, hy dat door zyn eigen bloed in de vervulling der ty« 
den vrygekocht heeft , en haar door het Euangèlium alle zyne Weldaaden aan- 
biedt en mededeelt. XIII. Dat *cr twee i^tuuren in Jtfus Chrijtui zyn, de 
Goddelyke en deMetrfchelyke» waarachtiglyk in één zelfden Perfoon , zonder 
verwarring, zotider verdeeldheit, zonder ancheiding, zonder verahdering ; yder 
natuur zyne byzondere eigenlchappen behoudende; en dtLtJefus Chriftus te za- 
men waarachtig Godt en waarachtig Menfch is. XIV. DatGodtdeWaereld 
zo liefgehad heeft, dat hy zyn eigen Zoohgegeeven beeft, om ons te ver los- 
fen door zyne volmaakte gehoorzaamheit , namelyk door die welke hy getoond 
heeft in het lyden van den vervloekten doodaan het kruis, en door de overwin- 
ningen welke hy behaald heeft op den Duivel, dezondeendendood. XV.Dat 
Jefus Chriftus de volkome verzoenlnge van onze zonden , door zyne volmaakte 
Oflferhande, éénmaal aan het kruis geofferd, gedaan hebbende, zulks noch kan 
noch moet herdaan worden , onder wat voorwendfel het ook z,y. XVI- Dat 

Pp 'de 



DigitizedjDyCjOOQlC' __ 



5p8 K o «. T E HISTORIE 

de Uccfe ^tfm Ciriftm ons door het bloed van tynkrui» votkomen aeiGoèt 
venocDd bebbende, wy door lyne enkele ferdienfte, en niet doorontewer« 
keo^ vrfgefprokeo en gerechtvaardigd worden voor hem. XVII. Dit wy 
veréénigd lyn roet Jefut Chriftus , en gemeenfchap hebben aan xyneWeldaadcn 
dooi bec Gelove» het welk (leunt op.de beloften des levens, die ons in zfa 
Eoaogeliam gedaan worden. XVIII. Dat dit Gelere omflaat door degeoadi* 
ge en krachtige werkinge van den H« Geeft ^ die onie Zielen verlicht ea de- 
aeWe bMeftlert dat ty (leunen op de barmhertighert Gods, om lich deverdiea- 
fien van jïfm Chriftus toe te eigenen. XIX. Dat7^y«iCi&r/^«iotite«aaracA- 
lige en eetuge Middelaar is, niet alleen van verlofluig maar ook van vomfptiak, 
en dat wy door tyne 'verdienden en door zy.ne bemiddeling toegang bebbentot 
den Vader, om hem aan te roepen meteen heilig vertronWen van verbooring, 
tonder dat het noodig ty toevlucht te neemen tot eenig ander taflchei^reeker 
dan toe. hem. XX. Dat gelyk Godt ons de Wedergeboorte belooft io Jefm 
Chriftus^ de geenen welke door een levendig Gelove met hem ver6énig^ zyn, 
itch van ganlcher harte moeten overgeeven en bevlytigen tor het doen vao 
goede werken^ XXI. Dat de goede werken der Gelovigen zo noodzakelyk 
zyn, datiy zonder detelve te doen niet tot het Koninkrykeder Hemelen kan- 
nen komen, zynde bet waarachtig dat Gixit die vödrbereid beeft, opdat wy 
daarin zooden wandelen , dat wy alzo de ondeugden moeten vlieden, en ons 
aan de Cbriftelyke deogden overgeeven, gebrnikende devaftingenen alle andere 
middelen, welke ons tot zulk eene heilige zaak kunnen dienen. XXII. Dac 
hoewel onze werken niet kunnen verdienen, onze Heer niet nalaaten zal de* 
zelve met het eeuwige leven te beloonen , door eene goedértiere aanhouding 
van zyne genade, en uit krachte van de onwrikbare (landvaftigheit ran de be* 
loften welke hy ons daarvan gedaèn beeft XX III. Dat de geenen welke ïniteb* 
volge van bun geloof en vao hunne goede werken het eeuwige leven bezitten^ 
aangemerkt moeten worden als heilig , en verheerlykt, geprezen om hunne 
deugden» nagevolgd ia alle de heerlyke daaden van bon leven, maar niet aan* 
gebeden noch aangeroepen, dewyl men maar een éénigGodt moet aanbidden 
iootjefiu CbrifiMs. XXIV. Dat Godt zich tot bet welzyn der Menfchca 
ecene Kerke m de Waereld vergaderd heeft » dat dezelve maar één eeoig Hoofd 
en Fondament hoeft het welke is J^fus Chrifttu. XXV. Dat deze Kerke it 
het Gezelfehap der Gelovigen, welke van Godt uilverkoren zynde, v<J<5r de 

Sondiegging der Waereld, en door een heilige roeping geroepen , zich vo^ 
oigen om bet woord Gods te volgen , geloovende 't geene hét zelve leert , 
en in zjne vreeze leevende. XXVI. Dat deze Kerke met kan ontbreekea of 
vernietigd worden, maar dat dezelve eeuwig moet blyven. XXV//. Dat alle 
Menfcben zich tot dezelve moeten bq^eeven , en zich in haare gemeeofcb^K 
houden. XX VIII. Dat by oni aldaar niet alleenlyk ónderwyft door lyn woord* 
maar dat hj daarenboven Sacramenten ingefteld heeft, om die by dal woord 
te voegen als middelen om on& met Jefm Cbrijtm te vereen ^n^ en om gr 
meenfch^ te hebben aan syne Weldaadeu, eadafrV maar twee aan atieLe- 



Digitized by.CjOOQlC 



DE R W A L D E N Z E N. »»» 

des VAQ tyneKerkegeiBeeDtyn, onder het Nieuwe TefUmtor» tewaeteadeii 
Daopen het Heilige Avoodmaal. XXIX. Dat hy 4zt des Doofs iageilM 
heeft y tot een getOfgeDifle ran oa^e aanneeminge tot Kinderen, es dat wy ia 
het lelve gewaflchen worden van onze londen in den bloede van y€/wr C^rj^^ 
en vernieuwd in heiligheic des levens. XXVs' Dat hy dat des H» Avondmaal* in* 
gefleld heeft tot voedzel van onze Ziele, opdat wy door een waarachtig en lee^ 
vendig Geloovq, door de dnbegrypelyke kracht des H.Goeftes, inderdaad «ya 
vlee£ch eetende^ en zyn bloed drinkende, en ons ten aldernaanden en osa^ 
icheidelyk met CbriftMs verfénigende , in en door hem het eenwige leven heb- 
ben. XXXL Dat het noodig is dat de Kerke Herders hebbe, die wel onder«* 
wezen en van een goed leven geoordeeld worden, door de geenen die recht ^ . 
daartoe hebben, zo om het Woord Gods te prediken, als om de Sacramenten 
te bedienen ,en te waaken over de Kudde vMjefur Cbriftms^ volgens de re* 
gelen van eeoe goede en heilige tucht, te zamen met de Oaderliogen en de 
ËNAkenco , volgens het gebrniK der oude Kerke. XXXII. Dat Godt de Ko- 
. ningenes de Overheden geüeld bttfi, tot befiiering van de Volkeren, en dat 
de Volkeren ben onderworpen en gehoorzaam moeten zyn ; uk krachte van 
dit bevel, niet alleenlyk om der ftraffe, maar ook om der confcientie wille , 
in alle zaake» welke overéénltemmen roet het woord Gods, die de Koning 
der Koningen is, en de Heere der Heeren. XXXIII. Dat men moet aanne^ 
men het Symbolam der Apolielen , het Gebed des Heereh , en dé tien Gebö« 
den , als grondftukken van ons geloof en van onze godsdienillge betrachting* 
gen- 
Uit de gemigeniffen welke getrokken zyn uit de boeken van de T^npa^ 
tyders der Waldcnzen of Vaudoifen blykt verders zonneklaar » dat hanneLcere 
ten allen tyde zodanig is geweeft als dezelve in deze Belydenis en in de voor* 
gaande is voorgefteldi en men kan zulks in 't breede zien in de 'al^meene 
Hiftorie van ƒ♦ Leger. 

M.A AR indien de Vaudoifen Navolgers der Apoftelen zyn gew^eeft ta de Ym ié 
Leer'e, zy zyn het ook geweed in de orde en beOiering der Kerke. De Apös* ^ff^^fVé 
telen ftdden in de cerftc Kerke tot de Regcering aan ( AS. XX. ) Herders , S?jS? 
f£/^/ W* II») en Diakenen, gelyk men zulks ziet niet alleenlyk uit de Han^ ^unvan 
denngen der. Apo Aden, maar ook uit hunne Brieven (7^. /. j'. 6 } De He^ ^•v»n^, 
den worden ook Bifichoppea en Ouderliiwen genoemd, (/. Tm. Hl) Her« ^^^^ 
dertf worden zy genoemd, om dat zy de Gelovigen moeten weldett. dfe de 
Schapen van J^ns Chnftm zyn , hl de goede weide van het woöro Qöds; 
Biflchoppeo worden zy genoemd, dtt C^dertoekers c( Opzrendets betekend > 
om dat zy moeten waaken en acht geeven op de Kudde welke ben toever- 
trouwd is i Ouderlingen worden zy genoemd, om dat zy wys en voorzigtig 
moeten zyn, en de geenen welke hen toevenrouwd zyn door hnn goed \eitvi 
en veiAaDdig gedrag ftichted* Aldus wareó ^ rweederfei Ooderlmen jfn de 
eerfie ^Cerke^ ée eenen «beidéan alleenlyk aan de regeeHog en bdtKtfflg der 
Kcfke, en de twlcre», bcbalven de zorge wefte ty hadden voor dezatfkeA 

Pp 2 der 



Digitized-byCjOOQlC 



looKORTE HISTOUIE 

der Kerke, arbeidden ook m het tVoord en in 'de Leere (hTm. V. 17.) De 
Diakenen hadden de zorge voor de Armen; eaalle teiamcn, deHerdercD, 
Ouderlingen en Diakenen , hadden hec beftier der Kerke. De Kerken van Piemom 
hebben deie wyie van regeering behouden , gelyk men ziet ia eeo van hunne 
Gefchriften, uit honhc caal in het Ftanfch overgezet, en begrepen in het n 
' Kap. van bet I.Deel der algemeene HiQorte van de VaodoifchC' Kerken: m 
wcÖc Gefchriftmen ziet dat deze Kerken van alle tjrden Herders, Ooderiingea 
eo Diakenen gehad hebben , om hen te leiden en te regeercn. Zy hadden ook 
cene Schoole, om de geenen welke naar den Kerkelyken dienft trachtten te 
ooderwyzen. Uit Bokemen en andere Plaatfeo , daar Getoovigen waren die 
de belvoenis der waarheit van het Enangelfam bewaarden , wierden de Jonge- 
^ 4ingep^aar die School gezonden, om hen tot den H, Dienfi bekwaam te d<^ 
maaken» 

TMiê T^^ Vaodoifen waren niet alleenlyk zntver in de Lcere, maar zy wareir 
ZmUm iet ook zoivef en oprecht in hunne, zeden. Honne Wederpartyders zelfs geeveu 
TmMpm hiervan wederom getuigenis. Rejmrus Sacco , die een der eerde Inquifiteurs 

9ewee(l is welke Icopte tegen die van de Valeien gebruikte, fpreekt aldos raa 
e Vaodoifen in het verflag dat hy daarvan deedt aan het Roomfche Hof. Na 
dat by gezegd heeft » dat de Se£le der Vaudoi(èn de oudfie Sede was 
fan alle Sefien die *er geweeft waren , dezelve beginnende van de 
tydeo der Apoftelent of ten mintlen van Sylvefttr af, voegt hy wegens hoil 
leven daarby » dat in plaats dat alle de andere Seden afichrik veroinaakten 
•doordieo zy tegen Godt lafierdeh > dezegroote bewyzen gaven van Godvruch- 
tigheit; want zy leefden rechtvaardiglyk voorde Menfchen* £0 \\\ hrt 7. Kap* 
rao zvn Boek zegt hy , dat de Vaudoifen knifch £yn. De Prefident TAmomms 
tegt m bet 17 Boek* van zyne Hidorie; dat de Vaudoifen de tien Geboden van 
de Wet bewaarden, welke den regel geeven om godvrucbtiglyk en heiliglyk ce 
loeven , en dat zy onder ben niet t^^elaaten noch m hunne vergaderingen ernige 
flach vao booshelt : dat zy een afclirik hebben van het lichtvaardig zweeren , 
van meineedigheit , twiftingen , muiceryen , baitenrpoqrigheden,dronkenfchiq>, 
heiligfthendkig} betoveringen, rovery, woeker, guichelary, eudreigelykcdin- 
cen méér. En CUméks van Stiffel» Aardsbiflchop van Titrimy \n het^oekdat 
fiy tegen de Vaodoifen fchreef ia den Jaare 1500, bekent dnidelyk dat zy tu 
4iun leven en in hunne zeden onberi(pelyk zyn geweeft onder de Menlcheo^ 
ttch uit alle hun vermogen overgeevende aan de onderhouding der Gctedea 
Gods: Wy zullen het hier by deze getuigeUiOèn laaten , enden naavkeorigen 
Leezer daar omtrent verder wyzeo naar de meergemelde algemeene Hiftorie 
der Vaudoilèn. 

MEN vindt in de Kerkelyke Hiftorlen niet, dat de Vaudoifen of ChriOe- 
rS&tl ^^ ^*'* * Valden van Piemom vervolgd tyn onderde regeertnen van Mero, 
hmrJb vzn PêmkUutiu , en van andere Heidenfche Keizers, die deChriftenenwieedc 
vêékEêM^ lyk vervolgd hebbei^ Men kan echter denken dat veele getrouwe Chriftenci 
•*'• gedba* 



Digitized by VjOOQIC 



D E H W A L D E N Z E N. 301 

gedanrende die vervblgïo^en 10 dete Vakien eeweekeniyn omdetelve te ont- 
gaan «g^lyk inderervolgingenin f^rawhyt veelt Het^ojmócüilchm deboflcbeo 
en gebereteas begaren ^ en tich verflaken in ^olen en toffchende rotfen» óm 
de wreedheit der Dragonders te ontgaan, en niet ged\voogen te worden tot 
bet yerzaaken van bonnen heiligen uodsdienft. De Valeien ijti ongetwyfeld 
de plaats geweefi welke Godt bereid badt om zyne Ketke sidaar te bewaaren; 
dewyl de waarachtige Kerke aldlaar onveranderlyk. gevonden is vanden tyd. 
der-Apoftelen af, terwyl de Roonifche Kerfee van tyd tot tyd zodanig verbas-^ 
terd is door menfchelykc overleveringen en byvoegfelen van Joodfche en Hei-; 
denfche bygelovigheit , valfcbe leeringen en plechtigheden, dat zy weinig ge-' 

Sfkenis naar de ApoQolifche eerAe Kerke tneér overig heeft : zodat men in 
eze Valeien onder alle de dikke duifiernifTe van het Paosdom, als in een 
ander G^fe» bet Hemelfche licht des Eoangelioms, als op den vollen middag 
altoos belder heeft zien fi:hyQen, hebbende dit licht^ zich ook eindelvk vandaar 
wederom verfpreki op andere Plaattcn , gelyk men al voor verfcheklen eeuwen, 
en in zyn meefle kracht door de Heivorming gezien beeft. * 

Het geene ons ktachtiglyk móet overreden dat de Valeien van Ptcmont de 
plaats waren tot bewaaring der waarachtige Kerke gefchikt, is eerftelyk, dat 
de Kerken dezer Valeien, door een zonderlinge genade Gods, vrede enruQe 
genoten hebben 'van het begin van de V. Eeuw af, dat het Panzelyke Gebied 
zich begon te verheffen, tot omtrent b^t einde van de XV, te weetentot den 
Ja^re 1487 toe, wanneer de Paus /ir4r«rfif//iir/ de VIII. een Kruistocht tegen hen 
deedt houden om hen uit te roegen. 7>n tweeden, dat wanneer honneVyan* 
' den hen door geweld van Wapenen wilden oitroeijen, 't vrelke zy dikwüs 
getracht hebben te doen , zy zulke ^rpote en tvonderlyke overwinningen h^ 
haald hebben « dat het zonnektaar bleek dat. bet me£r dan menfchelyk werk 
was , en dat Godt zelf voor hen fireedt. En cindelyk wanneer men onder 
voorwendfel van Vredens-Trafiaaten, of van plechtige beloften welke bea 
eedaan wierden, hen in ilaap wiegde en overromf^elde , dat men eruwetyke 
"nioorden ep flachtingen onder deze onnozelen deedt » , welke door de trouwe- 
loosbeden en verraderyen van hunne Vyanden bedrogen waren , en dat niettegen- 
fiaande alle 4eae moordeii, wreedheden en pnmenfchelykheden , die men aao 
bunne Pcrfooneo, en allede woede van rooven, branden, vernielen enz. welke 
men aan hunne huizen en goederen gepleeg<i heeft $ men hen nooit beeft kan- 
Den vernielen of uitroeijen. Zy hebben altoos volhard in hunnen heiligen 
Godsdienfi , en zyn volftandig en onveranderlyk gebleven in het Gelove. Zy 
zyn dan, als gezegd is, ïn hunne Valeien in ruft gebleveo tot den Jaare 1487 
toe, ondanks alle de poogingen van de 'Aardsbiuchoppen van TurtM en van 
Arnhnn, die aMnquifiteurs van den Paus in de Valeien kwamen. 

DE eerde Oorlog welke hen. aangedaan wierdt was in het gemelde Jaar ^^f^.^^ 
1487, wannear jilkerp d4 Capitantis ^ Aardsdiaken der Kerke van Cremona en ^SS 
Nuncius van Pwilmtoctmius den Vlil, van dien Paus ladontfangen hebbende jem,e»Jê 

. n3 tot ^^'^^ 

mier Tans IimnoceiKilu 4e» Vïll» 



Digitized by 



Google 



30X K o R T E H I S T O & ,1 E 

^ot eeoen Kroiscpcht om ie Vaadoi&ji oittè roe^eo > dw Heitog vm £M»fr; 
deo KoniQg vau Frankrfi^ en andere ö^prige Vorftm bewoog Krygsbendea 
ten diea einde te verfchafFen. Hy br^ aldus een Leger byd^n vra j8oo« 
Soldaaten, bebalvcnyof 6000 vrywillige PieoioDtoiteD , welke tich, door Pan- 
icïyke belofte van volkom^ vergfevinge van londen^ en den roof der Over- 
wonpelingen bekoord » daarby voegden. Docb alle de onderaeemtngeD van 
de^e groote magt , welke wy niet byzonder of omftandig verhaalen kaoaeQ , 
d^wyfde beRrompenheit van ons befiek ons noodzaakt alles maar ter loops ^ 
es op de wyze van eeoe korte Kronyk aan te roeren*, diepen vruchteloos af, 
door 4c dapperh^ir der onbedrev«n Dallieden die geen Oorlog kenden , en to 
spring van getal waren, Pbilippms de Vit, Hertog van Sa^je tn Prins vaa 
l^iem»f, Ziende dat dezen Oorlog hem maar Ichanddyk en zynen Ooderdaa* 
oen nadcclig was, eindigde dezelve door het verletacn ViiB'eene a^emcene 
▼ergtffeais van 't geeoe in ilezeo Oorlog gefchjcd was, tu- door eene vcrklaa* 
ripg dat by kwalyk was onderrecht geweéS ten opzk^ van Nmne Perlbonen 
^ van hunnen Godsdienft, en dat hy geen beter noch getronwerOnderdaaoen 
badt dan zy waren: hy beveftigde ook alle hnnne Voorrechten, en beloofde 
Torge te zullen draagen dat mm hen voortaan «net vrede zonde laaten. De 
Inautfiteors bragten ondertuiFchen by Mérgareta van Fdx, Marqoifinne van 
Smzzo eene gruwelyke en wieede vervolginge tegen de VandoOten ran dat 
Marqoifaatfchap te weeg, zodat die arqne Lieden gedwongen wierden hnnne 
htiizen en goederen te verlaoien., .en naar de Vateten va» Lmtm te vinchten, 

tlwaar zy %kh vyf Jaaren ofihielden, tot dat zy , hnnne herflelHng doorgeene 
ineekfchrifren of andere middelen hebbende kqnnen verkrygen , etndelyk ge- 
wapenderhand met groote kloekmoedigheit zich wederom in bezitting van het 
hicinne hernelden^ en vervolgens n^e^r dan 100 Jaaren bet genot vanhnnnegoc* 
d^n en vryheit van. hennen QodidienQ genoten. 



\ 



3W«» Karfl 4c I. Hertog van Savi^jf^ op zynen Vader Piilifpns den VII. gevolgd 

«^2^, lynde, liet zich. door het krachtig aandringen i^an den Aarpsbiflchop enlnool* 

%Hdoifm fitewr van Tf^nn beweeeen in dw Jaare 1534 laft te geeven aan Pantéüew 

'door Ka- ^reJfot^T ^ Heer van Raütfl^e , om zyoe Ondcrdaancn in de Valcten die van 

^^^* den God$(}iei.ift waren te beoorlogeiu Deze 1500 Man oit alle de Krygpfben* 

* v«i>fa- den des Hertpgs uitgekozen hebib^e, overviel daar mede in eenen tyd Tan 

vojc. vrede de arn?c Inwooners d^r Valden , doodde en vermoordde alles wat hf 

ontmoette; zonder ouijerdom of ki^cme te Ifsaren. Doch deze arme Lfhfea 

in den volgenden na^rht na die woede « zich van hmine verteasdheit door die 

verraderfcbe en, onverwachte overvalling berfleld hebbende, voegde zicb zo 

wel byéén, dat zy des vo^ndep da^v tiunne.Vyanden, welke fcanne Oach- 

ting door de ganfche Valeie van Lucern dachten te vervolgen, zo dapper vaa 

alle kanten aanvialeOi dat een groK>t gedeelte van die Moorders gedoodwier» 

dQni, en de overigen, met ach(eilaating van dea gcmaiAten bok, de vlacbt 

moeftcn nccmen. De Hertog vw «J^^t^yV ziende, dat yder hakl van eenen 

V^ndois hem ten minüen twintig vai^iyne Roe mfch-Katholyken kofite, wil* 

de 



Digitized by CjOOQICL 



D E R W A L D E N Z E N. 303 

de slet teclaaten dat men ben door openbaar geweld van waf^enén inc6t lonéé 
verrolgen : maar dat men heimelyker en min j^vaarlyke middelen zonde in 'e 
werk itelled. Men gebruikte ékn ten dien einde Benden van Roovert en 
Moordetiaflrs ^ die op bekwaame plaatfén in brnderlaagen gelegd wierden, en 
de Vaodoifen» tot vefrichttog vat^ zoaken van 'c Gebergte ofoit de VaMeft 
komende, greepen. Öp deze wyte vielen veelei» in boöne handen, en vrttef- 
den door \Vrecde pynigingen ter 'dood gebragt. Zo wierdt onder anderen C^ 
talOfiMs ÖirarJ, van St. fanh dé Valeie ^z\\hucefn door hen gevangen, dre 
\^ Revel ^.^w Stad in i^V^;»9>f;^le<vendfg verbrand Wierdr » th met eene 
v^onderlyke Handvaffigbeit den dood ondergang. 

Frafffoh de h Koning van PrMbyi i inden Jaare ifjéMeefter ifmPiempm j^^^^ 
geworden zynde, fpóorde benevens de Paus het Parkiiieni van Tarim aantim Oorh^ê' 
tegen de Vaudoilen afs tegen fchadelyke Ketters te handelen , bet weHca^niet- f^£^'^ 
tegengaande de nedrige Reqaeften daartegen overgeeven^ van dat gevolg wasj p[^o^. 
dat hen door het Parlement geboden wierdt , hnnme Lieeraara weg te jaagen ï witnKA 
en de Prieïlers die hen toegezonden wierden om de Miflfe te doen ia deczel* «»)M 
ver plaats aan te neemen; doch zy, oordeelende daartoe nietverplieht tezyo» j^^. 
gaf bet Parlement (Irikte ordre aan de Rechters en Magiflraatcn, omdeMonr moAvjm 
niken en luquifiteurs krachtig by te (kan , en alle de Vaodoifen , welke zy \n ^^^*' 
hunne handen zouden doen, vallen , te doenvetbrandeo. Verfcbefden verloren f^ ' 
dan ook hier door hef leven , doch met eene wonderbaarlyke Aantvafttgheit, 
bov^D^i Banichmexs He^or j die opentlyk tcTurim verbrand whrdt in dett 
, Jaafe ïSSS- ^r* Parailley een uitmuntend Predikant van At^opie^ ongelok" 
kiglyl^ in hunne handen gevallen zvnde, wierdt in hetjaar iffyteTar^opent- 
lyk op de plaats van bet Kafteel verl>rand , zingende tol zyn laatfleii fnik toe 
Lofzangen in.de vlammen. Nscolar Sartorh f te Gen^i/e ia de Theologie ^fltf* 
derende, en zyn Vaderland willende gaan bezoeken « wierdt tnfaet zelfde Jaar 
in de Valeie \zn Amfie gevangen, en van Kettery t>efchaldi^d > en zich door 
geene beloften willende laaten aftrekken, of door bedreigifligen vervaaren ^ 
wierdt hy in de Stad Au/ie mede leevendig verbrand. 

Êmanuel Philibert» Hertog van Savojey^n Opvolger van K^r^/jZyneStaa^^^^^^ 
ten door den al^emeeneu Vrede van het jaar i5'5'9 weder bekomen hebbende» o^Qtf. 
liet zich door de Munniken van Pignerol beweegen om de Vaudollèn te ver* genie ra»- 
oordcelen om verbrand te worden, enz.' Deze arme Lieden ftelden hunne J>e. i^^^ 
den en verzoekïchriften vruchteloos te werk , en fchopn zy de voorlpraak vanr **'**^ 
de HertO£inne by haaren Gemaal verkregen, de aanhoudingen van den Pans en 
van den Koning van SfaHJe^ aan welke de . Hertog veel verplichtings hadde, 
hehklden de overhand. £)e Soldaaten van de omleggende Steden der Valeiea 
Terraften in den nacht het Vlek van St. Germain. De Inwooners van deze 
plaats waren in de uiterfie fefarik enkelyk bedacht pm hun lyf te bergen, en 
de meeflen vluchtten in het nabygelegen Gebergte, bebal ven |A|^an hen,' die 
ia de afgelegenfte Huizen, en alzo het verfte vttn die toevlulwkf woonden. 

^ Deze 



Digitized by 



Google 



304 K o R T E H I S T a R. IE 

X>eic tiende dat het niet mcér tyd was om |c vldiilifcn J' bèflotcQ hxii\' IcFCtt 
ten daarftcore verkoopcn, en Godc Tüorfglyk óp hdnfftfe ^nicn gebeden heb* 
bende, io het aiiufen hutiner Vfanden, vielert Ynet'zó'v^^ dSppc^hcitichgc- 
lu'is op dezelve aaa, dat ijze alle op de vlucht dreVehr, en veeleb bp de plaats 
doodden : eenr groot ^etal lich over de Rivier ClufoH wf!le?ndle teddcn, fproo* 
een in dezelve . en fneavelden elendtglyk. De Hertog, byf^eftaan door den 
Faas, Sfaftje<n Frankryt» bragt een magtfft Leger tegen de Vaadoifen op de 
been. onder den Graaf van Ls Trimié ^ die, nietrcgenftaande zjrnc grooce 
magt, en de zwakheit der Vaadoifen, door zo veele aanvallen FermoddfOai 
zyn flach zeker te ne^tiien zich met hen in onderhandeling begaf, vdnzende 
ben voor bet groot gevaar, dat hen naakendewas, te willen redden. Indiea 
ftaat nam hy zyhen tyd waar, leidde hen hinderlaagen op verfcheiden plaatfeOj 
tïï hen aldos vetfthalkt hebbende, deedt hy onder hen eene groote flachtinge j 
alle wreedheden tegen deze onnozele Schaapen in 't werk ftellende, die zich 
op zyn woord vertf oawd hadden. Doch drie honderd Mannen die zéze moord 
ontkomen waren , zich onder begqnfliging van den nacht byé^ogevoegd heb- 
bende, en van tyd tot -tyd verfterkt zynde door honne Medebroeders, die de 
Beloften Fan de(i Graaf wantrouwende • al van te vooren in het Gebergte ge- 
weken waren , om niet in hoijne handen te vallen , hervatteq te tarnen den 
moed , en befloten deze verraderfche Moordcrs te keer te gaan. De Hemel 
deedt wonderen met deze kleine bende van Vaadoifeo, die men nietgelooven 
zoude konnen , fndren niet naderhand in de Jaaren löff • 1663. i66/\' en i6%9. 
meerder zaaken ▼an dien aard in de . Valeien hadt zien gebeoren , welke heb- 
; ben doen gelooven, dat de Hemel zelf op de nitfteekcndfte wyzc voor deze* 
Verdrokten llreedt. De Graaf van La VriuM trok na de volvoering van dit 
•verraad en de plundering van alle de plaatfen in de Valcie van Lncerm^ met 
7 of 8000 Uitgelezen Mannen van tyne- Benden tot op het hoogfte van /figr<^*r, 
naar de plaats Le pri du "ïont genoemd , waarheen de mecfte Huisgezfonea 
der Elendigen geweeken waren, nis zynde de ftcrkfte wykplaats welige zy in 
de Valele van -Lkcern konden vinden. Hy taflte deze plaats van drie kanten 

^ aan, en liet vier dagen lang den eenen fiorm op den anderen doen, doch zoo- 
der vrucht. In deze ftormen verloor de Graaf twee Kolonels, acht Kapiteins 
en 7 of 800 Soldaaten : op den vyfden dag deedt by den ftorm door ftïflche 
üpanjaardeti hervatten, welice, Wende dat zy niet vorderden, en als de regen vie* 
len , begoiKien re muiren , om dat de Officiers hen dwingen vMIdcn het ftormen 
te vervolgen. De VaudoiTen zich bedienende van de verwarring waar in xy 
merkten dat hon«e' Vyanden waren, vielen op dezelve aan, en brasten het 

, ganfche Leger In wanorde, zo dat veele der Vyanden door fcUrik van de rot- 
fen of fn de Rivier van Angrogne fprongen, en1n de draaikolken verdronken : 
zy vervolgden de Vyanden tot in de laagte van Angrogne^ een weg van twee 
, myleri, en doodden een groot getal van dezelve* 'D^Aubigni verhaalt in zync 
al^emeene Hiftorie dat de Graaf van La Tri/th/ doov de Franfchen verfterkt 
wferdt ondcr^^ugirou met tien Compagnien te voet, en met andere uUgelc- 
ttn benden m^^t la Motu Gondrin. De Vaudoifen bet Vyandclyke iS^ 

door 



Digitized by CjOOQIC 



D E R W A L D E N Z E N. 30^ 

door dete Franfche Benden verflerkt ziende, verlieten zich echter op de God** 
delyke bydand, en tailten in het aanzien "van hetzelve, het Fort van bet Vlek 
van Villar aan , dat de Hertog federt weinig tyds aldaar hadt doen bouWen* 
De Graaf beproefde vjcrfcheiden reizen hén aan te taften, maar hadt het t'elkens 
te kwaad, verliezende dikwMs in eencn flryd tot 900 Mannen toe, als *crde 
Vaudoifcn niet mcér dan 15" verloren* De Hertog van Savoje^ ziende dat zyli 
Leger zo geweldig verzwakt was, zo door het gediuurige nadeel dat hjitZelvc 
leedt, als door het verloopen der Soldaaten, welke, ziende dat zy niets won-r 
nen tn dezen Oorlog dan ilagen , onophondelyk wegliepen ; en bovendien 
bewogen door de kraetitige aanhoudingen van zyne Geinalinne, die* veel ken- 
ni0e van de waarheit eii genegenheit voor de Vaudoifen hadde, gaf hen ^en 
vrede en vryheit van Godsdiénft door zyne openc Brieven , gegeeven te Ctwor 
den ƒ Juny ijói. Hunne goederen wierden wedergegeeven, de gevangenen 
«ontflagen , en die om den Godsdiénft op de Galeien gedoemd waren vrygelaa* 
ten: Men hcrftefde hen ook in alle hunae Voorrechten. 

In den Jaare 1^6$ wierdt op het krachtig aancTringen van den Paus wederom 
een fcherp bevel \n de Valeien afgekondigd, dat de Vaudoifen ter Mifle zouden 
gaan , of binnen twee Maanden uit alle de Staaten des Hertogs vertrekken i 
doch de voorfpraak der Hprtoginne, en de crnftfge Vcrtoogen van de Minifters 
der Protcftantfche Vorflen van Dkitsland^ die expreflelyk naar het Savoifche 
Hof gezonden wferden, verzachtten den geeft des Hertogs, en deden hem dat 
gebod intrekken: ja wanneer op de vermaarde Paryfche Bruiloft, of den dag 
van Sx. B^tóö/öwr;yx,deProteftanten te Parys en op verfcheidea andere plaat- 
fen in Vrankryk^ in den Jaare ijyi elendiglyk vermoord wierden, en Cajlra- 
cnra^^ Gouverneur der Valeien, dreigde het zelve, te zullen doen met de Vau- 
doifen, wiiarom vecJen hunne woonplaatlcn vetlictenj zo liet de Hertog af- 
kondigen dat zy zonder iets te vreezen konden wederkéercn , en dat hen geen ' 
leed Zoude gefchieden : Hy geboodt hen ook hunne Broeders uit f^rankryk in 
de Valeien te ontfangcn , die hy aldaar alle zekerhcit beloofde* Hy hieldtook. 
zyn gegeeven woord in alles tot zynen dood toe, «welke voorviel op den 13 
Auguflus des^aars 15^0, zodat de Vaudoifen voor dien tyd ruft en vrede ge* 
noten. , • ' 

I • * • v 

Karel Efhanuely zyn Zoou, volede op hem, en maakte zich IVleefter van Vyf^Oo^ 
het Marquiftatfchap van Salutzo^ dat aan den Koning van ^rtfwliy* toebehoor- ^^^/* 
de, die daartegen zich in bet bezit der Piemontfche Valeien fteldc, en de In- J^^i^^ 
wooners den eed van getrouwheit afnam ; waarvan de Vyanden der Vaudoifen nmmiyk ', 
zich bedienden, om den geeft des Hertogs tegen deze arine Onderdaanen,die ^J^^ 
gedwongen waren zulks te doen, te verbitteren. De Valeien door den vol- 5^,^«,>/ 
genden Vrede tuflchen Fraftiryk en Satfoje ^ wederom onder haarcn eigen Heer fsstfcbap 
gekomen Zyiide, wierden door het aiaul\itleii hunner Vyanden wederom op alle ^^saioz»- 
wyzen geplaagd, hoewel de Hertog, door het voorbeeld en het llechte geluk "*" . 
van zyn^n Vader tegen hen afgefchriktjhenvpel niet opentlyk wilde beoorlogen: ^ 
maar tegen die van hetMar quiCaatfchap verklaarde hy zich een openbaar Vervolger; .' 



Digitized by 



Google 



jotf K o R T E HISTORIE 

%o dat die zxmt Menfcheo genoodiaakt wierden alle i zoveelen ak zyraoden 
Godsdienft waren, hunne woonhigeo en goederen, welke ly nietkoodeBripie- 
dcvoeren, te verlaaten, en zich te begceven naar plaatfèo alwaar ty bonoen 
(jodsdienft vryelyk konden oefenen. yiSor Amaictu^ op lynen Vader in de 
regeering gevolgd zynde, deedt den Vaudoilèn mede geen opeobaaren Oorlog 
aao, doch hy I^t de Inquificeors en Monniken toe hen ojidier den dckroaocel 
fan recht te vervolgen ; waardoor veelen het leeven verlooren » en op de <i%* 
leien of iu eeuwige Gevaokeniflè gedoemd wierden. De taatOgenoeoideHer* 
tog genarren xynde, b!cef zyne Wedawe, ter oirzaake van de mindctjaang- 
beit van zynei^ ^oon Kürtl Enumutl den II, Rc^enrinne van Scaac. Doe 
Prinftfle (lelde, gelykmeeft alie andere Vorflen en Staaten welke den Roorofih* 
Xatkolyken Godsdienft aankleefden, naar het voorbeeld dat de Paos ben daar-* 
van te Ei^mt gegeeven hadt> in den ]aare lóp, eene Raadsver&adertnge de 
frof^andêfidc & de extirpandh hareticis Z9lH ^ welke in twee LrichaaAieo ver- 
deeld wierdt, waarvan het ééne den Raad der Mannen, ea bet andere deo* 
Raad der Vroiiwcn genoemd wierdt: Van het eerde was de. Aardibiflcbop 
Prelident^ en van het tweede de MarqoiOane van fiênejje. Wj zullen ons 
ofct ophouden met te verhaalen alle de liften en ftreeken welke deze Raad tot 
nadeel en vervolaine van de arme Vaudoifeu uitgedacht en in 'c werk gefield 
beeft, honne Hiftorie is daarvan vol. Onder anderen poogde mcü vorname- 
lyk deze I^anden door de Inwooners van den Godsdienft te doen verlaaten, 
om de Paapfche Ieren , in Ifalii diejiendei welke door Croiiyw^/ verdreven wa- 
ren, en de Proeeflanten in lerUnd\(\ den Jaare j6^i badden helpca vermoorden « in 
huone plaats dezelventedoeabewoonen. De bekende Ordonnantie vunGi^i/é^ 
was ten dien einde gefchikt , en de Vaadolfen daartegen vcochteloos een S.neek- 
fchrfft aan den Hertog overgegeeven hebbende, deeden zy bet zelfde aan Ma* 
damt Reialt ^ zyne Moeder, die hen wees naar den gemelden Raad de prtfa- 
gamda £:rr. hunne gezworen Vyanden en wreede Vervolgera; en deze Rud 
wees hen weder naar den Marqois van ViaMtJfe , die alreets laft ontiaogeo 
hadt, om hen ganlchelyk uit te roeijeo, gelyk de uitkomft toonde. 



^fi^Mm, I>onderd Ieren.. JDit waren alle onde Krygsbenden. ' De Prins ThemasyukSm 

mfêmk.^ veje^ die toen bef Lieger des Konings van Vraiêhrjk in ludie eeboodt, zatidr 

*2J^ • aan den Hertog zyncn Neef de vier belle Regimenten van net Leger met 

dmj^um ^^ I^tcn, en de Hertog van Beieren zyn Scfaoonbrgeder zondt hem Afo van 

i6;/. zyoe befte Regimenten- Dit Leger was den i ƒ Aprfl d^ Jaars \6s% vaardb 

en in ftaat om den voor^nomen boozen toeleg nit te voeren: Waattnende 

Vaodoifen^ deze m/^t ziende naderen , zich m ftaat van (egenwer Oeldea. 

De Marquu van Piaxeje^ die IM Leger geboodr, bieldk ondertuflchen bnone 

Gedeputeerden te Tmrm op, tot bet \ée%tt naby de Valden » cd ia fiaat waa 

om dndvt In te trekken* Hy veruok heimetyk den x6 April > eo hadkvtfdr 



Digitized by CjOOQIC 



DER W A L D E K 5B E N. jf^ 

«fn fertrck laft fj^jeareQ, om do Gedeporeerden genngcn ee acMieii , tó 
baaft iMQ Ine aankoraft in de Valtien verflaan zoude hebben. Doch een tan- 
ifenlyk Perux>n, dien atle deze irouifreloosheden en verrade/yed mishaagdetr» 
waarfchóowde hca tydig om te vertrekken. De Marqois kwam den' 17 ii^da 
VaMe ^m Lttar» aan, en den 29 vonrageerde en pionderde het LtMr aMede 
Genwenfbhappcn va» Si- Jim en van La Z^/irr,^ zonder eenige tegenRand. H«t 
Leger den 19 de Vabdoifen hebbende willen overweldigen in de plaatftn alwaar 
dezelve door de Ordonnantie vtfn Ga/laldo geveQigd waren, verdeedigden it^ 
téiven zlcb^naeeovanrig gebed totGodt» zee^ioekmoedigljfc iegeadilgan« 
Iche Leger, dat ben van vier verfcfaeiden kaneen aangetaft hadt, én weerde 
het zelve dapper af; en aa dat zy een groot getal van hunne Vyanden gtéoot 
tMddenjbragtcftty detelveo op de vindtt, hoewel zj honderd tegen fén ttetk 
waren. De Mai^is van ¥mmffi^ ziende dat by de Vaodoiieu door gewéfl 
van Wapenen niet koude dwingen, nam zyn toevlucht toe de vreemdtte en 
verfoeijelykfte iroawk>ofiieii, welke de Satan ooit aan tyne SiippooOein heefk 
iog^[eeven. Hy zondt ero Trompeiter aan l^en otn Gedepateérden aan htm 
te zenden. De Vaodoi(eo, niets liever dan den vrede wenfcheode» begaven 
Zich teiAond in den flrik welken de Marquis ben fpande; Zy deeden honne^ 
Gedepnieerden met den Trompetter vertrekken, welke met groote betuigingen 
van gocdwilligheit ontiaagen wierden. De Marquis onthaalde hen deftig aarf 
zyn talcl , en dcedt duizend betuigingen van vriendfchap, om hen fe becer re 
verraadeo« Wanneer by hen aldes verblind hadt, zeide hy, dat bet alleenlylr 
gemont was op de Inwooners der plaailèn welke door de Ordonnantie van 
CaftaUa verboden waren : maar dat de anderen niets te vreezen zonden hetH 
ben , indien zy alleenifk , tot een bewys van gehoorzaamheit enrro«we, vooi 
C^ee of drie dagen inyder Gemeenfchap een Regiment Voetvolk en twee Comr* 
pignien Ruiters wilden omfangen- De Gedeputeerden, geloovende dat deze 
tief ufgingen oprecht waren , weder toe de hunne gekeerd zyndè ^ overreedden 
dezelven zowjldat 'ergeene Gemeenfchap gevonden wierdt» die nief bereié 
was de Krygsbenden te ontftngen , gelyk zulks dan ook alom zonder éénigeci 
tegenftand gefchiedde. Doch deze Benden waren niet zo haatl in deOemee»- 
fcbap ingelaat^n» of zy verzekerden zicb van alle de doortochten, éii wiérdeti 
van het ganfche oveflehot van *t Leger gevoffgdt Mett badt heoK zieh fn ê0 
\Mfglle Vlekken en D<ypen te legeren, als het geolakkelykflle voorHte zynlei 
met aanbieding van hen alles wat zy noodlg z6uden hetben febezdr^iamir 
zy trokken verder zo lang den dag hen zums toelfet, tot de hoogtte ptaaiftir 
dfe bewoond Waren* Een deel van bet Leger frofir (foor den' gewoonen weg 
van i^Atfr^^, een iftider deel door dièii vktt^JKrttar èh VM 'My; ea hef a»« 
der door eenen toeweg trekkende, wter* ticfiM/b»/ ieTvjsr, det defterkte 
plaats was van ^t/gngn^^ en dte den vkUBddMbii al#|ör een TMien dreMr» 
en hooger ópcrekkende, flak bet «onr in^ltltA^M M voorbyt^of ^ m vev« 
moonüde allea wat kei €!p dea weg onOMette. Düf vreettKl en onnienMieTylir 
bedry^ ontdelEie hea fwmd. Ydtr was iden bedteht om zyn teven leberftf». 
Pt meeie Maiiiim jvierpen zieh op éeGebeigieifs onder begMMgtagf vandop 

Q.q % nacht 



Digitized by 



Google 



3o8 K o R T E H I S T o R I E 

nacht I redden •€€(> gedeelte van hunne Hoisgninnen, welke ty deti Moorde» 
naars ont(lalen> en daalden aan de anderiydfcbe banging van bec gebergte af 
in de Yalpie van ttroufe^ onder den Koning van Vrémkryk behoorcndc. Die 
Leger^dorftendc naar het bloed der Heiligen, vondt vi^aarlyk de huizen v^o 
Angrogne vol van goederen, zo van de Inboorlingen, als van de Vlochtelio* 
gen uu de plaatfen van waar zy door de Ordonnantie van Gaftafdo verdreven 
waren: roaar z^ vonden 'er weinig Inwoooers^ buiten Vrouwen, Kinderen . 
Gryzaards en Zieken. 

Het Krygsvoik) door dezei^rradery en trouwloosheit , Meefter vana&lede 
Valeien geworden zynde , zonder uitzondering van de Aerkfte plaatfen , die 
éen tot toevlucht tegen de Vervolgers gediend zouden hebben, bleven twee 
dagen tonder hunne woede envoorgenotnewreedbeitte volvoeren, veinzende 
llch alleenlyk twee of dp'e dagen te willen verfrilTchen, volgens den laft.vau 
hunne inlegering ; en zy vermaanden onder tuflchen krachtiglyk de thuisge* 
blevenen de Vlnc^tigen weder te xoepen, met verzekering dat ben geen leed 
toude gefchieden. Daar wierden 'er eenigen licht geloovig genoeg gevonden, 
die zich in de (trikken begaven , waaruit zy reets gelukkiglyk ontkomen wa^ 
ren. Op den derden dag» welke vvas den 24 April, het teken op deu heuvel 
van La Tour gegeeven zynde, welken mcuLe CafteUsnoeiXt wierden allede 
otinozele fchepKlen , welke zich in de magt van dit Leger van Beulen bevon« 
den, vermoord, op de wreedfte wyze welke men kan bedenken of zich in« 
beelden. Men doodde ^en niet als Schaapen op den flachtbank , of als over* 
wonnen Vyanden , welke men zonder eenige lyfsgenade door de fcherpte des 
iwaards doet omkomep, maar op veelwreederenonmenkhelykerwyie. De 
Kinderkens wierden onmeédogende van de borflen der Moeders gerukt , en 
door deze Beulen tegen de rotfen en muuren verbryzeld en verpletterd , dat 'er 
lomtyds de herflèns aankleefden. Of wel één Soldaat naai deze onnozele 
Wichten by één beentje , en deedt een ander Soldaat het andere neemen* 
en aldus yder van zyne zyde trekkende, fcheurden het door midden , en flïn- 
. gerden daar mede tegen malkanderen, of floegen zelfs de arme Moeders daar 
mede, en wierpen ze vervolgens op de melthoop. De Zieken en Gryzaards 
xo Mannen als Vrouwen , wierden in de huizen verbrand of aan Rukken ge- 
bouwen , of ganfch naakt als een kloot het boofd tnfichén de beenen gebon- 
den, en van de rotfen afgefloten , of van de bergen afgerold De Vrouwen 
én Dochters wiecden^gefchonden; daar na vulde men haar den mond en de 
ooren met buskruid, en Aak het zelve vervolgens in den brand, en deedt haar 
door zulke mynen de herfenpan opvliegen. Andere wierden Icsevendig door 
haare (chaaratelyke deelen geëmpaleerd, en in die fchrikkely ke gedaaotcals kcui$« 
fèn langs de groote wegen gefteld« Auderen ,einde]yk , wierden het hoofd » de 
armen, de beenen, en de borften afgefnedeus welke die ongevoelige Beulen 
loemaakteh en aten. . De Mannen dfe noch oud noch ziek waren» welke ia 
bandeii vab dete ontaarden vielen, wierden- zommigeAleevendtg geirilds «n* 
deren, na dat men hen het mannelyke lid hadr a^efneden,^ wietdt bet hoofd 
afgehottwco* en bet lid vervolgens tuflcben de tanden ^eftokca. Anderes 
<r ' wfer- 



Digitized by CjOOQIC 



^ D E R W A L D E N 2 È N'. 30^ 

"wierdeD levendig van lid (Ot lid in (lukken gefaoüvren^, me£r noch min dandatt 
]het vjeefch in de Vieefchal gefchiedt. Het meefteVan allen montten deleren 
uit in vf^reedheic, die, gelyk reets gezegd is, hnnne Landgenooten in den Jaare 
lóifi hielpen vermoorden. Na het eindigen van deze Barbaarfcbe Slachting, 
gingen de Moorders des volgenden daags ter jagt op de.geenen die ontfnapt 
waren , wadrvan veelen onidwaalden in de boiTchen en op de hoogde bergen 
met fneeuw bedekt, of verdoken, zaten in de holen en kiooven der rotfen , om 
dat ze niet hadden kunnen vlochten zo teroirzake van de menigte van Ibeenvtr, 
als door hunne zwakheit, of omdat de Vyanden de doortoc&ten bezet had- 
den Dit bloeddorftig Leger het moorden voleindigd hebbende, (lak vervoU 
gens overal de Kerken en Huizen in den brand , wordende het Vlek en de Kerk 
van f^iliar^ in bet hart der Valeie van Lucern gelegen, alleen gefpaard, en 
eenige'huizen van de Vlakte 4ot lylbergiog der Ieren, aan welkehet Landge^ 
geeven wierdr. Men >an in de nlgemeene Hiftorie van J^ Leger de naamkn 
en bet gctalder vermoorden vinden ^ en de wyzenop welke zy omgebragt zyn. 

De Vaudoifen aldus^ zommigen vermoord, andéren gevangen, en anderen 
uh hun land verjaagd, en de Vyanden volkomen ireefter der Valden, èn de 
Ieren aldaar,' in veel grooter getal dan de ontkomen Vaudoifen uitmaakten , ge- 
vedigd zynde, was 'er geen hoop dat deze elendige Menfchen ooit wéér In 
han land zouden kannen keereu. Maar Godt, voor wien niets onmogelykis, 
nam hunne zaak aan , en bewoog de ProreQantiche Vorfteu en Staaten., die 
door hunne onderhanden hen hielpen, gaf ben kracht en moedt, (Ireedt voor 
hen, en decdt hen met een band vol Voiks groote en wonderbaarlyke over« 
winningen op honne Vyanden behaalen, en daardoor, en door de aanhouding 
der Proieftautfche Magien wierden zy eindtlyk in hun Land herfteld, enzyn 
daarin gebleven, ondanks alle de poogingeo en liflen van hunne Vyanden to( 
den ]aare 1686 toe, 

NA de vddrverhaalde wreede moord > was 'er een bloedrgen Oorlog toflcheo zeoemkm 
de overgebleven Vaodoifen en de wreede Moorders van hunne Medebroeder!, OvAt^u» 
waarin deze Dallicdcn , door de byftand des Hemels, ongelooflyke wonderen ver- f^JJJ,^5^ 
richteden* Huiine Hoofden Janavel tvï Jayer toonden ziclf in alle gelegenhe- ^tin^s^ 
den met weinig Volks tegen eene groote mepigte onuiifpreekelykUoekmoedig. monc 
RaraSy eene Gemeenfiphap daar 25- Huisgezinnen waren, verdeedigde zich te- 
gen alle de Vyaudelyke magt, dte tot verfcheiden malen toe de plaats vruch- 
teloos aantadce , eér zy door hunne groote overmagt en verraderyen dezelve 
vermeederdeu , en op dezelfdrwyze handelden als zy de andere plaatfen der 
Valeten gedaan hadden. Het is de moehe waardig alle de verfcheiden ftryden 
welke voordelen in de algemeene Hidorie der Vaudoifen in 't breede te lee- 
zen. Eiudelyk wierdt door bemiddeling van den Franfchen Ambadadeur de Ser* 
vicnty met de Vaudoifen een Vrede gefloten,. zander dat men den Ambafla« 
deur der Zwitfers, di^alreets een tyd lang te Turin geweed was, daartoe* 
wilde toelaaten y of de Engclfche en HoUandfche Ambaffadeors die op weg 
waren afwachten '; omdat men voorzag dat men dao voordeeliger voorwaar*- ,^ 

Qp 3 den 



Digitized by CjOOQIC 



,io K o R T E H 1 S T o R I E 

4m ttn ée Vaodoilêii tonde hebbea moeten toeftato. De Hertog ftoot bea 
éoor een ofea brief ftexe(?«ii te P^j^mro/den^ Aagoftüs löff.ecDcslgemeeoe 
bwytrcbddiiig) herfieiliog vm hanoe iroorrechten , ea vryheit vanGodedieoft 
toe, bekttlipco In ecnige plaatfen die tthgezonderd wierden. 

Maar fchoon de Vrede aldas gemaolci wat, men Irwelde tegen deniobóttd 
rm het Tra£kaac, en tq^en aile beloften aan de VtudoMenen aan de Mioifters 
der PrO)te(Uiit(cbe Magten gedaan , hen op afie heïmelyke en opcnbaare wy- 
ten; tot ia den faare i66x, wanoeer oien hen wederom b]rnaapdexeififew]f- 
le, ja net uocb gfooier traUlieden den OotIm aandeedt, niet aHéeolykto dat 
. > Jaar » naar ook ia het volgende Jaar 1663. onder KartI Emmnel den II ^Her- 
4^(Im log vatt Saotjt. ki dein Oorlog ging bei al wederom ala in de voorgaande» 
£|7?<^ banne geringemagi befthadigdetoiani'g ite groote magt der Vvandeo, darmen 
TmMdaifem, bcn éoAAf&'AKxx hemiddeliDg der Zwklcrs wederom den Vrede moed gee* 
^Ktt^ welke vectat waa inden open brief des Hertogsvan den i4Februarydes 
Jaars 1664. Doch men bicldt hen al wadercmi geen beter vroord dan naar ge-, 
woonte. 't Zal gaaoejt ayo te teggtn dat %j onmogelyk tegen alle liden en 
booebedea vaa haane Vyandeo aoodcn hebben beftaan , indien Godt het barce 
des Hflrtogs niet einérlyk geneigd badi. Dete Vorft her gedrag der Vaodoifta 
oifderiochi hebbende, erkende de eroote dienften welke av hem in veele ge- 
legeabedea» -en inaoaderheit in de jaaren 1638 en 1640 g|Maanlfiaddeny endat 
■len hen tonder reden to kwaiyk gehandeld hadt. In 't Jaar 1672 oorloogde 
de Hertog te^ de Getiaeeien » waaria hy door de Vaadoi(èn zo wet gediend 
wkrdtt &% fay hen dies wegeas blyken van ayne goedhek gaf tot tynen dood toe, 
welke voorviel m deo Jaare 1678. Zy genoten ook dezelfde gnofi en befcher* 
mjfig onder bet RegenUchap van de Hettoginne zyne Wednwe, tot in den 
Htre i68f. ' 

Nfg»^ NA de dood van den Hertog Karel Emanuel den H, en van de Herto^ff*. 

^^^ na iync Moeder, hoopten da Vaodoi&n dal qc ruft welke zy na eenigen tyd 

^StMfimj genoten hadden, toe den Jaare lóSf toe, langer gedaurd zoude hebben onder 

ioai^ijo^' de regeenng van Viü^r^Amadum den II « dien zy merkelyke dienften gedaan 

jfj^^*" hadden m den Jaale 1684, in dtn Oorlog tegen die van Oftm^bvi. Die]Vorft 

XoM^ badt hen daarvan «ok verzekering gegeeven; doch van het einde van her Jaar 

«««> lö&f aÉ begon men hcsi door Icherpe en nadeelige EdiAen wederom te plaagen 

^r!Sr* *^ ^ ondrSlco : In het begin van den Jaare i6Sd vcrboodi 'men ben ganlcAo- 

Amadniï' lyk dcocfening van den Godsdienft ,op verbenrte van Icvch en goederen; alfe 

Jé'm IL de Vercoogen tm deze Eicndigcn warea re vergecffch. De AmtaiSufeirrs dee 

^'^ Protcftamtebe Cantons vao ^vHtjêrlami ^ die In MtArt dey Jaars ïóSót^Tmtim 

^^. *' kwamen, fielden vrocbtéloos alle hnnne poogingen in *t v^erk om eevugever» 

lichting voor de araie Vandolftiv te verkrygen i men wildedezdve lelfs geeoè 

viybeit geeven om oit do Valden te vertrekken , Ivoe krachtig 'ook ailedePro« 

tetontfche Vorften en &aaien door hanae brlei^en aan den Hertog voor hei| 

orndien einde aanhielden. Men kondigde den 11 Apttl wel een Edid af , 

waarby hen den vryea ninocht toegeOaan wierdt , dt^h de ofekdmft heeft doea 

*' zien 



Digiti-zed by 



Google 



DER W A L D E N Z ER 311 

ïien dat ïalks geeniiDs de meeniog wiis ; want toen bet 'er opAank^am it 
tolks niet allecDlyk belet $ maar de Koning vao Vrankr^k en de Hertog fat) 
Savoji, welke zicb gezamentlyk tot uitroeijing d^r Vaodoifen verbohdeo had* 
den, bragteu yder een magtfg Leger in deValeieoi dat van den Herteg ODder het ge» 
bied ?an zynen Oom Dom Gahiïlvan Savoje,cn dat van den Koning vmf^rémkryé 
ond^r den Heer Catinaty Gottverncur vau Cazal. Alle» wat deie Legers uit- 
gevoerd bebben, de dappere tegenftand der Vaodcifea» en hoc ly eindclA of 
de gewoone wyzen door verrader yen ovciwcldlgd , beioofd, gepynigd , 
irermoord, de Vroowen en Dochters gefcbonden, en, evenals in ^n Jaare 
i6fy door allerlei growelyke middelen omgebragt zyn, kao men breedcriten* 
)n de beknopte Hiflorie dodr P. Bos€r in 't Franfch ot^ojeeven» eh ra den 
)tarei69i in den AW^f gedrukt. Men hadtdete arme Menleken onder ichoone 
beloften en eene geveinsde onderhandeling ontwapenden gevangen geB0meD;eeii 
gedeelte nochtans^dfe hunne Vyandep mi&tïoBwdei,warenge«vapendgcU€feo,ea 
maakten» na het ircrtrek der Franfidben » het den Savo>aards lo moede etito 
bang I dat zy eindelyk daar door verlof kregen om met vrygeleide se veritdr- 
ken, gelyk zy dan ook eindelyk in de Maand van Odober ia Zvntferlmi 
kwamen • Die geetien welke op eene troüwelooze wyze ^ na dat zy de wapens 
neergelegd hadden^ gevangen waren, verkregen door een Trafiaat« dat de 
Zwitfers ten bonnen voordcele met den Hertog maakten, mede vrybeit om 
te vertrekken , en kwamen eerfl io 't iaaift van December des Jaars 168^ te 
Geneve. *Men Icbrikt en yft in 't leezen van alle de elenden èa ongiemakkea 
welke deze Elendigen gedutirende hunne ^evankenis hebben moeten vitRaiB. 
Zy waren op verfcheidentydeu» omtrent tien duizend zo Manaen als Vrouweii 
fterk « verdeeld in.Veertlcn Gevangeniflen of Kafleelen dec Staateo van 'Piem&Êt^ 
waarin zy zo barbaarlch in allen opzigte gehandeld waren , dat van ttea dai* 
zend. door den honger , of door kwaad en bedorven voedlèl, dat itttovoorbe*» 
dachteTyk den honden niet gegeeven zonde hebben, en door de aicktCBs,we]« 
ke uit alle het gebrek en de ongemakken die Vj leden ontnondeD^ filet méér 
dan twee doizend vyf honderd overig gevonden wierden toeo vpix\it iaeeoeo 
armen en elendigen Otlt te Gtncve gekomen waren. DezcVaudoiIën, zode 
eerflen als de laatften, wierden te Gr/iev^, in Zwhfetland^ en in de' Staaien van 
eenlge DuitTche Vorften zeer wel ontfangen, en van alle het noodige betorgd, 
waartoe ook de Veréénigd^ Proviutien het hunne deeden, door eeneaanmer* 
kenswaardige Collede tot h«n voordeel, die van tyd tot tyd aan hen gezonden, 
en onder hen verdeeld wierdt. De Vakien vervolgens met In wooners van dea 
Roomfchen Godsdienft weder bevolkt zvnde, was 'er niemand die denken 
konde d^t de arme verdrevenen ooit wew:4 in bon land herfteld zouden wor- 
den : Zy ondernamen echter gewapenderhand weder te keeren in den Jaare 
16S9, en vergaderdeu-ten dien einde heimelyk ten getale van 8 of 900 Man 
in het Bofch van Kion^ vier mylen van Ceneve^ zynde onder dat getal noch 
lAeér dan }00 Franfcbe Vlochtelingen; zy trokken in flilteover het Kkirvan 
Genevt^ met 11 Vaartuigen die zy huurden ofte Nim vonden, en kwamen 
in 't begin van September in Savoje^ en kozpn aldaar eenen van bonne Predi- 
kanten 



Digitized by 



Google 



311 K o R T E H I S T O R ï ï; 

kanten, /fr««/vi/ f^enoemd » en ccncn Metfclaar , wictis aaam Tnrel was^ fot 

hunne oppjui > >fJen; dezelve waren kloekcnoedig^ doch onbedrevcn io 4pa 
Oarlo^ Dtf tiiwjjners van twee Dorpen^ die op hunne landing alarm viril* 
dcu iiiaaken, wierden door bedreiging van verbranding daarin belet» en moe- 
ften lecrtocht voor geld verlchaffen Zy tonden eco Detachement om de brug 
van Tremblitres te bezetten, eerde Vyanden ïolks ontdekten, en aldas trok- 
ken zj zonder tegenrtand over de Rivier de Arve , die diep en fnel /$* De 
Hoven van f^rankryk en iS4vö;> wierden terftond van hunnen optocht verwitf^jd, 
en men gaf bevel aan de Gouverneurs dct ptaatfen die naby hutmen^föötiQcht 
waren , om hen re fluiten in verfcheiden cngtens daar zy door moeden trek- 
ken; ïy*kwamen echter alle dié zwaarigheden te boven, en maakten zich ce- 
ncn doorgang met den degen in devuift. Zy moeden vier of vyf/cherpc ge- 
vechten dooritaan, eer zy in hun Land kwamen; maar het ergfte was tegen 
den Marqoi's éie Lar/cy die hen \^ilde kceren aan een cngen doortocht naby 
Salbetram\ hy hadt een Regiment Dragonders by zich en yeel Voeivolks : zy 
overweldigden echter , na een langduurtg gevecht , waarïnzy veel Volks verlo- 
ren, dezen doortocht» en anderen. Ue Marquis de Larü wicrdt doodelyk 
gewond, en verfcheiden Fnnfcbc OflSdcren, en meer dan twee honderd SoN 
daaten fneuvelden. Na dar zy alie deze zwaarigheden te boven gekomen wa- 
ren, trokken zy in hon Lai»d, verjoegen de geenen die hunne goederen in be* 
t\x genomen hadden , en doodden de geenen die onwillig waren om dezelve 
weder over te geeven. De Koning van Vrankryk en de Hertog van Savüjc 
vcréénfgden zich ondertuffchen , en deeden hunne Krygsbenden optrekken om 
de w«dcrgckeerden te verdryven, en om dageenen die noch niet wedvgckeerd 
waren zulks te beletten. Het is te verwonderen dat zulk een hand vol VoJks^ 
zonder ervaaren Krygshoofden , durfde beftaan een vyandelyk Land van 14 of 
if dagen réizens door te trekken, alwaar zy hooge Gebergtens moeden op- 
klauteren en veele engtens doorgaan , daar honderd Mannen bekwaam warca 
niet alleenlyk 2 of 30CO tegen te houden, maar zelfs te flaanj welke engtetis 
door grooter getal van So!daaten,in den Oorlog bedre^n, bezet waren. Niet 
minder wonder is het* dat dit klein getal van Vaudoifen zico er volgens acht maanr 
deri lang in deieValeien verdedigd , en negen of tien ïwaare ftrydep uirgeflaaa 
heeft tegen de 'Legers van Vrankrfkjtvi Savoje^ dletwfntigjen meeftentyds der» 
ttg regen één (lerk waren; ja dat zy méér dan tweeduizend van. hunne Vyan- 
den in deze ontmoetingai deeden fneuv.elen. De Koning van Engeland en de 
Staaren van HollaKd hunne wederkeering verflaan hebbende, laakten Aanne 1 

onderneeming, als vermeetel , en achtten hen voor verloren , en dat aife onder- ^j 
ftand vruchreiüos zoude zyn. Doch wanneer men zag op welk eene woiidet« 
lyke wyze zy zich verdedigden, begon tncuhen in de Maand May des Jairs 
l^9oeenig geld rot onderftand te zenden, en eenige Vluchtelingen van ^r«»i- 
ryh uit Zvatferland en Brandenborg tot hunne verfterking te" doen optrekken. 
Ondertudchen ontftont 'er verdeeldhelt tuflchen den Koning, van Franhrjk ctt 
den Hertog van Savöje^ waarop yder van hen de Vaudoifen om flryd aan zyoc 
zyde zocht ic trekken ; waardoor de Hertog genoodzaakt wierdt de Vaa* 

doi&a 



Digitized by CjOOQIC 



DER. W A L D E N Z E N. 313 

dolfen ia hapnegoederen , voorrechten en vryhdr vaó bunnen Godsdienft ce her- 
(leHen, de Gevangenen welk« hylèdertonureot vier Jaaren gevangen gehouden 
hadt in vryheït te ftcllen, en alle de Verdrevenen oït vri^eiiide Landen wedtr 
- te roepen. Aldos jwicrdi de Koning van yrankr^k^ diehetvoornaamftewerlL- 
tuig van het verderf der Vaadoilèn was geweed , tegen zyn wil de oir zaak van 
hanne heritelOng» doorzyn l^waad gedrag den Hertog dwingende zich te voe« 
gen by de' Magten welke teeen hem vereénigd waren , dewy t hy de onzydig^ 
lieii aan hem niet wilde toeltaan. De Vaodoifen verrichtten ondertoflchen ia 
den Oorlog, die daarop volede, wonderen voor den Hertog, humienMeefter, 
tegen de Fraolchen. Deze Menfchen zyn echter naderhand wederom vantyd 
tot tyd vervolgd, en door nadeelige Edifien benaauwd » inzonderüelt federt 
1728, gelyk in de verfchriden Stukken van deze Merekrius kan ^agezien wor* 
den ; totdat zy eindelykin de het Jaar 1731 voor een gedeelte ivederom haa 
Land hebben moeten v$rlaaten en naar dat der ZwitzerlcheCantonsvlnchteni 
alwaar zy verdeeld zyn en verzorgd worden, in hoope dat de Proteftantfchia 
Magten eindelyk wederom hunne herjdeping zullen verwerven. 

Zie daar zo kort als *t ons mogelyk'is geweeft de Hiftorie der Waldenzen 
Toorgeneld. Wy zien onder het fchryven dezes wederom in de Couranten ^ 
dat *er echter in bet kort e en eerfte Deel dezer Hiftorie (mifTchien eeue vertati* 
liug van die van Leger) in het kort (taat u\t te komen. Daar is voor ons niets 
overig om hier by voegen , dan dat onze Hollandfche Provintie van tyd tot 
tyd niet. in gebreeke gebleven is om de arme Vaudoifen door haarc milde Aal^ 
ipoefTen by te (laan , wanneer da hooge nood en armoede van die Verdrukten 
zulks vorderde. Men heeft onder anderen aantekening gehouden van hetgeena 
fh verfcheiden Coileden voor hen te Amfteldam alleen is opgezameld. ' 

In 't Jaar i6ss, op den j-de September wierdt te Amfteldam geconeöccrd. 
In de Gereformeerde Kerken ... . , 45*00^ - o - p 

In de Waale Kerk. . . . ; . 9000 • o • O 

In de Kerken van de Vlaamfche en Waterlandfehe 

• Mennoniten. • , • • • 20000 - o - O 

In dé Lttterfche Kerken. . . . • 12000 - o - O 

' In het Jaar i68> op de» iide. November wierdt inde bovengemelde Stad 

Gecollefleerd. . / 

Inde Gereformeerde ÏJederduitrche Kerken. 38150-2-8 



\ 



In *t Jaar 1699. ^P ^^^ ^^^ Pebraary wierdt aldaar by de 

Huizen GecoUeöcerd. • . . 7^940 - if - 8 

' Wy lullen dit kort Hitlorifcb vethaal tefluiten met dernaaukeurigfte Lyft, 
welke wy van de CoHeéle j4|: nu op 10 September dezes Jaars dcfordeganfcbe 
ProVihtie gelchied is# hebbi^o.kunnea bekomen. Indien wy in het vervolg zo 
Veel van de CotkQen der Holtandfche Plaatfen, welke in deze Ly ft m'etgevon*^ 
den worden , kunuenverneemen dat het de moeite waardig is, xuHen wy het 
ïelvc den Leezer hier na mededeelcn* ^\ 

Rr LyÖ 



Digitrzed by CjOOQIC 



314 

Lyft vin 4c 
C O L L B C T E 

Tcü behoeve der arme verdreveo 

VAUDOISEN OF WALDEN ZEN 

Door 4e ganiclie Provintie van Holland op^den lo Sepieiober 

des Jaars 173 it 

Beigeo. , ; zitf-9^ 

fierkcU ^j-ioH 

Berkhoac« , 2J3- y-8 

fienkeUdvkcnBloaiDmidiaU fo- o^ 
Beirerwyk. , yyo- 00 

BictUmd. . ; im<^' 

Biniienwyreiic« . xfr t^' 

Blaricam. • 74- 10 

BleskcQSgraaf. • 24- i-S 

Btommendaal eo Ovtrveca. ' 3ii« ok^ 

, BJokiand* • *5* i*^ 

Blyswyk. . fn-ito 

Bodegrave.^ . 20- o^ 

Boskoop. • ~ J40. oo 

Bovenkarfpé! , Grotebröek , 

^ Lucjebrock en Hoog^ 

. karfpcJ* tf^Xl^ 

BrandwykenGyblaod» . 4^- i-o 
Brlclle, . lOtj:*- o^ 

Broek op Lai^gedyk. • 9t-i|r^ 
Bfóek in Waterland. 214^ o-o 

fibykfloot. ifO-KVOi 

/.' ^^'.',,^ .•.;.♦ c. 

CoUafixig. 
Cal dagen» 

Cafiricam. • . 

.Catv^yk op^ flthyo. 
Catwyk aan Zo:. 
Cliarloó^ 
Clmwall.^ 
CfiOmibentè, • 

CMmoMoiedyk. 



Aaibmtg. • . f zi-ü^ 

Aalsomr. . 3^3* 1^ 

AarlaiidefV«eo. ><*- g"g 

Absrcge . »ƒ• B-8 

Agtiehhovcn. ^i 6-13-8 

Aker(to<M* : f?- 9-^ 

AlUaflerdaai* • 304-180 

AIbraiMkwaart« ^"^7^2 

AMcmaade • ^yf-V' 

Alkmaar . , 1867- 2-8 

Alakerkr . fS- <; 8 

Aipben^ • f74- 20 

Aineydea. • 13»- ƒ•$ 
AoAerdaai , -in de Stad. f 32695'.x i -8 
m ■ ■ Boiteo de Poorten. 1367-16-0 

AmfielveeD, . 8f4. z- • 

Andel. . 4a-ii-^ 

Se. Aithooy PeUler 24- 6 8 

ArkeL . jo- 6-0 

As^erlfD. • x^f.ijo 

Avenbórn. . 33- o 8 

Baarsdorper Meer. 3-1 ƒ-o 

Baart wyk. • 14- ƒ:§ 

BftbbcrspoMer. • , o-ii-o 
Babilonïcnbrock , enHil. ' 3^-10-8 

Baocutn. , ie* 2tf) 

BarfiogcrhocB* * X}o-i6« 

Bceaifter. -^ 799- 2.0 

fw«. ^ 147- 1-8 

Beaof broek, ; , 1J9- 6to 

Benthnyzen, . 4f-xi-o 



iS)-ivo 
doo*p-d 
3jo.ai^ 

I>elft, 



Digitized by 



Google 



VOOR £> E W A L D E N Z E N. 31$ 



Delft, Ddfshavenen 

Scboonderloo» 
Dteaiea» • 
Dieflttrflieer. • 

DordMC^ 
Dorp Ambacht^ 
Dorerca. 
DiimnidcB. 
DreogeIcQ. 
DabkeUim. 
Doflta, Mooaer en 

Miflkerk. 

E. 

EdttSi* « 

Eenfgenbarg. 

E?ten. • • „ ^ 

%9i; BCn: en op den Hoef. 

EgtooBt aan Zee. 

Emmikboven, 1 

Enkhnyzen. 

EngckQ. 

^enckerwoude. 

Euarsbem en Schardam. 

' ^ G- 

GjKCöruydcnberg, 
Gelkene's en Baroonie van 

Lieifeld. f 

Grenifrtn» 
Gïêffcnr. 

Gfeflen Kieuwkerk. 
Gfef&n Oukekerk .. 
Oieffendam. 
Qortxtm*. 
Gouda. • 

G6Qder|k. 
GótidTiaafi. 
Qraft. 

•• Qravttead. 
H Gf ave«5>er. 
H 8f afcn Anabacht. 
V OiTavcijideel. 
'I Gticmibaffe. 
S G»r«ftMe. : . 



84.44.191» 

itff. 4- ^ 

ï7i-X9'- o 

8;.i5'«io*i2 

S«-xi- 8 

lo* 3- o 

. 34»x6* o 

Iiz-17* o 
ff 7- 8 



700 p- o 

16- !• 2 

14-, 6. 8 
62*13 

it*i4 

79710 
46* o 



175. 6. 8 

98-14- o 
17- o- o 

a4r»f- 4. 

160- 3 q 

6i« o-o 

272- ö» o 

1207- X- 8 

1687- 14* o 
98.19. o 

23- 2- O 

^OQr X* a 

U9*i7* p 
41- ^ 8 
to- ĥ 8 
J4^1 j- o 

2«Söt- J- o 

23»- 8« o 



*s GreTeldoyns Kapel. 

Groep. 

Grotfct. 

Groote Lind. 

Groot Waspik.' 

Groflhuyzen. 

Haarlem 

Hallfweege Haarlem* 
Hardinzveld' 
HaringcarlpeU 
Haringboyzen. 
Haftpohler. • • 

Haferswoude. 
Haawert. 
Hedikhoyten» 
Hi^eaillede. 
Hpc^ Hqygenwaarr. 
Heeljansdam. 
Heer Oudelans Ambacht. 
Heesbeen. 

Hem en Vcnhuyxcn. 
Hendrik Ido Ambacht, 
Uensbroek. 
Hcrpc. 

Heokelom« •' 

HcQiden* ^ 

Heykoop. 

Heyioo ^ Oesdon. 
Heyocoort. - .. 

Hïllcger$berg. 
UilVerfliili» • , 

Hiiiaart of Zaydbeyerland* 
Hodenpyi. 
Hocndcrland. 
\ Hof te Delft. 
Hofwgph. 

HogeSiPflowe- ^ . ^ 
Hogemaibde. 
Hogttecft. * 

Ho)i(lo0t. 
HofidsMiedyk. 
Hoo^Tlitt; • 

Hoorn* ; 

Rr 2 



109. X- t 

12- X- » 

J2- 4- 8 
99irx4 

2J'*12^ O 

1291^-13- Ö 

6X" o« o 

13^.18- o 

i4jr.i2- 8 

i8<i4- a 

^ 22*X3« ' 

296-13» 8 
46- 16- 6 

2I- 8. 
604- er 

t 1^- 4- 
46- o» 

6-I2- 

loi* f^id 

XOO. 8 12 

96-18- 

12- O- 

6s 5- 
. ï%o» o« 
42*'r8- 
67- 9^ 
7f»io*' 
994. 6. 

417- 2- 
70'Xf. 

34-8. 

X4I-I2- 
21- O 

33- 5- ^ 

27 ÏJ. 8 

t((« O- a 
8<^((*# 
fi 14- ♦ 

5766^3- • 
Ho6r4 



o 

o 
o 

4 
o 
8 



o 
o. 

o 
# 
o 

f 

t 

6 

8 

# 

4 
o 

# 



Digitized by CjÖOQIC 



/ 



Si6 

Uootnuu 

Huysdojnicn en de' Helder 
HoyfcD. . . 

; .1. 

Upendam. 

Jifph. 

Knpel op den Yflel. 
Kat(eRdregu . 
Kedicbem* « 

Kethel. 

KleyoeLiodj , ; 
Klüfldert. . . 

Kocdyk. : 

de Koog. 

Koudekerk. « 

Kraalingea. ' ; 
KadelAaart, 
Kyfhoek. 

L. 
Laag Bloklaod. . « 
Laage Swalaiyc* 
Laakenreld. 
Laaren. • 

Laadstneer; ";; - 

Langer en Korteraar^ 
Leebroek. 

I^exmond. « 

' Leyden. 
Ley derdorp/ ; 

Leytnoyden. 
de Lier. , ; 
Limmen. ; 

Linlbhooten. \ . . 
Lïffe. 

Iioeneo (Hollands) 
Loosdregu 

M' 
St Maarten. . / 

^r. Maariens Rrchr. 
Maasdam. 
Maaslai»d« 
Maaflsiys. > 



COL L-E C 

46» (r O 
I4ÏV314 

304-10- O 



lyó- o- o 

138- o. o 

240. f- o 

ay- o- o 
»43' 9- o 

. i?o- 3. 8 

98 19-4 

iij-z- I- 4 

^39 J4- 8 
503- o- o 

10 17- o 



30* c o 
4?- 6- 4 
37-1 X- o 

64- 9-12 

.162* o* o 

140- 612 

51- I- o 

. 138-18 8 

i074f-ï7- 8 

47a- S' o 

91- I- o 

8). 19. o 

66. 1- 8 

20* O- O 
291 If' O 

72* o- o 

yZÓ^ 0..0 

óy-iy- o 

p-if 8 

36^ 9- 8. 

3"- 6 10 

ioj4-i6. o 



T . L Y S T 

Made, ^ .. 

Medenhilk.' 

Mccrdcrvport. 

Meerkerk. ; 

Mcejiwcn. 

Middellie. . 

Moerkapel en Wildeveoen. 

Molenaarsgraaf. 

Monnikendam. 

Moaftjen 

Moordregf. 

Muyden. 

Mnyde^berg. . : 

Myl en Nadort. n 

Mynsbeerenland. 

N. 
Naarden. 

Ncbbixwont, . . 
Nederflingeland. 
Nienw Beyerland. 
Nieuwendam. 
Nieuwkoop* 
Nieowland. 
Nfenw Lekkerland. 
.Nicöw Niedoip. 
Nicuveen* . ; 

Nieuweveen. 
Noordeloos. 
Noordfcbaarwoude, 
Noord w: binnen en ai^a 

Zee. 
Noordwyker Hout. 
Nootdorp. 
Nnmansdorp. 



Qbdam« . 

Ocftgeeft. ^ 

Onfenobrt. 

Ooft-Barcndregt. 

OofterblQkker. 

Ooflerlpek. 

Qoderwyk.. 

goAhuyaen. 
oftmeyzen. 



O. 



^3- 4. o 

51- 8 o 
6ö- 4 10 
78 19- 6 

xco- o- o 

IB^io-? 

70-2-0 

. tfoo- o- o 

4^5-11- o 

310 12-0 

274- o- O- 

Z3a-i9- o 

a3-i8- 8 

iif- 3-ii 

672- 7-u 
i+- 00 
31-14- o 
" 68* j-io 
17 f- O- o 
244-11. o 

127- ^ o 

j6i- 4-8 

70 j j^io 

X9- 9-t> 

a7f- O- o 

60* $• o 

Ji-i7- 8 

^1- 2* 8 

.8f-i7-i2 

178- J' f 
xoo- o- o 

19. 9. o 

21- O- O 

, 'fco- o 
OoS< 



Digitized by 



Google 



VOOR DE WA 



OodiaiiDen. 
OoIl-Y£&lnioDde. 
Opmeer. 
Oterlcek. 
OaenlaiKi, 
Oodendyk^ 
Oude Nickoop, 
Ouderkerk. 
Oode Zype/ 
Out Aiblas. 
Out Beyerlandt ' 
Out Carfpel. 

gatdorp. 
utheusden. 
Out Matheneflfc* 
Outshoorn. 
OvttCchk. 

PapendregL 

St. Pancras. 

Pcrols, 

Petten. 

Peurfum. 

PartagaU 

Purroeiend. 

pQttershoek. 

Pynaker. 



P. 



Qoadyk. 






4,ST^ o- o 
116-19 o 

30* X' o 
48 12- 4 

46-16. 8 

46*17 o 

«8' 7 o 

. joa* 014 

ll3t* o iz 

1^ o- o 

X76•l6^ 1 

83.14-8 

53- I- o 

14^13- ö 

14-13. 8 

407. ji- 8 

332- o- o 



L D E N Z E N. 



317 



i8f.4 
83. j. 

aii8 
53- 6' 

lOOC- o 

93- A. 8 
255-7 8-10 



Sand Ambacht, 

Sandeüngeti Ambacht. . 

Santvoart. 

Sdfleobeym. 

Schagem .. ^ 

Scharwottde« . • 

Scbéllinkhout. 

Schetlttyne; 

SchelÜDgi^oude- 

Schermer. • 

Schermerhorn, - ; 

Schiebroek» 

SciieveDingea, , 

Schiedam. 

Schtplayden. 

Schoonhover 

Schoorl. ; 

Segwaart. ; 

Sevenbergeti* 

bef enhoven cd Noorden» 

Sevenhuyzen. • 

Sillaartshoek. . 

Slewyk* 

Slidregt, Naald wyk en Nie- 



i6yt^ o* o 
66- 10^ o 

26. O' o 

6o- Q. o 

186. i- 8 

140^ 8^. Q 

27- 5-. o 

y6- 4. o 

4o« o^ o 

44. 00 

231-11- 4 

71'- o- o 

74* O" o 

ƒ 30» o. o 

ij-69. 4: 4 

pj-io- o 

360- o* Ö 



8- 8 
o- 4 

o- ö 
o- o 

2- O 

30-13. 8 
33-10- o 



«lOl 

lyo. 

368- 



RaamsdoDk. 

Ransdorp. 

Rhynsaterwoude. 

Rbynsborg. 

Rhoon« 

Ridderkerk. ^ 

Rotterdam. 

Rovven. • 

Ryke Waveren. 

Ryp. • r 

Rysoort en Strevelshoek. 

Ryswyk- 

Ryswyk t)ndcr Gorcom. 



mands Vriend. 
Slooteo en Slc^terdyk. 
Soetermeer. 
38- o- o Soererwoade, ; 

Spalant. • 

Spanbroek. 
Sprang. 
Spyk. 
Stolwyk. 
Streefkerk. 
Sfryenl -|. 

Sayderwoode. ^ \ 
Swtmmerdam. 
Swang. ' • 

Swyndre^u 



335.14- 8 

72. Q. o 
lOO- Q. O 

215-X5'. O 

62 o* o 

80. 8- S 

15004 9-0 

jt- 8* 8 

45-"- 8 
409. 5- 

22. 8* 4 TexeU 
^Rrj 



305- 8* o 
600- o- o 

90 17- o 

xti-ij- 8 

rj-if. o 

71.4- 

io6t11- 

98* o^ 

233. o. 

I2I.IJ'- 

57- 7- 

226' a- 

80Ï1- 

pg. 4. 



T. 






Digitized by 



Google 



>!«, 



C o L L E C T- l Y S T 



u. 

Urfam* 

Uyt4acn« ; l 

Uytgceft. .♦.?\ V 

Uytwyk. 

V. 
Valkenharg. 
V^lkoog. 
Veea. 

Vd^^D en de Sandpoorc 
V«r. 

Vianeo^ • 

VlaardiDgen. 
VlMrdiDger Ambacht.' 
ViielaDd. 

Vl]rinen« . ,. 

Vobiburg. 
Voorhout. 
Vootfchotcn* 
Vrtcfekaop. 

Vrye en Laage BooehoriL 
Vryenban* 

Waftnk9.|ZfD. •. ^ 

Wad waf* 

Warder. » ^ • . 

Wacincftlmyzen, . 

Warmottt« * 

Waflfenaaf 

WaMrgiQg. 

Wafetiflg* .. i 'i-W' ^ 1 

Waverveeo. 



82: 



202*10' 

18- 7. 



8i*io» o 

If'lO'lO 

41- S- 8 

Sj-o* o- o 

65- o- o 

i47- 6i S 

i8j/-i6- Q 

ao8^ f- d 

ji* 7-10 
693- 8- o 

90.4. 8 
ƒ48.17- g 

i9* 6- o 

'8* »♦ o 

i8* 3 12 

" 9'i7-b 

18^ x^ 8 

yo o. o. 

111*19- 8 

6fv 8- 8 
38* o o 

J38x2« 8 



Weef». ; 

Weefper Carfpel. 

Werken. 

WericendaAi. - •'^ 

Wcfterblokkcr. 

WWA^EyflTelmonde. 

Weftmmtt. 

Weftzanen en Weftknol- 

leodam. 
Wefffiuidam. 
Wcftwond en Ondyk.^ 
Wicruij^erwMt. 
Wiïsfeen, Stompwyken 

IfC^fendam. 
Wiixioienam^ ; 

WhiM. . 
Woelden. • * 

W0gattm. » '4 < ^ 
'WwHier.- -'•• ' \ . *-• 
Worinerreer. ; ' 

Wottbnigge* 
Wcmdfiehem* 
Wo«, Wouthamas tn 

Gtmnevelu-^ • • 
Wf dcdci. ; ' 

Wyk.- . . :- 

Wyngatrde en Roybreek. 

Z. 
ZoQteveen. 

Zoydfcharwoudew ';»'■ ^^ 
Znydfchenner) $4«>r()febe#«v ^ 

Meren DriohnyvéA^ ^^If^-'^b-^ 



tlMt^ OF % 

«33-4- o 

s<- o-o 

13S0- o- o 

7Mf i8-n 

7*- o B 

'U4^ 6- ó 

317" »- o 

"7- i- 8 
400- ö. o 

^Jtti* o**o 

88b^ O' o 
79- 7- 8 

?4iy^4 

3M7- 8 
,33- 9-Ó 



De ganfche Colleftc welke in de boröngcmclde Pkuitfenge(chie4 
h, beloopt alxb een femme van ƒ jo8f04: i7:6.lxbalveo Met^rae 
in de ölaatfcn ge^Wleöccfd is die tó deze Lyft. oiet liitgedruirs^yo ^ 
dac zekerlyk fliede noch eene goede foidae ziil beloopen. 



EIND 1:. 



BLa&* 



Digitized by 



Google 



B L A D W Y Z E R. 

' ■ ■'-*.■, 

A ififpcMfc van den Torkrdieti AittbiüSSidetir tao 4ca RoM^feb* 
-*^ Keiter. ^ 33 

• A « ^i) den Viccroi no liet lerfthc ParlemciU. 140* 
« . • vm d€ti Hollandfchen Mmifler Gsllieres^ aao dro JPiioci^ 

«alen Keizerlyken Commiflaris. 272 

« • hl *t KonhAfyic fan ]!fapth. 109 

• • .te Nsjfttf.' xSx 
lUle Tan AccciSe van den Groot«Henog van Tffcmu iu jbel W^a« 

Triftaat. 214 

Adrefl^n van het lerfche Parlement aan den V4ceroi. 140 

• «aan den Koning» 141 

Afbeelding éer Vakicn «ran PUfmwt. 294 

AlariQ in E^eland, .1^ 

Aniantie taflcDen Saxen en Vfmfper^ pf 

Aloé (bloeijende) m den Keiierlyken Tuin. 20) 

Antiquiteit 10 Ierland gevonden. P4 1 2S3 

Autv^oord van het Franfche Hof aan den MinMer van Gmua. 120 

9 van den Koning ^êXkS^^^Umd op bec Adfes van het lerfche 

Piflcmcnt. 257 

AtreA van den Raad des Konings tvxVrstihyk. 'K4>v<>5'|i^>ie9,i47,24f ,2f4 ' 
^ ' • te Palernto tef^en de Legende van Paas Grigirhis VU. - ^ 20 

^ ^. ' van^de Deenfche Rentekanner tot verbod van Commerpe met 

'^Uamhtirg^ 43 

C • van 't Parlement van Paryi tegen awee Da^raeieA van *t Hof 

van Rome. 144 

At^ykrtan der Misnoegden van Cotfitm. af8 

Audiëntie van den Torkfchen Ambaüfdtar by den Prins Eugewim vp Sawjf. 33 
jimo da Sé X^ Lisbm.. .22 

Bergen tot malkander geftort, %^S 

Beroerte te CottJioMtimofai, 122 

Boiuit ran den Ryksdag ie S$oiMm. %a 

m ■ ■ ■ van den Keiier in de zaak van Ooft yri^andM %im 

Boerentoon (kloeke) in Engeland. SI 

Bcatid te Comfianrimpèl 93 

te PaUnciay in Spanjo. $\ 

telFo^fiedel. 93 

te Petrikou in Poolen. 9| 

to Annaberg in Meiffetê. . .199 

op het eiland Marken. 199 

Brief 




Digitized by CjOOQ 16 



. B L A D W Y Z E It 

Brief van den Marqois Je la Patnn de BaitehUndlche Mfoiaers (e iKd^.)9 
' '? «" 4«» P»us «ao den KardiriMl HtmiMMMti. xéi *> 

— — ran den Sultan aan deii Roooifch Keizer. " " - ■ \ ^a 

■r, '*" ?*° Zegelbewaarder rfan de Biffchoppen ran Frankrdt. -« 

: van den !• ranfchen AmbaOadoar aAi de VergsderlnR der Zwftlèt», % 

■ l"*" "en Kanceher van rr«»*ryi.aandcn cerftcn Prefident »ta bet - 

Parlement van Parys. . 108 

, ^—wegens den Koning van Trwlr/é aan *tP»r!ein«i« van ff^sridteM». t.T49 
- — - Tan den Aardsbiflchop van Sens aan den Biflchop van Auxerre. i jr? 

,,.,>_«. van den Biffchöp van /fnpffrre aandien Aatdsbiffchop. - ijo 

'.-— wegens de VervoVingen in J*/«*««f. ' i»a 

. Van het Enangelifche Corps aan den Keizer wegens die VerToWaeen , xi± 

en daar br - ■ . jgï 

BYZONDliRHEDEN. 50, 90, IJ», >3f, zö 

Carga van v?er gngelfche Ooft-Indifche Sohepgn. a' 

— ^ van een dito. • - - . ^ 

-van 41 Hollandfche dito. ' ^ 46 

; van twee f ranfcheOóft*ïndifcKe Schepen. Ö7 

.van twee SpaanCjbeWefrlndifche Schepen. 60 

• van een Deenfch Ooft-Indifch Schip. 88 

• van twee Hollandfche Opft-IndMche Schepen. 80 
van vier EpgeJfche dito. . loi 

.van.oen ditp. • , , • ,^- 

. van een Ooft-Indffch Schip voor de Ooftendifche Comiagnfêr 1 »? 
-^ — -vaneen Hollandfcb Ooft-Indifch Schip. ^^ ^s 

Cartci m^chen Jat^» en H4Wflwr. " ;5ó 

V^oJleaen voor de Waldeozen in jab/Aw-rf. ' ï^^, 313 

r: «eclaratle van de Katholyke «n Britfchc Miniftefs te SeitHüy lot aan- 
neeming van het Tradaat van «'«««'door den Xoning 

; , ' V»n SfOMJe. t ' ^ 4 

• . . .van den Franfbhen Ambafladeor in Zwhferlamt, So 

Dobbelarcs verhangt iJch m EngtUud. ' JJ J 

^^ood van een Boer v;art rairtn ito laaren in Zweien. ,.^'^ , ^i 

7* > ^ - van den Hertog Van Twctbrnggé. . >*f i ^-V * ^ ^. - «g 

'^ vandeCzaariBne Eudoxi^ Fredowina. . . .-: h . - -^ig 

~^van eei» o'ud Man te Londen^ ^ 

*"'!""* in Zweden. - trf 

--——van de Prinftflc Pr^fiovsa yan Aig/7if)y^ . •> ^ ifc 

Dood 



Digitized by 



Google 



B L A w y z E r; 

Dood van den Prins van Wunenbtrg-StmgÊri^ - a9c 

wm ■ i«wia cene oude Zofter te F4frys. %%x 

^ l^ieliogeo in Engeland gebotw» xSê 

DUITSLAND. i^, 7f» saa/U»; au; a6o 

E. . 

SdiA van den Koning van Portugsl, ut 
..^ van den AardsbifTchop van SaUtetwg tegen tyne Proteftantfche 

Onderdaonen*. l4jp 

Eed van den Sptanfehen Generaal Ciarfty aan den Gcoot-HerCog . 

van Tofcémt. ^^9 

Engelfth Esfvadcff in Spa»j<, ki}^ iM 

Ezecatfe tegen de Hiftorie van den Abt laris ta Ame^ X4<S 

over Südooiien* iJj 

EzecQtóiiale Brievta tegea den Kardinaal Ctfiis^ aa 

Gaanvrdief te P^iryi. xyS 

Geboorte van vyfl'ngen te Parys. fi 

•*— — van een Saxifchen Pr(n«. ajf 

Gedenkpenning ter eere van den Kardinaal de FJ<ury. lil. 

Gevangenis van den Koning f^Sor van Sardlmi. . ^ ^ xtfST 

G«weld gepleegd door de Spanjaarden aan een Eogelfclr EapUein« $ 

GKOüT-BRITTANNIE- 3> P> Pfi ^3?» ^5> ^3^ 

H. 

Handelingen van de Ryksvergadering te R^wj^iKr^. 77» 17X 
> van de Congregatie de Super NoBnulHstei{tfMi#. aa,Xi9i2i3i2f6 

■ I van het lerfche Parlement. ^39» ^3 r ^3^ 

Hemelsteken te Bazel gezien. IM 

Hiftorie der Waldenzen. 184 
Httwelyk tnflchen den Prins van Barehb en d« Kroflaipria£cft vaa 

Prmffim voltrokken. a|A 

I. 

InAillatie van den Prins van Oramie in yrieAmd. 1^9' 

InArament wegens deOollenryklche Svccdfiie. i6f 

lïAJLlE. aa, 7ö> "9» x<4j «J, aj^ 

J* 

Jmvibhrifk op de gewaande xwangerheit dec Horcagianc Tan Pétrmt^ aoA 

Jiv. 

Kardinalen gemaakt. i^ 

Xerkelyke zaaken in FroMiryk^ CQ van ket Patlement Ht *4S 

Kiudermoord in Zwtfirkm^ ^Sx 

Laft4^ io &i*^». ^ ^ ^«if 

Sf I-o«- 



Digitized by CjÖOQIC 



B L A D W y Z E R 

j^otteriogén (Hertog vaD) in B^lhmJ. .u ry9 

t^'t ■ ■ in Engeland: -) - 2P4') ^ 

Iiochi of Windpomp uitgevonden te Rigen$h$irg. . -i ; .^ ^u^-^J^ 

lyft der Groenlandftbe en Straat-DariMchc Viflcry.' .?. -ito 

, ^ der HoHattdfcfae Golltae voor i3e Walaeazen of Vattdoifta - ... . 
van Piittton^. %^^%%H 

iiandciftcRt van den Bïflchop van Cifttron. »o8 

Memorje van Juflfcr Cadirres. '^ . ^4 

Mirafce*! van een Lieve-Vrouwenbeeld in Opper- /A/tgftfr^'y. ^' - '^^?. 

Mftakelcn van 4«n AU l^aris^ itP^tys. ^v ia.t 60, i/a, «> 

■ ' ■ ■■■ vaft deszèlfs overleden Bkchcvador. iio 

fJMonaco (Prinfefle van) verfchalkt den Prins htar' Gemaal* X5i 

Moord van zes Menfchcn in één hais . doo& één eenigen Scbda». . ^ ^3S 

MEDERLANÖEN. 43, 89, 138^ ^f^^ajtg 2»r 

OÖroi Faa de Ooft-Indifch'e Compagnie fn ZwcJeff. Xl^^^IAuEg-^ 

Onweer re Getuve. f o 

te Regensburg^ Nem^nhurg^Xxt. :^ '^ ' 'ƒ«•'• 

ie J^2f;!r.' * • . « 91 

{^Duitsland. ^ j -. rja;^- 

te Bajonne . vaK^' 

ttBeriytf. •'..' t „ •'.''. > ..'..■ """.pi.' 

\ti EngeUmd tn ^ebotiand^ 199 

HiPmngédp . .• ' ''^S^ 

in A»vr«. '. >i löic 

te AnMiUUm 2& 

Ooft-Indifche Compagnie in Zwif SI op^erechr«; . . ;jj v:*^ 

OoO-IndilcheSetiepén (tyf)in £flr^r/M«^aangekome«. . ^o ^ 9 

— — •— — (een en.^wintig) in Holland aangekomen ,'!.>q 45 

— • — — ^ (een) la Eaijcfand. ^' [;^ n 

— i «— *^ -^ (een) te i(;0M>^;irije^. ' ^^ i>8 . 

— ;-- r- — riwec)ialKW ." ' «9 

— — -^ "— (f jf) in^ngeloMd. 10| 
— . — -r -^ (een) .voor de Ooftendifcbe Compagnie te fii»fcwy.i37 

— •— ~ i^ (een) in RtdünJ. n* 
Ordonnantie ia BrMi/r2». 2.0 
Ouden Man in \ GulichHche* . &ox 
Ottdè yirottwè te Londen; aoi 

. V ' >. .... 

Patqoilpenning te iZtfi^r. «• . 17 



Digitized by CjOOQIC 



PhS9rilpt«iit te Rome* 



R LA D M Y. t E R. ^ - 

Pcrfiaanfthcn^Ambifladciir door de Tatiaarcn onihalsd^ " ,. .. ,^| 

Pkmöflt bcfchrcvcD. . ^ . 184 

®akaat yan de KcizcriDDe Tan /f/^rf«r^, , v ï \ ^57 

?"^ ' > ■ van de Staaicp yah Gelderland ié^itn de Rooipfcbgetiatfeor * 17c 
ï van dêiWftfe Staaten. ' 23Z 

Plalraatéfi in den Hmt. L, 

POUTUGAL. aq> iiJ 

Proclamatie van den Koning van Groo^ Brittannii ttg^n de toevoer 
. van Ktygtóchocftcir naar C<y^<ftf. /:• 'VV 

Ffiimotfc van Kardinalen* . ' * .'.. f^ 

PnotcfV van. bat Proómlche Hof wegens de Soccefllc van *Parhi^:'-\ * ^[^.^fi^ 

Regllemcnt tot het ontfengen van Don Carlos in Tofcane. . i6x 

^^^ * wegens de 'Spaanfche Krygsbenden in Tofcam. x 218 

Reis van den Koning van Zweien naar Duitsland. - , 77^ §5. 

— y van denKeorvorf} van ilff«/t naar het Keizer Ijke Hof. ' 171 

Refcriptje van den Keizer aan de MafkiJtraat van Rezensburg. 2 

R3;?SLAND; ,.v, \ T^.^.c- . -^ . C ^ ï3>/i5 

:- s. . /^'^^ "':.,. 

Saltzborgfche zaaken. ^ 41 > 7^1 13^9 ^23,065^' 

Sentenüe regen Mr. J^het Krook te Londen. ' ^h, 

Sla^ven te Algiers geIoft« 117 

Sodomttén ^ciUaft! , j^j, 

Spaanfche Krygsbendcn komen met de Engelfche en SpaajifcheEiq^a-, ^, . 

dcrs te Livorno, ,2l8.v 

SPANJE. 18, 67, irr3; 1^4, zi*/2^6_ 

Spthikhaanen en Kevers in Brandenburg. fi 

T. ;• 

Traétaat toïïchen den Roomfch-Keizer , en de Kapingen vaa^^^ycr .t.«: 

en Crgti-mriptannie. . ^ - .-,;,5j — * 34 * 

'i ttjffchen oen liófting van Spanje en dpr^ Qroo^ertog. van 

Tofiane. ,'" ..»...,-' ^ -^ir^SS- 

■ ■ ' . tpflchen Saxen en Hanover. 9S" 

■ * toffchen Hcüanden Algiers met zes Artykcicn vermeerderd. . 1 1 ƒ 
:» van fFri^ff door denRoniog van Zweden aangenomea. ^43 

Tydingen dit *nirby}é . , , ;^8, ^fi i*^» x^9> «i , i6o' 

■ ■ " ' ■■ ■ lilt Perfiif» . 4,« ,3*, x6^ 

^ ' nit Bèrbarye. y: ''-- . 60' '^ 

* ■ van Corfica. 74:^ iiii 166, a>i, ^fS 

Valeien van Piemont befchreven. . < a8f 

Vaiidotïên , hunne Hidorie. 284 * 

VeroderiDg der Neder^Oofienrykfcbe Standen; 261 

Sfx Ver. 



Digitized by LjOOQIC 



.* BLADWYZER. 

Vcrfchtllen tuflfehea den Koningvan t^enemarktn en de Stttten Genenat ^ 

afgedaan. >^4 

Vertoogen van Ket Parlement van Pêryt aan den Koning szxkVranhjk. ƒ;, 

lOf , io8, 247, 1^^ 

Vertrek van Don Cétrhs oic Sfdnj<. %lz 

Vervolging in Hongaryë, Z7t 

Vertoening van den Koning van Prniffen met den Kroon*Prins. xxs 

ViflTery van Groewlamd en de Straat Davids* 189 

VRANKRTK. ix, SS% i04> 144j :^07, 241 

Viytcaap (nieawe) in de Canarifthe Eilanden. ^ 0^ 

Waldenten, hnnne Hiftorie. 284' 

Wanbedry ven van den Saxifchen Graaf van Ihfm. 4^ 

WederkomQ van den Koning van Zweden in zyn Rykr zSo 

Wild Meisje gevonden. 236, 2S2 

^adc va« den Jefoit Pater GirarJcn Juffer Cadieres. 16, 63, lii, Xfi ,203 
——van den Kardinaal C^/Htf. 12, 721 1x9, 120, 164, 25-6 

Zaameni weering tegen de Roomfch Keizer. 1 28 

Zwangerheit der Hertoginne van Parma^ verdwéencn* 121 

ZWEDEN. 81, 280 



I> R U K. F E I L E N. 

Pag. 18). vyfde Regel vanl)oyen voor 7 lees o. 

^ • 226 tnffthen de>derde «n vierde Regel van onderen moetj^eeteavi 
den *t ge^ne op Pag* 265 onder aan tot op Pag. ^ volgt* 

- m :)%« derde Regel van boven , voor Kerhelyke Regeerittg aa Zeden ^Ites 
Godsdienfi^ Kerhlyke Regeeriwg^ ca Zfdenm 



NQ. De PalOintlpfent van^'t Roomlcht Confiftorie moet infovoe^ wovim 
op Pag. 2^. ' . : 



Digitized by CjOOQIC 



Digitized by CjOOQIC 



Digitized by CjOOQIC 



Digitized by CjOOQIC 






Digitized by 



Google